Өзбергенова Ғазиза Есқалиқызы
Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Ы.Алтынсарин атындағы №10 мектеп-лицей
Қызылорда қаласы
Ашық сабақ «Қожа Ахмет Йасауи»
Сабақтың мақсаты:
Ежелгі дәуір әдебиетін, Орхон – Енисей ескерткіштерінің мазмұнын, негізгі ойын, ерекшелігін білу, «Қорқыт ата кітабы», «Оғызнама» жырларына тоқтала отырып, мұсылман дінінің атақты қайраткері, ғұлама ғалым, ақын Ахмет Йасауидің өмірін тарқата отырып, «Диуани хикмет» еңбегінің тәлім-тәрбиелік мәнін түсіндіру, тақырыпты толық меңгерту.
Оқушылардың рухани дүниесін байыта отырып, эстетикалық, интеллектуалдық, адамгершілік, азаматтық тәрбие беру.
Оқушының оқу еңбегіндегі ой дербестігін арттыру, сөйлеу және жазба тіл мәдениеті қалыптасқан жеке тұлға ретінде дамыту.
Сабақтың түрі: білімді жинақтау, бекіту сабағы
Сабақтың әдісі: модулдік технология
Көрнекілігі: М.Келімбетов «Ежелгі дәуір әдебиеті», «Түркістан» кітабы, слайд, ойын жабдықтары
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру.
ІІ. Сабақтың мақсатын айту.
ІІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
ІҮ. Бекіту.
Сынып төрт топқа бөлінеді.
Әр топқа жүргізуші сайланып, бағалау парағына оқушыларға баға қояды.
Сабақ үш кезеңнен тұрады:
1-кезең. Қайталау сұрақтары
Жауаптарын жүргізуші бағалайды. Мұғалім тексеріп отырады.
2-кезең. «Сот сабақ» рөлдік ойыны.
Сынып төрт топқа бөлінеді. Мұнда бірінші оқушы – «сарапшы», екіншісі – «сыншы», үшіншісі – «қорғаушы», төртіншісі – тапсырмаға жауап беретін «оқушы» рөлін ойнайды. Әр топтың тапсырмалары әр түрлі, бірақ бір күрделілік дәрежесінде. «Оқушы» жауап бергеннен кейін кезегімен «қорғаушы» (мақтап), «сыншы» (жауаптың жекелеген жақтарына күмән келтіре), «сарапшы» (қорыта) шығып сөйлейді. Жүргізуші бағалау парағына әр ойыншының рөлді ойнағанына баға қояды.
Топтық тапсырмалар:
І,ІІІ топ - Ахмет Йасауидің өмірі мен ғылым жолына түсуі.
Ахмет Йасауи - сопылық ілімді насихаттаушы
ІІ, ІҮ топ - «Диуани хикмет» еңбегі
«Диуани хикмет» - әдебиетіміздегі сыншылдық дәстүрдің басы.
3-кезең. «Брейн - ринг» ойыны.
Ойынның құрал-жабдықтары: Алты бөлікке бөлінген жаймалар, реттік сан жазылған шеңберлер, жүргізушілер және әр топқа бір-бір сектордан таратып береді.
1-топ 2-топ
3-топ 4-топ
Сынып алты оқушыдан топтарға бөлінеді, жүргізуші жайманы жаяды, қай нөмір түссе, сол нөмірдегі оқушы жауап береді.
Әр секторға 12 сұрақ (әр оқушыға екі сұрақтан) беріледі. Секторлардағы сұрақтар бірдей болады.
Сұрақтар мен тапсырмалар:
Қожа Ахмет Йасауи кім? Оның өмірін таратып айтып бер.
Сопылық ілімнің негізгі мақсаты қандай?
Ахмет Йасауи жоғарғы діни лауазымға қай жасында ие болды?
Арыстанбабқа сипаттама бер. Арыстанбаб кесенесі қай жерде орналасқан?
Йасауи өзінің сопылық ілімін қай тілде жүргізді және оның себебін айт.
«Диуани хикмет» («Даналық кітабы») қай тілде жазылды?
Әдебиетіміздегі сыншылдық дәстүр дегеніміз не? Қожа Ахмет сыншылдық дәстүрді әдебиетімізге әкелді деп не себептен айтады?
«Диуани хикмет» кітабын Ахмет Йасауи қай жасында жазды және ол неше хикметтен тұрады?
Қожа Ахмет махаббат деп қандай сезімді айтады?
«Даналық кітабындағы» жырлардың екі топқа бөлінуі олардың қандай сипаттары бойынша топталады?
Ахмет Йасауи жинақта қандай сұрақтарға жауап іздейді?
Йасауи нені жырлады? Нені насихаттады?
«Қылует» дегеніміз не? Ахмет Йасауидің жер астына түсуінің себебі неде?
Қожа Ахмет атына Йасауи сөзінің тіркесу себебі неде? Ақын мен
Түркістан қаласындағы Йасауи кесенесі арасында қандай байланыс
бар?
Оқушылар әр сұраққа толық жауап берулері керек. Егер жауап толық болса, ойыншыға фишка беріледі.
Көк түсті фишка – «5» деген баға
Жасыл түсті - «4»
Сары түсті - «3»
Егер жауап толық болмаса, онда кез-келген оқушы оны толықтырып, жарты фишка ала алады.
Жүргізуші оқушының жауабын фишка арқылы бағалап отырады.
Ү. Қорытынды.
Слайд арқылы Түркістан қаласындағы Ахмет Йасауи кесенесімен таныстыру, Арыстанбаб, Ақсақ Темір туралы қысқаша тоқталу.
ҮІ. Бағалау.
ҮІІ. Үйге тапсырма беру.
Берілген сұрақтарға жазбаша жауап жазу.
Ахмет Йасауи кесенесі туралы, Ақсақ Темір, Арыстанбаб туралы қосымша
материалдар жинақтау.
