Пераказ: Партрэт сонца і мора - Экзаменационные изложения и пересказы для 11 класса по белорусскому языку.

Сонца падымалася з мора — ён глядзеў, і гэта яму ніколі не надакучала.

Сонца заходзіла ў мора — ён глядзеў, і гэта таксама яго за-варожвала, нібыта вось-вось павінна была раскрыцца нейкая таямніца.

Ён даўно думаў пра гэтую далікатную еднасць — святла і вады, — хацеў зразумець, ахапіць яе розумам, а потым ка-лісьці, можа, і ўвайсці ў яе, стаць пасярод: з аднаго боку мора, з другога — сонца.

I яшчэ яго даўняю і ці не заўсёднаю мараю было напісаць партрэт сонца і мора — разам: спасцігнуць іхнюю еднасць і па-казаць яе іншым.

Таму ён і прыехаў сюды, на поўдзень, на паліняла-жоўты і ў той жа час сакавіты, зялёна-магнолісты поўдзень, падоўгу сядзеў ля мора, глядзеў, як нібыта самі сабою коцяцца спакой-ныя і, адчуваў, дужа пругкія, быццам рыбіны, хвалі, слухаў іх Уніклівы шум, калі яны, дасягнуўшы берага, абмывалі і так Ужо мокрыя каменьчыкі, робячы іх яшчэ прыгажэйшымі,

і думаў, што, мусіць, яму і на гэты раз не ўдасца здзейсніць сваю мару — напісаць партрэт хоць бы, да прыкладу, аднаго мора.

Хіба можна намаляваць жывое мора?

Яно такое ж няўлоўнае, як, скажам, трымценне пальмавага лісця ад дотыку лёгенькага-лёгенькага ветрыку, — якім ён заўсёды захапляўся, заўсёды дзівіўся, але ніколі не браўся гэта маляваць, — хто адважыцца паспрабаваць спыніць такі мо-мант, перанесці яго на паперу, але так, каб лісце, і намалява-нае, трымцела на аркушы без ветру.

У простым і зразумелым часам месціцца ўсё складанае і не-вымоўнае.

Неяк, лежачы на пляжы, вачыма да пяску, ён глыбока выдых-нуў паветра і, убачыўшы, як ад нейкага невядомага цэнтра вель-мі ж прыгожа, веерам пабеглі ва ўсе бакі пясчынкі, здзівіўся, узрадаваўся нечаканаму адкрыццю, але тут жа і засмуціўся: гэта ж таксама нельга намаляваць. Такі рух непадуладны фар-бам, словам, нават гукам: перад нейкаю пясчынкаю бездапа-можнае ўсё: мастацтва, літаратура, музыка.

Аднойчы на марскім беразе надвечар ён застаўся адзін.

Стаяў і ўсё, як фотамайстар, хацеў з'яднаць у адзін кадр мора і сонца. Чамусьці ведаў, што гэта яму сёння ўдасца, і аж трымцеў ад нецярплівасці.

Садзілася сонца, і мора чакала яго і ў нястрыманасці сваёй аж прыпадымалася, здаецца, над небасхілам, хоць само было надзіва ціхае і звонку выглядала зусім спакойным.

Сонца паволі ўваходзіла ў мора. I мора з радасцю і ласкаю прымала яго ў сябе, лашчыла, атуляла, гладзіла і, нецярпліва выгінаючыся ўсе бліжэй і бліжэй, хавала ў свае воды, у свае глыбіні.

Ён ведаў, што ўсё гэта міраж, што так не можа быць — сонца ж на самай справе заходзіць зараз вельмі далёка і ад мора, і ад самой зямлі. Але гэта было наяве, і ён нават не сумняваўся, што насуперак усёй логіцы і сусветнай практыцы, насуперак усім законам сонца вось зараз заходзіла менавіта ў мора!

Стала ціха-ціха і дрымотна: нідзе нічога не варушылася. Мора, схаваўшы ў сабе сонца, ляжала ціхае, маўклівае і стом-ленае — яно, здаецца, засынала...

I тады ён пачуў нейкі выразны голас — нібыта нехта плыў да яго з боку мора.

— Ты ўбачыў тое, чаго нельга бачыць людзям. Напішы гэта альбо забудзься зусім. Але калі зможаш напісаць адчутае, звар'яцееш ці памрэш. Памрэш геніем.

Аднак чалавек быў проста баязлівы.

Ён нічога не напісаў, а хуценька выкінуў усё, што ўбачыў, з галавы, вызваліўся ад нейкіх міжвольных думак, якія тры-вожылі яго, і не звар'яцеў.

I застаўся жыць. I звычайна, як і раней, працаваць.

Вечным няўдачнікам.

Бо ўся звычайная праца чалавека, як сказаў прапаведнік, для рота яго, а душа гэтым не насычаецца. (532 словы)

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь. Зборнік экзаменацыйных матэрыялаў па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў (ўзровень агульнай сярэдняй адукацыі). Тэксты для пераказаў. 2007

Отсканировано и вычитано Андреем Суворовым