«Мәңгілік елдің мәңгілік тілі» атты танымдық сайыс сабағы
(Қазақ тілі пәніне арналған сыныптан тыс сабағы).
Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен алған білімдерін тексеру, бір – бірімен сайыса отырып, қазақ тіліне деген ынтасын, қызығушылығын дамыту, ойлау қабілетін дамыту. Қазақстанның тарихын, мәдениетін, салт – дәстүрін білуге тәрбиелеу, білімділікке, бір – бірін сыйлауға, достыққа тәрбиелеу.
Көрнекіліктер: слайдтар, қанатты сөздер жазылған плакаттар, сыныпты безендіру.
«Адамға екі нәрсе тірек тегі: Бірі – тіл, бірі – ділің жүректегі».
Ж.Баласағұни.
2. «Қазақ тілінен асыл, қазақ тілінен бай тіл жоқ».
Мәшһүр Жүсіп.
Мұғалім сөзі: Құрметті оқушылар, біздің сайыс сабағына келген аяулы ұстаздар!
-Қазақ тілім - өз тілім, ана тілім,
Абай, Мұхтар сөйлеген дана тілім.
Қастерлейді ұл – қызың мәңгі сені,
Болашағым, бақытым, дара тілім – деп еліміздің кемеңгер ақындары жырлағандай, біз қазір осы қасиетті ана тіліміз – қазақ тіліне арналған интелектуалды ойын сабағын өткіземіз.
Сабақтың басты мақсаттары: қазақ тілінің мәртебесін биіктету, оқушының қазақ тіліне қызығушылығын арттыру, Қазақстанның тарихын, мәдениетін, салт – дәстүрін қастерлеуге, құрметтеуге, үйренуге, білуге тәрбиелеу, ой - өрісін дамыту.
Ал енді сайысты бастаймыз. Алдымен сайысқа қатысатын оқушылармен танысайық: 8- сынып оқушылары Майорова Яна мен Құсайынов Алишер, 9- сынып оқушылары Манькевич Евгения мен Шаймерден Батырхан, 10-сынып оқушысы Алиева Гүлмира.
Әділқазылар алқасы: 1. Директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Терещенко О.М., қазақ тілі мұғалімдері Жақсағұлова Б.Б., Айтбаева А.Е.
Бірінші сайыс. «Мыңның түрін білгенше, бірдің есімін біл» деп халық айтқандай, сайыс «Танысу» деп аталады.Сайыскерлер өздерін таныстырады.
1.Армысың, өнер сүйген халқым менің,
Алдымен амандасу салтым менің.
Бір қызың Гүлмира атты мен боламын,
Ту ғып ұстар шамшырағын білімнің.
Өзімді таныстырып өтейін мен,
Манькевич Евгения боламын мен.
Келдік біз міне бүгін сыналуға,
Сыналып үлкендерден үлгі алуға.
Саламыз бар өнерді осы ортаға,
Береді әділқазы әділ баға.
Армысыңдар аяулы ұстаздарым,
Бұл сайыста сыналар менің бағым,
Өздеріңнен тұтанған біз бір жалын,
Сұрасаңыз Алишер менің аты – жөнім.
Жайнаған қызғалдақтай қыр гүлімін,
Өз атым Яна , Алексей әкем аты.
Созбалап айта беріп, не етпекпін,
Орыстың еркін өскен бір қызымын.
5.Келіппін он беске, жылым жылан,
Еркесі Кенжетайдың мен боламын,
Есімім білгіңіз келсе Батырхан болад,
Киелі қазақ елінің ұланымын,
Құтты болсын бүгінгі тіл мерекесі.
Екінші сайыс «Қазақшаңыз қалай?». Берілген тақырыптарға эссе құрастыру. Тақырыптар:
1. «Менің отбасым»
2. «Менің үйім»
3. «Менің мектебім»
4. «Менің ауылым»
5. «Менің досым»
Үшінші сайыс «Кім жылдам?».Сайыскерлер сұрақтарға жылдам жауап беруге тырысады. Сұрақтар қазақ тілінің грамматикасы бойынша құрастырылған.
Сұраулық шылауды ата
А)–лар, -лер,-дар,-дер,-тар,-тер;
Б) –ым,-ім,-ың;
С) ма,ме, ба, бе, па,пе;
2.Зат есімнің тәуелдік жалғауын анықта.
А) –лар, -лер,-дар,-дер,-тар,-тер;
Б) –ға, -ге, -қа, -ке;
С)-ым, -ім,-м,-ың,-ің,-ң, -ыңыз,-іңіз,-ы,-і;
3,Реттік сан есімнің жұрнақтарын тап.
А) –лар, -лер,-дар,-дер,-тар,-тер;
Б) ма,ме, ба, бе, па,пе;
С)-ыншы,-інші,-ншы,-нші;
4.Анықтауыштың сұрағын белгілеңіз.
А)Кім үшін?
Б)Қандай?
С)Қайда?
5.Күрделі етістікті табыңыз
А) Ойнап жүр
Б) Алты кітап
С)Қызыл гүл
6. Жұрнақсыз сөзді көрсетіңіз
А)Ауылға
Б)Балалық
С)Кітапхана
Музыкалық үзіліс: Кезекті әнге берейін. 7 – сынып оқушысы Какирова Баянның орындауында «Көңілді күн » әнін қабыл алыныздар.
Төртінші сайыс «Тіл - өнер» деп аталады.
Бұл сайыста берілген ребустардан мақал құрастыру керек.
Бесінші сайыс «Полиглот» немесе «Тапқырлық» деп аталады.
«Өзге тілдің бәрін біл, өз тілінді құрметте» - дегендей, келесі сайыс «Тапқырлық» деп аталады. Сөзді үш тілде қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде айтасыңдар.
Сұрақтар:
Түсі аппақ қардан да,
Жесең тәтті балдан да. (Қант)
2.Отан – оттан да ... (ыстық)
3.Кітап – жақсы ... (дос)
4.Өзінше Ноян, қорқақ кім? (қоян)
5.Ұрмай – соқпай жылатады,
Әркім бірақ ұнатады. (пияз)
6.Жалқаулық жаман ...(ауру)
7.Аз сөз – алтын, көп сөз ... (көмір)
Құрметті ойынға қатысушы оқушылар! «Мәңгілік елдің мәңгілік тілі» атты интелектуалды ойнымыз аяқталды. Сөзді әділқазылар алқасына береміз. Сонымен қазақ тіліне арналған интелектуалдық ойынның жеңімпазы – сынып оқушысы . Жарайсың! Біз сені құттықтаймыз.
«Мәңгілік елдің мәңгілік тілі жасасын! Көк туымыз еліміздің әлеуетін әлемге паш етіп, мәңгі желбірей берсін! Бүгінгі сайысқа қатысқан оқушыларымызға алғысымыз шексіз. Келесі көріскеше күн жақсы болсын.
