Сабақ жоспары биология бойынша Жорғалаушылар класының маңызы

7 сынып

Күні:   

   № 48 сабақ

Сабақтың тақырыбы

Жорғалаушылардың көптүрлілігі. Жорғалаушылардың табиғатты және адам өміріндегі маңызы.

Сабақтың мақсаты

Топпен жұмыстарды ұйымдастыру, оқушылардың  жорғалаушылар туралы  түсініктерін одан әрі дамыту. Оқушылардың шығармашылықпен жұмыс жасауына, сөйлеу дағдысының қалыптасуына ықпал жасау. Оқушылардың танымдық тапсырмаларды орындауын жүзеге асыру.

Оқу нәтижелері

Жорғалаушылар класының қандай отрядқа бөлінетіндігін, түрлерін және олардың маңызын білетін болады. Тапсырмаларды орындауға арналған қосымша материалдарды қолдану дағдысы қалыптасады. .

Сабақ кезеңдері

Әдіс-тәсілдер

Мұғалімнің  іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ресурстар

Ұйымдастыру

Топқа бөлу

Жорғалаушылардың түрлері жасырылған карточканы таңдау

Оқушымен амандасып, түгендейді.

Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызып, назарын сабаққа аударады, жорғалаушылардың кластары бойынша топқа бөледі

Сәлемдеседі. Құралдарын дайындайды.

Берілген суреттегі жануарлардың қай класқа жататынына қарай топтарына жайғасады

Суреті бар карточкалар

Үй тапсырмасы

Сұрақ-жауап

1. 2.«Миға шабуыл»

Интерактивті тақтадан сұрақтарды ашады

Қосмекенділер ∆

Жорғалаушылар ○

1. Құйрықты және аяқсыз отрядтары бар-

2. Герпетология зерттейді

3. Қаңқасында алғаш рет кеуде қуысы пайда болды

4. Терісі жұқа және безді

5. Жүректерінде қарыншалары жартылай пердемен бөлінген.

6. Өкпесімен ғана тыныс алады

7. Көбеюі мен дамуы суда жүреді

8. Сезім мүшелері – көз, құлақ, танау тесіктері

9. Дернәсілдері тек суда тіршілік етеді және желбезек арқылы тыныс алады

10. Күрделі қозғалыс жасауына байланысты мишығы жақсы дамыған.

Қорытынды:

4 ∆ 6 ○

Сұрақтарға жауап қайтарады. Жауаптарын интерактивті тақта арқылы өздері тексереді.

Оқулық, интерактивті тақта

Негізгі бөлім

Білу

Ой қозғау

Топтық

жұмыс

Жаңа сабақты видео көрсету арқылы ашу

Топтарға тапсырмалар береді.

1.жорғалаушылар отрядтары туралы білу

Видеоны көре отырып, жаңа сабақтың тақырыбын анықтайды.

Оқулықтан мәтінмен жұмыс жасайды, мәтінді оқып, меңгеріп, талдайды,  постер қорғайды

Оқулық

Интерактивті тақта

Стикер, маркерлер

Әр топ жорғалаушылардың отрядтары бойынша жұмыс жасайды.

Тұмсықбастылар отряды – Жаңа Зеландияның ұсақ аралдарында ғана сақталған, өте ертеден келе жатқан жануар. Гаттерияның сыртқы түрі кесірткеге ұқсас. Дене тұрқы 75 сантиметрдей, салмағы – 0,5-1 кг. Жонында және құйрығының үстіңгі жағында үшбұрышты қабыршақтардан тұратын жалы бар. Төбе тұсында (екі көзінің ортасында) ерекше төбе көзі болады. Сондықтан оны кейде үшкөзді гаттерия деп те атайды. Жыныстық жағынан 20 жылда ғана жетіледі, 8-15 жұмыртқа салады. Одан ұрықтың жетілуі 12-15 айға созылады. 50 жылдан астам өмір сүреді. Өте ертеден бері тіршілік етіп келе жатқандықтан, ол «тірі қазынды» деп аталады. 

Қорегін түнде аулап, тереңдігі 1 м інде тіршілік етеді. Гаттерия бунақденелілермен, жәндіктермен қоректенеді. Оның басқа жорғалаушылардан ерекшелігі төмен температурада (6-18 градуста) тіршілік әрекеті күшейе түседі.

Кесірткелер

Жорғалаушылардың ішінде ең көп таралған жануарлар тобы, мұның құрамында 4000 мыңнан астам түрі бар. Мекеніне қарай түсін құбылтатын құбылғы, сұр кесіртке, агама, келес осы отряд тармағына жатады. Қазақстанның қызыл кітабына өте сирек кездесетін келес, батбат, сарлан деген түрлері тіркелді. Сарлан аяғы болмағандықтан кесірткеден гөрі жыланға ұқсас. Бұл жануарлардың көпшілігі құйрығын өздігінен үзе алады. Кесірткелердің көпшілігі жұмыртқа туу арқылы, кейбірі тірі туу арқылы көбейеді. Кесірткелер омыртқасыз жәндіктермен, кейде ұсақ жануарлармен қоректенеді.

Құбылғылардың саусақтары ағашты қысып ұстауға бейім. Тілдері өте ұзын, қорегін сол тілінің көмегімен ұстайды. Олар терісінің түсін жылдам өзгерте алатындықтан құбылғылар деп аталған.

Крокодилдер отряды

Крокодилдер отряды – жоғары сатыда тұрған тобы. 3 тұқымдасқа бөлінеді: қолтырауындар, нағыз крокодилдер және гавиалдар.. Олар көбіне өзен, көлдерде тіршілік етеді. Басында, аналь тесігінің маңында аздаған бездері болады. Тістерінің саны көп. Жүрегі 4 қуысты. Терісі қымбат бағаланады, сондықтан арнайы фермаларда қолдан өсіреді. 

Тұрқы 10 м ге дейін жететін ірі денелі жорғалаушылар крокодилдер тропиктік елдерде ғана тіршілік етеді, нілдік және жалды крокодилдер адам үшін өте қауіпті. Көбінесе балықпен қоректенеді, жұмыртқа арқылы көбейеді.

Крокодилдер суда мекендейдi. Құрлыққа сирек шығады. Крокодилдердiң артқы аяқтарында жүзу жарғақшалары болады. Көздерi мен танаулары төбесiнде орналасқан. Крокодилдер – жыртқыштар. Адамға шабуыл жасаған жағдайларда тiркелген.

Крокодилдер отрядында 30 ға жуық түр бар. Крокодилдердің көптеген түрлері мен тармақтары сирек кездесетіндіктен халықаралық табиғатты қорғау одағының қызыл кітабына тіркелген