Пераказ: Як спакайней? - Экзаменационные изложения и пересказы для 11 класса по белорусскому языку.

Яго паклікалі першы раз. 3-за стала падняўся высокі, мала-ды яшчэ і, здаецца, зычлівы чалавек у строгай форме, падаў сваю надзіва цёплую руку і сказаў:

— Слухайце, у нас тут неспакойна, страляюць. Вазьміце, калі ласка, зброю.

I паказаў вачыма на наган, які ляжаў на паперыне, — ві-даць, гэта была загадзя падрыхтаваная распіска, дзе трэба было толькі паставіць свой подпіс.

• Навошта мне зброя? — спытаўся запрошаны.
• Ведаеце, з ёю вам будзе спакайней. Наган — сябрачалаве-ка. Болыны нават сябра, чым сабака. Абароніць ад любога. Усяго толькі націсніце курок, і вы яшчэ не паспееце пачуць стрэлу, вораг ужо забіты. А бандытаў, ворагаў у нас, самі ве-даеце, многа.

Той, каго запрасілі, быў доктар. I для яго людзі дзяліліся не на сяброў і ворагаў, бандытаў і небандытаў, а на хворых і зда-ровых. Ды і асноўным сэнсам яго працы было лячыць, рата-ваць ад смерці чалавека, а не забіваць яго. Якая розніца, хто хворы — вораг альбо не вораг?! Хворага, параненага трэба спа-чатку вылечыць, а потым ужо, калі ён вінаваты, судзіць. Ён яшчэ ў інстытуце кляўся быць верным гэтаму прынцыпу. I па-рушыць сваю клятву доктар не мог.

• Не, наган мне не трэба. Ён не паможа ў маёй працы, — рашуча адмовіўся доктар. — Мае ворагі — мікробы, бацылы, вірусы. Як я па іх буду страляць? I колькі патронаў трэба, каб іх усіх зжыць са свету? Іх жа мільярды. I куды, скажыце, цэліцца, каб забіць сухоты? Каб забіць язву страўніка? Каб хоць параніць самага страшнага бандыта — рак? Можа, вы мне падкажаце?

Шчыра кажучы, ён і сам баяўся хадзіць па цёмных пушчан-скіхдарогахі сцежкаху гэтынеспакойнычас. Аднакі брацьна-ган у энергічнага маладога чалавека яму чамусьці вельмі не хацелася. Ды і дзе яго насіць? Хіба ў дыпламаце, дзе ляжаць усе медыцынскія прылады?

Праз нейкі час яго і другі раз выклікалі ў раён. Але ён ад-мовіўся ўзяць зброю.

Яго паклікалі ў раён і трэці раз. Грукнуўшы дзвярыма, выйшаў з кабінета. Думаў, будуць лавіць, вязаць, але дага-няць яго ніхто не стаў — мусіць, малады чалавек на нешта яшчэ спадзяваўся.

У пушчы доктара сустрэлі ўзброеныя бандыты.

• Абшукаць! — без лішніх слоў загадаў старшы. Калі хаў-руснікі, якія абмацвалі яго, разгублена развялі рукамі, стар-шы не на жарт раззлаваўся:
• I на гэты раз не ўзяў, сволач! Што будзем з ім рабіць?
• У расход, — у адзін голас адказалі двое.

— Ага, расстраляем, але з выдумкай. Вось у мяне зброя, якой ты не хочаш браць, а ў цябе — твая зброя, у якую ты верыш, — і старшы паказаў наганам на яго дыпламат. — Значыць, страляемся мы з табою нароўных, на дуэлі — твая зброя, мая зброя. У мяне ў нагане адзін патрон. Пераможаш гэты патрон — жыві, памрэш — туды табе і дарога. Абараняйся,
доктар! — крыкнуў ён і стрэліў амаль ва ўпор.

Але ўсе ж доктар паспеў засланіцца дыпламатам. Куля, пра-біўшы вечка, ударылася ў штосьці жалезнае, можа, у стэтас-коп, зрыкашэціла і толькі чыркнула яму па плячы.

— Значыць, твая зброя мацнейшая, — разгублена сказаў
старшы і, нібыта і яму самому не хацелася забіваць доктара,
загадаў падначаленым: — Няхай жыве. Пайшлі!

I бандыты зніклі за дрэвамі.

Доктар ішоў дадому, і да яго свядомасці, прастрэленай, зда-ецца, навылет, зараз выразна даходзіла, што малады чалавек у строгай форме, які так настойліва соваў яму ў рукі наган, ка-нечне ж быў заадно з бандытамі і вось такім чынам хацеў па-магчы ім зброяю.

I яшчэ нібыта абуджаны стрэлам, зразумеў, што не было б у яго ні другога, ні трэцяга разу, калі б у той свой першы пры-ход у раён згадзіўся ўзяць наган. (553 словы)

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь. Зборнік экзаменацыйных матэрыялаў па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў (ўзровень агульнай сярэдняй адукацыі). Тэксты для пераказаў. 2007

Отсканировано и вычитано Андреем Суворовым