Рус мәктәбе, 4 нче сыйныф (татар төркеме) әдәби укудан эш программасы ФГОС

Татарстан Республикасы Биектау

муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениесе

“Алат төп гомуми белем мәктәбе”

4 нче сыйныфның татар төркемендә әдәби уку буенча

2016 – 2017 нче уку елына эш программасы

Педагогик киңәшмә Төзүче: беренче категорияле

утырышында каралган татар теле һәм әдәбияты

Беркетмә № укытучысы Төхвәтуллина

“ ” август 2016 ел Зөләйха Габделбәр кызы

Биектау

Аңлатма язуы

4 нче сыйныф өчен әдәби укудан эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:

1.2012 нче елның 29 нчы декабрендә кабул ителгән “Россия Федерациясендә мәгариф турында” 273-ФЗ нче номерлы Федераль Закон.

2. 2013 нче елның 22 нче июлендә кабул ителгән Татарстан Республикасының “Мәгариф турында ” 68-3РТ нчы номерлы Закон .

3. “ Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы (2004 ел, 1 июль).

4. “2004-2013 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы Дәүләт программасы” (2004 ел, 11 октябрь)

5 . “ Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар әдәбиятын укыту программасы” (татар балалары өчен ,1-11 нче сыйныфлар) Ф.Г.Галимуллин, З.Н.Хәбибуллина,Х.Г.Фәрдиева. Казан: Татарстан китап нәшрияты,2011.

6. Татарстан Республикасы Биектау муниципаль районы муниципаль бюджет гомуми белем учреждениесе “Алат төп гомуми белем мәктәбенең” 2016-2017 нче уку елына укыту планы.

7. Уку китабы: Ф.Ш. Гарифуллина, И.Х.Мияссарова. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 4 нче сыйныфы өчен дәреслек (татар балалары өчен), 2 кисәктә, Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министырлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән, Казан “Мәгариф-Вакыт”,2014.

1. Әдәби уку дәресләренең төп максаты һәм бурычлары

Максат:

- татар язучыларының әсәрләре белән танышу, аларны интонация белән уку, аңлау, аерым сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне сөйләмгә кертеп җибәрү, татарча аралашуга теләк тудыру;

- татар әдәбиятына, сәнгатенә, мәдәниятенә кызыксыну һәм хөрмәт хисләре тәрбияләү;

- татар телендәге сөйләмне фонетик, лексик, грамматик яктан дөрес төзергә күнектерү,

- сүз сәнгате белән таныштыру.

Бурычлар:

- укуга аңлы караш,уку күнекмәләре формалаштыру;

- әдәби әсәрләрне дөрес, сәнгатьле, тиз укырга һәм аңларга өйрәтү;

- текст белән эшләү, текст эчтәлеген үз сүзләре белән сөйләү күнекмәсе камилләштерү;

- балаларга мавыктыргыч сюжетлы әсәрләр укыту,

дәреслекләрдәге проблеманы үзе белеп, аңлап чишәргә күнектерү

- белем алу күнекмәләре булдыру, әдәби әсәрне аңлый, анализлый белү.

Мөстәкыйль рәвештә әсәрләрне укырга һәм үзләштерергә күнектерү, китапка кызыксыну булдыру,алган белемне куллана белү.

Әдәби әсәрләрне уку һәм өйрәтү барышында укучыларда рухи һәм әхлакый кыйммәтләр хакында, уңай һәм тискәре сыйфатлар,

яхшылык һәм яманлык турында күзаллау булдыру

Туган илгә мәхәббәт, Ватан алдында җаваплылык хисләре , туган табигатенә соклану, халыкның үткән тарихы белән горурлану, Ватанның

тарихи һәйкәлләренә хөрмәт, туган телнең бихисап мөмкинлекләренә гаҗәпләнү, тарихи шәхесләргә тиңләшәргә теләү хисләре тәрбияләү.

2. Әдәби уку дәресләренең укыту планындагы урыны

Мәктәпнең 2016-2017 нче елына укыту планы буенча 4 нче сыйныфта әдәби уку дәресләре өчен атнага 3 сәгать (елга 102 сәг) вакыт бирелә. Уку елы ахырында арадаш аттестация тест формасында үткәрелә. (Кушымта)

3. Эш программасының эчтәлеге.

Дәреслек түбәндәге темаларны үз эченә ала:

Темалар

Сәгать саны

1

Белем бәйрәме

4

2

Халык сүзе алтындыр,аңлаганга акылдыр

18

3

Язучылар һәм рәссәмнар иҗатында табигать

26

4

Балачак әдипләре

20

5

Яхшылык эшләргә ашыгыйк

14

6

Бәхетле балачак

5

7

Серле дөнья, могҗизалы дөнья

15

Барлыгы

102

Курсның эчтәлеге

[link]

Укыту – методик комплекты

1. Ф.Ш. Гарифуллина, И.Х.Мияссарова. Әдәби уку. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 4 нче сыйныфы өчен дәреслек (татар балалары өчен), 2 кисәктә, Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министырлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән, Казан “Мәгариф-Вакыт”,2013.

2. Ф.Ш. Гарифуллина, И.Х.Мияссарова. Әдәби уку. 4 нче сыйныф. Эш дәфтәре. Казан “Мәгариф-Вакыт”,2014.

3. «Фән һәм мәктәп», «Мәгариф» журналлары, “Мәгърифәт”, “Ачык дәрес” газеталары.

Электрон ресурслар исемлеге:

Валиева Л.Ф., Җәлилова Г. И. сайтлары

Мәгълүмати-электрон ресурслар:

1.tatardeti.blogspot.com/2011/01/blog-post.htm

2.gzalilova.narod.ru/present_tat.ht

Кушымта

I вариант

“ӨЧ СОРАУ” әкияте буенча биремнәр.

I өлеш Биремнең бу өлешен үтәгәндә (1-7 нче биремнәр) синең сайлаган җавабыңна туры килгән номерны түгәрәккә (Х) тамгасы белән тамгала.

Әсәрнең жанрын билгели белү

№1 Текстның төрен билгелә.

1 О Шигырьләр
2 О Әкиятләр
3 О Фәнни – популяр әсәрләр

Текст темасын билгели белү

№2 Әсәрдә вакыйга кайсы урында бара?

1 О Мәктәптә

2 О Юлда

3 О Басуда

№3 Әсәрдәге төп геройның характерын билгелә?

1 О Явыз.

2 О Эшчән

3 О Игътибарлы

№4 Кайсы мәкаль әсәрнең төп фикерен ача?

1. О Атаңа ничек булсаң, балаңнан шуны күрерсең.

2. О Аталар сүзе – акылның үзе.

3. О Яхшы белән юлдаш булсаң, эшең бетәр, яман белән юлдаш булсаң, башың бетәр.

Текст эчтәлеген аңлап уку

№5 Әсәрдә кайсы герой бу сүзләрне әйткән? “Эшләрең уң булсын, уңышларың мул булсын”

1 О Юлчы егет

2 О Тылсымчы

3 О Чәчүче кеше.

№6 Ул ничә тапкыр ашлык чәчкән?

1 О 5

2 О 8

3 О 3

№7 Юлчы егетнең өченче сорауга биргән җавап сүзләрен билгелә.

1 О Алар синең кадерле кунакларың кебек кенә бит, үсеп җитү белән, синнән китәләр бит алар.

2 О Син яшь вакытта алар сине тәрбияләгәннәр.

3 О Хәзер син балаларыңны тәрбиялисең, ашатасың, эчертәсең, алар сиңа бурычлы булып калалар.

II өлеш Биремнең бу өлешен үтәгәндә (8-13 нче биремнәр) җавабыңны яз.

Текстның мәгънәви кисәкләре эзлеклеген аңлый белү.

№ 8 Вакыйганың эзлеклелеген билгелә.

1 О Көннәрдән бер көнне менә шушы егет эш эзләргә дип читкә чыгып китә.

2 О Эш кешесенең эштә, юл кешесенең юлда булуы яхшы.

3 О Борын- борын заманда бар иде , ди, ятим генә үскән бер егет.

4 О Өченче тапкыр чәчкәнең әнә шул кадерле кунакларың өчен булды.

Тел чараларын күрә белү

№ 9 Көн китә, төн китә сүзтезмәсендә калын хәреф белән бирелгән фигыльне башка фигыльләр белән күрсәтеп яз.

______________________________________________________________________

№10 Әсәрдән файдаланып, җөмләне язып бетер.

Шулай бара торгач, барып җитә, ди, ашлык чәчеп йөрүче бер __________________

__________________________________________________________________________

Ашлык чәчүче юлчы егеттән сораша _________________________________________

№11 Әкияттән бер сорау җөмлә язарга.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

№12 Әкияттән файдаланып җөмләне тулыландырып язып бетер.

Бик дөрес әйтәсең, _________________ егет икәнсең, - ди ______________ чәчүче кеше, _________________ бик мактады.

“Юллар арасыннан” укый, укыганны аңлата һәм бәяли белү.

№ 13 Балалар ата-аналарына ни өчен бурычлы? Тексттан бу җөмләне раслаган өч җөмлә күчереп яз.

1.________________________________________________________________________

2.________________________________________________________________________

3.________________________________________________________________________

№ 14 Автор егетне ничек тасвирлап язган? Җавабыңны тексттан җөмлә белән дәлиллә.

_________________________________________________________________________

III өлеш Биремнең бу өлешен үтәгәндә (15 нче бирем) тулы җавап төзеп 4-5 җөмлә яз.

Эчтәлек нигезендә иҗади характерда үз текстыңны төзи белү.

№15

• Бу әкият сиңа ошадымы? Ни өчен?

• Ашлык чәчүчедән нинди үрнәк алырга мөмкин?

• Егет ни өчен мактауга лаек?

_________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

II вариант

“УНӨЧ” әкияте буенча биремнәр.

I өлеш Биремнең бу өлешен үтәгәндә (1- 8 нче биремнәр) синең сайлаган җавабыңна туры килгән номерны түгәрәккә (Х) тамгасы белән тамгала.

Әсәрнең жанрын билгели белү

№1 Текстның төрен билгелә.

1 О Шигырьләр.
2 О Әкиятләр.
3 О Хайваннар турындагы әсәрләр.

Текст эчтәлеген аңлап уку

№2 Әкияттә вакыйгалар ничә тапкыр кабатлана?

1 О Дүрт
2 О Ике
3 О Өч

№3 Әкиятнең төп герое кем?

1 О Дию пәрие

2 О Унөч

3 О Патша

№4 Унөч нинди егет?

1 О Батыр

2 О Ялкау

3 О Куркак

№5 Түбәндәге сүзләрне кайсы әкият герое әйтә? “Без монда азап чигәбез, ул симереп ята”

1 О Унөчнең абыйлары

2 О Әби

3 О Патша

№6 Әйтә фигылен кайсы геройлар кулланган?

1 О Патша, әби, абыйлары, Унөч

2 О Патша, әби

3 О Әби, патша, абыйлары.

Текст темасын билгели белү

№7 Кайсы мәкалә әсәрнең төп фикерен ача?

1 О Ана шәфкать диңгезе

2 О Тату туганнар таштан койма корганнар.

3 О Һәркемгә үз иле газиз.

№8 Әкият исеме алдында нинди алмашлык кулланылган?

1 О Без

2 О Алар

3 О Ул

II өлеш Биремнең бу өлешен үтәгәндә (9- 14 нче биремнәр) җавабыңны яз.

Текстның мәгънәви кисәкләре эзлеклеген аңлый белү.

№9 Вакыйганың эзлеклелеген билгелә.

1 О Дию пәриенең айгыры.

2 О Дию пәриен үзен алып кайту.

3 О Дию пшриенең юрганы.

Тел чараларын күрә белү

№ 10 Әкияттә нинди тылсымлы әйберләр бар?

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

№11 Унөчкә булышкан әбиең кем була?

____________________________________________________________

№12 Җөмләләрне текстан файдаланып язып бетер.

Бер кешенең булган ди _____________ улы.

Көннәрдән бер көнне _________________ әтиләреннән эшкә китәргә

__________________________ сорыйлар.

“Юллар арасыннан” укый, укыганны аңлата һәм бәяли белү

№ 13 Унөч юлда нинди хисләр кичергән?

________________________________________________________________

________________________________________________________________

_________________________________________________________________

№14 Унөч авырлыкларны ничек җиңеп чыккан?

1 О Тапкырлыгы аркасында.

2 О Әби булышкан.

3 О Абыйлары ярдәм иткән.

4 О Әтисенең ярдәме белән.

III өлеш Биремнең бу өлешен үтәгәндә (15 нче бирем) тулы җавап төзеп 4-5 җөмлә яз.

Эчтәлек нигезендә иҗади характерда үз текстыңны төзи белү

№15 Әкият сиңа ошадымы? Синең уй- кичерешләрең нинди?

• “Унөч” әкияте нәрсәгә өйрәтә?

• Синең дә Унөчнең абыйлары кебек абыйларың булуын теләр идеңме?

_________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

Программа гомуми башлангыч белем бирүнең федераль дәүләт белем стандартларына, гомуми башлангыч белем бирүнең планлаштырылган нәтиҗәләренә нигезләнеп эшләнде.

Бирелгән календарь-тематик план «Рус мәктәпләрендә укучы татар балаларына ана теле һәм әдәбият укыту программалары»на, Ф.Ш.Гарифуллина, И.Х.Мияссарова тарафыннан эшләнгән (Казан, Мәгариф-Вакыт 2014) “Әдәби уку” дәреслегенә (2 кисәкле) нигезләнеп төзелде.

44