Ашық сабақ Заттың агрегаттық күйлерінің өзгеруі. Жылу мәшинелері 8 сынып

Психологиялық ахуал /2 мин/ «Психологиялық дайындық, қызығушылықты ояту кезеңі». (Окушылар ортаға шығып, қобдишада жасырылған сөздерді алып оқып, менің нұсқауым бойынша сол жануардың дыбысын келтіріп, 2 топқа бөлулерін керек. Дәл өзіндей жануардың дауысын шығарып, өз жұптарын табуларың керек. Содан соң өз жұптарын тауып аалған соң, топ бойынша бөлінеді).

Топ басшысы сайланады. Екі топқа бағалау парағы таратылады.

Үй жұмысын тексеру. Тест

1. Мұз 0⁰С температурада ериді. Бұл кезде энергия

А. Жұтылады

В.Бөлінеді

С. Жұтылмайды да, бөлінбейді де

Д. Әуелі жұталады, содан кейін бөлінеді.

Е. Әуелі бөлінеді, содан кейін жұтылады.

2. 1 кг затты жанған кезде бөлінетін жылу мөлшерін анықтайтын физикалық шама

А. Меншікті булану жылуы

В. Меншікті жану жылуы

С. Жану жылуы

Д. Меншікті балқу жылуы

Е. Меншікті жылу сыйымдылығы.

3. Булануға кері процесс

А. Компенсация

В. Диссоциация

С. Конденсация

Д.Рекомбинация

Е. Диффузия.

4. Сұйықтың булану жылуы

В. Температураға

С. Сұйықтың еркін бетінің ауданынан

D. А, В,С жауаптарынан және желдің болуынан

Е. Тек температура мен ауданнан тәуелді.

5. Қаныққан будың қанықпаған будан айырмашылығы

А. Қаныққан будың тығыздығы жоғары

В. Қаныққан будың қысым жоғары

С. Қаныққан бу өз сұйығымен динамикалық тепе-теңдікте болады

D. Қаныққан атмосферамен динамикалық тепе-теңдікте болады

Е. Қаныққан будың температурасы жоғары.

6. Массасы 1 кг сұйықты қайнау температурасында буға айналдыру үшін қажетті жылу мөлшерін анықтайтын физикалық шама

А. Меншікті булану жылуы

В. Меншікті балқу жылуы

С. Меншікті жылу сыйымдылығы

Д. Меншікті жану жылуы

Е. Жыуөткізгіштік.

7. Ауаның ылғалдылығын анықтайын аспап

А. Динамометр

В. Психрометр

С. Ареометр

Д. Мензурка

Е. Ешқайсысы да емес.

8. Бұлтта су буы қар кристалдарына айналады. Осының нәтижесінде қоршаған ауа

А. Салқындайды

В. Қызады

С. Қызбайды да, салқындамайды да

Д. Жоғары көтерілгенде қызады, төмен түскенде салқындайды

Е. Жоғары көтерілгенде салқындайды, төмен түскенде қызады.

9. Меншікті булану жылуының өлшем бірлігі

А. Кг

В. Дж

С. Дж/кг

Д. Дж/кг∙К

Е. К.

1. Кім білімді, кім жылдам? Ойыны:

Біліміңді тексер! Бұл кезеңде алдарыңызда 4 тақырыптан 5 ұяшықтан 10, 20, 30, 40, 50 тұратын сұрақтарды таңдайсыздар, ол сұрақтар ұпай санына байланысты қиындайды.

Көпіршіктер неге үлкейіп жоғары көтеріле бастайды?

Ауа көпіршіктерінің іші су буымен толады да, олардың өлшемдері біртіндеп үлкейе береді.

Шәугімнің қақпағын ашқанда үстіңгі жағынан нені байқадың?

Құтының үстіңгі жағынан тұманды байқауға болады. Ол ыдыстағы сұйықтың бетіндегі буланудың күшейгенін көрсетеді. Сыртқа шыққан су буы салқын ауамен араласады да және ұсақ тамшылаар түрінде конденсацияланады.

Неге көпіршіктер судың бетіне жетіп жарылады?

Көпіршіктер ішіндегі қаныққан будың қысымы атмосфералық қысымынан жоғары. Сондықтан көпіршіктер судың бетіне жетіп жарылады.

Мұз суда неліктен жүзеді?

Мұз тығыздығы су тығыздығынан кіші.

III.Қызықты сұрақтар

Q=780*1 (5+5)=7800 Дж Жауабы: Q= 7800 Дж

Дене теемпературасы 25⁰С – тан 75⁰С – қа дейін артса, онда оның бөлшектерінің орташа кинетикалық энергиясы қанша есеге өзгереді?

n= t2/t1

n=75/25=3

Жауабы: n=3

Абсолюттік шкала бойынша дене температурасы 20 К. Цельсий шкаласы бойынша дене температурасы неге тең?

T= (t+273)⁰С

T=20⁰+273⁰=293⁰С

Жауабы: T=293⁰С

Массасы 50 кг құрғақ ағаш толық жанғанда қанша жылу мөлшері бөлінеді? (Құрғақ ағаштың меншікті жану жылуы 1*10⁷Дж/кг).

Q=q*m

Q=1*10⁷*50=50*10⁷Дж

Жауабы: Q=50*10⁷Дж

Жылу машинасы бір циклде 400 Дж жылу шығарып, 600 Дж жұмыс істейді. Жылу машинасының ПӘК – і неге тең?

ɳ=А/(А+Q)*100%

ɳ=600/(600+400)*100%=60%

Жауабы: ɳ=60%

V.Жұмбақтар

Жанасып тұрған әртүрлі

Өтуі, жайылуы, таралуы

Аударылған екен бұл латын сөзі

Диффузия

Жоғалмайды ешқашан,

Түрлендірсең егерде.

Басқа күйге ауысса,

Жұмыс істейді әрқашан.

Энергия

Ауызы күйген үріп ішер

Булану

Жай көзге көрінбейді, қозғалуға ерінбейді

Молекула

Жылулық күйін сипаттайды,

Физикалық бұл шама.

Термометрмен анықтайды,

Білуге оны бола ма?

Температура

2. Дұрыс формуланы тап. (Әр топқа карточка беріледі, онда формулалар жазылған. Барлық дұрыс формулаларды тақтаға жазып, дұрыс табулары керек.) I топ.

с = m Q ) (t2 – t1 q m Q = λm=Q mr=Q φ рқ р =*% 100 Q+∆U А = = -∆U А ∆U – Q =

Жауабы: Q=c*m(t2 – t1), Q=q*m, λ=Q/m, Q=r*m, φ= р/ рқ*100%, Q =∆U+А, А=-∆U, А=Q-∆U

II топ.

А+ =0 немесе ∆U=-А ∆U Q2 +А=Q1 Q1 – Q2 =А Q=∆U+А=∆U+р∆VηQ1 – Q2 = Q1 =Атол / Qη=T1 –T2 /T1*100%=ɳА / Q1 *100 ∆U=Q

Жауабы: ∆U+А=0 немесе ∆U=-А, Q1=А+ Q2 , А= Q1 – Q2 , Q=∆U+А=∆U+р∆V ɳ= Q1 – Q2 / Q1 = Атол /Q ɳ= T1 –T2 / T1*100% ɳ=А/ Q1*100%

3. Ойлан тап! (Тәжірибе). I топ. Стақан, тиын, жайпақ табақта су, сіріңке. Қолды су қылмай, тиынды қалай алуға болады? (Жанған қағазды стақан мен жайпақ атмосфералық қысым арқылы су стақанның ішіне кіреді, сосын тиынды алуға болады).

II топ. Піскен жұмыртқа мен піспеген жұмыртқаны қалай ажыратуға болады?

4.Ребус шешу

[pic] ,,, [pic] ,,,,,, [pic] а [pic] ,,,

Шыққан сөз: Адиабата

5. Қорытынды. Сөзжұмбақ шешу

Қ

Е

Е

О

А

У

Л

К

Р

Ю

І

Ц

И

С

И

Я

Я

Сұрақтар мен жауаптар

1.Заттың сұйық күйден қатты күйге айналу процесін не деп атаймыз? (Қатаю) 2. Заттың қатты күйден сұйық күйге айналу процесін қалай атаймыз? (Балқу) 3. Жүйенің ішкі энергиясын өзгертудің 2 тәсілі бар: қоршаған денелермен жылу алмасу және механикалық жұмыс істеу нені жатқызамыз, соққы, сығу және .... (Үйкеліс) 4. Сұйықтың немесе газдың ағысы арқылы энергияның тасымалдануы барысында жылу алмасу процесін не деп атаймыз? (Конвекция) 5. 1 г суды 1⁰С - қа қыздыру үшін берілетін жылу мөлшерін не деп атаймыз? (Калория) 6. Бар жоғын білмейсің, Онсыз өмір сүрмейсің. (Ауа)

5. Рефлексия:

сабаққа дейін?

Не білдім

сабақта?

Не білгім келеді келешекте?

6. Үй тапсырмасы. Тарауларды қайталау

7. Бағалау:

аты-жөні

Үй

жұмысы

Теорияны қайталау

1 тапсырма

2

тапсырма

3

тапсырма

4

тапсырма

Қорытынды баға

Ануарбекова

Мөлдір

Жаксылыкова Еркежан

Зиядаев

Ерасыл

Казбекова

Риза

Мұқатай

Садуақас

Нуртаев

Ерасыл

Салимбаева

Атлана

Өте тамаша! Жарайсын! “5”. Тарауды толық меңгеріп, сабаққа сараптама жасай отырып, логикалық ойлау қабілеті дамыған, өзіндік ойы бар оқушы. Жақсы! Алға! “4”. Тарауды жақсы меңгерген. Есеп шығара алатын оқушы.
Ойлану керек! Қалма! “3”. Әлі де дайындалуды қажет ететін оқушы.