«Электр құбылыстары»

тарауын қортындылау сабағы

Сабақты бастамас бұрын сынып оқушыларын үш топқа бөлемін. Әр топтың аты, ұраны, таңбасы бар. Бірінші топ «Кернеу», екінші топ «Тоқ күші», үшінші топ «Кедергі».

Ойын шарты бойынша жарыс тапсырмаларына барлық оқушылар қатысуы тиіс.

Ойын ұраны: «Берсең қолыңнан, бермесең өзіңнен»

Сабақ мына өлеңмен басталады:

Ампер, Вольта, Омдарың,

Бірін-бірі ұғыпты

Ал, олардың заңдарын

Білсең, айтшы сен-дағы.

Әр топта 7 оқушыдан. Жарыс 7тапсырмадан тұрады. Сонда жарыс шарты бойынша («Берсең менікі, бермесең өзіңнен») тапсырмасыз бірде- бір оқушы қалмауы тиіс. Сондықтан әр топ өз мүшелерінің тапсырмаларының орындалуына көмектесуі керек. Онда топқа бір ұпай қосылып отырады.

Бірінші жауапберген топқа 5 ұпай, екіншіге 4 ұпай, үшіншіге 3 ұпай.

1. Викториналық сұрақтар «бәйге»

2. Есеп

3. Шығарма

4. Мақал- мәтелдер

5. Тәжірибе

6. Сурет

7. Қорытынды

8. Үйге тапсырма

I. Бәйге викториналық сұрақтар. Жауап нақты тез болу керек.

Қай ойыншы бірінші қолын көтерсе, сол оқушы жауап береді.

Бағалауы- 1 балл.

1. Электр тогы деген не?

2. Ток бағыты үшін, ток көзінің қай полюсіне қарайғы бағыт қабылданған?

3. Ток күшінің бірлігі

4. Ток күші 5А, бұны қалай түсінесіңдер?

5. Электр мөлшерінің бірлігін атаңдар. Вольт қандай физикалық шаманың бірлігі?

6. Тізбектегі ток күші, кернеу және кедергі арасындағы байланысты тағайындаған кім?

7. 10 кОМ неге тең?

8. ОМ заңы қалай айтылады?

9. Меншекті кедергінің өлшем бірлігін ата.

10. Р әрпімен матиматикалық және физикалық мағынасы

Қалай?

11. Электр тогын үйде өлшейтін құрал.

12. Бұл шамамен адам аты да аталады.

13. “Керуен” сөзін физикалық шамаға өзгерт.

14. Табиғат жөніндегі ғылымдардың бірі.

II. “Ақын жанды болмаған адам физик те бола алмайды”

I-тур бойынша көп жауап берген топқа 5ұпай, екінші топқа 4ұпай, үшінші топқа 3ұпай.

II-тур бойынша үйге берілген тапсырма мынадай болатын I, U, R заңдылықтарына өз өнерлерін көрсетулері керек. Ал өлең шығару, ертегі, шығарма, зарядтардың реттелген қозғалысын қимылмен көрсетуге де болады.

Бірінші топ өлең шығарыпты

Ток күші

Ток күші сенің арқаң өмір сүргеніміз,

Сабақ оқу, кір жуып, кинокөргеніміз.

Қымбт қылып бағаңды өсірсең де,

Қиналсақ та уақытында төлейміз біз.

Елімнің жетістігі сенің арқаң,

Бай қылдың егініңмен қылдың дархан

Тутемеген шамыңды жарқыратып

Болдың ғой сен біздің шырағымыз.

Екінші топ ертегі құрастырып әкелген.

Ертеде электр деген хан болыпты. Ол кезде электр энргиясы болған жоқ еді. Электр ханның үш баласы болған, үлкені Ампер, ортаншысы- Вольт, ал кішісі Ом. Ханның балалары ереже жеткен соң әкесі олардың басын қосып, электростанцияның құру жоспары жайында әңгімелеседі. Сонда Ампер мен Вольт жұмысқа бірден кірісті, ал Омболса олармен келіскен жоқ. Себебі электростанция найзағайдың күшін көп тартатын еді. Ом ол халыққа қауіп төндіреді деп қорықты. Ампер мен Вольт Омның сөзін тыңдамай өз істерін істей берді. Электростанция құрылып, елге жылу, ток берілді. Бүкіл ел өздерінің ризалқтарын Ампер мен Вольтке және олардың әкесіне білдірді. Солай бірнеше жыл Ом ағаларына реніште болды. Ампер мен Вольт өз елінде әйгілі болған соң, басқа елдерге ток сатумен айналысқылары келеді.Олар енді станцияның найзағайдан аоатын күшті арттырумен болады.Енді Вольт токтың күшін бір мөлдерде ұстайтын кернеу құралы арқылы жұмыс істегісі келеді.

Бірақ Ампер өзін үлкен санап, Вольтты тыңдамайды. Солай станцияның найзағайдан алатын күшті арттырады. Олар енді жауынды тосты.Жауын жауған күні найзағай станцияға кіріп, двигательдерді істен шығарады да, кедергі жасап, өкінішке орай өзі апатқа ұшырайды.

Содан бері ел адамдары Амперді ток күші, Вольтті –кернеу, Омды-кедергі деп атап кеткен.

Осы тапсырма бойынша мағнасын терең ашқан топқа-5 ұпай, 2-шіге- 4ұпай, 3-ге-3 ұпай беріледі.келесі иапсырмаға көспес бұрын мынадай тест тапсырмасымен қорытынды жасау керек.

[pic]
[pic]
[pic] [pic] [pic] [pic] [pic] R1 R2 R3 R1 R3

1 [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] . R2

2 [pic] [pic] [pic] .

[pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] R1 R2 R1

3 [pic] [pic] . R2 R3 4. R3

[pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic]

Мына қосылыстардың қайсысында кедергі ең аз?

А) 1. б) 2. В) 3. Г) барлығы

Келесі тапсырма карточкамен жұмыс.

1. Ауруханадағы кезекші дәрігердің бөлмесінде электр қоңырауы орналасқан. Қатар жатқан үш палатадағы аурулардың әрқайсысының қоңырау соғуға мүмкіндігі бар. Осыны сызба түрінде көрсетіндер.

2. Үш түсті көк, қызыл, жасыл, шамдар өзара жалғанған. Егер қызыл шамды сөндірсем бәрі сөнеді. Ал егер көкті сөндірсем қызыл мен жасыл жанады. Сызба құрастырындар. Ал егер көкті қоссам, жасылды сөндірсем не болады?Жауапты түсіндіріндер.

3. Қ [pic]
   [pic]
   ай электр тізбегіндегі вольтметр резистордағы кернеудің нақты мәнін анықтайды?

1. 2.

[pic]
[pic]

3. 4.

4.Физика мақал-мәтелдер.

5. Тәжірбие көрсету. Керекті құралдар: кілт, ток көзі, шам, амперметр, вольтметр. Шамдағы токтыңқуатын өлшеу.

Жұмыстың орындалу тәртібін өздері жспар құрып орындайды.

Қосымша сұрақ: Қуаттың табылған мәні шамда көрсетілген қуатпен дәл келе ме?

Соңында сабаққа қорытынды жасалып, баға қойылды.