«Әдебиет әлемінде» зияткерлік ойыны.
Мақсаты: оқушыларды әдебиетке деген қызығушылығын арттырып, олардың дүниетанымын, ой-өрісін кеңейту арқылы таным, білім дағдыларын қалыптастыру.
Көрнекілігі: интерактивті тақта.
Сабақтың түрі: сайыс сабақ.
1-жүргізуші: - Бүгінгі біздің «Әдебиет әлемінде» атты зияткерлік ойын сабағымызға қош келіпсіздер!
2-жүргізуші: Сендер қазақ әдебиетінен қаншалықты білімдерін бар екендеріңді осы сабақта көрсетесіңдер. Сабақ сайыс болғандықтан, 4 топқа
6 а, ә, б, е сыныптары болып бөлінеді.
1-жүргізуші: Сайысты бастамас бұрын әділқазылармен таныстырып өтейін.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2-жүргізуші: Сайысымыз 7 кезеңнен тұрады. Әр кезең 1-5 ұпай аралығында бағаланады.
(Тапсырмалар слайд арқылы көрсетіледі)
1- кезең. Таныстыру. Әр топ өздерін таныстырады.
2- кезең. «Ойлан, тап». Әр топқа әдеби шығармадан үзінді беріледі.
Үзінді қай шығармадан, авторы кім екенін көрсету.
3-кезең. «Сурет-жұмбақ» Әр сынып үйден салып әкелген суретін қарама-қарсы топқа топқа көрсетеді. Олар қандай мақал екенін табу керек.
4-кезең. Тұрақты тіркестердің мағынасын ашу.
1.Қабағына қар жауды.
2.Сағы сынды.
3.Тайға таңба басқандай.
4.Ит арқасы қиянда.
5.Шашбауын көтерді.
6.Жағасын ұстады.
7.Көкірегі қарс айырылды.
8.Кірпік қаққанша.
9.Қабырғасы қайысу.
10. Жүзіктің көзінен өткендей
11.Дымын шығармау.
12.Аузына құм құйылды.
5-кезең. «Поэзияға саяхат» бөлімінде төменгі сыныптарда жатталған ақын өлеңдерінен үзінді беріледі. Оны бір шумағын жатқа айтып, авторын табу керек.
1.Ау, қызғыш құс, қызғыш құс...
2.Ақ киімді денелі, ақ сақалды...
3.Не сыйлайды, не береді келер күн...
4.Шығамын тірі болсам, адам болып...
5.Адамдық борышың...
6.Күш кеміді, айбынды ту құлады...
7.Қадірлі, бағасы алтын анам тілі...
8.Сен құрметте оны қарағым...
9.Құлақтан кіріп бойды алар...
10.Мен – қазақ, қазақпын деп мақтанамын...
6-кезең. Сұрақ – бізден, жауап – сізден. Бұл кезеңде әр топқа 10 сұрақтан беріледі. Әр дұрыс жауап 1 ұпаймен бағаланады
1-топ сұрақтары:
1.Абай атқан бес асыл іс /талап, еңбек, терең ой, қанағат, рақым/
2.Алпамыс батырдың тұлпары /Байшұбар/
3.Кіші жүздің биі
4.Екі адамның сөлесуі /диалог/
5.А.Байтұрсынұлының мысалдары / «Екі шыбын», «Егіннің бастары» т.б/
6.С.Торайғыровтың өмір сүрген жылдары /1893-1920/
7. «Шоқынып кетсем де, молданың алдын көрмеймін» деген шығарма кейіпкері / Түйебай/
8. Желтоқсан оқиғасы құрбандарын ата /Ләззат, Қайрат, Ербол/
9. «Әдебиет» сөзінің мағынасы
10. Тұрарға орыс тілін кім үйретті?
2-топ сұрақтары:
Қобыланды батырдың әкесі кім? /Тоқтарбай/
Орта жүз биі
Абай айтқан бес дұшпан /өсек,өтірік,мақтаншақ, еріншек, мал шашпақ/
Желтоқсан оқиғасы қай жылы болды? /1986ж/
Бір адамның сөйлесуі /монолог/
«Қазақ хрестоматиясын» кім жазды? /Ы.Алтынсарин/
Бала Тұрардың дәптерге жазған сөздері /Көке,Қызыл жебе, Аспара
І.Жансүгіровтың өсір сүрген жылдары /1894-1938/
«Әдебиет» сөзі қай тілден енген? /араб/
«Мен ескіше жыл басы деп есептелетін «Наурыз күні» киіз үйде туыппын» деген үзінді қай шығармадан алынған?
/ «Автобиографиялық әңгіме»
3-топ сұрақтары:
1.Ұлы жүз биі
2.Батырлар жырының негізі тақырыбы
3. «О, Ақтан жас, Ақтан жас» өлеңінің авторы
4.Ш.Құдайбердіұлының өмір сүрген жылдары
5. «Алаш» сөзінің мағынасы
6. «Бұл екеуінің осы жолғы қонағы да өзгеше» деген үзінді қай шығармадан алынған?
8.25 жыл әскери қызмет атқарған жазушы
9. Екі адамның сөйлесуі
10. «Менің атым» нешінші тарау?
4-топ сұрақтары:
1.М.Мақатаев биыл неше жаста?
2.Жамбыл облысы, Жуалы ауданында туған жазушы кім?
3. Абайдың шын аты
4. «Танысқан күннің ертесіне біздің үйге Шаншатайдың өзі келді» үзінді қай шығармадан алынған?
5. Алпамыс батырдың тұлпары
6. Желтоқсан оқиғасы қай жылы болды? /1986ж/
7.Бір адамның сөйлесуі /монолог/
8. 25 жыл әскери қызмет атқарған жазушы
9.М.Жұмабаев өлеңдерін ата
10.Ұлы жүз биі
7-кезең. “Белгілі тұлғалар ” Белгілі ақын-жазушылардың портреті көрсетіліп, солардың өмірбаянына, шығармашылығына тоқталу.
Ы.Алтынсарин, А.Байтұрсынов, М.Мақатаев, М.Әуезов
