«Килешенде» «Килешенде» «Раслыйм»
МБГБУ “Аерым предметлар МБГБУ “Аерым предметлар МБГБУ “Аерым предметлар
тирәнтен өйрәнелә торган тирәнтен өйрәнелә торган тирәнтен өйрәнелә торган
35 нче урта гомуми белем 35 нче урта гомуми белем 35 нче урта гомуми белем
мәктәбе” нең мәктәбе”нең милли мәсьәләләр мәктәбе”
МБ җитәкчесе буенча директор урынбасары директоры
_______/ Г.Ф.Гыйлаҗева __________ / Г.Р.Шиһапова _________/ Е.В.Глухарева
1 нче номерлы беркетмә 246 нчы номерлы боерык
“28” август 2015 нче ел “28 ” август 2015 нче ел “29 ”август 2015 нче ел
Татар теленнән эш программасы
Казан шәһәре Идел буе районы МБГБУ “Аерым предметлар
тирәнтен өйрәнелә торган 35 нче урта гомуми белем мәктәбе”
Фатаува Гөлнур Мөхәмәтҗан кызы,
татар теле һәм әдәбияты укытучысы
4 нче сыйныфлар (рус төркемнәре)
(ФДББС таләпләренә нигезләнгән башлангыч гомуми белем баскычы)
Педагогик киңәшмәдә каралды
2 нче номерлы беркетмә
“28 ” август 2015 нче ел
2015 – 2016 нче уку елы
Аңлатма язуы
4 нче сыйныфлар өчен татар теленнән эш программасы Россия Федерациясендәге һәм Татарстан Республикасындагы мәгарифкә кагылышлы хокукый-норматив актларга һәм федераль дәүләт стандартларына нигезләнеп төзелде:
1. “Россия Федерациясендә мәгариф турында” гы РФ Законы (Федеральный закон от 29.12.2012 273-ФЗ “Об образовании в Российской Федерации”).
2. Татарстан Республикасының “Мәгариф турында” гы Законы (Закон Республики Татарстан “Об образовании” № 68-ЗРТ от 22 июля 2013 года, статья 8).
3. Россия Федерациясенең “Россия Федерациясе халыклары телләре турында” гы 126-ФЗ нчы номерлы Законы (24.07.1998).
4. “Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы, (Закон Республики Татарстан от 08.07.1992 № 1560-XII (ред. От 03.03.2012 г.) “О государственных языках Республики Татарстани других языках в Республики Татарстан”).
5. Төп гомуми белем бирүнең Федераль дәүләт белем бирү стандарты (Россия Ферерациясе Мәгариф һәм фән министрлыгында 2010 нчы елның 17 нче декабрендә (1897 нче номерлы боерык), РФ Юстиция Министрлыгында 19644 нче регистрацион номеры белән 2011 нче елның 1 нче февралендә теркәлгән).
6. Рус телендә урта тулы гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен укыту программасы (рус телендә сөйләшүч балалар өчен) 1-11 нчы сыйныфлар, (төзүче-авторы:– К.С.Фәтхуллова, Казан, 2014.)
7. Татар теле = Татарский язык. 4 сыйныф: рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен д-лек / И.Л.Литвинов, Э.Р.Садыйкова, Л.И.Гарипова; (рәссамы С.Х.Ибраһимова).-Казан : Татар.кит.нәшр., 2014.-143.:рәс.б-н.
8. Мәктәпнең укыту планы.
4 нче сыйныф өчен "Татар теле" курсының эш программасы Федераль дәүләт белем бирү стандартларының таләпләренә туры китереп, Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән “Рус телендә урта тулы гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен укыту программасы (рус телендә сөйләшүч балалар өчен) 1-11 нчы сыйныфлар, (төзүче-авторы:– К.С.Фәтхуллова, Казан, 2014.), Татарстанның Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән дәреслеккә нигезләнеп төзелде.
Рус телендә белем бирү мәктәбендә татар балаларына татар теле укытуның максаты:
Укучыларда ана телен өйрәнүгә кызыксыну, аның аркылы башка телләрне дә өйрәнү теләге уяту; үз милләтеңә, аның мәдәни үзенчәлекләренә, гореф-гадәтләренә, ана телеңә мәхәббәт тәрбияләү; шулар аркылы башка милләтләргә, аларның гореф-гадәтләренә, мәдәниятләренә ихтирам уяту.
Балаларда туган телгә, аның яңгырашына, сүзлек байлыгына карата кызыксыну уяту. Тел күренешләрен аңларга, эзлекле фикер йөртергә өйрәтү. Фәнни-тикшерү эшчәнлеге алып баруга мотивация тудыру, проект эшләрен башкаруны дөрес оештыру. Тел берәмлекләрен урынлы кулланып, бәйләнешле сөйләм тудыру өстендә эшләү, аралашу компетенциясе булдыру.
Бурычлары:
- укучыларда, туган телгә сакчыл караш тәрбияләү;
- укучыларның сөйләм эшчәнлеген һәм фикерләү сәләтен, төрле шартларда әдәби телдә дөрес аралаша белү күнекмәләрен үстерү;
- татар теленең фонетик төзелеше, орфоэпик, орфографик нормалары турында белем бирү;
- телнең лексик байлыгын анализлый, күрә, таба белү сәләтен, осталыгын булдыру, үстерү, сүз байлыгын арттыру;
- татар теленең сүз ясалыш мөмкинлекләрен үзләштерү, гамәли кулланылышка кертү;
- алынган белемне һәм осталыкны тормышта максатчан кулланырга өйрәтү;
- сүзлекләр, дәреслек, өстәмә һәм белешмә әдәбият белән эш итү, уку, язу күнекмәләрен камилләштерү;
- үз милләтеңә, телеңә хөрмәт белән карау, шулай ук татар теле аша башка милләт вәкилләренә, аларның рухи мирасына мәхәббәт хисе тәрбияләү.
Уку фәненең уку планында тоткан урыны
Мәктәпнең укыту планы нигезендә 4 нче сыйныфта татар теле дәресләрен укытуга атнага өч сәгать бирелә, ел дәвамында 105 дәрес тәшкил итә, эш программасында да уку елы дәвамында 105 дәрес үткәрү планлаштырыла.
Яңа стандарт куйган таләпләр
Икенче буын стандартларының нигезен яңа төр мөнәсәбәтләр тәшкил итә: бүген укучының билгеле бер белем дәрәҗәсенә ия булуын дәүләт кенә түгел, ә бәлки укучы, аның әти-әнисе дә дәүләттән билгеле бер күләмдә сыйфатлы белем бирүен таләп итү хокукына ия.
Икенче буын стандартлары шәхес үсешен тәэмин итү, укытуга үз эшеңне төптән белеп якын килү бурычын куя. Башкача әйткәндә, мәгариф системасы баланы белемле итү хакында гына түгел, аңа күнекмәләр бирү, аны эшкә өйрәтү турында да кайгырта.
Яңа стандартларның тагын бер ягын ассызыклап үтәргә кирәк: аларда укучыга һәм укытучыга гына түгел, ә бәлки барлык дәрәҗәдәге мәгариф системасына (федераль, төбәк, район мәгариф системасына, мәктәпкә) билгеле бер җитди таләпләр куела.Таләпләрнең өч төркеме билгеләнгән: 1) базис укыту планының төзелешенә һәм эчтәлегенә; 2) аны үзләштерү нәтиҗәләренә; 3) укыту программаларын гамәлгә ашыру шартларына таләпләр.
Төп укыту программаларын үзләштерү нәтиҗәләренә таләпләр - һәр укучының гыйлем туплауда ирешкән казанышларын шәхси бәяләү критерийлары ул. Шул нигездә укучының танып-белү, универсал белем туплау (операциональ) эшчәнлегеннән, мәгариф системасының барлык дәрәҗәләрендә (республика, төбәк, аерым мәгариф учреждениеләрендә) эшчәнлекнең нәтиҗәлелеген интеграль бәяләүдән гыйбарәт.
Нәтиҗәләргә таләпләр - гомуми белем программаларының барлык төрләренең состав өлеше. Алар шәхси, эшчәнлекнең гомумиләштерелгән ысуллары (метапредмет) һәм фәнне өйрәнү нәтиҗәләрен үз эченә ала.
Метапредмет нәтиҗәләренә стандартларда универсал уку эшчәнлеге дип билгеләнгән гомумиләштерелгән эшчәнлек ысуллары кертелә. Алар, уку-укыту кысаларында гына куллану белән бергә, кеше эшчәнлегенең төрле өлкәләрендә танып-белү яки гамәли мәсьәләләрне хәл иткәндә файдаланылырга мөмкин.
Яңа стандартта укыту күнекмәләре ике зур блокка - универсал блокка һәм фән блогына бүленгән. Универсал уку эшчәнлеге термины педагогикада бүген кулланыла торган гомуми уку күнекмәләрен, гомуми танып-белү, фәнне өстәмә өйрәнү эшчәнлеген алыштыра. Яңа стандартларны төзүчеләр аларны дүрт блокка - шәхси, регулятив, танып-белү һәм коммуникатив блокка берләштергән.
Шәхси эшчәнлек баланың тормыш кыйммәтләрен, әхлакый һәм мораль нормаларны аңлавын һәм кабул итүен, аның әйләнә-тирәсендәге барлык нәрсәгә шәхси карашы формалашуны аңлауга юнәлтелгән.
Универсаль гамәлләр (фән буенча, метапредмет, шәхескә бәйле нәтиҗәләр):
А. Фән буенча:
-укучыларның коммуникатив компетенциясен (аралашу осталыгын) үстерү, ягъни татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләре булдыру;
- коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә аралашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, итагатьле һәм киң күңелле әңгәмәдәш булу;
- “Татар теле һәм әдәбияты” фәненә карата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыру һәм шулар нигезендә белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы үзләштергә шартлар тудыру.
Б. Метапредмет
Регулятив УУГ:
- дәреснең проблемасын (тема) һәм максатларын мөстәкыйль формалаштыру;
- проблеманы аңлап гипотеза чыгару, үз фикереңне дәлилләр китереп раслый белү, телдән (диалогик, монологик) һәм язма сөйләмдә сәбәп-нәтиҗә бәйләнешен аерып алу, нәтиҗәләрне формалаштыру;
- максатка ирешү юлларын билгеләү;
- үз эшчәнлегеңнең нәтиҗәле булуына ирешү, үз эшчәнлегеңне контрольгә алу;
- укытучы белән бергәләп, үз эшен, иптәшләренең җавапларын бәяләү;
- кагыйдә, күрсәтмәләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу;
- эшләнгән эшкә бәя бирү, сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү
Танып белү гамәлләре:
- танып белү юнәлешендәге максатларны билгеләү;
- укучының үз эшчәнлеген мөстәкыйль рәвештә оештыра
- белүе, бәяләве, үзенең кызыксынучанлык өлкәсен билгеләве;
- мөстәкыйль рәвештә теманы, куелган проблеманы ача белү, фикер йөртү;
- уку мәсьәләсе тирәсендә логик фикерләү;
- фикерләүдә логик чылбыр төзү;
- тема тирәсендәге төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру;
- төрле мәгълүмат чаралары белән эшли, кирәкле мәгълүматны таба, анализлый һәм үз эшчәнлегендә куллана белү;
- фонетик анализ ясау күнекмәләре булдыру;
- сүз ясалыш ысулларыннан файдаланып сүзләр ясый белү , сөйләм эшчәнлегендә алардан дөрес һәм урынлы файдалана белү;
- телне әдәбият, рәсем һәм музыка сәнгате белән бәйләп, сүз сәнгатенең кыйммәтен күрсәтү, матурлыкны танырга өйрәтү;
- тел берәмлекләренең әдәби әсәр тудырудагы ролен билгеләү;
- татарчадан русчага, русчадан татарчага тәрҗемә итү юлы аша фразеологик берәмлекләрнең эчтәлегендәге фәлсәфәне үзләштерү.
Коммуникатив УУГ:
- тыңлый белү;
- диалог төзүдә һәм коллектив фикер алышуда катнашу;
- сыйныфташлары һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү;
- төрле фикерләрне исәпкә алып эш итү;
- үз фикерен дәлилли белү, тормыштан мисаллар китерү;
- төрле җавапларны тыңлау, чагыштыру, нәтиҗә ясау;
- үз фикерен тулы һәм төгәл итеп әйтә белү;
- күмәк эш вакытында уртак фикергә килү;
- мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек итүдә инициативасы күрсәтү;
- укылган текстлар буенча сораулар бирә алу;
- бирелгән текстларның дәвамын үзлектән сөйләп карау, фикер әйтү автор фикере белән чагыштыру;
- үз эшен контрольдә тоту, сыйныфташларына ярдәм итү;
- коммуникатив күнекмәләрнең кеше тормышындагы ролен билгеләү;
- үз фикерләрен телдән һәм язмача җиткерә белү;
- башкаларны тыңлый, киңәш бирә белү;
- сыйныфташлары каршында төрле темаларга, башкарылган проектлар буенча чыгыш ясау;
- иптәшенең гамәлләрен бәяләү, күрше белән хезмәттәшлек итү
В.Шәхескә бәйле:
- атар теленең дәүләт теле буларак ролен аңлау;
- шәхесара һәм мәдәниара аралашуда татар телен куллануга уңай караш булдыру;
- татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге формалаштыру.
- әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау.
Курсның эчтәлеге
Календарь-тематик планлаштыру
Татар теле
Сыйныф 4”В”,(рус төркеме)
Укытучы Фатаува Гөлнур Мөхәммәтҗан кызы
Сәгатьләр саны 105
Барлыгы 105 сәг.; атнага 3 сәг.
Планлаштырылган контроль дәресләр 4 сәг.
План буенча 4 В
Факт буенча
4 В
Мәктәптә(13 сәгать)
1
Белем көне
1
2.09
2
Кадәр, соң бәйлекләрен кабатлау
1
5.09
3
Сыйфатның чагыштыру дәрәҗәсен кабатлау
1
7.09
4
Бишкә куша , биштән ала конструкциясен сөйләмгә кертү
1
9.09
5
Бишкә бүлә, бишкә тапкырлый конструкцясен сөйләмгә кертү.
1
12.09
6
к һәм г авазларын кабатлау. Бишкә куша, биштән ала конструкцияләрен кабатлау.
1
14.09
7
к һәм г авазларын кабатлау. Бишкә бүлә , бишкә тапкырлый конструкцияләрен кабатлау.
1
16.09
8
Бишкә куша, биштән ала , Бишкә бүлә , бишкә тапкырлый конструкцияләрен ныгыту.
1
19.09
9
Яңа уку елы. Бәйләнешле сөйләм үстерү. “Белем көне”
1
21.09
10
Хәзерге заман һәм билгеле, билгесез үткән заман фигыльләрен кабатлау.
1
23.09
11
Омонимнарны кабатлау.
1
26.09
12
Сүзлек диктанты.Омонимнарны кабатлау.
1
28.09
13
Хаталар өстендә эш.
Безнең исемнәр нәрсәне аңлата?”
1
30.09
Татарстанның дәүләт символлары(14 сәгать)
14
Сыйфат ясаучы кушымча
- лы \ -ле
1
3.10
15
Сыйфат ясаучы кушымча - сыз\ -сез.
1
5.10
16
Сыйфатларның дөрес язылышы
1
7.10
17
Антонимнар
1
10.10
18
Синонимнар.
1
12.10
19
Исем ясаучы -лык\-лек кушымчалары.
1
14.10
20
Контроль эш №1
(Антонимнарны һәм синонимнарны кабатлау)
1
17.10
21
Хаталар өстендә эш
1
19.10
22
Татарстан -мөстәкыйль дәүләт. Б.С.Ү. “Туган илем - Татарстан”
1
21.10
23
Сүз ясаучы -лы\-ле, -сыз \-сез, -лык\-лек кушымчаларын кабатлау.
1
24.10
24
Сүзлек диктанты.(“Сыйфат”)
1
26.10
25
Хаталар өстендә эш.
Татарстан Республикасының дәүләт символлары
1
28.10
26
Антоним, синоним, омонимнарны кабатлау.
1
7.11
27
Үткән материалны кабатлау
1
9.11
Зоопаркта(15 сәгать)
28
Кебек, шикелле бәйлекләрен кабатлау.
1
11.11
29
Ясалма сүзләр.
1
14.11
30
Ясалма сүзләр белән җөмләләр төзү.
1
16.11
31
Сыйфатларның артыклык дәрәҗәсе.
1
18.11
32
Артыклык дәрәҗәсе ясаучы көчәйткеч кисәкчәләр: бик, иң.
1
21.11
33
Бик, иң кисәкчәләре белән җөмләләр төзү.
1
23.11
34
Сыйфатларның артыклык дәрәҗәсен ныгыту.
1
25.11
35
Бәйләнешле сөйләм үстерү. “Минем дүрт аяклы дустым”
1
28.11
36
"Баланың бәхете бар", "Бәхетле бала" конструкцияләрен чагыштыру.
1
30.11
37
Сыйфат дәрәҗәләрен кабатлау.
1
2.12
38
Саннарны кабатлау. Бәйләнешле сөйләм үстерү. “Минем яраткан җәнлегем”
1
5.12
39
Саннарны сөйләм телендә куллану.
1
7.12
40
Хәзерге һәм үткән заман фигыльнең юклык формасы. Бәйләнешле сөйләм үстерү. “Зоопаркта”.
1
9.12
41
Контроль диктант №2 “Алма” (Сыйфат, сан сүз төркемен кабатлау)
1
12.12
42
-лы\-ле кушымчалы сыйфатларны сөйләмдә куллану.
Хаталар өстендә эш
1
14.12
Табигатьне саклыйбыз(6 сәгать)
43
Бәйләнешле сөйләм үстерү. “Табигатьне саклыйбыз”.
1
16.12
44
Икән сүзен җөмләдә куллану.
1
19.12
45
Үткән заман фигыльнең төрләнеше.
1
21.12
46
Сүзлек диктанты (Үткән заман фигыль)
1
23.12
47
Хаталар өстендә эш. Үткән заман фигыльләрне кабатлау.
1
9.01
48
Үткән заман фигыль төрләнешен кабатлау.
1
11.01
Һөнәрләр(8 сәгать)
49
Таба, аша бәйлекләре
1
13.01
50
Таба, аша бәйлекләрен җөмләдә куллану
1
16.01
51
Тамыр сүзләр, ясалма сүзләр, тезмә сүзләрне чагыштыру
1
18.01
52
Тамыр сүзләр, ясалма сүзләр, тезмә сүзләрне җөмләләрдә куллану.
1
20.01
53
Юклык алмашлыклары.
1
23.01
54
Юклык алмашлыкларын кабатлау.Бәйләнешле сөйләм үстерү. "Бөтен һөнәрләр дә яхшы".
1
25.01
55
Бу алмашлыгының килешләрдә төрләнүе.
1
27.01
56
Бу алмашлыгының килешләрдә төрләнүен ныгыту.
1
30.01
Үзәк универмагта(11 сәгать)
57
Ябык-ябыла конструкциясен кертү
1
1.02
58
Теге алмашлыгының килешләрдә төрләнүе.
1
3.02
59
Бу, теге алмашлыкларын ныгыту дәресе.
1
6.02
60
Бүлек кострукциясен өйрәнү.
1
8.02
61
Кушма сүзләр.
1
10.02
62
Саннарны кабатлау.
1
13.02
63
Контроль эш №3
(Алмашлыкларны кабатлау)
1
15.02
64
Хаталар өстендә эш
Сыйфатның чагыштыру дәрәҗәсен кабатлау.
1
17.02
65
Үзәк универмаг темасына диалогик сөйләм.
1
20.02
66
Үзәк универмаг темасын кабатлау
1
22.02
67
Кибеттә темасына диалогик сөйләм.
1
24.02
Татарстанның тарихы белән танышабыз(12 сәгать)
68
Билгеле киләчәк заман хикәя фигыль
1
27.02
69
Билгеле киләчәк заман фигыльнең зат-сан белән төрләнеше.
1
1.03
70
Билгеле киләчәк заман фигыльнең зат-сан белән төрләнешен ныгыту.
1
3.03
71
Билгеле киләчәк заман фигылен сөйләмдә куллану.
1
6.03
72
Татарстанның тарихи урыннары дигән темага сөйләшү
1
8.03
73
Билгеле киләчәк заман фигылен кабатлау
1
10.03
74
Сүзлек диктанты (“Фигыль”)
1
13.03
75
Хаталар өстендә эш.
1
15.03
76
Фигыльнең хәзерге, үткән, киләчәк заман формаларын кабатлау.
1
17.03
77
Фигыльнең хәзерге, үткән, киләчәк заман формаларын ныгыту
1
29.03
78
Фигыль сүз төркемен кабатлау.
1
31.03
79
Билгеле үткән һәм билгеле киләчәк заман фигыльләрен кабатлау.
1
3.04
Музейга барабыз(10 сәгать)
80
Музейлар темасына диалогик сөйләм оештыру.
1
5.04
81
Фигыльнең үткән заман формасын кабатлау.
1
7.04
82
Фигыльнең үткән заман формасын ныгыту.
1
10.04
83
Вакыт , сәгать төшенчәләренә диалогик сөйләм үстерү
1
12.04
84
Кирәк, ярамый сүзләрен кабатлау.
1
14.04
85
Бу алмашлыгының килешләрдә төрләндерүен кабатлау.
1
17.04
86
Казанда музейлар тексты өстендә эш.
1
19.04
87
Фигыль.
сүзлек диктанты
1
21.04
88
Хаталар өстендә эш.
Исемнәрнең килеш белән төрләнүе
1
24.04
89
Исемнәрнең килеш белән төрләнүен кабатлау.
1
26.04
Исәнме, җәй!(8 сәгать)
90
Билгесез үткән, билгеле киләчәк заман фигыльләрен кабатлау.
1
28.04
91
Сәгать, вакыт темасын кабатлау.
1
1.05
92
Кемнең, кемнеке алмашлыкларын искә төшерү.
1
3.05
93
Зат алмашлыкларын сөйләмдә куллануны ныгыту.
1
5.05
94
Бакчада темасына диалогик сөйләм оештыру.
1
8.05
95
Бәйлекләрне кабатлау.
1
10.05
96
Сүзлек диктанты (“Алмашлыклар”)
1
12.05
97
Хаталар өстендә эш.
Сүз төркемнәрен кабатлау.
1
15.05
Балачак китапларым(8 сәгать)
98
Яраткан әкиятем темасына монологик сөйләм оештыру.
1
17.05
99
Бәйләнешле сөйләм үстерү. Яраткан әкиятем.
1
19.05
100
Контроль эш №4.(Сүз төркемнәрен кабатлау)
1
22.05
101
Хаталар өстендә эш.
Сүз басымы.
1
24.05
102
Билгесез үткән, билгеле киләчәк заман фигыльләрен,бәйлекләрне кабатлау.
1
26.05
103
Ел буе үткәннәрне кабатлау.
1
29.05
104
Сүз төркемнәрен кабатлау
1
30.05
105
ЙОМГАКЛАУ.
1
31.05
Укыту-методик һәм матди-техник тәэмин ителеш
Укытучы өчен:
Рус телендә урта тулы гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен укыту программасы (рус телендә сөйләшүчеалалар өчен) 1-11 нчы сыйныфлар, (төзүче-авторы:– К.С.Фәтхуллова, Казан, 2014.)
Татар теле = Татарский язык. 4 сыйныф: рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен д-лек / И.Л.Литвинов, Э.Р.Садыйкова, Л.И.Гарипова; (рәссамы С.Х.Ибраһимова).-Казан : Татар.кит.нәшр., 2014.-143.:рәс.б-н.
Сафиуллина Ф. С. Хәзерге татар әдәби теле. Югары һәм урта уку йортлары өчен дәреслек. – Казан: “Мәгариф” нәшр., 2006.
Укучы өчен:
1. Дәреслек: И.Л.Литвинов, Э.Р.Садыйкова, Л.И.Гарипова. Татар теле һәм уку китабы. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 3 нче сыйныфы өчен дәреслек ( рус телендә сөйләшүче балалар өчен) Казан Татарстан китап нәшрияты
2013.
2. Татар теленнән эш дәфтәре: рус телендә башл. гомуми белем бирү мәкт. 3 нче с-фы өчен (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) / Э.Р. Садыйкова, Л.И. Гарипова, Л.Х. Гыйльметдинова; [рәссамы Светлана Ибраһимова]. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2013. – 79 б.
3. Татарско-русский учебный словар / Ганиев Ф.А., Абдуллин И.А., Гатаулина Р.Г. и др. – М.: Рус. яз., 1992. – 416 с.
4. Татар теленең орфографик сүзлеге: Башлангыч мәктәп укучылары өчен / Яңадан эшләнгән дүртенче басма. – Казан: Мәгариф, 1996. – 144 б.
Интернет-ресурс.
1.Единая коллекция Цифровых Образовательных Ресурсов. – Режим доступа : [link]
Язма сөйләмне бәяләү
2—4 нче сыйныфларда укучыларның язма сөйләм күнекмәләрен үстерү өчен, өйрәтү характерындагы изложениеләр һәм сочинениеләр яздырыла. Аларны бәяләгәндә, эшнең эчтәлеге ягыннан тулы һәм эзлекле язылуы, грамоталы булуы исәпкә алына. Башлангыч сыйныфларда изложение һәм сочинениеләр өчен бер билге куела.
Эзлекле язылган, 1 орфографик һәм 1 пунктуацион яки 1 грамматик хаталы эшкә «5»ле куела.
Эзлекле язылган, ләкин эчтәлектә ялгыш җибәрелгән, 2—3 орфографик һәм пунктуацион яки 2—3 грамматик хаталы эшкә «4»ле куела.
Эзлекле язылмаган, 4—6 орфографик һәм пунктуацион яки 4—6 грамматик хаталы эшкә «3»ле куела.
Эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 7 дән артык орфографик һәм пунктуацион яки 7дән артык тупас грамматик хаталы эшкә «2»ле куела.
Мәктәп компонентындагы сәгатьләр бүленеше
Барлыгы (сәгать саны)
Татар теле = Татарский язык. 4 сыйныф : рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен д-лек / И.Л. Литвинов, Э.Р.Садыйкова, Л.И.Гарипова; (рәссамы Светлана Ибраһимова). – Казан: Татар.кит.нәшр., 2014. – 143 б.: рәс б-н.
Контроль эш №1
1 нче вариант
Выпишите слова, отвечающие на вопрос нинди?
Матур, китап, укый, зур, акыллы, белемле, яза, майсыз.
Спишите прилагательные парами, подбирая антонимы.
Пример: Ялкау-тырыш(ленивый-старательный).
Яхшы, матур, яшь, авыл, яжа, ямьсез, карт, начар,иске, шәһәр.
Образуйте от существительных прилагательное при помощи аффиксов –лы/-ле, -сыз/-сез.
Пример: Җиләк – җиләкле, җиләксез.
Алма, балык, кояш, май, бәхет.
Спишите прилагательные парами, подбирая синонимы.
Пример: Яхшы-әйбәт;
Татлы, дәү, зур, бәләкәй, әби, кала, дәү әни, шәһәр, баллы, кечкенә.
Составьте предложения:
Килдек, мәктәпкә, без, бүген.
Көн, кояшлы, бүген, һәм, матур.
Переведите слова
Тынычлык –
Акыллы –
Бүләргә –
Уйларга –
Татар теле = Татарский язык. 4 сыйныф : рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен д-лек / И.Л. Литвинов, Э.Р.Садыйкова, Л.И.Гарипова; (рәссамы Светлана Ибраһимова). – Казан: Татар.кит.нәшр., 2014. – 143 б.: рәс б-н.
Контроль эш №1
2 нче вариант
Выпишите слова, отвечающие на вопрос нинди?
Ямьсез, дәфтәр, ишек, кечкенә, кояшлы, карый,балыклы, алмалы.
Спишите прилагательные парами, подбирая антонимы.
Пример: Ялкау-тырыш(ленивый-старательный).
Кечкенә, матур, биек, ак, яңа, ямьсез, тәбәнәк, зур, иске, кара.
Образуйте от существительных прилагательное при помощи аффиксов –лы/-ле, -сыз/-сез.
Пример: Җиләк – җиләкле, җиләксез.
Чәчәк, күңел, ай, май, тоз.
Спишите прилагательные парами, подбирая синонимы.
Пример: Яхшы-әйбәт;
Матур, дәү, зур, бәләкәй, бабай, кала, дәү әти, шәһәр, ямьле, нәни.
Составьте предложения:
Бардык, урманга, без, кичә.
Гөмбәләр, җыйдык, һәм, җиләкләр, без.
Переведите слова
Азатлык –
Санарга –
Күңелле –
Тозсыз –
Кояшлы ил: рус телендә башл. гомуми белем бирү мәкт. 4 нче с-фы өчен хрестоматия (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) /(төз.-авт.: Г.М.Әхмәтҗанова һ.б.)
Контроль диктант №2
Алма.
Бакчачы бабай Чулпанга түм-түгәрәк, кып-кызыл бер алма бирде. Ул алма шулкадәр зур, шулкадәр матур, шулкадәр тәмле һәм шулкадәр хуш исле иде.
Кыз моңсу күзләре белән алмага озак карап торды. Ләкин ул кызыл алманы ашарга ашыкмады.
Бирем
1 нче вариант
Тор! Торма! – сүзләрен киләчәк заманда зат-санда язарга.
2 нче вариант
Бир! Бирмә! – сүзләрен киләчәк заманда, зат-санда язарга.
Татар теле = Татарский язык. 4 сыйныф : рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен д-лек / И.Л. Литвинов, Э.Р.Садыйкова, Л.И.Гарипова; (рәссамы Светлана Ибраһимова). – Казан: Татар.кит.нәшр., 2014. – 143 б.: рәс б-н.
Контроль эш №3
1 нче вариант.
Переведи слова
Веете –
Учёный –
Открытие –
Здание –
Историк –
Выпиши глаголы будущего определенного времени.
Арды, бара, бирәчәк, утырды, кайтачак, барачак, сикерә, бирде, буяды, укыячак.
Напиши глаголы в будущем определенном времени.
Пример: Аша! – ашаячак.
Укы! Утыр! Сикер! Ят! Йөгер!
Напиши глаголы будущего определенного времени в отрицательной форме.
Пример: Ашаячак ( ашамаячак);
Бирәчәк, ятачак, алачак, йөртәчәк, утырачак.
Зат-санда язарга.
Картаячак; пешермәячәк.
Напиши предложения в будущем определенном времени
Ул иртәгә укырга бара.
Мин кунакка киттем.
Татар теле = Татарский язык. 4 сыйныф : рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен д-лек / И.Л. Литвинов, Э.Р.Садыйкова, Л.И.Гарипова; (рәссамы Светлана Ибраһимова). – Казан: Татар.кит.нәшр., 2014. – 143 б.: рәс б-н.
Контроль эш №3.
нче вариант.
Переведи слова
Ловкие –
История –
Вселенная –
как –
Исторический –
Выпиши глаголы будущего определенного времени.
Ара, барачак, бирмәде, китте, кайтачак, менәчәк, уйнады, ясый, ашаячак, арды.
Напиши глаголы в будущем определенном времени.
Пример: Аша! – ашаячак.
Яз! Ятла! Сөйлә! Җырла! Бар!
Напиши глаголы будущего определенного времени в отрицательной форме.
Пример: Ашаячак ( ашамаячак);
Китәчәк, сатачак, уйнаячак, атачак, себерәчәк.
Зат-санда язарга.
Сөртәчәк; утырмаячак.
Напиши предложения в будущем определенном времени
Без өйгә кайттык.
Мин кинога барам.
Татар теле = Татарский язык. 4 сыйныф : рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен д-лек / И.Л. Литвинов, Э.Р.Садыйкова, Л.И.Гарипова; (рәссамы Светлана Ибраһимова). – Казан: Татар.кит.нәшр., 2014. – 143 б.: рәс б-н.
Контроль эш №4
1 нче вариант
Переведи слова
Гөлҗимеш –
Кура җиләге –
Гөлбакча –
Карабодай –
Балыклы –
Зарарлы –
Составить словосочетания
Пример: Аккош – Аккошлы күл
Гөлҗимеш –
Кура җиләге –
Гөлбакча –
Карабодай –
Балыклы –
Зарарлы –
Составить предложения
Пример: Кояшлы көн – Бүген бик кояшлы көн.
Карлы кыш –
Җылы яз –
Җиләкле җәй –
Яңгырлы көз –
Определить какое это слово? (Тамыр или ясалма? Если ясалма: тезмә, кушма, парлы, кыскартылма, сүзъясагыч кушымчалымы? Часть речи?)
Пример: ап-ак – ясалма сүз, парлы, сыйфат.
Зарарлы –
КГУ –
Балыклы –
Зәп-зәңгәр –
Карабодай –
Җир җиләге –
Написать 5 тезмә сүз, 5 кушма.
Татар теле = Татарский язык. 4 сыйныф : рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен д-лек / И.Л. Литвинов, Э.Р.Садыйкова, Л.И.Гарипова; (рәссамы Светлана Ибраһимова). – Казан: Татар.кит.нәшр., 2014. – 143 б.: рәс б-н.
Контроль эш №4
нче вариант
Переведи слова
Агулы –
Җир җиләге –
Энҗе чәчәк –
Яхшырта –
Файдалы –
Ташбака –
Составить словосочетания
Пример: Аккош – Аккошлы күл
Җир җиләге –
Энҗе чәчәк –
Яхшырта –
Файдалы –
Ташбака –
Составить предложения
Пример: Кояшлы көн – Бүген бик кояшлы көн.
Җәйге яңгыр –
Көчле җил –
Язгы кояш –
Салкын көн –
Определить какое это слово? (Тамыр или ясалма? Если ясалма: тезмә, кушма, парлы, кыскартылма, сүзъясагыч кушымчалымы? Часть речи?)
Пример: ап-ак – ясалма сүз, парлы, сыйфат.
Файдалы –
Кып-кызыл –
Агулы –
Аккош –
Төньяк –
Кура җиләге –
Написать 5 тезмә сүз, 5 кушма.
