Батыс Қазақстан облысы [pic]
Ақжайық ауданы, Базаршолан ауылы
«Балдәурен» МдҰ II санатты тәрбиешісі
А.А. Кабашева
Тақырыбы: «Наурыз – жарқан жыл басы»
Мақсаты: Балалардың жыл мезгілдері туралы түсінігін, Наурыз мерекесі туралы білімдерін кеңейту.Халықтық салт – дәстүрді құрметтеуге баулу.
Көрнекілігі: Киіз үй, ұлттық ою – өрнектермен әсемделген көрпелер, сандық, құрақ көрпе, қоржын, торсық, ұлттық тағамдар, Алтыбақан
Әдіс – тәсілдері: Көрсету, сұрақ – жауап
Барысы:
Шаттық шеңбері:
Жарқырап бүгін атты күн,
Шашып бізге шапағын.
Тілеймін сіздерге ақ таңның
Қуанышын, шаттығын.
Тәрбиешi: -Балалар, терезеден күн нұрын төгіп тұр екен. Күн көзінен қуат алып, бір – бірімізге ыстық лебіздерімізді арнайық.
Слайдпен жұмыс: (салт-дәстүрмен таныстыру)
Топқа Тазша бала келіп кіреді. Тәрбиешімен, балалармен амандасады.
Тәрбиеші: Балалар, бізге қонаққа Тазша бала келді.
Тазша: — Балалар, елге көктем келді, Наурыз мерекесі жақындады. Наурыз – жыл басы ретінде тойланады. Қазақ халқы наурызды «Ұлыстың ұлы күні» деп есептейді. Бір – біріне жақсылық тілеп, «Ақ мол болсын», «Ұлыс оң болсын» деп тілек айтады. Наурыз мерекесі туралы сендер не білесіңдер?
Гүлназ:
Наурыз тойы – тамаша,
Наурыз тойы – жаңаша.
Табиғат та тамаша,
Тамылжып тұр жараса.
Бекнұр:
Наурыз келді еліме,
Наурыз келді жеріме.
Байлық, бақыт тілеймін
Бүкіл қазақ еліне.
Тазша: — Бәрекелді, балалар! Ал, енді мен сендерді ауладағы киіз үйге шақырамын, менімен бірге жүріңдер.
Тәрбиеші мен балалар Тазшаға ілесіп киіз үйге барады. Киіз үй алдында ата-аналар қарсы алып, бәрінің қолдарын алып, құшақтасып көріседі. «Ұлыс оң болсын», «Ақ мол болсын», «Наурыз мерекесі құтты болсын» тілектерін айтады.
Тәрбиеші: «Көрісу» дәстүрі туралы түсінік береді. Қыстан аман шыққан халық бір – бірімен құшақтасып көрісетін дәстүр ел ішінде әліде сақталған.
Балаларды үстел басына жайғастыру. Наурыз көжеден дәм тату.
Әжейдің әңгімесі: «Наурыз көже».
Наурыз көже Наурыз мерекесінде дайындалатын негізгі тағам. Оған жеті түрлі дәм қосылады. Бидай, ет, тұз, сүт, бұршақ, сары май, құрт немесе айран қосылады.«Жеті» қасиетті сан.
Жұмада жеті шелпек пісіріледі. Жауыннан кейін шығатын кемпірқосақ та жеті түстен тұрады.Аптаның күндері де жеті күн. Осы жеті күнді айтып бере алатын бала бар ма?
Балалардың жауабы: дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі және жексенбі.
Жанар:
Бидай, күріш, тары бар,
Бар сүт пен шұжығы.
Ащы құрты тағы бар,
Көже елдің ырзығы.
Тазша: — Балалар, Наурыз туралы көп біледі екенсіңдер.Наурыз көжеден дәм таттық, енді сырттағы ойын – сауықты көруге шығайық.
Тәрбиеші мен балалар тысқа шығады.
Тәрбиеші: — Наурыз мерекесінің сәні ұлттық ойындар. Сендер қандай ұлттық ойындарды білесіңдер?
Балалар: — «Бәйге», «Алтыбақан», «Арқан тартыс», «Қыз қуу», асық ойындары, «Көкпар» т.б.
Олай болса сендер екі топқа бөліне қойыңдар. «Арқан тартыс» ойынын ойнаймыз.
Қимылды ойын: «Арқан тартыс».
Тәрбиеші: — Мынау біздің күндегі ойнайтын әткеншегімізге ұқсас «Алты бақан» ойыны. Бұны да ойнап көрелік. Бұл ойынның ерекшелігі «Алты бақан» тепкен адам өлең айтып тербеледі. Балалар «Алты бақан» теуіп, «Қошақаным» әнін орындайды.
Енді балалар жігіттердің биіне кезек берейік «Қара жорға» биі.
Қыздарымызда қалысатын емес оларда тамаша би билеп бермекші «Домбыра» биі
Балалардың қасына «Қыдыр ата» келеді. Балалар атаймен амандасады. Атай бата береді.
Бата:
Уа, құдайым, оңдасын,
Еш жамандық болмасын.
Ұлыс оң болсын!
Ақ мол болсын!
Қыдыр баба қолдасын,
Аман сақтап мал басын,
Еккен егін солмасын.
Әумин.
Тазша: Балалар, «Қыдыр ата» және басқалармен қоштасып, топқа оралайық.
Қорытынды:Іс – әрекет барысындағы көрген – білгендерін әңгімелеп,Наурыз мерекесінің мәні, онда жасалатын жөн – жоралғылар туралы айтып, сұрақ – жауап арқылы қорытындылау.
[pic]
Тәрбиеші: Балалар, қане бәріміз тазша балаға рахмет айтып онымен қоштасайық.
Бүгін барлықтарыңыз ертеңгілікке өте жақсы қатыстыңыздар рахмет! Балалар, сендер қандай көңіл-күйдесіздер! Қонақтармен қоштасайық сау болыңыздар!
