Мектебі: №249 мектеп-лицей
Пәні: Биология
Пән мұғалімі: Р.Шарапат
Сыныбы: 7 «а»
Сабақтың тақырыбы: Буылтық құрттардың көптүрлілігі
Сабақтың мақсат-міндеттері:
А) білімділік:
Буылтық құрттардың түрлерінің ерекшеліктері, тіршілік әрекеттері, ішкі құрылысымен таныстыру
Ә) дамытушылық:
Оқушылардың таным қабілеттерін арттыра отырып, өздігінен қорытынды жасауға үйрету
Б) тәрбиелік:
Оқушыларға медицинада сүліктің пайдасын айта отырып, табиғаттағы жәндіктерді қорғауға баулу
Сабақтың түрі:
шығармашылық
Сабақтың типі:
аралас
Сабақтың әдістері:
Сұрақ-жауап, топпен жұмыс, түсіндірмелі
Сабақтың өту формасы
Топтық
Сабақтың оқыту құралдары және көрнекілігі:
Интерактивті тақта, үлестірмелер
Сабақтың пәнаралық байланысы:
экология
Сабақ барысы:
Мұғалімнің қызметі
Оқушының қызметі
І. Ұйымдастыру бөлімі
-амандасу;
-түгелдеу;
-оқушының
назарын сабаққа
аудару;
-оқу
құралдарының
дайындығын
тексеру
-амандасу;
-кезекшілік
міндеттерін
атқару;
-сабаққа
дайындалу;
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
Графикалық диктант «иә», «жоқ».
Жауап парағы
№
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
дұрыс жауабы
Иә
Иә
Жоқ
Жоқ
Жоқ
Иә
Иә
Жоқ
Иә
Жоқ
1. Жұмыр құрттардың денесі буылтықтарға бөлінбеген
2. Жұмыр құрттар денесінің ішкі қабырғасы мен ішегінің аралығында түтік тәрізді қуыс болады
3. Жұмыр құрттар қабаты екі қабаттан тұрады
4. Сыртқы қабаты гиподерма деп аталады
5. Жұмыр құрттарда тынысалу және қантарау жүйесі болады
6. Жұмыр құрттар көбінесе жұмыртқа арқылы көбейеді
7. Ішексорғы бөсір ауруын тудырады
8. Жіпшеқұрт адамның ішегінде тіршілік етеді
9. Ішексорғының сыртқы қабығын – тері-бұлшықет қапшығы деп атайды
10. Сурытқы адам үшін өте пайдалы
«Төртінші артық». Бұл кезде оқушылар берілген тапсырмалардың ішінен артық жауапты алып тастайды.
1.кірпікшелі кебісше, амеба, жасыл эвглена, гидра
2.гидратәрізділер, кірпікшелілер, табақшатәрізділер, көпқармалауышты маржандар
3.сорғыш, таспа, кірпікшелі, суыртқы
4.Зымырақтар, суыртқы, бауырсорғыш, ішексорғы
5.Жүйке түйіні, атпа жасушасы, регенерация, сиыр цепені
6.Үшкірқұрт, қылқұрт, зымырақтар, ақ сұлама
7.гелминтология, таспа құрттар, жұмыр құрттар, сиыр цепені, ішекқуыстылар
ІІІ. Жаңа материалды қабылдауға дайындық
Оқушыларды үш топқа бөлу
Шұбалшаң, Сүлік , Нереида
- Бүгінгі тақырыбымыз буылтық құрттар типі.
- Буылттық құрттар – денесі шұбалыңқы, үш қабаттан тұратын көпжасушалы жәндіктер. Олардың денесі буылтықтарға бөлінген, соңғы қуысы бар, екі жақты симетриялы болып келеді. Денесі сақина тәрізді буылтықтарға бөлінгендіктен, бұлар буылтық құрттар типі деп аталған. Бұлардың 9 мыңға жуық түрлері теңіздерде, тұщы суларда, құрлықты мекендейді.
1) Сөзжасам, жаңа терминдер
Алдымен сіздер тақырып түсінікті болуы үшін мәтінде кездесетін жаңа термин сөздерді дәптерлеріңе көшіріп жазыңыздар.
- целом – буылтық құрттардың екінші реттегі дене қуысы
- параподия - буылтық құрттардың қарапайым аяқтары
- нефридия - түтікше тәрізді зәршығару мүшелері
- трохофора- буылтық құрттардың дернәсілі
- мезодерма - ортаңғы қабық
- гирудин - қан соратын сүліктің қанды сұйылтатын заты
- гиподерма- екінші ортаңғы қабық
- сірқабық- бірінші ең сыртқы қабық
2) Оқулықпен жұмыс
Келесі кезекте үш топқа жеке жеке тапсырмалар беремін. Сіздер сол тапсырманы кітапты оқып, жауаптарын алдарыңыздағы параққа жазыңыздар.
І топ тапсырмалары
- Целомның негізгі қызметі
- Буылтық құрттардың зәршығару жүйесі
- Шұбалшаңның пайдасы
ІІ топ тапсырмалары
- Буылтық құрттардағы қан айналым жүйесі
- Буылтық құрттардың қозғалыс мүшелері
- Көп қылтанды буылтық құрттардың көбеюі
ІІІ топ тапсырмалары
- Буылтық құрттардың сыртқы құрылысы
- Буылтық құрттардағы жүйке жүйесі
- Сүлік буылтық құрттардың арнайы класы
3) Өзіндік жұмыс
Әр топ бүгінгі тақырып бойынша 4 сұрақ дайындау және қалған топтардың сұрақтарына жауап беру.
ІV. Жаңа материалды түсіндіру
А) жаңа ұғымға байланысты жұмыс
Ә) Танымдық қабілеттерін арттыруға арналған жұмыс түрлері мен тапсырма
V.Жаңа білімді бекіту
Зертханалық жұмыс тапсырмасын жазу.
ВЕНН диаграммасын жазу.
Қазiргi уақытта балық шаруашылығы қажеттi құрттардың кейбiр түрлерiн қорек ретiнде өсiріп-өндiруде.
Жауын құрттары ауыл шаруашылығында үлкен рөл атқарады. Ч. Дарвин олардың топырақты құнарлатудағы пайдалы маңызын атап өткен. Бiрiншiден, олар топырақты қазып, өсiмдiк тамырының топыраққа еркiн жайылуына ықпалын тигiзедi, судың, ауаның топыраққа еркiн жайылуын реттейдi. Соның нәтижесiнде өсiмдiктердiң өсуiне жағдай жасалады. Жауын құрттары топырақты қопсытады. Медицинада сүлікті кеңінен қолдануда.
VІ. Үйге тапсырма
Тақырыпты оқып , зерттеп келу
VІІ.Бағалау
Сабақтағы белсенділерді бағалау
