Нохчийн мотт
Тема: «Хандешнашца ЦА, МА нийсаяздар»
1алашо: хандешнех болу хаамаш шорбар. Хандешнашца ЦА, МА нийсаяздаран бакъонаш йовзийтар.
Билгалбаьхна кхиамаш: бераша карлабохур бу хандешнех лаьцна болу хаамаш. Берашна евзар ю хандешнашца ЦА, МА нийсаязъяран бакъонаш, 1емар ду царех йозанехь пайдаэца.Берашна хуур ду учебникаца болх бан, оьшург каро, цунах пайдаэца.
Урок д1аяхьар.
Ц1ера болх таллар.
Шардар № 378, аг1о 171.
2.1алашо йовзийтар. Дешаре шовкъ кхоллар.
Уьн т1е д1аяздо.
Олу , ца олу, ма ала, язйо, ца язйо, ма язъе, таса , ца т осу , ма таса, кхалла, ма кхалла, ца кхоллу, лийча , ма лийча , ца луьйчу.
-Д1адеша дешнаш .Кхаа тобане декъа уьш.
-Муьлха дешнаш далийна аша хьалхарчу тобане?( Олу , язйо, тосу, кхалла , лийча)
-Шолг1ачу? (Ца олу, ца язйо, цат осу, ца кхоллу , ца луьйчу)
-Кхоалг1ачу? (Ма ала, ма язъе, ма таса, ма кхалла, ма лийча)
-Муьлхачу билгалонашца декъна аша уьш кхаа тобане? (Карарчу хенан хандешнаш, ЦА цхьанадолу хандешнаш, Ма цхьанадолу хандешнаш)
-ЦА,МА цхьана долчу хандешнийн х1ун маь1на ду? Берийн жоьпаш.
-Стенах лаьцна дуьйцур дув ай тахана?
3. Керла тема хьехар.
а) Хандешнашца ЦА ,МА яздаран тидам бар.
-Шолг1ачу , кхоалг1ачу тобанашкарчу дешнех предложенеш х1иттае.
Ислам ирча ма язъе. Боьхачу хи чохь ца луьйчу.
1аж боккха мА кхалла.
-Муьлхачу дешнашна хьалха ду ЦА,МА?
-Цара предложенина х1ун маь1на ло?
аь) Бакъо таллар.
-Х1ун маь1на ло ЦА, МА дашна?
-Муха яздо уьш хандешнашца къаьстина?
б) ЦА,МА хандешнашца яздаран тидам бар.
Шардар № 379, аг1онаш 171-172.
-Муьлхачу дешнашца яздина ЦА, МА? (Ма еша, ма ала..)
-Муха яздина уьш дешнашца? (Къаьстина)
-Х1ун маь1на ло цара хандешнашна? (Дацаран маь1на)
-Д1аязде шардар .
Шардар № 380 ,аг1о 172.
-Д1аеша предложенеш. Муьлхачу дешнийн ду дацаран маь1на?
-Муьлхачу бакъонна т1едоьг1на яздина ДЕЧИГЕ дош? (Дашехь доца шеконан мукъа аз хилча ,Г-ний, К-ний хьалха элп И яздо)
-Муьлханаш ду цу предложенешна юкъахь кицанаш?(Кхоалг1а а , йоьалг1а а )
-Муха кхета шу царех?
в) Берашка шайга болх байтар
Шардар № 381 , аг1о 172.
4.Сада1аран миноташ.
Бераш:
- Уьнт1епхьид, уьнт1епхьид,
Т1улган ц1а т1ехь лелон пхьид,
Мичахь лелаш хьо яра,
Ловза ма ца еара?
Уьнт1епхьид:
- Х1орда чохь со лелара,
Юорнеш хи чу сайн яьхна:
Нека дан уьш 1амийра,
Куьйгаш, когаш детташ,
Хи чохь даим сетташ:
Аркъал, бертал, пел доьрзуш,
Нека дора хих ца 1ебаш.
Уьнт1епхьид а хоржий, бераш класса чухула дуьилало цунна т1аьххье, цо дийриг а деш: нека до мотгуьйтуш, куьйгаш д1аса а лестош, аркъал сетташ, охьате1аш, aгlop доьрзуш.
5.Керла тема кхин д1а ахьехар.
а) Предложенеш меженашца къастор.
Шардар № 382 , аг1онаш 172-173.
-Муьлхачу дешнашца яздина МА? (Ма даха, мА хилийта)
-Муха яздина уьш цу дешнашца? (Къаьстина)
-Д1аеша шолг1а предложении.Талла и меженашца. Муьлха дош ца хуьлу предложенин меже? (МА)
-Д1аязде шардар.
аь)Карарчу хенан хандешнийн тидам бар.
Шардар № 385 , аг1о 174.
-Д1аеша текст. Караде хандешнаш. Муьлха хан билгалйо цара?
Шардар№ 384 , аг1о 173.
-Д1аеша стих. Стенах лаьцна ю иза? (Вайн халкъах ,Даймахках)
-Х1ун боху вайн латтанах? (!аьржачу дешица вайн латта хьандина)
-Х1ун ю 1аьржа деши? (Нефть)
-Х1ун хаьа шуна вайн махкахь доккхучу нефтах?
-Х1ун боху аренех? (Ялташа тойина)
-Стен бела вайна ницкъ , ирс? (Халкъийн вошалло)
Шардар№ 386 , аг1о 174.
-Д1аеша стих. Муьлха хандешнаш ду цу юкъахь?
-Муьлхачу хаттаршна жоп ло цара?
6. Рефлекси.
-Муьлха кхиамаш бехи аша?
7. Жам1 дар.
-Х1ун маь1на ло хандешнашна хьалхахь ЦА, МА хилча?
-ЦА, МА хандашца муха яздина?
8.Ц1ахь бан болх балар.
Шардар № 383, аг1о 173.
Бакъо 172 аг1он т1ера.
