Күні:
Сынып 10
Тақырыбы:
Мақсаты: Оқушыларға жасушаның химиялық құрамы және оның маңызы, ерекшеліктері, бейорганикалық және органикалық заттарына көңіл бөлдіру.
Көрнекілігі: кесте, тірек-сызба
Сабақ беру әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру
Сабақ түрі: жаңа сабақ
Пәнаралық байланыс: экололгия, тарих
Сабақ барысы. 1. Ұйымдастыру кезеңі.
Психологиялық дайындық
2. Үй жұмысын тексеру
Үй жұмысын кесте толтыру арқылы тексеру.
Қ ы з м е т т е р і
3. Жаңа сабақ.
Жасушаның химиялық құрамы органикалық және бейорганикалық заттардан тұрады.
Нәруыздар – көміртегі, сутегі, оттегі, азот, күкірт және т.б. элементтерден тұратын күрделі органикалық заттар. Нәруыздар 450-800С-да ұйиды. Олардың құрамы 20 аминқышқылынан тұрады.
Майдар – үш элементтен құралған, олар: көміртегі, сутегі, оттегі. Майлар судан жеңіл, суда ерімейді. Май глицерин мен май қышқылынан тұрады.
Көмірсулар – майларға ұқсас, көміртегі, сутегі, оттегіден тұрады. Көмірсу деп аталу себебі, сутегі мен оттегінің арақатынасы сумен бірдей.
Нуклеин қышқылдарының – құрамында көміртегі, сутегі, оттегі және фосфор болады.
Су – мөлшері жасушада аз. Сондықтан цитоплазма – қоймалжың, жартылай созылмалы сұйықтық.
Минералды тұздар – судың жасушалар мен жасушааралық заттардың арасында теңдей бөлінуін қамтамасыз етеді.
Тапсырма №1
Бос орынға қажетті сөздерді тауып жазу.
1. — судың жасушалар мен жасуша аралық заттардың аралығында теңдей бөлінуін қамтамасыз етеді. 2. Нәруыз-дардың молекулалары жасушадағы химиялық реакцияларды—қатысады. 3. Гликоген — мен — жасушаларында кездеседі. 4. Органикалық қосылыстар жасуша құрамының — үлесіне тең. 5. Су жасушаға — ретінде өте қажет. 6. — жасуша жар-ғақшасының құрамында көп болады. 7.Қорек заттары жасу-шаға тек — (—) күйінде қабылданады.
Сұйық (еріген)
20-30%
Минералды тұздар
Тездетуге
Майлар
Еріткіш
Бауыр, бұлшықет
Кесте толтыру.
Өсімдіктер мен жануарлар жасушаларының айырмашылықтырына арналған кестені толтырып, бар болатын органоидтың тұсына « +», ал жоқ болатын органоидтың тұсына « — » белгілерін қойыңдар.
4. Қорытындылау.
1. Жасушаның химиялық құрамына нелер кіреді?
2. Майдың құрамына қандай элементтер кіреді?
3. Көмірсу, нукелей қышқылы жасушада қандай қызмет атқарады?
5. Үйге тапсырма. §5 оқу
6. Бағалау.
