Бекітемін__________
Мектеп директоры: С.Ж.Имуханбетова
Білім беру саласы: Әлеуметтік орта
Оқу іс – әрекетінің тақырыбы: Жас экологтар
Оқу іс әрекетінің мақсаты: 1.Проблемалық жағдайларды шешуді үйрету. Тірі организмнің қоршаған ортамен байланысы туралы түсініктерін нығайту. Сөздік қорларына «эколог», «экологиялық апат» сөздерін енгізу.
2.Қыстап қалатын және жыл құстары туралы түсініктерін нығайту. Қоршаған орта, оны қорғау туралы білімдерін дамыту.
3.Табиғатты қорғауға деген қызығушылыққа тәрбиелеу. Бір-бірін тыңдай білуге, бір-бірінің пікірін құрметтеуге үйрету.
Қолданылатын көрнекі құралдар мен жабдықтар: жоспар - сызба, қыстап қалатын және жыл құстарының суреті, көк түсті мата (өзен), қорап, сым, қайшы, жұмыс дәптері.
Сөздік жұмыс: эколог.
Оқу іс – әрекетінің барысы:
Ұйымдастыру кезеңі: балалардың сабаққа дайындығын тексеру.
Психологиялық жаттығу:
Қуанамын мен де,
Қуанасың сен де.
Қуанайық достар,
Арайлап атқан күнге.
Жоспар- сызба бар хатқалтадағы Тиіннің хатын ашып оқу: «Құрметті, балалар! Мен сендерді саяхатқа шығуға шақырамын. Бізге қайда журу керектігін жоспар-сызба көрсетеді. Сендерді алда қызықты кездесулер мен шешілмеген мәселелер күтіп тұр».
-Балалар «Өзен», «Орман» , « Зертхана» , «Шеберхана», аялдамаларына
саяхат жасаймыз.
1-аялдама. «Өзен» аялдамасы: Балалардың алдынан Тиін шығып: «Бір бала мені орманда көріп, ақырын келіп, ұстап алды. Мені осында әкеліп тастап кетті. Жан - жағыма қарасам, маған таныс емес жер. Мұнда су, жер, мен білмейтін өсімдіктер. Менің өз үйіме қайтқым келеді. Бірақ менің айналамдағылардың не нәрсе екенін білгім келеді. Маған сендер айтып беретін шығарсыңдар».
- Балалар, өзенде нелер өмір сүреді?
- Өзенде балықтар, шаяндар, жәндіктер, өсімдіктер өседі. Жануарлар өзенге су ішіуге келеді.
- Өзенді мекендейтіндер табиғаттың жанды, жансыз денелерінің қайсысына жатады? Тиінге дәлелдеп беріңдерші.
- Олар жанды денелерге жатады. Өйткені олар көбейеді, өседі, қозғалады, тыныс алады, қоректенеді, өледі.
Еденде төселіп дайындалған өзен (онда қоқыстар көп).
- Не көріп тұрсыңдар? Не істеуіміз керек?
Балалар өзенді қоқыстардан тазарту керектігін айтып, қолдарына қолғап киіп, қоқыстарды жинайды.
-Жарайсыңдар, балалар! Сендер өзенді қоқыстан тазарттыңдар. Табиғаттың таза болуына көмектесетін адамды кім дейтінін білесіңдер ме? Табиғаттын тазалығын бақылайтын адамдарды экологтар дейді. Сендер бүгін жас экологтар болдыңдар. Мен сендерге арнайы экологтар галстугын тапсырамын. Неге оның түсі жасыл деп ойлайсыңдар?
- Экологтар табиғатты қорғайды, сондықтан галстук жасыл түсті болады.
Судың сылдыраған дыбысы естіледі (аудиожазба).
-Балалар, не естіп тұрсыңдар? Өзен сендерге рахметін айтып жатыр. Біз тиінге үйіне қайтуына көмектесуіміз керек. Ол қай жерді мекендейді? Балалар, сызбаны мұқият қарап, әрі қарай көрсетілген бағыт бойынша аттанамыз.
2- аялдама. «Орман» аялдамасы:
-Тиін, бұл жер саған таныс па? Балалар, қазір жылдың қай мезгілі? Табиғатта қандай өзгерістер болып жатыр?Тиін қыс мезгіліне дайын ба?
-Қазір күздің соңғы айы. Күн суытып, өзенге мұз қата бастады. Тиін сұр тонын ақ тонға ауыстырады.
-Орманда құстардың дауысы естілмейді. Олар қайда кеткен?
-Құстар жылы жаққа ұшып кетті.
-Олар неге ұшып кетті?
-Олар үшін қыста қорек аз.
-Бірақ кейбір құстар осы жерде қыстап қалыпты (торғай, шымшық, қарға, тоқылдақ, үкі). Бұл құстар неге жылы жаққа ұшып кетпейді?
Балалар бұл құстардың қыста азық тауып жей алатындығын айтады.
Сергіту жаттығуы: Қане, қанат жазайық,
Қарлығаш боп ұшайық.
Ұшып – ұшып алайық,
Орнымызды табайық.
3- аялдама. «Зертхана» аялдамасы:
-Балалар, қыстап қалатын құстардың атын естеріңе сақтап алыңдар. Енді өзіміздің «Зертханамызға» қайтып, сол жерде жұмыс істейміз. Орманда көрген құстарды естеріңе түсіріп, дәптерлеріңе суретін салыңдар.
Балалар орындарына отырып, сурет дәптерлеріне өзі қалаған бір қыстап қалатын құстың суретін тақтадағы үлгіге қарап салады. Балаларға бағыт –бағдар беріліп, көмек көрсетіледі.
Ойын: «Не артық?» Ойын шарты: бірнеше құстың атын атау, көрсету. Сол құстардың ішінен қыстап қалатын және жыл құстарының артықтығын айтып, түсіндіру.
4-аялдама. «Шеберхана» аялдамасы:
-Балалар, келесі аялдама - «Шеберхана». Біз онда жемсауыт жасаймыз. Біз қыстап қалатын құстарға жем беруіміз керек. Бос қораптардан жемсауыт жасаймыз. Серуенге шыққан кезде жемсауытты ағаштарға іліп, құстарға жем береміз.
Балаларға үлгі бойынша жемсауыттың жасалу жолын түсіндіріп, бағыт – бағдар беру.
Дәптермен жұмыс: жұмыс дәптердегі тапсырмаларды орындау.
Оқу іс- әрекетін қорыту: -Міне, біздің саяхатымыз да аяқталды. Сендерге не ұнады? Біз құстарға қалай көмектестік? Енді сендер табиғатты қалай қорғау
керек, орманда тіршілік ететін жануарлар мен құстарға қалай көмектесу керек екенін білдіңдер.
Күтілетін нәтиже: орындайды: проблемалық жағдайларды шешеді.
Түсінеді: табиғатты қорғау қажеттігін, қыстап қалатын және жыл құстары туралы білімді.
Қолданады: қоршаған орта мен табиғатқа қамқоршы болуды, бірін – бірі тыңдауды, өз пікірін білдіруді.
АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ КЕРБҰЛАҚ АУДАНЫ
«САРЫБҰЛАҚ ОРТА МЕКТЕБІ МДШО» КММ
Экология негіздері
А.Ж.Жумадилова
2015-2016 ж
