Татарстан Җөмһүрияте
Биектау районы Усад муниципаль белем бирү учреждениесе –
«Килешенде» «Килешенде» «Килешенде»
МБ җитәкчесе Укыту – тәрбия эшләре Мәктәп җитәкчесе
Ибраһимова Н.Г.____ буенча җитәкче урынбасары
Беркетмә № 1 ______ Идрисов И.И. «____»____20___г. «____»____20___г. «____»____20___г.
«9 нчы сыйныф укучыларына татар теленнән өстәмә дәресләр үткәрү буенча эш программасы
Программаның авторы:
I квалификацияле татар теле
һәм әдәбияты укытучысы
Ибраһимова Наилә Гыйльфанкызы
2014 ел
Аңлатма язуы
Курс 9 нчы сыйныф укучыларын татар теленнән дәүләт йомгаклау аттестациясенә әзерләүгә багышланган. Программа татар телен укыту стандартларының максатлары нигезендә төзелгән, укучыларның орфография, лексика, сүз төзелеше, морфология , синтаксис, пунктуация буенча булган белемнәренең ничек үзләштерүләрен бәяләүне үз эченә ала.
Тестлар белән эш һәрбер теманы гомумиләштереп кабатлау өчен төзелгән. Кабатлау материаллары катлаулана бару принцибына нигезләнгән.
Программада бланкларны дөрес тутыруга карата да эш алып барыла.
Программаның максаты:
Укучыларны татар теленнән дәүләт йомгаклау аттестациясен уңышлы тапшыруга әзерләү.
Формалары һәм вакыты
Программа 17 сәгатькә каралган . Укучыларның яше – 15 – 16 яшь.
Көтелгән нәтиҗәләр
Татар теленнән имтихан тапшыру укучылардан түбәндәге күнекмәләр булуны таләп итәчәк:
тел һәм сөйләм төрләрен классификацияләү, активлаштыру;
дөрес, камил сөйләм төзүгә ирешү;
язма сөйләмне дөрес төзүне, куйган максатларга ирешүне бәяләү;
Бу программаның уңышлы үзләштерелүе өстәмә укуларның дөрес оештырылуына бәйле. Алар дәрес формалары белән бәйләп алып барганда укучыларда кызыксыну уятачак.
Программаны үзләштерү нәтиҗәләрен тикшерү формалары:
Кереш
Татар теленнән имтихан структурасы, аны бәяләү критерийлары.Бланкларны дөрес тутыруга биремнәр эшләү.
Лексика
Лексика. Сүзнең лексик мәгънәсе. Килеп чыгышы һәм кулланылышы ягыннан татар теле лексикасы. Синонимнар, антонимнар, омонимнар, фразеологизмнар.
Орфография һәм синтаксис.
Программа кайбер тел күренешләрен анализлау, синтаксик берәмлекләрне таный белүне (җөмләнең тиңдәш кисәкләре, аерымланган кисәкләре), кушма җөмлә төзелешен өйрәнүне үз эченә ала.
Моннан тыш һәрбер дәрестә орфографик һәм пунктуацион күнекмәләрне ныгыту эше дә алып барыла. Төрле күнегүләр эшләү барышында, 9 нчы сыйныф укучылары тексттан орфография кагыйдәләрен кабатлауга төгәл мисаллар табарга өйрәнәләр. Бу эш аларга ДЙАның В биремен үтәгәндә кирәк булачак.
Сүзтезмә. Сүзтезмәләрдәге сүзләрнең бер – берсенә бәйләнеше.
Җөмлә. Җөмләнең грамматик нигезе. Хәбәр һәм аның белдерелүе. Ия һәм аның белдерелүе.
Җөмләнең иярчен кисәкләре. Җөмләнең тиңдәш кисәкләре. Тиңдәш кисәкләр.
Аерымланган кисәкләр.
Кереш сүзләр һәм кереш җөмләләр. Эндәш сүзләр.
Кушма җөмлә төрләре. Кушма җөмләләр эчендә тыныш билгеләре.
9 нчы сыйныфларда татар теленнән өстәмә дәресләр үткәрү буенча тематик план
Бланкларны дөрес тутыруга күнегүләр эшләү. 1 нче бланкны тутыру
Җавап бланкларын тутыру.
3
Лексика.
1
Лексика буенча күнегүләр. Бу эш сүзләрнең лексик мәгънәсен билгеләү, күпмәгънәле сүзләрне аера белү, синонимнарны алыштыру принцибын куллану, укучыларның сүзлек запасын баетуны үз эченә ала.
Синонимнар, антонимнар, омонимнар, фразеологизмнар.
4-5
Сүзтезмә. Сүзтезмәләрдәге сүзләрнең бер–берсенә бәйләнеше
2
Кайбер тел күренешләрен анализлау, синтаксик берәмлекләрне таный белүне (җөмләнең тиңдәш кисәкләре, аерымланган кисәкләре), текстны аңларга булышучы кушма җөмлә төзелешен өйрәнүне махсус күнегүләр ярдәмендә ныгыту.
Дәрестә орфографик һәм пунктуацион күнекмәләрне камилләштерү. Төрле күнегүләр эшләү барышында, 9 нчы сыйныф укучыларын тексттан орфография кагыйдәләрен кабатлауга төгәл мисаллар табарга өйрәтү. Бу эш ярдәмендә аларга ДЙАның В биремен үтәүгә булышлык итү
6-7
Җөмлә. Җөмләнең грамматик нигезе. Хәбәр һәм аның белдерелүе. Ия һәм аның белдерелүе
2
8-9
Җөмләнең иярчен кисәкләре. Җөмләнең тиңдәш кисәкләре. Тиңдәш кисәкләр янындатыныш билгеләре.
2
10-13
Аерымланган кисәкләр.
4
14
Кереш сүзләр һәм кереш җөмләләр. Эндәш сүзләр.
1
15
Кушма җөмлә төрләре. Кушма җөмләләр эчендә тыныш билгеләре.
1
16-17
Фонетика. Яңгырау һәм саңгырау тартыклар
2
Кулланылган әдәбият
Ф.С. Сафиуллина, К.С. Фәттахова, Н.Г. Сазонова.Татар теленнән язма эшләр һәм тестлар// Тарих, 2010 нчы ел
ВН. Максимов. Татар теленнән тестлар // Мәгариф, 2004.
Х.С. Сәлимов. Татар теленнән 222 тест. - Алабуга, 2004.
Татар теле һәм әдәбияты программалары. - Казан: 2010.
Татар теле һәм әдәбияты буенча үрнәк программалар.- Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011.
Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр.// “Мәгариф” нәшрияты, 2005.
Кушма җөмлә синтаксисыннан күнегүләр җыентыгы. - Алабуга, 2005
Татар теленең фразеологик сүзлеге. – Казан: Татарстан китап нәшрияты, 1989.
Татар теленең орфографик – орфоэпик сүзлеге// “Яңалиф” нәшрияты, 2004
Х.Х. Сәлимов. Тел гыйлеме сүзлеге. - Алабуга, 2003.
