Тема: Исемнәрнең ясалышы. Тамыр һәм ясалма исемнәр.
Максат: 1.Сүз төзелеше кагыйдәләрен искә төшерү.
2. Тамыр һәм ясалма исемнәрнең үзенчәлекләрен билгеләү.
3. Исем ясагыч кушымчаларны искә төшерү, үзенчәлекләре турында белешмә бирү.
4. Төркемнәрдә һәм мөстәкыйль эшләү күнекмәләрен ныгыту.
5.Әхлак тәрбиясе бирү.
Дәрес тибы: Яңа белем бирү.
Җиһазлау: дәреслек, ярдәмлек, схема
Укытучы эшчәнлеге
Укучы эшчәнлеге
Уку-укыту гамәлләре
Мотивация
Укучыларны саләмләү, уңышлар теләү.
Елмаеп карагыз дөньяга,
Рәхәт бит яшәве, шулаймы?
Елмаеп яшәсәң көн саен,
Укырга, уйларга бик җайлы.
Ничек, кәефләр күтәрелдеме?
Саләмне тыңлау, бер-берләренә яхшы кәеф теләп эшкә керешү.
Тыңлаган әсәрләр буенча сораулар бирә белү;
әхлакый-этик бәяләү
социаль һәм шәхси бәяләрдән чыгып,шәхеснең мораль сайланышында үзләштерү эчтәлеген бәяләү
Актуализация
Өй эшенә бирелгән эшләрен тикшерү. (63нче күнегү)
Тел белеменең моңа кадәр өйрәнелгән сүз ясалышы бүлегендәге белемнәрне искә төшерү, сорауларга җавап бирү рәвешендә:
-Сүзләрнең барлыкка килү үзенчәлекләрен тел белеменең кайсы бүлеге өйрәнә?
Дәреснең темасын билгеләү:
-сүзләрне чагыштыру ярдәмендә.
Урман , урманчы.
Үз эшләрен сыйныфка укыйлар.
Укучылар теоретик белемнәрен яңарталар, телдән җавап бирәләр.
Сорауларга җавап бирәләр.
Сорауларга җавап бирәләр, теманы уйлап чыгаралар.
Соңгы нәтиҗәләрне исәпкә алып, максатларның эзлеклелеген билгеләү.план төзү һәм эшнең эзлеклелеге
Прогнозлау(алдан фаразлау)
Нәтиҗәгә соклану һәм аның үзләштерү дәрәҗәсен билгеләү,аның вакытлы характеристикалары
Укучы нинди авырлыклар белән очраша?
Дәреснең максатларын ачу.
Укучылар тарафыннан белгән яки әлегәчә белмәгән күнекмәләрне үзара бәйләү; Планлаштыру;
Авырлык
тан чыгу юллары.
Тамыр һәм кушымчалар турында белгәннәрне искә төшерү, сорауларга җавап бирү:
Урманчыларның
Сүзне тикшереп карау.
Сүзлекләр белән эшлиләр.
Сорауларга җавап бирәләр, аңлаталар.
- проблеманың әйтелеше яки бирелеше
-эзләнүле һәм иҗади характердагы проблемаларны чишү юлларын мөстәкыйль табу.
Яңа материал бирү
1.Мисал ярдәмендә проблемалы ситуация тудыру аны хәл итү:
64нче күнегүне башкару
Сәнг. Укыту;
Эчтәлеге буенча әңгәмә оештыру.
Тирәнлек, бердәмлек, горурлык, турылык, юмартлык, сафлык, кыюлык, олылык, гүзәллек, иркенлек, биеклек, кешелеклелек сүзләрен берләштерә торган үзенчәлекләрне билгеләргә тәкъдим итү.
Нәтиҗә ясау.
2. Исемнәрне ясау кушымчалары турында белешмә бирү, мисаллар ярдәмендә:
Гармунчы, сыйныфташ, ачкыч, йомгак, кайрак, матурлык, җыелыш, куаныч, сызым.
2. Дәреслектәге кагыйдә белән танышу, чагыштыру.
Укучылар алда өйрәнгәннәрен искә төшерәләр, сәнг. укыйлар,
Бер берсенә сораулар бирәләр,
Әңгәмәдә катнашалар.
Нәтиҗә чыгаралар.
Кагыйдә белән чагыштыру (124б.)
Укучылар киңәшеп тактага чыгып модель төзиләр.
66нчы күнегүне парлап башкаралар.
-кирәкле информация туплау;
- билге-символлар
- модельләштерү
Логик
- билгеләрне табу максатыннан чыгып, анализлау
- җитмәгән компонентларны тулыландырып,синтезлау;
- чагыштыру,объектларны классларга бүлү, серияләү өчен критерийлар сайлау;
Материал
ны беренчел ныгыту.
Дәреслектәге күнегү өстендә эшләү. (65нче күнегү )
Мәкальне күчереп ясау, исемнәр ясалуны күзәтү.
2. Укучыларның нәтиҗәләре белән чагыштыру.
3.Мәкальнең эчтәлеге буенча сөйләшү.
Таблицаны өйрәнәләр, алдагы сыйныфларда өйрәнгәннәрне искә төшерәләр. Фикерләрен сыйныфка әйтәләр. Мисаллар ярдәмендә дәлиллиләр. Сүзлек белән эшлиләр.
Төрле фикерләрне исәпкә алу, үз позициясен нигезләү. сәбәп-нәтиҗә бәйләнешен ачыклау,
- логик фикерләү чылбырын төзү,
- исбатлау.
Телдән аңлату.
Физкультминутка
Куян, куян, син кайда?
Яшел тугайда.
Куян, куян, син кайда?
Калын урманда.
Куян, куян, син кайда?
Карлы буранда.
Тыңлыйлар, хәрәкәтләрне башкаралар.
Ишетеп аңлау
Мөстә
кыйль эш.
Бирелгән сүзләрдән исемнәр ясау.
Шул ук сүзләрне мәгънәле кисәкләргә аеру.
Сабак, саф, уку, кызыл, бас, каен, бүл, ак, шугала, йөз.
Сүзләрне кагыйдәгә таянып ике баганада язып кую.
Беренче багана –бирелгән сүз, икенчесендә – яңа сүз.
Үрнәк буенча тикшерәләр, үзбәя.
Нәтиҗәгә соклану һәм аның үзләштерү дәрәҗәсен билгеләү ,аның вакытлы характеристикалары.
Кабатлау һәм ныгыту күнегүләре.
Төркемдә эшләү:
Кем тизрәк? Уены.
Барлыкка килгән сүзләр белән җөмләләр язу.(5 бәйләнешле җөмлә)
Бергәләп эшлиләр, чагыштыралар. Күрсәтмә материал белән эшлиләр.
Сорауларга җавап бирәләр, киңәшеп төркемдә эшлиләр.
Төркемдә эшләү. Төрле фикерләрне исәпкә алу, логик фикерләү чылбырын төзү,
Тикшерү, коррекцияләү, иптәшеңнең эшчәнлеген бәяләү,үз фикереңне тулы әйтә
Рефлексия. Өй эше.
Дәрескә йомгак ясау.
Нинди эш башкардык?
Нинди яңалык белдегез?
Кайсы эш катлаулы булды?
Үзбәя.
1. 67нче күнегү. (биремнең беренче өлеше)
2. кагыйдәне ятлагыз (32-33б.)
Үз эшен, иптәшләренең җавапларын, үз хезмәтен бәяли белү.
