«Биохимия және тіршілік» факультативті курсына бағдарлама

«Биохимия және тіршілік»

факультативті курсына бағдарлама

Бағдарламаға түсінік хат

Факультативті курстын негізгі бағыты оқушыларды белгілі бір ғылым саласына тұрақты қызығушылығын қалыптастыру. Осы курс арқылы әрбір оқушының қызығушылығы мен қабілетін анықтауға тиімді жағдай жасау. Қолданбалы курстың бағдарламасы төмендегі міндеттерді шешуге көмектеседі.

а) Міндеті:

1. Өсімдіктер мен жануарлар ағзасында және микроорганизмдерде синтезделетін тіршілік процестеріне аса қажетті органикалық заттарды оқушыларға кеңінен таныстыру.

2. Адам ағзасында болатын түрлі аурулардың себептері зат алмасудың өзгерісінен туатындығын түсіндіру.

3. Адамдардың денсаулығын күтіп сақтауда дәмді де сапалы тағамдардың маңызын жете түсіндіру.

4. Оқушылардың логикалық ойларын дамыту.

5. Оқушыларды медицина, ауылшаруашылық, биотехнология салаларында еңбек етуге дайындау.

ә) Мақсаты:

1. Биология пәні бойынша алған білімді жүйелі нәтижеге бағыттау.

2. Оқушылардың денсаулықты нығайтуға байланысты іс - әрекеттерін белгілі бір жүйеге келтіру.

3. Экологиялық, отансүйгіштік тәрбие беру, медициналық ілімнің алғы шарттарымен таныстыру.

4. Органикалық қосылыстардың алыну жолдары мен ашылу тарихы, қасиеттері құрамы жайлы оқушылардың білімдерін кеңейту.

5. Оқушыларға кәсіби бағдар беру, жан – жақты, білімді, қабілетті тұлға қалыптастыру.

б) Оқушыларға қойылатын талаптар:

• Оқушылар игерген білімдерін пайдалана отырып органикалық қосылыстардың биологиялық маңызын және тіршілік иелері ағзасында атқаратын қызметін терең меңгеру,

• Оқушылар тірі ағзада жүріп жататын химиялық реакциялардың мәнін ұғыну.

- Оқушылар ағзадағы органикалық қосылыстар әрекетінің механизмін,

антителдер проблемасын, химиотерапия міндеттерін ұғына білу.

в) Пәнаралық кіріктіру:

• Биология, медицина, химия, экология ғылымдарымен байланыстыру.

г) Кәсіпке бағдарлау:

• Медицина саласының мамандығын, химия, биология, ауылшаруашылығы және малшаруашылығы салаларының мамандықтарын таңдайтын оқушылардың білімдерінің терең болуына ықпал жасау.

д) Уақыт көлемі, сабақтың жиілігі:

- Сағат саны - 34, аптасына бір рет.

4. Тақырып жоспарының мазмұны.

Бағдарлама

Кіріспе -1 сағат «Биохимия және тіршілік» факультативті курсы және оның міндеттері.

Белоктар - 5 сағат

Белоктар туралы жалпы түсінік Биохимиялық зерттеулердің осы күнгі әдістері тірі ағзадағы. Белоктардың физикалық және химиялық қасиеттері. Белоктардың құрылысы, құрамы және оның гидролиздегендегі алынатын негізгі өнімдері. Белоктардың классификациясы. Қарапайым белоктар. Күрделі белоктар, олардың өкілдері, маңызы.

Көмірсулар – 4 сағат

Көмірсулар, қызметі, маңызы. Көмірсулар классификациясы. Моносахаридтер және дисахаридтердің қасиеті, маңызы. Полисахаридтер, өкілдері, маңызы.

Витаминдер – 4 сағат

Витаминдер жөніндегі жалпы түсінік. Суда еритін витаминдер В1 В2 В6 В12 В15,С,

Р, Н. Майда еритін витаминдер, олардың түрлері, маңызы.

Ферменттер – 6 сағат

Ферменттер – тіршілік негізі, ферменттердің қасиеттері Ферменттерді бөліп алу және тазарту. Ферменттердің химиялық құрамы және құрылымы. Фермент активаторлары мен ингибиторлары. Ферменттер атаулары және жіктелуі. Ферменттердің практикалық маңызы.

Гормондар – 6 сағат

Эндокринологияға кіріспе. Ішкі секреция бездерінің гормондары. Гипофиз гормондары. Гипоталамус гормондары. Өсімдік гормондары

Нуклеин қышқылдары – 3 сағат

Нуклеин қышқылдары - тұқым қуалау негіздері. Нуклеин қышқылдарының химиялық құрамы. ДНҚ және РНҚ құрылымы. Генетикалық мәлімет. Мутация.

Тірі организмдегі липидтер – 3 сағат

Липидтерді топтарға бөлу. Майлар құрамы, майларды алу, майлардың физикалық, химиялық қасиеттері. Майлардың қарында және ішекте қорытылуы. Май гидролизі өнімдерін сіңіру.

Тақырыпты бекіту. Сынақ –2 сағат.

«Маңызды органикалық қосылыстар» конференция, жоба қорғау. Сынақ

Факультативті курс 9 сынып

Биохимия және тіршілік

Орындалатын тапсырма

1

1

Кіріспе

1

І - тарау Белоктар

5

1

2

Белоктар туралы жалпы түсінік Биохимиялық зерттеулердің осы күнгі әдістері

1

Кесте

2

3

Белоктардың физикалық және химиялық қасиеттері

1

3

4

Белоктардың құрылысы, құрамы және оның гидролиздегендегі алынатын негізгі өнімдері

1

Кесте

4

5

Белоктардың классификациясы. Қарапайым белоктар. Күрделі белоктар

1

Сызбалар

5

6

Белоктар тарауын қайталау

1

Тест тапсырмалары

ІІ – тарау. Тірі ағзадағы көмірсулар

4

1

7

Көмірсулар, қызметі

1

2

8

Көмірсулар классификациясы.

1

Кесте

3

9

Моносахаридтер және дисахаридтердің қасиеті, маңызы

1

Сызбалар

4

10

Полисахаридтер

1

ІІІ – тарау. Витаминдер

4

1

11

Витаминдер жөніндегі жалпы түсінік

1

Буклет

2

12

Суда еритін витаминдер В1 В2 В6 В12 В15 , С, Р, Н,

1

Сызбалар

3

13

Майда еритін витаминдер

1

4

14

Семинар сабақ «Витаминдер»

1

Семинар материалдарын дайындау

ІV – тарау. Ферменттер

6

1

15

Ферменттер – тіршілік негізі, ферменттердің қасиеттері Ферменттерді бөліп алу және тазарту

1

2

16

Ферменттердің химиялық құрамы және құрылымы

1

Сызбалар

3

17

Фермент активаторлары мен ингибиторлары

1

4

18

Ферменттер атаулары және жіктелуі

1

Кесте

5

19

Ферменттердің практикалық маңызы

1

6

20

Тест жұмысы

1

Тест тапсырмалары

V – Тарау. Гормондар

6

1

21

Эндокринологияға кіріспе

1

Электрондық оқулық

2

22

Ішкі секреция бездерінің гормондары

1

Сызба

3

23

Гипофиз гормондары

1

Электрондық оқулық

4

24

Гипоталамус гормондары

1

5

25

Өсімдік гормондары

1

6

26

Семинар сабақ

1

Топтық жұмыстар

VІ – Тарау. Нуклеин қышқылдары

3

1

27

Нуклеин қышқылдары - тұқым қуалау негіздері

1

2

28

Нуклеин қышқылдарының химиялық құрамы. ДНҚ және РНҚ құрылымы

1

Кесте

3

29

Генетикалық мәлімет. Мутация

1

VІІ – Тарау. Тірі организмдегі липидтер

3

1

30

Липидтерді топтарға бөлу

1

2

31

Майлар құрамы, майларды алу, майлардың физикалық, химиялық қасиеттері

1

Сызбалар

3

32

Майлардың қарында және ішекте қорытылуы. Май гидролизі өнімдерін сіңіру.

1

4

33

«Маңызды органикалық қосылыстар» конференция, жоба қорғау.

1

Жоба материалдарын дайындау

1

34

Сынақ жұмысы

1

Сынақ материалдары

5. Курсты ұйымдастыру формасы:

- Лекция

- Семинар

- Конференция

- Топтық, жұптық оқыту.

6. Курсты оқытудың аяқтау формасы:

- Рефераттар даярлау,

- Баяндама жазу

- Жоба қорғау

- Буклеттер даярлау.

Реферат: «Суда еритін витаминдер, маңызы».

«Майда еритін витаминдер, маңызы»

Жоба: «Маңызды органикалық қосылыстар»

Буклет: «Органикалық қосылыстар», «Витаминдер»

7. Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау жүйесі.

- Тестік тапсырмалар,

- Сынақ (зачет)

8. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

а) Оқушылар үшін әдебиеттер

1. Әліқұлов З. «Беймаза биомолекула» Алматы, «Қазақстан», 1988

2. Нұртаева. Қ.С .Н.М. Ешмұхаметова «Ген, тіршілік және денсаулық» Алматы, 1990 ж. «Білім» қоғамы

3. Скурихин И.М. «Дұрыс тамақтана білесіз бе» Алматы, «Қайнар», 1988 ж,

ә) Мұғалімдер үшін әдебиеттер

1. Бегімқұл. Б.К. «Генетика»

Ы. Алтынсарин атындағы Қазақтың білім академиясының Республикалық баспа кабинеті, Алматы – 2000

2. Воробьева Е.А, Губарь А.В, Сафьянникова Е.Б. «Анатомия и физиология» Москва «Медицина» - 1981 г.

3. Нұрышев М. «Клетка құрылысы мен қызметі» Алматы «Ғылым» ғылыми

баспа орталығы, 2001 жыл

4. Николаев Л.А. «Тіршілік химиясы» Алматы «Мектеп» 1979 ж.

5. Қазымбет П.Л., Аманжолова Қ., Нұртаева М. «Медициналық биология»

Алматы – 2002

6. Қайыржанов Қ.К. «Жануарлар биохимиясы». Алматы, «Ана тілі» 1993 ж.

7. Сағатов Н.С. «Биохимия» Алматы, «Білім» 2007 ж.

8. Серікбаева Ж. К. «Қолданбалы және таңдау курстары бағдарламалары»