Укытучы: Нургалиева Зөһрә Камил кызы (Казан шәһәре Совет районы 121 нче лицейның татар теле һәм әдәбияты укытучысы)
Тема: Табюигатьне саклыйк!
Принциплар: аңлылык һәм активлык, аңлаешлылык һәм көч җитү, укучыларның шәхси үзенчәлекләрен исәпкә алу, тәрбияви һәм үстерелешле укыту, күрсәтмәлелек; аралашу, туган тел (рус теле) үзенчәлекләрен исәпкә алу.
Максатлар:
1. Табигать темасына караган яңа сүзләрне өйрәнү.
2. Сөйләм һәм язма телне үстерү.
3. Табигатькә мәхәббәт һәм сакчыл караш тәрбияләү.
Җиһазлау: таратма дидактик материал, дәреслек, компьютер, интерактив такта, билгеләр, презентация, яфрак һәм көзге җимешләрдән композиция.
Материал: Татар теле: Рус телендә белем бирүче дүртьеллык башл. мәкт. 4 нче сыйныфы өчен д-лек ( рус телендә сөйләшүче балалар өчен) / И.Л. Литвинов, Э. Р. Садыйкова, Л. И. Гарипова. - Казан: Мәгариф, 2005. - 127 б. Рәс.б-н.
Дәреснең тибы: яңа материалны аңлату
Дәрес барышы
Актуальләштерү
У: Исәнмесез,укучылар!
у : исәнмесез!
У: Тынычландык, утырдык , кирәкмәгән әйберләрне сумкаларга тутырдык. Бүген дәрестә кайсыгыз дежур?
у : Бүген дәрестә мин дежур.
У : Дәрестә барыгыз да бармы?
у : әйе, барыбыз да бар.
У: Яхшы. Ә бүген безнең нинди көн?
у : 11 октябрь ( слайд 1)
У: Урамда нинди һава торышы?
у :
у :
У: Сезгә көз ошыймы, укучылар? Ни өчен?
у :
У: Бик әйбәт. Димәк безгә бүгенге дәрестә күңелсез булмаячак, чөнки без сезнең белән бүген табигатьтә кунакта булачакбыз. Безне Энәбай исемле керпе озатып барыр ( слайд 2). Ләкин иң беренче, әйдәгез яңа сүзләр белән танышып үтик әле.
Яңа материалны аңлату
(Слайд 3) Китаптагы сүзләрне укытучы укый, балалар кабатлый. Аннан сүзлек дәфтәренә язып куялар.
У : Молодцы! Бу сүзләрне икенче дәрескә яттан өйрәнеп килерсез. Кечкенә генә язма эш рәвешендә тикшерербез. Ә хәзер слайдка карыйк. Керпе безне кая алып барыр икән?
у : Табигатькә сәяхәткә. (слайд 4)
У: Әйе. Без 4 төркемгә бүленербез һәм Энәбай белән кузгалырбыз.
Укытучы укучыларны 4 төркемгә бүлә, исемнәр куша. (тиеннәр,куяннар,төлкеләр,йомраннар)
У: Димәк, кузгалдык. Хәзер мин 4 төркемгә дә 4 төрле рәсем таратам. Һәрбер төркем дүрт - биш җөмләдән торган хикәя төзи. Сезгә рәсемнәр артында ярдәмче сүзләр бирелгән. Алда өйрәнгән, бүген өйрәнгән һәм ярдәмче сүзләр, сез шуларны кулланыгыз.
Төркемнәргә рәсемнәр таратыла. Укучылар төркемнәрдә эшлиләр.
У : Әйдәгез әле тикшереп алыйк. Сезнең эшегез гөмбәләр,алмалар белән бәяләнәчәк. Һәр төркемнең үз керпесе һәм без шунда биремнәрне үтәгән саен һәр төркемгә гөмбәләр салып барырбыз. 1 нче бетергән кешегә 4, 2нче - 3, 3нче -2, 4 нче - 1әр гөмбә бирелер.
Укучылар төркеме 1. (Слайд 5)
у. төркеме 2. (Слайд 6)
у. төркеме 3. (Слайд 7)
у . төркеме 4. (Слайд 8)
Хикәяләр гөмбәләр белән бәяләнә.
У: Молодцы, укучылар. Алга таба барабыз. Энәбай безне кошлар аланына алып чыкты. (Слайд 9). Укучылар, әйтегез әле, кошлар көз көне нишлиләр.
у : җылы якка китәләр?
У : Барысыда мы?
у : юк.
У: Әйе, барысы да түгел. Кайберләре бездә кышлый - кышлаучы кошлар, ә кайберләре җылы якларга очып китә - күчмә кошлар. Русча ничек була әле болар?
у : зимующие - кышлаучы.
перелетные - күчмә.
У: Бик дөрес. Сез нинди кошлар күчмә, ниндиләре кышлаучы икәнен беләсезме икәнен тикшерик әле. Хәзер мин сезгә кош исемнәре укыйм. Сез шуларны слайдтагы кебек итеп таблицага тутырырсыз. (Слайд 10)
Күчмә кошлар Кышлаучы кошлар
Перелетные птицы
Зимующие птицы
Татарча
Русча
Татарча
Русча
Какра карга
грач
песнәк
синица
Кыр үрдәкләре
Дикие утки
чыпчык
воробей
тургай
жаворонок
Ала карга
ворона
карлыгач
ласточка
тукран
дятель
сыерчык
скворец
кызылтүш
снегирь
Мин кош исемнәрен әйтәм. Слайдтан карыйбыз һәм һәркем үз дәфтәренә язып куя. Аннан соң тикшерербез. ( Слайд 11-20): кара карга , воробей, дятел, тургай, кызылтүш , ласточка, кыр үрдәкләре, ала карга, синица, скворец
Укучылар эшләп бетергәч, бирем тикшерелә.(Слайд 21)
У: Молодцы, булдырдыгыз, укучылар . Энәбай да, сез дә йөри-йөри арыдыгыз, ахры. Физкультминутка эшләп алырга тәкъдим итәм.
Агач яфрагы күренде
Һәм кояшка үрелде.
Тибрәнде талгын җилдә,
Сокланды гүзәл җиргә.
Буй-сыннарын турайтты,
Бик матур чәчәк атты.
Җәеп ефәк таҗларын,
Сипте хуш ис , назларын.
Физкультминутка эшлиләр.
У : Утырышабыз. Тынычланабыз һәм сәяхәтебезне алга таба дәвам итәбез. Алдагы тукталыш “Без - табигать балалары” дип атала. (Слайд 22)
Без анда кабат рәсемнәр белән эшләрбез. Мин һәр төркемгә рәсемнәр таратам. Рәсемнәр астындагы җөмләләрне тәрҗемә итеп, рәсем буенча нәтиҗә чыгарырга кирәк. Балалар дөрес эшләгәнме? Ни өчен?
Укучылар төркемнәрдә эшли, аннан соң җаваплар тикшерелә. Слайдта җаваплар чыга бара.
Укучылар төркеме 1 (слайд 23-24)
у. төркеме 2 (слайд 25-26)
у.төркеме 3 (слайд 27-28)
у. төркеме 4 (слайд 29-30 )
Ныгыту
У: Барыгыз да молодцы. Әйдәгез хәзер, яңадан китапны ачыйк,46 нчы битне һәм телдән 5 нче күнегүне эшләп алыйк. Сорауларга җаваплар бирәбез.
нче күнегүне телдән эшләү. Укучылар җавап бирә.
Өй эше
У: Булдырдыгыз, укучылар. Дәрес ахырына якынлаша . Өй эшен язып куйыйк.
Көндәлекләрне ачып, өй эшен язабыз. 4 нче күнегү 46 бит. (слайд 31)
Йомгаклау
У: Димәк, укучылар, бүгенге дәрестә без нәрсә турында сөйләштек инде? (слайд 32)
у :
У: Сез табигатьне яратырга, сакларга тиеш. Сез аңа ничек ярдәм итә аласыз?
у : Җимлекләр, кош оялары ясыйбыз һ.б.
У: Дөрес, укучылар. Әгәр без үзебез дә зур һәм гүзәл булган дөнья – Табигатьнең бер өлеше икән, аның буйсындыручылары булырга ярамый, ә киресенчә аны саклап һәм ярдәм итеп торырга тиешбез. (слайд 33)
Көндәлекләргә билгеләр кую.
Укучылар, әгәр сорауларыгыз булмаса, дәрес тәмам, чыгарга ярый. Сау булыгыз!
у : Сау булыгыз.
[pic] [pic]
Мальчики разоряют муравейник.
[pic]
Мальчик убивает змею.
[pic]
Дети забрали ежика и птенчиков домой.
[pic]
Мальчик ловит лягушку.
Девочки собирают ландыши.
[pic]
[pic]
Дети оставили мусор в лесу.
Ребята разоряют гнездышко птиц.
[pic]
Дети разожгли костер в лесу.
Без – табигать баласы
[pic]
[pic]
Без – табигать баласы
[pic]
[pic]
Без – табигать баласы
[pic]
[pic]
Без – табигать баласы
[pic]
[pic]
Без – табигать баласы
[pic]
