Денсаулықтарында ауытқушылығы бар оқушылардың дене
тәрбиесі
Денсаулықтарына және дене дайындығы деңгейіне байланысты мектеп оқушылары үш топқа бөлінеді: негізгі, дайындық және арнайы.
Негізгі топқа денсаулықтары мықты дене дайындықтары жақсы, әр түрлі спорт түрлерімен тұрақты айналысатын не айналыспайтын, бірақ мектептегі дене тәрбиесі сабағына қатысатын оқушылар жатады.
Дайындық тобына денсаулықтары аздап қана нашарлаған және дене дайындығы төмен оқушылар жатқызылады. Олар негізгі топтағылармен бірге дене тәрбиесі сабағына қатыстырылады. Бұл топқа жататын оқушыларға жүктеме қарқыны мен көлемі аздау беріліп, сынақ жаттығуларын тапсырғанда дайындық тобында екендігі ескеріледі. Оларға тапсырма топтық және әдіс түрлерінде берілуі мүмкін.
Арнайы дәрігерлік топқа денсаулықтарында ауытқушылығы бар оқушылар жатқызылады да, олар негізгі мектеп бағдарламасымен оқу оқитын дене тәрбиесі сабағынан босатылады. Бұл топтағы оқушылар ауруларының сипатына байланысты осы топта тұрақты және уақытша болуы мүмкін.
Арнайы дәрігерлік топтардың негізгі жұмыс міндеттері: денсаулықты нығайту, тыныс алу органдарының жұмысын жақсарту, ағзаны шынықыру, дене тәрбиесі жаттығулары арқылы дене жұмыс қабілеттілігін , ақыл-ой жұмыс қабілеттілігін жоғарылату, аурудан әлсіреген ағзаның дене қимыл белсенділігін арттыруға бағытталған. Сонымен қатар теориялық білім беру және қимыл ептілігі мен дағдысын меңгеру жұмыстары жүргізіледі.
Арнайы дәрігерлік топтардың оқушыларына бағдарлама негізгі бағдарлама материалдарын есепке ала отырып, ауру түрлеріне байланысты көптеген дене тәрбиесі амалдарын, әдістерін азайту, кейбір арнайы жаттығуларды қосу түрінде жасалынады.
Бағдарламаға теориялық мағлұматтары: гигиена негіздері, жаттығушының ағзасына дене тәрбиесі жаттығуларының әсері, дәрігерлік ьақылау түрлері, дене тәрбиесі амалдарын денсаулықты нығайтуға қолдану, қимыл-әрекетті меңгеру жолдары және т.б.
Іс- тәжірибелік сабақтарға: гимнастикалық жаттығулар, қощғалмалы және спорттық ойындар элементтері, жеңіл атлетика және шаңғы дайындығын жүргізгенде негізгі орын гимнастикалық жаттығуларға беріледі. Гимнастиқалық жаттығулар: сапқа тұру, саптық бұрылулар, саптық қозғалыс жаттығулар; жалпы дене дамыту жаттығулары, әр түрлі құралдармен орындайтын жаттығулар; әр түрлі снарядтарда орындайтын жаттығулары; тепе-тендік жаттығулары ; мүсін түзүлігі жаттығулары; би жаттығулары; снарядтарда ілініп тұру, теріліп тұру жаттығулары т.с.с.
Қозғалмалы және спорттық ойындар элементтері оқыс, тез орындалатын қимыл-әрекеттері жоқ, жеңіл ойналатын қозғалыстар болуы керек. Секірк, ауырлық көтеру, статикалық ширығу, күрес, бәсеке сияқты ойын элементтері оқушылардың денсаулықтарына зиян тигізу мүмкін, сондықтан дене тәрбиесі мұғалім қозғалмалы және спорттық ойындар элементтерін таңдағанда, оқушыларды ойнатқанда өте мұқият болуы керек.
Сабақты екі жолмен жүргізуге болады. Бірінші жолы, бірнеше жақын сынып оқушыларын біріктіріп, ауруларына байланысты А, В топтарына бөліп, денсаулықты нығайту топтарын ұйымдастыру. Сырқаттарына байланысты топтарға қалай бөлінетіндігі көрсетілген.
Оқушыларды ауруларына байланысты А, Б, В топтарына бөлу
Қолдануға болмайды
А
Жүрек аурулары,орталық жүйке жүйесі, көз, гепатит, ісік аурулары
Бастапқы кезде жүктеме орта қарқында беріледі, 130-150 ЖСЖ- біртіндеп көбейеді
Күш жылдамдығы жаттығуларын, қатты жүгіру, секіру, тез еңкею, ауырлық көтеру жаттығуларын
Б
Тыныс алу, ас қорыту мүшелері, бүйрек, бауыр аурулары
Жалпы дамыту жаттығуларын бұлшық ет топтарына біртіндеп енгізу
Жаттығуларды баяу қарқында орындау
В
Қозғалыс-тірек аппараты аурулары
Арқа, іш , қол, аяқ бұлшық еттеріне жаттығуларды отыру жату түрлерінде беру. Жалпы және күш төзімділігін дамыту
Үлкен жүктеме беруге болмайды. Жүктеме орташа және жеңіл болсын
Екінші негізгі түрі- дене тәрбиесі сабағы. Дене тәрбиесі сабағы жақын сынып ( 1-2, 3-4, 5-8, 9-11) оқушыларын біріктіріп, аптасына үш рет, 30-45 минөттан жүргізіледі.Арнайы дәрігерлік топтарында жүргізілетін жылдық оқу мерзімі екі кезеңге бөлінеді. Бірінші кезе
