Сабақтың тақырыбы: Миниралды заттар.Дауыссыз дыбыстар.
Мақсаты: Миниралды заттар туралы түсінік беру.Дауыссыз дыбыстардың емілесін түсіндіру.Қазақ тілі сабағына қызығушылығын арттыру.
Сабақ түрі: дәстүрлі
Сабақтың әдісі: сөздік әдіс, сұрақ-жауап, талдау,.
Технологиясы: СТО
Көрнекіліктер: слайдтар, кестелер
Пәнаралық байланыс: орыс тілі, химия, география
Сабақ барысы :
І Ұйымдастыру
ІІ Үй жұмысын тексеру.
Қазақ тілінде неше дауысты дыбыстар бар
Дауысты дыбыстар нешеге бөлінеді
ІІІ Жаңа сабақ
1) Қызығушылықты ояту
2. «ББҮ» кестесі
3. Мәтінмен жұмыс Тұздың пайдасы мен зияны
Минералды заттар – тамақтың өте қажетті құрамдас бөліктері. Тамақта олардың жетімсіздігі әр түрлі аурулар туғызады. Егер жануарларды минералды заттардан әдейі айырса, олар көп ұзамай өледі. Өсімдіктер тұздарды топырақтан алады. Натрий, калий, хлор тәрізді макроэлементтердің ең маңызды қызметтерінің бірі – олар қандағы тұз құрамы мен осмостық қысымын тұрақты деңгейде қалыпты ұстап тұрады, ал қан мен талшықтарда сақталатын су-дың мөлшері едеуір мөлшерде осыған байланысты. Ағзада су алмасуы минералды тұздардың алмасуымен тығыз байланысып, қабысып жатады. Ағзада су – тұз алмасуына жүйке және гор-мон жүйелері әсер етеді. Дені сау ересек адамның ағзасына тамақпен келетін тұздардың мөлшері негізінен несеп пен тер арқылы ағзадан шығатын тұздардың мөлшерімен дәлме-дәл тең-десіп отырады.
Адамның тұзға деген қа-жеттілігі, біріншіден, жасанды емес тамақ өнімдерінің құрамындағы тұздардың есебінен (шамамен күніне 3-5 грамм); дайындаған кезде тамаққа қосылатын тұздың есебінен (шамамен 3-5 грамм) және ақыр соңында, тамақтану үстінде адамның өзі асқа себетін тұздың есебінен қанағаттандырылады. Сонымен, адамның күндік рационында орта есеппен 10-15 грамм ас тұзы болуға тиіс. Денеге көп күш түскенде, әсіресе жылдың ыстық мезгілінде, ыстық цехтарда істейтін жұмысшыларға, алыс қашықтыққа жүретін немесе жүгіретін спортшы-ларға, марш жасайтын жауынгерлерге тамақтағы тұз-ды қосқанда тәулігіне тұз тұтынуды 20 грамға дейін (бірақ одан көп емес) арттыру керек.
Тұзды артық тұтыну ағзада судың көп мөлшерде ұсталуына жәрдемдеседі, сол арқылы жүрек пен бүйрекке керексіз ауыртпалық түседі. Тамақпен бірге тұзды шамадан тыс тұтыну әсіресе осы органдары ауыратын адамдарға көбірек зиян тигізеді. Жүрегі жеткіліксіз істейтін және бүйрегі ауыратын адамдарға диетада ас тұзын күрт азайтқан жөн. Өйткені, ауру жүректің қажетті мөлшердегі қанды бүйректен өткізуге шамасы жетпейді де, тұздар ағзада ұсталып қалады. Бұл жағдайда натрий тұздарының кідіруі ерекше қауіпті, өйткені бұл ағзада шамадан артық судың жиналуын туғызады. Осыған байланысты әдетте аяқтың басының сәл ісінуі мен бет талшықтарының ісінуінен құр-сақ тұсының жаппай суға толуына дейін көлкілдеп ісіну пайда болады.
1.Жаңа сөздермен танысу.
2.Мәтінді аудару.
3.Сұрақтар дайындау.
4. Үш жақты күнделік
Жаңа сөздер, терминдер Туындаған сұрақтар
Баға
5.Грамматикалық бөлік.
Дауыссыз дыбыстар (Kонсонантйзм) [link] мягкость согласных — тілдің орта шені таңдайдын орта шеніне нық тиіп, сонан соң бірден ашылып кетуі арқылы жасалып, әрдайым жіңішке айтылатын дауыссыздар: к, г. Орыс сөздерінде кездесетін ч, щ дыбыстарының да жуан сыңары жоқ, ал қалған дауыссыздар буын ыңғайына қарай жуан, жіңішке болып айтыла береді. Мысалы: қазақ тілінде am — em, үн — үн, тор — тер, аз — әз.
Жаттығу жұмыстарын орындау.
ІҮ.Үйге тапсырма
Грамматиканы жаттау.
Ү. Бағалау
