Төр: Путешествие в страну знаний (Медрлин орн-нутгур зуульчлһн)
Күсл: Тооһин чадвр өөдлүлх. Хойр зүсн юмн дүңцүлхд чаддг арһинь батлх. Җилин цагмуд, хальмгин лит, намрин йиртмҗин өвәрцинь темдглҗ медрл батлх. Әәһин көдлмш цааранднь давулх. Келлһнә чадвр болн үлгүрин, дарҗңгудын шүлгүдин чадвр батлх. Хоосар бодлһн өргҗүлх.
Өслтин күсл:Бичкдүдин үгин көрң байҗулх, соньмслһинь өргҗүлх, уха-сана гүүдүлх, өңгәрнь, кев-янзарнь йилһдг дасх, хоосар бодлһн өргҗүлх.
Дассн шүлгүд ил тодрха умшлһнд өдлүлх. Эврән медлһнд өргҗүлх.
Сурһмҗин күсл: Нег-негән күндлдг, тевчдг сурһмҗ заах болн нег-негндән нөкд болх.
Кичәлин йовуд:
Байр: Мендвт, күүкд! Таднд ода үзгин карт иглнәв. Тадн медрлин орн нутгур йовхд.
Сурһмҗлач: Нә күүкд медрлин орн-нутгур йовхм.
1-зогслһн. Би – гидг зогслһн. Би Галина Икашевна, би сурһмҗлач. Ода мадн таднла таньлдхм. Чини нерн кемб? Чи кедүтәвч? Чи альдас? Ода мадн наад наадхм. Эргәд нег-негән хәләтн.
Эн мини хамр…
Эн мини нүдн…
2-хойрдгч зогслһн: Ямаран үзг Д – дарҗңгуд гидг зогслһн. Илвтә дөрвлҗн авад хайхм.
3-һурвдгч зогслһн: И-ишкә гер зогслһн.
Ширә эргәд суутн
Би таднд үг келнәв тадн икәр соңсад альд эн хальмг «ә» үгмүдт бәәнә: эклцд, дунд, чилглчд. (сүк, үсн, үкр, нүдн) Чикәр соңсад нег шаһа тәвтн.
Физминутка: Салькн чирә үләнә, үләнә…
4. Дөрвдгч зогслһн: ямаран үзг Л-лит гидг зогслһн.
Сурһмҗлач: Җилд кедү цаг бәәнә?(4)
Кедү сармуд бәәнә? (12)
Сурһмҗлач: Намрин, үвлин, хаврин, зуна сармуд келтн.
Сурһмҗлач: Ода цугтаһинь кен келх?
Сурһмҗлач: Ода күүкд ямаран җилин цаг?
Күүкд: Намр.
Сурһмҗлач: Намрт юн болна?
Сурһмҗлач: Кен келх намрин тускар шүлг?
Тавдгч зогслһн: Ямаран үзг Т- то гидг зогслһн.
Ширә эргәд суутн. Полотно деер зурһан төгрг тәвтн. Зурһанас негн хасхла, кедү болхнь дөрвлҗн тәвтн.
Сурһмҗлач: Кедү төгрг? Кедү дорвлҗн? Тоолтн. Зурһан гидг то тавнас кедү үлү?
Күүкд: негн үлү. Тавнас гидг то зурһаһас кедү дуту?
Күүкд: негнь дуту
Ода күүкд немтн аль хастн. Әдл кетн.
Сурһмҗлач: Кедү төгрг?
Кедү дөрвлҗн? әдл?
Зурһадгч зогслһн ямаран үзг Y- үлгүрмүд гидг зогслһн
Сурһмҗлач: Yлгүрмүд цуглулҗ ав. Төгрг кеһәд тоолдгуд келхм: кен күцх Кедмн, Зельмн, Булһн, Бугни, Бурд Чирд таш.
Дала цасн дала өдмг
Һар көндрхлә амн көндрнә
Күн ахта девл захта
Намр насату хавр хату
Доладгч зогслһн ямаран үзг Ц-цасн гидг зогслһн
Ширә деер цом-кев янз зурата. Өңгтә харанда, мелки авад илвтә зург зуртн. Эн зургуд мадн Байрд белгләд өглхм.
Нәәмдгч зогслһн
Шаваш Даяна Б. келҗ өгхәр бәәнә. Йир сән.
Байр бичкдүдт келнә: Тадн нанд йир таасгдвт. Тадн цецн ухата күүкд. Би таднд медрлин түлкүр өгүлҗәнәв. Цааранднь иигҗ сәәнәр суртн. Хальмг келән медтн!
Конспект интегрированного занятия по нравственно-патриотическому воспитанию «Большая малая Родина». «Мини бичкн төрскн һазр» гидг төрәр конспект кичәл давулһн.
Интеграция образовательных областей: «Коммуникация», «Познание», «Чтение художественной литературы», «Музыка».
Виды детской деятельности: Бичкдүин күцәмҗин өңг:
коммуникативная, восприятие художественной литературы, музыкально-художественная.
Цели: Күсл: күүкд «төрскн», төрскн һазр – гисн юмб орулҗ өглһн. Бичкн төрскн гисн үг чинр-утхнь медүлх, тодрхалх болн өргҗүлх, медрл балһсна тускар, чикәр ухан тоолвран медүлҗ келлһнә чадвр өөдлүлх.Төрскн һазран дурлх сурһмҗ өгх.
Материалы и оборудование: Кичәлин дахуль:хальмгин хотл- балһсна зург, туг сүлд хойр Хальмг Таңһчин болн Әрәсән, хәәчлсн, керчсн зургуд, балһсна һәәхмҗтә һазр, хату цаасн, самбр.
Ход занятия: Кичәлин йовуд: Төрскн юунас эклнә? Гидг дун соңсгдна.
Ода мадн Төрскн тускар күүндхмн.
Беседа о родине: Төрскнә тускар күүндлһн: Төрскн гисн юмб? (Төрскн – энтн орн-нутг, эн һазрт мадн һарлавидн. Эн ө-модн, эн тег, һол усн. Эн манна селән, хотн. Эн һазрт манна садн җирһнә: эк, эцк, аав, ээҗ. Эн һазрт манна күүкдин сад тосхата. Холд бәәсн әмтн эн һазран санна. Эн йир үнтә, эңкр күүкд. Эн һазрт манна өвкнр көдллә.
Ода болхла Төрскин тускар шүлг соңгстн.
«Что мы Родиной зовем?
Дом, где мы с тобой живем,
И березки, вдоль которых
Рядом с мамой мы идем.
Что мы Родиной зовем?
Поле с тонким колоском,
Наши праздники и песни,
Теплый вечер за окном
Төрскн-орн-нутг, энд мадн бәәнәвидн.
Манна и корн-нутг ямаран нертә? (Әрәсә Федерац нертә)
Әрәсән тускар тадн ю меддвт?
Әрәсә - әвр и корн-нутг. Дала балһсн, һол усн, ө-шуһу модд бәәнә. Әрәсән Федерацин хотл балһсн ямаран? Москва мана ик Әрәсән хотл балһсн. Мадн Әрәсән ик сана зүүлһнәвидн.
Россия – ты великая держава!
Твои просторы бесконечно велики,
На все века ты увенчана славой,
И нет другого у тебя пути!
Әрәсән федерацд дала таңһчс бәәнә. Тадн, күүкд, ямаран таңһчд бәәнәт? (Хальмг Таңһчд)
(показываю карту)
Хәләтн – эн Хальмг Таңһчин карт. Тадн яһҗ тоолҗанат? Хальмг Таңһч ик аль бичкн?
Мана Хальмг Таңһч ик, дала районмуд, селәд бәәнә. Мана хотл-балһсн- Элст.
Ода хойр команд хувагдад, наадхмн. Наадн «Мана һәәхмҗтә соньн юмс»
1-гч даалһвр: Ямаран команд икәр соньн юмс келх.
2-гч даалһвр: Ямаран команд шулуһар пазл цуглулх.
- күүкд, манна әмтн бәәнә. Ямаран келтә әмтн бәәнә? – орс, чечен, даргин, украин, узбек, кумык улс бәәнә. Цугтан эдн төвкнүн болн дән-даҗг уга бәәнә.
Мы в Калмыкии Российской
Дружно весело живем,
По-калмыцки, и по-русски
Мы танцуем и поем.
Ода яһҗ мадн биилнәвидн, үзүлхмн. (хальмг айс соңсгдна, күүкд биилнә)
Күүкд, ямаран болвчн Таңһчд болн хотл балһснд манна Әрәсән, сүлд бәәнә? Ямаран?
- сүлд, дарцг, частр
-Нааран хәләтн. Эн Хальмг Таңһчин сүлд. Эн Хальмг Таңһчин дарцг.
Шар өңг темдглҗәнә - нарн
Көк өңг- теңгр, мөңк
Бамб цецг - әрүн цевр темдгл. 5 делв-5 тив. 4 делв- 4 зүсн үзг.
Һурвдгч темдгл – частр.
-Кен меднә, частр гисн юмб?
Частр- дембрлтә дун. Тадн яһҗ тоолҗанат, кезә эн дембрлтә дун дуулна?
Эн дун соңсгдна: сән өдр темдглхлә, келн-әмтнә байр темдглхлә, цергин дәәнә йосллһн кехлә болн спортын дөрлдән болхла Таңһчин дарцг өргнә. Частрин дун соңсгдхла, цуг бәәсн әмтн босад зогсна, махлаһан тәәлнә.җ тер Таңһчд күүндллһн үзүлгднә.
-Күүкд, мадн ямаран ик Таңһчд бәәнәвидн?
-Әрәсәд.
-Ода мадн Әрәсән дарцг шавлтхмн.
Күүкд ширәдән суулдна.
