Сабақтың тақырыбы: Зат есім
Сабақтың мақсаты: зат есім туралы түсінігін кеңейту; зат есім болатын сөздерді мағынасы, грамматикалың белгісіне қарай талдату; сөздерді белгісіне қарай топтау арқылы оқушыларды ойлау жұмысына бейімдеу.
Сабақта қолданылатын әдістер: топтастыру, Венн диаграммасы.
Сабақтың барысы:
Қызығушылықты ояту
Сөз таптарының бірі - зат есімге арналған бірінші сабағында мұғалім оқушыларға зат есім туралы бұрынғы оқығанын еске түсіре отырып, енді сол сөздердің сөйлемге қатысты басқа да формалары бар екенін айтуы керек. Біріншіден, оқушылар бұл тақырып бұрынғы оқығандарының жалғасы екенін біледі, екіншіден, келесіде өтетін тақырыптың мәні мен мақсатымен танысып, сабаққа ынталанады.
Оқушылар топтарға бөлінеді.
Зат есімдердің мағыналары кең, өте бай болып келетінін аңғарту үшін мынадай тапсырма беріледі:
Тақтаға әртүрлі ұғымды білдіретін зат есімдер жазылады. Мысалы, құрылысшы, сәби, кітап, үй, жаңбыр, найзағай, қой, торғай, қияр, жолжелкен, т.б.
Әр топ өзіне берілген тапсырма бойынша зат есімдерді топтастырады. Оқулықтар тақтаға жазылған зат есімдерді қолдануына, сондай-ақ өздері де қосуына болады.
Мағынаны тану кезеңі
жаттығудағы сөзжұмбақты шеше отырып, оқушылар зат есім туралы бұрынғы алған білімін еске түсіреді, зат есімге сұрақ қояды, зат есімнің ережесін қайталайды.
жаттығуда берілген мәтіннің мазмұны талданғаннан кейін, оқушылар мәтінді зат есімдерсіз оқып көреді. Содан кейін сөйлем ішінде ең көп кездесетін сөз табы - зат есім екендігі, ол сөздерсіз сөйлемнің мағынасыз болатыны туралы қорытынды жасайды.
жаттығу бойынша сөздер тобын толықтыру арқылы зат есімнің нақты заттардың атауы екенін ұғынады. Сонымен бірге, белгілі бір ұғым, құбылыстардың атауы болатынына да назар аудару керек.
жаттығу кім? не? сұрақтарын дұрыс қоя білуге үйретеді.
жаттығу арқылы зат есімнің қандай сөйлем мүшесі болып тұрғанын анықтайды. Бастауыштан кейін қай кезде сызықша келетінін естеріне түсіреді.
Ой толғаныс
«Қазақ тіліндегі зат есімдердің маңызы» деген тақырыпта өз ойын жазуға болады. Тақырыпты мұғалім өз қалауынша өзгерте алады.
