Төрөөбүт литература 6 а кылаас (68 чаас)
Е.М.Поликарпова, Л.Ф.Молукова. С.Г.Олесова. «Төрөөбүт литература 6 кылаас» НКК «Бичик», 2016с.
Уруок тиэмэтэ
Үөрэх дэгиттэр дьайыылара (УУД)
Бэриллибит чааһа
Чыыһылата
былаанынан
Чыыһылата
ыытыллыбыты
нан
Дьиэҕэ улэ
Тус санааны, сыһыаны сайыннарар үөрүйэх
(личностные УУД
Үөрэх сатабылларын сайыннарар үөрүйэх (метапредметные УУД)
Тустаах үөрэх предметин үөрэтэр үөрүйэх
(предметные УУД)
Норуот өркөн өйө, ытык тыла (18чаас)
Норуот тылынан уус-уран айымньыта
Норуот айымньыта көлүөнэттэн көлүөнэҕэ бэриллэр нэһилиэстибэ буоларын өйд
Норуот айымньытын арааһын араарар, холобурдуур
Төрөөбүт тыл барҕа баайын сыаналыыр, тыл кэрэтигэр умсугуйар, этигэн күүһүн, кыаҕын таба туһанарга дьулуһар
1
Номохтор, сэһэн, үһүйээн
Норуот сэһэнэ Майаҕатта Бэрт Хара
Норуокка киэҥник биллибит сэһэннэр тустарынан кэпсэтиһэр бэйэ билиитин кэҥэтии,байытыы
Бэйэ билиитин кэҥэтэр, байытар, сыаналыыр. итэҕэйэр. Дьиҥ олохтон үөскээбитин кэрэхсиир.
Айымньы этигэн күүһүн, кыаҕын таба туһанарга дьулуһар
1
Майаҕатта Бэрт Хара олоҕо-дьаһаҕа, дьарыга
1
Майаҕатта Бэрт Хара-ураты күүстээх, быһый Боотур
1
Омоҕой Баай уонна Эллэй Боотур
Норуот номоҕун ааҕан интэриэһиргиир, билбит билиитин кэпсэтиһэр
Дьиҥ олохтон үөскээбитин кэрэхсиир, иҥэн-тоҥон утумнаахтык ааҕар
Айымньыны ааҕан сыаналыыр, тыл кэрэтигэр умсугуйар
1
Омоҕой Баай уонна Эллэй Боотур Үс тииккэ олохсуйуута
1
Мас Мэхээлэ тустуулара
Ытык тыл-алгыс тыл
«Ыһыах алгыһа»
Алгыс өйдөбүлүн, уратытын, илбистээҕин өйдүүр
Төрөөбүт омугун култууратын, сиэрин- туомун иҥэринэр
Айымньыны ааҕан сыаналыыр, тыл кэрэтигэр умсугуйар
1
«Балыксыт алгыһа»
Булт, балыктааһын биһиги өбүгэлэрбит сүрүн дьарыктарын интэриэһиргиир
Айымньыны ааҕан сыаналыыр, тыл кэрэтигэр умсугуйар, кэпсэтиигэ кыттарҮрдүк
Үрдүк айыылартан.иччилэртэн көрдөһүүнү өйдүүр, ылынар
1
Аал уот алгыһа
1
Байанай алгыһа
Ытык өбүгэбит айылҕаны кытары ыкса ситимнэһэрин сүгүрүйэрин кэпсэтиһэр, өйдүүр
Алгыс хас биирдии саха киһитэ көмүскэлэ буоларын итэҕэйэр. сыаналыыр
Алгыһы итэҕэйэр, ылынар, тиэкси ааҕар, кэпсиир
1
Алгыс баһа сыалаах
1
Олоҥхо
С.С.Васильев “Эрчимэн Бэргэн»
Олоҥхо биһиги норуоппут тылынан уус-ур айымньытын муҥутуур чыпчаала буоларын өйдүүр, кэпсэтиһэр
Олоҥхо араас ойуулуур-дьүһүннүүр тэҥнэбилинэн, эпитетинэн муҥура суох баайын билсэр
Иҥэн-тоҥон утумнаахтык ааҕар, өйдөөбөтөх түгэннэрин ыйыталаһан билэр, ыарахан тыллары тылдьыт көмөтүнэн билэр
Олоҥхо биир суол уратыта фантазията буоларын өйдүүр, тыыннааҕымсытан көрдөрүллүбүтүн олоҥхо тиэкситтэн булар
Тыл суолтатын тылдьытынан быһаарар, олоҥхоттон быһа тардан өйгө үөрэтэр
Дьырыбына Дьырылыатта кыыс
оҕо кылаан бэрдэ аллараа дойду араас ааттаахтарын суоһаран айыы дьонун олоҕун туругурарыгар кыайан хотон кэлиитин сааһылаан сатаан кэпсиир
1
Эрчимэн Бэргэн сирэ-дойдута, анала
1
Чуҥкунуур Чуура бухатыыр сыала-соруга
1
Эрчимэн Бэргэн кыайыыта
1
П.П.Ядрихинскай-Бэдьээлэ Дьырыбына Дьырылыатта
1
Дьырыбына Дьырылыатта кыыс оҕо кылааннааҕа
1
Олоҥхо ойуулуур-дьүһүннүүр ньымалара
1
Уус-уран литература
Олох туллар тутаахтара (7чаас)
Н.Е.Мординов-Амма. Аччыгыйа Аҕа
Айымньы ис хоһоонун үчүгэйдик билэр, сатаан кэпсиир.
Санаатын, тугу билбитин ситимнээн сатаан суруйар. Иитии үлэтин ылынар
Айымньыны ааҕан баран туох санааҕа кэлбитин сиһилиир, доҕотторугар өйдөтөр, санаа атастаһыыга көхтөөхтүк кыттар, тылын баайын байытар, билиитин хаҥатар. Айымньы ис хоһоонун үчүгэйдик билэр, сатаан ырытар.
Тиэксинэн үлэлиир. Ыйытыыларга сөпкө эппиэттиир. Ааҕар, кэпсиир үөрүйэҕи ылынар.
Ытык иэс, көмөлөһүү диэн өйдөбүлү сыаналыыр
1
Лэглээрдэр балаҕаннара
1
Тайҕа таһаҕысчытын үлэтэ
1
Оҕо уонна аҕа сыһыаннара
1
С.С. Маисов.Ийэм кэпсиир романтан Сэмсэ тыл
1
Ытык иэс
1
Аана үтүө майгылаах, үлэһит оҕо
1
Төрөөбүт сир ытык өйдөбүллэрэ (6чаас)
А.А.Иванов-Күндэ.Кии сыта
Төрөөбүт дойду кэрэ айылҕата, хоһоон ураты тылын өһүн бэлиэтии көрөр
Бэйиэт санаата уратытын бэлиэтээн көрөр, төрөөбүт дойдутугар муҥура суох тапталын хоһоонугар суруйбутун кэрэхсиир
Хоһоон ааҕааччыны тардар күүһүн биһириир
1
Н.А.Лугинов. “Нуоралдьыма чараҥар”
Сэһэҥҥэ айылҕаны ойуулааһын суолтатын өйдүүр
Төрөөбүт дойдуга, тулалыыр айылҕаҕа таптал иэйиитин уһугуннарыы,
төрөөбүт сиргэ таптал өй-санаа сайдыытыгар оруолун өйдүүр, Ньургун эбэтигэр сыһыанын, эбэтэ сиэнигэр сыһыанын, өйдөһүүлэрин кэтээн көрөр, дьүүллэһиигэ кыттар
Атын киһи эппиэтин, толкуйун сыаналыыр, . иитии үлэтин ылынар
1
Ньургун эбэтигэр сыһыана
1
Ытык сэргэ
1
Ньургун ыра санаата
1
М.Д.Ефимов. Сахалыы
хоһоон ураты тылын өһүн бэлиэтии көрөр
Хоһоону өйгө үөрэтэр, дорҕоонноохтук ааҕарга холонор
Хоһоон ааҕааччыны тардар күүһүн биһириир
1
Киһи үтүө майгыта, сиэрэ-олох сүнньэ (7чаас)
1
А.И.Софронов-Алампа
«Куоратчыт»
Ыстапаан уонна Даайа уобарастарын тэҥнээн көрөн санаатын, толкуйун этэр. Айымньыга дьиэ кэргэн, эппиэтинэс өйдөбүлүн быһаарар. Ыстапаан кэпсиниитин быһаарар
Айымньыттан архаизм тыллары булар, сүрүн санаата этэр
Литературнай герой мэтириэтин айымньыттан булан көрөр, ис уонна тас мэтириэт диэни арааран билэр
Тус санаатын этэр үөрүйэҕи ылынар. Куһаҕан дьаллык Ыстапааҥҥа арахсыбаттык ылбытын кэпсиир, ырытар
Кэччэгэй баай өй-санаа, майгы- сигили өттүн көрөн бэлиэтээн кэпсиир
Бииргэ кэпсэтэр кэмнэ бэйэ билиитин, көрбүтүн, сатабылын, аахпытын сатаан тиэрдэр, биир тылы сатаан булар
1
Кыһыҥҥы хараҥа киэһэ
1
Бургунас
1
Куоратчыты көһүтүү
1
Куһаҕан дьаллык
1
С.С.Саввин - Күн Дьирибинэ”Көбүөхтүүрүн аанньа күөх киһиргэс”
1
А.Е.Кулаковскай “Кэччэгэй баай”
1
Н.А.Лугинов. Чыркымай
Өй тулуур, дьулуур, таптал-киһи буолуу суола (7чаас)
Д.К.Сивцев-Суорун Омоллоон
«Чүөчээски»
Айымньыга киһи майгытын- сигилитин эгэлгэтин арыйар кэпсииригэр. Санаатын, тугу билбитин ситимнээн сатаан суруйар. Иитии үлэтин ылынар .
Ааҕар кэмигэр айымньы сүрүн санаатын өйдүүр, сыанабылы биэрэр, тойоннуур..
Бииргэ кэпсэтэр кэмнэ бэйэ билиитин, көрбүтүн, сатабылын, аахпытын сатаан тиэрдэр
Ааҕар кэмигэр айымньы сүрүн санаатын өйдүүр, сыанабылы биэрэр, тойоннуур.
1
Толугур алааска
1
Хараҥа түүн
1
Түргэн хорсун быһыыта
1
С.И.Винокуров. Икки суол төрдүгэр
1
Айдаар олоҕо
1
Айдаар сырыылара
1
Аҕа уонна уол( өйтөн суруйуу)
1
Айылҕа,киһи,истиҥ иэйии (5 чаас)
.М.Новиков-Күннүк Уурастыырап «Олох»
Хоһооҥҥо этиини оҥоруу араас ньымата. Хоһоон ойуулуур-дьүһүннүүр ньыматын булар. Айылҕаҕа сүгүрүйүү өйдөбүлүн иҥэринэр
Дойдуга бэриниилээх буолуу өйдөбүлүн иҥэринэр.
Төрөөбүт айылҕаҕа таптал иэйиитин уһугуннарар, сүрүн санаатын сатаан суруйар.
Сахалыы хоһоон уратытын билэр.
Хоһоону өйтөн ааҕар. Айымньы сүрүн санаатын таба тайанан айымньыныга бэйэ санаатын этэр сатабылы сайыннарар
1
И.М.Гоголев-Кындыл, Махтанабын хоту кыраай.
1
П.А.Ойуунускай. Мимоза.Татыйык ыллыыра
1
В.Е.Васильев-Харысхал. Эһэм эһэтэ
1
Айар үлэ. Айылҕа барахсан
1
Аҕа дойду көмүскэлигэр (6чаас)
Т.Е.Сметанин “Егор Чээрин”
Т.Сметанин биир бастыҥ айымньыта.
Саха саллаатын уобараһын ааҕан билэр, саха уолаттара булугас өйдөрүн, күүстээх санааларын сөҕөр, үөрэтэр
Аҕа дойду тиэмэтигэр суруллубут айымньылары кэрэхсээн ааҕар, ырытар, сыанабыл биэрэр үөрүйэхтэри салгыы сайыннарар
Ааҕар кэмигэр айымньы сүрүн санаатын өйдүүр, историческай кэмин учуоттуур, сыанабылы биэрэр, тойоннуур
1
Старшина Шагуров
1
Синиэлим быраһаай
Ыаллыы штабтар
1
И.Д.Винокуров-Чаҕылҕан “Дьоруой туһунан ырыа
1
И.И.Артамонов”Мин мантан сэриигэ барбытым”
1
Түөрт атахтаах доҕотторбут (5чаас)
Н.Г.Лугинов.Кустук
Булт туһунан өйдөбүлү салгыы билэр, кэпсэтиһэр, булт кистэлэҥнэрин билсиһэр
Төрөөбүт айылҕаҕа таптал иэйиитин уһугуннарар, сүрүн санаатын сатаан кэпсиир, санаатын сатаан сааһылаан суруйар
Ааҕар кэмигэр айымньы сүрүн санаатын өйдүүр, сыанабылы биэрэр
1
Ыраах хотугу сир
1
Кустук билиҥҥи олоҕо
1
П.С.Попов-Тумат. Ымыылаах ыт
1
Айар үлэ. Мин доҕорум
1
Сыллааҕы хатылааһын (7чаас)
Олоҥхо-н.т.у.у.чулуу айымньыта
Кэпсэтиһиигэ көхтөөхтүк кыттар
Олоҥхо туһунан өйдөбүлү чиҥэтэр
Санаатын сааһылаан сатаан суруйар
1
Айар үлэ. Олоҥхо-н.т.у.у.чулуу айымньыта
1
Бэйэ ааҕыыта.А.Е.Варламова. Сүлүһүннээх иннэ.
Билиҥҥи кэмҥэ бэйэни көрүнэн, араас түгэҥҥэ киирэн биэрбэт өйдөбүлү иҥэринэр
Төрөппүтү кытта уопсай биир тылы булар,убаастыыр.
Айымньыны толору ааҕан эппиэтинэһи төрөппүт, бэйэтин иннигэр сүгэрин өйдүүр.
Айымньы ис хоһоонун толору өйдүүр, суруйааччы этиитин билэр.
1
Оҕолор уонна төрөппүттэр
1
Н.А.Лугинов. “Нуоралдьыма чараҥар”
Айымньыга олоҕуран бэйэтин санаатын этинэр
Аҕа дойду тиэмэтигэр суруллубут айымньылары кэрэхсээн ааҕар, ырытар
Сүрүн санаатын өйдүүр, сыанабылы биэрэр
Ньургун Саҥа кэм ыччата
