Сабақтың тақырыбы: Қазақтың ұлттық киімдер.
Сабақтық мақсаты: Білімділік:Қазақ халқының салт-дәстүрін,мәдениетін және ұлттық киімдерінің мәні мен мағынасын үйлесімділігі туралы айта отырып, оқушылардың ұлттық сана-сезімін ояту. Оқушыларға қазақ халқының ұлттық киімдерінің ерекшеліктері, түрлері, пайдалану және тұтыну ерекшеліктері туралы түсінік беру.
Дамытушылық: Оқушылардың эстетикалық талғамын арттырып, ұлттық киім тарихын зерттеуге қызығушылығын арттыру, ойын, қиялын, тілін дамыту.
Тәрбиелік: Өз халқынның және басқа халқының салт – дәстүрін сыйлауға, құрметтеуге, мақтан етуге тәрбиелеу.
Құрал-жабдықтар: интерактивті тақта, кітап, слайдтар, суреттер, кестелер, кеспелер.
Сабақ түрі: кіріктірілген аралас сабақ.
Оқыту әдістері: сұрақ – жауап, түсіндіру, әңгімелеу, іздендіру.
Көрнекіліктері: интерактивті тақта, мәтіндер, қағаз, қайшы, видео материал
Пәнаралық байланыс: орыс тілі,ағылшын тілі, бейнелеу өнері,
Пайдаланған жаңа технологиялар: АКТ, сын тұрғысынан ойлау.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі а) оқушыларды түгендеу
ә) Психологиялық даярлық. Тілек айту;
Армысыздар,мұғалімдер,әз жандар!
Білім іздеп инемен құдық қазғандар!
Құшақ жая қарсы аламыз сіздерді –оқушылар жалғастырады (3тілде)
ІІ. Жаңа сабақ. Жаңа ғана менен кім ақша алды? Бұл не ақша? Қай жылы еңгізілді?
Сол ақша бойынша тоқа бөлініп отырыңыздар.Топтың аты бар сіздерге тек ұраның айтып беріңіздер.
- Оқушылар, бүгінгі біздің сабағымызға келген қонақ не әкелді?
- Бұл қай халықтың ұлттық киімі? - Бүгін біз не туралы әңгімелейміз? Киім адам денесін ауа райының,қоршаған ортаның зиянды әсерінен қорғайтын бұйым. Олардың бәрі де адамдардың ақыл-ойы мен эстетикалық талғамының,еңбегінің жемісі. «Адам көркі –шүберек, ағаш көркі –жапырақ», «Дерево листья украшают, а человека-одежда» демекші,бүгін біз қазақ халқының жыне басқа халқының ұлттық киімдерінің түрлерімен танысамыз. Сонымен сабақтың тақырыбы: Ұлттық киім.- Ұлттық киім дегеніміз не? Ол –белгілі бір халықтың киімі. Қазақ халқының ұлттық киімдерін сонау ХІХ – ғасырдың басында тарихшылар Бартольд, одан кейін Потанин және Ш. Уәлихановтар зерттеген.Ал М.Мақатаев өз өленіңде әжесінің қалай киінгенің сипаттайды.
- Бүгін сабақта өздеріңе қандай мақсат қоясыңдар?
1қазақ халқының ұлттық киімдері туралы білгіміз келеді ,
2 басқа ұлт өкілдерінің ұлтты киім жайында білімдерімізді толықтыру.
3Тілдік қорымызды дамыту.
4.Бір-бірімізбен ауызша сөйлесу.
5.ҰБТ дайындалу мақсатында әр түрлі грамматикалық тапсырма орындау.
Алдарыңда бағалау парақтары жатыр. Олардың ішінде білімдеріңді өздерің бағалап отырасыңдар.
ІІ.Үй тапсырмасы: Сұрақ-жауап: Грамматика:
1.Қазақ тілінде неше жалғау бар? Қандай?
2. Неше септік жалғау бар?Сөздің септелуіне не жатады?
3.Тәуелдік жалғау нені білдіреді?
4.Сөздің тәуелденуі қандай?
Жаттығу жұмысы:Дәптеріңізді ашыңыздар, бүгінгі күнді жазыңдар. Екі топ тапсырманы алыңыздар.Әр топтан бір оқушы тақтаға шығып тапсырманы орындайды.
І топқа: Кимешек, бөрік сөздерін тәуелдеу.
Іжақ Менің кимешегім, бөрігім Біздің кимешектеріміз, бөріктеріміз
ІІжақ Сенің кимешегің, бөрігің Сендердің кимешектерің,бөріктерің
ІІжақ Сіздің кимешегіңіз, бөрігіңіз Сіздердің кимешектеріңіз,бөріктеріңіз
ІІІжақ Оның кимешегі,бөрігі. Олардың кимешектері, бөріктері
ІІ топқа: Қамзол, сәукеле сөздерін септеу. (Оқушылар өз қалауымен бір топтың тапсырмасын орындайды)
А.с. сәукеле, қамзол
І.с. сәукеленің, қамзолдың
Б.с. сәукелеге, қамзолға,
Т.с. сәукелені, шапанды, қамзолды
Ж.с. сәукеледе, шапанда, қамзолда
Ш.с. сәукеледен, шапаннан,қамзолдан,
К.с. сәукелемен, шапанмен, қамзолмен
2-оқушыны тақтаға шақырып талдау:
ІІІ. Таныстыру: Әр халықтың ұлттық киімімен таныстырады.
ІҮ.Тапсырмалар: Берілген сөз тіркестерін аударыңдар. Енді өздеріңді тексеріңдер.
Орыс тіліңде
Қазақ тіліңде
Ағылшын тіліңде
Красятся
Боянады
make up
Следят за модой
Сән ізімен
follow the fashion
Носят украшение
Әшекей тағады
wear jewellery
Имеют ухоженный вид
Бет-әлпеті күтімен
look smart
Следят за фигурой
Дені бітіміне қарайды
keep feet
Ходят на высоких каблуках
Биік өкшелі аяқ киімі киеді.
wear high heel shoes
Сергету сәті: Жақсы балалар, енді біраз бой жазып, сергіп алайық ол үшін ойын ойнайық. Ойын «Мақалды жалғастыр» деп аталады.
Топтар бір біріне киім туралы мақалдың басын айтады келесі топ жалғастырады.
1.Киім жағасымен (жарасады). 2..Адам көркі-(шүберек).3.Киіміне қарап қарсы алады, (ақылына қарап шығарып салады).
2.Орысша:1.С миру по нитке –(голому рубаха) 2.Береги одежду снова,а здоровье и честь –(смолоду) 3.Своя рубаха-(ближе к телу)
3.Ағылшын тілінде: Good clothes open all doors. - Встречают по одёжке
Clothes make the man. - Одежда красит человека
Near is my shirt, but nearer is my skin. - Своя рубашка ближе к телу
Ү.Топпен жұмыс: Киім кигізу: Постер қорғайды (қуыршақ) -видео
Енді әрбір топтың оқушысы орындарыңнан тұрып екінші топпен ақпарат алмасады. Ақпарат алып болсаңдар орындарыңа отырыңдар.
2-кезең. Жақсы, енді сабағымыздың келесі кезеңіне көшейік, ол үшін алдарыңдағы мәтін бойынша сұрақтарға жауап бересіңдер.
ҮІ. 6. Сұхбат құру: : «Ұлттық киім» дүкенінде. Орысшы,қазақша,ағылшынша.
Сатушы: -Сәлеметсіз бе!
Айнұр: -Сәлеметсіз бе! Маған мына қамзол ұнап тұр.Қамзол пүліштен тігілген бе? Қанша тұрады?
Сатушы:-Қамзол пүліштен,астарын жібектен тігеді. Бағасы 6000 теңге.
Айнұр: -Жақсы, онда алайын.
Сатушы:-Ақшасын кассаға төлеңіз.
Айнұр:-Міне, төленген ақшаның түбіртегін алыңыз.
Сатушы: -Рақмет, келіп тұрыңыз. Сау болыңыз.
Айнұр: -Сау болыңыз.
Ағылшың тіліңде:
Seller: Hello! Can I help you?
Customer: Hello! I would like a coat?
Seller: What color would you like?
Customer: Red, please. How much is that?
Seller: That's 6 thousand tenge.
Customer: Ok. Here is 6 000 tenge.
Seller:Take your coat and cheque, please.
Customer: Thank you very much. Good-bye
ІХ. Видео-сұрақ. Қазір сіздер Ы.Алтынсарин мұражайының қызметкеріне сұрақ қоясындар.
Ал біздің Қазақстан жерімізге сол Англиядан студентіміз келді,соған сұрақ қойындар?
Орыс халқының ұлттық киімдері туралы сұрақтарыңыз болса,сіздерге сол сұрақтарға бізге бейнелеу өнерінің мұғалімі жауап береді.
9 . ҰБТ – ға дайындық тапсырмасы: Тест тақырып бойынша.
1.Табыс жалғаулы сөзді табыңыз. 4550 нұсқа-5сұрақ
А)Ініме В)Інілерің С)Інімнің Д)Інісін Е)Ініңізбен
2.Сөйлемдегі септік жалғаулы сөзді табыңыз: Отаным өз ұлын ешқашан ұмытпайды. А)Отаным В)Өз С)Ұмытпайды Д)Ұлын Е)Ешқашан 4548нұсқа-13 сұрақ
3.Септік жалғаулы сөзді көрсетіңіз. 4549нұсқа-10 сұрақ
А)Өздік В)Бесінші С) Басқар Д)Қызғылт Е)Сызғышты
4. «Қаласына» зат есімі қай септікте тұрғанын анықтаңыз. 4539 нұсқа 11сұрақ
А)Жатыс септік В)Барыс септік С)Ілік септік Д)Табыс септік Е)Шығыс септік
5.Септік жалғауы жалғанған зат есімді көрсетіңіз. 4557нұсқа-12 сұрақ
А)Баласын В)Балалар С)Балықшы Д)Баладай Е)балалық
6. «Өзімнен» -есімдігі қай септікте тұрғаның белгілеңіз. 4558 нұсқа-5сұрақ
А)Шығыс септік В) Барыс септік С)Табыс септік Д)Көмектес септік Е)Ілік септік
7.Тәуелдік жалғауы бар қалау райда тұрған етістікті көрсетіңіз. 4559нұсқа -22сұрақ
А)Ал келген жігіттерін ең алдымен маған жіберіңіздер
В)Көп оқу-білім алудың негізгі шарты
С)Гүрілдеп келген жаудан күлімдеп келген қас жаман
Д) Бұл тарихи шындықты көрмеу-құр білместік
Е)Асқардың Асанды көре кеткісі келді.
8.Барыс септігіндегі зат есімді анықтаңыз. 4560нұсқа-12 сұрақ
А)Досыма В)Табиғатты С)Көлдің Д)Қаладан Е)Көктемде
9. «Одан,бұдан» есімдіктерінің қай септікте тұрғанын анықтаңыз. 4560нұсқа-14 сұрақ
А)Шығыс септік В)Табыс септік С)Жатыс септік Д)Көмектес септік Е)Барыс септік
10.Сілтеу есімдіктерінің тәуелденген түрлерін табыңыз. 4538 нұсқа-21сұрақ
А)Бәрін,бәріне В)Ешкімге,ешкімнің С)Мынауың,бұларың Д)Сенің,маған Е)Саған,сенімен
Жауабы: 1-Д 2- Д 3-Е 4- В 5-А 6-А 7- Е 8-А 9--А 10- С
8. Сабақты қорытындылау.Ең әдемі киім ұлтыңның киімі деген екен ұлы адамдар. Қазақ халқының ұлттық киімдерінің түрі де, үлгісі де еш халықтан кем болған жоқ. Оның көркем үлгілеріәлемнің этнографиялық музейлері мен көрмелерінен орын алған. Ұлт мәдениетінде бағалы киімдер сый –сияпат, дипломатиялық қатынастарға ескерткіш, белгі ретінде жүрген. Сондықтан, өзіміздің ұлтық кімдерімізді қадірлеп, қастерлеп жүрейік.
9. Оқушыларды бағалау .
Үйге: 1. 186 бет-Мәтіннің мазмұнын айтып беру2. Тыйым сөздер жаттап келу.3. 180 бет-Өлеңді мәнерлеп оқу.
Рефлексия: Мынау біздің теңіміз. Теңімізде бірнеше арал бар.Ол шығармашылық,қуаныш, сәттілік, табыс аралы бар. Енді сіздер кемені алып,қай аралға барасыңдар.
