Салалас құрмалассөйлемдіқайталау
Сабақтыңмақсаты: Салалас құрмалассөйлемненалғанбілімдерін жүйелеу,жинақтау;
а) Білім: Салалас құрмалассөйлемнен алғанбілімдерінқайталап, жинақтапбекіту;
ә) Білік: Салалас құрмалассөйлемнен алғанбілімдерінтереңдете отырып, практикадасалалас түрлерінқұрмалассөйлемніңбасқатүрлерінен ажыратабілугежаттықтыру;
б) Дағды:Түрлітапсырмаларды орындаунегізінде оқушыныңжекетұлғалыққабілетінашу,шығармашылықізденіске, өзбетіменжұмысжасайбілгедағдыландыру.
Сабақтыңтегі: қайталау
Әдіс-тәсілі: слайд, үлестірмеқағаз, СТОтехнологиясы, перфокартаменжұмыс
Пәнаралықбайланыс: әдебиет
Сабақтың кезеңдері: Ұйымдастыру: оқушыларменамандасу, сабаққадайындығынбақылау
І. Қызығушылықтыояту. Ой қозғау. ( Берілгенсұрақтарғадұрысжауапбереотырып, дұрысжауаптың бірінші дыбысынжазу арқылы бүгінгі қайталаусабақтың тақырыбынанықтауғаболады. Қойылғансұрақтар әдебиетпәнініңөткентақырыптарынаналынды)
С- Жамбыл дастандарыныңбірі ( Сұраншыбатырдастаны)
А- Қазақтыңұлыақыны, Шыңғыстауда дүниегекелген (Абай)
Л- Рабғузи қиссаларындағы хакімнің есімі (Лұқманхакім)
А- "Ақиқатсыйы" шығармасыныңавторы( АхметЙүгінеки)
Л- СәйфСараидың "ТүркшеГүлстан" кітабы арабша қалайаталады. (Гүлстанби-т-түрки)
А- МағжанЖұмабаевтың "БатырБаян" поэмасындағы қазақтыңханы (Абылайхан)
С- Алтын ОрданыңСарайқаласындатуған, "ТүркшеГүлстан" кітабыныңавторы (СәйфСараи)
II.Операциялықжұмыскезеңі
Үлестірме қағазбен жұмыс. /Сөйлеммүшесінеталдайотырып,салалассөйлемніңқайтүріекеніндәлелдейді, ережесінайтады, жасалужолынтүсіндіреді.
Үлгі: Менүндемедім, бірақөзпікірімдетұрдым. /Жалғаулықты қарсылықтысалалас бірақдегенжалғаулықшылауарқылыбайланысыптұрғанынтабады./
Дала да, егін де, тоғайда- бәрідесап–сары.
Олжас шахтадан шығыпеді,денесісергіпсалаберді.
Көшедебіресе қарбұрқырапжауады, біресеалай-дүлейборансоғады.
Ербол телефонды орнына қойдыда, хабардыәкесінежеткізугеасықты.
Ол еш нәрсесездірмейді, алайдажүзісанқұбылады.
Топты басқарудыАқнұрғатапсырды, себебіұйымдастыруқабілетіерекшеболатын.
Я жүрегім жеңер, ябілегімжеңер.
Ол еш нәрсесездірмейді, алайдажүзісанқұбылады.
Малды не жерден сұраукерек, неаққантерденсұраукерек.
1.Перфокартамен жұмыс
Мысалдар Салалас түрі
Ыңғайлас
салалас
Кезектес
салалас
Қарсылықты
салалас
Талғаулы
салалас
Түсіндірмелі
салалас
Себеп-салдар
салалас
Мен ол күні келмедім, себебі көлік жоқ еді.
+
Сөз бен қылық суық көңілді жылытады, немесе жылы көңілді суытады.
+
Ағаңның сенің алдыннан шықпақ ойы бар еді, - жұмыстан қолы тимеді.
+
Келгендер арасында Абай бұрыннан білетін Дәндібай, Еренай сияқты қарттар бар және екі-үш орта жастағы адам бар.
+
Өтірік сөз жарақат сияқты: жазылса да орны қалады.
+
Қазан аспаның аузында кейде от жылтылдайды, кейде қызып жанып лапылдайды.
+
1.Бірде, біресе, кейде Ыңғайлас салалас
2.Я, яки, әйтпесе Кезектес салалас
3.Бірақ, сонда да, әйтсе де Қарсылықты салалас
4.Да,де,та,те, және Талғаулы салалас
5.Сол, соншалық мынау, мынадай Түсіндірмелі салалас
6.Сондықтан, сол себепті, себебі, өйткені Себеп-салдар салалас
III. Тест (Салалас құрмалассөйлем)
Салалас құрмалассөйлемдітап.
а) Айгүлаттантүсіпеді, суқайтатаязданыпқалғандайекен+
в) Айтушы ақылдыболса, тыңдаушыданаболар
с) Сабыр сақтасаңқайтереді, ә ?
д) Баланы жаман үйретпеукерек
2.Салаластыңқайтүрінежатады.
Күнбатты, қараңғытүсті.
а) Ыңғайлассалалас+
в) Қарсылықтысалалас
с) Түсіндірмелісалалас
д) Кезектес салалас
3.Ыңғайлассалаласқұрмалассөйлемде қандайойдыбілдіретініңанықта.
а/Біріндегі ой екіншідегі ойғақарсыболады
в/Біріндегі ой екіншідегі ойдыңсебеп-салдарынбілдіреді
с/Бірінде айтылғанойекіншідеайтылған ойменмезгілдес, ыңғайлас бағыттаболады+
д/Біріндегі ой екіншідегі ойды түсіндіреді
а) және, да, де,әрі.
в) мен,бен, пен.
с) өйткені, себебі,сондықтан, негедесеңіз+
д) Я, яки, әйтпесе
5.Қандайсөйлем?
Бабамнан қалғанасылбар: ол мынау жатқанөткелдер.
а/ Ыңғайлассалалас
в/ Қарсылықтысалалас
с/ Түсіндірмелісалалас +
д/Кезектес салалас
а/ Себеп -салдар салалас
в/ Қарсылықтысалалас
с/ Талғаулысалалас +
д/Кезектес салалас
7.Жалғаулығы жоқ салаластың қай түрі ?
а/ Кезектес салалас
в/ Талғаулысалалас
с/ Қарсылықтысалалас
д/ Түсіндірмелі салалас+
а/ Себеп -салдар салалас
в/ Қарсылықтысалалас+
с/ Талғаулысалалас
д/Кезектес салалас
9.Түсіндірмелісалаласқұрмалассөйлемдітап.
А) Ақжелкенніңсеніміннеелақтауғатиіс, нетілмәшақтауғатиіс.
в)Олжабек сасқанысонша–орнынанатыптұрды.+
с) Балалы үйбазар,баласызүй – мазар.
д/Қазіржұмысқакіріс, әйтпесеменсенібұлмаңайданқуамын.
10.Жай сөйлемдеріндегі ойдың тек біреуіндегісі ғана жүзеге асатынын білдіретінінсалаластыңтүрінтап.
а) Кезектес
в) Талғаулы +
с) Қарсылықты
д/ Кезектес
Бағалау. Өзін-өзі бағалаупарағы. Оқушыныңаты- жөні: ШайкеновЕрмахан
р/с Тапсырмалар
Мүғалімнің бағалауы
Оқушының өзін-өзі бағалауы
1.
Ой қозғау. Сұрақ -тапсырмалар
5
2.
Үлестірме қағазбен жұмыс
5
3.
Перфокартамен жұмыс
4
4.
Сәйкестендіру тесті
5
5.
Тест. Салалас құрмалас сөйлем
5
Рефлексия: салалас құрмалассөйлемдітолықмеңгердікпе ?
Үйжұмысы: 170- жаттығу
