Кичәлин төр: Хальмг улсин авьяс Цә - идәни дееж

МКОУ "Лаганя 1-гч тойгта дундын школ"

Хальмг улсин авьяс

"Цә - идәни дееж "

Багш: Манджиева Г.Б.

Класс: 5"а,б", талын келнә 6"а".

2013 җ.

Кичлин тор: Ц – идни дееж

Кичлин кvсл: Сурhульчнриг авъясла таньлдулх.

Цhин туск домг медvлх. Яhж ц

чандгинь даскх. Цааранднь келлh

оргжvлх.

Донцлмvд: Интерактивн самбр,плакат, зургуд.

Кичл ин йовуд:

Багш: Мендвт, кvндт гиичнр, сурhульчнр! "Ц-идни дееж"-

гидг кичлн эклжнвидн. Хальмг улс чигн, мана танhчд бсн

талын келн улс чигн – цуhар хальмг авъясуд медх зовт. Эн

кичэлдн бидн цhин авъясин тускар кvvндхвидн.

Зальта зандн цhсн

Зулд деегшн оргий,

Бсн хотыннь деежиг

Бурхндан нердж твий!

Уурта хотыннь деежинь

Уурта овкнртн нердий!

Уласн шавхр тальвринь

Yрн-садтаhан эдлий!

Аавнр-ээжнрн кvндлж,

Ааhта цhинь брvлий,

Енср чеежсн твсн

Йорлинь сонсж байрлий!

Ямаран нэр, байр болвчн хальмгуд цhр дееж брд,

бурхндан

нердн.

Кvvндвр: -Кvvкд хальмг улст ямаран олн-зvсн хот

бн?(махн

шолтhн, боорцг, ц, борг, булмг, будан, сегсрдг)

-Ямаран хот бидн одр болhн эдлнвидн?(ц)

- Герт гиич, эс гихл йирин кvн орж ирхл, бидн ю кеж огнвидн? (ц).

- Орvн ирж ирсн кvн ц амсад hардмн. Орvн ц амсад hархла, керг кvцдг,- гиж хальмгуд келдг.

- Тадн гертн яhж ц чандгинь vзсн болхт?

- Кенэ герт ц чанна, hаран оргтн.

Багш: Тадн меддг болхт ямаран хот-хол, нань чигн тоот цэ чанхла олзлгдна? Ода бидн яhж ц чандгинь келхвидн.

Зургт ниск зурата. – Эн юн зурата? (ниск)

Эн нискд бидн ц чанхвидн.Тvрvлд нискд ю кенвидн? (ус)

Уснд ю твнвидн? (давсн, ц)

Усн буслхла яhнавидн? (vс кенвидн)

Цбуслхла ю твнвидн? (тос, зать)

Цааранднь ю кех кергт? (самрх)

(Знг тогтаhад сурhульчнрар келvлх.)

Кроссвордар кодлх.

Ода бидн таднд цhин авъяс vзvлхвидн.

(Кvvкд хальмг бvшмvдт шир эргд сууцхана. Шир деер ц, боорцг, шанh, ааhс).

Соня: Хальмг улст кvндт хот – ц. Цэ зов эргvлж

самрдмн.Хальмгуд ю болвчн зов эргд кенэ.Зvн талас барун тал.

Эвелина: Цhэс дееж брдмн. Дееж бэрдг бичкн ааh бээх

йоста. Тер дvvргэд бурхна омн твдмн.

Дарунь ааhд ц кеhд гертнь кен ахднь огдмн.

Цг барун ам брvлж самрн огдг.(Yзvлх)

Соня: Гиичдэн ц огнэ. Хойр hарарнь брж огх

кергт.

Ц уухин омн барун hариннь нерн уга хурhна vзvр

норhад цацдм. .(Гиичнрт ц кеж огн)

Багш: Ц авчах кvн бас хойр hарарн авдмн.

Бося: Кезн мана аавнр-ээжнр модн ааhд ц уудг

бж.(агч ааh) Ода бидн чолун ааhд кедмн. Хумха

хурhарнь ааhин ам керчж огдго.Хумха хурhн энд-

тенд юм хушлад йовдгтан бузр гиж тоолгдна.

Багш: Не, ода гиичтhн цhн уутн, йорлэн келтн.

Боря (герин эзн): Ц шингн болвчн-идни дееж,

Цаасн нимгн болвчн-номин колгн

Улан цhс ахцлго

Омн-омнксн хооткнь сн болж

Цуhар эмтн амулн эдлх болый!

Соня (герин эзн

кvvкд кvн): Цэ, боорцг элвг-делвг болж,

Кишг буйнь ирж, снь делгрж,

Му хамгинь эрлж,

Кvvкд ут наста бат кишгт болж,

Когшдvдин наснд кvрх болтха!

Вася (ковvнь): А, хрхн ц элвг-делвг болж,

Ноhан-Цаhан дркин гегн евж ,оршэж,

олн эмтн амулн эдлтхэ!

Маша (гиич): Кезэ чигн улан зандн цhн ууж,

Колсн hарhж, манна тиньгр

Седкл таварн

Нег-негндн халун уурта цhн белглж,

Сн амулн бх болтн!

Багш: Цээhин тускар домг бээнэ. Тер домгиг Бося келж огх.

Бося: Зунквин гегэн ик хуучта бээж. Тер гем-шалтган нег

медрлтэ кvvнд одж медvлнэ. Тернь иигж келнэ:

- Эн хуучндтн Деедсин идэн тусан кvргх.

- Деедсин идэн гисн юмб?

- Улан зандн цэ,- гиж хэрv огнэ.

- Тер цээhинь зооглад, зункван гегэн эдгнэ.

Шалтгасн эдгсинь байрлад.

- Цээhэр хотын дееж кетхэ гиж зэрлг бопна.

Багш: Цэ уучкад ааhан комрvлж тэвдго. Хальмг улс цээдэн

дурта. Цэ унд хэрvлнэ.Эн йир сэн амтта, канкнсн

сээхн vнртэ. Мана бичэчнр, шvлгчнр цээhин тускар

шvлгvд, дуд бичж.

Наташа: Кезэ, кенэ хальмг

Келхд, vvдэсн медхшв

Зуг орvн болhн

Зандрсн цээhэн буслhнав.

Давста, vстэ, тоста

Таварн ууhад суухла,

Танд юуhинь келхв. ("Хальмг цэ"С.Бося.)

Юля: Би хальмг цэ чаннав.

Бэкрснэ икинь hалд нернэв,

Хамгин агч ааhс дvvргнэв

Хээртэ vvрмvдэн цадтлнь тоонав. ("Хальмг цэ"

Хоньна Мууда)

Лера: Улан зандн цээhэн

Эргэд сууhад эдлий

Мна тиньгр седклэрн

Энкр танhчан байсай!("Хальмг цэ"С.Бося.)

Толик: Толhан овдкvр эмндг

Хээртэ хальмг цэ,

Идэни дееж болдг

Ик тоомсрта цэ,

Туужин халхд ордг

Туурсн хальмг цэ.( "Хальмг цэ"Б.Серэтр)

Багш: Лаганя шvлгч, композитор Увшан Альчан Иван

"Хальмг цэ" гидг ду бичж.

"Ээж ю келэ" vгинь Шугран В., айснь Уужан Б.5-а

класс дуулж огх

"Йорэлин дун" гидг дууг 6-б классин сурhульчнр

дуулх.

Наташа: Ирсн мана гиичнр

Кезэ чигн маннань тиньгр

Эн тер зовлн-тvрv уга

Ут наста бат кишгтэ болтн!

Багш: Тегэд мана кичэл тогсчэнэ. Сурhульчнрт

чигн, гиичнрт чигн ханлтан оргжэнэв.

Ут нас наслж,

Бат кишгтэ болж,

Шарлжах шар нарн дор,

Кокржэх кок тенгр дор,

Корстэ hазр деер

Менд амулн бээтн!