8 –сынып.
І. Тақырыбы: Отбасы сыйластығы.
1. Мәтінді оқы.
Біздің отбасымыз.
Біздің отбасымыз үлкен. Отбасында: әжем, атам, шешем, ағам,інім және сіңілім бар. Сәуленің атасы мен әжесі құрметті демалыста. Олар зейнеткерлер. Әкесі – суретші. Шешесі дәрігер болып жұмыс істейді. Ағам сегізінші сыныпта оқиды. Сіңілсі алты жаста, оның аты – Қарлығаш .Ол бала-бақшаға барады. Қарлығаш сурет салғанды жақсы көреді. Інісі кітап оқығанды жақсы көреді. Сәуле бесінші сыныпта оқиды. Сабағы жақсы. Үйдің жанында бау-бақша бар. Бақшада жеміс ағаштары көп.
2. Сөздермен сөйлем құрастыр.
Сіңлі, қарындас, қонақ, дәстүр, құрметті, зейнеткер ,жеміс.
3.Диалогті толықтыр.
- Бұл отбасы қандай?
- ......
- Отбасында кімдер бар?
- .....
- Кімдер құрметті демалыста ма?
- .....
-Сәуленің әке-шешесі қанда жұмыс істейді?
- .....
-Ағасы мен інісі нешінші сыныпта оқиды?
- .....
--Сіңілсі неше жаста,аты кім?
- .....
-Інісі не істегенді жақсы көреді?
- .....
-Сәуле нешінші сыныпта оқиды?
- .....
- Бақшада нелер өседі?
- .....
4. Сөйлемдерге синтаксистік талдау жаса.
Сәуленің атасы мен әжесі құрметті демалыста. Шешесі дәрігер болып жұмыс істейді. Інісі кітап оқығанды жақсы көреді. Сәуле бесінші сыныпта оқиды. Сабағы жақсы.
5. Мәтіннің мазмұнын айт.
6. «Өз отбасың туралы» эссе жаз.
ІІ. Қазақ отбасы. Жеті ата.
1. Мәтінді оқы.
Өткен өмірдің бәрі – сабақ. Қазақ отбасы үшін тарих пен ата-баба шежіресі өте маңызды. Әр адам жеті атаға дейін жақын туыс саналады. Өмір тәжірибесі мол халқымыз кейінгі ұрпаққа жеті атасын білуді міндеттеген және оны үйреткен,жаттатқан. Бұрынғы адамдар бір-бірімен танысқан-да,жүздескенде руын,тегін сұрауы осыдан шыққан. Қазір де солай.
Жеті ата әкеден төмен емес, жоғары таратылады. Оның дәлелі ретінде «Жеті атасын білген ұл,жеті жұрттың қамын жер» деген қазақ даналығын айтуға болады.Әр адам өзінен кейінгі баласының,немересінің,әрі кетсе шөбересінің атын білуі керек. Жеті ата – бір кісіден тараған аталас қауым. Олар: әке,бала,немере,шөбере,шөпшек,немене,туажат.
2. Сөздермен сөйлем құрастыр.
Қасиетт, парыз,ұрпақ,жеті ата,нағашы,немере,шөбере,отбасы. ІІ-деңгей
3. Диалогті толықтыр.
-Мәтінде не туралы айтылған?
-....
-Ұрпақ үшін не маңызды?
-....
-Халқымыз кейінгі ұрпаққа нені міндеттеген?
-....
- Қандай даналық сөз бар?
-.....
- Әр адам нені білуі керек?
-....
- Адамдар бір-бірімен танысқанда нені сұраған?
-....
- Жеті ата қалай таралады?
-....
-Жеті ата деген не?
-....
- Олар кімдер?
-....
4.Сөйлемдерге синтаксистік талдау жас.
Өткен өмірдің бәрі – сабақ. Қазақ отбасы үшін тарих пен ата-баба шежіресі өте маңызды. Әр адам жеті атаға дейін жақын туыс саналады.
5. Мәтіннің мазмұнын айт.
6. Жеті атаңды жазып бер.
ІІІ. Отбасындағы дәстүрлер.
1. Мәтінді оқы.
Біздің отбасымыз өте тату. Отбасымызда жақсы дәстүрлер көп. Олар: үлкенге құрмет көрсету, кішіге қамқор болу, мерекелерді бірге қарсы алу.
Мысалы: Наурыз мейрамында әжем наурыз көже пісіреді.Біз дастархан жаюға көмектесеміз. Келген қонақты қарсы аламыз. Мерекені көңілді өткіземіз. Үлкендер бата береді.
2. Сөздермен сөйлем құрастыр.
Дәстүр, үлкен, құрмет, қамқор, мейрам, наурыз көже, көмектесу.
3. Диалогті толықтырып,өзара сөйлесіңдер.
-Отбасы қандай?
-....
-Отбасында қандай дәстүрлер көп?
-….
- Олар қандай дәстүрлер?
-....
- Наурыз мейрамында не пісіреді?
-....
- Біз неге көмектесеміз?
-....
- Кімдерді қарсы аламыз?
-... .
- Мерекені қалай өткіземіз?
-....
- Үлкендер не береді?
-....
- Сенің отбасыңда қандай дәстүрлер сақталған?
-....
4.Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасаңдар.
Біздің отбасымыз өте тату. Отбасымызда жақсы дәстүрлер көп.
Мерекені көңілді өткіземіз. Үлкендер бата береді.
5. Мәтіннің мазмұнын айт.
6. «Менің отбасымдағы дәстүрлер» тақырыбына эссе жаз.
ІV Туыстық қарым-қатынас
1. Мәтінді оқы.
Менің атым – Ғаби Мен осы уақытқа дейін тек қана біздің отбасымыздың мүшелерін және жақын туыстарды ғана білдім. Енді отбасымыздың жеті атасын білгім келгендіктен,ол туралы әкемнен сұрадым. Әкем маған жеті атамды жазып берді. Содан соң туыстық қарым-қатынас туралы былай түсіндірді: «Әр қазақ отбасының үш жұрты бар. Олар: өз жұрты,нағашы жұрты,қайын жұрты. Өз жұрты дегеніміз – туыс-бауырлары,бала-шағасы. Нағашы жұрты – шеше жағынан туысқан адамдар. Олар нағашы ата,нағашы әже, нағашы аға, нағашы апа, нағашы іні, нағашы сіңлі, нағашы қарындас. Қайын жұртыңды өскенде білерсің?
Қазақта «Жеті атасын білмеген – жетесіз», «Жеті атасын білген ер, жұрттың қамын жер» деген мақал-мәтелдер бар. Қазір де солай,өйткені әр қазақтың баласы өз туыстарын біледі.
2. Сөздермен сөйлем құрастыр.
Отбасы ,мүшелері,қарым-қатынас, нағашы, жұрт, шеше, жағынан.
3. Диалогті толықтырып,өзара сөйлесіңдер.
- Мәтін не туралы?
-....
- Ғабит әкесінен не туралы сұрады?
- ....
-Әкесі баласына нені жазып берді?
- ....
- Туыстық қарым-қатынасты қалай түсіндірді?
- ....
- «Өз жұрты» деген кімдер?
- ....
- «Нағашы жұрты» деген кімдер?
- ....
-Жеті атаны не үшін білу керек?
- ....
- Бұған қандай мақалдар дәлел?
- ....
4. Сөйлемдерге синтаксистік талдау жаса.
Әкем маған жеті атамды жазып берді. Нағашы жұрты – шеше жағынан туысқан адамдар. Олар нағашы ата, нағашы әже, нағашы аға, нағашы апа, нағашы іні, нағашы сіңлі, нағашы қарындас.
5. Мәтіннің мазмұнын айт.
6. «Менің туыстарым» тақырыбына эссе жаз.
