Мевзу: Фииль заманлары (7 сыныф)
Окъутув макъсады:талебелер фиильнинъ заманлары акъкъында алгъан
малюматларыны тешкермек;
метинлерде фииллерге догъру келишкен ялгъамаларыны
къоймагъа огретмек;
Инкишаф макъсады:талебелернинъ иджадий къабилилиетлерини,
нутукъларыны, идракъ фаалиетини инкишаф этмек;
Тербиевий макъсад: Ана- Ватангъа,миллетимизге севги дуйгъуларыны
къавийлештирмек; талебелерде эмексеверлик,окъувгъа авеслик,
даима ватанпервер олмакъны киби табиат чизгилерни ашламакъ.
Дернинъ чешити: текрарлав дерси
Дерснинъ донатувы: дерслик, карточкалар, таркъатма материал, фииль
заманларынынъ умумий джедвели, «Къырым манзаралары»
ресимлер, ИКТ.
Шиар : «Ватандан яхшы шей ёкъ»
Дерснинъ кетишаты
Тешкелий къысым:
Селямлашув. Невбетчинен субет.
Эв вазифесини тешкерюв.
II. Дерснинъ макъсадынен таныштырув къысымы:
Оджанынъ кириш сёзю. Тахтада язылгъан шиарны « Ватандан яхшы шей
ёкъ» окъуп, бу сезлернинъ манасыны анълатмакъ, дерснинъ макъсатларыны айтмакъ.
Берильген ресимлерге бакъып, талебелер озьлери дерс мевзусыны ве макъсатларыны къоялар.
III. Янъы мевзу
1.Окъув фаалиет мотивациясы, дерснинъ мевзусы, макъсатлары.
2.Инанам-инанмайым оюны. Оджа талебелерге суаллер бере. Догъру олса – талебелер ешиль тёгеречик котерелер, янълыш олса- къырмызы тёгеречик:
-Фииль- предметнинъ иш-арекетини бильдирген сёз чешитидир. +
-Джумледе, эксерий алларда, фииль хабер вазифесинде келе. +
- Фииллер тек мусбет шекиллерде олалар. -
- Фиильнинъ беш дереджеси бар. + (малюм, къайтым, бельгисизлик, ортакълыкъ, юклетюв дереджеси).
- Фиильниъ эки заманы бар. – (кечкен з., шимдки з., келеджек з.)
- Олмайджакъ сёзю кечкен заман фиилидир. – (келеджек з.)
Машалла! Энди фииллер акъкъында бильген малюматлар акъкъында нетидже чыкъарайыкъ.
Слайд - «Фииль заманлары» джедвельге бакъып, талебелер фиильнинъ заманлары акъкъында нетидже чыкъаралар.
3. Лугъат иши.
Дияр- родина
Эмексевер - трудолюбивый
Бу сёзлеринен талебелер бирер джумле тизелер ве ичлеринде фииллерини къайд этелер. (проект -2ресим)
Пекитюв.
1.Диалог тизюв.
Тахтада Хансарайнынъ ресими, тюбюнде исе таянч сёзлер. Бу сёзлернен файдаланып, талебелер диалог тизелер. Тизильген диалогнынъ ичинде фииллернинъ заманларыны къайд этелер.
Таянч сёзлер: Багъчасарай, меркез, къадимий, дюльбер, къыйметли, джами, тарих, меракълы.
Диалогнынъ башыны оджа бере:
Кечкен ай оджамыз бизим сыныф талебелерини Хансарайны зиарет этмеге алып барды. Сонъра дерсте нени бегенгенлерини сорады.
-Балалар, сеяхатымызны бегендинъизми?
-Пек бегендик.
Диалог
-Балалар, Хансарай акъкъында не билесиз?
-Хансарай Багъчасарай шеэринде ерлеше. Эвель анда ханлар яшадылар.
-Нелер анда бар?
-Хансарайда джами тура, къабирлер бар.
-Шимдики куньлерде ким анда яшай?
-Шимди Хансарайда – музей. Эр кунь оны чокътан-чокъ адамлар сейир этелер.
-Эскиден къалгъан шейлер бармы?
-Бар. Мында эскиден къалгъан савут-саба, антерлер, кумюш къушакълар, кольмек ве къалпакълар сакъланып туралар.
-Бойле музей асылында керекми?
-Эльбет, керек. Инсан озь кечмишини бильмесе, онынъ келеджеги де олмаз.
(проект-2 ресим)
2. Дерсликнен иш
1) 130 иш с.54 - 3 джумле, (тахтада иш-джумледе баш азаларыны къайд этмек, фииллерни тапып, заманларыны бельгилемек);
1)Эвельден азырлангъан талебе Осман Амит акъкъында икяе эте.
2) Эдебият дерслигинен иш - 86с. (76с.)«Ватаным меним» шиири устюнде иш.
Не къадар гузель бу Ватаным меним сатырынынъ макъсады насыл?
3) Берильген аталар сёзлеринде фиилерини къайд этмек ве заманларыны бельгилемек (слайд)
3.Группаларда иш.
А)Берильген фииллерни джедвельге ерлештирмек (тахтада иш)(123 иш) (слайд)
Б) Джумлелерде олгъан фииллерни сечип, заманын бельгилемек. (125иш)
В) Берильген фииллерни учь заманда текликте ве чокълукъта язмакъ.
Меселя: язмакъ- язды, яздылар, яза, язалар, язаджакъ, язаджакълар.
Корьмек, алмакъ, бермек, окъумакъ.
Г) Карточка. Берильген сёзлерни рус ве украин тиллерине терджиме этмек:
Инша- сочинение- твир
Манзара – пейзаж – краєвид
Бахт – счастье – щастя
Такъвим – календарь –календар (проект-2ресим)
Физкультдакъкъа
Оюн: мен сизге фиилерини окъуйым- эгер фииль кечкен заманда олса –къолларынъызны ашагъы эгильтмек, фииль шимдики заманда олса – къаолларынъызны тёпеге котермек, келеджек заман фиили олса –къолларыны огге алмакъ (сёзлер Осман Амитнинъ шииринден алынгъан)
Ташты, юксельди, бар, йырламаз, агъаргъан, чалыша, ойнайлар, къува, ташты.
- Насыл эсерден бу фииллер? (Осман Амит «Ватаным меним»)
V.Нутукъ инкишафы.
Берильген «Къырым манзаралары» ресимлерге бакъып, бирер джумле тизмек. Бу джумлелерден толу бир икяе чыкъмакъ керек. (С.Какура «Къырым
VI.Дерснинъ нетиджелерини чыкъарув. Рефлексия.
Эвге вазифе. Дерсликте с.68, 166-иш (1 группа), 168-иш (2 группа).
Баалав.
Осман Амит 1910 сенеси февральнинъ 28-нде Кезлев уездининъ Денъиз Байчы коюнде дюньягъа кельди.
1923 сенеси башлангъыч мектепни битирген сонъ, Акъмесджит Орта мектебинде окъуды. 1928 сенеси Акъмесджит педагогик институтына кирди. Биринджи шиир 1925 сенеси "Яш къувет" газетасында басылды. 1933 сенеси "Биринджи баразна" адлы шиирлер китабы чыкъты. 1941 сенеси "Меним баарим" адлы экинджи китабы чыкъты. "Кучюк къардашларыма" серлевалы учюнджи китабы басмаханеде къалды, дюнья юзю корьмеди. Дженк кедер этти. [link]
