9-сыныпқа арналған Қазақ әдебиетінен сабақ жоспарлары

Қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

45 минут

9- сынып

Сабақ тақырыбы:

C.Торайғыров. «Таныстыру» поэмасы. «Алаш ұраны»

Жалпы мақсат:

Өлең арқылы адамгершілікке, мейірімділікке баулу, оқу – білімнің маңыздылығын ұғындыру, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

Түйінді ой айтуға, ойды қорытып, жеке пікірін айта білуге жетелеу, шығармашылыққа баулу.

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті 9- сынып оқулығы «Атамұра»2014 ж.

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

Топта, жұпта жұмыс жасай алады, диалог құрастыра алады. Оқушылар бір –бірлеріне дұрыс сұрақ қоя алады.

Сөздік қорлары дамиды. Білімге құштарлықтары артады;

Негізгі идеялар:

Оқушының өз бетімен ізденуін топтық жұмысқа бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын ресурстар:

Нақыл сөздер, суреттер, сызбалар, сергітуге арналған үнтаспа, материал. C.Торайғыровтың еңбектері

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау.

Топтық жұмыс, диалогтік оқыту

Интерактивті оқыту әдісі;

Оқыту үшін бағалау;

1.Жеке жұмыс

2.Топтық жұмыс

3.Жұптық жұмыс

4.Көшбасшылықты анықтайтын тренинг ойыны

Дерек көздері:

қосымша материалдар, оқулық хрестоматиясы, ғаламтор.

Даналық ой

Әр ақынның тағдыры әр түрлі жағдайда қалыптасады.Тұқымы топыраққа түсіп,оңай өнім беретін де, талмай ізденіп,қиыншылықпен алыса жүріп шындық жолын табатын да ақындар болады.Сөйте жүріп олар өз тағдырын өзі жасайды. Сұлтанмахмұт осы соңғы жолмен жүрген ақын.Ол өз өмірін өзі, өз өлеңімен жасады. (С.Қирабаев)

Сөзмаржан

Біртуар-ерекше, қайталанбас

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ұйымдас

тыру кезеңі:

- Сыныпта кім жоқ?

-Кезекші кім?

1.Амандасу. Оқушыларды түгендеу.

2. Жылулық шеңбері

Шеңберге тұрып, жақсы, жағымды сөздерді айту.

Сандар арқылы топқа бөліну.

Білу

C.Торайғыров кім, қандай еңбектері бар?

Мұқан молда Сұлтанмахмұттың ақындық жолды таңдауына игі әсерін тигізеді.Бұл туралы ақын өзінің «Секілді өмір қысқа жарты тұтам»деген алғашқы өлеңдерінің бірінде жазады.

Ол тағыда кімдерден дәріс алады,қандай еңбектері бар?

1908 жылы Баянауылдағы Әбдірахман молданың медресесінде екі үш жылдай оқиды. Нұрғали Бекбауов деген мұғалімнен сабақ алады.

Нұрғали Бекбауов деген мұғалімнен сабақ алады.

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Түсіну

.

. Көзі ауырып, дәрігерлер оқуға, жазуға рұқсат етпейді. Бұл аурудан оны қазақтан шыққан білгір дәрігер Әбубәкір Алдияров жазады. Сонан соң Троицкі маңындағы ауылдарда бала оқытады.

Күзде Троицкідегі “Айқап” журналында жауапты хатшы болып орналасып, «Өлең һәм айтушылар», «Ауырмай есімнен жаңылғаным», «Қазақ тіліндегі өлең кітаптары жайынан», «Қазақ ішінде оқу, оқыту жолы қалай?» т.б. әңгіме, мақалаларын осы журналда жариялайды.

10 минут уақыт беріледі.

Постер құрады, өз сөздерімен қорғайды.

Балалар бір –бірінің жұмыстарына баға береді.1-5 баллды айтады.

Балалардың жауаптарын тыңдау.

Мұғалімнің қосымша сұрақтарына жауап береді.

1) Жаңа сөздерді дәптерге жазып, бірнеше рет қайталайды.

Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

Оқу іздеп Семейге барады, бірақ діттеген оқуына түсе алмайды.

Тарбағатайдағы Терісарық болысындағы Құрбан қажының ауылында бала оқытады.

Семейге келіп, одан Томскіге сапар шегеді. Сол қалада Әлімхан Ермековтер ашқан дайындық курсына түсіп, орысша білім алады. Қиыншылықта өмір сүреді. «Жұмасына екі рет «обед» етем, құр шай мен нан. Киім алғаным жоқ. «Киноматограф» вечерлерге бір мәрте барғаным жоқ. Күндіз-түні айналдырғаным ала қағаздың беті» - деп жазатыны осы тұс.

Ақын өлеңдерінде қазақтың шаруа жайы да мал баққан елдің тұрмыс-тіршіліктері де молынан жырланатындығын өлең ішінен тауып қағазға түсіру.

Ақпан төңкерісінен кейін Семейде құрылған Алаш партиясы мен Алашорда үкіметінің жұмыстарына қатынасып, “Алаш ұранын” жариялайды.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Талдау

Сергіту сәті:

А) C.Торайғыров туралы түсіндіру. (слайд арқылы) кітапта

308 бетті балалар оқиды.10 мин. уақыт беремін.

Б) «Өзіңді тексер» атты тапсырманы орындау.

-Ал, балалар сергіту сәтін өткіземін, әбден шаршаған боларсыздар.Орнымыздан тұрамыз,

21 мамырда аурудан қайтыс болды. Небары 27 жас өмір сүрген ақынның соңғы сөзі «Тым болмаса екі жыл тұра алмадым, іштегіні түгел жарыққа шығара алмай кетіп барамын» болған екен.

Балалар орындарынан тұрып, «Биле, биле» сергітуін жасайды.

1) Балалар, C.Торайғыров туралы айтады, талдайды, мысал келтіреді. Сұрақтарға жауап береді.

2) Берілген слайдты ашу, балалар C.Торайғыров туралы теріп оқиды.Түсіндіреді.

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Бағалау парағына жазу.

Синтез /Жинақтау/

а) Бүгінгі сабақта орындаған тапсырмаларды ой елегінен өткізіп, нақты әңгімелерге сай кесте құру, ойларын жинақтап, түйін жасау.

Мәтінмен жұмыс жүргізу. 308-бет, таным дерек бойынша жұмыс жасау

Алғашқы поэмасы «Таныстыруда" Алашорда өкілдері: А. Байтұрсынов, М. Дулатовтарды елге таныстырып, оларды «бірі – күн, бірі – шолпан, бірі – ай» деп жазады, алаштықтардың қазақ халқының тәуелсіздігі жолындағы еңбектерін саралайды. Алаш өкілдерімен қоса, қазақтың көрнекті тұлғалары Абай мен Шәкәрімді ерекше атап көрсетеді. “Адасқан өмір”, «Кедей» поэмаларының негізгі сарыны қоғамдағы әділетсіздік себептерін ашу, теңдікті іздеу болып табылады. Ақын бұл жайларды қазақ ауылы шеңберінен шығып, капиталистік қоғамға тән мәселелер ретінде қозғайды.

Топтардың бірін –бірі бағалауы. Мұғалім өз бағасын жасайды.

Бағалау

«Гүл күлтелері» рефлексия

Әр гүлдің күлтелері таратылады.

Әр топтан бір – бір оқушы тұрып, рефлексияны оқып береді немесе мұғалімге тапсырады.

Рефлексияны қарау, қорытынды жасау.Үйге тапсырма ) C.Торайғыров туралы деректер жинау

Тексердім__________________

9-сынып қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

Қазақ әдебиеті

45 минут

9-сынып

Сабақ тақырыбы:

1917-1956 жылдардағы қазақ әдебиеті

Жалпы мақсат:

Қазақ әдебиеті үшін тарихи оқиғаларға толы кезең екендігін түсіндіру.Қазақ елінің ұлттық болмысын, ерекшелігін көрсететін, тарихын, салт санасын, дәстүрін таңбалайтын ұлы туындылар туралы айту, балалар бойына патриоттық сезім ұялату. Қазақ халқын сауаттандыру, мәдениетін көтеру жолында көптеген еңбектер жазған тұлғалар туралы ойларын дамыту.

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті оқулығы,

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

АКТ пайдалана біледі. Топпен жұмыс жасай біледі. Өз бетімен жұмыс жасауға машықтанады. Әр түсінікке өз көзқарасын білдіреді. Оқушылар халықтың тарихи тұлғаларының еңбектерінің түрлерімен танысып, сөйлеу мәдениеті қалыптасып, сөздік қоры дамиды.

Негізгі идеялар:

Оқушыны өз бетімен ізденуге бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын материалдар:

Ақын жазушылардың еңбектерінің түрлері, суреттер, демонстрациялық материал, сызбалар, табиғи заттар, видеоролик, үнтаспа.

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау, Топтық жұмыс, диалогтық оқыту

1. Жеке жұмыс

2. Топтық жұмыс

3. Жұптық жұмыс

Дерек көздері:

Ғаламтор, ақын жазушылардың еңбектерінің жинағы (тренинг)

Даналық ой

Қазақ халқын сауаттандыру, мәдениетін көтеру жолында С.Сейфуллин, М,Жұмабаев,Б.Майлин, І.Жансүгіров,М.Дулатұлы, Ш.Құдайбердіұлы,С.Дөнентаев,С.Торайғыров,М.Әуезов, Ғ.Мүсірепов,Ғ.Мұстафин. сынды ұлы тұлғалар ұрпаққа өшпес мұра қалдырған

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Білу

Қазақ әдебиеті үшін тарихи оқиғаларға толы кезең екендігін түсіндіру.Қазақ елінің ұлттық болмысын, ерекшелігін көрсететін, тарихын, салт санасын, дәстүрін таңбалайтын ұлы туындылар туралы айту, балалар бойына патриоттық сезім ұялату.

Ресейдің қол астында болған барлық

1.Ойға шабуыл: тренинг, топқа бөліну.

Халықтардың тарихына 1917 жылы болған Қазан төңкерісі өзгеріс енгізбей қоймады.Қатарынан болған көтерілістер халықты қажытып жіберді.

Әр түрлі түстер арқылы топтасады үш топқа бөліп алу

Тренинг:

1.Оқушылар берілген ақын жазушыларды кітаптың беттеріне орналастырады.

Смайликтермен бағалау

Түсіну

Әдебиеттегі көркем әдістің бірі сыншыл реализм екенін түсіндіру.

Әдебет теориясыннан алған білімдерін кеңейтеді.

1. Ақын жазушылардың еңбектерінің тәрбиелік мәнін талдату

2. Оқулықтағы тапсырмалар:

«Қарлы кесек ойыны»

Тарихтағылымын суреттеу нағыз қаламгердің ғана қолынан келеді.Шебер жазушы ғана тарихты көркем сөзге айналдырып, өшпес мұра қалдырады.

Әр оқушы үш топқа барып кітаптағы материалдардан түсінгендерін айтады

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

Шығармашылық

қабілетін арттыру

Шығармашылық тапсырмаларды орындау арқылы алған білімдерін өмірде қолдана алатынын ұғады.

Әдебиеттегі сыншылдық бағытты дамытып,ақындық өнерді жетілдіруге қатысқан ақын жазушылар кімдер?

Қоғам көрінісі әдебиет болғандықтан,қоғамдағы өзгерістермен ауыс түйістер жазушылар шығармаларынан орын алды.

Ақындық өнерді жетілдіргендер С.Дөнентаев, М.Сералин,

С.Көбеев,

Б.Өтетілеуов, Т.Ізтілеуов т.б елеулі үлес қосты.

Бағалау парағын толтырады.

Талдау

Оқушылардың ойлау қабілетін,белсенділігін,құпия сақтауға бейімділігін мейірімділігін және алға қойған

мақсатын анықтау

Дәлелдеуге дағдыланады, демек, машықтанады.

1.Сәйкестендіру тесттері

«Қай топ көп біледі»

Тест құрастыру

Ақын жазушылардың еңбектерінен

1.Сәйкестендіру тестісіне жауап береді

Синтез/Жинақтау/

Бірінші орыс революциясынан кейін қазақ тілінде мерзімді баспасөз бен кітап шығару ісінің өрістеуі елдің әлеуметтік мәдени өміріндегі елеулі оқиға екенін түсінеді.

Қажеттілігін салыстыра отырып, жинақтайды.

Постер құру: «Қазақ драматургиясы»

Әр түрлі жағдайлар бойынша суреттер таратады

Суреттерге тақырып қойып суреттерді жапсырмалап жанына тарихтағы болған оқиғалар туралы жазады.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Бағалау

Ойын жинақтау дағдысын қалыптастыру, ізденімпаздыққа бағыттау.

Ойланып шешім қабылдайды, ізденуге жол табады.

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық

Маған қажетті... стратегияларымен таныстыра отырып, осы күнгі сабаққа кері байланыс жасаймын

Үйге тапсырма жазады.Берілген мәтіннің тірек конспектісін жасайды.Қазақ әдебиетіне қысқаша сипаттама береді.

Бағалау парағына жазу.

Тексердім__________________

9-сынып қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

Қазақ әдебиеті

45 минут

9-сынып

Сабақ тақырыбы:

XX ғасырдағы қазақ әдебиеті

Жалпы мақсат:

Қазақ әдебиеті үшін тарихи оқиғаларға толы кезең екендігін түсіндіру.Қазақ елінің ұлттық болмысын, ерекшелігін көрсететін, тарихын, салт санасын, дәстүрін таңбалайтын ұлы туындылар туралы айту, балалар бойына патриоттық сезім ұялату.

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті оқулығы,

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

АКТ пайдалана біледі. Топпен жұмыс жасай біледі. Өз бетімен жұмыс жасауға машықтанады. Әр түсінікке өз көзқарасын білдіреді. Оқушылар халықтың зар заман кезеңінде өмір сүріп,езгіге түскен қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырымен танысады, сөйлеу мәдениеті қалыптасып, сөздік қоры дамиды.

Негізгі идеялар:

Оқушыны өз бетімен ізденуге бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын материалдар:

Ақын жазушылардың кітаптары, суреттер, демонстрациялық материал, сызбалар, табиғи заттар, видеоролик, үнтаспа.

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау, Топтық жұмыс, диалогтық оқыту

4. Жеке жұмыс

5. Топтық жұмыс

6. Жұптық жұмыс

Дерек көздері:

Ғаламтор, қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырының жинағы (тренинг)

Сөз маржан

Рухани сілкініс-адамның ой санасы мен ішкі жан дүниесінің серпілуі.

Ұлттық идея-әр ұлттың тек өзіне тән ерекшелігін көрсететін ұғым.

Алаш-1)қазақ тайпаларының ең алғаш қауым болып біріккен одағы; 2)ел жұрт, қауым,көпшілік; 3)қазақ зиялыларының алғашқы саяси партиясы.

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Білу

Қазақ әдебиеті үшін тарихи оқиғаларға толы кезең екендігін түсіндіру.Қазақ елінің ұлттық болмысын, ерекшелігін көрсететін, тарихын, салт санасын, дәстүрін таңбалайтын ұлы туындылар туралы айту, балалар бойына патриоттық сезім ұялату.

1.Ойға шабуыл: тренинг, топқа бөліну.

«Сіз кітапсыз» Әр бетке XIX – XX ғасырдағы тарихи оқиғаларды жазып қою.

Қазақ әдебиеті тарихының ең бір мазмұны бай кезеңі қай ғасыр

Әр түрлі түстер арқылы топтасады үш топқа бөліп алу

Тренинг:

1.Оқушылар берілген тапсырмалардың жауаптарын кітаптың беттеріне орналастырады.

Смайликтермен топқа бөліну.

Түсіну

XX ғасырдың басынан бастап, Ресей өзінің отарлау саясатын қатайтып,жеделдете түседі.

1. Қазақ әдебиетінің даму тарихында XX ғасырдың екінші жартысында туған демократиялық-ағартушылық әдебиеттің орны қандай.

2. Оқулықтағы тапсырмалар:

«Қарлы кесек ойыны»

1.Бұл әдебиеттің өкілдері Ә.Бөкейхан, А.Байтұрсынұлы, М.Дулатұлы

2.Мәтін бойынша тақырыбын топқа бөліп оқушыларға бөліп беріп оқыту

Әр оқушы екі топқа барып кітаптағы материалдардан түсінгендерін айтады

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

Шығармашылық

қабілетін арттыру

а) Айтыс ақындарын атаңдар

б) Езгіге түскен қазақ халқының тағдыры мен мұң –зарын жырлаған ақындар шоғырын ата?.

М.Жұмабаев,С.Сәдуақасұлы,С.Торайғыров, Ж.Аймауытов,Ш.Құдайбердіұлы, М.Көпейұлы

А) оқушылар бір-біріне түсіндіре отырып дәптерге ақын жазушылардың аттарын жалғастырып жазады.

Б)Суреттерді көре отырып балалар ақындардың аттарын жазады.

Бағалау парағын толтырады.

Талдау

Оқушылардың ойлау қабілетін,белсенділігін,құпия сақтауға бейімділігін мейірімділігін және алға қойған

мақсатын анықтау

1.Сәйкестендіру тесттері

«Қай топ көп біледі»

Тест құрастыру

Қазақ даласында XX ғасырда Ресей отарлаушылары жүргізген саяси-әлеуметтік өктемдік пен басқару жүйесіндегі реформалардың себебі қандай болды?

1.Сәйкестендіру тестісіне жауап береді

2.Көкірегі ояу ақын-жырау ,сөз ұстаған би шешендер ұлттың мұңын, келешегін болжаған күңіреністі көзқарастарын толғады

Синтез/Жинақтау/

Постер құру: «XX ғасыр әдебиеті»

Әр түрлі жағдайлар бойынша суреттер таратады

Суреттерге тақырып қойып суреттерді жапсырмалап жанына мәтін жазады.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Бағалау

Ойын жинақтау дағдысын қалыптастыру, ізденімпаздыққа бағыттау.

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық... Маған қажеті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасын толтырады

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық... Маған қажетті... стратегияларымен таныстыра отырып, осы күнгі сабаққа кері байланыс жасаймын

... Маған қажеті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасының оң жағына – ақындарды, сол жағына айтыскер ақындарды жазады

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Бағалау парағына жазу.

Топтардың бірін –бірі бағалауы. Мұғалім өз бағасын жасайды.

Тексердім__________________

Қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

45 минут

9- сынып

Сабақ тақырыбы:

Ж.Жабаев. «Зілді бұйрық», «Ленинградтық өренім», «Ата жаумен айқастық»

Жалпы мақсат:

Өлеңді оқып, оның тәрбиелік мәнін ажыратып, өзін-өзі қадірлеп, құрметтеуге тәрбиелеу.

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті 9- сынып оқулығы «Атамұра»2014 ж.

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

Топта, жұпта жұмыс жасай алады, диалог құрастыра алады. Оқушылар бір –бірлеріне дұрыс сұрақ қоя алады.

Сөздік қорлары дамиды. Білімге құштарлықтары артады;

Негізгі идеялар:

Оқушының өз бетімен ізденуін топтық жұмысқа бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын ресурстар:

Нақыл сөздер, суреттер, сызбалар, сергітуге арналған үнтаспа, материал. Ж.Жабаевтың еңбектері

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау.

Топтық жұмыс, диалогтік оқыту

Интерактивті оқыту әдісі;

Оқыту үшін бағалау;

1.Жеке жұмыс

2.Топтық жұмыс

3.Жұптық жұмыс

4.Көшбасшылықты анықтайтын тренинг ойыны

Дерек көздері:

қосымша материалдар, оқулық хрестоматиясы, ғаламтор.

Даналық ой

Жүз жыл өмір кешкен ақында неше жүз жылдар өнері мен шеберлігі түйіскен. (М.Әуезов)

Жамбыл жырлары теңіз түбінде шашылып жатқан маржан секілді. Оны жинап алып,халқының қолына беру біздің әрқайсымыздың азаматтық борышымыз

Сөзмаржан

Суырыпсалма-өз жанынан табан астында өлең шығара білетін ақын.

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ұйымдас

тыру кезеңі:

- Сыныпта кім жоқ?

-Кезекші кім?

1.Амандасу. Оқушыларды түгендеу.

2. Жылулық шеңбері

Шеңберге тұрып, жақсы, жағымды сөздерді айту.

Сандар арқылы топқа бөліну.

Білу

Сұрақ - жауап

Мәнерлеп оқу

Жамбыл театрының әртісінің әңгімесі

1.Мәтіннен негізгі ұғымдарды тауып, оларды алфавиттік ретпен жазыңдар.

2.Сопы дегеніміз кім ?

3.Сендер үшін жаңалық болған ақпаратты атаңдар?

Оқушылар сұрақтарға жауап қатады.

Жүз жыл өмір кешкен ақында неше жүз жылдар өнері мен шеберлігі түйіскен. (М.Әуезов)

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Түсіну

.

Балалар, бүгінгі біздің сабағымыздың тақырыбы: «Артықша туған азамат», бұл өлеңнің авторы Жамбыл Жабаев. Өткен сабақта біз «Жамбыл Жабаев – 100 жасаған ақын» деген тақырыпта әңгімелестік. Сондықтан, Жамбыл Жабаев туралы мағлұматтарды еске түсірейік.

а)Жамбыл Жабаев кім?

ә)Ақын қайда туған?

б)Жамбыл қандай болып өсті?

в) Ол нені армандады?

г)Ақын қандай атақты адамдармен кездесті

д)Біздің қалада Жамбылдың есімімен қандай мәдени орын аталады?

е) Жамбыл Жабаев кімнен бата алды.

10 минут уақыт беріледі.

Постер құрады, өз сөздерімен қорғайды.

Балалар бір –бірінің жұмыстарына баға береді.1-5 баллды айтады.

Балалардың жауаптарын тыңдау.

Мұғалімнің қосымша сұрақтарына жауап береді.

1) Жаңа сөздерді дәптерге жазып, бірнеше рет қайталайды.

Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

а) Берілген жаман мен жақсы сөзі бойынша екі топ әңгіме құрастырып айтып беру.

Осындай бата алған Жамбыл Жабаев ащы болса да әділдікті, төтелеп тіке айтуды өзінің осы ұстазынан үйренген, яғни, осы бата оның өмірлік ұстанымы болған.

Ақын өлеңдерінде қазақтың шаруа жайы да мал баққан елдің тұрмыс-тіршіліктері де молынан жырланатындығын өлең ішінен тауып қағазға түсіру.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Талдау

Сергіту сәті:

А) Жамбыл Жабаев туралы түсіндіру. (слайд арқылы) кітапта

291-302 бетті балалар оқиды.10 мин. уақыт беремін.

Б) «Өзіңді тексер» атты тапсырманы орындау.

-Ал, балалар сергіту сәтін өткіземін, әбден шаршаған боларсыздар.Орнымыздан тұрамыз,

Балалар орындарынан тұрып, «Биле, биле» сергітуін жасайды.

1) Балалар, Жамбыл Жабаев туралы айтады, талдайды, мысал келтіреді. Сұрақтарға жауап береді.

2) Берілген слайдты ашу, балалар Жамбыл Жабаев туралы теріп оқиды.Түсіндіреді.

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Бағалау парағына жазу.

Синтез /Жинақтау/

а) Бүгінгі сабақта орындаған тапсырмаларды ой елегінен өткізіп, нақты әңгімелерге сай кесте құру, ойларын жинақтап, түйін жасау.

Мәтінмен жұмыс жүргізу. 303-бет, таным дерек бойынша жұмыс жасау

Әр оқушы алған рөлді, эмоциямен орындаулары керек.

Топтардың бірін –бірі бағалауы. Мұғалім өз бағасын жасайды.

Бағалау

«Гүл күлтелері» рефлексия

Әр гүлдің күлтелері таратылады.

Әр топтан бір – бір оқушы тұрып, рефлексияны оқып береді немесе мұғалімге тапсырады.

Рефлексияны қарау, қорытынды жасау.

Тексердім__________________

9-сынып қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

Қазақ әдебиеті

45 минут

9-сынып

Сабақ тақырыбы:

А.Құнанбайұлы Қара сөздері

Жалпы мақсат:

1. Абай шығармашылығынан алған білімдерін шыңдай отырып, оның пікірлерінің құндылығына, өміршеңдігіне көздерін жеткізу, даналық сөздеріне талдау жасату, сын тұрғысынан ойлау арқылы шығармашылық жұмысқа баулу;

2. Оқушылардың ой еркіндігін, байқампаздығын, эстетикалық сезімін ояту, сөйлеу мәдениетін дамыту, талдау жұмыстарына дағдыландыру, тіл байлығына үлес қосуға жол ашу;

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті оқулығы, хрестоматия

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

АКТ пайдалана біледі. Топпен жұмыс жасай біледі. Өз бетімен жұмыс жасауға машықтанады. Әр түсінікке өз көзқарасын білдіреді. Оқушылар халықтың зар заман кезеңінде өмір сүріп,езгіге түскен қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырымен танысады, сөйлеу мәдениеті қалыптасып, сөздік қоры дамиды.

Негізгі идеялар:

Оқушыны өз бетімен ізденуге бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын материалдар:

Жыраулар поэзиясының түрлері, суреттер, демонстрациялық материал, сызбалар, табиғи заттар, видеоролик, үнтаспа.

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау, Топтық жұмыс, диалогтық оқыту

7. Жеке жұмыс

8. Топтық жұмыс

9. Жұптық жұмыс

Дерек көздері:

Ғаламтор, қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырының жинағы

Сөз маржан

Дәріптеу-үлгі- өнеге тұту,мақтан ету,мадақтау.

Райынан қайту-сабасына түсу, ашуын басу.

Қанағатсыздық-тойымсыздық.

Даналық ой

«Иә, Абай –ұлы ақын, Абай –дара дегенде оның поэзиясына әдеби, музыкалық бүкіл шығармашылық мұрасына тән жаңашылдықты айтамыз» З.Ахметов

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Білу

Абай – туған халқының, болашақ ұрпақтың өнегелі тәрбиешісі, ана тілінің қазақ поэзиясының өсіп гүлденуіне зор үлес қосқан қамқоршысы.

Абай Құнанбайұлының қандай еңбектерінде тәрбиеге байланысты нақты ойлар айтылған.

Жақсылық пен жамандықты, әділдік пен қиянат туралы білгіңіз келсе, Абайды оқыңыз. Адамгершілік пен арлылық, махаббат пен зұлымдық туралы білгіңіз келсе, Абайды оқыңыз. Өлім мен өмір, адам жанының қалтарыстары мен сырлары туралы білгіңіз келсе, Абайды оқыңыз. Тіршіліктің мәңгі сауалдарына жауап іздеп, он сегіз мың ғаламның құпиясын білгіңіз келсе, Абайды оқыңыз.

Оқыған білетін қара сөздерді талдап жіктейді

Смайликтермен топқа бөліну.

Түсіну

Абай қарасөздері – философиялық көзқарастары жайлы нақты деректер береді және ақынның шығармашылық зертханасын ашты.

Абайдың 1890-1898 жылдары жазған бір алуан шығармалары – қарасөздері. Жалпы саны – 45

Туып өскен жері ақындық өнерді ерекше қастерлеген аймақ болғанын түсініп талдау.

2. Оқулықтағы тапсырмалар:

«Қарлы кесек ойыны»

Қарасөздердің 6-7 түрі көлемі қысқа аз болып келеді. Олар: 16,18,19,20,24,31, 45. Барлығы – жетеу.

Әр оқушы екі топқа барып кітаптағы материалдардан түсінгендерін айтады

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

Шығармашылық

қабілетін арттыру

Атаның сөзі – ақылдың көзі

Ерекшелігімен көзге түсетін қарасөз – отыз жетінші.

Сократтан алынған үзінді (27-сөзде) ерекшеленеді, талданады.

38-сөз- «ғақлиат-тасдихат»

«әрбір ғалым-хакім емес, әрбір хакім-ғалым».

«Алланың өзі де рас, сөзі де рас» өлеңімен салыстыру.

46-сөз-тарихи очерк. Мұнда қазақ халқының пайда болуы туралы айтылады. Сонымен, ерекше көзге түсетін қарасөздер саны – 11. 1-сөзде ақын өз мақсатын айтады. 2-сөзде халықтарды салыстырады.

Бағалау парағын толтырады.

Талдау

Оқушылардың ойлау қабілетін,белсенділігін,құпия сақтауға бейімділігін мейірімділігін және алға қойған

мақсатын анықтау

3-сөзде билеуші тапты сынайды. 4-сөзде күлкі әшкерленіп, «ызалы күлкі-өзі де қайғы» деп қорытынды жасайды. 5-сөзде және 29-сөзде қазақтың мақал-мәтелдері сыналады.

6, 8, 9, 10, 14, 23, 26, 29, 33, 39, 40, 41, 42, 43-сөздерде ел мінезі сыналып, надандық әшкерленіп, білім насихатталады.

43-сөзден үзінді оқылады, ол «Көк тұман – алдыдағы келер заман» өлеңімен салыстырылады.

Енді оқушылар ақынның қара сөздерінің шығу тарихымен слайд арқылы таныстырады.

Бағалау парағына жазу

Синтез/Жинақтау/

Ақын шығармашылығы туралы баяндаудың жоспарын құру

Постер құру: «Қара сөздер»

Афоризмдер. Екі-үш афоризм сөздер жазылып талданады.

Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста,

Сонда толық боласың елден бөлек.

Жаман дос – көлеңке, басыңды күн шалса қашып құтыла алмайсың,

Басыңды бұлт шалса іздеп таба алмайсың.

12, 13, 27, 35, 36, 38, 45-сөздер дін туралы.

45-сөзден талданады.

15, 17, 18, 21, 22, 28, 30, 32, 34, 44-сөздерде адамдық қасиет талданады.

« Әуелде бір суық мұз» жатқа оқылып, қарасөзбен үндестігі байқалады.

18-сөз оқылады, талданады.

« Адасқанның алды – жөн, арты – соқпақ» өлеңімен ұштастырылады.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Бағалау

Ойын жинақтау дағдысын қалыптастыру, ізденімпаздыққа бағыттау.

«Гүл күлтелері» рефлексия

Әр гүлдің күлтелері таратылады.

Әр топтан бір – бір оқушы тұрып, рефлексияны оқып береді немесе мұғалімге тапсырады.

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Үйге тапсырма Абайдың қара сөздерін талдап оқу

Тексердім__________________

9-сынып қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

Қазақ әдебиеті

45 минут

9-сынып

Сабақ тақырыбы:

А.Құнанбайұлы «Әуелде бір суықмұз ақыл зерек »өлеңі. «Ескендір»поэмасы

Жалпы мақсат:

Оқушыларға қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаев туралы мәлімет беру, ақынның өмірбаянына тоқталу, ақынды әр қырынан аша білу, бұрынғы Абай туралы білімдерін тереңдету. Оқушылардың сөздік қорын, сөз байлығын дамыта отырып, сабаққа, ақынға деген сүйіспеншілігін, қызығушылығын арттыру .Қазақ халқының мәдениетін қастерлеуге, туған жерді сүюге, отбасын қадірлеуге тәрбиелеу, әнге сүйіспеншілікті ояту

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті оқулығы, хрестоматия

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

АКТ пайдалана біледі. Топпен жұмыс жасай біледі. Өз бетімен жұмыс жасауға машықтанады. Әр түсінікке өз көзқарасын білдіреді. Оқушылар халықтың зар заман кезеңінде өмір сүріп,езгіге түскен қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырымен танысады, сөйлеу мәдениеті қалыптасып, сөздік қоры дамиды.

Негізгі идеялар:

Оқушыны өз бетімен ізденуге бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын материалдар:

Жыраулар поэзиясының түрлері, суреттер, демонстрациялық материал, сызбалар, табиғи заттар, видеоролик, үнтаспа.

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау, Топтық жұмыс, диалогтық оқыту

10. Жеке жұмыс

11. Топтық жұмыс

12. Жұптық жұмыс

Дерек көздері:

Ғаламтор, қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырының жинағы

Сөз маржан

Дәріптеу-үлгі- өнеге тұту,мақтан ету,мадақтау.

Райынан қайту-сабасына түсу, ашуын басу.

Қанағатсыздық-тойымсыздық.

Даналық ой

Абай өз заманынан анағұрлым биік тұрған ақын еді.

(Ғ.Мүсірепов)

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Білу

Қазақ әдебиеті тарихындағы елеулі тұлғалардың бірі екенін білу

1.Ойға шабуыл: тренинг, топқа бөліну.

«Сіз сандықшасыз» Әр сандықтың ішіне ақынның өлеңдерін тізіп жазып қою.

Қазақ әдебиеті тарихының ең бір мазмұны бай кезеңі қай ғасыр екенін білу.

Әр түрлі түстер арқылы топтасады үш топқа бөліп алу

Тренинг:

1.Оқушылар берілген тапсырмалардың жауаптарын сандықтың ішіне орналастырады.

Смайликтермен топқа бөліну.

Түсіну

Жүрегіңнің түбіне терең бойла, Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла.

Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім, Мыңмен жалғыз алыстым кінә қойма,-деп ақынның өзі айтқандай, «соқтықпалы, соқпақсыз жерде өсіп», тар жол, тайғақ кешу өмір кешкен, өкініш пен өксігі көп, қайғысы мен қасіреті мол қараңғы қапас өлкеде де ел мұңдарын «асау жүрегінен» ағыта, шабытты жыр ғып төккен алып Абай туралы түсіндіру

Туып өскен жері ақындық өнерді ерекше қастерлеген аймақ болғанын түсініп талдау.

2. Оқулықтағы тапсырмалар:

«Қарлы кесек ойыны»

1.Бұл әдебиеттің өкілі.

Абай Құнанбайұлы

2..Мәтін бойынша тақырыптарды топқа бөліп оқушыларға бөліп беріп оқыту

Әр оқушы екі топқа барып кітаптағы материалдардан түсінгендерін айтады

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

Шығармашылық

қабілетін арттыру

1.Сабақ жоспары бойынша оқушылыр дайындаған материалдарымен таныстырады.

2.Абай-аудармашы бөлімі бойынша бір оқушы таныстырады. Соңында «Татьянаның хаты» әнін орындайды.

3.Мұғалім: «Абай-бүгінгі адамға қажетті сауатты, ерекше білімді уағыздың иесі...Хакім Абайдың қарасөздері адам туралы ғылымның көркем сөзбен баяндалуы» дейді ғалым А.Ісмақова.

Біреулер таза пейзаждық суреттер жасаса, екінші біреулері табиғат арқылы қоғамдық өмірді суреттейді. Абай да табиғатты өзінше жырлаған.Абайдың «Жаз», «Күз», «Қыс», «Қараша желтоқсанмен сол бір-екі ай», «Желсіз түнде жарық ай» атты табиғат лирикалары бар.

Абай қыс табиғатын бұдан өзгешелеу стильде суреттейді. Бұл нағыз орыс поэзиясының классикалық үлгісімен туылған өлең. Абай қысы: Н.Некрасовтың «Аяз атасы» тәріздесБұл өлеңінде Абай қысты бейнелей келе көшпелі елдің күзгі тіршілігі мен табиғаттың жүдеу көрінісін, кедей үйлерінің тұрмысын көрсетеді.

Бағалау парағын толтырады.

Талдау

Оқушылардың ойлау қабілетін,белсенділігін,құпия сақтауға бейімділігін мейірімділігін және алға қойған

мақсатын анықтау

1.Сәйкестендіру тесттері

«Қай топ көп біледі»

Абайдың «Қыс» өлеңі оқылады.(оқушы оқиды)

«Қыс «өлеңінің шығу тарихы Абай ізбасарларының бірі Тұрағул өз естелігінде : «Ақ киімді, денелі, ақ сақалды»» деп өлең қылғаны 1884 жылы қыс қатты болып, ел жұтаған

Енді оқушылар ақынның өлеңдерінің шығу тарихымен слайд арқылы таныстырады.

Бағалау парағына жазу

Синтез/Жинақтау/

Ақын шығармашылығы туралы баяндаудың жоспарын құру

Постер құру: «Лирикалық өлеңдер»

Әр түрлі жағдайлар бойынша суреттер таратады

Суреттерге тақырып қойып суреттерді жапсырмалап жанына мәтін жазады.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Бағалау

Ойын жинақтау дағдысын қалыптастыру, ізденімпаздыққа бағыттау.

«Гүл күлтелері» рефлексия

Әр гүлдің күлтелері таратылады.

Әр топтан бір – бір оқушы тұрып, рефлексияны оқып береді немесе мұғалімге тапсырады.

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Үйге тапсырма Абайдың өлеңдерін талдап оқу

Тексердім__________________

9-сынып қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

Қазақ әдебиеті

45 минут

9-сынып

Сабақ тақырыбы:

Ы.Алтынсарин «Қазақ хрестоматиясы» кітабы

Жалпы мақсат:

Қазақ даласының дара ұстазы Ыбырай Алтынсариннің ұстаздық жолы мен қазақ даласының, келешек ұрпақтың қамы үшін жүргізілген еңбектері туралы оқушыларға түсіндіре отырып, сабаққа деген қызығушылықтарын арттыру.

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті оқулығы, хрестоматия

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

АКТ пайдалана біледі. Топпен жұмыс жасай біледі. Өз бетімен жұмыс жасауға машықтанады. Әр түсінікке өз көзқарасын білдіреді. Оқушылар халықтың зар заман кезеңінде өмір сүріп,езгіге түскен қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырымен танысады, сөйлеу мәдениеті қалыптасып, сөздік қоры дамиды.

Негізгі идеялар:

Оқушыны өз бетімен ізденуге бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын материалдар:

Жыраулар поэзиясының түрлері, суреттер, демонстрациялық материал, сызбалар, табиғи заттар, видеоролик, үнтаспа.

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау, Топтық жұмыс, диалогтық оқыту

13. Жеке жұмыс

14. Топтық жұмыс

15. Жұптық жұмыс

Дерек көздері:

Ғаламтор, қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырының жинағы

Сөз маржан

Өркениет –белгілі бір қоғамдық-саяси құрылыс кезіндегі материалдық мәдениеттің даму сатысы.

Даналық ой

XIX ғасырда қазақ даласынан шығып, орыс, Еуропа мәдениетіне қолы жеткен оқымысты,халық ағартушысы дәрежесіне көтерілген әрі педагог, әрі ақын жазушы Ы.Алтынсариннің өз халқының келешегі үшін істеген еңбек зор (Қ.Жұмалиев)

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Білу

Қазақ әдебиеті тарихындағы елеулі тұлғалардың бірі екенін білу

1.Ойға шабуыл: тренинг, топқа бөліну.

«Сіз сандықшасыз» Әр сандықтың ішіне ақынның өлеңдерін тізіп жазып қою.

Қазақ әдебиеті тарихының ең бір мазмұны бай кезеңі қай ғасыр екенін білу.

Әр түрлі түстер арқылы топтасады үш топқа бөліп алу

Тренинг:

1.Оқушылар берілген тапсырмалардың жауаптарын сандықтың ішіне орналастырады.

Смайликтермен топқа бөліну.

Түсіну

Ыбырай Алтынсарин (1841 – 1889)

Ыбырай Алтынсарин – қазақ балалар әдебиетінің атасы, ұлы ұстаз. Ыбырай Алтынсарин 1841 жылы Қостанай облысы, Қостанай ауданында дүниеге келген. Өз әкесі Алтынсары 4 – жасар кезінде қайтыс болады да, Ыбырай атасы Балқожа бидің тәрбиесінде өседі.

Туып өскен жері ақындық өнерді ерекше қастерлеген аймақ болғанын түсініп талдау.

2. Оқулықтағы тапсырмалар:

«Қарлы кесек ойыны»

1.Бұл әдебиеттің өкілі.

Ыбырай Алтынсарин

2..Мәтін бойынша тақырыптарды топқа бөліп оқушыларға бөліп беріп оқыту

Әр оқушы екі топқа барып кітаптағы материалдардан түсінгендерін айтады

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

Шығармашылық

қабілетін арттыру

1844 жылы Орынборда қазақ балаларына арналған жеті жылдық мектеп ашу туралы патша ережесі бекітіледі. Балқожа би осы ашылмақ мектепке 1846 жылы бес жасар немересі Ыбырайды жазғызып қояды. 1850 жылы 23 тамызда орыс – қазақ мектебі ашылып, қазақтан 30 бала алынады, солардың бірі Ыбырай болады.

Бағалау парағын толтырады.

Талдау

Оқушылардың ойлау қабілетін,белсенділігін,құпия сақтауға бейімділігін мейірімділігін және алға қойған

мақсатын анықтау

1.Сәйкестендіру тесттері

«Қай топ көп біледі»

Қазақ балаларын орысша оқыту арқылы олардан қазақ даласын билейтін патша шенеуктеріне көмекші әкімдер даярлау мақсатымен ашылған мектепке Балқожа би де немересін осы үмітпен берген. Бірақ Ыбырай мектепті жан – жақты білім алуға пайдаланған.

1.Сәйкестендіру тестісіне жауап береді

2.Көкірегі ояу ақын-жырау ,сөз ұстаған би шешендер ұлттың мұңын, келешегін болжаған күңіреністі көзқарастарын толғады

Бағалау парағына жазу

Синтез/Жинақтау/

Жазушы шығармашылығы туралы баяндаудың жоспарын құру

Постер құру: «Өлеңдер, әңгімелер,ертегілер»

Әр түрлі жағдайлар бойынша суреттер таратады

Суреттерге тақырып қойып суреттерді жапсырмалап жанына мәтін жазады.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Бағалау

Ойын жинақтау дағдысын қалыптастыру, ізденімпаздыққа бағыттау.

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық... Маған қажеті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасын толтырады

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық... Маған қажетті... стратегияларымен таныстыра отырып, осы күнгі сабаққа кері байланыс жасаймын

... Маған қажеті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасының оң жағына – ақындарды, сол жағына айтыскер ақындарды жазады

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

.

Үйге тапсырма Қазақ хрестоматиясын оқу

Тексердім__________________

9-сынып қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

Қазақ әдебиеті

45 минут

9-сынып

Сабақ тақырыбы:

Нысанбай жырау. «Кенесары - Наурызбай» дастаны.

Жалпы мақсат:

Нысанбай Жаманқұлұлының өмірбаянын шығармасына негіздей отырып талдау, сөйтіп қайталанбас суреткер екеніне көңіл бөлу, жыраудың өз бейнесін көру үшін шығармасына терең үңілдіру.

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті оқулығы,

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

АКТ пайдалана біледі. Топпен жұмыс жасай біледі. Өз бетімен жұмыс жасауға машықтанады. Әр түсінікке өз көзқарасын білдіреді. Оқушылардың сөйлеу мәдениеті қалыптасып, сөздік қоры дамиды.

Негізгі идеялар:

Оқушыны өз бетімен ізденуге бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын материалдар:

Жыраулар поэзиясының түрлері, суреттер, демонстрациялық материал, сызбалар, табиғи заттар, видеоролик, үнтаспа.

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау, Топтық жұмыс, диалогтық оқыту

16. Жеке жұмыс

17. Топтық жұмыс

18. Жұптық жұмыс

Дерек көздері:

Ғаламтор, қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырының жинағы (тренинг)

Сөз маржан

Әулие-1)құдай жолын қуып, дін уағыздаушы адам.2)Айтқаны келетін сәуегей адам.. 3) ауыспалы ,қадірлі, қасиетті. 4)ауыспалы бір нәрсенің ең жақсысы, тәуірі, қымбаты.

Мәшһүр –аты әйгілі, даңқты.

Қисса-ауыз әдебиетіне тән сюжетті жыр, дастан.

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Білу

Қазақ әдебиеті тарихындағы елеулі тұлғалардың бірі екенін білу

1.Ойға шабуыл: тренинг, топқа бөліну.

«Сіз кітапсыз» Әр бетке ақынның өлеңдерін тізіп жазып қою.

Қазақ әдебиеті тарихының ең бір мазмұны бай кезеңі қай ғасыр екенін білу.

Әр түрлі ақын жазушылардың еңбектерін топтастыру арқылы екі топқа бөліп алу

1.Оқушылар берілген тапсырмалардың жауаптарын ақын жазушылардың тұстарына орналастырады.

Бірінші біткен топтарды

смайликтермен бағалау.

Түсіну

Нысанбай Жаманқұлұлының өнерінің ерте оянғандығын, өзінен бұрынғы ақын жыраулардың мұраларынан сусындап өскенін түсіну.

Туып өскен жері ақындық өнерді ерекше қастерлеген аймақ болғанын түсініп талдау.

2. Оқулықтағы тапсырмалар:

Сұрақтар тізбесіне жауаптар жазу

1. әдебиеттің өкілі Нысанбай жырау.

2..Мәтін бойынша тақырыптарды топқа бөліп оқушыларға бөліп беріп оқыту

Әр оқушы екі топқа барып кітаптағы материалдардан түсінгендерін айтады

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

Шығармашылық

қабілетін арттыру

а) Жыраудың бізге қалдырған асыл мұрасы – «Кенесары Наурызбай»жыры туралы түсініп оқу

б) Езгіге түскен қазақ халқының тағдыры мен мұң –зарын жырлаған жыраулар шоғырымен бірге болды.

Жырау шығармашылығына өмір сүрген дәуір шындығы арқау болды. 1912 жылы Қазан қаласында Жүсіпбек Шайхисламұлы жинаған жыр нұсқасы «Қисса-и Наурызбай төре қасым уғлы Қасым Абылайханов»деген атпен жарияланды.

Батырлардың психологиялық бейнелері де айшықталып жасалған.

Бейнелерін қағаз бетіне түсіру.

Бағалау парағын толтырады.

Талдау

Оқушылардың ойлау қабілетін,белсенділігін,

құпия сақтауға бейімділігін мейірімділігін және алға қойған мақсатын анықтау

1.Сәйкестендіру тесттері

«Қай топ көп біледі»

Нысанбай жыраудың «Кенесары Наурызбай»жырының тақырыбы мен идеясы туралы ой бөлісу.

Тест құрастыру

Кенесары батыр мен Наурызбай батырдың тарихтағы ролін көрсет.

Нысанбай жыраудың шығармашылық жолын кімдер зерттеді.

1.Сәйкестендіру тестісіне жауап береді

2.Бұл жырдағы көтеріліс туралы ойларынан тестіге жауап береді

Зерттеген ғалымдар тізбесін жасайды.

Х.Досмұхамедұлы, Е.Ысмайылов, Қ.Жұмалиев,

Ә.Қоңыратбаев,

Б.Кенжебаев, Т.Тебегенов

Жинақтау

Жырау шығармашылығы туралы баяндаудың жоспарын құру

Постер құру: Жыраудың жырлары

Әр түрлі сұрақтар арқылы ойлау қабілеттерін дамыту жұмыстарын жасату

Жыраудың қазақ әдебиетіндегі орны туралы не айтасыңдар?

Батырлар туралы екі топ эссе жазады.

Хрестоматиядан «Кенесары Наурызбай» жырын оқып, әдеби талдау жасайды.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Бағалау

Ойын жинақтау дағдысын қалыптастыру, ізденімпаздыққа бағыттау.

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық... Маған қажетті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасын толтырады

Маған қажетті... стратегияларымен таныстыра отырып, осы күнгі сабаққа кері байланыс жасаймын

... Маған қажетті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасының оң жағына – жырауларды, сол жағына батырлар туралы жырларды орналастырады.

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Үйге тапсырма

Деңгейлік тапсырмаларды орындап келу

Тексердім__________________

9-сынып қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

Қазақ әдебиеті

45 минут

9-сынып

Сабақ тақырыбы:

Дулат Бабатайұлы. Туған жерге деген сағыныш өлеңдері.

Жалпы мақсат:

Дулат Бабатайұлының өмірбаянын шығармасына негіздей отырып талдау, сөйтіп қайталанбас суреткер екеніне көңіл бөлу, жазушының өз бейнесін көру үшін шығармасына терең үңілдіру, сол арқылы өмірі, арман – мұраты, ақын – жазушының өнер тақырыбын меңгеру,

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті оқулығы,

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

АКТ пайдалана біледі. Топпен жұмыс жасай біледі. Өз бетімен жұмыс жасауға машықтанады. Әр түсінікке өз көзқарасын білдіреді. Оқушылар халықтың зар заман кезеңінде өмір сүріп,езгіге түскен қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырымен танысады, сөйлеу мәдениеті қалыптасып, сөздік қоры дамиды.

Негізгі идеялар:

Оқушыны өз бетімен ізденуге бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын материалдар:

Жыраулар поэзиясының түрлері, суреттер, демонстрациялық материал, сызбалар, табиғи заттар, видеоролик, үнтаспа.

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау, Топтық жұмыс, диалогтық оқыту

19. Жеке жұмыс

20. Топтық жұмыс

21. Жұптық жұмыс

Дерек көздері:

Ғаламтор, қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырының жинағы (тренинг)

Сөз маржан

Ишан- дін басшыларының жоғары атақтарының бір атауы.

Көрегендік- қырағылық, болжағыштық, даналық.

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Білу

Қазақ әдебиеті тарихындағы елеулі тұлғалардың бірі екенін білу

1.Ойға шабуыл: тренинг, топқа бөліну.

«Сіз кітапсыз» Әр бетке ақынның өлеңдерін тізіп жазып қою.

Қазақ әдебиеті тарихының ең бір мазмұны бай кезеңі қай ғасыр екенін білу.

Әр түрлі түстер арқылы топтасады үш топқа бөліп алу

Тренинг:

1.Оқушылар берілген тапсырмалардың жауаптарын кітаптың беттеріне орналастырады.

Смайликтермен топқа бөліну.

Түсіну

Д.Бабатайұлының өнерінің ерте оянғандығын, өзінен бұрынғы ақын жыраулардың мұраларынан сусындап өскенін түсіну.

Туып өскен жері ақындық өнерді ерекше қастерлеген аймақ болғанын түсініп талдау.

2. Оқулықтағы тапсырмалар:

«Қарлы кесек ойыны»

1.Бұл әдебиеттің өкілі Д.Бабатайұлы.

2..Мәтін бойынша тақырыптарды топқа бөліп оқушыларға бөліп беріп оқыту

Әр оқушы екі топқа барып кітаптағы материалдардан түсінгендерін айтады

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

Шығармашылық

қабілетін арттыру

а) Ақынның өмір сүрген кезі қазақ даласындағы хандық дәуірдің жойылып, патша өкіметінің отарлау саясаты кеңінен өріс ала бастаған уақытқа тура келді.

б) Езгіге түскен қазақ халқының тағдыры мен мұң –зарын жырлаған ақындар шоғырымен бірге болды.

Ақын шығармашылығына өмір сүрген дәуір шындығы арқау болды. «О, Сарыарқа, Сарыарқа !», «Ақжайлау мен Сандықтас», «Асқар таудың сәні жоқ», «Ата қоныс Арқадан»

Тәрізді өлеңдері сол кездегі өмір шындығын бейнелейтін ақын дауысы болды. Ақын ел бірлігі мен бүтіндігін жырлады, қазақтың кешегі алаңсыз күндерін аңсады

Бағалау парағын толтырады.

Талдау

Оқушылардың ойлау қабілетін,белсенділігін,құпия сақтауға бейімділігін мейірімділігін және алға қойған

мақсатын анықтау

1.Сәйкестендіру тесттері

«Қай топ көп біледі»

Тест құрастыру

Қазақ даласында XIX ғасырда Ресей отарлаушылары жүргізген саяси-әлеуметтік өктемдік пен басқару жүйесіндегі реформалардың себебі қандай болды?

1.Сәйкестендіру тестісіне жауап береді

2.Көкірегі ояу ақын-жырау ,сөз ұстаған би шешендер ұлттың мұңын, келешегін болжаған күңіреністі көзқарастарын толғады

Синтез/Жинақтау/

Ақын шығармашылығы туралы баяндаудың жоспарын құру

Постер құру: «Д. Бабатайұлына»

Әр түрлі жағдайлар бойынша суреттер таратады

Суреттерге тақырып қойып суреттерді жапсырмалап жанына мәтін жазады.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Бағалау

Ойын жинақтау дағдысын қалыптастыру, ізденімпаздыққа бағыттау.

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық... Маған қажеті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасын толтырады

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық... Маған қажетті... стратегияларымен таныстыра отырып, осы күнгі сабаққа кері байланыс жасаймын

... Маған қажеті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасының оң жағына – ақындарды, сол жағына айтыскер ақындарды жазады

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Бағалау парағына жазу.

Топтардың бірін –бірі бағалауы. Мұғалім өз бағасын жасайды.

Тексердім__________________ директордың оқу ісі -жөніндегі орынбасары Қожахметова Құралай

Қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

45 минут

9- сынып

Сабақ тақырыбы:

Шал ақын.(Тілеуке Құлекеұлы) «Ата ананың қадірін», «Бұл дүниенің мысалы» өлеңдері

Жалпы мақсат:

Шал ақынның өмір жолымен еңбектерімен таныстыру.Ақынның өлеңдерінің шығу тарихымен таныстыру.

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті 9- сынып оқулығы «Атамұра»2014 ж.

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

Топта, жұпта жұмыс жасай алады, диалог құрастыра алады. Оқушылар бір –бірлеріне дұрыс сұрақ қоя алады.

Сөздік қорлары дамиды. Білімге құштарлықтары артады;

Негізгі идеялар:

Оқушының өз бетімен ізденуін топтық жұмысқа бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын ресурстар:

Нақыл сөздер, суреттер, сызбалар, сергітуге арналған үнтаспа, материал. Тілеуке Құлекеұлының еңбектері

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау.

Топтық жұмыс, диалогтік оқыту

Интерактивті оқыту әдісі;

Оқыту үшін бағалау;

1.Жеке жұмыс

2.Топтық жұмыс

3.Жұптық жұмыс

4.Көшбасшылықты анықтайтын тренинг ойыны

Дерек көздері:

қосымша материалдар, оқулық хрестоматиясы, ғаламтор.

Таным дерек

Шал ақынның алғаш рет 1928 жылы «Жаңа әдебиет»журналының №5 санында бір ғана өлеңі, 1958 жылғы 28 қарашада «Қазақ әдебиеті»газетінде белгілі қаламгер Ғ.Малдыбаев жариялаған сегіз өлең мен «Шал ақын кім?»мақаласы жарық көрді.

Сөзмаржан

Құр жан-кеудесінде жаны бар,ешнәрсені бітірмейді.

Жігіт жан- сегіз қырлы, бір сырлы болар.

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ұйымдас

тыру кезеңі:

- Сыныпта кім жоқ?

-Кезекші кім?

1.Амандасу. Оқушыларды түгендеу.

2. Жылулық шеңбері

Шеңберге тұрып, жақсы, жағымды сөздерді айту.

Сандар арқылы топқа бөліну.

Білу

- Шал ақынның шын аты –жөні

кім ?

- Тілеуке Құлекеұлы

- Мысалы, «Өлеңге тоқтамайды Шал дегенің»?

«Сиқырлы жәшік» ойыны. Жәшікте үй тапсырмаларын бекіту сұрақтары берілген. Кез-келген оқушы бір сұрақ алып, өзі білмесе, басқа оқушыға бағыттайды. Келесі оқушы алады.

1.Мәтіннен негізгі ұғымдарды тауып, оларды алфавиттік ретпен жазыңдар.

2.Сопы дегеніміз кім ?

3.Сендер үшін жаңалық болған ақпаратты атаңдар?

4. Қожа Ахмет Йасауидің қандай еңбектерін білесіңдер?

5.Хикмет дегеніміз не?

Оқушылар сұрақтарға жауап қатады.

-Сопы, Хикмет, Ақиқат

Сопы- дін жолына түскен құдайшыл адам, тақуа.

Хикмет-1) керемет, ғажайып, сұмдық, 2)азап,ауыр бейнет.

Ақиқат- шындық

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Топқа бөліну.

Жұп,тақ сандар топтамасы.

-Жұп сандарды атаңдар?

-Тақ сандарды атаңдар?

Бізге екі топ керек. Сондықтан жұп сандар мен тақ сандар екі топқа бөлінеміз.

Балалар атайды:

Сынып екі топқа бөлінеді.

Түсіну

.

Шал ақын (Тілеуке Құлекеұлы)-Көкшетау өңірінде дүниеге келген халық ақыны.Әкесі Құлеке батыр Тәңірбердіұлы-қазақ қалмақ соғысының атақты батырларының бірі,Абылай ханның қадірлес досы, сенімді батыры, беделді елшісі болып,Орта жүздің ішіндегі ел бастаған, қолбасшы адамы болған.

Анасы-үйсін тайпасынан шыққан атақты Төле бидің қызы.

-Бұл жөнінде не ойлайсыңдар?

-Жеке ойланыңыздар, топта талқылаңдар, топтан бір спикер таңдап, постерді қорғаңдар.

Мұғалім балалар баға қойғаннан кейін, өзі түзетулер жасайды.

Ол бала кезінде тапқыр, зерек,ойға жүйрік,алғыр болған.

-Оның кішкентайынан үлкендерше сөйлеп,төрде отырып төрелік айтқанына қарап, жұрт «Шал»атап кеткен

10 минут уақыт беріледі.

Постер құрады, өз сөздерімен қорғайды.

Балалар бір –бірінің жұмыстарына баға береді.1-5 баллды айтады.

Балалардың жауаптарын тыңдау.

Мұғалімнің қосымша сұрақтарына жауап береді.

1) Жаңа сөздерді дәптерге жазып, бірнеше рет қайталайды.

Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

а) Берілген жаман мен жақсы сөзі бойынша екі топ әңгіме құрастырып айтып беру.

Ақынның атын шығарған өлеңдері.

«Шал ақынның қызбен айтысы», «Бәйбіше мен Шал ақынның айтысы», «Шал ақын мен жігіттің айтысы»

Ақын өлеңдерінде қазақтың шаруа жайы да мал баққан елдің тұрмыс-тіршіліктері де молынан жырланатындығын өлең ішінен тауып қағазға түсіру.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Талдау

Сергіту сәті:

А) Тілеуке Құлекеұлы туралы түсіндіру. (слайд арқылы) кітапта

203-206-бетті балалар оқиды.10 мин. уақыт беремін.

Б) «Өзіңді тексер» атты тапсырманы орындау.

-Ал, балалар сергіту сәтін өткіземін, әбден шаршаған боларсыздар.Орнымыздан тұрамыз,

2) Интерактивті тақтада: Берілген Шал ақын шығармаларынан өсиет, нақыл сөздерге мысалдар теріп жазыңдар.

Балалар орындарынан тұрып, «Биле, биле» сергітуін жасайды.

1) Балалар, Тілеуке Құлекеұлы туралы айтады, талдайды, мысал келтіреді. Сұрақтарға жауап береді.

2) Берілген слайдты ашу, балалар Тілеуке Құлекеұлы туралы теріп оқиды.Түсіндіреді.

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Бағалау парағына жазу.

Синтез /Жинақтау/

а) Бүгінгі сабақта орындаған тапсырмаларды ой елегінен өткізіп, нақты әңгімелерге сай кесте құру, ойларын жинақтап, түйін жасау.

Мәтінмен жұмыс жүргізу. 206-бет, таным дерек бойынша жұмыс жасау

Әр оқушы алған рөлді, эмоциямен орындаулары керек.

Топтардың бірін –бірі бағалауы. Мұғалім өз бағасын жасайды.

Бағалау

«Гүл күлтелері» рефлексия

Әр гүлдің күлтелері таратылады.

Әр топтан бір – бір оқушы тұрып, рефлексияны оқып береді немесе мұғалімге тапсырады.

Рефлексияны қарау, қорытынды жасау.

9-сынып қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

Қазақ әдебиеті

45 минут

9-сынып

Сабақ тақырыбы:

XIX ғасыр әдебиеті

Жалпы мақсат:

Қазақ әдебиеті үшін тарихи оқиғаларға толы кезең екендігін түсіндіру.Қазақ елінің ұлттық болмысын, ерекшелігін көрсететін, тарихын, салт санасын, дәстүрін таңбалайтын ұлы туындылар туралы айту, балалар бойына патриоттық сезім ұялату.

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті оқулығы,

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

АКТ пайдалана біледі. Топпен жұмыс жасай біледі. Өз бетімен жұмыс жасауға машықтанады. Әр түсінікке өз көзқарасын білдіреді. Оқушылар халықтың зар заман кезеңінде өмір сүріп,езгіге түскен қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырымен танысады, сөйлеу мәдениеті қалыптасып, сөздік қоры дамиды.

Негізгі идеялар:

Оқушыны өз бетімен ізденуге бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын материалдар:

Жыраулар поэзиясының түрлері, суреттер, демонстрациялық материал, сызбалар, табиғи заттар, видеоролик, үнтаспа.

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау, Топтық жұмыс, диалогтық оқыту

22. Жеке жұмыс

23. Топтық жұмыс

24. Жұптық жұмыс

Дерек көздері:

Ғаламтор, қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырының жинағы (тренинг)

Даналық ой

Қоғамда болып жатқан өзгерістерге өзіндік көзқараста болған және сол бағытта жырлаған ақындарды «Зар заман ақындары»деп атаған.

(М.Әуезов)

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Білу

Қазақ әдебиеті үшін тарихи оқиғаларға толы кезең екендігін түсіндіру.Қазақ елінің ұлттық болмысын, ерекшелігін көрсететін, тарихын, салт санасын, дәстүрін таңбалайтын ұлы туындылар туралы айту, балалар бойына патриоттық сезім ұялату.

1.Ойға шабуыл: тренинг, топқа бөліну.

«Сіз кітапсыз» Әр бетке XIX – XX ғасырдағы тарихи оқиғаларды жазып қою.

Қазақ әдебиеті тарихының ең бір мазмұны бай кезеңі қай ғасыр

Әр түрлі түстер арқылы топтасады үш топқа бөліп алу

Тренинг:

1.Оқушылар берілген тапсырмалардың жауаптарын кітаптың беттеріне орналастырады.

Смайликтермен топқа бөліну.

Түсіну

XIX ғасырдың басынан бастап, Ресей өзінің отарлау саясатын қатайтып,жеделдете түседі.

1. Қазақ әдебиетінің даму тарихында XIX ғасырдың екінші жартысында туған демократиялық-ағартушылық әдебиеттің орны қандай.

2. Оқулықтағы тапсырмалар:

«Қарлы кесек ойыны»

1.Бұл әдебиеттің өкілдері Ы.Алтынсарин, А.Құнанбайұлы, Ш.Уәлиханов

2.Мәтін бойынша тақырыбын топқа бөліп оқушыларға бөліп беріп оқыту

Әр оқушы екі топқа барып кітаптағы материалдардан түсінгендерін айтады

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

Шығармашылық

қабілетін арттыру

а) Айтыс ақындарын атаңдар

б) Езгіге түскен қазақ халқының тағдыры мен мұң –зарын жырлаған ақындар шоғырын ата?.

А)Жанақ,Шөже, Орынбай, Түбек, Бақтыбай.......

Б)Д.Бабатайұлы, Ш.Қанайұлы, М.Мөңкеұлы

А) оқушылар бір-біріне түсіндіре отырып дәптерге Айтыскер ақындардың аттарын жалғастырып жазады.

Б)Суреттерді көре отырып балалар ақындардың аттарын жазады.

Бағалау парағын толтырады.

Талдау

Оқушылардың ойлау қабілетін,белсенділігін,құпия сақтауға бейімділігін мейірімділігін және алға қойған

мақсатын анықтау

1.Сәйкестендіру тесттері

«Қай топ көп біледі»

Тест құрастыру

Қазақ даласында XIX ғасырда Ресей отарлаушылары жүргізген саяси-әлеуметтік өктемдік пен басқару жүйесіндегі реформалардың себебі қандай болды?

1.Сәйкестендіру тестісіне жауап береді

2.Көкірегі ояу ақын-жырау ,сөз ұстаған би шешендер ұлттың мұңын, келешегін болжаған күңіреністі көзқарастарын толғады

Синтез/Жинақтау/

Постер құру: «XIX ғасыр әдебиеті»

Әр түрлі жағдайлар бойынша суреттер таратады

Суреттерге тақырып қойып суреттерді жапсырмалап жанына мәтін жазады.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Бағалау

Ойын жинақтау дағдысын қалыптастыру, ізденімпаздыққа бағыттау.

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық... Маған қажеті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасын толтырады

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық... Маған қажетті... стратегияларымен таныстыра отырып, осы күнгі сабаққа кері байланыс жасаймын

... Маған қажеті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасының оң жағына – ақындарды, сол жағына айтыскер ақындарды жазады

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Бағалау парағына жазу.

Топтардың бірін –бірі бағалауы. Мұғалім өз бағасын жасайды.

Қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

45 минут

9- сынып

Сабақ тақырыбы:

Шал ақын.(Тілеуке Құлекеұлы) «Ата ананың қадірін», «Бұл дүниенің мысалы» өлеңдері

Жалпы мақсат:

Шал ақынның өмір жолымен еңбектерімен таныстыру.Ақынның өлеңдерінің шығу тарихымен таныстыру.

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті 9- сынып оқулығы «Атамұра»2014 ж.

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

Топта, жұпта жұмыс жасай алады, диалог құрастыра алады. Оқушылар бір –бірлеріне дұрыс сұрақ қоя алады.

Сөздік қорлары дамиды. Білімге құштарлықтары артады;

Негізгі идеялар:

Оқушының өз бетімен ізденуін топтық жұмысқа бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын ресурстар:

Нақыл сөздер, суреттер, сызбалар, сергітуге арналған үнтаспа, материал. Тілеуке Құлекеұлының еңбектері

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау.

Топтық жұмыс, диалогтік оқыту

Интерактивті оқыту әдісі;

Оқыту үшін бағалау;

1.Жеке жұмыс

2.Топтық жұмыс

3.Жұптық жұмыс

4.Көшбасшылықты анықтайтын тренинг ойыны

Дерек көздері:

қосымша материалдар, оқулық хрестоматиясы, ғаламтор.

Таным дерек

Шал ақынның алғаш рет 1928 жылы «Жаңа әдебиет»журналының №5 санында бір ғана өлеңі, 1958 жылғы 28 қарашада «Қазақ әдебиеті»газетінде белгілі қаламгер Ғ.Малдыбаев жариялаған сегіз өлең мен «Шал ақын кім?»мақаласы жарық көрді.

Сөзмаржан

Құр жан-кеудесінде жаны бар,ешнәрсені бітірмейді.

Жігіт жан- сегіз қырлы, бір сырлы болар.

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ұйымдас

тыру кезеңі:

- Сыныпта кім жоқ?

-Кезекші кім?

1.Амандасу. Оқушыларды түгендеу.

2. Жылулық шеңбері

Шеңберге тұрып, жақсы, жағымды сөздерді айту.

Сандар арқылы топқа бөліну.

Білу

- Шал ақынның шын аты –жөні

кім ?

- Тілеуке Құлекеұлы

- Мысалы, «Өлеңге тоқтамайды Шал дегенің»?

«Сиқырлы жәшік» ойыны. Жәшікте үй тапсырмаларын бекіту сұрақтары берілген. Кез-келген оқушы бір сұрақ алып, өзі білмесе, басқа оқушыға бағыттайды. Келесі оқушы алады.

1.Мәтіннен негізгі ұғымдарды тауып, оларды алфавиттік ретпен жазыңдар.

2.Сопы дегеніміз кім ?

3.Сендер үшін жаңалық болған ақпаратты атаңдар?

4. Қожа Ахмет Йасауидің қандай еңбектерін білесіңдер?

5.Хикмет дегеніміз не?

Оқушылар сұрақтарға жауап қатады.

-Сопы, Хикмет, Ақиқат

Сопы- дін жолына түскен құдайшыл адам, тақуа.

Хикмет-1) керемет, ғажайып, сұмдық, 2)азап,ауыр бейнет.

Ақиқат- шындық

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Топқа бөліну.

Жұп,тақ сандар топтамасы.

-Жұп сандарды атаңдар?

-Тақ сандарды атаңдар?

Бізге екі топ керек. Сондықтан жұп сандар мен тақ сандар екі топқа бөлінеміз.

Балалар атайды:

Сынып екі топқа бөлінеді.

Түсіну

.

Шал ақын (Тілеуке Құлекеұлы)-Көкшетау өңірінде дүниеге келген халық ақыны.Әкесі Құлеке батыр Тәңірбердіұлы-қазақ қалмақ соғысының атақты батырларының бірі,Абылай ханның қадірлес досы, сенімді батыры, беделді елшісі болып,Орта жүздің ішіндегі ел бастаған, қолбасшы адамы болған.

Анасы-үйсін тайпасынан шыққан атақты Төле бидің қызы.

-Бұл жөнінде не ойлайсыңдар?

-Жеке ойланыңыздар, топта талқылаңдар, топтан бір спикер таңдап, постерді қорғаңдар.

Мұғалім балалар баға қойғаннан кейін, өзі түзетулер жасайды.

Ол бала кезінде тапқыр, зерек,ойға жүйрік,алғыр болған.

-Оның кішкентайынан үлкендерше сөйлеп,төрде отырып төрелік айтқанына қарап, жұрт «Шал»атап кеткен

10 минут уақыт беріледі.

Постер құрады, өз сөздерімен қорғайды.

Балалар бір –бірінің жұмыстарына баға береді.1-5 баллды айтады.

Балалардың жауаптарын тыңдау.

Мұғалімнің қосымша сұрақтарына жауап береді.

1) Жаңа сөздерді дәптерге жазып, бірнеше рет қайталайды.

Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

а) Берілген жаман мен жақсы сөзі бойынша екі топ әңгіме құрастырып айтып беру.

Ақынның атын шығарған өлеңдері.

«Шал ақынның қызбен айтысы», «Бәйбіше мен Шал ақынның айтысы», «Шал ақын мен жігіттің айтысы»

Ақын өлеңдерінде қазақтың шаруа жайы да мал баққан елдің тұрмыс-тіршіліктері де молынан жырланатындығын өлең ішінен тауып қағазға түсіру.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Талдау

Сергіту сәті:

А) Тілеуке Құлекеұлы туралы түсіндіру. (слайд арқылы) кітапта

203-206-бетті балалар оқиды.10 мин. уақыт беремін.

Б) «Өзіңді тексер» атты тапсырманы орындау.

-Ал, балалар сергіту сәтін өткіземін, әбден шаршаған боларсыздар.Орнымыздан тұрамыз,

2) Интерактивті тақтада: Берілген Шал ақын шығармаларынан өсиет, нақыл сөздерге мысалдар теріп жазыңдар.

Балалар орындарынан тұрып, «Биле, биле» сергітуін жасайды.

1) Балалар, Тілеуке Құлекеұлы туралы айтады, талдайды, мысал келтіреді. Сұрақтарға жауап береді.

2) Берілген слайдты ашу, балалар Тілеуке Құлекеұлы туралы теріп оқиды.Түсіндіреді.

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Бағалау парағына жазу.

Синтез /Жинақтау/

а) Бүгінгі сабақта орындаған тапсырмаларды ой елегінен өткізіп, нақты әңгімелерге сай кесте құру, ойларын жинақтап, түйін жасау.

Мәтінмен жұмыс жүргізу. 206-бет, таным дерек бойынша жұмыс жасау

Әр оқушы алған рөлді, эмоциямен орындаулары керек.

Топтардың бірін –бірі бағалауы. Мұғалім өз бағасын жасайды.

Бағалау

«Гүл күлтелері» рефлексия

Әр гүлдің күлтелері таратылады.

Әр топтан бір – бір оқушы тұрып, рефлексияны оқып береді немесе мұғалімге тапсырады.

Рефлексияны қарау, қорытынды жасау.

9-сынып қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

Қазақ әдебиеті

45 минут

9-сынып

Сабақ тақырыбы:

XV-XVIII ғасырлардағы Жыраулар поэзиясы

Жалпы мақсат:

Қазақ әдебиеті үшін тарихи оқиғаларға толы кезең екендігін түсіндіру.Қазақ елінің ұлттық болмысын, ерекшелігін көрсететін, тарихын, салт санасын, дәстүрін таңбалайтын ұлы туындылар туралы айту, балалар бойына патриоттық сезім ұялату.

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті оқулығы,

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

АКТ пайдалана біледі. Топпен жұмыс жасай біледі. Өз бетімен жұмыс жасауға машықтанады. Әр түсінікке өз көзқарасын білдіреді. Оқу-лар халықтың жыраулар поэзиясының түрлерімен танысып, сөйлеу мәдениеті қалыптасып, сөздік қоры дамиды.

Негізгі идеялар:

Оқушыны өз бетімен ізденуге бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын материалдар:

Жыраулар поэзиясының түрлері, суреттер, демонстрациялық материал, сызбалар, табиғи заттар, видеоролик, үнтаспа.

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау, Топтық жұмыс, диалогтық оқыту

25. Жеке жұмыс

26. Топтық жұмыс

27. Жұптық жұмыс

Дерек көздері:

Ғаламтор, жыраулар поэзиясының түрлерінің жинағы (тренинг)

Даналық ой

Жыраулардың сөзі мақсатсыз айтылмайды. Не айтса да, көптің мұңы, көптің жайы туралы айтылады. (М.Әуезов)

Жыраулар поэзиясы елдің саяси әлеуметтік тіршілігін, ой санасын, дүниетанымын көркем де бейнелі тілмен жеткізе білген бағалы қазына. (Қ.Жұмалиев)

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Білу

Қазақ әдебиеті үшін тарихи оқиғаларға толы кезең екендігін түсіндіру.Қазақ елінің ұлттық болмысын, ерекшелігін көрсететін, тарихын, салт санасын, дәстүрін таңбалайтын ұлы туындылар туралы айту, балалар бойына патриоттық сезім ұялату.

Батаның түрлерінің түрлі екенін түсінеді. Тарихи оқиғалар ізімен қиялдайды. Ерлік, ізгілік әділдік және т.б. адами қасиеттері дамиды. Әдеби-теориясынан білім алады.

1.Ойға шабуыл: тренинг, топқа бөліну.

«Сіз кітапсыз» Әр бетке батаның түрлерін жазып қою. Батаның

тілектердің түрлерін мағынасын ажыратқызу.жазып, әр топқа үлестіріліп беріледі. Олар батаның түрлерін кітап беттеріне орналастырады

Әр түрлә түстер арқылы топтасады үш топқа бөліп алу

Тренинг:

1.Оқушылар берілген баталарды кітаптың беттеріне орналастырады.

Смайликтермен топқа бөліну.

Түсіну

Батаның түрлерін меңгерту.

Әдебет теориясыннан алған білімдерін кеңейтеді.

1. Бата тілектердің тәлім тәрбиелік мәнін талдату

2. Оқулықтағы тапсырмалар:

«Қарлы кесек ойыны»

1.Бата-алғыс айту,ақ ниет, ақ тілек білдіруді көздейтін ғұрып түрі.

2.Бата тілектер тақырыбын топқа бөліп оқушыларға бөліп беріп оқыту

Әр оқушы үш топқа барып кітаптағы материалдардан түсінгендерін айтады

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

Шығармашылық

қабілетін арттыру

Шығармашылық тапсырмаларды орындау арқылы алған білімдерін өмірде қолдана алатынын ұғады.

а) Рөлдік ойын: «Ақсақалдан бата алу»

б) «Сізден бізге ізгі ниет» жұптар бір біріне бата береді.

Батаның негізгі түрлерін

атап айтады

а) Ақ бата

б)Теріс бата

в)Серттесу батасы

А) оқушылар бір-біріне бата тілек айтып отырып өмірден алынған үзінділерден көрініс көрсету

Б)Суреттерді көре отырып балалар өз ойларынан бата айтады

Бағалау парағын толтырады.

Талдау

Оқушылардың ойлау қабілетін,белсенділігін,құпия сақтауға бейімділігін мейірімділігін және алға қойған

мақсатын анықтау

Дәлелдеуге дағдыланады, демек, машықтанады.

1.Сәйкестендіру тесттері

«Қай топ көп біледі»

Тест құрастыру

бата берілген кезде ескертілетін сөздермен таныстырады

*тыныштық сақтау

*бір-бірімен сөйлеспеу

*күлмеу

*ас су ішпеуге

*басқа шаруамен айналыспау

1.Сәйкестендіру тестісіне жауап береді

2.тыйым сөздерді толтыру

Синтез/Жинақтау/

Қажеттілігін салыстыра отырып, жинақтайды.

Постер құру: «Ақ тілек»

Әр түрлі жағдайлар бойынша суреттер таратады

Суреттерге тақырып қойып суреттерді жапсырмалап жанына бата тілектер жазады.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Бағалау

Ойын жинақтау дағдысын қалыптастыру, ізденімпаздыққа бағыттау.

Ойланып шешім қабылдайды, ізденуге жол табады.

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық... Маған қажеті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасының оң жағында – Ақ бата, сол жағында теріс бата ортасында серттесу батасын жинақтап жапсырмалайды .

Не білдім? Не қолымнан келеді? Мен үшін жаңалық... Маған қажетті... стратегияларымен таныстыра отырып, осы күнгі сабаққа кері байланыс жасаймын

... Маған қажеті... стратегиялары жазылған күн, жұлдыз, түн формасының оң жағында – Ақ бата, сол жағында теріс бата ортасында серттесу батасын жинақтап жапсырмалайды

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Бағалау парағына жазу.

Топтардың бірін –бірі бағалауы. Мұғалім өз бағасын жасайды.

Тексердім__________________ директордың оқу ісі -жөніндегі орынбасары Қожахметова Құралай

Қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

45 минут

9- сынып

Сабақ тақырыбы:

А.Йасауи «Даналық кітабы»

Жалпы мақсат:

Қожа Ахмет Йасауидің өмір жолымен еңбектерімен таныстыру.Йасауи хикметтерінің мәнін ұғындыру.

Сілтеме:

Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті 9- сынып оқулығы «Атамұра»2014 ж.

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

Топта, жұпта жұмыс жасай алады, диалог құрастыра алады. Оқушылар бір –бірлеріне дұрыс сұрақ қоя алады.

Сөз қоры дамиды. Білімге құштарлықтары артады;

Негізгі идеялар:

Оқушының өз бетімен ізденуін топтық жұмысқа бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын ресурстар:

Нақыл сөздер, суреттер, сызбалар, сергітуге арналған үнтаспа, материал. Қожа Ахмет Йасауидің еңбектері

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау.

Топтық жұмыс, диалогтік оқыту

Интерактивті оқыту әдісі;

Оқыту үшін бағалау;

1.Жеке жұмыс

2.Топтық жұмыс

3.Жұптық жұмыс

4.Көшбасшылықты анықтайтын тренинг ойыны

Дерек көздері:

қосымша материалдар, оқулық хрестоматиясы, ғаламтор.

Даналық ой

Қожа Ахмет Йасауидің бұл еңбегін адамды имандылыққа, ізгілікке жетелейтін күш, айқын бағдарлама деуге болады. (Н.Келімбетов)

Сөзмаржан

Сопы- дін жолына түскен құдайшыл адам, тақуа.

Хикмет-1) керемет, ғажайып, сұмдық, 2)азап,ауыр бейнет.

Ақиқат- шындық

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ұйымдас

тыру кезеңі:

- Сыныпта кім жоқ?

-Бүгін ауа райы қандай?

1.Амандасу. Оқушыларды түгендеу.

2. Жылулық шеңбері

Шеңберге тұрып, жақсы, жағымды сөздерді айту.

Смайликтермен топқа бөліну.

Білу

- Қожа Ахмет Йасауи

кім ?

- Мысалы, мына еңбек «Диуани Хикмет» («Даналық кітабы»)?

«Сиқырлы жәшік» ойыны. Жәшікте үй тапсырмаларын бекіту сұрақтары берілген. Кез-келген оқушы бір сұрақ алып, өзі білмесе, басқа оқушыға бағыттайды. Келесі оқушы алады.

1.Мәтіннен негізгі ұғымдарды тауып, оларды алфавиттік ретпен жазыңдар.

2.Сопы дегеніміз кім ?

3.Сендер үшін жаңалық болған ақпаратты атаңдар?

4. Қожа Ахмет Йасауидің қандай еңбектерін білесіңдер?

5.Хикмет дегеніміз не?

Оқушылар сұрақтарға жауап қатады.

-Сопы, Хикмет, Ақиқат

Сопы- дін жолына түскен құдайшыл адам, тақуа.

Хикмет-1) керемет, ғажайып, сұмдық, 2)азап,ауыр бейнет.

Ақиқат- шындық

Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.

Топқа бөліну.

Қазақ отбасында кімдер болады?

-Туыстық атауларды атаңдар?

Бізге екі топ керек. Сондықтан, әке мен бала сөздерін қайталап, кезекпен айтып шығыңдар да, екі топқа бөлініңіздер.І-ші топтың аты - Әке, ІІ-ші топтың аты – Бала.

Балалар атайды: Ата, әже, ана, әке, бала, қыз, ұл және т.б.

Сынып екі топқа бөлінеді.

Түсіну

.

- Балалар, сендер биыл 9-сыныпта оқисыңдар, егер « әке мен бала» деген сөздерді естігенде, сендерге қандай ойлар келеді?

-Нақыл сөздер дегеніміз не?

а) Сөздікпен жұмыс жасау.

б) Оқулықтағы Қожа Ахмет Йасауидің еңбектерін оқыту

-Бұл жөнінде не ойлайсыңдар?

-Жеке ойланыңыздар, топта талқылаңдар, топтан бір спикер таңдап, постерді қорғаңдар.

Мұғалім балалар баға қойғаннан кейін, өзі түзетулер жасайды.

-Балалар сендер кімнің, қандай нақыл сөздерін білесіңдер?

1) Жаңа, таныс емес сөздерді дәптерге жаздырту 150 –бет

10 минут уақыт беріледі.

Постер құрады, өз сөздерімен қорғайды.

Балалар бір –бірінің жұмыстарына баға береді.1-5 баллды айтады.

Балалардың жауаптарын тыңдау.

Мұғалімнің қосымша сұрақтарына жауап береді.

1) Жаңа сөздерді дәптерге жазып, бірнеше рет қайталайды.

Бағалау парағын толтырады.

Қолдану

а) Берілген суреттер бойынша екі топ әңгіме құрастырып айтып беру.

а) Өз отбастарыңда әке,ана,балалардың ролдері қандай екенін естеріңе түсіріп, фото суретмен сөйлем құрастырыңдар.

Б) Берілген заттардан «Біздің отбасы» тақырыбына сюжетті сурет салыңыздар.

А) отбасын мүшелерін естеріне түсіріп, соңы сәтті аяқталатындай етіп берілген суреттерді құрайды,өз отбасы туралы айтып береді.

Б) «Біздің отбасын» бейнелейді, қорғайды, суретке түсіреді, сұрақтарға жауап береді.

Топтық бағалаулар жасау, оны талқылау.

Талдау

Сергіту сәті:

А) Қожа Ахмет Йасауи туралы түсіндіру. (слайд арқылы) кітапта

147-бетті балалар оқиды.10 мин. уақыт беремін.

Б) «Өзіңді тексер» атты тапсырманы орындау.

-Ал, балалар сергіту сәтін өткіземін, әбден шаршаған боларсыздар.Орнымыздан тұрамыз,

2) Интерактивті тақтада: Берілген сөздерден нақыл сөздерді теріп жазыңдар.

Балалар орындарынан тұрып, «Биле, биле» сергітуін жасайды.

1) Балалар, Қожа Ахмет Йасауи туралы айтады, талдайды, мысал келтіреді. Сұрақтарға жауап береді.

2) Берілген слайдты ашу, балалар Қожа Ахмет Йасауидің хикметтерін теріп оқиды.Түсіндіреді.

Белсенді оқушыларды бақылап отыру.

Бағалау парағына жазу.

Синтез /Жинақтау/

а) Бүгінгі сабақта орындаған тапсырмаларды ой елегінен өткізіп, нақты әңгімелерге сай кесте құру, ойларын жинақтап, түйін жасау.

Мәтінмен жұмыс жүргізу. 151-бет, таным дерек бойынша жұмыс жасау

Әр оқушы алған рөлді, эмоциямен орындаулары керек.

Топтардың бірін –бірі бағалауы. Мұғалім өз бағасын жасайды.

Бағалау

«Алақан» рефлексия

Бас бармақ – бұл керемет,маған ұнады.

Балан үйрек – бұл жерде ахуал бар.

Ортан терек – мүлдем маған ұнамады.

Шылдыр шүмек – бұған көңіл аудару керек.

Кішкене бөбек – маған жетпей қалды.

Әр топтан бір – бір оқушы тұрып, рефлексияны оқып береді немесе мұғалімге тапсырады.

Рефлексияны қарау, қорытынды жасау.

9-сынып қазақ әдебиетінен қысқа мерзімді жоспар

45 минут

9-сынып

Сабақ тақырыбы:

1980 жылдардан бергі ақындар айтысы

Жалпы мақсат:

Айтыстың әдебиет тарихынан алатын орны мен маңызын түсіндіру. Айтыс өнерін мәдениетіміздің баға жетпес асыл мұрасы ретінде оқушыларға жан-жақты жеткізу.

Сілтеме:

Қазақ әдебиеті оқулығы, хрестоматия , айтыс кітаптары.

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

АКТ пайдалана біледі. Топпен жұмыс жасай біледі. Өз бетімен жұмыс жасауға машықтанады. Әр түсінікке өз көзқарасын білдіреді. Оқушылар айтыстың мағынасын аша алады. Шешен сөйлеу мәдениеті қалыптасып, сөздік қоры дамиды.

Негізгі идеялар:

Оқушыны өз бетімен ізденуге бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.

Сабақта қолданылатын материалдар:

Айтыскер ақындар кітабы, суреттер, демонстрациялық материал, сызбалар, бейне жазбалар, үнтаспа.

Оқыту әдістері:

Сын тұрғысынан ойлау, Топтық жұмыс, диалогтық оқыту

1.Жеке жұмыс

2.Топтық жұмыс

3.Жұптық жұмыс

Дерек көздері:

Ғаламтор, ақындар айтысынан үзінділер жинау

(сұрақ, тапсырма, жағдаят)

Мұғалімнің

іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Білу

Айтыстың әдебиет тарихынан алатын орны мен маңызын түсіндіру. Айтыс өнерін мәдениетіміздің баға жетпес асыл мұрасы ретінде оқушыларға жан-жақты жеткізу.

Айтыс өнерінің құндылығын ұғынып,әр тақырыпта жазылған айтыс өлең-жырлардың мәнін ашады

1.Ойға шабуыл: тренинг, топқа бөліну.