Комплексная алімпіядная работа па беларускай мове 10 клас
Максімальная колькасць балаў – 4. Эфектны – ________________________________________________.
Натхніцель – ______________________________________________.
Гора – ___________________________________________________.
Мастак слова – ____________________________________________.
Заданне 8. Запішыце беларускія адпаведнікі.
Максімальная колькасць балаў – 5.
ВОДГУК НА МАСТАЦКІ ТВОР Х клас
Трывожнае веча
Звоняць трывожна ў Хатыні званы,
Быццам склікаюць на веча
Памяць вайны, раны вайны,
Боль чалавечы.
Быццам склікаюць і іх, нежывых, —
Блізкіх, някроўных і кроўных, —
Нельга быць поўнаму вечу без іх,
Веча ж павінна быць поўным.
Крыўда не ціхне… Не прыйдуць яны…
Кожная плача травінка.
Звонам тужлівым у небе званы
Звоняць памінкі.
Будзяць трывогу апошніх хвілін,
Каменем помнікаў стынуць.
Грукае ў грудзі, як звон-напамін,
Попел Хатыні.
Стогне трывога і рэхам ідзе —
Мілю мінае за міляй…
Хочацца полю, каб болей нідзе
Гэтак званы не званілі.
Звоняць, не ціхнуць Хатыні званы,
Клічуць нястомна на веча
Памяць вайны, раны вайны,
Боль чалавечы!..
Алесь Бачыла
Даведкі і каментарыі
7) бессаромны, 8) няцотны.
Заданне 3.
Адна палавіна, дзве палавіны, абедзве палавіны, першая палавіна, другая палавіна.
Каментарый. Пры слове палавіна ўжываюцца толькі лічэбнікі адна, дзве, абедзве, першая, другая. Гэта абумоўлена самім значэннем слова палавіна – адна з дзвюх роўных частак, якія разам складаюць цэлае. Таму няправільна пісаць і гаварыць: тры палавіны, чацвёртая палавіна і г. д.
Заданне 4.
Якуб Колас нарадзіўся ў маляўнічым лясным кутку, дзе векавечныя хвоі і кашлатыя елкі падпіралі неба, а побач бруіліся хвалі нястомнага Нёмана. Акінчыцы, а потым Ласток – гэта ціхія і прыгожыя мясціны чароўнага роднага краю, дзе праляглі пуцявіны паэта. Але найбольш уражанняў юнацтва было звязана з леснічоўкай Альбуць, дзе ён прачытаў першае слова, склаў першы свой верш, слухаў песні лясных жаваранкаў, радаваўся гулкім вясновым навальніцам.
Апрача дарэктараў, быў у леснічоўцы і яшчэ адзін настаўнік – дзядзька Антось. Натура паэтычная і шматгранная, ён многае зрабіў, каб перад вачыма кемлівага і дасціпнага пляменніка раскрылася краса і веліч непаўторнай беларускай прыроды, складанае і нялёгкае сялянскае жыццё.
Тут, у Альбуці, загарэлася ў сэрцы Коласа паэтычная іскра, і ніякія ліхалецці жыцця не змаглі яе пагасіць. Так у Наднямонні з’явіўся свой паэт, свой пясняр сялянскай нядолі. Пачынаць паэтычны спеў яму дапамаглі хвалі Нёмана, гоман лесу, лугавое раздолле, дзядзькавы казкі, матчыны песні і само жыццё, якое настойліва стукалася ў акенца глухой леснічоўкі. (Паводле С. Александровіча)
Каментарый. За няправільна пастаўлены знак прыпынку, няправільна ўстаўленую літару мінус 0,1 бала
Заданне 7.
Эфектны – маляўнічы, прыгожы, чароўны.
Натхніцель – дарэктар, настаўнік.
Гора – ліхалецце, нядоля.
Мастак слова – паэт, пясняр, Якуб Колас.
Каментарый. Усяго 8 слоў. 0,5 бала за правільна выпісанае слова.
Заданне 8.
5
