[pic]
Исмагулова Бахыткүл Серікқызы
Қостанай облысы, Арқалық қаласы
«Алпамыс» бөбекжай-балабақшасының тәрбиешісі
Тақырыбы: «Балабақшадағы математикалық ұғымының маңыздылығы мен құзіреттілігі»
Бүгінгі бөбек – ертеңгі азамат – қоғам иесі. Балғын бөбектерге ең алғаш жол көрсетуші, бағыт беруші – балабақша тәрбиешілері. Өйткені білім мен тәрбие негізі баланың жеке басын қалыптастыру негізі балабақшада қаланады.
Балабақшадағы балалардың білімін зерттеу тәрбиешінің ең маңызды, негізгі жұмыстарының бірі. Мектеп жасына дейінгі балаларға қарапайым математикалық түсініктерді қалыптастыру барысында балаларға сандарды айту, түсіндіру, артық, кем, тең қатынастарын анықтауда салыстыру тәсілінің мәнін түсіндіру, сандарды тура және кері санауға жаттықтыру. Ұзындығы мен ені, биіктігі мен жуандығын салыстыру арқылы сөздік қорларын молайтып, математикалық ұғымдарының қалыптастырылуы дамиды.
Балалардың танымдық іс - әрекетін дамыту, олардың құзіреттілігін қалыптастыруда зерттеу жұмыстарының маңызы өте зор. Көптеген зерттеулер балалардың көзқарасын кеңейтуде және қасиеттерінің дамуына әсер етеді. Балалардың ойлау қабілетін дамытуда қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыруда ҰОӘ алатын орны ерекше. Оның әрбір жұмысы ой белсенділігін қажет етеді.
Сандық ұғымдарды қалыптастыру және санауға үйрету балалардың қабылдау ерекшеліктері және заттарды қайта жаңғырту жолдары:
Мөлшер және санау. (аз-көп)
Салыстыру (үлкен-кіші, биік-аласа, жуан-жіңішке)
Түстерді ажырату
Мектеп жасына дейінгі балаларда сандық ұғымды қалыптастырудың міндеттері.
2-3 жаста айналадағы заттар туралы сезім әрекетін қалыптастыру әдістемесі.
3-4 жастағы балалардың үш келеміндегі сандар туралы түсініктерін қалыптастыру, сандарды ауызша санай білуге, сан, сана көп, аз деген ұғымдарды үйрету әдістемесі.
4-5 жастағы балаларға бес көлеміндегі сандарды тура және кері санауга үйрету, санның натурал қатары туралы түсініктерін қалыптастыру әдістемесі
Ересек топтағы он көлеміндегі сандарды дұрыс санай білуге үйрету, көп, артық, аз, кем, ұғымдарын қолдануға және сандардың peт қатарын жаңылмай айтып, топтастыра білуге машықтандыру әдістемесі.
Олар әртүрлі математикалық логикалық есептер, сөзжұмбақтар, математикалық ребустар, жұмбақтар мен жаңылтпаштар, санамақтар. Енді соның ішінде математикалық логикалық есепке тоқталайық.
Бес бұтақты ағашта,
Бұтақ сайын бір алма.
Біреуін бер Маратқа,
Сонда қалмақ неше алма? (4 алма)
Мектеп жасына дейінгі ұғымдарды қалыптастырудың дамуында жас ерекшеліктеріне байланысты құзіреттілігне тоқтайтын болсақ:
І кіші топта -бірлескен ойын процесінде заттың түр-түсін, көлемін ажырата білуге үйрету. Түрлі-түсті пирамидалар құрастыруға, 2-3 белгілері бойынша заттарды топтастыруға үйрету. [pic]
ІІ кіші топта- түрлі жиындар құрастыруды, олардың санын анықтауды, көлемін тануды, салыстыруды, топтастыруды үйрету.Заттардың 2 тобын қатар қою, бірінің үстіне бірін қою тәсілін қолдану арқылы ажыратуды және салыстыруды үйрету. Мөлшері әртүрлі заттардың көлемін, олардың пішінін анықтай білуді дамыту. Кеңістікте және уақытта бағдарлануға үйрету. [pic]
[pic]
Ортаңғы топта- Балаларда санау және заттардың сандық топтарын жасау дағдыларын қалыптастыру. Заттарды азаю және көбею ретімен салыстыруға, геометриялық пішіндегі заттарды ажырата және атай білуге үйрету. Балалардың кеңістікте және уақытта бағдарлана білу жайлы түсініктерін тереңдету.
Ересек топта- Сандық қатар, сан құрамы, сандық және реттік санау, санның зат мөлшеріне, ара қашықтығына, санау бағытына байланыстылығы жөніндегі білімдерін жетілдіру. Бөлуге және заттың бүтіні мен бөлігін салыстыруға үйрету. Бір заттың көлемі мен пішінін басқа затпен салыстыруға, шартты өлшемді қолдануға үйрету. Бір заттың қатысын өзіне және басқа затқа қатысы бойынша анықтауға үйрету. Уақытта бағдарлану дағдыларын тереңдету. [pic]
Нәтижесінде біз балаларға әр түрлі тапсырмаларды береміз, тапсырмаларды орындау барысында ой-өрісі дамиды және мыналарды үйренеді :
- заттардың белгілерін сипаттау ;
- берілген белгілері бойынша заттарды тану ;
- заттардың бірдей және әр түрлі қасиеттерін анықтау:
- заттарды пішініне, түсіне, көлеміне қарай жіктеу дағдыларын қалыптастыру;
- іс -әрекеттердің бірізділігін анықтау;
- қарама -қарсы құбылыстар туралы мінеу;
- өз қызметінде уақытша жақтауларды көру;
- кеңістікте, қағаз бетінде бағдарлау ;
- жалпылау, зейінді болу ;
- есте сақтау қабілетін, қолдың кіші моторикасын дамыту;
- әр түрлі түсініктерге анықтама беру :
- тапқырлықты және ұғымталдықты дамыту.
Қорытындылай келе әр баланың жеке қабілетін анықтап, оны белгілі бір бағытқа жетелеу, тәрбиешілердің парызы. Ендеше осы парызымызды жүйелі орындай білейік әріптестер. Тәрбиелік жұмыстарыңызға сәттілік тілеймін.
