Татарстан республикасы Мөслим муниципаль районы
муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениесе
«Баек төп гомуми белем бирү мәктәбе»
Каралды” Методик берләшмә җитәкчесе:
__________ Ардуганова Г.Х.
Беркетмә №1,
“26” нчы август, 2016 нчы ел.
“Килешенде”
Уку-укыту эшләре буенча директор урынбасары: ___________ Мадьярова А.И..
“27” нче август, 2016 нчы ел.
“Раслыйм”
Мәктәп директоры _________ Хаҗиева Ә.Ф.
Боерык №_____,
“29”нчы август, 2016 нчы ел.
Беренче категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Садриева Гөлнара Миңнулла кызының 5 нче сыйныфлар өчен
Татар әдәбиятыннан уку курсына эш программасы(база).
Педагогик киңәшмә утырышында кабу ителде.
Беркетмә №84, “ 29” нчы август, 2016 ел.
Баек,
2016 – 2017 нче уку елы
Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән дәреслек:
Әдәбият. 5 сыйныф: татар телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы /Ф.Ә. Ганиева, Л.Г. Сабирова / - Казан: Татар. кит. нәшр., 2014. – 175 б.
1.Татар әдәбияты предметы буенча көтелгән (планлаштырылган) нәтиҗәләр
Предмет нәтиҗәләр:
- әсәрләрне иҗтимагый һәм мәдәни тормыш күренешләре белән бәйлелектә аңлау;
- язучыларның тормыш һәм иҗат юлларының мөһим фактларын истә калдыру;
- әдәбият теориясе буенча билгеле бер күләмдә теоритек белемгә ия булу;
- әсәрдә автор карашларын ачыклау һәм әсәргә карата үз фикереңне әйтә белү;
- әдәби әсәрне эчтәлек һәм форма берлегендә аңлау.
- татар әдәбияты милләтләрнең гореф-гадәтләрен һәм әхлакый нормаларын тапшыручы булуын аңлату;
-туган телдә укуның шәхси үсешкә,дөнья турында күзаллауга,милләт тарихына һәм мәдәниятенә беренчел этекит күзаллауларга ирешү;
-укуның төрле формаларын куллану, текстларның эчтәлеген ,үзенчәлекләрен тикшерә белү;
-компетентлы укучы дәрәҗәсен үстерү, кычкырып һәм эчтән уку техникасын белү
-туган телнең коммуникатив-этекит мөмкинлекләрен тану ;
үз халкыңның күренекле әсәрләрен өйрәнү;өстәмә мәгълүматларны сүзлекләрдән һәм өстәмә чыганаклардан файдалану
Шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр:
туган илгә мәхәббәт, ватанпәрвәрлек хисләре, туган телгә сакчыл караш тәрбияләү;
милли үзаң формалаштыру;
укуга карата теләк-омтылыш, җаваплы караш булдыру;
әйләнә-тирә табигатькә дөрес караш булдыру;
кешеләр белән аралаша белү культурасы тәрбияләү;
гаделлек, дөреслек, яхшылык, мәрхәмәтлелек һәм аларның киресе булган сыйфатларны тану, бәяләү;
алган белем һәм осталыкны тормышта максатчан кулланырга өйрәнү.
Метапредмет нәтиҗәләр:
әдәби әсәрне дөрес аңлап уку һәм анализлау;
дөрес нәтиҗәләр чыгару, гомумиләштерү;
сәбәп-нәтиҗә бәйләнеше булдыру;
үз фикереңне исбатлый һәм яклый алырга күнектерү;
әсәр хакында дөрес фикер йөртә алу.
2. Укыту предметының эчтәлеге
№
Төп темалар
Кыскача эчтәлеге
Сәгать
ләр саны
1.
Кереш. Халык авыз иҗаты
Халык авыз иҗаты турында белемнәрне тирәнәйтү, системалаштыру, халык авыз иҗаты һәм матур әдәбиятның уртак һәм аермалы якларын күрсәтү
1
2.
Әкият. “Ак бүре” әкияте
Әкият турында булган белемнәрне тирәнәйтү. “Акбүре” әкиятен уку, анализлау. Әкият геройларын өйрәнү, аларга бәя бирү
4
3.
“Үги кыз”, “Аю белән төлке” әкиятләре
Текстны уку, сорауларга җавап бирү, эчтәлеген ачыклау, идеясен билгеләү, әкиятләрне төрләргә аеру, аларның үзенчәлекләрен билгеләү
4
4.
Халык авыз иҗатында җыр жанры. “Иске кара урман”, “Гөлҗамал”, “Туган ил”, “Яшә, Республикам!”, “Ай былбылым”; кыска җырлар - дүртъюллыклар; тарихи җырлар: “Болгар иленең кызлары”, “Пугач явы”
Җыр жанры турында мәгълүмат алу, җырларны тыңлау, идея эчтәлеген ачыклау Көйләр яңгырашындагы уртаклык һәм аермалыкларны табу. Текстлардагы төп һәм кушымта өлешләрне аерып күрсәтү
Озын һәм кыска җырларны, татар халык җырларын башка халык җырлары белән чагыштыру. Тарихи җырларда сурәтләнгән геройлар турында мәгълүмат туплау
4
5.
Халык авыз иҗатында кыска жанрлар: мәкальләр һәм әйтемнәр, табышмаклар, мәзәкләр. “Хуҗа Насретдин мәзәкләре”
Мәкальләрнең килеп чыгышы, төзелеше турында мәгълүмат алу. Табышмакларның төзелешен өйрәнү. Мәзәкләрне уку, эчтәлеген ачыклау, мәзәкләрдә халыкның тапкырлыгы, шат күңеле, оста булуын күрсәтү
5
6.
Бәетләр. “Сак-сок” бәете
Үзләре укыган, ишеткән бәетләрне сөйләү, фикер алышу. Бәетне уку һәм анализлау, текстка якын килеп эчтәлеген сөйләү
2
7.
Риваятьләр, легендалар. “Янмый торган кыз”,”Иске Казан каласының корылуы”,”Шәһәр нигә Казан дип аталган”,”Әллүки”,”Зөһрә кыз”,”Кеше гомере ничек корылган”
Риваять һәм легендаларны уку, анализлау. Башка халык авыз иҗаты әсәрләре белән чагыштыру, сурәтләү чараларын табу
4
8.
Практик дәрес.Халык авыз иҗатында образлар
“Ак бүре”, “Үги кыз” әкиятләрендәге образларны тикшерү, әңгәмәдә катнашу. “Образ (сурәт)”, “поэтика” төшенчәләрен өйрәнү
2
9.
Әдәби әкиятләр. Г.Тукай “Шүрәле”
Әдәби әкиятләргә мисаллар китерү. Эчтәлекләрен искә төшереп сөйләү. Әкият-уку һәм анализлау. Поэмада вакыйгаларны, төп геройларны күрсәтү
2
10.
Җ.Тәрҗемановның “Тукран малае Шуктуган” әкияте
Текстны уку, сорауларга җавап эзләү, әкиятнең эчтәлеген аңлау, төп фикерне билгеләү
3
11.
Әхмәт Фәйзинең “Аучы мәргән белән Болан кыз” әкияте
Әкияте уку, төп фикерне аеру, әкият геройларына бәя бирү, сөйләү, әңгәмәдә катнашу
3
12.
Рабит Батулланың “Курай уйный бер малай” әкияте
Әсәр буенча әңгәмә кору, үз мөнәсәбәтләрен белдереп, әкиятнең эчтәлеген сөйләү
3
13.
Фәнис Яруллинның “Зәңгәр күлдә ай коена”, “Кояштагы тап” әкиятләре
Укытучы сөйләвен тыңлау, язучы биографиясе буенча хронологик таблица төзү. Әкиятләрне уку, әкият буенча сорауларга җавап бирү, биремнәрне үтәү, геройга бәя бирү
3
14.
Хикәя. Фатих Әмирханның “Ай өстендә Зөһрә кыз”, “Нәҗип” хикәяләре
Хикәяләрне уку, анализлау, хис-кичерешләргә, геройларга бәя бирү, сурәтләү чараларын табу, хикәянең үзенчәлекләрен билгеләп, төшенчә итеп чыгару
5
15.
Мәсәл. Мәҗит Гафуриның “Сарыкны кем ашаган?” мәсәле
Таныш булган мәсәлләрне искә төшерү, эчтәлекләрен сөйләп карау. Мәсәлне уку, анализлау, идеяне чыгару
2
16.
Габдулла Тукайның “Ике сабан” мәсәле
Әсәрне уку, эчтәлеген аңлау, фикер алышу, идеясен билгеләү
1
17.
Практик дәрес. Сәнгать төре буларак матур әдәбият; чәчмә һәм тезмә әсәр
Хикәядәге сурәтләү чараларын табу, аларның әһәмиятен билгеләү. Шигырь тезмәләренең озынлыгын билгеләү; ритм, рифмаларны күзәтү, нәтиҗәләр ясау
2
18.
Габдулла Тукайның “Пар ат”, “Туган җиремә”, “Туган авыл” шигырьләре
Шигырьләрне уку, анализлау, хис-сәбәп бәйләнешен ачыклау, сурәтләү чараларын табу
3
19.
Шәүкәт Галиев. Балалар әдәбиятындагы урыны; геройлары, образлар дөньясы. “Һәркем әйтә дөресен”, ”Тереклек суы”, ”Курыкма, тимим!”, “Тарихтан сабак”, ”Өйгә бирелгән эш”, ”Онытылган, өйдә калган” шигырьләре
Шигырьләрне сәнгатьле итеп уку, төп фикерне аерып чыгару, фикер алышу
3
20.
Ф.Яруллин “Сез иң гүзәл кеше икәнсез”
Шигырьне уку, анализлау, фикер алышу
1
21.
Бәйләнешле сөйләм үстерү
Тормыштан алган фикер-карашларга, хис-кичерешләргә нигезләнеп, иҗади эш башкару. Сочинение язу өчен план төзү, план буенча сочинениене мөстәкыйль язу
8
22.
Дәрестән тыш уку
Дәрестән тыш әдәби әсәрләр уку, аларның эчтәлеген сөйли алу
4
23.
Йомгаклау дәресе
Уку елы буена үткәннәрне кабатлау, әңгәмәдә катнашу, нәтиҗә ясау
1
Барлыгы:
70
3. Календарь-тематик планлаштыру
Бәйләнешле сөйләм үстерү - 8 сәгать
Дәрестән тыш уку өчен - 4 сәгат
Т/с Дәрес темасы
Сәгать саны
Укучылар эшчәнлеге төрләре
Календарь срок
Үтәлеш
1
Кереш. Халык авыз иҗаты
1
Халык авыз иҗаты турында булган белемнәрне искә төшерү. Үзләре белгән халык авыз
иҗаты әсәрләрен сөйләп күрсәтү
3.09
2-3
Әкиятләр. “Ак бүре” әкияте.
I-II
бүлек.
2
Әкият буенча план төзү, план буенча әкиятнең эчтәлеген сөйләү. Әсәрнең темасын, проблемасын, идеясен билгеләү
5.09
10.09
4-5
“Акбүре” әкиятендә образлар системасы
2
Халык авыз иҗаты турында булган белемнәрне искә төшерү. Үзләре белгән халык авыз
иҗаты әсәрләрен сөйләп күрсәтү
12.09
17.09
6-7
“Үги кыз” әкияте
2
Әкият буенча план төзү, план буенча әкиятнең эчтәлеген сөйләү. Әсәрнең темасын, проблемасын, идеясен билгеләү
19.09
24.09
8
“Аю белән төлке” әкияте
1
Әкият геройларына характеристика бирү, үз фикерләрен әсәрдән китерелгән мисаллар белән дәлилләү
26.09
9
Б.С.Ү.Әкият язу
1
Текстны уку, әсәр буенча план төзү, фикер алышу
1.10
10
Д.Т.У.
“Гөлчәчәк” әкияте
1
Текстны уку, сорауларга җавап бирү, эчтәлеген ачыклау, идеясен билгеләү
3.10
11
Әкият төрләре
1
Тормыштан алган фикер-карашлар га, хис-кичереш ләргә нигезлә неп, иҗади эш башкару
8.10
12
Б.С.Ү. Сочинение язу. Әкият геройларының көрәш максатлары һәм җиңүгә китергән сәбәпләр, шартлар (өйрәнгән әсәрләр мисалында)
1
Дәрестән тыш әдәби әсәрләр уку, аларның эчтәлеген сөйли алу
10.10
13
Җыр
1
Үзләренә тиеш булган әкиятләрне төрләргә аеру, аларның үзенчәлекләрен билгеләү
15.10
14
Халык җырларының килеп чыгышы
1
Сочинение язу өчен план төзү, план буенча мөстәкыйль язу
17.10
15
Җырларның табигате
1
Татар халык җырларын тыңлау, тыңланган әсәрләргә карата фикерләрен белдерү, әңгәмәдә катнашу
22.10
16
Җырларны төркемләү
1
“Кара урман”, “Гөлҗамал” җырларын тыңлау, идея эчтәлеген ачыклау. Көйләр яңгырашындагы уртаклык һәм аермалыкларны табу.
Текстлар дагы төп һәм кушымта өлешләр не аерып күрсәтү
24.10
17
Халык авыз иҗатында кыска жанрлар.
Мәкальләр
1
“Туган ил”
(Н. Исәнбәт сүзләре), “Яшә, республи кам!”, “Ай былбылым” җырларын тыңлау, идея эчтәлекләрен ачу.
Аларны чагыштыру
29.10
18
Табышмак лар
1
Озын һәм кыска җырларны, татар халык җырларын башка халык җырлары белән чагыштыру. Тарихи җырларда сурәтләнгән геройлар турында мәгълүмат туплау
31.10
19-
21
Мәзәкләр
2
Мәкальләрнең килеп чыгышы, төзелеше турында мәгълүмат алу, сорауларга җавап бирү
7.11
12.11
22
Бәетләр. Аларның барлыкка килүе
1
Табышмаклар
ның төзелешен өйрәнү, җавабын табу
14.11
23
“Сак-Сок” бәете
1
Мәзәкләрне уку, эчтәлеген ачыклау, сорауларга җавап бирү. Мәзәкләрдә халыкның тапкырлыгы, шат күңеле, оста булуын күрсәтү
19.11
24
Б.с.ү. Сочи нение язу. “Сак-сок”
бәетендә тасвирланган халык акылы һәм синең үз нәтиҗәләрең
1
Үзләре укыган, ишеткән бәетләрне сөйләү, фикер алышу. Татар халкының талант ияләрен бәяләү
21.11
25-
26
Риваятьләр, легендалар
2
Бәетне уку, текстка якын килеп эчтәлеген сөйләү, сорау ларга җавап бирү
26.11
28.11
27-
28
Риваятьләр, легендалар
2
План төзү, план буенча сөйләү, сочинениене мөстәкыйль язу
3.12
5.12
29-
30
Халык авыз иҗатында образлар
2
Теоретик белемнәр белән кораллану, сорауларга җавап бирү, биремнәр эшләү
10.12
12.12
31
Әдәби әкиятләр
1
Риваять һәм легендалар ны сәнгатьле итеп уку, алар буенча сорауларга җавап бирү, биремнәрне эшләү. Башка халык авыз иҗаты әсәрләре белән чагыштыру, сурәтләү чараларын табу
17.12
32
Г.Тукай “Шүрәле” әкияте
1
“Ак бүре”, “Үги кыз” әкиятләрендәге образларны тикшерү, әңгәмәдә катнашу
19.12
33-
35
Җ.Тәрҗема нов “Тукран малае Шуктуган”
2
Әдәби әкиятләргә мисаллар китерү. Эчтәлекләрен искә төшереп сөйләү
24.12
9.01
36-
38
Ә.Фәйзи “Аучы Мәргән белән Болан кыз”
2
Әкият-поэманы "автор артыннан бару" юлы белән анализ лау. Поэмада вакый галарны, төп геройларны күрсәтү
14.01
16.01
39
Б.с.ү. Азат
Мәргән образына характеристика бирү
1
Текстны уку, сорауларга җавап эзләү, әкиятнең эчтәлеген аңлау, төп фикерне билгеләү
21.01
40-
42
Рабит Батулла “Курай уйный бер малай”
2
Әкияте сәнгатьле итеп уку, сорау һәм биремнәргә җавап
бирү, төп фикерне аеру
23.01
28.01
43-
44
Ф. Яруллин тормышы һәм иҗаты. “Зәңгәр күлдә ай коена” әкияте
2
Әкият геройларына
бәя бирү, сөйләү, әңгәмәдә катнашу, язма эш башкару
30.01
4.02
45
Ф. Яруллин “Кояштагы тап” әкияте
1
Әсәр буенча әңгәмә кору, үз мөнәсәбәтләрен белдереп, әкиятнең эчтәлеген сөйләү
6.02
46
Б.с.ү. Сочинение язу. Әдәби әкиятләрдә табигать һәм кеше образларына салынган фикерләр, нәтиҗәләр (өйрәнгән әсәрләр мисалында)
1
Укытучы сөйләвен тыңлау, сорауларга җавап бирү. Язучы биографиясе буенча хронологик таблица төзү. Биремнәр эшләү. Әкият эчтәлеге буенча бәхәстә катнашу, үз
карашларыңны раслау һәм дәлилләү
6.02
47
Д.т.у. Ләбиб Лерон. Шаян
хикәяләр, шигырьләр, әкиятләр
1
Әкиятне уку, әкият буенча сорауларга җавап бирү, биремнәр не үтәү, геройга бәя бирү
11.02
48
Әдәби жанр
1
План төзү, план буенча сөйләү, сочинениене мөстәкыйль язу
13.02
49-
50
Ф. Әмирхан. “Ай өстендә Зөһрә кыз” хикәясе
2
Язучы әсәрләрен анализлау, аларга бәя бирү
18.02
20.02
51-
52
Ф. Әмирхан. “Нәҗип” хикәясе
2
Таныш булган әсәрләрнең төрен, жанрын билгеләү, сораулар га җавап бирү, нәтиҗә ясау
25.02
27.02
53
Б.с.ү. Сочинение “Минем яраткан һөнәрем”
1
Хикәяне сәнгатьле итеп уку, анализлау, хис-кичерешләргә бәя бирү
4.03
54
Д.Т.У. Фаил Шәфигуллин ның “Акмөгез” хикәясе
1
Әсәрне анализлау, геройларга бәя бирү, сурәтләү чараларын табу, хикәянең үзенчәлекләрен билгеләп, төшенчә итеп чыгару
6.03
55
Мәсәл жанры
1
План төзү, план буенча сөйләү, сочинениене мөстәкыйль язу
11.03
56
М. Гафури. “Сарыкны кем ашаган?” мәсәле
1
Әсәрне уку, эчтәлеген сөйләү анализлау
13.03
57
Г. Тукай. “Ике сабан” мәсәле
1
Таныш булган мәсәлләрне искә төшерү, эчтәлек ләрен сөйләп карау
18.03
58
Сәнгать төре буларак әдәбият. Чәчмә әсәрләрдән сурәтләү чараларын табу
1
Әсәрне сәнгатьле уку, анализлау,
идеяне чыгару
1.04
59
Шигырь белән язылган әсәрнең
сәнгать чараларын билгеләү
1
Әсәрне уку, эчтәлеген аңлау, фикер алышу, идеясен бил геләү
3.04
60
Д.т.у. Вакытлы матбугат басмалары
1
Хикәядәге сурәтләү чараларын табу, аларның әһәмиятен билгеләү, фикер алышу
8.04
61
Шигърият.
Г.Тукай. “Пар ат” шигыре
1
Шигырь тезмәләре нең озынлыгын билгеләү; ритм, рифмалар ны күзәтү, нәтиҗәләр ясау
10.04
62-
63
Г.Тукай. “Туган җиремә”, “Туган авыл” шигырьләре
2
Газета-журнал язмаларын уку, анализлау
15.04
17.04
64
Б.с.ү. Сочинение язу.
“Минем
туган җирем”
1
Әсәрне сәнгатьле итеп уку, анализлау, сурәтләү чараларын табу. Хисләр бирелешен күзәтү.
Х.Якупов иллюстрациясе буенча үзара фикер алышып, әңгәмә кору
22.04
65
Ш. Галиев шигырьләре
1
Шигырьне анализлау, хис-сәбәп бәйләне
шен ачыклау, сурәтләү чараларын табу
24.04
66-
67
Ш.Галиев шигырьләре
2
План төзү, план буенча сөйләү, сочинениене мөстәкыйль язу
29.04-1.05
68
Ф.Яруллин “Сез иң гүзәл кеше икәнсез”
1
Укытучы ның сөйләвен тыңлау, шигырьне сәнгатьле итеп уку, фикер
алышу
6.05
69
Б.с.ү. Уку елы дәвамында өйрәнгән әсәрләрне кабатлау
1
Шигырь
ләрне сәнгатьле уку, анализлау, төп фикерне аерып чыгару
8.05
70
Йомгаклау дәресе
1
Шигырьне сәнгатьле уку, анализлау
13.05
Укучы лар
ның мөстә кыйль эше
Уку елы буена үткәннәрне кабатлау, әңгәмәдә катнашу, биремнәрне эшләү
