МОУ «Большепаратская средняя общеобразовательная школа»
Волжского муниципального района Республики Марий Эл
«Утверждаю» «Согласовано» «Рассмотрено»
Директор школы Зам. директора УВР на заседании МО
Протокол № от
_______________ _______________ _______________
«___» ______2015 «___» ______2015 «___» ______2015
Рабочая программа по родному языку
К учебнику по родному языку для 5-го класса
«Марий йылме» Кузнецова В.В., Кузнецовой Н.В.
Составила: учитель родного языка
и литературы Петрова Г.В.
2015-2016 учебный год
Умылтарымаш
Шочмо йылмым молан туныктена? Марий йылме - тиде марий калыкын шочмо йылмыже, эн кугу уш-акыл поянлыкше. Тунемше тудын дене изинекак палыме лиеш.
Шочмо йылмым тыршен тунемын, ӱдыр-рвезе-влак илышлан кӱлшӧ пенгыде умылымашым налыт, тыге уш-акылыштым шуарат да ончыклык илышыштлан, пашаштлан кӱлшӧ вийым школыштак погат. Тышеч раш: марий йылме школышто тунемме тыглай предмет гына огыл, тудын кӱлешыже ятырлан кумда. Тӱнжӧ - тудо ушан-чолга у тукымым куштымо ӱшанле йӧн.
Шочмо йылмым туныктымаш воспитаний паша дечат ойыралтшаш огыл. Вик ойлаш гын, вес семынже лийынат ок керт. Вет чыла урок тидым шиждымын ышта: нуно тӱня илышым умылаш полшат, яндар шӱм-чонан лийын кушмо йӧным почын ончыктат. Самырык айдеме уш-акылже дене, шӱм-чонжо дене урок гыч урокыш кушкын толеш. Тудын койыш-шоктышыжо весештеш, уш-акылже пӱсештеш, илыш, паша нерген шонкалымыже пенгьще радамыш возеш. Шочмо йылмын илышыште кӱлешлыкшым ты могырым ончалаш гын, раш лиеш: тудо туныктышылан йоча чоныш миен шумо эн кӱчык корным ончыкта.
Марий йылме паша программе 5 класслан тыгай нормативный документлан да методический полшыклан энертен возалтын:
Марий Эл Конституции 1997), «Образований нерген закон» (1992), «Марий Эл Республикысе йылме закон» (1995), «О регулировании отношений в сфере образования на территории РМЭ» закон (2001), Марий Эл национальный политикын концешшйже, «О создании рабочей группы по разработке программ и учебных пособий по предметам, обеспечивающим языковые права и этнокультурные потребности обучающихся» законын приказше МОиН РМЭ 22. 12. 2010 №1312.
Шочмо йылме тудын законжо - влак программылан энертен туныкталтыт. Шочмо йылме программе - туныктымо пашаште тун документ, тудо йоча-влаклан шочмо йылме нерген могай да мыняр шинчымашым, тудым кучылт моштымо усталыкым пуаш кулмым палемда.
Шочмо йылмым туныктымын цельже ден задачыже-влакым программе палемда, тудо тыгай суапле йоды -влакым авалта:
1. Йоча-влакым марий йылмым тунемаш кумыландаш, марий культур дене
палдараш да йылме гоч марий калыкым пагалаш туныкташ. Марий йылмым
туныктымо годым йоча-влакын тӱня да илыш умылымашыштым кумдандаш, уш-
акылыштым вияндаш, у шинчымаш дене пойдараш.
Тунемшын уш-акыл поянлыкшым келгемдаш, лингвистика да филологии дене кылдалтше шинчымашыжым кумдандаш.
Марий йылме дене илышыште пайдаланен моштымо усталыкым шуараш; тӱрло ийготлан келшыше коммуникативный материалым кучылтын, тунемше-влакым марий культур деке лишемдаш; мӱтланыме годым шӱм-чон шижмашым, шонымашым чын каласен моштымым вияндаш.
4. Марий калык деке пагалыме шижмашым ылыжташ, тудын йылмыжым,
историйжым, культуржым тунемаш кумыландаш; марий йылме дене шинчымашым
погымо кумылым ылыжташ да вияндаш; тӱрло илыш-йӱлам шуктымо годым марла кутырен моштымын кӱлешлыкшым ончыкташ.
5. Шинчымашым шарыме турло йон дене палдараш: книга дене пашам ышташ, конспекты ден реферат -влакым возаш, турло мутер да справочный материалым ден пайдаланен мошташ туныктымаш.
Коммуникативный компетенцийым вияндымаште
Йылмын соралжым лудмаш, кутырымаш, возымаш, колыштмаш, монолог да диалог, турло жанран да стилян текст -влак кумдан почын ончыктышаш улыт.
Тиде йоным кучылтмо годым шочмо йылмын моторлыкшым, яндарлыкшым, лывыргылыкшым шижын мошташ туныктымаш;
Тунемше-влакын мутвундыштым чарныде ешарен, пойдарен толмаш ик эн тунлан шотлалтшаш;
Текстым шкевуя чонымо годым мом каласаш шонымо возышо да лудшо енлан шканжат, молыланат раш лийшаш, йьшме лывырге да чатка лийшаш; текстыште ик ужаш весе ден кылдалтше, ик шонымаш гыч весе курылтде лектын шогышаш;
Ойлымо да возымо годым граммматикым эскерыме усталыкым шуарымаш; литератур нормым чын шукташ тыршымаш.
Йылме компетенцийым вияндымаште
Фонетик, орфоэпий, лексике, мут ышталтмаш, морфологии, синтаксис да стилистике нерген тун шонымаш пуалтеш;
Орфографий да пунктуации правилым чын кучылт моштымаш шочмо йылмым тунеммаште тун верым налшаш.
Турло мутер да справочник-влаклан энертымаш ик эн тун лийшаш.
Культуроведческий компетенцийым вияндымаште
Шочмо йылме шочмо вер дек шумандышаш, патриотизм шижмашым овартышаш, чумыр элым аклен моштымо вийым лукшаш.
Шочмо йылме - тувыранам вияндыме куатле йон. Йылме ок лий гын, йулажат, калык ойпогыжат- чылажат лывыжга. Шумбел калыкнан аралат толшо порылыкшо, пашам йоратыме кумылжо, илышын сылнылыкшым аклен мощтымыжо у тукым ончылно раш почылт шогышаш. Шочмо калык ден кугешныме, вес калык -влакым пагалыме койыш-шоктыш кажне рвезе-удыр чоным сорастарышаш.
Марий йылме руш йылме, историй, географий, музыка, ИЗО да моло предмет -влаклан энертен культуроведческий компетенцийым утларак виянден кертеш.
Марий йылме предмет гоч личностный (щке) результатым шуарымаш.
1. Шочмо йылмым тунемын, шке калыкым пагалаш, шочмо элым йораташ туныктымаш;
Марий калыкын йулажым, чимарий верам, историйым шымлен, финн-угор калык келшымашым вияндымаш;
Турло национальностян калык деке порылыкым шочыктымаш, икте-весым умылен, илаш туныктымаш;
Марий йылмым келгынрак шымлаш туныктымаш, марий йылме дене возымо шанче пашам, шкевуя аклен, кучылташ туныктымаш.
Предмет кокласе кылым (метапредметный) шуарымаш
- Тунемме да туныктымо процессыште икте-весылан полыш кидым шуяташ туныктымаш;
- Творческий пашам кучылтын шочмо йьшмым келгынрак шымлаш туныктым.
- Турло информацийым интернет, СМИ, учебник, справочник полышлан энертен кычалмаш;
- Турло жанран да стилян текстым чонымаш.
Предметный результатым шуарымаш
Шочмо йылме чоткыдо кылдышан системе ден тунемалтеш.Тиде системын ужашыже-влак: фонетике, орфоэпий,лексикеда фразеологии, мутьш составше, мут ышталтмаш. грамматике, йылме лывыртыме паша, возаш туныктымаш, орфографий, пунктуации, стилистике;
Турло жанран, типан, стилян текстым чонымаш да кутырымаш;
Текстлан план, тезис почеш чонымаш;
-Марий йылмышке руш текстым кусарымаш, марий текстым руш йылмышке кусарыктымаш;
Предложенийым чын чонаш да лончылаш туныктымаш;
Мутвундын значенийжым шымлымаш, тудым мут состав дене лончылымаш;
Турло ойлымаш ужашым морфологически лончылаш туныктымаш.
Турло сынан предложенийлан синтаксически лончылымашым эртарымаш.
5 класслан марий йылме дене программе
(68 шагат)
Ончылмут. Марий йылме- ен коклаште кыл кучымо эн кулешан йон. Марий йылмын родо-тукым йылме-влак коклаште верже. Илышыште йылмын кулешлыкше. Йылмьш пойдаралтмыже, виянмыже да вашталтмыже.
Фонетика, графика, орфографий да орфоэпий Йук да буква. Гласный ден согласный йук-влак. Мутысо ударений (йукпералтыш). Мутышто ударениян слогым пален моштымаш. Мужыран йон да пич согласный-влак. Мужыран пенгьще да пушкыдо согласный-влак. Мужырдымо йон да пич согласный-влак. Мужырдымо пенгьще да пушкыдо согласный-влак. Нуным возен моштымаш. Возымо годым йукым буква дене ончыктымаш.
Алфавит.
Е, Ё, Ю, Я буква-влакым кучылтмаш. Согласный йукын
пушкыдылыкшым ончыктымаш. Мутышто Ъ ден Ь буква-влакым возен
моштымаш. Мут мучаште ударенийдыме гласный-влакым возен моштымаш. Йон ден пич
согласный-влакым возымаште ончыктымаш. Гласный ден согласный-влакым чын
каласымаш. Мутым фонетически лончылымаш.
Муткылдыш
Муткылдыш нерген умылымаш.
Простой предложений
Простой предложений. Кок составан предложений нерген умылымаш. Предложенийын тун членже-влак.
Простой предложенийым тичмашын лончылен моштымаш. Предложенийын второстепенный членже-влак:
Дополнений. Определений. Верым, жапым, амалым, цельым, действийын кузе лиймыжым ончыктышо умландарыше член.
Икгай членан предложений-влак. Икгай членан предложений нерген умылымаш. Икгай членан предложенийыште турло ушем мут-влакым кучылтмаш. Икгай член-влакымзапятой дене ойырымаш. Икгай член-влак пелен шогышо иктешлыше мут. Обращений. Обращений годым знакым шындымаш.
Лексика
Лексика нерген умылымаш. Мутын лексический да грамматический значенийже. Ик значениян да шуко значениян мут-влак. Шомакын тун да вончештарыме значенийже. Омоним. Синоним. Антоним. Омоним ден шуко значениян мутым ойыркалымаш.
Марий йылмын мут поянлыкше. Чылалан палыме да диалект шомак-
влак. Турло специальность дене кылдалтше мут-влак, але профессионализм.
Тоштемше да у мут-влак. Куэмалтше ойсавыртыш. Диалект шомакым литератур йылмысе
мут дене алмаштен моштымаш. Мутым лексически лончылымаш.
Мутын ышталтмыже да вашталтмыже.
Мутын составше. Мут тун да мут мучаш. Мут вож да суффикс. У мутым ыштыме да вашталтыме годым поена офрограммын ойыртемже: южо йукын лектын вочмыжо але вашталтмыже. Мутым ик корно гыч весыш вончыктарымаш. Мутым состав дене лончылымаш.
Марий йылмыште мут ышталтме тун йон-влак. Мут вожышто мужыран йон да пич согласный йук-влакым буква дене ончыктымаш. Ушалтме да мужыралтме йонла дене лийше сложный мут-влак. Нуным возен моштымаш.
Морфологий.
Ойлымаш ужаш-влак нерген тун умылымаш.
Лум мут
Лум мут нерген умылымаш. Тудын значенийже, морфологии ойыртемже,
синтаксис сомылжо.
Лум мутын числа, падеж да лица формыжо. Лум мут ышталтме йон-влак. Тун лум мут да вес мут гыч лийше лум мут. Сложный лум мут-влак да нуным возен моштымаш. Лум мутым морфологически лончылымаш.
Ушештарымаш.
5 классыште тунемше ий мучаште ыштен моштышаш колыштын умылымаште:
тунемме тема дене кылдалтше кӱчык (1-2 минут наре йонгалтше) мутланымашым умылен моштышаш (1-2% пальщыме мут лийын кертеш);
кутырымо годым йодышым шынден моштышаш, вес енын йодышлан вашмутым пуэн моштышаш;
тунемме тема дене кылдалтше кӱчык да куштылго текстым вес енын лудмыж гыч умылен моштьппаш;
пальщыме шомакым умылтарен моштымаш.
Кутырымаште:
тунемме тема почеш шке нерген, илыш-йӱла нерген кӱчыкын каласкалаш (6-10 предложенийым ойлаш);
тунемме тема дене кылдалтше икте-весе дене 4-6 репликан мутланымашым эртарышаш;
пальщыме шомакын лексический значенийжым муын мошташ туныктымаш;
учебникьшасе правилым шкевуя лончьшаш да каласкалаш;
текст дене пашам шуктымаш, ужашлан шеледаш, вуймутым пуаш;
турло сынан мутер дене пайдалынымаш.
Возымаште:
мутым фонетически да состав дене, лум мутым морфологически лончылен моштышаш;
палыме орфограммым муаш;
кок главный членан предложенийым чын лончылен моштышаш;
- тунемме тема негызеш кӱчык (5-8 предложениян) серышым, г л дене саламлымашым возаш;
Лудмаште:
- текстым лудын, тудын кутырымо, научный да сылнымутан стильжым палышаш;
-текстым ужашлан шеледымаш; планым шкевуя ышташ туныктымаш;
Календарно – тематическое планирование уроков по родному языку в 5 классе
Количество часов в год – 68, в I полугодии - 32, во II полугодии– 36, в неделю - 2
Плановых контрольных работ: диктантов-6, сочинений-3, изложений-3.
Мыняр шагат
Тунемше мом ыштен моштышаш, палышаш
Тунемше могай шинчымашым налеш
Эртары
ме жап
1
Йылме - ен-влак коклаште кыл кучымо эн кулешан йон
1
Мутланыме йылмын кулешлыкше, диалог да монолог текстым чонышаш.
Лумло ен-влакын шочмо йылме нерген ойлымыштым палаш.
2
Кутырымо йук-влак. Сон да йон йук-влак.
1
Йукын кузе ышталтмыжым умылтарышаш, йон ден сон йук-влакын ышталтмышт годым лийше ойыртемым палышаш. Мутым состав дене лончылен моштышаш.
Согласный йук-влаклан
характеристикым пуэн мошташ Кутырымо йук-влакын могай лиймыштым палаш.
3
Слог. Ударений.
1
Мутысо пералтышын кулешлыкшым палышаш. Марий алфавитым каласен кертшаш., йукдымо буква-влакым правил почеш возышаш, мутышто пералтышым моштен шындышаш.
Слоглан шелын да ударенийым шынден мошташ.
4
Пенгыде да пушкыдо, йонгыдо да пич согласный-влак.
1
Йонйук да йон буква, сон йук да сон буква нерген умылышаш. йон буква-влакым чын возышаш, мутым слоглан шеледышаш, кузе возалтмыштым умылтарышаш.
Йон йук да йон буква, сонйук да сон буква нерген туналтыш класслаште тунеммым ушештарышаш.
5
Мутышто Ъ ден Ь буква-влакым возымаш.
1
Шомак-влакым чын возышаш.
Мут-влакым чын возен мошташ, транскрипцийым ончыктен мошташ
6
Е, Ю, Я, Е ден Э буква-влакым возен моштымаш. Алфавит.
2
Йук да буквам ойырышаш, кок йукым ончыктышо буква-влакым чын возышаш.
Мут-влакым чын возен мошташ, транскрипцийым ончыктен мошташ
7
«Фонетика» темым иктешлен
пенгыдемдымаш.
1
Тунемше чыла йодышлан чын вашмутым пушаш.
Мутым фонетически лончылен мошташ.
8
Й.л. Описаний сынан сочиненйлан ямдылалтмаш.
1
9
Й.л. Описаний сынан сочиненйым возымаш.
1
Тун шонымашым ончыктен пуаш полшышо чия-влакым ужын моштышаш.
Мут-влакым возен мошташ.
10
Диктант. («Фонетика» тема почеш)
1
Лудмо почеш возен кертшаш, грамматический заданийым шуктышаш.
Орфографий. Пунктуаций. Грамматический паша.
11
Йонылыш дене паша. Лум мутын падеж дене вашталтмыже.
1
Тушка да индивидуальный паша-влак
Лум мут-влакын падежыштым чын ончыктен мошташ.
12
Мут кылдыш.
1
Синтаксис нерген, мут кылдыш ден ойлончо кокласе ойыртемым, текстын кышкаржым палышаш; мут кылдышым лончылен моштышаш.
Мут кылдышым лончылен мошташ.
13
Каласыме цель дене ойлончын турло лиймыже. Кугу кумыл дене каласыме предложений.
1
Ойлончо мучашысе знак нерген туналтыш классла гыч палышаш: каласыме цель дене турло ойлончым чонышаш да лончылен моштышаш.
Кумыл дене ойлончо -влакым лудын мошташ, знакым чын шынден мошташ.
14,15
Й.Л. Изложенийым возымаш.
2
Лудмо почеш изложенийым возен моштышаш
Изложенийым возен моштымо навыкым тергымаш.
16
Ойлончын тун членже-влак
1
Ойлончын тун да второстепенный членже-влакым ойыркалышаш; ойлончым синтаксически лончылен моштышаш.
Подлежащий ден сказуемыйым чын муын, мо дене каласалтмыштым ончыктен мошташ.
17
Ойлончын второстепенный членже-влак.
1
Ойлончын тун да ешарыме членже-влакым ойыркалышаш; предлож-ын
могай ойлымаш ужаш дене каласалтмыжым ончыктен моштышаш
Ойлончым член шот дене чын лончылен мошташ.
18
Контрольный диктант («Предложений» тема почеш).
1
Лудмо почеш возен кертшаш, грамматический заданийым шуктышаш
Грамматический паша
19
Йонылыш дене паша. Дополнений
1
Дополненийын йодышыжо-влакым палышаш, шарнышаш; дополненийым предлож-те мушаш, могай ойлымаш ужаш дене каласалтмыжым ончыктен моштышаш.
Дополненийым муын, мо дене
каласалтмыжым рашемден мошташ.
20
Определений
1
Определенийын йодышыжо-влакым палышаш; определенийым предложенийыште мушаш, могай ойлымаш ужаш дене калас-ым ончыктен моштышаш.
Определенийын рольжым рашемден мошташ.
21
Умландарыше член.
1
Умландарыше членын йодышыжым палышаш; чыла турло членынат могай ойлымаш ужаш дене каласалтмыжым ончыктен моштышаш
Умландарыше членым муын, мо дене каласалтмыжым рашемден мошташ.
22
Распространенный да распространенный огыл ойлончо -влак.
1
Ешарыме член-влакын улышт але укешт дене ойлончо-влакын распространенный да распространенный огыл лиймыштым палышаш; распространенный да распространенный огыл ойлончо-влакым ойыркален моштышаш.
Ойлончым лончылен мошташ.
23
Текст.
1
Текстын тун шонымашыжым палышаш; текстым ужаш-влаклан шеледен моштышаш.
Текстын темыжым, тун шонымашыжым рашемден, планым чонен мошташ.
24
Икгай членан ойлончо.
1
Икгай членан ойлончо нерген палышаш; икгай членан ойлончылаште знакым чын шынден моштышаш.
Ойлончышто икгай член-влакым муын мошташ.
25
Икгай членан ойлончышто иктешлыше мут.
1
Икгай член-влакын ойсем да ушем мут полшымо дене кылдалтмыштым палышаш; икгай членан ойлончышто знакым шынден моштышаш.
Икгай член-влаклан иктешлыше муты да иктешлыше мутлан икгай член-влакым муын мошташ.
26
Обращений.
1
Ойлымо годым обращенийын кулешлыкшым шижшаш. Обращенийян ойлончышто чарналтыш палым шындышаш, кулеш ойсем дене лудшаш, ойлончо-влакым шке ойышто кучылтшаш.
Обращениян ойлончышто знакым шынден мошташ.
27
Й.л.Н.Богданов-Бельскийын «Школ омса воктене» суретше почеш сочиненийлан ямдылалтмаш.
1
Художникын илышыже да суретын историйже нерген палышаш. Тун шонымашым ончыктен пуаш полшышо чия-влакым ужын моштышаш.
28
Й.л.Н.Богданов-Бельскийын «Школ омса воктене» суретше почеш сочиненийым возымаш.
1
Художникын илышыже да суретын историйже нерген палышаш. Тун шонымашым ончыктен пуаш полшышо чия-влакым ужын моштышаш.
М.Шкетанын «Мичун уке ачажат...» ойлымашыж дене кылым ончыктен, кучык текстым возаш.
29
Тыглай да кыдежан ойлончо-влак
1
Тыглай да кыдежан ойлончо-влакын ойыртемыштым ончыктен кертшаш да палышаш, кьщежан ойлончо-влакын ужашлажым лончылен моштышаш.
Тыглай да кыдежан ойлончым лончылаш.
30
Ушем мутан кыдежан ойлончо.
1
Кыдежан ойлончо коргысо простой предложений-влак кокласе кылым ужшаш. Кыдежан ойлончо-влакым чын возен, синтаксически лончылен моштышаш.
Ушем мутан ойлончышто запятойым шынден мошташ.
31
Вияш оян ойлончо.
1
Вес енын каласыме йоным умылышаш, вияш оян ойлончын кузе чоналтмыжым палышаш. Вияш оян предложени-
йыште чын шынден моштышаш.
Вияш оян ойлончо нерген тунеммым ушештарымаш, схемым ышташ.
32
Контрольный диктант («Синтаксис», «Пунктуаций» тема почеш.)
1
Лудмо почеш возен кертшаш, грамматический заданийым шуктышаш
Синтаксис», «Пунктуаций» темым кузе умылымым тергымаш.
33
Йонылыш дене паша. Лексика нерген умылымаш
1
Лексике нерген умылышаш
34
Мутын лексический да грамматический значенийже
1
Мутын лексический да грам-ий значенийжым палышаш; палыдыме мутын знач-ым мутер почеш умылтарен кертшаш, ойлымо, возымо годым мутьм шке знач-же дене кучылт моштышаш
Мутер-влак дене пашам ыштен моштышаш.
35
Ик значениян да шуко значениян мут-влак.
1
Мут-влакын ик да шуко значениян лийын кертмыштым палышаш; ик значениян да шуко значениян мут-влакым ойыркалышаш, мутерыште муын моштышаш.
Мутын значенийжым умылтарен мошташ.
36
Мутын тун да
вончештарыме
значенийже.
1
Тун да вончештарыме значениян мут-влак нерген умылымаш; вончештарыме значениян мутын лексический значенийжым умылтарышаш, возымо йылмыште кучылт моштышаш.
Мутын значенийжым умылтарен мошташ.
37
Омоним.
1
Омоним нерген умылышаш; омоним да шуко значениян мут-влакым ойыркалышаш.
Омонимым муын мошташ.
38
Синоним.
1
Синонимым йылмыште кучылтмо ойыртемым. Cиноним-влакым кычал мушаш, синоним радамым ыштен моштышаш.
Синонимым муын кучылт мошташ.
Сылнымутан литературышто
синоним-влакын рольышт.
39
Антоним.
1
Антонимым йылмыште кучылтмо ойыртем. антоним-влакым текстыште кычал мушаш, ойлымо, возымо йылмыште кучылтшаш.
Антонимым муын кучылт мошташ.
40,41
Й.л.Тергыме изложенийым возымаш.
2
Лудмо почеш тергыме изложенийым возен моштышаш.
Контрольный изложенийым возен. моштымо навыкым тергымаш
42
Чылалан палыме да диалект мут-влак.
1
Ччылалан палыме да диалект мутым палышаш да ойырышаш; литератур йылмысе мут-влакым кучылташ тыршышаш.
Диалект нерген палаш.
43
Турло специальность дене кылдалтше мут-влак. Архаизм. Неологизм.
1
Турло паша дене кылдалтше мут-влакым ойыркалышаш. Тоштемше да у мут-влак нерген умылышаш. Турло паша дене кылдалтше мут-влакым радамлен кертшаш. Тоштемше да у мут-влакым мутер почеш умылтарышаш.
Турло специальность дене кылдалше мут-влакым ойырен мошташ
44
Марий йылмысе мут-влакын кушеч лиймышт.Фразеологий.
1
Этимологий, фразеологий шомак-влакын значенийыштым, чылт тошто марий мут-влакым каласен кертшаш, куэмалтше ойсавыртыш-влакын значенийыштым умылтарышаш.
Турло йылмыла гыч пурышо мут-влакын ойыртемыштым ужын мошташ.
45
«Лексика» темым иктешлымаш.
1
Тунемше йодыш почеш чыла йодышлан чын вашмутым пуэн моштышаш.
«Лексика» темым умылымым
тергымаш.
46
Контрольный диктант
(«Лексика» тема почеш).
1
Лудмо почеш возышаш, шке йонылышыжым муын моштышаш, грамматический заданийым шуктышаш.
Грамматический паша.
47
Йонылыш дене паша. Мутын ужашлаже. Ушештарымаш.
1
Мутвож, муттун, мутмучаш да суффиксым палемдымаш, чыла турло морфемым ончыктен, икгай вожан мутым ужшаш.
Мутын ужашлажым палаш.
48
Муттун ден мутмучаш.
1
Муттун да мутмучашым морфеме семын ончыктышаш, мутын составшым ужшаш, нулевой мутмучашым ончыктышаш.
Туналтыш класслаште налме шинчымашым ушештарымаш.
49
Мутвож, суффикс да приставке.
1
Суффикс ден приставкым ончыктышаш, марий йылмысе приставке-влакын ойыртемыштым ончыктен.
Туналтыш класслаште налме шинчымашым ушештарымаш.
50
Мутым состав дене лончылымаш
1
Тунемме теме-влак почеш темлыме йодыш-влаклан чын вашмутым пуэн кертшаш.
Посна йоча-влаклан индивидуальный
план.
51
Мут ышталтме тун йон-влак
1
Мут ыштыме тун йон-влакым палышаш да ыштышаш; мутын ышталтме йонжым графически ончыктышаш.
Мут ышталтме йон-влакым сай палаш, шке гыч ыштен мошташ.
52
Мут вашталтмаш да мут ышталтмаш.
1
Мутын падеж, числа, да лица дене вашталтмыже, суффикс, приставке, шомак ушалтме да мужыралтме дене вес лексический значениян мут-влакын ышталтмышт, мутын ышталтме да вашталтме йонлаштым ойырышаш.
Мут вашталтыше да мут ыштыше суффикс-влакым ойырен мошташ
53
Мут ышталтме морфологический йон.
1
У шомакым ыштыме йон-влакым, мут ышталтме тун йон-влакым кучылтшаш, лум мут, пале мут, наречийым, глаголым суффикс-влак полшымо дене ыштышаш.
Турло суффикс-влакым кучылтын, вес ойлымаш ужаш-влакым ыштен мошташ.
54
Мут ышталтме лексико-
синтаксический йон.
1
Мутым ушымо да мужырлымо дене у мутын ышталтмыже, мут-влакым ушен да мужырын чын возышаш.
Сложный мут-влакын
ышталтмыштым ужын мошташ, шке гыч слож- ный мут-влак ышташ тунемаш.
55
Диктант («Фонетика» тема почеш).
1
Лудмо почеш возен кертшаш, грамматический заданийым шуктышаш.
Грамматический паша.
56
Й.л. Ужмо-колмо нерген каласкалыман сочиненийлан ямдылалтмаш.
57
Й.л. Ужмо-колмо нерген каласкалыман сочиненийым возымаш.
1
Тушка паша
58
Ойлымаш ужаш нерген ушештарымаш. Лум мутын ойлымаш ужаш ойыртемже.
1
Морфологий нерген, турло ойлымаш ужаш нерген, самостоятельный да служебный ойлымаш ужаш-влакым ойыркалышаш
Самос-ый да служебный ойл. ужаш-влак нерген умылаш. Лум мут нерген палы-мым келгемдаш, тудыно йыртемжым палаш.
59
Лум мутын ойыртемже-влак.
1
Лум мутын морфологический да синтаксический рольжым, лум мутым моло ойлымаш ужаш коклаште ужын, собственный да нарицательный лум мут-влакым чын возышаш.
Чондымо да чонан предметым ончыктышо лум мут-влакым ончыктышо падеж дене вашталтен мошташ. Собственный лум мут-влакым возен мошташ.
60
Лум мутын числаже да лицаже.
1
Лум мутын числа да лица ойыртемжым, лица суффиксан лум мутым чын возышаш, числа формыжым чын кучылтшаш.
Турло суффиксым кучылтын, лум мут-влакым множ. числаш шынден мошташ. Лум мутым лица дене вашталтен мошташ.
61,62
Й.л.Изложенийым возымаш.
2
Лудмо почеш изложенийым возен моштышаш.
Изложенийым возен моштымо навыкым тергымаш.
63
Лум мутын падеж дене вашталтмыже.
1
Чонан да чондымо предмет-влакым ончыктышо лум мут-влакын падеж дене вашталтмышт, лум мут-влакымпадеж дене вашталтышаш да падеж мучашым чын возен моштышаш.
Ударенийдыме гласный мучашан лум мут-влакын мутмучашыштым возен мошташ.
64
Лум мутын ышталтмыже.
1
Лум мут-влакым ыштыме йон-влак, у лум мут-вл. ышталтме йоныштым ончыктышаш, сложный лум мут-влакым чын возышаш.
Лум мут-влакын ышталтмыштым умылен, шке вес ойлымаш ужаш-влак гыч лум мутым ыштен мошташ.
65
Лум мутым иктешлымаш.
1
Тунемме почеш чыла йодышлан вашмутым пуэн моштышаш.
Лум мут нерген тунеммым ушештараш, тудын нерген чыла палаш, контрольныйлан ямдылалташ.
66
Контрольный диктант («Лум мут» тема почеш).
1
Лудмо почеш возышаш, шке йонылышым кычал мушаш.
Лум мут. Грамматический
диктант.
67
Тестирований.
1
Мом тунеммыжым вашмут гоч ончыктышаш.
Ушештарымаш.
68
Чыла тунеммым ушештарымаш.
1
Ойырен налме тема почеш йолташ-влак ончылно ойлен, пример дене пенгыдемден кертшаш.
Чыла тунеммым ушештарен иктешлен мошташ
