6 НЧЫ КЛАСС ӨЧЕН ӘДӘБИЯТ ФӘНЕННӘН КАЛЕНДАРЬ-ТЕМАТИК ПЛАН
Сәгать саны Дата
Көтелгән нәтиҗәләр
Контроль төре
Искәрмә
Махсус белем һәм күнекмәләр
1
Мифлар. Дөньяны үзләштерүнең беренче баскычы буларак мифология.
1
2.09
Миф сүзенең мәгънәсенә төшенү;
Сорауларга тулы һәм төгәл җаваплар бирергә күнегү. Әңгәмә кора белү.
2-3
Дөнья халыклары тудырган мифлар һәм татар халкы иҗат иткән мифлар. “ Алып кешеләр” мифы. “Җил иясе җил чыгара” мифы.
2
4.09
8.09
Мифларны укып, эчтәлеген сөйләргә өйрәнү; нинди күренеш тасвирланганын аңлата алу. Сорауларга тулы һәм төгәл җаваплар бирергә күнегү.
Әңгәмә кора белү.
”Алып кешеләр”, ”Җил иясе җил чыгара”мифларында чынбарлыкны хыял ярдәмендә аңлатырга омтылу.
Әд. теориясе.
Әкият, риваять, миф.
4-5
Практик дәрес. Әдәби әсәр. Эчтәлек һәм форма.
Образлар системасы.
Әдәби алымнар, тел-сурәтләү чаралары.
2
11.09
15.09
Форма, эчтәлек, тема, идея. Һ.б. төшенчәләр белән таныш булу, әдәби әсәрнең төп 6 элементын билгели алу.
Әд. теориясе. Әдәби әсәр, эчтәлек, форма, тема, проблема, идея, сюжет, композиция, конфликт.
6
Бәйләнешле сөйләм үстерү.
“Яраткан әсәрем” – әсәргә анализ.
1
18.09
Әдәби әсәргә тулы анализ ясый белү.
БСҮ №1.
7
К.Насыйриның тормышы, иҗаты, мәгърифәтчелек эшчәнлеге.
1
22.09
Тел-әдәбият галиме, тарихчы-этнограф, язучы, тәрҗемәче, журналист, педагог, күптөрле дәреслекләр авторы К. Насыйриның татар халкының мәгарифе һәм әдәбиятында тирән эз калдырган шәхес булуын белеп калу.
8
К.Насыйриның “Әбүгалисина” повесте.
1
25.09
“Әбүгалисина” әсәрен уку; эчтәлен эзлекле итеп сөйләргә, геройларга характеристика бирергә өйрәнү .
Әд. теориясе. Хикәя, повесть.
9
К.Насыйриның “Әбүгалисина” повестена анализ. Төп образлар.
1
29.09
“Әбүгалисина” әсәрен уку; эчтәлен эзлекле итеп сөйләргә, геройларга характеристика бирергә өйрәнү . Хикәя белән чагыштырып, повесть жанрын аера белү.
10
Бәйләнешле сөйләм үстерү.
“Әбүгалисина белән Әбелхарис язмышыннан мин нинди нәтиҗәләр ясадым?” –сочинение.
1
2.10
Сочинение язу күнекмәләрен искә төшерү.
БСҮ №2.
Сочинение.
11
Практик дәрес. Образларга чагыштырмача характеристика.
1
6.10
Төп геройларга хас сыйфатларны чагыштырып сөйли белү .
12
Г.Ибраһимовның тормышы һәм иҗаты.
1
9.10
Зур талант иясе, яңа милли әдәбият нигезен салучыларның берсе Г. Ибраһимовның фаҗигале тормышы, күпкырлы иҗаты турында белеп калу.
13
Г.Ибраһимовның “Алмачуар” хикәясе.
1
13.10
“Алмачуар” хикәясен укып өйрәнү. Хикәядә нинди вакыйгалар тасвирланганын аерып алып сөйләргә; шул мисалда сюжетны танырга өйрәнү.
14
15
“Алмачуар” хикәясендә конфликт бәйле сюжет элементлары.
Закир язмышында автор идеалының чагылышы.
2
16.10
20.10
Кемнәр, нинди хәлләр каршы куелганын ачыклап, конфликтны таба белү.
16
“Алмачуар” хикәясенең тел-стиль чаралары.
1
23.10
Тел – стиль чараларын танырга өйрәнү.
17
18
Гали Рәхим иҗаты. ”Яз әкиятләре” хикәясе.
2
27.10
29.10
Язучы иҗаты турында кыскача мәгълүмат алу. күчерелмә мәгънә, аллегория, символлар турында сөйләшү. Образлардагы яшерелгән мәгънәне - контекстны ачыклау .Табигать образларында кеше сыйфатларын тасвирлау – әдәби алым икәнен истә калдыру.
19
20
Дәрдемәнднең “Видагъ”, “Каләмгә хитаб” шигырьләре.
2
10.11
13.11
Дәрдемәнднең тормышы һәм иҗаты турында мәгълүмат алу. «Видагъ»,“Каләмгә хитаб” шигырьләрен аңлап уку.
5 нче сыйныфта өйрәнгән шигырь төзелешен искә төшереп, укыганнарны анализлау.
Тел-сурәтләү чараларын табу.
22
23
С. Рәмиев иҗаты. “Уку”, “Авыл” шигырьләре.
2
17.11
20.11
С. Рәмиевнең тормышы һәм иҗаты турында кыскача мәгълүматлы булу. Шигырьдә тасвирланган хис-кичерешләрне аңлап, интонация белән укый алу.Шигырьләрдәге төп фикер, хис-кичерешләр һәм аларның күтәренке хис-пафос белән яңгыравын аңлау.
“Авыл” шигырен рәсем итеп ясау.
Әд. теориясе. Лирик герой.
24
Г.Камал иҗаты. “Беренче театр” комедиясенең язылу тарихы.
1
24.11
Г. Камалның зур талант иясе, яңа милли әдәбият нигезен салучы булуын белеп калу.
Драма төренең үзенчәлекләрен аңлап калу. Барлык сәнгать төрләрен дә берләштергән театр сәнгатенең нигезен тәшкил итүен төшенү.
Әд. теориясе. Драма, драматургия.
25
Г.Камалның “Беренче театр” комедиясе.
1
27.11
Караган спектакльләрне искә төшереп, комедияне таный белү.
”Беренче театр” комедиясенең 1,2 нче бүлеге
(84 б. кадәр) рольләргә бүлеп укырга өйрәнү; әсәрнең эчтәлеген эзлекле итеп сөйли белү.
Комедиянең 3 нче бүлеген (90 б. кадәр) рольләргә бүлеп укырга өйрәнү.
Хәмзә байга характеристика.
Әд. теориясе. Комедия.
26
Г.Камалның
“Беренче театр” комедиясе.
Хәмзә бай образы.
1
1.12
Геройларның характер сыйфатларын аерып күрсәтә алу; әсәрдәге конфликтны таба белү.
27
“Беренче театр” комедиясенең әһәмияте.
1
4.12
Комедиянең әһәмиятен аңлата алу.
28
Бәйләнешле сөйләм үстерү. “Республикабызда эшләп килүче театрлар” – чыгыш.
1
8.12
Белем һәм күнекмәләрне комплекслы куллану
Республикабызда эшләп килүче театрлар турында мәгълүмат алу; Буа театры тарихы турында истәлекләр, бүгенге тормышы турында белеп калу.
БСҮ №3. Сыйныф алдында чыгыш.
29
Г.Тукайның “Исемдә калганнар” әсәре.
1
11.12
Г.Тукай турында белгәннәрне искә төшерү; тормышы, иҗаты, татар әдәбиятында тоткан урыны турында төп фактларны белеп калу; татар әдәбиятында беренче автобиографик әсәр булган “Исемдә калганнар”ның язылу тарихы белән таныш булу.1 нче бүлекне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү. Әсәр буенча сорауларга тулы җавап бирергә, әңгәмә корырга күнегү.
Әд. теориясе. Биография, автобиография.
30
Г.Тукайның
“Исемдә калганнар” әсәре.
1
15.12
2, 3 нче бүлекне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү. Әсәр буенча сорауларга тулы җавап бирергә, әңгәмә корырга күнегү.
Сәгъди абзыйга характеристика.
31
Г.Тукайның
“Исемдә калганнар” әсәре.
1
18.12
4, 5 нче бүлекне сәнгатьле уку, укылган өлешнең сюжетын кыскача бәян итү.Әсәр буенча сорауларга тулы җавап бирергә, әңгәмә корырга күнегү.
32
Г.Тукайның “Исемдә калганнар” әсәре.
1
22.12
Укылган өлешне кыскача сөйләү, сәнгатьле уку күнекмәләренә ия булу. Авыр язмышның оптимистик рухта сурәтләнүенә игътибар итү.
План төзү.
33
Г.Тукайның “Исемдә калганнар” әсәрен йомгаклау.
1
25.12
Белем һәм күнекмәләрне актуальләштерү
Сөйләм һәм язма телен, хәтер һәм фикерләү сәләтен үстерү, рухи дөньяңны баету өстендә эшли белү.
Тестлар буенча язма эш.
34
Р.Батулла иҗаты.
1
12.01
Р. Батулланың иҗаты турында белгәннәрне искә төшерү; Г.Тукайның биографик картасын ясау; шигырь-ләрен яттан сөйләү.Сорауларга тулы җаваплар бирергә,әңгәмә корырга,төрле чыганаклар белән эшли, аларны табабелергә күнегү.
Биографик карта ясау.
35
Р.Батулланың
“Имче” хикәясе.
1
15.01
Хикәяне иҗади, сәнгатьлеукый белү;укыганны телдән сурәтләп бирә алу; эчтәлегенә һәм формасына караган төшенчәләрне хикәяне анализлаганда куллана белү; сюжет элементларын билгели белү; конфликтының чишелешен ачыклап, автор ниятен аңлата белү;образлар системасын, характерларны анализлый, аңлата һәм бәя бирә алу.
36
Р.Батулланың “Көчек”, ”Чагыр” хикәяләре.
1
19.01
Хикәяләрне иҗади, сәнгатьле, рольләргә керепукый белү; әдәби әсәрләр буенча һәм тормыштан алган фикер-карашларга, хис-кичерешләргә нигезләнеп сөйләү, фикер алышу.
Габдуллага бәя бирү.
37
Р.Батулла хикәяләре һәм Г.Тукайның “Исемдә калганнар” әсәренең охшаш һәм аермалы яклары.
1
22.01
Әсәрләрне үзара чагыштыру, уртак һәм аермалы якларны таба белү.
Әсәрләргә чгыштырмача бәя бирү.
38
Дәрестән тыш уку.
Л.Шагыйрьҗан. “Тукай тавышы” поэмасы.
1
26.01
Тукай темасына багышланган әсәрләр белән танышуны дәвам итү; төрле чыганаклардан танып-белү һәм коммуникатив ихтыяҗларны канәгатьләндерерлек мәгълүматлар табарга күнегү.
ДТУ №1.
39
Бәйләнешле сөйләм үстерү.
“Г. Тукайга багышланган сәнгать әсәрләре” – әңгәмә.
1
29.01
Яңа белемнәрне үзләштерү
Б. Әлменовның “Кырлай урамына беренче чыгу”,
Е. Симбиринның “Минем Кырлаем”,
Л. Фәттаховның “Бәләкәй Апуш белән Сәгъди абзый”,
В. Куделькинның “Тукай Кырлайда”, Ф. Әминевнең “Кечкенә Апуш Кырлайда”, “Тукай Кырлай урамында”, “Кырлай”, “Кырлай белән саубуллашу” кебек картиналарның репродукцияләре белән танышу; картиналарны үзара чагыштыру, уртак һәм аермалы якларны таба белү; үз фикереңне эзлекле әйтә белү.
БСҮ №4.
Бер репродукция буенча чыгыш.
40
Бәйләнешле сөйләм үстерү.
“Габдулла Тукай образын гәүдәләндергән сәнгать әсәрләре” – сочинение.
1
2.02
Г. Тукайның тормышы, аңа багышланган репродукцияләр тәэсирендә, хис – кичерешләргә нигезләнеп, сочинение язу.
БСҮ №5.
Сочинение.
41
Практик дәрес. Лирик жанрлар. Әдәби алымнар. Тезмә сөйләм үзенчәлекләре.
2
5.02
9.02
Лирик төрнең нинди фикер, хис белдерү үзенчәлегеннән чыгып, үз эчендә жанрларга бүленүен өйрәнгән әсәрләр мисалында аңлату. Лирика төшенчәсен ныгыту. Лирик әсәрне анализларга өйрәнү..
Лирик әсәргә анализ.
Әд. теориясе. Лирик жанр, әдәби алым.
42
Һ. Такташ иҗаты.
1
12.02
Һ.Такташ тормышы , иҗаты турында мәгълүмат алу; шигырьләрен укып өйрәнү;
Презентация буенча чыгыш.
43
Һ.Такташның
“Урман” шигыре.
1
16.02
Һ.Такташ шигырьләрен укып өйрәнү; алардагы лирик герой образын ачыклау. Шуңа бәйләп, Такташ турында сөйләшү, шәхесен чоры белән бәйләү.
Әд. теориясе. Аллегорик образлар.
44
Һ.Такташның
“Пи-би-бип” шигыре.
1
19.02
Каз бәбкәсенә образга әйләндерелгән алымнарны табу; лирик геройның халәтен аңлата алу; шигырьдәге лирик герой кичерешләрендәге каршылыкны табу.
45
Һ.Такташның
”Болай гади җыр гына” шигыре.
1
26.02
Шигырьне шагыйрь җыентыгыннан табу; сәнгатьле уку күнекмәләрен үстерү, анализлау.
46
И. Газиның тормышы, иҗаты.
1
2.03
И. Газиның тормыш юлы, иҗаты турында мәгълүматка ия булу. Аның классик, ягъни әсәрләренең кызыклылыгы, фикерләрнең әһәмияте кимеми торган язучы булуын белү.
47
48
И.Газиның
“Кояш артыннан киткән тургай” хикәясе.
2
5.03
9.03
Халык авыз иҗаты һәм матур әдәбиятның уртаклык - аерымлыкларын искә төшерү. Автор хикәяләвенә, персонажлар сөйләменә, деталь образларга, сурәтләү чараларының төгәллегенә игътибар итеп хикәяләрне укып өйрәнү.
“Күренер-күренмәс кенә...” дип башланган һәм аннан соңгы өч абзацын яттан сөйләү.
49
Дәрестән тыш уку.
И.Гази. “Өч Мәхмүт” хикәясе.
1
12.03
Хикәянең эчтәлеге белән таныш булу; өч Мәхмүтне чагыштырып, характерлы якларын табу; фикерләр белән уртаклашу; дәлилли белү; автор позициясен ачыклау.
ДТУ №2.
50
Бәйләнешле сөйләм үстерү.
“Мин кемнәрдән үрнәк алам?” – сочинение.
1
16.03
План буенча сочинение язу.
БСҮ №6.
Сочинение.
51
Ф.Яруллинның
тормышы һәм иҗаты.
1
19.03
Татарстан Республикасының халык шагыйре (2001), әкиятләр,шигырьләр, җырлар, балладалар, лирик һәм юмористик хикәяләр авторы Ф.Яруллинның тормышы, иҗаты турында искә төшерү; әкиятләрен, шигырьләрен сайлап уку; үзенчәлекле якларын билгеләү.
Бер өмет” шигырен яттан сөйләү.
52
53
Ф.Яруллинның
“Ак төнбоек” хикәясе.
2
2.04
Хикәяне әдәбият теориясеннән мәгълүматлар файдаланып анализлау; җентекләп тикшерү һәм нәтиҗәләр чыгару; төр һәм жанрын билгеләү; аларның геройларын чагыштыру; геройларга характеристика бирү, автор позициясен ачыклау.
Шөһрәт образына характеристика.
54
Дәрестән тыш уку. Ф.Яруллин. “Урман әкияте” хикәясе.
1
6.04
Хикәянең эчтәлеген эзлекле сөйли алу; җәнлекләргә хас сыйфатларны билгели алу; авторның әйтергә теләгән фикерен аңлата алу; нәтиҗәләр чыгару.
ДТУ №3.
55
Р.Миңнуллин иҗаты, әдәбияттагы урыны, дәрәҗәле исемнәре турында мәгълүмат.
1
9.04
Р. Миңнуллинның тормышы, иҗаты турында мәгълүматлы булу; төп фактларны белеп калу.
56
”Энекәш кирәк миңа!”, “Әни, мин көчек күрдем”, “Шундый минем туган ягым”, “Кайтыйк ла үзебезгә!”
1
13.04
Шигъри образларны таный һәм аларда белдерелгән мәгънәне, хис –кичерешләрнеаңлата белү. Дөрес интонация белән укырга күнегү.
Шигырьләрен укып анализлау. Лирик герой образын һәм әсәр героен аерырга күнегү.
“Шундый минем туган ягым” шигырен яттан сөйләү.
57-58
Лиро-эпик жанр – баллада.
М.Җәлил.
“Сандугач һәм чишмә” балладасы.
2
16.04
20.04
Эпик һәм лирик төрләрнең үзенчәлекләрен искә төшереп кабатлау; балладаның эчтәлеген әсәрдәге кичерешләр яңгырашында сөйли белү; төп образларны, төп мәгънәләрне таба, аңлата белү.
Әд. теориясе.
Символ һәм аллегория алымнары.
59
Дәрестән тыш уку. М.Җәлил.
“Ана бәйрәме” шигыре.
1
23.04
Халык авыз иҗаты белән матур әдәбиятның бәйләнешләрен - уртаклыгын һәм аермаларын күрә, мисаллар белән дәлилләп аңлата белү; әдәби текстны укый һәм эчтәлеген кабатлап сөйли, анализлый белү.
ДТУ №4.
60
61
И.Юзеев.
”Бакчачы турында баллада”, ”Йолдыз кашка турында баллада”. Сочинениегә әзерлек.
2
27.04
30.04
Балладаларның эчтәлеген әсәрдәге кичерешләр яңгырашында сөйли белү; төп образларны, төп мәгънәләрне таба, аңлата белү.
“Йолдыз кашка турында баллада”-яттан сөйләү.
62
Бәйләнешле сөйләм үстерү.
“Табигать образларында кеше характерының сыйфатлары” –сочинение. (Г.Рәхимнең “Яз әкиятләре”, мәсәлләр һәм балладалар мисалында).
1
4.05
План буенча сочинение язу.
БСҮ №7.
Сочинение.
63
Арадаш аттестация: тест.
1
7.05
Белемнәрне практикада куллана белү.
Арадаш аттестация: тест.
64
Ә.Фәйзинең тормышы һәм иҗаты.
“Тукай” романы (өзекләр).
1
11.05
Язучының тормышы һәм иҗатытурында кыскача белешмә. Тукайның тормыш юлын өйрәнү һәм романның язылу тарихы. “Исемдә калганнар” әсәре һәм Г. Тукайның тулы биографиясе белән бәйләп нәтиҗәләр ясау.
65
66
Ә.Фәйзинең
“Тукай” романы.
2
14.05
18.05
Зур күләмле әсәрнең эпизодларын хәтердә калдырып, эчтәлеген сөйләү. Тукай тормышының вакыйгаларга,яшәгән шартларга, янәшәсендәге шәхесләргә бәйле булуын аңлату; характеры чыныга баруын дәлилләү.
Өй сочинениесенә әзерлек.
67
Бәйләнешле сөйләм үстерү.
“Габдулланың кичерешләре” – өй сочинениесен анализлау.
1
21.05
Телнең сурәтлелеге турында аңлата алу. Сөйләм һәм язма телен, хәтер һәм фикерләү сәләтен үстерү, рухи дөньяңны баету өстендә эшли белү.
БСҮ №8.
Өй сочинениесенә анализ.
68
Ә.Фәйзинең “Тукай” романы.
6 нчы сыйныфта үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау. Йомгаклау.
1
28.05
Ел буе өйрәнгән әсәрләр мисалында лирик, лиро – эпик, эпик төрне аңлатып бирә алу.
Тестлар белән эш.
