3 сыныф
Мевзу: Эджа. Ургъу.
Макъсат: Талебелернинъ нутукь сеслернинъ таснифи акъкъында бильгилерини пекитюв; сезлерни эджаларгъа больмеге ве сатырдан сатыргъа догъру авуштырмагъа огретюв, ургъулы сезлернинъ бильгилерини пекитюв; ана тильге севги, отьмекке урьмет ашлав.
Донатув: ресимлер, смайликлер, япрачыкълар,
Дерснинъ кетишаты
I.Тешкилий къысым. (Оджа талебелерге селямынен мураджаат эте, дерсте психологик ве иш кейфини тешкиль эте)
Селям алейкум севимли, балалар, урьметли оджалар. Мен сизлерни корьгенимнен мемнюн олдым. Бугунь бизим дерсимизге, мусафирлер, оджалар давет этильдилер. Балалар, сизлер исе джиддий, дикъкъатлы олмалысынъыз. Сизлернинъ раленъизде 3 тюрлю бетчиклер бар, кейфинъизни бильмек ичюн, сизлер бир де бир бетчикни (смайликни) косьтере билесинъиз.
Лякин раатланмагъа ич чаремиз ёкъ. Дерс башламакъ вакъты кельди. Янъы бильги алмагъа азырсынъызмы?
Эпиграф: Ватан – Ана, Ана – миллет,
Миллет – бу тильдир.
Тиль бильмеген къырымтатар,
Айтынъыз – кимдир?
Истидатлы языджы, шаир, ватанпервер, миллетсевер, халкъына садыкъ ве улу инсан, Къырым муфтиси Номан Челебиджиханнынъ шиары эди. 23 февраль куню 1918 сенеси Номан Челебиджихан вахшийдже ольдюриле ве Къара денъизге ташлана.
Бугунь биз фонетика болюгининъ къысымынен танышувымызны девам этеджекмиз. Суаллерге джевап бермезден эвель, тахтада дюльбер эмен терегини коресинъиз, бу терек энъ кучьлю, магърур ве къуветлидир. Биз терекни дюльберлештирмек керекмиз, келинъиз озь бильгилеринъизни корьсетмеге арекет этинъиз.
II.Талебелернинъ таянма бильгилериниъ актуализациясы.
Оджа: Янъы мевзуны огренювден эвель эв вазифесини тешкермек истерим.
« Мий уджюми» усулы иле.
Суаллер.
1. Нутукъ сеслерни огренген фен? (фонетика)
2. Фонетика нени огрене? (фонетика сес ве ариф огрене)
3. Къырымтатар элифбесинде къач ариф бар? (37 ариф бар)
4. Арифлер сеслерден насыл фаркьлана? ( Арифлерни биз коремиз ве язамыз. Сеслерни биз айтамыз ве эшитемиз)
5. Сеслер насыл эки чешитте олалар? (Созукъ ве тутукъ)
6. Къалын сес ифаделеген созукълар? (а, ы, я)
6. Индже сес ифаделеген созукълар? (е, и, э)
7. Дудакълы ве дудакъсыз созукъ сесни ифаделеген? (у,о,ю,ё), (а,я,ы,е, и, э)
8. Эв вазифесини тешкерюв (Къартанама мектюп)
- Келиньиз, бугуньки санны ве дерсимизнинь мевзусыны тахтада ве дефтерлерге язайыкъ.
Оджа:
Бугунь биз дерсте сезлерни эджаларгъа больмеге ве ургъу къоймагъа огренеджекмиз. Оларны теляффуз этмесине коре чешитлерини айырмагъа огренеджекмиз.
Слайдлар косьтерюв.
Янъы мевзу устюнде чалышув. Оджа. Балалар, шимди сиз масадаки карточкаларны алып, анда сезлерни эджаларгъа болюп, ургъуны къояджакъсынъыз.
Урлукъ, саба, топ, араба, гогерджин. (Грамматика)
Раатлыкъ дакъикъа
Дерсликнен чалышув.
С.125,127 . Къаидени окъумакъ.
С. 127, 279 -иш. Вазифе. Ашагъыдаки парчаны язып алынъыз. Сёзлернинъ устюне ургъу къойюнъыз.
VI. Пекитюв.
Ресим узеринде чалышув. Бизим Ватанымыз Къырым ярымадасыдар, о пек дюльбер ве аджайип, бизлер сизлернен шималь тарафта яшаймыз, бизим ерлеримиз пек берекетлидир. Отьмек акъкъында субет кечирюв. Отьмек - адамнынъ ашыдыр. Сизге шимди пазла дагъытыла сизлер исе оны тизеджексинъиз. Лякин сизлерге суаллер бериледжек.
1.Отьмек – неден япыла? (отьмек – ундан япыла)
2. Отьмексиз къарнынъыз тоярмы? (отьмескиз къарнымыз тоймаз)
3. Халкъ отьмекни урьмет этмек керекми? (эбет)
4. Отьмекни ерге ташламакъ мумкюнми? (Ёкъ)
5. Отьмекнинъ къадирине етмек керекмизми? (эбет)
6. Бизим сагълыгъымыз, аманлыгъымыз, кучюмиз неде? (отьмекте)
7. Отьмек акъкъында насыл риваетни билесинъиз? («Отьмекке урьмет»)
8. Тапмаджаны динъленъиз Алла-алла алямет, ичи толу къыямет.
Акъ салдым, къызыл алдым,
Пек лезетли бу нимет.
9. Отьмекни не япмакъ керекмиз? (саймакъ ве урьмет этмек керекмиз)
VII. Нетидже. «Эмен терекни яраштырмакъ » (Талебелерге япрачыкълар дагъытыла.)
Вазифе. Оджанынъ суалине джевапны шу кягъытчыкъларгъа язып, оны окъуп,
догъру олса, нарат устюне япыштырмакъ.
Суаллер. 1. Сёзнинъ бир кереден айтылгъан сесине не дейлер? (Эджа)
Эджанынъ насыл чешитлери ола? (ачыкъ ве япыкъ)
Эр бир эджада насыл сес олмакъ керек? (созукъ)
Сёзнинъ бир эджасы башкъа эджаларына коре къуветли олса, онъа не деймиз? (ургъу)
Чокъусы ургъу къайсы эджагъа тюше? (сонъки)
Ана тили сёзюнде къач эджа оладжакъ? (дёрт)
Оджа. Машалла, балалар, бугуньки дерсни яхшы менимсегенсиз.
Баалав.
VIII. Эвге вазифе. 1. Къаиде: с.125,127.
С. 128, 282-иш
Отьмек акъкъында икяе тизмек (агъзавий, кучлю талебеле)
