Татар һәм рус теленә интеграл дәрес
3 А нче сыйныф, татар төркеме
Муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениесе
Татарстан Республикасы Азнакай униципаль районы
«Азнакай шәһәре 2 нче гомуми урта белем бирү мәктәбе”нең
1нче квалификацион категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы Гәрәева Резеда Илкам кызы һәм
1нче квалификацион категорияле башлангыч сыйныфлар укытучысы Ибатова Фәйрүзә Мөхәммәт кызы
Исем турында укучыларның белемен системалаштыру, алган белемнәрне биремнәр эшләүдә кулана белергә күнектерү; 2. Иҗади фикерләү сәләтләрен, игътибарлылыкны үстерү өстендә эшне дәвам итү;
3.Туган телгә карата хөрмәт тәрбияләү
Планлаштырылган нәтиҗә
Предмет нәтиҗәләре: исемнәрне рус теле белән чагыштырып өйрәнү, нәтиҗә ясый белү.
Шәхси нәтиҗәләр: белем алуның кирәклеген аңлау; үз–үзеңне этика кагыйдәләренә туры килерлек итеп тоту.
Коммуникатив УУГ: укытучы һәм укучылар белән уку эшчәнлеген планлаштыру; үз фикереңне әйтә белү; үз фикереңне дәлилли белү; башкаларның фикерен тыңлый белү.
Регулятив УУГ: максат куя, үз эшеңне планлаштыра белү; гамәлләр эзлеклелеген әйтү, үз эшеңне тикшерү, үз эшеңне бәяли белү.
Танып – белү УУГ: кирәкле информацияне таба, чагыштыра, анализ һәм йомгак ясый белү.
Төп төшенчәләр
Исем, имя существительное
Предметара бәйләнеш
Әдәби уку, әйләнә-тирә дөнья, рус теле
Эшне оештыру төрләре
Фронталь, индивидуаль, парлап эшләү
Чыганаклар :
- төп
- өстәмә
1. . Татар теле. И.Х. Мияссарова, К.Ф.Файхрахманова
Татар телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 3нче сыйныфы өчен дәреслек, 2 кисәктә, Казан, “Мәгариф - Вакыт” нәшрияты, 2013, 2 нче кисәк.
1. Презентация Power Point - “Исем ”
Универсаль уку гамәлләре (УУГ) ШУУГ –шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре
РУУГ- регулятив универсаль уку гамәлләре
ТБУУГ- танып белү универсаль уку гамәлләре
КУУГ- коммуникатив универсаль уку гамәлләре
1.Оештыру. Эшчәнлеккә мотивлаштыру
Самоопределе-
ние к деятельности (орг. момент)
Укытучы өчен максат:
психологик уңай халәт барлыкка китерү
Балаларда яхшы кәеф, эшлисе килү халәте тудыру.
-Здравствуйте!
-Исәнмесез, укучылар! Безнең бүгенге дәресебез аз гына башка дәресләрдән үзгәрәк булыр. Әгәр сез дәрескә әзер икән без башлап җибәрәбез.
Укучылар исәнләшәләр
КУУГ: классташлар һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү
ШУУГ: үзмаксат кую
2.Актуализация знаний
Актуальләштерү
Дәрескә максат кую,укучылар-да белемгә омтылыш тәрбияләү.
Язу күнекмәләре булдыру.
Физкультминут
Укытучы өчен максат: исем турында үзләштергән белемнәрне мөстәкыйль рәвештә искә төшерү мөмкинлеге булдыру
Укучылар өчен максат: исемне таба, билгели белү
(Экранда шигырь юллары)
-Экрандагы шигырь юлларына игътибар итегез. Бер укучы кычкырып укып чыга.
Әңгәмә:
-Бу шигырь юлларында нәрсә турында сүз бара?
-Нинди нәтиҗә чыгарабыз?
Димәк, бүген дәрестә без нинди телләрдә сөйләшәчәкбез?
-Дөрес. Ике телне чагыштырып өйрәнү сезгә кызыклы булыр. Бу – шигырь юллары безнең бүгенге дәресебезнең девизы булыр. Ә менә теманы ачыклау өчен ребус чишеп китик. Сез иптәшләрегез белән фикерләшеп алырга вакыт бирәм.(Укучыларга вакыт бирелә)
Димәк, безнең дәреснең темасы- Исем. Исемнәр иленә сәяхәт. Маҗаралы да, кызыклы да булган “Исемнәр” иленә сәяхәткә чыгарбыз.
Учитель русского языка:
-Ребята, как это будет звучать по – русски?
Учитель русского языка:
Имя существительное - самая представительная, самая существенная часть речи. Почти каждое второе слово в нашей речи - имя существительное. По наблюдениям ученых, существительное появилось в речи в числе самых первых слов.
Татарча да яхшы бел,
Русча да яхшы бел
Икесе дә безнең өчен,
Иң кирәкле затлы тел. (Ш.Маннур)
Укучыларның җаваплары тыңлана:
Рус телен дә, татар телендә белергә, өйрәнергә кирәк
(Русча, татарча).
Укучыларның фикерләре тыңланыла.
”Исем” сүзе килеп чыга.)
-Имя существительное.
ТБУУГ: алмашлык, турында кагыйдә формалаштыру
РУУГ: кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып гамәлләр кылу
КУУГ: тыңлый белү, диалог төзүдә һәм коллектив фикер алышуда катнашу
ТБУУГ: танып белү мәсьәләсен мөстәкыйль ачыклау һәм максат кую
РУУГ: кагыйдә, инструкуцияләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу
Уку мәсьәләсен кую
Постановка учебных задач
Укытучы өчен максат: исемнең грамматик категорияләре
турындагы белемнәрне камилләштерү. Укучылар өчен максат: исемнең грамматик категорияләре
турындагы белемнәрне куллану
Татар теле укытучысы:
-Укучылар, исемне рус телендәге грамматик категорияләр белән чагыштырып карау өчен безгә күп кенә каршылыкларны җиңәргә кирәк булыр.
Число, теманы язып кую
Матур язу күнегүе
Әңгәмә.Бу мәкальдә сүз нәрсә турында бара?
Туган тел үзем өчен, башка тел көнем өчен.
Укучыларның җаваплары
(Тел турында туган телне белергә кирәк, ә башка телләрне өйрәнергә кирәк)
ТБУУГ: танып белү мәсьәләсен мөстәкыйль ачыклау һәм максат кую
РУУГ: кагыйдә, инструкуцияләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу
КУУГ: коллектив фикер алышуда катнашу
Уку мәсьәләсен чишү Построение проекта решения учебных задач урока (организация взаимодействия с учащимися по теме урока)
Физминутка
Рефлексия.
Укытучы өчен максат:
Исем, урт.һәм ялг.исемнәр, аның ораулары, килешләрдә төрләндерү турында күзаллау булдыруда ярдәм итү
Укучылар өчен максат: Исем, урт.һәм ялг.исемнәр, аның сораулары, килешләрдә төрләндерә белү, сөйләм телен үстерү
1 нче бирем. Экранда рәсемнәр. 1 нче вариант сүзләрне татарча яза, сорауларны куя. 2 нче вариант русча яза. Шулай ук сорауларын куя.
Стенада сүзләр язылган: яз- весна, җәй- лето, кыш- зима, көз-осень
-Укучылар, сез хәзер дәфтәрләрегезне алып кайсы ел фасылы сезгә күбрәк ошый, шунда барып басыгыз. 1-2 укучының нигә шушы ел фасылын сайлавын тыңлап китү. (Дөреслекләрен тикшерү.Укучылар утыралар.)
-Димәк, нәтиҗә ясыйбыз:
Учитель русского языка:
-Ребята, что такое имя существительное?
Сначала ответьте соседу по плечу -Тот у кого самая длинная косичка, ответит классу.
Татар теле укытучысы:
-Укучылар, ә рус теленнән нәрсә белән аерыла?Кем аерманы әйтә ала?
-(по русски:
Ә татар телендә:
2 нче бирем. Экранда сорау. Рәсемнән чыгып исемнәр турында нәрсә әйтергә була?
Учитель русского языка:
-А на русском языке?
Нәтиҗә ясау.
Берлек сандагы исем предметның бер генә икәнлеген белдерә.
Күплек сандагы исем предметларның бердән артыклыгын, яки билгесез күплеген белдерә.
Поставьте сущ. Во мн.ч. (устно)
3 нче бирем.
Учитель русского языка:
Имена существительные: собственные, нарицательные.
-Сделайте морфологический разбор существительных.
-Как различить собственные имена существительных от нарицательных?
-А может ли слово роза стать собственным?
-Назовите собст. имена сущ.
-Как они пишутся?
-А что вы знаете про названия книг, газет, журналов?
Татар теле укытучысы:
-Ә хәзер шушы ук исемнәрне татарча әйтеп карыйк.
-Нәрсә үзгәрде?
Татар телендә ничек атала?
Уен. Мин сезгә сүзләр әйтәм. Ә сез ялгызлык булса басасыз, уртаклык булса утырып кына торасыз.
Әни, Азнакай, савыт, сыер, Акбай, Мәскәү, телевизор, өстәл, Чатыр тау, шәһәр, Актүш, каен, дәфтәр, Илнур.
4 нче бирем.
Учитель русского языка
Задание на слайде:Подчеркните имена существительные мужского рода синим карандашом, женского рода – красным карандашом, среднего рода – зеленым карандашом.
Вывод.
Татар теле укытучысы:
-Ә татар телендә род төшенчәсе бармы укучылар?
5 нче бирем.
Татар теле укытучысы:
Экранда мәкальләр.
-Укучылар, мәкальләрне укып чыгыгыз әле.
Бу җөмләләргә нәрсә җитми?
Нәтиҗә.Димәк, җөмләдәге сүзләрне бәйләр өчен өчен нәрсә кирәк?
-Ә нинди кушымчалар?
-Дөрес, димәк... (нәтиҗәне укучылардан чыгарттыру.)
Үзегезгә ошаган бер мәкальне килеш кушымчалары өстәп язып куегыз.
Эшләрне бәяләү. Дөреслеген экраннан чагыштыру.
Син бу мәкальне сайладың? Безнең дәреснең девизына туры киләме?
Рефлексия. Туп ыргыту. Бер сүзне баш килештә башлыйм. Калганнар дәвам итә.
Учитель русского языка:
-В русском языке тоже существует падежи. Давайте и на русском языке повторим.
-Укучылар, килешләр буенча ике телне чагыштырып нинди нәтиҗә чыгарырга була?
-Ә нинди аермасы бар? (Экранда чагыштырып нәтиҗә чыгару)
Аю (нәрсә?),бала (кем?), төлке (нәрсә?),кыз (кем?), сәгать (нәрсә?), керпе (нәрсә?), елан (нәрсә?), рәсем (нәрсә?)
Мяч(что?), медведь (кто?), ребенок (кто?), лиса(кто?), девочка(кто?),часы(что?), еж(кто?), змея(кто?), рисунок (что?)
Укучыларга эшләрен тикшерергә ваыкт бирү.
1 нче варианттан 1 укучыны, 1 нче варианттан 1 укучының җавабын тыңлау.
Исем предметны белдерә, кем? нәрсә? соравына җавап булып килә.
(ребята между собой обсуждают)
-Татар телендә бары тик кешеләргә генә кем? соравы куела. Ә рус телендә бөтен җанлы , җансыз предметларга да к то? соравы куела
(Слайдта карау.Нәтиҗә ясау) Укучылар үзләре нәтиҗә ясыйлар: Кто? Собака, Аня, бабочка. Что?дерево, телефон, розы
кем? Аня. Нәрсә: эт, күбәләк, агач, телефон, роза.
(Укучылар җавабы):
- Исемнәр берлек һәм күплек санда була.
-Единственное и мн. число.1 укучы русча, 1укучы татарча сүзләрне берлек һәм күплек санда әйтеп чыга: Книга- книги, ручка – ручки, карандаш – карандаши.
Китап- китаплар, каләм- каләмнәр, карандаш – карандашлар.
Димәк, исемнәр берлек санда һәм күплек санда була.
Махсус кушымчасы юк.
-лар,-ләр,-нар,-нәр
Русча 1 укучы нәтиҗә ясый.
Девочка-девочки, собака –собаки, рыба – рыбы, зуб- зубы
(Муз.тәнәфес)
(На доске: У розы-сущ. Роза, ж.р.,ед.ч.,1 скл,р.п.,неод,нариц.,доп.
Да. Роза – имя девочки
Пишутся с большой буквы в кавычках
-Шарик, Зорька,Катя Петрова. Эт, сыер, укучы.
-Үзгәрмәде.Татар телендә дә, рус телендә дә кеше исемнәре,хайван кушаматлары баш хәрефтән языла.
-Ялгызлык исемнәр һәм уртаклык исемнәр
Үзбәя
-Юк.
Тел - әниемнең теләге!
Тел кешене дус итә, бер- беренә беркетә.
Татлы тел тимер капканы ачар.
-Кушымчалар.
-Кушымчалар.
-Килеш кушымчалары.
Җөмләдәге сүзләрне бер- берсенә бәйләр өчен килеш кушымчалары кирәк.
Китап,китапның...
Укучылар җавабы:
-Рус телендә дә, атар телендә дә килешләр бар.
-6
-Алар җөмләдәге сүзләрне бәйләү өчен хезмәт итәләр.
Баш килеш һәм төшем килеше туры килә. Ә калганнар туры килми.
ТБУУГ: уку мәсьәләсен чишүдә логик фикерләү, төп билгеләрне
аерып алу нигезендә
кагыйдә формалаштыру
КУУГ: үз фикереңне тулы һәм төгәл итеп әйтә белү
РУУГ: үз эшчәнлегеңне контрольгә алу
Уку эшчәнлеген йомгаклау. Рефлексия.
Рефлексия деятельности (итог урока)
Укытучы өчен максат. дәрестәге эшчәнлекне анализлау, белемнәрне бәяләү һәм киләчәккә перспектива билгеләү
Укучылар өчен максат: үз фикереңне дәлилләү, дәрестә алган белемнәрнең әһәмиятен аңлау, аларны киләчәктә куллана белү
Укытучы өчен максат: өй эшен хәбәр итү, аны башкару ысулын аңлату
Укучылар өчен максат: өй эшен дөрес башкару
-Әйдәгез укучылар, бүгенге дәрестә өйрәнгәннәрдән чыгып нәтиҗә ясыйк.
Учитель русского языка (На слайде):Вывод
Татар теле укытучысы:
Нәтиҗә ясау.
-Дәреснең девизы ничек иде?
Без дәреснең максатына ирештекме?
Өй эше.Исемнәр кулланып 3-4 җөмләле хикәя төзеп язарга
С сущ. Сост.кроссворд
Бәяләү.
Укучылар җавабы:
-Исем предметны белдерә, кем? нәрсә? соравына җавап бирә.
-берлек һәм күплек санда була.
-уртаклык һәм ялгызлык исемнәр.Ялгызлык исменәр баш хәрефтән языла.
-Килешләрдә төрләнә.
-Рус телендә род төшенчәсе бар, ә татар телендә юк.
-Ру телендә җанлы предметларга кто? Соравы куела, ә татар телендә кешеләргә генә кем? соравы куела.
Үзбәя
ШУГГ: үз мөмкинлекләреңне белү-белмәү чикләрен чамалау
ТБУУГ: фикерләүдә логик чылбыр төзү
РУУГ: эшләнгән эшнең сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү
КУУГ: күршең белән хезмәттәшлек итү
ШУУГ: үз уңышларың / уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү
РУУГ: үз эшчәнлегеңне контрольгә алу
