Электр тогының қуаты мен жұмысы 8-класс

Бершүгір орта мектебі

Ашық сабақ

Тақырыбы: «Электр тогының жұмысы мен қуаты»

8 класс

Физика пәнінің мұғалімі: Рысмағанбетова Г.О.

2015-2016 оқу жылы

ақпан

Күні: 06,02.2016ж

Класс: 8

Сабақтың тақырыбы: Электр тогының жұмысы мен қуаты.

Сабақтың мақсаты: Электр тогының жұмысы мен қуатын түсіндіру,өрнектерін қорыту

Білімділік: Оқушыларға жетелеу сұрақтарын қоя отырып, токтың жұмысы мен қуатының өрнегін қорыту
Дамытушылық: Есептеулер жүргізу арқылы білімдерін бекіту, теориялық білімдерін практикада пайдалануға дағдыландыру;

Тәрбиелік: Оқушыларды батылдыққа, көрегендікке, еңбекшілдікке тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: Аралас

Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап

Көрнекілігі: оқулық, амперметр, вольтметр, үлестірмелі қағаз, интерактивті тақта

Пәнаралық байланыс: математика

Нені білуі тиіс:

электр тогы жұмысының тұжырымдамасын, формуласын, өлшем бірлігін.
токтың қуатының тұжырымдамасын,формуласын, өлшем бірлігін.
практикалық жұмыс жүргізуді

І. Үй тапсырмасы

а)Миға шабуыл

Жетелеу сұрақтарына жауап беру.

-Балалар, біз бүгінге дейін тұрақты электр тогы тарауынан қандай тақырыптарды өттік?

Электр тогы, Ток күші.Амперметр, Электр кернеуі. Вольтметр, Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы, Меншікті кедергі, Өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғау деген тақырыптармен танысқан болатынбыз.

-Ия дұрыс-ақ, енді осы тақырыптарға бір шолу жасайық. 2 топқа сұрақтар қойылады

І топ «Ток күші» тобының сұрақтары:

1. Электр тогы дегеніміз не?

2.Ток күшін қалай табамыз?

3.Ток күшін өлшеуге арналған құрал қалай аталады және ол тізбекке қалай қосылады?

4.Электр кернеуін қалай табатын едік?

5. Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы қалай өрнектеледі?

6. Ом заңын пайдаланып ток күшін табамыз?

ІІ топ «Кернеу» тобының сұрақтары:

1. Өткізгіш ұштарындағы кернеуді қандай құралмен өлшейміз және ол тізбекке қалай қосылады?

2. Меншікті кедергі дегеніміз не?

3. Өткізгіштерді жалғаудың неше тәсілі бар?

4. Ом заңын пайдаланып кернеуді табамыз?

5. Кернеудің өлшем бірлігі?

6. Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы қалай өрнектеледі?

ә)Ойлан, тап!

ІІ. Жаңа сабақ

Тақтаға күннің жады мен жаңа тақырыпты жазамын.

І. Токтың жұмысы

Тұйықталған тізбек бойымен электр тогы өткенде, тізбектің ішкі бөлігі ток көзінде және тізбектің сыртқы бөлігі – энергия тұтынушыларында энергияның бірқатар түрлендірулері болады.

Ток көзінде табиғатты электрлік емес энергияның электр өрісінің энергиясын, басқаша айтқанда, электр энергиясына алмасуы болып жатады. Электр энергиясы сыртқы тізбекте электр тогының жұмысы есебінен энергияның басқа түрлеріне, айталық өткізгіштің ішкі энергиясына, сәуле шығару энергиясына, химиялық реакцияның энергиясына айналады.

Тогы бар тізбектегі электр энергиясының энергияның басқа түрлеріне айналуының өлшеуші ток жұмысының, яғни зерядтар орын ауыстырғандағы өрістің электрлык күштерінің атқаратын жұмыстың шамасы болып таылады. Сендерге белгілі

формуласынан

A=qU

мұндағы А-электр өрісіндегі заряд орын ауыстырғандағы жұмыс, q-заряд. Осы формуладан тұрақты токтың істейтін жұмысында анықтауға болады. T уақытта өткізгіштің көлденең қимасы арқылы

q=It заряд өрісін. Сонда A= It U

Электр тогының жұмысы ток күші, кернеу, және жұмыс істеуге кеткен уақыттың көбейтіндісіне тең.

SI жүйесінде жұмыс джоульмен (Дж) өлшенеді:

1 Дж = 1А*1В*1с

Тізбектің бөлігіне арналған Ом заңы I= және U=IR негізінде мына формулаларды аламыз:

A=I²*Rt, A=*t

ІІ. Токтың қуаты

Уақыт бірлігі ішінде жасалған токтың жұмысы электр тогының қуаты болып табылады.

Электротехникада қуат Р әріпімен белгленеді. Олай болса, қуат мынаған тең:

P = = IU

Токтың қуатын табу үшін өткізгіштегі ток күшін және кернеуді өлшеп, олардың көбейтіндісін табу керек.

Сонымен қатар токтың қуаты үшін мына өрнектер дұрыс:

P = және P = I²*R

SI жүйесінде қуат бірлігіне ватт (1Вт) алынған.

1 ватт (1Вт) қуат бірлігіне 1В кернеуі бар тізбек бөлігіндегі 1А ток күшінің қуатын алады:

1Вт =1А*1В; 1Вт=1; 1Дж = 1Вт*с.

Ватт онша көп қуат емес. Тәжірибеде ваттқа еселік болып келетін бірліктерді қолданады: гектоватт 1гВт = 10²Вт; киловатт 1кВт = 10³Вт; мегаватт 1МВт = 10⁶Вт.

Токтың қуатын өлшеуге арналған аспапты ваттметр деп атайды. Токтың жұмысын өлшеуге арналған құрал электресептеуіш деп аталады. Электресептеуіште ток жұмысының 1кВт*сағ деген бірлігі қолданылады, яғни қуатты 1кВт құралда токтың 1 сағ-та істеген жұмысы 1кВт*сағ = 3,6*10²Дж екенін есептеу қиын емес.

Тұрғын үйге берілетін кернеу U = 220В болғанда, онда тұтынатын ток күші

I = 10А-ден аспауы тиіс. Үйдегі тұтынушылардың бір мезгілде пайдалану қуатының шекті мәні P = 10А*220В = 2200Вт = 2,2 кВт.

1кВт*сағ электр энергиясының құны Тариф (В) деп аталады. Мысалы, Алматы тұрғындары үшін 2007 жылғы тариф 1кВт* сағ = 8,06 теңге, яғни

В = 8,06

ІІІ.Есептер шығару:

Жаңа сабақты қаншалықты меңгергендіктеріңізді тексеру мақсатында оқулықтағы 152 беттегі 21-жаттығудың №4,6,8есептерін шығарайық.

ІV.Бекіту

Семантикалық карта толтыру.

Формулалар,

өлшем

бірліктер

Шамалар,құралдар

q=It

Q=I²Rt

A=qU

A= IU t

Ватт-метр

P = = IU

1 Вт

Электр

есептеуіш

1Дж

Кернеу

Заряд

Жұмыс

Қуат

Жұмыстың өлшемі

Қуаттың өлшемі

Қуатты өлшеуге арналған аспап

Жұмысты өлшеуге арналған құрал

ІV. Бағалау.

V. Үйге тапсырма:§42 оқып келу, 21 жаттығудың 3,5,7

VІ. Рефлекция.

Мен.... ....................................................................................................таныстым.