11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтары

1-вариант

БИОЛОГИЯ

A) 1982.

B) 1981.

C) 1985.

D) 1983.

E) 1984.

2. Ағаштың қабығының қабаттары:

A) Өзек.

B) Тоз, тін, өң.

C) Камбий.

D) Сүрек.

E) Сүрек талшықтары.

3. Гүлдің жеміс түзуге қатысатын негізгі бөлігі:

A) Гүлтабан

B) Гүлсерігі

C) Тостағанша

D) Аналық

E) Күлте

4. Қосжарнақты µсiмдiктер –

A) К‰рiш.

B) Сәбiз.

C) Асб±ршақ.

D) Арпа.

E) С±лы.

5. Раушангүлділердің жемісі:

A) Бұршаққап.

B) Дәнек.

C) Көп сүйекті жаңғақ.

D) Тұқымша.

E) Бұршаққын.

6. Кепкенде түсі ағарып кететін мүк:

A) Көкек мүгі.

B) Плаун .

C) Шымтезек мүгі .

D) Ламинария .

E) Жасыл мүк .

7. Паразит саңырауқұлақтар

A) қи саңырауқұлағы.

B) қаракүйе.

C) түбіртек.

D) арышқұлақ.

E) қозығұйрық

8. Кебісшенің қозғалуы:

A) жалған аяқтарымен

B) жиырылғыш вакуольмен

C) кірпікшелерімен

D) талшықпен

E) ас қорыту вакуолі арқылы

9. Жынысты көбею процесіне қатысатын жасушалар:

A) аталық және аналық

B) атпа

C) ішкі қабаты

D) тек қана аналық

E) дене

10. Ақ сұламаның аналық безінің орналасқан жері:

A) Дененің артқы бөлігі.

B) Дененің бүйірінде.

C) Екі денешік ретінде дененің алдыңғы жағы.

D) Дененің ортаңғы бөлігі.

E) Дененің құйрық бөлімі.

11. Шаянтәрізділерге жататын:

A) ұлу

B) кәдімгі тоспаұлу

C) қоңыз

D) қара шыбын

E) дафния

12. Сұр кесірткенің тіршілік етуі:

A) өзенде

B) құрғақ, күн жақсы қыздыратын жерде

C) көлдерде

D) теңізді орындарда мекендейді

E) батпақты жерде

13. Адам жасушасының ядросындағы хромосом саны-

A) 46.

B) 16.

C) 36.

D) 6.

E) 8.

14. Ми бағанасынан тарайтын жүйке саны:

A) 6 жұп

B) 5 жұп

C) 12 жұп

D) 8 жұп

E) 10 жұп

15. Қаңқа бұлшық етінің құрылысы тұрады:

A) бірыңғай салалы бұлшық ет және жекеленген

көлденең жолақты бұлшық еттен

B) жекеленген көлденең жолақты бұлшық еттен

C) бірыңғай салалы бұлшық ет шоғырынан

D) көлденең жолақты бұлшық ет талшықтары шоғырынан

E) көлденең жолақты бұлшық ет талшықтары шоғыры

мен бірыңғай салалы бұлшық еттен

16. Жүректің кіші қанайналым

шеңбері басталатын бөлігі:

A) Сол жақ құлақша.

B) Оң жақ қарынша.

C) Сол жақ қарынша.

D) Оң жақ құлақша.

E) Қолқа.

17. Тыныс алуға жатпайтын мүше:

A) бауыр

B) аңқа

C) кеңірдек

D) көмей

E) кеңсірік

18. Үш түбірлі тістер:

A) Үстіңгі азу.

B) Астыңғы азу.

C) Иттіс.

D) Күректіс.

E) Ауру тістер.

19. Теріні түзетін ұлпа:

A) Жүйке.

B) Бұлшықет.

C) Шел.

D) Дәнекер.

E) Эпителий.

20. Есту мүшесінің толтырылған

сұйықтық қуысы

A) Сыртқы құлақ қуысы.

B) Ортаңғы құлақ қуысы.

C) Самай сүйегіндегі қуыс.

D) Ішкі құлақ.

E) Құлақ қалқаны.

21. Жоғары температурада және қысымда:

A) Вирустар қырылады.

B) Зат алмасу процесі төмендейді.

C) Вирустар көбейеді.

D) Бактериялар көбейеді.

E) Лейкоциттер көбейеді.

22. Рибосоманың атқаратын қызметі:

A) Қоректік заттарды тасымалдайды

B) АТФ жасайды

C) Органикалық заттарды қорытады

D) Фотосинтезге қатысады

E) Ақуызды синтездейді

23. ДНҚ тізбегіндегі азотты негіз Аденинге

қарама қарсы нуклеотид:

A) аденин

B) тимин

C) уроцил

D) пуанин

E) цитозин

24. Кроссинговер дегеніміз:

A) жыныс жасушаларының пайда болуы

B) жасушаның айқас бөлінуі

C) гомологиялық хромосоманың бір-бірімен тығыз жанасуы

D) хромосоманың спиральды ширатылуы

E) гомологтық хромосомалардың бөліну кезінде айқасуы

25. Сыртқы және ішкі ортада байқалатын

хромосомадағы өзгергіштік:

A) Кроссинговер.

B) Реакция нормасы.

C) Өзгергіштік.

D) Мутация.

E) Модификация.

26. Физиологиялық критерийдің негізгі ерекшелігі:

A) Нақты түрге тән хромосомалар жиынтығы.

B) Ағзаның сыртқы белгілерінің жиынтығы.

C) Түрдің таралған белгілі бір аймағы.

D) Ағзалардың тіршілік әрекеттері мен қасиеттері.

E) Сыртқы орта факторларының жиынтығы.

27. Аналогиялық мүшелерге жататындар:

A) Көртышқан мен бақаның алдыңғы қолдары.

B) Егеуқұйрық пен бақаның алдыңғы қолдары.

C) Құс қанаты мен иттің табаны.

D) Бұршақтың мұртшасы мен кактустың тікенегі.

E) Құс қанаты мен көбелектің қанаты.

28. Неандертальдықтар -

A) Жартылай маймылдар.

B) Антропоидтар (адамтектес маймылдар).

C) Саналы адам.

D) Тік жүретін адам.

E) Ертедегі адамдар.

29. Қасқырдың бөкенге шабуылы:

A) Жыртқыштық.

B) Бәсекелестік.

C) Паразиттік.

D) Селбесу.

E) Арамтамақтық.

30. Қызыл кітапқа тіркелетіндер-

A) Барлық үй жануарлары.

B) Барлық жабайы жануарлар.

C) Мәдени өсімдіктердің барлық түрі.

D) Сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар.

E) Жабайы өсімдіктердің барлық түрі.

2-вариант

БИОЛОГИЯ

1. Терек тұқымының таралу жолы:

A) Құстармен.

B) Желмен.

C) Өздігінен.

D) Бунақденелілермен.

E) Сумен.

2. Б‰ршіктер бµлінеді:

A) ¤ркенді

B) Жапырақты, сабақты

C) Жапырақты және г‰лді

D) Г‰лді, тамырлы

E) Тамырлы, сабақты

3. Бунақденелілер қоректенеді:

A) Аналық жыныс жасушасымен.

B) Аналық түйінімен.

C) Бүршікпен.

D) Гүл шірнесімен.

E) Гүл күлтесімен.

4. Дара жарнақты өсімдік:

A) Қияр.

B) Күнбағыс.

C) Үрмебұршақ.

D) Қарабидай.

E) Асқабақ.

5. Қызанның тұқымдасы:

A) Күрделігүлділер.

B) Лалагүл тұқымдасы.

C) Бұршақ тұқымдас.

D) Астық тұқымдас.

E) Алқа тұқымдас.

6. Шымтезек мүгінің құрылысы:

A) Ризоид, сабақ, жапырақ.

B) Ризоид, сабақ.

C) Тамыр, сабақ, жапырақ.

D) Сабақ, жапырақ.

E) Гүл, жеміс, тұқым.

7. Тек қана тірі ағзалардың денесіндегі органикалық

заттармен қоректенетін бактериялар-

A) Сүтқышқылы бактериялар.

B) Түйнек бактериялары.

C) Сапрофиттер.

D) Паразиттер.

E) Топырақ бактериялары.

8. Паразитті қарапайымдыларға жататын-

A) сәулелілер.

B) дизентерия (қантышқақ) амебасы.

C) кірпікшелі кебісше.

D) қабыршақты тамыраяқ.

E) кәдімгі амеба.

9. Гидра тыныс алады:

A) Өкпе қапшығымен.

B) Желбезекпен.

C) Өкпемен.

D) Демтүтікпен.

E) Бүкіл денесімен.

10. Қылқұрттың қауіптілігі:

A) Дернәсілі бунақденелілердің паразиті

B) Адамға ауру туғызады

C) Суда жұмыртқаламайды

D) Адамның бұлшықетін зақымдайды

E) Миды зақымдайды

11. Киімдерге дернәсілдері зиян келтіретін бунақдене:

A) Өлібас.

B) Қантамшы.

C) Маса.

D) Тұткөбелек.

E) Қаракүйе.

12. Қабыршақты жорғалаушыларға жататын:

A) крокодилдер

B) саламандралар

C) жыландар

D) тасбақалар

E) тритондар

13. Адамның құрсақ қуысында орналасатын мүше:

A) Жүрек.

B) Жұтқыншақ.

C) Өкпе.

D) Өңеш.

E) Бүйрек.

14. Бас ми бағанының құрамына кірмейтін:

A) аралық ми

B) ми көпіршесі

C) сопақша ми

D) үлкен ми сыңарлары

E) ортаңғы ми

15. Кез келген бұлшық еттердің жиырылуы

байланысты:

A) Қозуға.

B) Көмірқышқыл газын пайдалануға.

C) Энергияны пайдалануға.

D) Оттегін пайдалануға.

E) Тежелуге.

16. Оң жақ қарыншадан шығатын қантамыр:

A) Көктамыр.

B) Өкпе салатамыры.

C) Қолқа.

D) Өкпе көктамыры.

E) Қылтамыр.

17. Адам тыныс алуына қажетті газ:

A) оттегі

B) азот (IV) оксиді

C) азот

D) азот (II) оксиді

E) көмірқышқыл газы

18. Ас қорыту жүйесінің ішкі қабырғасы ... тұрады:

A) эпителий ұлпасынан

B) көлденең жолақты бұлшық ет ұлпасынан

C) бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан

D) дәнекер ұлпадан

E) жүйке ұлпасынан

19. Дәрумендер (витаминдер) ... түзілуіне қатысады.

A) көмірсулардың

B) майлардың

C) гормондардың

D) ферменттердің

E) тұздардың

20. Физикалық жұмыс кезінде жылудың

теріден сыртқа шығарылу себебі:

A) Бауырдың күшті жұмысынан.

B) Қанда қанттың көбеюінен.

C) Тердің булануынан.

D) Лүпілдің баяулауынан.

E) Лүпілдің артуынан.

21. Көздің бұзылуы ағзада мына дәруменнің (витаминнің)

жетіспеуінен

A) Д.

B) В1.

C) А.

D) В2.

E) С.

22. Автотрофты қоректенетін ағзалар:

A) Адам.

B) Өсімдіктер.

C) Саңырауқұлақтар.

D) Вирустар.

E) Жануарлар.

23. Нуклеин қышқылының ақпарат беретін заты:

A) Көмірсулар.

B) Тұздар.

C) Ақуыздар (нәруыз).

D) Майлар.

E) Жарғақша.

24. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:

A) қуық бұлшық еті,эпителий ұлпасы

B) жыныс жасушалары

C) зақымдалған ұлпалар

D) прокариоттар

E) эмбриондық ұлпалар

25. Дигибридті будандастырудағы F2 ұрпақта

фенотипі төрт түрлі генотипті көрініс береді:

A) 1:2:1

B) 1:1

C) 3:2:1

D) 3:1

E) 9:3:3:1

26. Қолдан сұрыптауда-

A) Қол тұқым мен іріктемелер алынады.

B) Жаңа түрлер алынады.

C) Адамның қатысуынсыз жүреді.

D) Популяция пайдасына әсер етеді.

E) Органикалық дүниенің барлық тарихи дамуында жүреді.

27. Тас көмір түзуге қатысқан өсімдіктер:

A) гүлді өсімдіктер

B) мүктер

C) жалпақ жапырақтылар

D) балдырлар

E) шаңжапырақ тәрізділер (қырықжапырақ)

28. Еуропеоидтық нәсілге жататын түпкілікті

тұрғындардың отаны -

A) Африка.

B) Еуропа.

C) Индонезия.

D) Аустралия.

E) Шығыс Азия.

29. Мекендейтін иесінің қоректік заттарын

пайдаланып, тіршілік ету:

A) Паразиттік.

B) Селбесу.

C) Жыртқыштық.

D) Арамтамақтық.

E) Бәсекелестік.

30. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Органикалық қосылыстар түрінде.

B) Көмір түрінде.

C) Көмірқышқыл газы түрінде.

D) Шөгінді массалар түрінде.

E) Кальций карбонаты түрінде.

3-вариант

БИОЛОГИЯ

A) 3

B) Кµптеген

C) 1

D) 2

E) 4

2. Органикалық заттар топырақта:

A) Қалыптасады

B) Шоѓырланады

C) Кµбейеді

D) Ыдырайды

E) ¤згермейді

3. Г‰лдіњ негізгі бµлігі:

A) Тостаѓан жапырақша

B) Г‰лтабан және аналық

C) Тозањқап және аталық жіпше

D) Аталық және аналық

E) К‰лте жапырақша

4. Т±қымныњ қоректiк заттар жинайтын

жасушалары-

A) Т±қымбастама.

B) ¤зек.

C) Эндосперм.

D) Б‰ршiк.

E) Т‰йiн.

5. Суды көп мөлшерде қажет ететін дақыл:

A) Күріш.

B) Тары.

C) Сұлы.

D) Бидай.

E) Қарабидай.

6. Хламидомонада жасушасының сыртын қаптайтын:

A) Талшықтар.

B) Хроматофор.

C) Кірпікшелер.

D) Көзше.

E) Қабықша.

7. Жеуге жарамды саңырауқұлақтар

A) қаракүйе, қастауыш.

B) арышқұлақ, көктерек саңырауқұлағы,

қозықұйрық.

C) жалған түбіртек, боз арамқұлақ.

D) ақ зең, қи саңырауқұлағы.

E) пеницилл, ашытқы.

8. Безгек паразитінің көбеюі-

A) Тері арқылы.

B) Бауыр арқылы.

C) Адам өкпесі арқылы.

D) Ішектер арқылы.

E) Эритроциттер арқылы.

9. Ішекқуыстыларға тән тітіркену дегеніміз:

A) сыртқы орта жағдайына бейімделуі

B) жүйке жасушаның сыртқы әр түрлі

қимылдарға жауап беруі

C) қоректі ұстап алу

D) жауап беруі

E) тітіркендіргіш

10. Шұбалшаңға тән емес белгілер:

A) Паразиттік тіршілік етуі.

B) Буылтық денелі болуы.

C) Регенерация қасиетінің болуы.

D) Жауыннан кейін жер бетіне шығуы.

E) Сирекқылтандылығы.

11. Қауіпті бунақденемен табиғи жаулары

арқылы күресу әдістері:

A) табиғи сұрыптау

B) биологиялық

C) дезинфекциялау

D) механикалық

E) химиялық

12. Алдыңғы аяғы қанатқа айналған, денесі

қауырсынмен қапталған жануарлар:

A) Жарқанаттар.

B) Қосмекенділер.

C) Бауырымен жорғалаушылар.

D) Балықтар.

E) Құстар.

13. Қанда глюкозаның үнемі болуын

реттейтін без

A) Гипофиз

B) Қалқанша без

C) Бүйрек үсті безі

D) Бауыр

E) Ұйқы безі

14. Жұлынның рефлекторлық қызметі-

A) Сезгіштікті қамтамасыз ету.

B) Бұлшық еттердің жұмысын күшейту.

C) Қаңқа жұмысын реттеу.

D) Қозғалысты басқару.

E) Асқорытуды тездету.

15. Бұлшықет сүйекке ... байланысады.

A) бұлшықет шоғы арқылы

B) сіңір арқылы

C) шеміршек арқылы

D) буын арқылы

E) эпителий ұлпасы арқылы

16. Лейкоциттер түзілетін жер:

A) бауырда

B) тек жілік кемігінде

C) көк бауырда, жілік кемігінде, лимфа түйінінде

D) тек лимфа түйінінде

E) лимфада

17. Қан ұю үшін керекті дәрумен:

A) D

B) B1

C) C

D) A

E) К

18. Бауыр өзегі ... ашылады:

A) ұлтабарға

B) қарынға

C) тоқ ішекке

D) ұйқы безіне

E) аш ішекке

19. 1 гр ақуыз ыдырағанда бөлінетін жылу мөлшері:

A) 16,8 кДж

B) 17,2 кДж

C) 17,6 кДж

D) 17,0 кДж

E) 16,0 кДж

20. Тері бездері арқылы сыртқа

шығарылатын заттар:

A) Дәрумендер.

B) Ақуыз (нәруыз).

C) Глюкоза.

D) Су мен тұз.

E) Майлар.

21. Тілдің ұшы … сезеді.

A) ащыны

B) қышқылды

C) тәттіні

D) күйдіретін ащыны

E) тұздылықты

22. Жасушаның «Қуат беретін станциясы».

A) Центриоль

B) Лизосома

C) Ядрошық

D) Хлоропластар

E) Митохондриялар

23. 1г. көмірсу ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 40 кДж

B) 0 кДж

C) 17,6 кДж

D) 15,2 кДж

E) 38,9 кДж

24. Гомологтық хромосоманың конъюгациялануының

жүретін фазасы:

A) Мейоздық телофазада.

B) Мейоздық анафазада.

C) Мейоздық метафазада.

D) Мейоздық профазада.

E) Мейоздық интерфазада.

25. Жануарлар селекциясында депрессияға

ұшырататын әдістер:

A) Жақын, туыстар арасындағы сұрыптау.

B) Тұқымаралық сұрыптау.

C) Әріден будандастыру.

D) Жаппай сұрыптау.

E) Жеке сұрыптау.

26. Жеке бір популяцияға біріккен даралардың

арасында өзара жүріп жататын ең негізгі факторлары:

A) Жыртқыштар саны.

B) Ортақ қорек.

C) Географиялық оқшаулану.

D) Еркін будандасуы.

E) Климат жағдайының біркелкілігі.

27. Эволюциялық өзгерістердің құрылым

деңгейлерінің күрделендіретін бейімділік:

A) Конвергенция.

B) Ароморфоз.

C) Идиоадаптация.

D) Дегенерация.

E) Жалпы дегенерация.

28. Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер -

A) Австралия.

B) Германия.

C) Пекин.

D) Европа.

E) Азия.

29. Тірі ағзада жүретін химиялық процесс ... байланысты.

A) сыртқы және ішкі температураға

B) ішкі температура мен ылғалдылыққа

C) сыртқы температураға, ылғалдыққа

D) айналадағы орта жиынтығына

E) ауа райының барлық жиынтығына

30. Қызыл кітаптың міндеттері-

A) Республика заңдарына сәйкес сирек түрлерді қорғау.

B) Жабайы өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

C) Үй жануарларының барлық түрін сақтап қалу.

D) Жабайы жануарлардың барлық түрін сақтау.

E) Мәдени өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

4-вариант

БИОЛОГИЯ

A) Өсімдік.

B) Тау жыныстары.

C) Жануар.

D) Бактериялар.

E) Адамдар.

2. Органикалық тыңайтқышқа жатпайды:

A) Микротыңайтқыш.

B) Қарашірік.

C) Көң

D) Шымтезек

E) Құс саңғырығы

3. Гүл дегеніміз:

A) Жыныс мүшелері бар өсімдік мүшесі.

B) Жасушалар жиынтығы.

C) Өсімді мүше.

D) Ағзаның ең кіші бөлігі.

E) Фотосинтезге қатысатын мүше.

4. Шөлге төзімді, суды көп қажет етпейтін өсімдік:

A) Мыңжапырақ.

B) Күріш.

C) Қияр.

D) Кактус.

E) Жүгері.

5. Раушангүлділерге жататын шөптесін өсімдік:

A) Алабота.

B) Көкнәр.

C) Жоңышқа.

D) Қазтабан.

E) Картоп.

6. Қырықбуыннан көктемде дамитыны-

A) Жасыл өркендер.

B) Масақшасы бар қоңыр өркендер.

C) Тамырсабақ.

D) Қосалқы тамырлар.

E) Сабақ.

7. Үш ағзаның селбесуінен құралған өсімдік:

A) Балдыр.

B) Қына.

C) Қалпақшалы саңырауқұлақ.

D) Түйнек бактерия.

E) Зең саңырауқұлағы.

8. Судың қалың қабатында жүзіп жүретін ішекқуыстылар-

A) риф түзуші маржандар.

B) актиниялар.

C) гидралар.

D) қызыл маржандар.

E) медузалар.

9. Бауырсорғышта кірпікше:

A) Ересек ағзада болады.

B) Дернәсілінде болады.

C) Дернәсілінде болмайды.

D) Ересек ағзада болмайды.

E) Болмайды.

10. Басаяқты бақалшақсыз ұлулардың сорғышы бар қармалауыштары-

A) Мантиясы (шапаншасы).

B) Бақалшағы.

C) Аяқтарының бөлігі.

D) Тұлғасы.

E) Басы.

11. Бунақденелілердегі майлы денелердің қызметі:

A) тамақтану

B) тыныс алу

C) көбею

D) қозғалыс

E) зәр шығару

12. Желбезек:

A) ас қорыту мүшесі

B) тыныс алу мүшесі

C) жүйке жүйесі

D) зәр шығару мүшесі

E) қан айналым мүшесі

13. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні

A) Дәрумендер

B) Сілекей

C) Гормон

D) Фермент

E) Тер

14. Адамның қимыл-әрекетін реттеп дене тепе-теңдігін сақтайтын:

A) аралық ми

B) бас ми бағаны

C) мишық

D) алдыңғы ми

E) ортаңғы ми.

15. Сүйектің құрамындағы органикалық заттар:

A) Иілгіштік, серпімділік қасиет береді

B) Тез сынғыш қасиет береді

C) Сүйекті жұмсартады

D) Сүйекті қатайтады

E) Сүйекке мықтылық қасиет береді

16. Тамырдың лүпілінің сезілуі :

A) Өкпе қылтамырынан.

B) Лимфадан .

C) Қылтамырдан.

D) Көктамырдан.

E) Салатамырдан.

17. Өкпедегі ауа көпіршіктерінен тұратын ұлпа:

A) эпителий

B) сүйек

C) бұлшық ет

D) дәнекер

E) жүйке

18. Сілекей бөлінуін реттейтін орталық-

A) Ортаңғы ми.

B) Сопақша ми.

C) Үлкен ми сыңарлары.

D) Аралық ми.

E) Мишық.

19. Ас қорыту жүйесінде аминқышқылдарға дейін ыдырайтын органикалық қосылыс:

A) көмірсу

B) глюкоза

C) ақуыз (нәруыз)

D) крахмал

E) май

20. Ағзада бүйректің атқаратын қызметі:

A) Қанды оттегімен қанықтырыды.

B) Инсулин гармонын түзуге қатысады.

C) Су мен улы қосылыстарды бөліп шығаруға қатысады.

D) Ақуызды ыдыратады.

E) Адреналин гармонын түзуге қатысады.

21. Жарық қабылдайтын жасушалардың орналасауы:

A) Көз бұршағында.

B) Шыны тәрізді денеде.

C) Қасаң қабықшада.

D) Тор қабықша ішіндегі таяқшалар.

E) Тамырлы қабықшада.

22. Нуклеин қышқылдарының түзілетін орны-

A) Ядро.

B) Клетка орталығы.

C) Эндоплазмалық тор.

D) Цитоплазма.

E) Рибосома.

23. ДНҚ-молекуласында азотты негіздердің жетіспейтін түрі:

A) Аденин.

B) Цитозин.

C) Гуанин.

D) Тимин.

E) Урацил.

24. Аналық жыныс жасуша түйінінде гүлді өсімдіктердің сперма саны:

A) бес

B) үш

C) бір

D) төрт

E) екі

25. Түрдің генотипі ААВв болатын гаметалары:

A) АВ

B) ААВ

C) Аав

D) АА, Вв

E) АВ, Ав

26. Әрбір түр критерийлерін хромосомалар жиынтығы мен саны, пішіні, көлемі бойынша анықтау критерийі:

A) Морфологиялық.

B) Физиологиялық.

C) Географиялық.

D) Генетикалық.

E) Экологиялық.

27. Жануарлардың құрлыққа шығу дәуірі:

A) Кайназой.

B) Архей.

C) Протерозой.

D) Палеозой.

E) Мезозой.

28. Адамдағы атавизм белгілері-

A) Адам қаңқасындағы құймышақ.

B) Құлақ қалқаны.

C) Соқыр ішек өскіні.

D) Қалың түктілігі.

E) Үшінші қабақ.

29. Организмдердің күн мен түннің ұзақтығына жауап қайтарып анықтай білу қабілеті -

A) Физиологиялық бейімделу.

B) Фотопериодизм.

C) Биологиялық сағат.

D) Маусымдық өзгерістерге бейімделу.

E) Биологиялық ырғақ.

30. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Сабақта.

B) Тамырда.

C) Жапырақта.

D) Жемісте.

E) Тұқымда.

5-вариант

БИОЛОГИЯ

A) Гүл, тұқым, жеміс.

B) Тамыр, жеміс.

C) Сабақ, гүл.

D) Тамыр, сабақ, жапырақ.

E) Жапырақ, тұқым.

2. ‡степ қоректендіру:

A) Топыраққа қ±м қосу

B) Топыраққа су жіберу

C) Топырақты қопсыту

D) Топыраққа тыњайтқыш шашу

E) Жоњышқа егу

3. Вегетативті жолмен көбею:

A) Жыныс жасушалары арқылы.

B) Жеміс арқылы.

C) Ұрық арқылы.

D) Өсімді мүшелер арқылы.

E) Тұқым арқылы.

4. Тұқым себетін топырақ:

A) Тығыз болу қажет.

B) Өте құрғақ болған тиімді.

C) Ауа еркін өтетін болу қажет.

D) Өте дымқыл болуы қажет.

E) Батпақты болу қажет.

5. Астық тұқымдас емес өсімдік:

A) Бидай.

B) Сұлы.

C) Жүгері.

D) Картоп.

E) Қарабидай.

6. Йод алынатын өсімдік.

A) Балдыр

B) Плаун.

C) Бактерия.

D) Саңырауқұлақ.

E) Шаңжапырақ (қырықжапырақ).

7. Қалпақшалы улы саңырауқұлақ -

A) Майқұлақ.

B) Түлкіжем.

C) Ақ саңырауқұлақ.

D) Жалған түбіртек.

E) Арышқұлақ.

8. Гидраның ауыз қуысының айналасындағы қармалауыштарының саны:

A) 15-18

B) 15-20

C) 1-3

D) 3-4

E) 5-8

9. Қазақстанда кездеспейтін паразиттер :

A) Үшкірқұрт

B) Ішексорғыш

C) Эхинококк

D) Миқұрт

E) Суыртқы

10. Тоспа ұлуының қан айналым жүйесі:

A) ашық

B) үлкен қан айналу жүйесі

C) тұйық

D) кіші қан айналу жүйесі

E) болмайды

11. Астық қорына зиян келтіретін кене:

A) Өрмеккене.

B) Қамба кенесі.

C) Қышыма кене.

D) Алма кенесі.

E) Берішкене.

12. Құстардың зәр шығару мүшесі.

A) Бауыр.

B) Имек түтікшелер.

C) Қуық.

D) Екі бүйрек.

E) Екі жасыл без.

13. Ағза мүшелерінің қызметін зерттейтін ғылым:

A) Гигиена.

B) Өсімдіктану.

C) Физиология.

D) Жануартану.

E) Психология.

14. Жүйке жасушасының атауы.

A) Аксон.

B) Дендрит.

C) Нейрон.

D) Жүйке.

E) Түйін.

15. Адамның омыртқа саны:

A) 29-31

B) 33-34

C) 34-36

D) 28-32

E) 40-42

16. Қанның қызметіне жатпайтыны:

A) дене температурасын реттеу

B) заттарды тасылмалдау

C) оттегін тасылмалдау

D) ағзаны қорғау

E) заттарды артық қорға жинау

17. Шылым шегу зардабынан болатын өкпе ауруы:

A) Плеврит

B) Тұмау

C) СПИД

D) Силикоз

E) Пәле, рак

18. Күрделі заттардың жай заттарға ыдырауының аяқталуы

A) Қарында

B) Аш ішекте

C) Тоқ ішекте

D) Ауызда

E) Ұлтабарда

19. Эритроцит құрамына кіретін химиялық элемент:

A) кальций

B) темір

C) калий

D) азот

E) оттегі

20. Тері рецепторының орналасқан қабаттары:

A) Сіңірлі.

B) Шел.

C) Майлы.

D) Сыртқы.

E) Ішкі.

21. Көз алмасының қасаң қабықшасы

A) жарық сәулесін еркін өткізеді.

B) зақымданудан қорғайды.

C) қанмен қамтамасыз етеді.

D) бояғыш заттың (пигмент) мөлшері мен таралуын анықтайды.

E) көз ішіне сәуленің түсуін реттейді.

22. Ақуыз және рибонуклеин қышқылы бар органоидтар:

A) Ядро.

B) Гольджи жиынтығы.

C) Рибосомалар.

D) Жасуша орталығы.

E) Митохондриялар.

23. Ферменттер табиғаты жағынан:

A) Майлар.

B) Ақуыздар (нәруыздар) .

C) ДНҚ.

D) Минералды тұздар.

E) Көмірсулар.

24. Митоздық бөліну нәтижесінде 1 жасушадан пайда болатыны:

A) 4

B) 3

C) 6

D) 5

E) 2

25. Жасыл түсті тегіс қабықты ас бұршағының генотипін анықтаңыз.(А-тұқымы сары, а-тұқымы жасыл түсті, В-тегіс қабықты, в-бұдыр қабықты).

A) ааВв

B) ААВВ

C) АаВв

D) аавв

E) АаВВ

26. Эволюциялық ілімнің алғаш негізін қалаушы:

A) Т.Шванн.

B) Ч.Дарвин.

C) Ж.Б.Ламарк.

D) К.Линней.

E) М.Ломоносов.

27. Түрлер арасында қоректері біркелкі болған жағдайда туындайтын:

A) Арамтамақтық.

B) Селбесу.

C) Паразиттік.

D) Тіршілік үшін күрес.

E) Жыртқыштық.

28. Әр түрге жататын ағзалардың өзара жағдай туғыза отырып тіршілік етуі:

A) Паразиттік.

B) Селбесу.

C) Арамтамақтық.

D) Жыртқыштық.

E) Бәсекелестік.

29. Агроценоздарға жататындар -

A) Бақша.

B) Орман.

C) Дала.

D) Тундра.

E) Өзендер.

30. Биосферада атом энергиясын пайдаланғанда-

A) Зиянды газдар жинақталады.

B) Көмірқышқыл газының мөлшері азаяды.

C) Радиоактивті сәулелер жинақталады.

D) Көп мөлшерде оттегі сіңіріледі.

E) Атмосфера құрамы ластанады.

6-вариант

БИОЛОГИЯ

A) 1984.

B) 1983.

C) 1981.

D) 1985.

E) 1982.

2. Минералды тыңайтқыш:

A) Суперфосфат.

B) Шымтезек.

C) Өсімдік қалдығы.

D) Қарашірік.

E) Құс саңғырығы.

3. Дара жарнақты өсімдік:

A) Асқабақ.

B) Үрмебұршақ.

C) Қияр.

D) Қарабидай.

E) Күнбағыс.

4. К‰рделі масақ г‰лшоѓыры:

A) Қара мењдуанада

B) С±лыда

C) Асб±ршақта

D) Бидайда

E) Тарыда

5. Өт бөлетін без:

A) Сілекей без.

B) Жыныс безі.

C) Ұйқы безі.

D) Ішек безі.

E) Бауыр.

6. Қалпақшалы улы саңырауқұлақ -

A) Түлкіжем.

B) Майқұлақ.

C) Арышқұлақ.

D) Жалған түбіртек.

E) Ақ саңырауқұлақ.

7. Безгек паразитінің көбеюі-

A) Эритроциттер арқылы.

B) Адам өкпесі арқылы.

C) Тері арқылы.

D) Ішектер арқылы.

E) Бауыр арқылы.

8. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны -

A) Сегіз-сегізден.

B) Төрт-төрттен.

C) Үш-үштен.

D) Бір-бірден.

E) Екі-екіден.

9. Сүтқоректілердің қорегі ауыз қуысынан кейін … түседі.

A) он екі елі ішекке

B) жемсауға

C) қарынға

D) ішекке

E) жұтқыншаққа

10. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын:

A) Сіңірлер.

B) Тегіс бұлшықет.

C) Көкет.

D) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.

E) Қабырғааралық бұлшықет.

11. Аралық ми ... реттейді:

A) ішкі мүшелермен байланысты.

B) ішкі секреция бездерінің жұмысын.

C) қозғалысты.

D) сезім мүшелерінің жұмысын.

E) бұлшық еттердің жұмысын.

12. Тұмауды қоздырушылар-

A) Құрттар.

B) Шаң-тозаңдар.

C) Саңырауқұлақтар.

D) Бактериялар.

E) Вирустар.

13. Тілдің ұшы … сезеді.

A) ащыны

B) тәттіні

C) күйдіретін ащыны

D) қышқылды

E) тұздылықты

14. Жердің саналы қабығы-

A) Атмосфера.

B) Гидросфера.

C) Литосфера.

D) Биосфера.

E) Ноосфера.

15. Аналықтың ең жоғарғы ұшына жатады:

A) Мойын

B) Тозаңқап

C) Ауыз

D) Жіпше

E) Жатын

16. Мүк спораларының дамитын орны.

A) Қауашақта.

B) Жапырақтың астында.

C) Жемісте.

D) Ризоидта.

E) Тамырда.

17. Медузаның қорегін әлсірететіні:

A) қармалауыштары.

B) атқыш жасушалары.

C) бұлшық ет талшықтары.

D) аралық жасушалары.

E) аузы.

18. Мал бауырында қимылдамай паразиттік тіршілік ететін:

A) нереида

B) бауырсорғыш

C) шұбалшаң

D) желпуішқұрт

E) аскарида

19. Буынның шығуы:

A) буын сүйектері орнынан тайғанда

B) қабығы зақымданғанда

C) сүйек зақымдалмай , сүйектің ойысы зақымдалса

D) сіңір созылғанда

E) буын қалтасы зақымдалса

20. Қанның ұюын қамтамасыз етпейтін:

A) тромбоциттер

B) қан пластинкаларының бұзылуы

C) кальций тұздары

D) фибриноген белогы (нәруызы)

E) эритроциттер

21. Терідегі қоректік зат пен энергия “қоры” болып есептелетін:

A) Сыртқы қабат.

B) Шел қабаты.

C) Рецепторлар.

D) Түк ұясы.

E) Ішкі қабат.

22. Жасушада ең көбі …

A) Оттек

B) Көміртек

C) Азот

D) Сутек

E) Фосфор

23. Жасушада ақуыздың атқармайтын қызметі:

A) Құрылыс материалдары

B) Катализді реакция жүргізу

C) Қорғаныштық

D) Еріту

E) Тасымалдаушы

24. Табиғатта эволюциялық процестің басты факторы-

A) Қолдан сұрыптау.

B) Тірішілік үшін күрес.

C) Табиғи сұрыпталу.

D) Көбею қарқындылығы.

E) Түраралық күрес.

25. Ойлау процесі ... байланысты.

A) жұлынға

B) миға

C) жүйкенің шеткі бөлімдеріне

D) қимыл жүйкеге

E) сезгіш жүйкеге

26. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:

A) прокариоттар

B) зақымдалған ұлпалар

C) жыныс жасушалары

D) қуық бұлшық еті,эпителий ұлпасы

E) эмбриондық ұлпалар

27. Гетерозиготалы ағзада бір ғана белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы:

A) 2

B) 1

C) 8

D) 4

E) 6

28. Ағзаларда әр түрлі жергілікті тіршілік жағдайларына сәйкес алуан түрлі бейімділіктердің пайда болуы:

A) Конвергенция.

B) Дивергенция.

C) Жалпы дегенерация.

D) Идиоадаптация.

E) Ароморфоз.

29. Адамдағы атавизм:

A) Құлақ қалқаны.

B) Шонданай сүйегі.

C) Көздегі үшінші қабақ.

D) Көп емшектілік.

E) Соқырішегі.

30. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі:

A) Қоректену торы.

B) Заттардың айналымы.

C) Қоректік.

D) Биоценоз.

E) Экологиялық пирамида.

7-вариант

БИОЛОГИЯ

A) ¤сімдіктер, топырақ, тау жынысы, адамдар

B) Адамдар, бактериялар, µсімдіктер, қ±м, балықтар

C) ¤сімдіктер, жануарлар, сањырауқ±лақтар, бактериялар, адамдар

D) Жануарлар, сањырауқ±лақтар, ауа, адамдар

E) Жорѓалаушылар, жануарлар, µсімдіктер, су

2. Жапырақ өңі дегеніміз:

A) Фотосинтездеуші жасушалар.

B) Сүзгілі түтіктер.

C) Жабын ұлпадан тұратын қабықша.

D) Жапырақ алақаны.

E) Жасыл жасушалар қабаты.

3. Гүлдің дәл ортасында орналасқан:

A) Аталық.

B) Тозаңқап.

C) Гүлсағақ.

D) Гүлсерік.

E) Аналық.

4. Егер т±қым тіршілігін жойса-

A) Қоректiк зат жетiспегені.

B) Т±қым терењ егiлгені.

C) Топыраѓы тыѓыз, ауа, су, қоректiк зат жетiспегені.

D) Топырақ тыѓыз болѓаны.

E) Ауа, су жетiспегені.

5. Б±ршақ т±қымдас:

A) Ж‰гері

B) Қазтабан

C) Жоњышқа

D) Бидай

E) Итм±рын

6. Сапрофиттерге жататыны:

A) Қыналар.

B) Плаундар.

C) Шаңжапырақтар.

D) Балдырлар.

E) Саңырауқұлақтар.

7. Кебісшенің қозғалуы:

A) талшықпен

B) жалған аяқтарымен

C) ас қорыту вакуолі арқылы

D) жиырылғыш вакуольмен

E) кірпікшелерімен

8. Қандауыршада жоқ мүше:

A) жүйке түтігі

B) қанайналым жүйесі

C) ішек

D) бассүйек

E) желбезек саңылауы

9. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні

A) Фермент

B) Гормон

C) Дәрумендер

D) Сілекей

E) Тер

10. Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:

A) Аксон.

B) Денесі.

C) Түйіндер.

D) Нейрон.

E) Дендрит.

11. Асқынғанда жөтеліп қан түкіретін жұқпалы ауру:

A) туберкулез

B) ларингит

C) трахеит

D) гайморит

E) силикоз

12. Суық тиіп, қабыну ішкі құлаққа таралғанда-

A) Керең болады.

B) Дабыл жарғағы зақымданады.

C) Ұлулы дене зақымданады.

D) Дыбыс тербелістерін өткізу бұзылады.

E) Есту сүйектерінің қозғалғыштығы жойылады.

13. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.

A) Пластидтер.

B) Гольджи комплексі.

C) Лизосома.

D) Рибосома.

E) Митохондрия.

14. Тіршілік үшін түраралық күрес дегеніміз-

A) Қоршаған ортамен күрес.

B) Бір түрдің арасындағы күрес.

C) Қайшылықпен өтетін күрес.

D) Жеке даралар арасындағы бәсекелестік.

E) Жеке түрлер арасындағы күрес.

15. Ауаның ластануы-

A) топырақты тоздырады.

B) оттегін азайтады.

C) қуаңшылыққа әкеледі.

D) өсімдікті азайтады.

E) қара дауыл соғады.

16. Гидра қорегінің қорытылуы:

A) Ауызында.

B) Атпа жасушаларында.

C) Сыртқы қабатында.

D) Ішкі қуысында және ішкі қабат жасушаларында.

E) Қармалауыштарында.

17. Көпқылтанды құрттардың дене қабаттарының саны:

A) 6

B) 5

C) 2

D) 3

E) 4

18. Бунақденелілердің қанайналым мүшесі:

A) тұйық.

B) екі шеңберден тұрады.

C) ашық.

D) аралас.

E) жоқ.

19. Бұлшықеттің сүйекке бекінуі ... арқылы.

A) Эпителий

B) Буын

C) Бұлшықет шоғы

D) Шеміршек

E) Сіңір

20. Эритроциттердің түзілетің орны:

A) Бауыр.

B) Кемік , жілік майы.

C) Өкпе.

D) Жүрек.

E) Көк бауыр.

21. Адамның аузындағы күрек тістердің саны.

A) 8.

B) 4.

C) 10.

D) 6.

E) 12.

22. Жылудың түзілетін жері:

A) Бауыр мен бұлшықеттерде.

B) Тері мен өкпелерде.

C) Бұлшықет пен жүректе.

D) Жүрек пен өкпелерде.

E) Бауыр мен ұйқы безінде.

23. РНК молекуласының құрамындағы компоненттер:

A) Дезоксирибоза және цитозин.

B) Урацил және рибоза.

C) Дезоксирибоза және урацил.

D) Тимин және рибоза.

E) Дезоксирибоза және тимин.

24. Әрбір жеке түрге тән хромосомалар жиынтығы, саны, мөлшері мен пішіні-

A) Морфологиялық критерий.

B) Генетикалық критерий.

C) Экологиялық критерий.

D) Географиялық критерий.

E) Физиологиялық критерий.

25. Дәрумен жетіспесе қырыққұлақ ауруына шалдығады:

A) B

B) K

C) Д

D) C

E) A

26. Түрленбей дамитын омыртқасыз жануарларға жататындар-

A) Ішекқуыстылар.

B) Шаянтектестер.

C) Жәндіктер.

D) Өрмекшілер.

E) Құрттар.

27. Сыртқы және ішкі ортада байқалатын хромосомадағы өзгергіштік:

A) Модификация.

B) Кроссинговер.

C) Реакция нормасы.

D) Өзгергіштік.

E) Мутация.

28. Адамдағы атавизм белгілері-

A) Үшінші қабақ.

B) Қалың түктілігі.

C) Құлақ қалқаны.

D) Соқыр ішек өскіні.

E) Адам қаңқасындағы құймышақ.

29. Тірі ағзада жүретін химиялық процесс ... байланысты.

A) айналадағы орта жиынтығына

B) сыртқы температураға, ылғалдыққа

C) ішкі температура мен ылғалдылыққа

D) сыртқы және ішкі температураға

E) ауа райының барлық жиынтығына

30. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Шөгінді массалар түрінде.

B) Көмір түрінде.

C) Органикалық қосылыстар түрінде.

D) Көмірқышқыл газы түрінде.

E) Кальций карбонаты түрінде.

8-вариант

БИОЛОГИЯ

A) Ботаника.

B) Зоология.

C) Биология.

D) География.

E) Геология.

2. Ењ мањызды органикалық тыњайтқыш:

A) Қарашірік және қ±с сањѓырыѓы

B) К‰л

C) Аѓаш шірінділері

D) Қ±с сањѓырыѓы

E) Кµњ

3. Г‰лдіњ негізгі бµлігі:

A) Тозањқап және аталық жіпше

B) Тостаѓан жапырақша

C) Аталық және аналық

D) К‰лте жапырақша

E) Г‰лтабан және аналық

A) Сәбіз.

B) Жүгері.

C) Қызан.

D) Аскөк.

E) Пияз.

5. К‰ріштіњ отаны:

A) Оњт‰стік-Шыѓыс Азия

B) Оњт‰стік Америка

C) Мексика

D) Африка

E) Жерорта тењізі орталыѓы

6. Хламидомонада жасушасының сыртын қаптайтын:

A) Талшықтар.

B) Қабықша.

C) Хроматофор.

D) Кірпікшелер.

E) Көзше.

7. Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын бактериялар:

A) Сүтқышқыл бактериялары.

B) Ауру туғызытан бактериялар.

C) Топырақ бактериялары.

D) Түйнек бактериялары.

E) Шіріту бактериялары.

8. Кәдімгі амебаның тіршілік мекені:

A) батпақ

B) су беті

C) топырақ

D) су қойма түбіндегі тұнба

E) ағын су

9. Тоқтау суларда тіршілік ететін жылқы қылына ұқсас жұмыр құрт:

A) сиыр цепені

B) ішексорғы

C) суыртқы

D) қылқұрт

E) үшкірқұрт

10. Сәндік үшін өсірілетін тауық:

A) Виандот.

B) Тауыс (павлин).

C) Орлов.

D) Род-айланд.

E) Орыстың ақ тауығы.

11. Қанда глюкозаның үнемі болуын реттейтін без

A) Қалқанша без

B) Ұйқы безі

C) Гипофиз

D) Бүйрек үсті безі

E) Бауыр

12. Бас ми бағанының құрамына кірмейтін:

A) сопақша ми

B) аралық ми

C) ортаңғы ми

D) ми көпіршесі

E) үлкен ми сыңарлары

13. Көздің бұзылуы ағзада мына дәруменнің (витаминнің) жетіспеуінен

A) Д.

B) С.

C) В2.

D) А.

E) В1.

14. Жердің қатты қабығы-

A) Гидросфера.

B) Литосфера.

C) Атмосфера.

D) Биосфера.

E) Ноосфера.

15. Гидрада қорытылмаған қорек қалдығының шығарылуы:

A) Табан арқылы.

B) Энтодерма арқылы.

C) Эктодерма арқылы.

D) Аузы арқылы.

E) Сабақша арқылы.

16. Шаянтәрізділердің есту және тепе-теңдік мүшесі:

A) Екі қысқа мұртша.

B) Хитинді жабын.

C) Екі ұзын мұртша.

D) Желбезек.

E) Күрделі көзшелері.

17. Кеуде (көкірек) қуысын құрайтын сүйектер:

A) 12 жұп қабырға және төс сүйегі

B) 10 жұп қабырға, омыртқалар

C) 10 жұп қабырға және төс сүйегі

D) 12 жұп қабырға, омыртқалар

E) 12 жұп қабырға,төс сүйегі , арқа омыртқалар

18. Жүректің кіші қанайналым шеңбері басталатын бөлігі:

A) Сол жақ қарынша.

B) Оң жақ қарынша.

C) Сол жақ құлақша.

D) Оң жақ құлақша.

E) Қолқа.

19. Бауыр өзегі ... ашылады:

A) ұлтабарға

B) тоқ ішекке

C) ұйқы безіне

D) аш ішекке

E) қарынға

20. 1 гр май ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 32 КДЖ

B) 30 КДЖ

C) 38,9 КДЖ

D) 17,8 КДЖ

E) 26 КДЖ

21. Тері бездері арқылы сыртқа шығарылатын заттар:

A) Майлар.

B) Дәрумендер.

C) Су мен тұз.

D) Ақуыз (нәруыз).

E) Глюкоза.

22. Гольджи жиынтығының жасушада атқаратын қызметі:

A) Нәруыз синтезіне қатысуы.

B) Органоидтардың дамуын қамтамасыз етуі.

C) Көмірсулар синтезіне қатысуы.

D) Сыртқы ортамен жасуша аралық заттар арасындағы зат айналымды реттеуі.

E) Биосинтез кезінде заттарды тасымалдау, өнімдерді жасушадан шығаруы.

23. Жасуша рибосомасында түзілетін заттар-

A) Көмірсулар.

B) Майлар.

C) Энергия көзі.

D) Бейорганикалық қосылыстар.

E) Ақуыздар (нәруыздар).

24. Адамтектес маймылдардың хромосома саны -

A) 48.

B) 36.

C) 46.

D) 16.

E) 26.

25. Қан ұю үшін керекті дәрумен:

A) C

B) B1

C) К

D) D

E) A

26. Гомологиялық хромосоманың мейоздық бөлінуі кезінде бір-бірімен тығыз жанасуы ... деп аталады.

A) трансляция

B) транскрипция

C) кроссинговер

D) конъюгациялану

E) партеногенез

27. Қызыл гүлді ас бұршағын (генотипі АА) гүлі ақ түсті дарамен будандастырғанда (генотипі аа) бірінші ұрпағында (F1) алынатын гибридтері:

A) 25% қызыл гүлді және 75% ақ гүлділер.

B) 100% ақ гүлділер.

C) 100% қызыл гүлділер.

D) 50% қызыл гүлді және 50% ақ гүлділер.

E) 25% ақ гүлділер және 75% қызыл гүлділер.

28. Қорғаныш реңге жатады:

A) Ханқызының есте қалатын айқын түсі.

B) Шағатын жабайы араның түсі.

C) Пішіні бұтаққа ұқсас жұлдызқұрт.

D) Усыз жәндіктердің улы жәндіктерге ұқсауы.

E) Зебрдің ашық өрнегі.

29. Эволюциялық өзгерістердің құрылым деңгейлерінің күрделендіретін бейімділік:

A) Ароморфоз.

B) Идиоадаптация.

C) Дегенерация.

D) Конвергенция.

E) Жалпы дегенерация.

30. Табиғатта жарықтың маусымдық ырғағының әсері:

A) жылдық және тәуліктік

B) маусымдық және жылдық

C) тәуліктік және жылдық

D) күндізгі және түнгі

E) тәуліктік және маусымдық

9-вариант

БИОЛОГИЯ

A) Тамыр.

B) Сабақ.

C) Гүл.

D) Жапырақ.

E) Тұқым.

2. Органикалық заттар топырақта:

A) ¤згермейді

B) Кµбейеді

C) Ыдырайды

D) Шоѓырланады

E) Қалыптасады

3. Асбұршақтың гүлшоғыры:

A) Собық.

B) Шатыршагүл.

C) Масақгүл.

D) Себетгүл.

E) Шашақгүл.

4. Ерте егiлетiн мәдени µсiмдiктер (1- 4 С°) –

A) Арпа, бидай, с±лы, шалқан, пияз, сәбiз.

B) Қауын, қарбыз, асқабақ.

C) Ж‰герi, мақта.

D) К‰нбаѓыс, қызылша.

E) Қияр, қызан.

5. Раушангүлділердің жемісі:

A) Бұршаққын.

B) Көп сүйекті жаңғақ.

C) Тұқымша.

D) Бұршаққап.

E) Дәнек.

6. Қозықұйрықтың боз арамқұлақтан ерекшелігі:

A) Қалпақшасының асты қызғылт түсті, түбіртегінде сақинасы болмайды.

B) Жемісті денесі жер бетіне күзде дамиды.

C) Негізінен топ-топ болып өседі.

D) Қалпақшасының асты ақшыл-жасыл түсті.

E) Түбіртегі жіңішке, ұзын, түбіртегінде сақинасы бар.

7. Судың қалың қабатында жүзіп жүретін ішекқуыстылар-

A) гидралар.

B) риф түзуші маржандар.

C) актиниялар.

D) медузалар.

E) қызыл маржандар.

8. Теңіз тасбақаларының аяқтарының ерекшелігі:

A) құрлықтағы тасбақалардай

B) ұзын тырнақты болады

C) ескек аяққа айналған

D) саусақтарының арасында жарғақтары бар

E) тек қана артқы аяқтарында ғана жүзу жарғақтары болады

9. Денсаулық сақтау шарттары және аурудың алдын алу шаралары туралы ғылым:

A) Медицина.

B) Экология.

C) Тәнтану.

D) Гигиена.

E) Физиология.

10. Жүйке жасушасының қысқа өсіндісі:

A) Аксон.

B) Жүйке.

C) Дендрит.

D) Түйін.

E) Нейрон.

11. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны:

A) 10 жұп

B) 11 жұп

C) 13 жұп

D) 12 жұп

E) 9 жұп

12. Сырттай ұрықтану ... тән.

A) сүтқоректілерге

B) бауырымен жорғалаушыларға

C) құстарға

D) адамға

E) қос мекенділерге

13. Агроценоздарға жататындар -

A) Бақша.

B) Өзендер.

C) Орман.

D) Дала.

E) Тундра.

14. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Тұқымда.

B) Жемісте.

C) Жапырақта.

D) Сабақта.

E) Тамырда.

15. Ақ сұлама денесін құрайтын ұлпаларға жатпайтыны:

A) бұлшық ет

B) дәнекер

C) жабын

D) қан

E) жүйке

16. Шаянның уылдырығы дамитын мүше:

A) Шаянның ішінде.

B) Шөпте.

C) Басқа ағзаларда.

D) Шаянның құрсақ бөліміндегі аяғында.

E) Балықтың денесі.

17. Жүрек қабырғасы ... тұрады:

A) көлденең жолақты бұлшықет ұлпасынан

B) бірыңғай салалы бұлшықеттен

C) эпителий ұлпасынан

D) жүйкеден

E) шеміршекті ұлпадан

18. Тыныс алу мүшесінің ауруына жатпайтыны:

A) трахеит

B) фарингит

C) цистит

D) плеврит

E) тұмау

19. Асқорыту жүйесіндегі қарыннан кейінгі мүше-

A) Ұлтабар.

B) Соқыр ішек.

C) Тоқ ішек.

D) Ұйқы безі.

E) Бауыр.

20. Ағзада жетіспегенде “мешел”ауруы пайда болатын дәрумен:

A) A

B) E

C) B

D) K

E) D

21. Тері рецепторының орналасқан қабаттары:

A) Сіңірлі.

B) Майлы.

C) Сыртқы.

D) Ішкі.

E) Шел.

22. Жасушаның бөлінуі кезінде ең негізгі қызмет атқаратын органоид:

A) Гольджи жиынтығы.

B) Жасуша орталығы.

C) Пластидтер.

D) Жасуша қосындылары.

E) Қозғалыс органоидтары.

23. РНҚ молекуласының тізбегі:

A) 3

B) 5

C) 1

D) 2

E) 4

24. Түйнек бактериялар мен бұршақ тұқымдас өсімдіктердің бірігіп тіршілік етуі:

A) Жыртқыштық.

B) Паразиттік.

C) Селбесу (симбиоз).

D) Бәсекелестік.

E) Арамтамақтық.

25. Йод алынатын өсімдік.

A) Плаун.

B) Балдыр

C) Шаңжапырақ (қырықжапырақ).

D) Бактерия.

E) Саңырауқұлақ.

26. Былқылдақденелілермен буылтық құрттардың дернәсіл сатысындағы ұқсастығы:

A) Қанайналым жүйесі.

B) Денесі буылтықтан құралуы.

C) Тыныс алу жүйесі.

D) Желбезектің болуы.

E) Бақалшақтың болуы.

27. Торлы қабықшада орналасқан таяқшадағы қызыл түсті зат родопсинді түзетін витамин

A) C.

B) B12.

C) D.

D) B6.

E) A.

28. Жануарлар селекциясында депрессияға ұшырататын әдістер:

A) Жаппай сұрыптау.

B) Жеке сұрыптау.

C) Әріден будандастыру.

D) Тұқымаралық сұрыптау.

E) Жақын, туыстар арасындағы сұрыптау.

29. Табиғатта түрдің тіршілік ету ареалын анықтау критериі.

A) Физиологиялық - систематикалық.

B) Географиялық - экологиялық.

C) Экологиялық - физиологиялық.

D) Морфологиялық - анатомиялық.

E) Генетикалық - физиологиялық.

30. Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер -

A) Европа.

B) Пекин.

C) Австралия.

D) Азия.

E) Германия.

10-вариант

БИОЛОГИЯ

A) ұлѓаю

B) қоректену, тынысалу

C) кµбею

D) даму

E) өсу

2. Астық т±қымдас µсімдіктер тамыры:

A) Кіндік

B) Негізгі

C) Қосалқы

D) Жанама

E) Шашақ

3. Қарақаттыњ кµбейетін µсімді м‰шесі:

A) Жапырақ қалемшесі

B) Б‰ршіктері

C) Тамыр қалемшесі

D) Тамырсабаѓы

E) Сабақ қалемшесі

4. Бейорганикалық заттарды сіңіріп, органикалық зат тұзетін ағзалар:

A) Бактериялар.

B) Жануарлар.

C) Өсімдіктер.

D) Амеба.

E) Кірпікшелі кебісше.

5. Алқа тұқымдас өсімдік:

A) Бұршақ.

B) Алмұрт.

C) Алма.

D) Баклажан.

E) Бидай.

6. Өлген ағзаларды қарашірікке айналдыратын бактериялар:

A) ашыту

B) көк жасыл

C) сүт

D) шіріту

E) топырақ

7. Гидра денесінің қабаттары:

A) Үш.

B) Екі.

C) Көп.

D) Бір.

E) Төрт.

8. Өрмекші тәрізділерге жататындар:

A) кенелер

B) ақ планария

C) дафния

D) айқұлақ

E) аскарида

9. Ағзаның өсуін реттейтін гормонды бөлетін без:

A) Гипофиз.

B) Бауыр.

C) Ұйқы.

D) Бүйрек үсті.

E) Сілекей.

10. Адамның қимыл-әрекетін реттеп дене тепе-теңдігін сақтайтын:

A) алдыңғы ми

B) бас ми бағаны

C) аралық ми

D) мишық

E) ортаңғы ми.

11. Қантамырларының қабырғасы түзіледі:

A) Көлденең жолақты жүрек ұлпасынан.

B) Көлденең жолақты қаңқа ұлпасынан.

C) Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан.

D) Екібасты бұлшық еттен.

E) Үшбасты бұлшық еттен.

12. Зиготадағы хромосома жиынтығы:

A) Триплоидты.

B) Гаплоидты.

C) Тетраплоидты.

D) Диплоидты.

E) Пентаплоидты.

13. Организмдердің күн мен түннің ұзақтығына жауап қайтарып анықтай білу қабілеті -

A) Фотопериодизм.

B) Биологиялық сағат.

C) Маусымдық өзгерістерге бейімделу.

D) Физиологиялық бейімделу.

E) Биологиялық ырғақ.

14. Халықаралық Адам және биосфера бағдарламасына қатысушы мемлекеттер -

A) Кәдімгі қорықтар ұйымдастырады.

B) Биосфералық қорықтар ұйымдастырады.

C) Қорықшалар ұйымдастырады.

D) Табиғат ескертқіштерін ұйымдастырады.

E) Микроқорықтар ұйымдастырады.

15. Буылтық құрттардың зәр шығару мүшесі:

A) аузы

B) терісі

C) әр буылтықтағы шұқырақ

D) желбезек

E) әр буылтықтағы имек түтікше

16. Жыл құсы:

A) Тырна.

B) Қарға.

C) Сауысқан.

D) Торғай.

E) Тоқылдақ.

17. Ағзаның иммунитет жүйесін құрайтын қан компоненті:

A) Гемоглобин.

B) Лейкоцит.

C) Эритроцит.

D) Фибриноген.

E) Тромбоцит.

18. Өкпеден жүрекке баратын қантамыр бай:

A) азотқа

B) азот оксидіне (II)

C) оттегіне

D) көмірқышқыл газына

E) бөгде газдарға

19. Күрделі заттардың жай заттарға ыдырауының аяқталуы

A) Аш ішекте

B) Ұлтабарда

C) Тоқ ішекте

D) Қарында

E) Ауызда

20. Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады-

A) С.

B) А .

C) В12.

D) В1.

E) Д.

21. Физикалық жұмыс кезінде жылудың теріден сыртқа шығарылу себебі:

A) Лүпілдің баяулауынан.

B) Бауырдың күшті жұмысынан.

C) Лүпілдің артуынан.

D) Қанда қанттың көбеюінен.

E) Тердің булануынан.

22. Қандай төрт элемент жасушаның негізгі химиялық құрамы болады:

A) көміртегі, оттегі, азот, сутегі.

B) кальций, магний, натрий, темір.

C) кальций, магний, натрий, хлор.

D) фосфор, калий, күкірт, хлор.

E) мырыш, мыс, йод, фтор.

23. АТФ молекуласының құрамындағы фосфор қышқылының қалдық саны:

A) 1

B) 4

C) 3

D) 2

E) 5

24. Макроэволюция түзетіндер:

A) Популяция.

B) Түраралық.

C) Даралар.

D) Түрлер.

E) Туыстар.

25. Ақ мүк деп аталу себебі:

A) Шымтезекке айналуынан.

B) Батпақта өсетіндіктен.

C) Өлі жасушаларының іші ауаға толы болғандықтан.

D) Ризоидтары болмағандықтан.

E) Тамыры болмағандықтан.

26. Тоспа ұлуының қан айналым жүйесі:

A) болмайды

B) ашық

C) тұйық

D) кіші қан айналу жүйесі

E) үлкен қан айналу жүйесі

27. Заттың пішіні мен түсін ажырататын көздің

A) тор қабықшасы ішіндегі құтыша.

B) ақ қабықшасы.

C) көз бұршағы.

D) нұрлы қабықшасы.

E) қасаң қабықшасы.

28. Күріштің, қант қамысы, көптеген көкөніс дақылдарының отаны:

A) Абиссиния орталығы.

B) Шығыс Азия орталығы.

C) Орталық Америка орталығы.

D) Оңтүстік Азияның тропиктік орталығы.

E) Жерорта теңізі орталығы.

29. Түрлер арасында қоректері біркелкі болған жағдайда туындайтын:

A) Арамтамақтық.

B) Жыртқыштық.

C) Паразиттік.

D) Тіршілік үшін күрес.

E) Селбесу.

11-вариант

БИОЛОГИЯ

A) Улы заттарды ыдырату.

B) Гүл, жеміске қызыл, сары түс беру.

C) Өсімдікке жасыл түс беру.

D) Қор затын жинау.

E) Көбеюге қатысу.

2. Органикалық тыңайтқыш:

A) Суперфосфат.

B) Құс саңғырығы.

C) Калий.

D) Селитра.

E) Азот.

3. ¤сiмдiктердiњ қозѓалуына әсер етедi -

A) ¤сiмдiктiњ тiрi денесi.

B) Тыныс алу.

C) Фотосинтез.

D) Қоректену, µсiмдiктiњ тiрi денесi.

E) Жарық, су, ауа, жылу, қоректiк заттар,

µсiмдiктiњ тiрi денесi.

4. Астық тұқымдастардың гүлі:

A) 1 аналық, 6 аталықтан тұрады.

B) Аналығыда, аталығыда көп.

C) 1 аналық, 5 аталықтан тұрады.

D) 1 аналық, 10 аталықтан тұрады.

E) 1 аналық, 3 аталықтан тұрады.

5. Тісті зерттейтін ғылым:

A) Цитология.

B) Стоматология.

C) Физиология.

D) Кардиология.

E) Гематология.

6. Ақ зең саңырауқұлағының кездесетін

жерлері

A) Тастардың үстін.

B) Су.

C) Нанда, жемістер, жылқы тезегі.

D) Жасыл өсімдіктер.

E) Топырақ.

7. Жауынқұрттың денесіндегі қылтанының

атқаратын қызыметі:

A) Зәр шығару.

B) Иіс сезу.

C) Денені орнықты ұстау.

D) Жиырылу.

E) Қозғалу.

8. Көбелектердің дернәсілінің атауы:

A) Қуыршақ.

B) Нимфа.

C) Личинка.

D) Имаго.

E) Жұлдызқұрт.

9. Адам ағзасының құрылысын, атқаратын

қызметін және дамуын зерттейтін ғылым:

A) Гигиена.

B) Физиология.

C) Экология.

D) Тәнтану.

E) Эмбриология.

10. Шеткі жүйке жүйесінің бөлімі:

A) үлкен ми сыңары

B) ми бағаны

C) жұлын

D) жүйкелер, жүйке түйінділері

E) мишық

11. Адам тыныс алуына қажетті газ:

A) азот (II) оксиді

B) азот (IV) оксиді

C) азот

D) оттегі

E) көмірқышқыл газы

12. Тұмаумен ауырғанда микроорганизмдердің

әсерінен құлақтың қабынатын бөлімі-

A) Ортаңғы құлақ.

B) Есту түтігі.

C) Сыртқы құлақ.

D) Есту сүйектері.

E) Ішкі құлақ.

13. Шартсыз және шартты рефлекстер туралы

ілімді ашқан ғалым-

A) Ухтомский А.А.

B) Мечников И.И.

C) Сеченов И.М.

D) Парин В.В.

E) Павлов И.П.

14. Жердің геологиялық қабығы биосфера:

A) Топырақтан тұрады.

B) Тірі организмдерден тұрады.

C) Сұйық заттардан тұрады.

D) Газ тектес заттардан тұрады.

E) Қатты заттардан тұрады.

15. Спора арқылы көбейе алатын өсімдік:

A) Бақбақ

B) Көкнар

C) Шырша

D) Қарағай

E) Мүк

16. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың

биіктігі-

A) 30-40 м.

B) 25-30 м.

C) 10-15 м.

D) 20-25 м.

E) 15-20 м.

17. Ішекқуыстылардың қорегін аулауы:

A) Бұлшық ет жасушаларымен.

B) Жүйке жасушасымен.

C) Аузымен.

D) Атпа жасушалары көмегімен.

E) Жабын жасушаларымен.

18. Балықтардың қанайналым жүйесі:

A) тұйық емес

B) үш қанайналым шеңбері

C) екі қанайналым шеңбері

D) бір қанайналым шеңбері

E) төрт қанайналым шеңбері

19. Кеуде қуысын қозғалысқа келтіретін

негізгі бұлшықеттері.

A) Ұшбасты

B) Екібасты және балтыр

C) Балтыр

D) Үш басты, жалпақ арқа

E) Қабырғааралық

20. Қанның қызыл түсті болуы ... байланысты:

A) лейкоциттерге

B) эритроциттерге

C) қан плазмасына

D) фибринге

E) қан сарысуына

21. Майлардың, көмірсулардың синтезделу

әрекеті жүреді:

A) Гольджи комплексінде.

B) Тегіс бетті эндоплазмалық торда.

C) Ядрода.

D) Лизосомада.

E) Вакуольде.

22. Көмірсулардың ішіндегі полисахаридтер:

A) крахмал

B) фруктоза

C) рибоза

D) глюкоза

E) дезоксирибоза

23. Сыртқы ортадағы маусымдық өзгеріс

тердің ең негізгі әрекеттері.

A) Күн жарығының ұзақтығының өзгеруі.

B) Жауын-шашын мөлшері.

C) Ауа температурасындағы өзгеріс.

D) Қардың түсуі.

E) Ауаның атмосфералық қысымы.

24. Консументке жататын:

A) Айдаршөп.

B) Спирогира.

C) Бақа.

D) Үрмебұршақ.

E) Қырықжапырақ (шаңжапырақ)

25. Басаяқты бақалшақсыз ұлулардың

сорғышы бар қармалауыштары-

A) Аяқтарының бөлігі.

B) Тұлғасы.

C) Бақалшағы.

D) Мантиясы (шапаншасы).

E) Басы.

26. Қанда адреналиннің көбеюі жылудың

түзілуін:

A) Жылу берілуін теңестіреді.

B) Күшейтеді.

C) Баяулатады.

D) Тоқтатады.

E) Қалпына келтіреді.

27. Онтогенездік дамуда эктодерма

қабатынан пайда болатын:

A) Жүйке тақташасы.

B) Бұлшық ет.

C) Ішек.

D) Зәр шығару жүйесі.

E) Хорда.

28. Дигибридті будандастырудағы F2

ұрпақта фенотипі төрт түрлі генотипті

көрініс береді:

A) 3:2:1

B) 1:1

C) 9:3:3:1

D) 1:2:1

E) 3:1

29. Жануарлардың дене пішіні мен түсі

қоршаған ортаның заттарымен сәйкес

келетін бейімделушілік:

A) Қорғаныш (мимикрия).

B) Бүркеніш.

C) Жасырынғыш.

D) Айбарланғыш.

E) Сақтандырғыш.

30. Горилланың адамға жақындық белгісі:

A) Бассүйек құрылысы.

B) Жалпақ төс сүйегі.

C) Аяқ-қолының мөлшері.

D) Қол, бас, табан, жамбас құрылысы.

E) 12 жұп қабырғасы.

12-вариант

БИОЛОГИЯ

байланысады.

A) жасуша ядросы

B) вакуоль

C) жасушааралық заттар

D) жасуша с±йықтыѓы

E) цитоплазма

2. Фотосинтездеуші ұлпада орналасқан

пластид:

A) Хромопласт.

B) Хлоропласт.

C) Вакуоль.

D) Лизосома.

E) Лейкопласт.

3. ¤сiмдiктерге әсер ететiн тiрi табиѓат

жаѓдайлары -

A) Минералдар.

B) Ауа, су.

C) Жер бедерi, топырақ.

D) Жарық, жылу.

E) Барлық тiрi организмдер.

4. Пиязшықты µсімдіктер:

A) Итм±рын, қойб‰лдірген

B) Бидай, тары, арпа

C) Асб±ршақ, жоњышқа

D) Мақта, к‰нбаѓыс

E) С‰мбіл, қазжуа, жауқазын, лапыз

5. Адамның тәулігіне бөлінетін

сілекей мөлшері:

A) 1,5 литр.

B) 2,5 литр.

C) 1 литр.

D) 3 литр.

E) 2 литр.

6. Cаңырауқұлақтың споралары өнетін орта

A) ылғалы мол, бірақ қарашірігі аз топырақ.

B) қарашірігі мол ылғалды топырақ.

C) құс саңғырығының іші.

D) кебу топырақ.

E) су.

7. Гидраның қармалауыштарының

орналасқан жері:

A) ауыз қуысының айналасында.

B) табанында.

C) денесінің артқы бөлігінде.

D) дене бүйірінде.

E) денесінің ортаңғы бөлігінде.

8. Екі жақты симметриялылар:

A) Ақ сұлама.

B) Гидра.

C) Кебісше.

D) Тоспа ұлуы.

E) Амеба.

9. Алдыңғы аяғы қанатқа айналған, денесі

қауырсынмен қапталған жануарлар:

A) Бауырымен жорғалаушылар.

B) Балықтар.

C) Жарқанаттар.

D) Қосмекенділер.

E) Құстар.

10. Өкпенің сыртқы қабатының атауы:

A) көпіршіктер

B) түтіншелер

C) плевра (сіріқауыз)

D) сероз

E) кедір-бұдыр қабықша

11. Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі:

A) Кеңірдек

B) Өңеш

C) Қарын

D) Бүйрек

E) Өкпе

12. Оқу кезінде затты орналастыру

қашықтығы:

A) 33-35 см.

B) 40-50 см.

C) 20-25 см.

D) 10-15 см.

E) 15-20 см.

13. Жасушадағы бейорганикалық зат:

A) Ақуыз (нәруыз).

B) Май.

C) Су.

D) Көмірсу.

E) Нуклеин қышқылдары.

14. Биосферада атом энергиясын пайдаланғанда-

A) Көп мөлшерде оттегі сіңіріледі.

B) Атмосфера құрамы ластанады.

C) Көмірқышқыл газының мөлшері азаяды.

D) Радиоактивті сәулелер жинақталады.

E) Зиянды газдар жинақталады.

15. Картоптың гүлдері:

A) Қос жынысты

B) Дара жынысты

C) Екі үйлі

D) Бір үйлі

E) Жыныссыз

16. Шымтезек мүгінің басқаша атауы:

A) Жасыл мүк.

B) Сфагнум.

C) Көкек зығыры.

D) Плаун.

E) Ламинария.

17. Қышыма кененің аузы:

A) Шайнағыш.

B) Сүзгіш.

C) Сорғыш.

D) Кеміргіш.

E) Ұсақтағыш.

18. Қаңқаны құрайтын ұлпа:

A) Жүйке.

B) Бұлшықет.

C) Эпителий.

D) Дәнекер.

E) Жүрек бұлшықеті.

19. Серіктес жасушалар бұлар:

A) аксондар

B) нейронның ұзын өсінділері

C) нейронды қоршаған жасушалар

D) нейронның қысқа өсінділері

E) нейронның денелері

20. Жаттығудың әсері пайдалы:

A) сүйекке

B) бүкіл организмге

C) өкпеге

D) бұлшық етке

E) жүрекке

21. Қан айналу жүйесінің негізгі қызметі:

A) оттегін тасымалдау

B) көмір қышқыл газын тасылмалдау

C) газ алмасу процесіне қатысу

D) артық қоректік заттар қорын жинау

E) заттарды тасылмалдау, тіршілік

әрекеттерін реттеу

22. Бейорганикалық заттардан органикалық

заттарды синтездейтіндер:

A) Эукариоттар.

B) Прокариоттар.

C) Гетеротрофтар.

D) Аэробтар.

E) Автотрофтар.