Күні:
Сынып 7
Сабақтың тақырыбы: Кәдімгі амеба тірі ағза ретінде. Сыртқы және ішкі құрлысы. Бір жасушалы ағзалардың тіршілік әрекеттері.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік:Қарпайым амебаның тіршілігі, сыртқы құрлысы және қозғалуы туралы білім беру.
Дамытушылық: оқушыларда органикалық дүниені оқып білуге танымдық қызығушылықты дамыту;
Тәрбиелік: тірі организмдердің жасушалық құрылысы, туралы, сонымен қатар организм және биоценоз тіршілік құрылымының ерекше формалары ретінде және биологиялық алуантүрлілік Жер табиғатындағы тұрақты дамудың бейнесі екендігі туралы негізге алынатын түсініктерін тәрбиелеу;
Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі:
II. Үй тапсырмасын тексеру.
III. Жаңа сабақ.
IV. Бекіту.
V. Қорытындылау.
VI.Үй тапсырмасын беру.
VII. Бағалау.
Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, Балалардың сабаққа дайындығын тексеру, түгендеу.
Үй тапсырмасын тексеру: кластерді толтыр:
Флора Фауна
Жаңа сабақ: Қарапайымдылар туралы видео көрсету.
Денесі бір ғана жасушадан құралған жәндіктер қарапайымдар деп аталады. Тұщы суда , батпақты жердегі мүктер арасында тіршілік ететін амебалар жаланаш және бақалшақты амеба түрінде кездеседі. Амебалардың түрлері өте көп , тек теңізде ғана тіршілік ететін, қайырылған теңіз түбіндегі қалдықтар мен жыныстар арасынан бақалшақтары құрылысқа пайдаланатын , диаметірі 0,1 млм-ден 20 см-ге дейін жететін ерекше бақалшақты шұрықденелілерді кездестіруге болады. Денесі өте кішкентай болғандықтан амебаны тек қана микроскоп арқылы көуге болады. Біржасушаның ішіндегі цитоплазма үнемі қохғалыста болады. Цитоплазманың қозғалуы әсерінен амебаның денесінде ең алдымен томпақ пайда болады, олт бірте бірте созылады да жалғанаяққа айналады. Амеба жалғанаяқтары арқылы арқылы бір жерден екігші жерге жайлап қозғала алады. Жалғанаяқтары өсімдіктердің тамырына ұқсағандықтан кей кезде тамыраяқтылар деп те атайды. Жалғанаяқтары дененің әр жерінен пайда болып қайтадан жойылып тұратындықтан , амебаның дене пішіні үнемі өзгеріп тұрады.
Қоректенуі: Амеба өзінің жалғанаяғымен қозғала ғана қоймай өзіне қорегін да аулайды. Қорек денеге тиген кезде цитоплазма өсінділері оны екі жағынан орап алады. Цитоплазмадан сұйықтық тамшылары асқорыту сөлі қоректі ерітіп , денеге сіңіреді де оның қорытылмай қалған бөлігі денеің кез келген жерінен сыртқа шығарылады. Сол кезде қорыту вакуолі жойылыып кетеді.
Тыныс алуы:. Амеба суда еріген оттегімен бүкіл денесімен тыныс алады. Амебаның арнаулы зәр шығару мүшесі жоқ . Тіршілік әрекеті кезінде цитоплазмада әр түрлізиянды заттар да ериді. Ол зиянды заттар амебаның бүкіл денесі арқылы сумен бірге цитоплазмаға түседі. Зиянды заттар ерітіндісінен цитоплпзмада көпіршік – жиырылғыш вакуоль пайда болады. Көбеюі Амебалардың көпшілігі жыныссыз жолмен көбейеді.Жыныссыз көбею амеба денесінің екіге тең бөлінуі арқылы өтеді.
Бекіту: Ашық тест
Қорытынды: Карточкамен жұмыс.
Үйге тапсырма: Тұщы суда мекендейтін амебалардың суретін салып дене құрлысын белгілеп жазыңдар.
Бағалау.
