1-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Картадаѓы немесе пландаѓы қашықтықтыњ жердегі қашықтықтан неше есе кіші екенін кµрсететін бµлшек сан A) Азимут
B) Абсолют биіктік
C) Масштаб
D) Салыстырмалы биіктік
E) Горизонтальдар
2. Жақсы келбетті шыңдарымен , құздарымен ерекшеленетін жер бедерінің шығыңқы түрі:
A) жота.
B) тау.
C) вулкан.
D) төбе.
E) төмпешік.
3. Судыњ М±хиттан атмосфера арқылы қ±рлыққа және қ±рлықтан М±хитқа ‰здіксіз ауысу процесі
A) д‰ние ж‰зілік су айналымы
B) цунами
C) булану
D) толқындар
E) жер асты суы
4. Т‰сі мен басқа да сыртқы белгілері µзара ±қсас адамдар тобы
A) елді мекен
B) монѓолоидтар
C) ±лт
D) нәсіл
E) халық
5. Жер бедерініњ қалыптыстыратын жағдайлар
A) атмосфера циркуляциясы
B) ішкі және сыртқы к‰штер
C) жердіњ орбиталық қозѓалысы
D) жердіњ µз осінен қозѓалуы
E) м±хиттардыњ жақындыѓы
6. Жазықтардағы табиғат зонасының ауысуын ... деп атайды.
A) антропогендік кешен.
B) ендік зоналылық.
C) ландшафт.
D) биіктік зоналылық.
E) географиялық қабық.
7. «Солтүстік полюс-1» экспедициясының басқарушы :
A) Ф. Нансен
B) С. Макаров
C) И.Д. Папанин
D) Г.Садов
E) О.Ю. Шмидт
8. Географиялық қабық деп ... айтамыз.
A) күн жылуы мен ылғалдың әркелкі болуын
B) атмосфера, гидросфера, литосфера , биосфера және олардың өзара байланысы мен әрекеттесуін
C) атмосфераның жоғары қабаты, литосфераның жоғары қабаты гидросфераның өзара байланысып, әрекеттесуін
D) табиғат заңдылықтарын
E) мұхиттардың заңдылығын
9. Қазақстанның көне қалалары.
A) Отырар, Тараз, Сығанақ, Түркістан.
B) Балқаш, Ақтау, Көкшетау.
C) Орал, Ақтөбе, Астана, Алматы.
D) Астана, Отырар, Петропавл.
E) Тараз, Атырау, Павлодар.
10. Верный қаласындағы күшті жер сілкіну болған жыл.
A) 1889 жыл.
B) 1888 жыл.
C) 1886 жыл.
D) 1887 жыл.
E) 1884 жыл.
11. Қазақстан аумағындағы басым ауа массасы:
A) Қоңыржай теңіздік.
B) Континетті арктикалық.
C) Қоңыржай континенттік.
D) Континетті тропиктік.
E) Теңіздік арктикалық.
12. Каспий теңiзi алабының өзендерi:
A) Шу, Сарысу, Торғай.
B) Ойыл, Сағыз, Қаратал.
C) Лепсi, Талас, Арыс .
D) Қаратал, Ақсу, Ойыл.
E) Жайық, Жем, Сағыз.
13. Қазақстанның шөлейт зонасының топырағы:
A) Сұр топырақ.
B) Ферралитті топырақ.
C) Сұр, қоңыр топырақ.
D) Қара топырақ.
E) Ашық қызғылт топырақ.
14. Құмды шөл.
A) Үстірт.
B) Арал маңы Қарақұмы.
C) Бетпақдала.
D) Сарыарқаның солтүстігі.
E) Сарыарқаның оңтүстігі.
15. Қорғалжын қорығының көркі.
A) Архар.
B) Құлан.
C) Қоқиқаз.
D) Дала қойы.
E) Орақ тұмсық.
16. Қазақстанның маңызды рекреациялық аудандары:
A) Қарағанды, Іле, Жоңғар Алатауы.
B) Атырау, Көкшетау, Ақтау.
C) Алтай, Қостанай, Арқалық.
D) Көкшетау, Ұлытау, Семей.
E) Көкшетау, Іле, Жоңғар Алатауы, Алтай.
17. Қала рөлінің басымдылығы мен қала халқы санының артуы:
A) Агломерация.
B) Миграция.
C) Мегаполис.
D) Урбандалу.
E) Реурбандалу.
18. Ең арзан электр энергия ... өндіріледі:
A) МАЭС.
B) ЖЭС-да.
C) СЭС-да.
D) ЖЭО-да.
E) АЭС-да.
19. Жәйрем полиметалл кен байыту комбинаты-
A) Орталық Қазақстанда.
B) Солтүстік Қазақстанда.
C) Оңтүстік Қазақстанда .
D) Шығыс Қазақстанда.
E) Батыс Қазақстанда.
20. Төменвольтты аппаратура шығаратын зауыт
A) Алматыда.
B) Қарағандыда.
C) Оралда.
D) Таразда.
E) Астанада.
21. Қаратау фосфорит базасының негізінде салынған суперфосфат зауыттары:
A) Қазақстан мен Балтық бойы.
B) Қазақстан мен Закавказье.
C) Қазақстан мен Жапония.
D) Қазақстан мен Ресей.
E) Қазақстан мен Орталық Азия.
22. «Шығыс шеңбері» автомобиль жолдары ... орталықтарын байланыстырады.
A) Каспий маңы ойпатының
B) Тянь-Шаньның
C) Қазақстанның ұсақ шоқысының
D) Оралдың
E) Кенді Алтайдың
23. Жүзім өсіру қай өзендер аңғарында шоғырланған:
A) Ақсу мен Лепсі.
B) Қаратал, Лепсі.
C) Арыс пен Келес.
D) Сағыз, Келес.
E) Есіл, Тобыл.
24. Табиғат ресурстарының көптүрлілігі тән елдер:
A) Норвегия, Финляндия.
B) Жапония, АҚШ.
C) Австрия, Австралия.
D) Оман, Сауд Аравиясы.
E) Ресей, Қытай.
25. Көп ұлтты елдер
A) Швейцария, Ауғанстан, Қытай
B) Украина, Канада, Ресей
C) Боливия, Эквадор, Ямайка
D) Ресей, АҚШ, Үндістан, Қазақстан.
E) Индонезия, Аргентина, Суринам
26. Папирус қайығымен Атлант мұхитын кесіп өткен атақты норвег ғалымы.
A) Ф.Магеллан.
B) Р.Пири.
C) Д.Левингстон.
D) Т.Хейердал.
E) Р.Амундсен.
27. Роман тобына жататын халық:
A) Француздар.
B) Австриялықтар.
C) Шведтер.
D) Ағылшындар.
E) Немістер.
28. Азиядағы балық аулаудан ... алдынғы ел:
A) Сингапур
B) Жапония
C) Үндістан
D) Корея
E) Вьетнам
29. XX ғасырдың 2-ші жартысы Африкаға ... әкелді.
A) тәуелсіздікті
B) социалистік жолмен дамуды
C) отаршылдық
D) экспорттық тауарлар шығаруды
E) дамыған ел болуды
30. Канададағы Квебек провинциясы тұрғындарының тілі:
A) Ағылшын.
B) Испан.
C) Итальян.
D) Француз.
E) Португал.
2-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Д‰ние ж‰зін т±њѓыш айналып шықан экспедицияны ... басқарѓан.
A) Х. Колумб
B) Васко да Гама
C) Ф.Ф. Беллинсгаузен
D) М. Н. Лазарев
E) Ф. Магеллан
2. Жанартау кратерінен жер бетіне төгілген зат:
A) Кристалдар.
B) Морена.
C) Аллювий.
D) Лава.
E) Магма.
3. Ауаның газдық құрамы:
A) O2 -78% және басқа да элементтер.
B) N-60%, O2-40%,
C) N-78%, O2-21%, басқа газдар 1 %.
D) N-21%, O2-78%, CO-0,03%
E) N-0,03%, O2-78%, CO-21%
4. Нәсілдік белгілердің қалыптасуына ... әсер етті:
A) Экономикалық даму
B) Халықтың дамуы
C) Қоршаған орта
D) Ақыл- ой қабілеті
E) Қоғамның даму
5. Көлемі жөнінен екінші материк :
A) Еуразия
B) Солтүстік Америка
C) Аустралия
D) Африка
E) Оңтүстік Америка
6. Құрлықтағы табиғат зоналарының бір-бірінен айырмашылығы:
A) Жер бетінің сипатынан.
B) Батпақтардың болуынан.
C) Өсімдік жамылғысының сипатынан.
D) Халық санынан.
E) Құрлық пен судың бөлінуінен.
7. Үндістер ... байырғы халықтары.
A) Антарктиданың
B) Азияның
C) Австралияның
D) Европаның
E) Американың
8. Солтүстік Американың ұзын өзендерінің бірі :
A) Миссисипи
B) Миссури
C) Юкон
D) Огайо
E) Колумбия
9. Ұлы Жібек жолы басталатын ел.
A) Түркия.
B) Қытай.
C) Монғолия.
D) Иран.
E) Қазақстан.
10. Қазақстанның қара металлургия орталықтары :
A) Ақсу, Теміртау
B) Талдықорған, Жезді
C) Шымкент,Тараз
D) Қостанай, Көкшетау
E) Кентау, Ақтау
11. Ауа райын болжайтын адамдар.
A) Геологтар.
B) Экологтар.
C) Синоптиктер.
D) Гидрологтар.
E) Гляциолоролог.
12. Арал теңiзiне құятын өзен:
A) Орал.
B) Iле.
C) Есiл.
D) Ертiс.
E) Сырдария.
13. Қазақстандағы марганецтің ең ірі кен орындары:
A) Текелі, Майқайың.
B) Жезді, Қаражал.
C) Қоңырат, Амангелді.
D) Мұғалжар, Қаратау.
E) Кендірлі, Кемпірсай.
14. Қазақстан территориясына енетін Шығыс-Еуропа жазығының қандай бөлігі.
A) Оңтүстік.
B) Оңтүстік - Шығыс.
C) Шығыс.
D) Оңтүстік-Батыс.
E) Батыс.
15. Отын-энергетика байлықтары.
A) Жаңғыш тақтатас, хромит.
B) Фосфорит, никель.
C) Көмір, темір.
D) Апатит, мыс.
E) Газ, мұнай.
16. Қазақстандағы миллионер-қала.
A) Алматы.
B) Астана.
C) Орал.
D) Тараз.
E) Қарағанды.
17. Басқа аудандар үшін өнім өндіретін жекеленген аумақтық мамандануды ... дейміз.
A) Мамандандыру.
B) Ауданаралық географиялық еңбек бөлінісі.
C) Коопертивтендіру.
D) Шоғырландыру.
E) Құрамдастыру.
18. Энергияны көп қажет ететін түсті металл қорытылады:
A) Қарағанды, Петропавлда.
B) Жезқазған, Оралда.
C) Қостанай, Павлодарда.
D) Павлодар, Өскеменде.
E) Ақтау, Атырауда.
19. Қазақстанның машина жасау өнеркәсібі негізі қалыптасқан кезең:
A) Азамат соғысы кезінде.
B) I дүниежүзілік соғыс кезінде.
C) Қазан төңкерісі кезінде.
D) II дүниежүзілік соғыс кезінде.
E) Алғашқы бесжылдық кезінде.
20. Аммоний сульфаты өндірілетін қала:
A) Қостанай.
B) Тараз.
C) Теміртау.
D) Орал.
E) Ақтау.
21. Өнімдерін адамдар ең көп пайдаланатын тамақ өнеркәсібінің бір саласы ...
A) қант
B) нан пісіру
C) ет өнімдері
D) ұн тарту
E) балық
22. Қазақстанның тәуелсіздігін бірінші болып қолдаған мемлекет:
A) Корея.
B) Германия.
C) Түркия.
D) АҚШ.
E) Үндістан.
23. Орталық Қазақстандағы өнеркәсіп тораптары:
A) Қарағанды-Теміртау, Балқаш, Жезқазған.
B) Атасу, Теміртау.
C) Қарағанды, Абай.
D) Жезқазған, Саяқ, Қоңырат.
E) Балқаш, Саяқ .
24. Қалайы-вольфрам белдеуі орналасқан аймақтар:
A) Оңтүстік-Шығыс Азия.
B) Орталық Азия.
C) Еуропа.
D) Оңтүстік Азия.
E) Оңтүстік-Батыс Азия.
25. АҚШ-тың «мемлекет ішіндегі мемлекет» атына ие болған штаты:
A) Калифорния.
B) Канзас.
C) Флорида.
D) Мичиган.
E) Орегон.
26. Тіршілікті жойып жіберу қаупі ... шығуына байланысты туындады.
A) жас ағызғыш газдардың
B) жылжымалы техникалық құралдардың
C) оқ-дәрі қаруларының
D) ядролық қару-жарақтың
E) космостық аппараттардың
27. Еуропадағы таулы туризмнің басты ауданы:
A) Татра.
B) Пиреней.
C) Кавказ.
D) Альпі.
E) Родоны.
28. Газға бай Қара-бұғаз-гол шығанағы бар ел:
A) Қазақстан.
B) Өзбекстан.
C) Әзербайжан.
D) Моңғолия.
E) Түркменстан.
29. Африканың солтүстігінде қай дін басым:
A) Индуизм.
B) Проваславия.
C) Будда.
D) Христиан.
E) Ислам.
30. АҚШ-та таскөмірдің 80%-ін беретін бассейн:
A) Аляска түбегі.
B) Аппалач.
C) Колифорния.
D) Пенсельвания.
E) Ұлы көлдер.
3-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетінің теңіз деңгейінен өлшенетін биіктігі: A) Салыстырмалы
B) Абсолюттік
C) Горизонталь
D) Жер бедері
E) Вертикаль
2. Мантияның қалыңдығы :
A) 2900 км.
B) 2850 км.
C) 2800 км.
D) 3000 км.
E) 2700 км.
3. Тәулік ішіндегі ең төмен температура тура келетін уақыт:
A) Тәуліктегі кез келген уақытта.
B) Кешкілік уақытта.
C) Күн шығар алдындағы.
D) Күн батқаннан кейінгі уақытта.
E) Түн ортасындағы.
4. Елді мекендердің негізгі түрлері.
A) қалалық және селолық.
B) селолық.
C) мегополистік және агломерациялық.
D) қалалық және урбанизациялық.
E) ауылдық.
5. Жер қыртысының тегіс емес беткі қабығы.
A) жер бедері
B) тау тізбегі
C) жазықтар
D) ш±њѓыма
E) м±хит т‰бі
6. Тауда табиғат зонасының алмасып келуі ... деп аталады.
A) таулы зона.
B) биіктік белдеулілік.
C) ендік зона.
D) зоналылық.
E) табиғат кешендері.
7. Антарктида – ол :
A) мұздық
B) мұз жамылған арал
C) материктік қайраң
D) айсберг
E) материк
8. Географиялық қабықтың біртұтастығы – бұл …
A) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен өзара тәуелдігі.
B) табиғи құбылыстардың уақытылы қайталанып келуі.
C) адамның шаруашылық іс-әрекеті.
D) экваторлық полюске қарай табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
E) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
9. Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алған күні -
A) 17.12.1991 ж.
B) 25.10.1990 ж.
C) 29.12.1992 ж.
D) 16.12.1991 ж.
E) 03.09.1992 ж.
10. Қазақстанның негізгі табиғи газ қоры шоғырланған жер :
A) Ақтөбе
B) Қарағанды
C) Маңғыстау түбегі
D) Шымкент
E) Павлодар
11. Қазақстандағы ең жылы ай.
A) Тамыз.
B) Қыркүйек.
C) Мамыр.
D) Маусым.
E) Шілде.
12. Қазақстандағы ең үлкен көл.
A) Теңіз.
B) Арал.
C) Балқаш.
D) Зайсан.
E) Каспий.
13. Топырақтың су және жел әрекетінен бұзылуы:
A) Құнарлығы.
B) Эррозия.
C) Мелиорация.
D) Денудация.
E) Кептіру.
14. Жауын-шашын көп түсетiн табиғат зонасы:
A) Шөлейт.
B) Жауын-шашын мөлшерi табиғат зоналарына онша көп түспейді.
C) Орманды дала.
D) Дала.
E) Шөл.
15. Каспий қайраңының негізгі байлығы.
A) Фосфориттер.
B) Мыс рудалары.
C) Темір рудалары.
D) Мұнай, газ.
E) Көмір, мұнай.
16. Еңбек ресурстарының үлес салмағы орташа көрсеткіштен жоғары облыстар:
A) Солтүстік.
B) Оңтүстік.
C) Орталық.
D) Шығыс.
E) Батыс.
17. Қарағанды көмірін пайдаланатын негізгі өнеркәсіп салалары:
A) Химия, машина жасау.
B) Тамақ, түсті металлургия.
C) Көлік, қара металлургия.
D) Металлургия, химия.
E) Жеңіл, орман.
18. Мырғалымсай полиметалл кен орны орналасқан таулар:
A) Сауыр-Тарбағатай.
B) Маңғыстау.
C) Жоңғар Алатауы.
D) Қаратау.
E) Мұғалжар.
19. Аккумулятор зауыты ... орналасқан.
A) Талдықорғанда
B) Оралда
C) Қостанайда
D) Лениногорскіде
E) Қарағандыда
20. Ақтау химия зауытынан ... өндіріледі.
A) жасанды тамақ
B) синтетикалық каучук
C) пластмасса
D) жуу заттары
E) тыңайтқыштар
21. Солтүстік Қазақстанда мал шаруашылығының басым өркендеген бағыты:
A) Етті, сүтті-етті.
B) Етті-сүтті, мүйізді ірі қара.
C) Сүтті-етті.
D) Сүтті.
E) Етті-жүнді.
22. Қазақстанда жүк айналымында автомобиль транспорты ... орынды алады.
A) 3
B) 4
C) 2
D) 1
E) 5
23. Батыс Қазақстандағы бағалы балық тұқымы-
A) Жайын.
B) Шортан.
C) Қызыл балық.
D) Бекіре.
E) Алабұға.
24. Дүние жүзіндегі ірі дамығын елдер
A) Швеция, Чехия, Ұлыбритания.
B) Сомали, ОАР, Нигер.
C) Франция, Италия, Бельгия.
D) АҚШ, Канада, Жапония.
E) Швейцария, Австрия, Канада.
25. Адам пайдаланатын мұхиттық биомассаның 85% …
A) Балықтар.
B) Өсімдіктер.
C) Сүтқоректілер.
D) Моллюскалар.
E) Шаянтәрізділер.
26. Демографиялық жарылыс процесі ... тән
A) Шығыс Еуропаға
B) Қоныс аударушы елдерге
C) Солтүстік Америкаға
D) Австралия және мұхиттық аралдарға
E) Азия, Африка, Латын Америкасына
27. Жан басына шаққанда ең төмен 14 квт. сағ. электроэнергиясын өндіретін ел:
A) Египет.
B) ОАР
C) Чад.
D) Гайана.
E) Ливия.
28. Мекке, Мeдина … орналасқан.
A) Иранда
B) Оманда
C) Кувейтте
D) Иорданияда
E) Сауд Аравиясында
29. АҚШ-тың негізгі космодромы орналасқан штат:
A) Калифорния.
B) Мен.
C) Техас.
D) Аляска.
E) Флорида.
30. Трансамазонка тас жолы материктің қай тұстарын қосады:
A) Оңтүстік пен Батыс.
B) Батыс пен Шығыс.
C) Солтүстік шығыс пен Оңтүстік.
D) Солтүстік пен Оңтүстік.
E) Оңтүстік шығыс пен Батыс.
4-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетінің табиғаты, халқы және оның шаруашылық әрекеті туралы ғылым : A) топография
B) гидрология
C) геология
D) картография
E) география
2. Салыстырмалы биіктікті анықтайтын құрал.
A) Нивелир.
B) Буссоль.
C) Анемометр.
D) Сейсмограф.
E) Метр.
3. Жердің су қабығы:
A) Литосфера.
B) Атмосфера.
C) Биосфера.
D) Гидросфера.
E) Ионосфера.
4. Халықтың саны жөнінен 1- орын алатын ел :
A) Үндістан
B) АҚШ
C) Қытай
D) ГФР
E) Аустралия
5. Мұхит ағыстарының тууына ... себепші:
A) Тұрақты желдер
B) Ауа температурасы
C) Ауа қысымы
D) Ауа массалары
E) Жауын шашын
6. Қылқан жапырақты, ірі жыртқыштар мен жұп тұяқтылар кездесетін табиғат зонасы:
A) Аралас орман.
B) Орманды тундра.
C) Тундра.
D) Дала.
E) Тайга.
7. Антарктида ежелгі қай материктіњ қ±рамында болды
A) Еуразия
B) Антарктида
C) Лавразия
D) Гондвана
E) Америка
8. Адам қай қабықтың бөлігі?
A) Биосфераның.
B) Табиғат компонентінің.
C) Табиғат кешенінің.
D) Литосфераның.
E) Гидросфераның.
9. Қазақстан Ғылым Академиясының Тұңғыш Президенті, Лениндік және Мемлекеттік сыйлықтардың лауреаты.
A) Қаныш Сәтбаев.
B) Шоқан Уәлиханов.
C) П.П. Семенов-Тян-Шанский.
D) И.В. Мушкетов.
E) Әл-Фараби.
10. Алюминий зауыты бар қала :
A) Ақтау
B) Көкшетау
C) Зырян
D) Павлодар
E) Жезқазған
11. Ауа райы болжамы жасалатын карта.
A) Топырақ картасы.
B) Синоптикалық карта.
C) Физикалық карта.
D) Ауа температурасы және жауын-шашын картасы.
E) Циклон және антициклон қозғалысы картасы.
12. Ертіс өзенінің бастауындағы атауы.
A) Сары Ертіс.
B) Қызыл Ертіс.
C) Ақ Ертіс.
D) Көгілдір Ертіс.
E) Қара Ертіс.
13. Қаратопырақ Қазақстанның …
A) орталық бөлігінде.
B) батыс бөлігінде.
C) солтүстік бөлігінде.
D) шығыс бөлігінде.
E) оңтүстік бөлігінде.
14. Қазақстан территориясындағы Батыс Сібір жазығының ірі көлдері.
A) Сілеті, Алакөл.
B) Марқакөл, Қапшағай.
C) Зайсан, Балқаш.
D) Алакөл, Балқаш.
E) Құсмұрын, Сілеті.
15. Ақсу-Жабағылы қорығы орналасқан облыс.
A) Алматы.
B) Жамбыл.
C) Қарағанды.
D) Оңтүстік Қазақстан.
E) Қызылорда.
16. Комбинат дегеніміз ...
A) шаруашылық салалары мен өндірісті орналастыру.
B) орталыққа бағындырылған, технологиялық процестері біріктірілген кәсіпорындар тобы.
C) пайдалы қазбалардың кен орнын барлау, өндіру және байыту кешендері.
D) жоғары өнім беретін кәсіпорын.
E) шаруашылық салалары арасындағы байланыс.
17. Дүние жүзі елдері бойынша жер көлемі жөнінен Қазақстанның алатын орны:
A) Он жетінші.
B) Қырық тоғызыншы.
C) Тоғызыншы.
D) Төртінші.
E) Елу бірінші.
18. Балқаш мыс комбинаты ... кен орындарының рудаларымен жұмыс істейді.
A) Саяқ, Қаражал.
B) Қоңырат, Саяқ.
C) Жезқазған, Саяқ.
D) Қоңырат, Қаратау.
E) Николаев, Кентау.
19. Жоғарғы вольтты аппаратура шығаратын зауыт
A) Өскеменде.
B) Қарсақпайда.
C) Семейде.
D) Шымкентте.
E) Ақтауда.
20. Күнбағыс майын шығару орталығы:
A) Астана.
B) Павлодар.
C) Орал.
D) Өскемен.
E) Семей.
21. Қазақстандағы богарлық (тәлімі) әдіспен егілетін егіс түрі:
A) Мақта.
B) Кендір.
C) Күздік бидай.
D) Күріш.
E) Темекі.
22. Көліктің бірнеше түрі тоғысып, өзара жүк алмасатын пунктер:
A) Порттар.
B) Бірыңғай көлік жүйесі.
C) Көлік тораптары.
D) Магистральдар.
E) Көлік кешені.
23. Семей, Өскемен, Зыряндағы ЖЭС-ның отын көзі:
A) Шудан.
B) Екібастұздан.
C) Зайсаннан.
D) Қарағандыдан.
E) Кендірліктен.
24. Қоғамның табиғатқа «қысымы» кенет артқан ғасыр:
A) XIX ғ.
B) XV ғ.
C) XVII ғ.
D) XVI ғ.
E) XX ғ.
25. Бала саны басым елдер.
A) АҚШ, Мексика.
B) Швеция, ФРГ.
C) Эфиопия, Қазақстан.
D) Италия, Жапония.
E) Үндістан, Қытай.
26. Өнеркәсіптің салалық құрылымында бүкіл өнімнің 9/10 бөлігін беретін:
A) Өңдеуші салалар.
B) Тау-кен өнеркәсібі.
C) Ауыл шаруашылығы.
D) Көлік.
E) Химия өнеркәсібі.
27. Еyропаның “орман цехы”:
A) Германия.
B) Исландия.
C) Швеция.
D) Австрия.
E) Ұлыбритания.
28. Африканың ірі қаласы:
A) Лагос.
B) Каир.
C) Александрия.
D) Абужда.
E) Асуан.
29. Латын Америкасындағы "жасыл революцияның " негізін салушы:
A) Мексика.
B) Перу.
C) Аргентина.
D) Бразилия.
E) Эквадор.
30. Жүн өндіруден дүниежүзінде 1-ші орындағы мемлекет:
A) Үндістан.
B) Австралия.
C) Қытай.
D) Жапония.
E) Жаңа Зеландия.
5-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Кез- келген нүктенің меридианнан қашықтығы A) географиялық ендік
B) меридиан
C) параллель
D) градус торы
E) географиялық бойлық
2. Не қыраты, не ойпаты жоқ жазық қалай аталады?
A) қырат.
B) тегіс.
C) төмен.
D) біркелкі.
E) түзу.
3. Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал:
A) Барометр.
B) Психрометр.
C) Изобар.
D) Термометр.
E) Нивелир.
4. Мұхиттық аралдардың халқын зерттеген ғалым
A) Ф. Нансен
B) Р. Амундсен
C) Н. Миклухо-Маклай
D) Н. Пржевальский
E) Р. Пири
5. Көлемі жөнінен екінші материк :
A) Оңтүстік Америка
B) Еуразия
C) Африка
D) Солтүстік Америка
E) Аустралия
6. Өтпелі зонаны атаңыз:
A) тропиктік зона.
B) орманды тундра зонасы.
C) шөл зонасы.
D) дала зонасы.
E) орман зонасы.
7. Монголоидтардың ...
A) терісінің түсі сары, шашы тік ашық түсті, көзі қысыңқы, бет сүйегі шығыңқы.
B) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік.
C) терісінің түсі сары, шашы тік ашық, көзі жасыл.
D) терісінің түсі қара, көзі ашық.
E) терісінің түсі сарғыш, шашы бұйра, көзі ашық.
8. Оњт‰стік Америкадаѓы аса ірі ойпат:
A) Ла-Плата
B) Патагония
C) Ориноко
D) Амазонка
E) Бразилия
9. Қазақстанның теңіз деңгейінен төмен жатқан жері.
A) –400 м.
B) –120 м.
C) –132 м.
D) –130 м.
E) –126 м.
10. Екібастұз көмірінің басты қолдану бағыты:
A) Қостанайға тасымалдайды
B) Химия өнеркәсібінде пайдаланады
C) Атырауға тасымалдайды
D) ЖЭС, МАЭС-да жағылады
E) Металлургия өнеркәсібіне пайдаланады
11. Жер бетіне келетін тура және шашыранды радиацияның қосындысы.
A) Шағылған радиация.
B) Жұтылған радиация.
C) Шашыранды радиация.
D) Тура радиация.
E) Жиынтық радиация.
12. Тұран ойпатында жатқан көл :
A) Каспий.
B) Алакөл.
C) Теңiз .
D) Зайсан.
E) Арал.
13. Топырақтың құнарлығын арттыру:
A) Эррозия.
B) Денудация.
C) Мелиорация.
D) Ағаш отырғызу.
E) Қар тоқтату.
14. ... Тұран плитасының қиыр солтүстігінде орналасқан.
A) Сарыарқа.
B) Қызылқұм.
C) Мұғалжар.
D) Бетпақдала.
E) Торғай үстірті.
15. Қоршаған орта туралы ғылым.
A) Экология.
B) Биология.
C) Метеорология.
D) Геология.
E) Зоология.
16. Қала халқының үлес салмағы ... көрсеткіші
A) өндіріс құралдарының
B) индустрияландырудың
C) еңбек тиімділігінің
D) жастардың
E) ұлттық құрамының
17. Республиканың негізгі отын түрі.
A) Газ.
B) Көмір.
C) Шымтезек.
D) Тақтатас.
E) Ағаш.
18. Қорғасын-мырыш өнеркәсібінің ірі орталықтары:
A) Зырян, Семей.
B) Қарағанды, Лениногорск.
C) Шымкент, Алматы.
D) Лениногор (Риддер), Өскемен.
E) Павлодар, Астана.
19. Мамандандыру мен кооперативтендіру кең тараған өндіріс саласы.
A) Ауыл шаруашылығы.
B) Машина жасау.
C) Тамақ өнеркәсібі.
D) Металлургия.
E) Көлік.
20. Темекі өсірілетін облыс:
A) Жамбыл.
B) Маңғыстау.
C) Қарағанды.
D) Қызылорда.
E) Алматы.
21. Биенің сүті:
A) Айран.
B) Шұбат.
C) Қымыран.
D) Қымыз.
E) Ірімшік.
22. Торғай алабының темір рудасын игеру мақсатында салынған жол:
A) Атырау-Октябрь-Орск.
B) Жезқазған-Жарық.
C) Балқаш-Саяқ.
D) Қостанай-Тобыл-Лисаковск.
E) Есіл-Арқалық.
23. Солтүстік Қазақстандағы кондитер фабрикасы.
A) Арқалықта.
B) Астанада.
C) Қостанайда.
D) Петропавлда.
E) Павлодарда.
24. Мемлекет басшысы король, император, т.с.с болып келетін басқару түрі.
A) Монархия.
B) Теократия.
C) Әмірлік.
D) Федерация.
E) Республика.
25. Мұнай өндірудің көп бөлігі … үлесіне тиеді.
A) Азия елдері
B) Еуропа елдері
C) Латын Америкасы елдері
D) дамушы елдер
E) дамыған елдер
26. Урбандалудың жоғарғы деңгейі:
A) Мегалополис.
B) Агломерация.
C) Экономикалық аудан.
D) Ауыл.
E) Қала.
27. Табиғат ресурстарының барлық түрлері бар елдер:
A) Индонезия, ОАР.
B) Бутан, Бразилия.
C) Монғолия, Непал.
D) Канада, Кувейт.
E) Қытай, Ресей.
28. Жоғарғы Силезия ... өнеркәсіп ауданы.
A) Словакияның
B) Болгарияның
C) Польшаның
D) Литваның
E) Чехияның
29. Жер көлемі жөнінен АҚШ дүние жүзінде нешінші орында:
A) 4-ші орында.
B) 3-ші орында.
C) 2-ші орында.
D) 6-ші орында.
E) 5-ші орында.
30. Латын Америкасындағы ОПЕК-ке мүше ел:
A) Бразилия.
B) Венесуэла.
C) Колумбия.
D) Перу.
E) Аргентина.
6-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетінің теңіз деңгейінен өлшенетін биіктігі: A) Вертикаль
B) Жер бедері
C) Салыстырмалы
D) Абсолюттік
E) Горизонталь
2. Бұрқақ атқылайтын ыстық бұлақтар :
A) гейзер
B) жанартау
C) ядро
D) лава
E) магма
3. Елді мекендердің негізгі түрлері.
A) ауылдық.
B) мегополистік және агломерациялық.
C) селолық.
D) қалалық және селолық.
E) қалалық және урбанизациялық.
4. Платформа :
A) жердің тұрақты бөлігі
B) жердің қозғалмалы бөлігі
C) сейсмикалық белдеу
D) жер қабатының ойыс жері
E) геосинклинальді белдеу
5. ‡нді м±хиттыныњ жылы бµлігі
A) батыс
B) оњт‰стігі
C) шыѓысы
D) орталыѓы
E) солт‰стігі
6. Атмосферадағы су буы тұтастай орналасқан қабат:
A) Стратосфера.
B) Тропосфера.
C) Ионосфера.
D) Мезосфера.
E) Атмосфераның жоғарғы қабаты.
7. Географиялық қабықтың құрамына ... кіреді.
A) Литосфераның жоғарғы қабаты, гидросфера, биосфера, атмосфера.
B) Мантия, ядро, ионосфера, магносфера.
C) Биосфера, гидросфера, ядро, жоғарғы мантия.
D) Атмосферның жоғарғы қабаты, мантия, гидросфера, магносфера.
E) Ядро, мантия, гидросфера, ионосфера.
8. Қазақстанмен ең ұзақ шекараласатын мемлекет:
A) Қытай.
B) Ресей.
C) Қырғызстан.
D) Түркменстан.
E) Өзбекстан.
9. Метеорология … туралы ғылым.
A) өзендер
B) жер бедері
C) топырақ
D) мұздықтар
E) ауа райы (климат)
10. Қорғалжын қорығының көркі.
A) Орақ тұмсық.
B) Архар.
C) Қоқиқаз.
D) Дала қойы.
E) Құлан.
11. Қазақстанның маңызды рекреациялық аудандары:
A) Алтай, Қостанай, Арқалық.
B) Атырау, Көкшетау, Ақтау.
C) Көкшетау, Ұлытау, Семей.
D) Қарағанды, Іле, Жоңғар Алатауы.
E) Көкшетау, Іле, Жоңғар Алатауы, Алтай.
12. Қала рөлінің басымдылығы мен қала халқы санының артуы:
A) Урбандалу.
B) Миграция.
C) Реурбандалу.
D) Мегаполис.
E) Агломерация.
13. Маңғыстау мен Атырау-Ембі мұнайын өңдейтін жер:
A) Торғайда.
B) Павлодарда.
C) Атырауда.
D) Шымкентте.
E) Ресейде.
14. Дүние жүзінде ең көп таралған тіл.
A) Француз.
B) Хинди.
C) Түркі.
D) Ағылшын.
E) Жапон.
15. Температурасы жоғары, жыл бойына жауын-шашыны мол, егіншілікке жарамсыз аймақ:
A) Аралас орман.
B) Шөл.
C) Экваторлық орман.
D) Дала.
E) Тундра.
16. Қазақстандағы негізгі алюминий кендерінің орналасқан жері.
A) Бетпақдала.
B) Мұғалжар.
C) Торғай үстірті.
D) Алтай.
E) Үстірт.
17. Ұзындығы 1000 километрден асатын Қазақстандағы өзендердің саны.
A) 8
B) 7
C) 9
D) 5
E) 6
18. Қазақстанның солтүстiгiнде таралған орманды дала топырағы:
A) Күлгiн топырақ.
B) Ферралитті топырақ.
C) Сұр, қара топырақ.
D) Ашық-қызғылт топырақ.
E) Құмды-сазды топырақ.
19. Шөлдің ағаш тектес өсімдіктері.
A) Жиде, қандыағаш.
B) Тал, тас бүлдірген.
C) Долана, сексеуіл.
D) Шеңгел, жантақ.
E) Сексеуіл, жыңғыл.
20. Солтүстік экономикалық ауданының негізгі маманданған шаруашылығы:
A) Ет өнеркәсібі.
B) Астық шаруашылығы.
C) Машина жасау.
D) Мұнай өңдеу.
E) Металлургия.
21. Қытайдың экономикалық зонасы:
A) 3.
B) 2.
C) 7.
D) 4.
E) 5.
22. Әлемге әйгілі мұражайлар:
A) Лондон, Дакка, Бухарестте.
B) Рим, Париж, Санкт-Петербургте.
C) Лион, Лил, Марсельде.
D) Астана, Самарқан, Қостанайда.
E) Братислав, Афины, Атырауда.
23. Латын Америкасындағы теңізге шыға алмайтын мемлекеттер:
A) Перу, Эквадор.
B) Боливия, Парагвай.
C) Куба, Бразилия.
D) Чили, Аргентина.
E) Венесуэла, Колумбия,.
24. Австралияның мал шаруашылығының өзіне тән маңызды саласы:
A) Ірі қара.
B) Шошқа.
C) Жылқы.
D) Қой.
E) Құс.
25. Темірдің ірі кен орындарының шоғырланған аймақтары:
A) Қаратау, Маңғыстау, Сауыр.
B) Кенді Алтай.
C) Қашар, Текелі.
D) Саяқ, Лисаков, Лениногор.
E) Торғай қолаты, Қаражал, Атасу.
26. Күкірт қышқылын өндіру цехтары … комбинаттарында іске қосылды.
A) Тараз, Павлодар
B) Жезқазған, Орал
C) Арқалық, Лениногор
D) Балқаш, Өскемен
E) Ақтөбе, Ақтау
27. Текемет, шығаратын фабрикалар орналасқан қала:
A) Көкшетау.
B) Алматы.
C) Қостанай.
D) Шымкент.
E) Семей.
28. Республикамыздың көлік кешенін ... құрайды.
A) құбыр, құрлық жолдары
B) әуе жолы, темір жол, су, құбыр жолдары
C) құрлық, су жолдары
D) темір жол, автомобиль жолы, әуе, су, құбыр жолдары, телекоммуникация
E) телекоммуникация, әуе жолдары
29. Дүниежүзіндегі көлдегі кеме қатынасының басты ауданы.
A) Арал теңізі.
B) Каспий көлі.
C) Ұлы көлдер.
D) Ладога.
E) Байкал.
30. Гекла вулканы бар ел:
A) Исландия.
B) Норвегия.
C) Швеция.
D) Канада.
E) Ирландия.
6-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Ірі масштабты анықтаңдар : A) 1: 25 000
B) 1: 100 000
C) 1: 5 000
D) 1: 10 000
E) 1: 50 000
2. Мұхиттық аралдардың халқын зерттеген ғалым
A) Ф. Нансен
B) Н. Пржевальский
C) Р. Амундсен
D) Р. Пири
E) Н. Миклухо-Маклай
3. Климаттық белдеулердің ең суығы :
A) субарктикалық
B) арктикалық
C) қоңыржай
D) экваторлық
E) тропиктік
4. Замбези өзеніндегі Виктория сарқырамасын ... ашқан:
A) В. В. Юнкер
B) Х. Колумб
C) В. Гама
D) В. П. Алисов
E) Д. Ливингстон
5. Ембі мен Маңғыстау мұнайы өңделетін қала:
A) Шымкент
B) Павлодар
C) Торғай
D) Ресей
E) Атырау
6. Салыстырмалы биіктікті анықтайтын құрал.
A) Метр.
B) Сейсмограф.
C) Анемометр.
D) Нивелир.
E) Буссоль.
7. Атмосфералық қысымның өлшем бірлігі:
A) миллиметр.
B) сантиметр.
C) грамм.
D) метр.
E) килограмм.
8. Үндістер ... байырғы халықтары.
A) Азияның
B) Австралияның
C) Антарктиданың
D) Американың
E) Европаның
9. Тянь-Шань тауының ең биік шыңы Хан-Тәңірін ашқан …
A) П.П Семенов-Тян-Шанский.
B) Ш. Уәлиханов.
C) Қ.И. Сәтбаев.
D) Л.С. Берг.
E) Н.М. Пржевальский.
10. Қазақстан аумағындағы басым ауа массасы:
A) Қоңыржай теңіздік.
B) Континетті арктикалық.
C) Теңіздік арктикалық.
D) Қоңыржай континенттік.
E) Континетті тропиктік.
11. Қазақстанның ірі су қоймалары.
A) Шардара, Кеңгір.
B) Өскемен, Сергеев.
C) Шардара, Өскемен.
D) Бұқтырма, Қапшағай.
E) Вячеслав, Сергеев.
12. Қоршаған орта туралы ғылым.
A) Метеорология.
B) Экология.
C) Биология.
D) Зоология.
E) Геология.
13. Қазақстанның ежелгі қалалары.
A) Түркістан, Тараз.
B) Шымкент, Астана.
C) Павлодар, Өскемен.
D) Екібастұз, Балқаш.
E) Теміртау, Рудный.
14. Мемлекет басшысы король, император, т.с.с болып келетін басқару түрі.
A) Республика.
B) Әмірлік.
C) Федерация.
D) Монархия.
E) Теократия.
15. Құрлықтағы табиғат зоналарының бір-бірінен айырмашылығы:
A) Халық санынан.
B) Өсімдік жамылғысының сипатынан.
C) Жер бетінің сипатынан.
D) Батпақтардың болуынан.
E) Құрлық пен судың бөлінуінен.
16. Қазақстанның шөл зонасының топырағы:
A) Ашық, қызғылт топырақ.
B) Сұр, қоңыр топырақ.
C) Күлгiн топырақ.
D) Қара, қызғылт.
E) Таулы топырақ.
17. Қазақстан шөлдерінде мекендейтін кемірушілер.
A) Жылан, сарышұнақ.
B) Түлкі, қосаяқ.
C) Кесіртке, суыр.
D) Қасқыр, тышқан.
E) Тышқан, сарышұнақ.
18. Пластмассаның механикалық қасиеті -
A) Қатты, ауыр.
B) Жұмсақ, жеңіл.
C) Берік, жеңіл.
D) Жұмсақ, тез сынaды.
E) Мөлдір.
19. Негізгі қызылша егілетін облыстар:
A) Маңғыстау, Павлодар.
B) Батыс Қазақстан, Жамбыл.
C) Жамбыл, Алматы.
D) Алматы, Атырау.
E) Ақмола, Қызылорда.
20. Семейде жұмыс істейтін зауыт:
A) Жібек маталар комбинаты.
B) Кен байыту.
C) Арматура және полимерлік машина жасау.
D) Құрал-жабдықтар жасау.
E) Арматура және "Қазақкабель".
21. Табиғат ресурстарының көптүрлілігі тән елдер:
A) Ресей, Қытай.
B) Норвегия, Финляндия.
C) Жапония, АҚШ.
D) Австрия, Австралия.
E) Оман, Сауд Аравиясы.
22. Халық санының күрт өсуі.
A) Демографиялық жарылыс.
B) Демографиялық күйзеліс.
C) Миграция.
D) Табиғи өсу.
E) Тепетеңдік.
23. Еyропа елдерінде үстемдік ететін дін:
A) Сикхи.
B) Христиандық.
C) Ислам.
D) Буддизм.
E) Суннит.
24. Батыс Сібірдің ең басты байлығы:
A) Мұнай.
B) Тас көмір.
C) Хромиттер.
D) Анатиттер.
E) Ас тұзы.
25. Басқа аудандар үшін өнім өндіретін жекеленген аумақтық мамандануды ... дейміз.
A) Құрамдастыру.
B) Шоғырландыру.
C) Мамандандыру.
D) Коопертивтендіру.
E) Ауданаралық географиялық еңбек бөлінісі.
26. Түсті металлургия кәсіпорындарының алғашқылары:
A) Балқаш, Талдықорған комбинаттары.
B) Жезқазған, Шымкент комбинаттары.
C) Павлодар, Ақтөбе зауыттары.
D) Лениногор комбинаты, Қарсақпай зауыты.
E) Өскемен зауыты.
27. Қазақстандағы богарлық (тәлімі) әдіспен егілетін егіс түрі:
A) Күріш.
B) Кендір.
C) Күздік бидай.
D) Темекі.
E) Мақта.
28. Белгілі бір уақытта белгілі бір қашықтыққа тасымалдайтын жүк мөлшері .. деп аталады.
A) порт
B) жүк
C) жүк айналымы
D) көлік торабы
E) контейнер
29. Континентаралық жолаушылар тасымалдауда 1-ші орындағы көлік түрі:
A) Өзен көлігі.
B) Теңіз көлігі.
C) Әуе көлігі.
D) Теміржол көлігі.
E) Автомобиль көлігі.
30. АҚШ-тағы мұнайдың ірі орындарының бірі:
A) Слохтерен.
B) Аляска.
C) Энофиск.
D) Трашь.
E) Солтүстік теңіздік.
8-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Шығыс бағыты сәйкес келетін азимут : A) 900
B) 2700
C) 1800
D) 00
E) 3600
2. Халық ең көп қоныстанған дүние бөлігі:
A) Оңтүстік Америка
B) Солтүстік Америка
C) Африка
D) Азия
E) Еуропа
3. Өзара байланысты бірнеше компоненттерді немесе құбылыстарды көрсететін :
A) топрақ картасы
B) саяси карта
C) жалпыгеографиялық карта
D) комплексті карта
E) тақырыптық карта
4. Еуразияныњ ењ ±зын µзені
A) Лена
B) Янцзы
C) Енисей
D) Еділ
E) Ертіс
5. Алюминий зауыты бар қала :
A) Жезқазған
B) Зырян
C) Павлодар
D) Көкшетау
E) Ақтау
6. Фонтан түрінде әлсін-әлсін атқылап тұратын су мен бу.
A) Көлдер.
B) Кілттер.
C) Гейзер.
D) Жанартаулар.
E) Бұлақ.
7. Су буы қатты күйге айналатын температура:
A) +1º C
B) -5º C
C) -10º C
D) 0º C
E) +2º C
8. Географиялық қабық деп ... айтамыз.
A) күн жылуы мен ылғалдың әркелкі болуын
B) табиғат заңдылықтарын
C) атмосфера, гидросфера, литосфера , биосфера және олардың өзара байланысы мен әрекеттесуін
D) атмосфераның жоғары қабаты, литосфераның жоғары қабаты гидросфераның өзара байланысып, әрекеттесуін
E) мұхиттардың заңдылығын
9. Қазақстанның жер көлемі:
A) 9 млн. км2.
B) 372 мың км2.
C) 552 мың км2.
D) 17 млн. км2.
E) 2717,3 мың км2.
10. Ауа райы болжамы жасалатын карта.
A) Физикалық карта.
B) Циклон және антициклон қозғалысы картасы.
C) Синоптикалық карта.
D) Топырақ картасы.
E) Ауа температурасы және жауын-шашын картасы.
11. Сағасы жоқ (құмға сіңіп кететін) өзен.
A) Қаратал.
B) Шу.
C) Іле.
D) Тобыл.
E) Жайық.
12. Топырақ деп ... айтамыз.
A) құммен араласқан өсімдікті
B) шөлдегі батпақты жерлерді
C) жердің беткі, жұқа, құнарлы қабатын
D) шаң - тозаңды, батпақты
E) таулардың үгілуін
13. Ақсу-Жабағылы қорығы орналасқан облыс.
A) Оңтүстік Қазақстан.
B) Қарағанды.
C) Алматы.
D) Жамбыл.
E) Қызылорда.
14. Тіршілікті жойып жіберу қаупі ... шығуына байланысты туындады.
A) оқ-дәрі қаруларының
B) жас ағызғыш газдардың
C) космостық аппараттардың
D) жылжымалы техникалық құралдардың
E) ядролық қару-жарақтың
15. Сұр топырақты орман зонасы:
A) Ылғалды субтропиктер зонасы.
B) Орманды тундра.
C) Қылқан жапырақты орман.
D) Жалпақ жапырақты орман зонасы.
E) Экваторлық орман зонасы.
16. Құмды шөлге тән өсімдік:
A) Қара ағаш.
B) Сексеуіл.
C) Шай ағашы.
D) Жантақ.
E) Жусан.
17. Еңбек ресурстарының үлес салмағы орташа көрсеткіштен жоғары облыстар:
A) Оңтүстік.
B) Орталық.
C) Шығыс.
D) Батыс.
E) Солтүстік.
18. Қарағанды көмірін пайдаланатын негізгі өнеркәсіп салалары:
A) Тамақ, түсті металлургия.
B) Химия, машина жасау.
C) Көлік, қара металлургия.
D) Жеңіл, орман.
E) Металлургия, химия.
19. Қарақұмық жармасын шығаратын зауыт:
A) Аягөзде.
B) Текеліде.
C) Алматыда.
D) Семейде.
E) Өскеменде.
20. Қазақстанның ең ірі сыртқы сауда әріптестері:
A) ГФР, Корея.
B) Сауд Аравиясы, Иран.
C) Франция, Италия.
D) АҚШ, Жапония.
E) Қытай, Ресей, Түркия.
21. Халықтардың қоныстануында «ала-құлалық» байқалатын елдер:
A) АҚШ, Қытай.
B) Ресей, Қазақстан.
C) Бразилия, Үндістан.
D) Үндістан, Мексика.
E) Австралия, Канада.
22. Африкадағы ауданы жағынан ең үлкен мемлекет:
A) Конго.
B) Египет.
C) Сомали.
D) Судан.
E) Марокко.
23. АҚШ-тың саяси астанасы:
A) Вашингтон.
B) Сан-Диего.
C) Нью-Йорк.
D) Сан-Франциско.
E) Питсоург.
24. Қарақұм каналының салынуына байланысты елеулі өзгерістерге ұшыраған республика ...
A) Түрікменстан.
B) Өзбекстан.
C) Қырғызстан.
D) Қазақстан.
E) Тәжікстан.
25. Энергияны көп қажет ететін түсті металл қорытылады:
A) Ақтау, Атырауда.
B) Қарағанды, Петропавлда.
C) Павлодар, Өскеменде.
D) Жезқазған, Оралда.
E) Қостанай, Павлодарда.
26. Жоғарғы вольтты аппаратура шығаратын зауыт
A) Қарсақпайда.
B) Ақтауда.
C) Семейде.
D) Шымкентте.
E) Өскеменде.
27. Аммоний сульфаты өндірілетін қала:
A) Қостанай.
B) Теміртау.
C) Орал.
D) Тараз.
E) Ақтау.
28. «Шығыс шеңбері» автомобиль жолдары ... орталықтарын байланыстырады.
A) Оралдың
B) Кенді Алтайдың
C) Тянь-Шаньның
D) Қазақстанның ұсақ шоқысының
E) Каспий маңы ойпатының
29. Күн тасы – янтарь өндірілетін аймақ:
A) Балтық теңізінде.
B) Қара теңізде.
C) Солтүстік теңізде.
D) Норвег теңізінде.
E) Азов теңізінде.
30. Луара өзені … территориясынан ағып өтеді.
A) Италия
B) Франция
C) Дания
D) Бельгия
E) Австрия
9-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жердің бетін оның үстіңгі жағынан кішірейтіп бейнелейтін сызба : A) карта
B) план
C) атлас
D) глобус
E) аэрофотосурет
2. Адамның негізгі нәсілдері
A) 4
B) 3
C) 5
D) 2
E) 6
3. Жер бедерінің платформаға сәйкес бөлігі :
A) мұхит шұңғымалары
B) биік тау массивтері
C) жазықтар
D) аласа таулар
E) үстірттер
4. Солт‰стік Американың көп бөлігін қамтитын климаттық белдеу
A) Арктикалық
B) Қоњыржай
C) Тропикалық
D) Субтропикалық
E) Субарктикалық
5. Екібастұз көмірінің басты қолдану бағыты:
A) ЖЭС, МАЭС-да жағылады
B) Атырауға тасымалдайды
C) Химия өнеркәсібінде пайдаланады
D) Металлургия өнеркәсібіне пайдаланады
E) Қостанайға тасымалдайды
6. Ауаның горизонталь бағытында қозғалуы:
A) Толқындар.
B) Сағым.
C) Жел.
D) Цунами.
E) Штиль (Тымық).
7. Қазақтың тұңғыш геолог ғалымы:
A) Н.Баранский.
B) И.Герасимов.
C) И.В. Мушкетов.
D) С.Неуструев.
E) К.Сатбаев.
8. Жер бетіне тура түсетін күн сәулелері.
A) Шағылған радиация.
B) Тура радиация.
C) Жұтылған радиация.
D) Шашыранды радиация.
E) Жиынтық радиация.
9. Қызғылт күрең топырақтың құнарлы жерлерi ... жарамды.
A) бұғы шаруашылығына
B) мал шаруашылығына
C) бау-бақшаға
D) шабындыққа
E) егiн шаруашылығына
10. Каспий қайраңының негізгі байлығы.
A) Мұнай, газ.
B) Мыс рудалары.
C) Көмір, мұнай.
D) Фосфориттер.
E) Темір рудалары.
11. Қазақстанның ішкі көшіп-қонуы басым қалалары:
A) Маңғыстау, Тараз.
B) Астана, Павлодар, Алматы.
C) Алматы, Өскемен.
D) Қостанай, Ақтау, Семей.
E) Тараз, Арқалық.
12. Электроэнергияны көп пайдаланатын:
A) Ауыл шаруашылығы.
B) Көлік.
C) Байланыс.
D) Өнеркәсіп.
E) Тамақтандыру қоғамы.
13. Күріш ... өзенінің бойында егіледі:
A) Торғай.
B) Талас.
C) Ертіс.
D) Сырдария.
E) Нұра.
14. Жұмыс күшін тартатын негізгі үш оpталық.
A) Африка.
B) Латын Америкасы елдері.
C) Батыс Еуропа, АҚШ, Парсы шығанағы елдері.
D) Үндістан, Жапония, Индонезия.
E) Кариб бассейні елдері.
15. Еуразияның солтүстік орман зонасының өсімдік түрлері:
A) жалпақ жапырақты ормандар.
B) ылғалды ормандардың кезектесіп келуі.
C) бұталар.
D) мәңгі жасыл қылқан жапырақты ормандар.
E) аралас орман.
16. Төменде көрсетілген табиғат кешендерінің қайсысы антропогендік деп аталады?
A) Бақшалар және су қоймалары.
B) Батпақтар және көлдер.
C) Өзендер және ормандар.
D) Аңғарлар мен төбелер.
E) Аралдар және бұғаздар.
17. Қазақстан өзендерi қай алапқа жатады:
A) Солтүстiк Мұзды мұхит және Атлант мұхиты.
B) Iшкi ағынсыз.
C) Солтүстiк Мұзды мұхит және iшкi ағынсыз.
D) Атланта мұхиты.
E) Солтүстiк Мұзды мұхиты.
18. Наурызым қорығының сүтқоректілері.
A) Сұңқар, шортан, түлкі.
B) Ақбөкен, безгелдек, бекіре.
C) Кесіртке, сазан, қасқыр.
D) Қоян, түлкі, қасқыр.
E) Қарақұйрық, сұр кекілік, ақбөкен.
19. Химия өнеркәсібінің салалық құрамы:
A) Табиғи шикізат, кен химиясы.
B) Түсті металдар, негізгі химия.
C) Металургия қалдықтары кен химиясы, негізгі химия.
D) Кен химиясы, негізгі химия, органикалық синтез химиясы.
E) Фосфорит қоры, органикалық синтез химиясы.
20. Маңғыстау түбегінің табиғи ресурстарын игеруге кедергі келтіретін жағдайлар:
A) Су ресурстарының тапшылығы.
B) Құрылыс материалдарының тапшылығы.
C) Көлік жолдарының жетіспеушілігі.
D) Мұнай қорының тапшылығы.
E) Көмірдің тапшылығы.
21. Евразияның солтүстік орман белдеуіндегі ағаш түрлері:
A) Жалпақ жапырақты.
B) Қылқан жапырақты.
C) Тоғайлар.
D) Сирек ормандар.
E) Бұталар.
22. “Үлкен жетілік” мемлекеттерінің бірі:
A) Италия.
B) Нидерланды.
C) Испания.
D) Австрия.
E) Швеция.
23. АҚШ-тың “экономикалық келбеті”:
A) Автомобиль жасау.
B) Қара металлургия.
C) Химия өнеркәсібі.
D) Энергетика.
E) Тамақ өнеркәсібі.
24. Австралияның ауыл шаруашылығының маманданған саласы:
A) Егіншілік.
B) Ірі қара мал өсіру.
C) Қой өсіру.
D) Балық аулау.
E) Құс өсіру.
25. Мәскеудің Оңтүстік-Батысында орналасқан қырат:
A) Волжск маңы.
B) Днепр маңы.
C) Қара теңіз маңы.
D) Орта орыс қыраты.
E) Каспий маңы.
26. Жаңа технологияны пайдаланып, ғылыми-техникалық жетістіктерді жүзеге асыруды ... дейміз.
A) өндірістің тиімділігі
B) ішкі өнім
C) интеграция
D) өндірісті экстенсивтендіру
E) өндірісті интенсивтендіру
27. Мамандандыру мен кооперативтендіру кең тараған өндіріс саласы.
A) Көлік.
B) Ауыл шаруашылығы.
C) Металлургия.
D) Тамақ өнеркәсібі.
E) Машина жасау.
28. Қостанай жерінен басталып, Ұлы Сібір магистраліне қосылатын темір жол:
A) Оңтүстік Сібір.
B) Трансқазақстан.
C) Түркістан-Сібір.
D) Орынбор-Ташкент.
E) Орта Сібір.
29. Қоршаған ортаның ластануына байланысты ... мынадай сипаттама берді: «Ертеде адам табиғаттан қорқатын еді, енді табиғат адамнан қорқатын болды»
A) В.И.Вернадский
B) Тур Хейердал.
C) Н.Н.Баранский
D) А.И.Витвер
E) Жак Ив Кусто
30. Куба ең үлкен арал-мемлекет ... км-ге созылып жатыр.
A) 1000
B) 2000
C) 1250
D) 2300
E) 1500
10-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Өзеннің ағып шығатын жері: A) Өзен алабы
B) Өзен жүйесі
C) Сағасы
D) Өзен аңғары
E) Бастауы
2. Жер бетіндегі мемлекеттер саны;
A) 510
B) 230
C) 345
D) 100
E) 420
3. Температуралары бірдей барлық нүктелерді қосатын қисық сызықтар :
A) изосызық
B) бергштрих
C) изобара
D) изотерма
E) горизонталь
4. Аустралияныњ кµп бµлігі ... белдеуде орналасқан
A) тропиктік
B) субтропиктік
C) субэкваторлық
D) қоњыржай
E) экваторлық
5. Қазақстандағы ферроқорытпа зауыттары
A) Ақсу, Ақтөбе
B) Арал, Алматы
C) Жезқазған, Жезді
D) Кентау, Ақтау
E) Қостанай, Көкшетау
6. Жақсы келбетті шыңдарымен , құздарымен ерекшеленетін жер бедерінің шығыңқы түрі:
A) жота.
B) төмпешік.
C) тау.
D) вулкан.
E) төбе.
7. Монголоидтардың ...
A) терісінің түсі қара, көзі ашық.
B) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік.
C) терісінің түсі сары, шашы тік ашық түсті, көзі қысыңқы, бет сүйегі шығыңқы.
D) терісінің түсі сарғыш, шашы бұйра, көзі ашық.
E) терісінің түсі сары, шашы тік ашық, көзі жасыл.
8. Қазақстанның көне қалалары.
A) Отырар, Тараз, Сығанақ, Түркістан.
B) Астана, Отырар, Петропавл.
C) Балқаш, Ақтау, Көкшетау.
D) Тараз, Атырау, Павлодар.
E) Орал, Ақтөбе, Астана, Алматы.
9. Отын-энергетика байлықтары.
A) Апатит, мыс.
B) Фосфорит, никель.
C) Жаңғыш тақтатас, хромит.
D) Көмір, темір.
E) Газ, мұнай.
10. Қазақстандағы миллионер-қала.
A) Тараз.
B) Алматы.
C) Астана.
D) Қарағанды.
E) Орал.
11. Электр энергиясының артықшылықтарының бірі:
A) Қашықтыққа жеткізіп отыру.
B) Тасымалдау кезінде көп шығынға ұшырау.
C) Автомобиль көлігімен тасымалдау.
D) Темір жолмен тасымалдау.
E) Шикізатқа тәуелді.
12. Күкірт қышқылы зауыттары салынатын жер:
A) Кокстелген көмір алабы.
B) Түсті металургия кәсіпорындары.
C) Мұнай - газ кендері көзі.
D) Қышқыл топырақты аймақ.
E) Мол су көзі.
13. Христиан дінін ұстаушылар.
A) Иран, Ирак.
B) Израиль, Үндістан.
C) Жапония, Италия.
D) Польша, Германия.
E) АҚШ, Қытай.
14. Халықаралық жанжалдарды шешуде негізгі роль атқаратын ұйым:
A) ОПЭК.
B) НАТО.
C) БҰҰ.
D) АСЕАН.
E) Қызыл крест.
15. Өтпелі зонаны атаңыз:
A) тропиктік зона.
B) орман зонасы.
C) шөл зонасы.
D) дала зонасы.
E) орманды тундра зонасы.
16. Есіл өзенінің суының ең төмен кезі.
A) Жазда.
B) Қыста.
C) Көктемде.
D) Жылдың барлық мезгілінде.
E) Күзде.
17. Қара және қызғылт топырақтың зонасы:
A) Шөл.
B) Дала.
C) Орман.
D) Тундра.
E) Орманды дала.
18. Жауын-шашын көп түсетiн табиғат зонасы:
A) Дала.
B) Шөл.
C) Жауын-шашын мөлшерi табиғат зоналарына онша көп түспейді.
D) Шөлейт.
E) Орманды дала.
19. Ірі өнеркәсіпті құрал-жабдықтар шығару орталықтары:
A) Қызылорда, Атырау.
B) Қарағанды, Атырау, Көкшетау.
C) Алматы, Астана, Ақтау.
D) Өскемен, Лениногорск, Текелі.
E) Қарағанды, Алматы.
20. Өнімдерін адамдар ең көп пайдаланатын тамақ өнеркәсібінің бір саласы ...
A) ұн тарту
B) қант
C) ет өнімдері
D) нан пісіру
E) балық
21. Болат пен басқа металдардың қорытпасы:
A) Глинозем.
B) Прокат.
C) Ферроқорытпа.
D) Флотация.
E) Шойын.
22. XX ғасыр аяғындағы дүние жүзілік саяси картадағы елдер мен территориялардың саны.
A) 215
B) 230
C) 170
D) 220
E) 210
23. Маңызды халықаралық теңіздік канал:
A) Беломор-Балтық.
B) Кильский.
C) Қарақұм.
D) Панама.
E) Волго-Дон.
24. Австралияның сыртқы экономикалық қатынастарын ... транспорты атқарады.
A) әуе жолы
B) өзен су жолы
C) темір жол
D) теңіз су жолы
E) автомобиль жолы
25. Тау жотасының етегі мен шыңындағы қысым айырмашылығы 100мм, жотаның салыстырмалы биіктігін анықтаңыз:
A) 1000 м.
B) 10 м.
C) 100 м.
D) 2000 м.
E) 1500 м.
26. Қазақстан климатының шұғыл континенттілігі ... байланысты:
A) Атлант және Тынық мұхиттарынан шалғай жатуына.
B) Солтүстіктен оңтүстікке көп көлемді жерге созылып жатуында.
C) Температураның ауытқу ерекшелігіне.
D) Табиғат зоналарына.
E) Оңтүстік аумағы таулы болуына.
27. Комбинат дегеніміз ...
A) шаруашылық салалары арасындағы байланыс.
B) жоғары өнім беретін кәсіпорын.
C) орталыққа бағындырылған, технологиялық процестері біріктірілген кәсіпорындар тобы.
D) пайдалы қазбалардың кен орнын барлау, өндіру және байыту кешендері.
E) шаруашылық салалары мен өндірісті орналастыру.
28. Жезқазған-Қарсақпай өнеркәсіп торабының дамуына әсерін тигізген жол.
A) Қарағанды-Қарағайлы.
B) Балқаш-Саяқ.
C) Жамбыл-Қаратау.
D) Атырау-Орск.
E) Жезқазған-Жарық.
29. «Сахель трагедиясының» себебі:
A) Минерал тыңайтқыштарды артық қолдану.
B) Жаңа агротехниканы қолдану.
C) Жиі болған нөсер жауын.
D) Адамның жерді, жайылымды дұрыс пайдаланбауы.
E) Миханизация құралдарын қолдану.
30. Англияның отары болған Азияның ең ежелгі мемлекеті:
A) Қытай.
B) Шри-Ланка.
C) Үндістан.
D) Монғолия.
E) Пәкістан.
11-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетіндегі екі полюстің арасын қосатын сызық : A) меридиан
B) бергштрих
C) экватор
D) параллель
E) горизонталь
2. Нәсілдік белгілердің қалыптасуына ... әсер етті:
A) Қоғамның даму
B) Ақыл- ой қабілеті
C) Қоршаған орта
D) Экономикалық даму
E) Халықтың дамуы
3. Жоғары қысым белдеулерінен экваторға қарай соғатын желдер :
A) цунами
B) муссон
C) батыс желдер
D) пассат
E) бриз
4. Солтүстік Американың оңтүстігіндегі кішкентай мемлекет:
A) Панама
B) Гватемала
C) Гондурас
D) Колумбия
E) Суринам
5. Қазақстанның негізгі табиғи газ қоры шоғырланған жер :
A) Шымкент
B) Ақтөбе
C) Маңғыстау түбегі
D) Қарағанды
E) Павлодар
6. Жердің тіршілік қабығы:
A) Атмосфера.
B) Биосфера.
C) Гидросфера.
D) Ионосфера.
E) Литосфера.
7. Қазақстанның дүние жүзі елдері арасында жер көлемі жөнінен орны.
A) 4-ші.
B) 3-ші.
C) 9-шы.
D) 10-шы.
E) 11-ші.
8. Малдардың қырылуы.
A) Құрғақ жел.
B) Дағдарыс.
C) Жұт.
D) Аштық.
E) Шығын.
9. Қазақстанның өзен алабтары.
A) Тынық мұхиты.
B) Солтүстік Мұзды мұхиты және ішкі ағынсыз алаб.
C) Үнді мұхиты.
D) Атлант мұхиты және ішкі ағынсыз алаб.
E) Солтүстік Мұзды мұхиты.
10. Қазақстанның дала зонасының кеміруші жануары.
A) Борсық.
B) Қасқыр.
C) Қарсақ.
D) Қоян.
E) Сарышұнақ.
11. Қазақстандағы миллионер-қала.
A) Тараз.
B) Қарағанды.
C) Орал.
D) Алматы.
E) Астана.
12. Халықаралық валюталық металл:
A) Титан.
B) Алюминий.
C) Мыс.
D) Вольфрам.
E) Алтын.
13. Қазақстанға шет елдерден ... тасымалдайды.
A) ет, ет консервілерін
B) мұнай, мұнай өнімдерін
C) көмір, кокстелген көмірді
D) нан өнімдерін
E) тоқыма бұйымдарын, былғары аяқ киімдерін
14. АҚШ халық саны жөнінен ... кейін тұр.
A) Қытай, Үндістаннан.
B) Ресей, Бангладештен.
C) Пәкістан, Нигериядан.
D) Бразилия, Мексикадан.
E) Жапония, Нигериядан.
15. Дүние жүзінде - көлемі жағынан ең ірі табиғат зонасы.
A) Шөл.
B) Тайга.
C) Дала.
D) Тундра.
E) Таулы зона.
16. Қазақстан шөлейтінің негізгі топырағы:
A) Қаратопырақ.
B) Қоңыр.
C) Сұр.
D) Қызғылт-сары.
E) Ашық қызғылт.
17. Қазақстанның машина жасау өнеркәсібі негізі қалыптасқан кезең:
A) I дүниежүзілік соғыс кезінде.
B) II дүниежүзілік соғыс кезінде.
C) Алғашқы бесжылдық кезінде.
D) Қазан төңкерісі кезінде.
E) Азамат соғысы кезінде.
18. Қазақстандағы жеңіл өнеркәсіптің басты саласы:
A) Жүн өнеркәсібі.
B) Тоқыма өнеркәсібі.
C) Киіз басу.
D) Аяқ-киім өнеркәсібі.
E) Былғары өнеркәсібі.
19. Оңтүстіктегі тау зонасында өсірілетін қой тұқымдары:
A) Қылшық жүнді.
B) Биязы, жартылай биязы жүнді.
C) Еділбай қойы.
D) Қаракөл
E) Арқар-меринос.
20. Алматы өнеркәсіп торабы ... маманданған:
A) халық тұтынатын тауарлар шығаруға
B) металл өңдейтін станоктар жасауға
C) химия, тамақ өнеркәсібіне
D) ауылшаруашылық шикізаттарын өңдеу
E) кен өндіру, формацевтикаға
21. Ең көп балық ауланатын мұхит:
A) Атлант.
B) Үнді.
C) Дүние жүзілік.
D) Солтүстік Мұзды.
E) Тынық.
22. Халық санының тез өскен кезеңі.
A) XVIII ғасырдың аяғы.
B) XX ғасырдың басы.
C) XX ғасырдың екінші жартысы.
D) XXI ғасырдың басы.
E) XIX ғасырдың аяғы.
23. Орманды ландшафттар басым елдер:
A) Польша, Франция.
B) Швеция, Финляндия.
C) Испания, Италия.
D) Албания, Болгария.
E) Bенгрия, Румыния.
24. Аралдағы шай өсіретін ел:
A) Ұлыбритания.
B) Кипр.
C) Жаңа Гвинея.
D) Шри-Ланка.
E) Бахрейн.
25. Мантияның қалыңдығы :
A) 3000 км.
B) 2800 км.
C) 2850 км.
D) 2900 км.
E) 2700 км.
26. Дүние жүзіне көп тараған тіл
A) испан, португал, орыс
B) араб, қытай, француз
C) ағылшын, француз, неміс
D) ағылшын, испан, орыс, хинди
E) монғол, араб, хинди
27. Қазақстан аумағындағы жас қорық:
A) Ақсу-Жабағлы.
B) Қорағалжын.
C) Наурызым.
D) Алакөл.
E) Марқакөл.
28. Ақтаудағы АЭС салынған жыл:
A) 1960 ж.
B) 1965 ж.
C) 1966 ж.
D) 1980 ж.
E) 1973 ж.
29. Электр энергиясының 50% астамын АЭС-тен алатын елдер:
A) АҚШ, Қазақстан.
B) Италия, Греция.
C) Франция, Бельгия.
D) Финляндия, Норвегия.
E) Швеция, Германия.
30. Қазақстан солтүстікте ... шектеседі.
A) Батыс-Сібір ауданымен
B) Иранмен
C) Қытаймен
D) Ресейдің батыс зонасымен
E) Қырғызстанмен
12-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Бірінші глобусты дайындаған : A) Аристотель
B) Бехайм
C) Птолемей
D) Фалес
E) Эратосфен
2. Халықтың саны жөнінен 1- орын алатын ел :
A) АҚШ
B) Аустралия
C) Үндістан
D) Қытай
E) ГФР
3. Жер бедерініњ қалыптыстыратын жағдайлар
A) жердіњ µз осінен қозѓалуы
B) м±хиттардыњ жақындыѓы
C) жердіњ орбиталық қозѓалысы
D) ішкі және сыртқы к‰штер
E) атмосфера циркуляциясы
4. Антарктида ежелгі қай материктіњ қ±рамында болды
A) Лавразия
B) Америка
C) Еуразия
D) Гондвана
E) Антарктида
5. Қазақстанның қара металлургия орталықтары :
A) Ақсу, Теміртау
B) Қостанай, Көкшетау
C) Талдықорған, Жезді
D) Кентау, Ақтау
E) Шымкент,Тараз
6. Құрлықтағы мұздың жиынтығы ...
A) Морена.
B) Мұздық.
C) Айсберг.
D) Фирн.
E) Жамылғы қарлар.
7. Қазақстанның батыстан шығысқа қарай созылуы.
A) 1200 км.
B) 4200 км.
C) 3000 км.
D) 1600 км.
E) 3500 км.
8. Жер бетіне келетін тура және шашыранды радиацияның қосындысы.
A) Жұтылған радиация.
B) Жиынтық радиация.
C) Шағылған радиация.
D) Шашыранды радиация.
E) Тура радиация.
9. Қазақстанның ең ірі су қоймасы -
A) Бұқтырма.
B) Қапшағай.
C) Вячеслав.
D) Шардара.
E) Теміртау.
10. Сарыарқаның биік нүктесі.
A) Хан тәңірі.
B) Бесбақан.
C) Мұзтау.
D) Ақсоран.
E) Мұзбел.
11. Республиканың қай аймағында халық басым қоныстанған:
A) Солтүстігінде, Шығысында.
B) Орталығында.
C) Солтүстік-батысында.
D) Шығысында, Батысында.
E) Оңтүстігінде және Солтүстігінде.
12. Қазақ халқының дәстүрлі мал шаруашылығы:
A) Құс шаруашылығы.
B) Шошқа шаруашылығы.
C) Қой шаруашылығы.
D) Марал шаруашылығы.
E) Түйе шаруашылығы.
13. Қазақстанда жетекші орынды алатын көлік-
A) Құбыр.
B) Автомобиль.
C) Әуе.
D) Теңіз, өзен.
E) Темір жол.
14. Оңтүстік-Батыс Азияның ең басты табиғи байлығы:
A) Мұнай.
B) Мыс.
C) Қорғасын.
D) Арзан жұмыс күші.
E) Көмір.
15. Жазықтардағы табиғат зонасының ауысуын ... деп атайды.
A) биіктік зоналылық.
B) ландшафт.
C) ендік зоналылық.
D) антропогендік кешен.
E) географиялық қабық.
16. Біздің планетада тіршілік қашан пайда болды?
A) Адамның пайда болуымен бірге.
B) 3 млрд. жыл бұрын шамасында.
C) 4 - 4,5 млрд. жыл бұрын.
D) Төрттік кезеңде.
E) 570 млн. жыл бұрын.
17. Электроэнергетикасы мен түсті металлургияға қажетті машина және жабдықтар шығаратын кәсіпорындар ... орналасқан.
A) Аягөзде
B) Ақтауда
C) Өскеменде
D) Астанада
E) Атырауда
18. Кокстелген көмірді өңдеу негізінде құрылған қуатты органикалық синтез базасы:
A) Орталық Қазақстанда.
B) Солтүстік Қазақстанда.
C) Батыс Қазақстанда.
D) Оңтүстік Қазақстанда.
E) Шығыс Қазақстанда.
19. Мақта майын шығару орталығы:
A) Шымкент.
B) Қызылорда.
C) Ащысай.
D) Талдықорған.
E) Жамбыл.
20. Соколов-Сарыбай кен байыту комбинаты орналасқан облыс.
A) Қарағанды.
B) Ақмола.
C) Қостанай.
D) Павлодар.
E) Солтүстік Қазақстан.
21. Конституциялық монархиялар.
A) Марокко, Мавритания.
B) Франция, Ирландия.
C) Малайзия, Сауд Аравиясы.
D) Румыния, Финляндия.
E) Испания, Непал.
22. Топырақтың шөлге айналуы күшті байқалатын аймақтар:
A) Оңтүстік және Солтүстік Америкада.
B) Африка, Оңтүстік Америкада.
C) Латын Америкасында.
D) Еуропа, Азияда.
E) Азия, Африкада.
23. Азық-түлік жетіспеушілігі тән елдер:
A) Эфиопия, Мозамбик, Швеция.
B) Заир, Швейцария, Италия.
C) Замбия, Мали, Финляндия.
D) Уганда, Греция, Канада.
E) Чад, Сомали, Гана.
24. Орисабо вулканы орналасқан:
A) Гондураста.
B) Гватемалада.
C) Никарагуада.
D) Белизда.
E) Мексикада.
25. Экзогендік процесстер – бұл:
A) Жер сілкінісі.
B) Жанартаулардың атқылауы.
C) Жел.
D) Вертикальды (тік) қозғалыстар.
E) Магманың төгілуі.
26. Шөлейт зонасының топырақ қабатының шiрiндiсi:
A) 2-3 %.
B) 9-10 %.
C) 4-5 %.
D) 7-8 %.
E) 0-1 %.
27. Барсакелмес қорығының құланы көшірілген жер.
A) Алматы.
B) Қапшағай аңшылық-қорық шаруашылығы.
C) Қорғалжын.
D) Ақсу-Жабағылы.
E) Марқакөл.
28. Ғылыми-техникалық прогресстің негізгі бағыттарының бірі:
A) Ауыл шаруашылығын дамыту.
B) Халық шаруашылығын электрлендіру.
C) Топырақ эрозиясымен күресу.
D) Халық шаруашылығын мелиорацияландыру.
E) Халық шаруашылығын химияландыру.
29. XIX ғасырдағы нағыз эмиграция елі.
A) Испания.
B) Португалия.
C) Ұлыбритания.
D) Ирландия.
E) Исландия.
30. Вулкандары бар, климаты жерортатеңіздік түбектегі ел:
A) Франция.
B) Түркия.
C) Мальта.
D) Италия.
E) Кипр.
13-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Д‰ние ж‰зін т±њѓыш айналып шықан экспедицияны ... басқарѓан. A) Васко да Гама
B) Ф.Ф. Беллинсгаузен
C) Ф. Магеллан
D) Х. Колумб
E) М. Н. Лазарев
2. Т‰сі мен басқа да сыртқы белгілері µзара ±қсас адамдар тобы
A) елді мекен
B) нәсіл
C) халық
D) ±лт
E) монѓолоидтар
3. Жер бетіне к‰н сәулесініњ әрт‰рлі т‰суі
A) жердіњ шар тәрізділігінен
B) желден
C) ағыстан
D) м±хиттан
E) ауадан
4. Тынық м±хиттының батысындаѓы кейде соғатын жойқын дауыл
A) Муссон
B) Пассат
C) Соқпа толқын
D) Бриз
E) Тайфун
5. Қазақстанның түсті металлургия орталықтары :
A) Талғар, Талдықорған
B) Балқаш, Жезқазған
C) Ақтау, Атырау
D) Аягөз, Алматы
E) Тараз, Шымкент
6. Жердің ішкі құрылысы:
A) Атмосфера, биосфера, гидросфера.
B) Литосфера, биосфера, атмосфера.
C) Мантия, гидросфера, литосфера.
D) Ядро, мантия, жер қыртысы.
E) Атмосфера, ядро, биосфера.
7. Қазақстан Ғылым Академиясының Тұңғыш Президенті, Лениндік және Мемлекеттік сыйлықтардың лауреаты.
A) Шоқан Уәлиханов.
B) П.П. Семенов-Тян-Шанский.
C) Әл-Фараби.
D) Қаныш Сәтбаев.
E) И.В. Мушкетов.
8. Ауа райын болжайтын адамдар.
A) Синоптиктер.
B) Экологтар.
C) Гидрологтар.
D) Гляциолоролог.
E) Геологтар.
9. Каспий теңізінің өзендері.
A) Сағыз, Қаратал.
B) Жайық, Жем.
C) Есіл, Тобыл.
D) Ертіс, Сырдария.
E) Іле, Шу.
10. Жер бетінің жоғарғы құнарлы қабаты:
A) Топырақ.
B) Биосфера.
C) Жер бедері.
D) Литосфера.
E) Магма.
11. Бурабай курорты орналасқан тау.
A) Мұғалжар.
B) Маңғыстау.
C) Қарқаралы.
D) Көкшетау.
E) Баянауыл.
12. Күнделікті тұрмысқа қажетті техника, теледидар, т.б. өнімдер шығарылады:
A) Петропавлда.
B) Семейде.
C) Алматыда.
D) Астанада.
E) Аягөзде.
13. Көліктің жұмыс нәтижесін анықтайтын көрсеткіш:
A) Өнімнің өзіндік құны.
B) Жүк айналымы.
C) Өнімге жұмсалған шығын.
D) Бір сағаттағы өндірілген өнім.
E) Жұмысшы саны.
14. Халқының саны жөнінен алдыңғы орындағы мемлекет:
A) Бангладеш.
B) Жапония.
C) Пәкістан.
D) Үндістан.
E) Қытай.
15. Адам қай қабықтың бөлігі?
A) Гидросфераның.
B) Литосфераның.
C) Биосфераның.
D) Табиғат кешенінің.
E) Табиғат компонентінің.
16. Қандай табиғат зонасында булану жоғары:
A) Далада.
B) Шөлейтте.
C) Орманда.
D) Орманды далада.
E) Тауда.
17. Өндірістің өнім шығаруға бөлетін шығыны (теңгемен есептегенде) ... деп аталады.
A) өзіндік құн
B) кіріктіру (интеграция)
C) мамандану
D) ұлттық табыс
E) жеке бір салаға мамандану
18. Ауыр түсті металдар:
A) Платина, магний, молибден.
B) Ванадий, вольфрам, бериллий.
C) Күміс, титан, никель.
D) Алтын, алюминий, қалайы.
E) Мыс, қорғасын, мырыш.
19. Аграрлық өнеркәсіп кешені дегеніміз -
A) Мал шаруашылығынның өсімділігін арттыру.
B) Нарықтық экономикаға көшу.
C) Ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өндеу, сақтау, тұтынушыға жеткізу.
D) Жаңа әлеуметтік құрылым.
E) Ауыл шаруашылығын интенсивтендіру.
20. Лениногор мен Зырянда өндірілетін кендер:
A) Боксит.
B) Фосфор.
C) Марганец.
D) Полиметалл.
E) Темір.
21. Жер көлемі 3 млн. шаршы шақырымнан астам елдер.
A) 10
B) 8
C) 7
D) 9
E) 6
22. Азия елдеріндегі ірі агломерация:
A) Джакарта.
B) Бомбей.
C) Токио.
D) Дели.
E) Стамбул.
23. Дүниежүзілік шаруашылық қалыптасқан уақыт:
A) XIX ғ. ортасында.
B) XX ғ. II-ортасында.
C) XVIII ғ. басында.
D) XX ғ. I-жартысында.
E) XIX ғ. аяғы – XX ғ. басында.
24. Еyропаның “орман цехы”:
A) Исландия.
B) Ұлыбритания.
C) Австрия.
D) Германия.
E) Швеция.
25. Жер шарындағы кең бұғаз:
A) Дрейк.
B) Магелланов.
C) Гибралтар.
D) Берингов.
E) Босфор.
26. Гималай тауларындағы субальпілік биік шөптесін шалғындар ... биіктікті алып жатыр.
A) 4000 м - 5000 м
B) 3000 м - 3500 м
C) 2500 м - 3000 м
D) 3500 м - 4500 м
E) 5000 м - 5500 м
27. Белгілі бір өнім жасап шығаруға бірлесе қатысатын кәсіпорындар арасындағы өндірістік байланыстар:
A) Кооперативтіндіру.
B) Ауданаралық географиялық еңбек бөлінісі.
C) Шоғырландыру.
D) Құрамдастыру.
E) Мамандандыру
28. Маргарин, ашытқы, шай фабрикалары орналасқан қала:
A) Атырау.
B) Алматы.
C) Жамбыл.
D) Шымкент.
E) Астана.
29. Халық санының азаюы тән елдер:
A) Үндістан, Нидерланды, Латвия.
B) Египет, Эфиопия, Нигерия.
C) Қытай, Венгрия, Швеция.
D) Испания, Португалия, Франция.
E) Ұлыбритания, Австрия, Германия.
30. Астанасы Веллингтон:
A) Бисмарк архипелагі.
B) Жаңа Гвинея.
C) Жаңа Каледония.
D) Жаңа Зеландия.
E) Мариан аралдары.
14-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Мазмұнына қарай карталар ... бөлінеді: A) 5
B) 1
C) 4
D) 3
E) 2
2. Топырағы ең құнарлы табиғат зонасы :
A) шөлейт
B) дала
C) экваторлық ормандар
D) шөл
E) тундра
3. Жер қыртысыныњ ежелгі, біршама т±рақты әрі тегіс учаскесі
A) континент
B) қ±рлық
C) блок
D) платформа
E) плита
4. Екі рет экваторды кесіп өтетін өзен :
A) Лимпопо
B) Ніл
C) Нигер
D) Замбези
E) Конго
5. Қазақстанның солт‰стігіндегі ірі жазық
A) Орыс
B) Шыѓыс Еуропа
C) Батыс Сібір
D) Орта Сібір
E) Каспий мањы
6. Орыстар, украиндар, белорустар ... нәсілдеріне жатады.
A) европалық
B) австралид
C) экваторлық
D) аралас
E) монголоид
7. Табиғат зоналарының картасы мазмұнында ... берілген.
A) пайдалы қазбалары
B) табиғат зоналарының шекаралары және жануарлар дүниесі
C) мұхит түбінің тереңдігі
D) жер асты сулары
E) басым желдердің бағыты
8. Ебі және Сайқан желдері қай жерден соғады:
A) Зайсан қазаншұңқыры арқылы.
B) Іле өзені бойында.
C) Жоңғар қақпасы арқылы.
D) Кетпен жотасы арқылы.
E) Кар қақпасы арқылы.
9. Іле өзеніндегі су қоймасы.
A) Вячеслав.
B) Қаратомар.
C) Кеңгір.
D) Шардара.
E) Қапшағай.
10. Қазақстандағы қара металлургия орталықтары:
A) Өскемен, Лениногор.
B) Талдықорған, Текелі.
C) Теміртау, Ақтөбе.
D) Шымкент, Тараз.
E) Алматы, Талғар.
11. Шынжыр табанды «ДТ-75» «Қазақстан» тракторын шығаратын қала:
A) Жезқазған.
B) Көкшетау.
C) Орал.
D) Павлодар.
E) Семей.
12. Қазақстанда тарының көп егілетін жері -
A) Солтүстік Батыс.
B) Орталық Қазақстан.
C) Батыс Қазақстан.
D) Шығыс Қазақстан.
E) Оңтүстік Қазақстан.
13. Латын Америкасындағы аса ірі кофе өндіруші елдер:
A) Бразилия, Колумбия.
B) Чили, Аргентина.
C) Венесуэла, Перу.
D) Аргентина, Уругвай.
E) Куба, Венесуэла.
14. Қырғызстанның астанасы:
A) Пекин.
B) Душанбе.
C) Бішкек.
D) Улан-Батор.
E) Тегеран.
15. Төменгі қысым аймағы.
A) Булану.
B) Ылғалдану.
C) Циклон.
D) Антициклон.
E) Атмосфералық фронт.
16. Жетісу өзендері.
A) Есіл, Тобыл.
B) Сырдария, Амудария.
C) Ойыл, Сағыз.
D) Қаратал, Лепсі.
E) Жем, Жайық.
17. «Рахманов бұлағы» ... орналасқан.
A) Қазақтың ұсақ шоқыларында
B) Іле Алатауында
C) Қаратау тауларында
D) Кетмен жотасында
E) Алтайда
18. Қазақстандағы темекі комбинаты орналасқан қала:
A) Талдықорған.
B) Алматы.
C) Жамбыл.
D) Қостанай.
E) Текелі.
19. Құбыр жолының ерекшелігін бөліңіз.
A) Маусымдық, тұтынушыға тікелей жеткізіледі.
B) Өзіндік құны қымбат, өте алыс қашықтыққа тасымалдайды.
C) Өте тез хабар алынады, кез-келген қашықтыққа, бағытқа жұмыс істейді.
D) Маусымдық, тасымалдау қашықтығы қысқа, өзіндік құны едәуір төмен.
E) Алыс қашықтыққа тасымалдайды, жыл бойы үздіксіз жұмыс істейді, өзіңдік құны төмен.
20. Еліміздің басты суармалы егіншілікті экономикалақ ауданы:
A) Батыс Қазақстан.
B) Шығыс Қазақстан.
C) Орталық Қазақстан.
D) Солтүстік Қазақстан.
E) Оңтүстік Қазақстан.
21. Президенттік республикалар.
A) АҚШ, Қазақстан, Бразилия.
B) Бельгия, Вьетнам, Индонезия.
C) Жапония, Бутан, Австралия.
D) Чехия, Польша, Нидерланды.
E) Ұлыбритания, Италия, Ватикан.
22. Адамзатты негізгі тұщы сумен қамтамасыз ету көзі:
A) Өзендер.
B) Теңіздер.
C) Көлдер.
D) Мұхиттар.
E) Жауын-шашын.
23. Қоғамда өндіргіш күштерінің сапа жағынан түбегейлі өзгерісі:
A) Өндіріс.
B) ҒТР
C) Басқару.
D) Комбинат.
E) Фабрика.
24. Халықаралық туризмде алдыңғы орынды алады:
A) Швейцария.
B) Ұлыбритания.
C) Испания.
D) Франция.
E) Греция.
25. Биіктігі сегіз мыңдық (8000) 11 шың орналасқан дүние бөлігі:
A) Африка.
B) Азия.
C) Америка.
D) Европа.
E) Австралия.
26. Географиялық қабықтың дамуындағы ең ұзақ алғашқы кезең:
A) Палеогендік.
B) Биогендікке дейінгі.
C) Органогендікке дейінгі.
D) Неогендік.
E) Антропогендік.
27. Қара топырақ құрамындағы қарашiрiктiң мөлшері:
A) 7 %.
B) 3 %.
C) 5 %.
D) 9 %.
E) 1 %.
28. Үстірттік муфлон бұл -
A) Жайран.
B) Тау ешкісі.
C) Ұзын тікенді кірпі.
D) Жабайы қой.
E) Алажолақты күзен.
29. Мұнайды өндегеннен кейін қалатын қатты қалдық, жол құрылысында пайдаланылады:
A) Гудрон.
B) Кокс.
C) Каучук.
D) Мазут.
E) Пластмасса.
30. Канада ... Достастық мемлекеттер құрамына кіреді.
A) Қытай,-АСЕАН
B) ТМД
C) Франция
D) Ұлыбритания
E) ОПЭК-Сауд Арабиясы
15-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Пландаѓы биіктіктері бірдей жерлерді қосатын сызықтар A) масштабтар
B) ендіктер
C) кµкжиектер
D) бойлықтар
E) горизонтальдар
2. «Қар мекені» деген мағынаны білдіретін тау :
A) Анд
B) Альпі
C) Алтай
D) Гималай
E) Памир
3. Судыњ М±хиттан атмосфера арқылы қ±рлыққа және қ±рлықтан М±хитқа ‰здіксіз ауысу процесі
A) д‰ние ж‰зілік су айналымы
B) булану
C) толқындар
D) жер асты суы
E) цунами
4. Кµлемі кіші, қ±рѓақ, халық аз қоныстанѓан материк
A) Антартида
B) Африка
C) Аустралия
D) Оњт‰стік Америка
E) Солт‰стік Америка
5. Қазақстанныњ оњт‰стік-шыѓысындаѓы мемлекет
A) Т‰ркіменстан
B) Ресей
C) ¤збекстан
D) Иран
E) Қырѓызстан
6. 1999 жылы жер шарындағы халық саны:
A) 5 миллиард.
B) 8 миллиард.
C) 7 миллиард.
D) 4,430 миллиардтан астам.
E) 6 миллиардтан астам.
7. Топонимика ... зерттейді .
A) Географиялық атауларды.
B) Жануарлар атауларын.
C) Жер бедерін.
D) Тарихи даму кезеңдерді.
E) Жергілікті жердің климат ерекшелігін.
8. Құрлықтағы табиғат зоналарының түзілуі ... байланысты.
A) жазықтар және таулы аймақтардың ара қатынасына
B) дүниежүзілік мұхит пен жер бетіндегі сулардың күйіне
C) адамның аумақты игеру дәрежесіне
D) жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің ара қатынасына
E) климатқа, географиялық ендікке
9. Қытай тілінен аударғанда «Тянь-Шань» тауының мағынасы.
A) Қарлар мекені.
B) Тәңір шыңы.
C) Әлем шатыры.
D) Мыс таулар.
E) Алтын таулар.
10. Бұқтырма су қоймасы салынған өзен:
A) Сырдария.
B) Iле.
C) Орал.
D) Ертiс .
E) Есiл.
11. Кен өндіру, металл қорытумен айналысатын ауыр өнеркәсіп саласы:
A) Металлургия.
B) Көлік.
C) Ауыл шаруашылығы.
D) Тамақ өнеркәсібі.
E) Машина жасау.
12. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдейтін сала:
A) Тамақ.
B) Көмір.
C) Химия.
D) Мұнай.
E) Тау-кен.
13. Янцзы мен Хуанхэ өзендері … орналасқан.
A) Моңғолияда
B) Вьетнамда
C) Қытайда
D) Непалда
E) Үндістанда
14. Трансамазонка тас жолы материктің қай тұстарын қосады:
A) Солтүстік пен Оңтүстік.
B) Батыс пен Шығыс.
C) Оңтүстік шығыс пен Батыс.
D) Оңтүстік пен Батыс.
E) Солтүстік шығыс пен Оңтүстік.
15. Ылғалдану коэффициенті бұл - …
A) буланудың температураға қатынасы.
B) жылдық жауын-шашын мөлшерінің булануға қатынасы.
C) мұндай коэффициент болмайды.
D) жылы және суық күндердің қатынасы.
E) жауын-шашынды күндердің ашық күндерге қатынасы.
16. Қытай территориясында орналасқан Жоңғар Алатауының бөлігі.
A) Орталық.
B) Батыс.
C) Шығыс.
D) Оңтүстік.
E) Солтүстік.
17. Қоғамның өндіргіш күштерінің негізгі факторының бірі:
A) Еңбек құралдары.
B) Адам (халық).
C) Өндіріс құралдары.
D) Машина.
E) Өндіріс қатынастары.
18. Қазақстанда газ өңдейтін зауыт орналасқан қала:
A) Қарашығанақ.
B) Алматы.
C) Жаңа өзен.
D) Атырау.
E) Қашаған.
19. Қазақстанның Солтүстік және Оңтүстік аудандарын қосатын темір жол:
A) Қарағанды-Қарағайлы.
B) Семей-Луговой.
C) Орынбор-Ташкент.
D) Петропавл-Шу.
E) Қарталы-Павлодар.
20. Көлемі жағынан кіші экономикалық аудан:
A) Солтүстік Қазақстан.
B) Батыс Қазақстан.
C) Орталық Қазақстан.
D) Шығыс Қазақстан.
E) Оңтүстік Қазақстан.
21. Ірі су бөгендері көп елдер:
A) Чили, Кувейт, Непал.
B) ОАР, Бутан, Қытай.
C) АҚШ, Канада, Ресей.
D) Сауд Аравиясы, Монғолия, Түркменстан.
E) Мексика, Египет, Алжир.
22. Дүние жүзіндегі ең биікте орналасқан елдер.
A) Перу, Боливия.
B) Ауғанстан, Беларусь.
C) Мексика, Тәжікстан.
D) Эфиопия, Қазақстан.
E) Эквадор, Австралия.
23. Мұхит суының ең қауіпті ластануы:
A) Қышқылмен .
B) Мұнаймен.
C) Көміртекті заттармен.
D) Радиоактивті заттармен.
E) Токсикологиялық заттармен.
24. Өзбекстанның астанасы ...
A) Ашхабад.
B) Бұхара.
C) Ташкент.
D) Бішкек.
E) Кушка.
25. Географиялық қабық компоненттерінің біртұтас болып келу себебі ... байланысты.
A) зат және энергия айналымына.
B) өсімдіктерден оттегінің бөлінуіне.
C) температура режимі мен жауын-шашын мөлшеріне.
D) жердің орбиталық қозғалысына.
E) күнмен түннің ауысуына.
26. Қазақстан ... қорынан дүниежүзінде бірінші орында.
A) марганецтің
B) мырыштың
C) қорғасынның
D) никельдің
E) хромның
27. Талас Алатауы беткейі мен Өгем жотасында орналасқан қорық.
A) Үстірт.
B) Наурызым.
C) Марқакөл.
D) Ақсу-Жабағылы.
E) Қорғалжын.
28. Экскаватор зауыты:
A) Атырауда.
B) Кентауда.
C) Павлодарда.
D) Көкшетауда.
E) Ақтауда.
29. Доңғалақ және резинотехникалық өнімдер шығаратын зауыт:
A) Қарағандыда.
B) Таразда.
C) Астанада.
D) Ақтөбеде.
E) Шымкентте.
30. Африкадағы "демографиялық жарылыс "... проблемасын туғызады:
A) тіл
B) ғарыштық
C) шөлге айналу
D) азық-түлік
E) жер қоры
16-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Кез- келген нүктенің меридианнан қашықтығы A) географиялық бойлық
B) параллель
C) меридиан
D) географиялық ендік
E) градус торы
2. Құрлыққа еніп жатқан мұхиттың бөлігі :
A) Арал
B) бұғаз
C) теңіз
D) түбек
E) шығанақ
3. Өзара байланысты бірнеше компоненттерді немесе құбылыстарды көрсететін :
A) тақырыптық карта
B) комплексті карта
C) топрақ картасы
D) саяси карта
E) жалпыгеографиялық карта
4. Гималай тауының биік нүктесі:
A) Монблан
B) Аконкагуа
C) Винсон тауы
D) Джомолунгма
E) Мак- Кинли
5. Мұнайды игеруге қатысатын шетел компаниясы:
A) Шеврон
B) Филлипс
C) Фиат
D) Ауди
E) Нестле
6. Нәсілдік белгілер ... берілуіне байланысты.
A) табиғат жағдайына
B) күн радиациясына
C) ата-анасынан ұрпақтарына
D) әлеуметтік жағдайына
E) климатқа
7. Қазақстанның солтүстіктен оңтүстікке қарай созылуы.
A) 3200 км.
B) 2200 км.
C) 900 км.
D) 1000 км.
E) 1600 км.
8. Бекіре балығы уылдырығын шашатын өзен.
A) Ембі.
B) Есіл.
C) Жайық.
D) Тобыл.
E) Ертіс.
9. Батыс Сібірдің Қазақстан жеріндегі өзендері:
A) Ойыл,Нұра,Жетісу.
B) Ертіс,Тобыл,Есіл.
C) Іле,Қаратал,Арыс.
D) Сырдария,Арыс,Шу.
E) Жем,Жайық,Сағыз.
10. Қара металлургияның негізгі шикізаты -
A) Шойын.
B) Болат.
C) Темір кені.
D) Қорғасын.
E) Қорытпалар.
11. Солтүстік Қазақстанда мал шаруашылығының басым өркендеген бағыты:
A) Сүтті.
B) Етті-сүтті, мүйізді ірі қара.
C) Етті, сүтті-етті.
D) Сүтті-етті.
E) Етті-жүнді.
12. Озон қабатының бұзылуы, климаттың өзгеруі – бұл:
A) Соғыс-бейбітшілік проблемасы.
B) Шикізат проблемасы.
C) Экологиялық проблема.
D) Энергетикалық проблема.
E) Азық-түлік проблемасы.
13. Оңтүстік-Батыс Азия халқының көпшілігі ұстайтын дін.:
A) Индуизм.
B) Христиан.
C) Христиан.
D) Ислам.
E) Синтаизм.
14. Оңтүстік Америкадағы ең ірі мемлекеттің астанасы:
A) Каракас.
B) Буэнос-Айрес.
C) Бразилиа.
D) Тегусигальпа.
E) Рио-де-Жанейро.
15. Бірдей қысымы бар жерлерді қосатын сызықтар.
A) Горизонталь.
B) Циркуляция.
C) Сызықтар
D) Изобара.
E) Изотерма.
16. Кәсіптік маңызы балықтар; бекіре, қызыл балық, мөңке (қара балық) ... өмір сүреді :
A) Үлкен өзенде.
B) Електе.
C) Кiшi өзенде.
D) Жайықта.
E) Жемде.
17. Алматы қорығы орналасқан тау.
A) Маңғыстау.
B) Талас Алатауы.
C) Іле Алатауы.
D) Жоңғар Алатауы.
E) Қаратау.
18. Халық тығыздығы өте жоғары облыстар:
A) Алматы, Қарағанды.
B) Ақтөбе, Қызылорда.
C) Солтүстік Қазақстан, Атырау.
D) Ақмола, Маңғыстау.
E) Оңтүстік Қазақстан.
19. Мұнайды өңдегеннен кейін қалатын сұйық қалдық-
A) Гудрон.
B) Қара май.
C) Дизель майы.
D) Мазут.
E) Керосин.
20. Химия өнеркәсібі үшін құндылығы зор өсімдіктер:
A) Бидай, терек.
B) Эфедра, дермене.
C) Қызан, картоп.
D) Түймедағы, қияр.
E) Сұлы, қарағаш.
21. Көліктің маусымдық түрі.
A) Теміржол.
B) Құбыр.
C) Автомобиль.
D) Электронды.
E) Өзен.
22. ... туристерді ең көп қабылдайды.
A) Испания, Франция, Италия
B) Үндістан, Ливия, Монғолия
C) Лаос, Түркия, Албания
D) Венесуэла, Колумбия, Эквадор
E) Бутан, Мьянма, Болгария
23. Табиғат ресурстарының барлық түрлері бар елдер:
A) Бутан, Бразилия.
B) Монғолия, Непал.
C) Канада, Кувейт.
D) Қытай, Ресей.
E) Индонезия, ОАР.
24. Кофе экспорттаушы ел:
A) Эфиопия.
B) Египет.
C) Алжир.
D) Зимбабве.
E) Ботсвана.
25. Конденсация:
A) Су буының сұйық күйге айналуы.
B) Судың қатты күйге айналуы.
C) Мұндай ұғым жоқ.
D) Судың сұйық күйден буға айналуы.
E) Судың қатты күйден буға айналуы.
26. Атлас тауларының солтүстік бөлігінің төменгі белдеуін ... табиғат зонасы алып жатыр.
A) субтропиктегі мәңгі жасыл жерорта теңіздік табиғи өсімдіктер
B) тропикалық шөлейт
C) биік таулы
D) антропегендік
E) альпілік шалғындар
27. Эфиопия таулы қыратында өмір сүруге және егіншілікке қолайлы белдеуі:
A) 1000 м - 1700 м.
B) 1800 м - 2400 м.
C) 200 м - 1000 м.
D) 2400 м - 3000 м.
E) 1700 м - 1800 м.
28. Дала зонасы Қазақстан аумағының ... алып жатыр.
A) 36 %
B) 26 %
C) 15 %
D) 46 %
E) 16 %
29. Хромит, фосфорит, никель рудаларын өндіру және өңдеу өнеркәсіп торабы:
A) Петропавл.
B) Маңғыстау.
C) Орал.
D) Ембі.
E) Ақтөбе.
30. АҚШ-тың негізгі космодромы орналасқан штат:
A) Аляска.
B) Техас.
C) Калифорния.
D) Мен.
E) Флорида.
17-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Солтүстік және оңтүстік полюстер қосатын сызықтар: A) Тропик
B) Поляр
C) Экватор
D) Меридиан
E) Параллель
2. Жер бетіндегі мұхит суының азаймау себебі
A) жер асты суыныњ болуы
B) жер бетінде су айналымының болуы
C) м±хиттардыњ болуы
D) батпақтардыњ болуы
E) тењіздердіњ болуы
3. 66,50 с.е және 66,50 о.е параллельдердің атауы :
A) поляр шеңбері
B) поляр белдеулері
C) тропиктік белдеу
D) экватор
E) тропиктер
4. Аустралияны ашқан саяхатшы:
A) П. П. Семенов
B) Ф. Магеллан
C) А. Веспуччи
D) А. Тасман
E) Д. Кук
5. Австралия тұрғындарының көпшілігі :
A) пигмейлер
B) маори
C) папуастар
D) австралиялық аборигендер
E) англо-австралиялықтар
6. Тарихи кезеңдерде нәсілдік белгілердің қалыптасуына ... әсер етті.
A) қоғамның дамуы.
B) халықтардың дамуы.
C) экономикалық даму.
D) қоршаған орта.
E) ақыл-ой қабілеті.
7. Қытайлықтар, жапондықтар, корейлер ... нәсілге жатады.
A) экваторлық
B) эфиопиялық
C) монголоидтық
D) европалық
E) аралас
8. Қазақстанның теңіз деңгейінен төмен жатқан жері.
A) –132 м.
B) –400 м.
C) –120 м.
D) –130 м.
E) –126 м.
9. Бұл тау Ақтөбе облысы территориясында орналасқан:
A) Ұлытау.
B) Шыңғыстау.
C) Маңғыстау.
D) Мұғалжар.
E) Қаратау.
10. Ұстастыратын цемент құрамы ... тұрады.
A) Әктас пен саз немесе оның табиғи қосындысы мергелден.
B) Мәрмәр тастан.
C) Арматура, бетоннан.
D) Ұлутастан.
E) Полиметалдан.
11. Ірі кондитер фабрикасы:
A) Қызылорда, Шымкентте.
B) Астана, Петропавлда.
C) Алматы, Қарағандыда.
D) Орал, Хромтауда.
E) Қостанай, Қаражалда.
12. Геотермалдық энергияға бай елдер:
A) Қазақстан, Түркменстан, Пәкістан.
B) Польша, Латвия, Беларусь.
C) Италия, Жаңа Зеландия, Үндістан.
D) Филиппин, Мексика, Египет.
E) Исландия, Ресей, АҚШ.
13. Оңтүстік Америкадағы ірі мемлекет:
A) Бразилия.
B) Чили.
C) Боливия.
D) Венесуэла.
E) Аргентина.
14. ... республикасының 80 % аумағын Қарақұм шөлі алып жатыр.
A) Өзбекстан
B) Түрікменстан
C) Ресей
D) Қазақстан
E) Қырғызстан
15. Экваторлық белдеуде ...
A) биіктеген сайын түн ұзақ.
B) күн мен түн тең, жыл мезгілдері байқалмайды.
C) таулардың орны және орман басқан биіктік байқалады.
D) биіктеген сайын күн ұзағырақ.
E) азоналылық мезгілдік өзгерістер байқалады.
16. Жоғарғы қысым аймағы.
A) Антициклон.
B) Булану.
C) Атмосфералық фронт.
D) Ылғалдану.
E) Циклон.
17. Суында тұздылық бiркелкi таралмаған көл:
A) Зайсан.
B) Алакөл.
C) Теңiз.
D) Балқаш.
E) Марқакөл.
18. Қайсысы құмды шөлге жатпайды:
A) Қызылқұм.
B) Қарақұм.
C) Бетпақ-Дала.
D) Сары есік - Атырау.
E) Мойынқұм.
19. Шығыс Қазақстандағы қорық.
A) Алматы
B) Қорғалжын
C) Марқакөл
D) Үстірт
E) Ақсу-Жабағылы
20. Отын-энергетика кешенінің салалары.
A) Мұнай және тамақ.
B) Электроэнергетика және машина жасау.
C) Отын және электроэнергетика.
D) Көмір және химия.
E) Металлургия және отын.
21. Ең көп тараған етті, сүтті, мүйізді ірі қара тұқымы-
A) Қазақстан ақ бас сиыры, ала сиыр.
B) Ала сиыр, ақбас сиыр, сары сиыр.
C) Қырдың қызыл сиыры, алатау сиыры, талас және ақбас сиырлар.
D) Алатау сиыры, ала сиыр, қоңыр сиыр.
E) Талас сиыры, қоңыр және қызыл сиырлар.
22. Табынушылар саны жөнінде II орындағы дін.
A) Синтоизм.
B) Мұсылман.
C) Христиан.
D) Буддизм.
E) Индуизм.
23. Дүние жүзінде робот жасау және пайдаланудан I орында:
A) Жапония.
B) Финляндия.
C) Канада.
D) АҚШ
E) Италия.
24. Қала ішіндегі мемлекет:
A) Швейцария.
B) Люксембург.
C) Сан-Марино.
D) Ватикан.
E) Андорра.
25. Дала зонасы топырағында өсетiн өсiмдiктер:
A) Қайың, тошала, жантақ, изен.
B) Боз, бетеге, бидайық, арпабас.
C) Жантақ сексеуiл, қонырбас, көкнәр.
D) Қайың, ақтерек, сәбiзшөп, тошала.
E) Изен, ебелек, көкбек, жатаған.
26. Ірі хромит пен никель кен орындары шоғырланған аймақ-
A) Ұлытау.
B) Мұғалжар тауы.
C) Алтай тауы.
D) Көкшетау.
E) Қаратау.
27. Алып прессавтомат шығаратын зауыт:
A) Теміртауда.
B) Қарағандыда.
C) Таразда.
D) Шымкентте.
E) Текеліде.
28. Қазақстанның солтүстік-шығысынан оңтүстік-батысына қарай тартылған темір жол –
A) Трансқазақстан.
B) Орынбор-Ташкент.
C) Орта Сібір.
D) Оңтүстік Сібір.
E) Түркістан-Сібір.
29. Кокстелетін көмір, темір кендері ... қалыптастырады.
A) отын-энергетикасын
B) түсті металлургияны
C) машина жасауды
D) химия өнеркәсібін
E) қара металлургияны
30. Үлкен Тұзды көл орналасқан мемлекет:
A) Панама.
B) Канада.
C) Никарагуа.
D) Мексика.
E) АҚШ
18-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетіндегі кез келген нүктенің басқа бір нүктеден биіктік айырмасы: A) Жер бедері
B) Горизонтальдар
C) Жазықтықтар
D) Салыстырмалы биіктік
E) Абсолюттік биіктік
2. Жер қыртысы мен ‰стіњгі мантияныњ бµліктерінен т±ратын қабық
A) географиялық
B) биосфера
C) литосфера
D) гидросфера
E) атмосфера
3. Б‰кіл жер шары беті кµлемі (млн. км2)
A) 482
B) 510
C) 640
D) 750
E) 420
4. «Солтүстік полюс-1» экспедициясының басқарушы :
A) Г.Садов
B) И.Д. Папанин
C) Ф. Нансен
D) О.Ю. Шмидт
E) С. Макаров
5. Шоқан Уәлихановтың досы :
A) Г.Н. Потанин
B) Н.А. Северцов
C) П.К. Козлов
D) И.В. Мушкетов
E) А.И. Бутаков
6. Климат жағдайы ыстық елдердің тұрғындарының .... болып келеді.
A) танауы қысаң, шаштары бұйра әрі қысқа
B) танауы қысаң, көздері қысық
C) терісінің түсі қара, бұйра шашты
D) жақ сүйектері сопақ және терісі ашық түсті
E) терісінің түсі сары және көзі ашық
7. Қазақстанның «Алтын» тауы:
A) Саян.
B) Алтай.
C) Жоңғар Алатауы.
D) Тянь-Шань.
E) Памир.
8. Солтүстік Мұзды мұхит алабының өзендері.
A) Торғай, Ырғыз, Арыс.
B) Жайық, Іле, Қаратал.
C) Қаратал, Лепсі, Сарысу.
D) Сырдария, Шу, Талас.
E) Ертіс, Есіл, Тобыл.
9. Қаратопырақ Қазақстанның …
A) солтүстік бөлігінде.
B) оңтүстік бөлігінде.
C) шығыс бөлігінде.
D) орталық бөлігінде.
E) батыс бөлігінде.
10. Қазақстандағы ең ірі ЖЭС:
A) Павлодарда.
B) Ақтөбеде.
C) Шымкентте.
D) Семейде.
E) Таразда.
11. Еліміздегі ірі кондитер фабрикалары ... қалаларында орналасқан.
A) Ақтау, Атырау
B) Тараз, Қостанай
C) Алматы, Қарағанды
D) Балқаш, Жезқазған
E) Қызылорда, Талдықорған
12. Қазақстандағы кеме жүруге ең қолайлы өзен:
A) Ертіс.
B) Тобыл.
C) Есіл.
D) Іле.
E) Орал.
13. Мол мұнай қоры:
A) Қытай,Жапония, Үндістанда.
B) Мексика, Панама, Колумбияда.
C) Алжир, Заир, Египетте.
D) Сауд Аравиясы, АҚШ, Ресейде.
E) Польша, Чехия, Словакияда.
14. Латын Америкасындағы жер көлемі өте үлкен мемлекет:
A) Перу.
B) Урагвай.
C) Эквадор.
D) Бразилия.
E) Парагвай.
15. Сарыарқаның басты өзендері.
A) Сырдария, Қаратал.
B) Тобыл, Ойыл.
C) Есіл, Нұра.
D) Жайық, Ембі.
E) Шу, Іле.
16. Қазақстан қорықтарының саны.
A) 4.
B) 7.
C) 9.
D) 6.
E) 5.
17. Мырғалымсай, Ащысай, Байжансай полиметалл кендеріне негізделіп салынған зауыты-
A) Жәйремде.
B) Шымкентте.
C) Текеліде.
D) Көксуда.
E) Қаратауда.
18. ... қалдықтарынан Қазақстанда азот тыңайтқыштары (сульфат аммония) алынады.
A) Мұнайды қайта өңдеу
B) Титан және магнийді балқыту
C) Тамақ өнеркәсібі
D) Машина жасау заводтарының
E) Кокстелген көмір
19. Атырау – Астрахань темір жол торабы байланыстыратын аудандар:
A) Солтүстік Кавказ елдері мен Батыс Қазақстан.
B) Оңтүстік пен Oрта Азия.
C) Оңтүстік пен Батыс Қазақстан.
D) Ресей мен Солтүстік Қазақстан.
E) Солтүстік пен Оңтүстік Қазақстан.
20. Федерациялы елдер.
A) Түркия, Португалия.
B) Словения, Болгария.
C) Армения, Қырғызстан.
D) Канада, Малайзия.
E) Монғолия, Мексика.
21. XIX ғасырдағы негізгі эмиграция ошағы.
A) Оңтүстік-батыс Азия.
B) Батыс Еуропа.
C) Шығыс Азия.
D) Шығыс Еуропа.
E) Солтүстік Америка.
22. ҒТР-дің құрамдас бөліктері:
A) 2
B) 3
C) 1
D) 5
E) 4
23. Дүние жүзіндегі гүл өсіруге жақсы маманданған ел:
A) Италия.
B) Франция.
C) Германия.
D) Нидерланды.
E) Исландия.
24. АҚШ-та “күн сәулелі штат” – деп ... атайды.
A) Кентуккиді
B) Ютаны
C) Флориданы
D) Алабаманы
E) Техасты
25. Тропосфераның қалыңдығы:
A) 10 метрге дейін.
B) 50 километрге дейін.
C) 80 километр.
D) 1000 метрге дейін.
E) 17 км-ге дейін.
26. Тайга зонасының топырағы:
A) Сұр топырақ.
B) Қызыл сары ферралит.
C) Сұр, қоңыр топырақ.
D) Күлгін топырақ.
E) Қара топырақ.
27. Адамдардың жаңа жерге қоныстанудың нәтижесінде ... дамыды.
A) егіншілік пен мал шаруашылығы
B) теңіз транспорты
C) селекциялық жұмыстар
D) қала санының өсуі
E) пайдалы қазбаларды игеру
28. Солтүстік Қазақстанда вегетациялық уақыттың созылуы.
A) 130-135 күн.
B) 140-150 күн.
C) 150-160 күн.
D) 165-170 күн.
E) 170-180 күн.
29. Қазақстанның экономикалық – географиялық тұрғыдан артықшылығының бірі:
A) Солтүстігінде Ресеймен шектесуі.
B) Транзиттік жол торабы үстінде орналасуы.
C) Шығысының таулы болуы.
D) Мұхитқа тікелей шығатын жолының болмауы.
E) Климатының континенттілігі.
30. Төменвольтты аппаратура шығаратын зауыт
A) Таразда.
B) Қарағандыда.
C) Оралда.
D) Астанада.
E) Алматыда.
19-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетінің табиғаты, халқы және оның шаруашылық әрекеті туралы ғылым : A) гидрология
B) топография
C) география
D) геология
E) картография
2. Тәулігіне бағытын өзгертіп отыратын желдер:
A) Батыс желдері
B) Сайқан желі
C) Ебі желі
D) Пассат желі
E) Бриз
3. ... «оттегі фабрикасы» деп атайды.
A) Балықтарды
B) Адамдарды
C) Қ±старды
D) Өсімдіктерді
E) Жануарларды
4. Жер қыртысының құрылысы :
A) магмалық, метаморфоздық
B) шөгінді, мрамор, тас көмір
C) шөгінді, гранит, базальт
D) саз, әктас, гранит
E) гранит, әктас, базальт
5. Солтүстік Мұзды мұхиттағы мұздың қалыңдығы :
A) 1,5 м
B) 10 - 15 м
C) 2 - 4 м
D) 1 м
E) 6 - 9 м
6. Европалық нәсілге жататын халықтар ... тұрады.
A) Тек Солтүстік Америкада
B) Оңтүстік Америкада
C) Антарктидадан басқа барлық материктерде
D) Тек Еуропада
E) Аустралияда
7. Қазақстан Республикасының ең оңтүстігінде орналасқан облыс:
A) Алматы.
B) Қызылорда.
C) Жамбыл.
D) Маңғыстау.
E) Оңтүстік Қазақстан.
8. Қазақстан “ Швейцариясы”, деп атанған аймақ:
A) Көкшетау.
B) Ұлытау.
C) Маңғыстау.
D) Тарбағатай .
E) Мұғалжар .
9. Топырақтың су және жел әрекетінен бұзылуы:
A) Мелиорация.
B) Құнарлығы.
C) Эррозия.
D) Кептіру.
E) Денудация.
10. Қазақстанда ғылыми-техникалық прогресінде жетекші роль атқаратын сала.
A) Ағаш өңдеу.
B) Машина жасау.
C) Жеңіл өнеркәсіп.
D) Отын өнеркәсібі.
E) Металлургия.
11. Күнбағыс майын өндіретін ірі зауыт орналасқан қала:
A) Талдықорған.
B) Өскемен, Алматы.
C) Кентау.
D) Түркістан.
E) Петропавл.
12. Қоғамның табиғатқа «қысымы» кенет артқан ғасыр:
A) XX ғ.
B) XVII ғ.
C) XVI ғ.
D) XV ғ.
E) XIX ғ.
13. Шөл басу процесы тән аймақ.
A) Оңтүстік Америка.
B) Азия.
C) Еуропа.
D) Африка.
E) Солтүстік Америка.
14. Жер көлемі бойынша дүниежүзінде 1-орындағы мемлекет:
A) Бразилия.
B) Канада.
C) Қытай.
D) Үндістан.
E) Ресей.
15. Өзендегі жыл бойғы су шығыны.
A) Қатты ағын.
B) Жылдық ағын.
C) Су шығыны.
D) Межень (Саба).
E) Баяу ағын.
16. Бетпақдала ... оңтүстігінде орналасқан.
A) Тұран ойпатының.
B) Сарыарқаның.
C) Балқаштың.
D) Мұғалжардың.
E) Торғай үстіртінің.
17. Маңғыстау облысында орналасқан қорық.
A) Марқакөл.
B) Наурызым.
C) Үстірт.
D) Қорғалжың.
E) Ақсу-Жабағылы.
18. Республикамыздағы АЭС салынған қала.
A) Ақтау.
B) Алматы.
C) Орал.
D) Атырау.
E) Ақтөбе.
19. Атырау химия зауыты шығаратын өнім:
A) Тыңайтқыш.
B) Фосфор.
C) Тіс пастасы.
D) Шайыр.
E) Полиэтилен.
20. Батыс Қазақстандағы бағалы балық тұқымы-
A) Жайын.
B) Шортан.
C) Қызыл балық.
D) Бекіре.
E) Алабұға.
21. Заң шығаратын ең жоғарғы өкімет билігі парламенттің және өкіметтің қолында болатын басқару түрі.
A) Конституциялық монархия.
B) Унитарлы.
C) Абсолюттік монархия.
D) Республика.
E) Федерация.
22. Қaзіргі халықтың табиғи өсуінің жылдық көрсеткіші.
A) 50-60 миллион адам.
B) 15-20 миллион адам.
C) 40-50 миллион адам.
D) 60-70 миллион адам.
E) 85-90 миллион адам.
23. “Болат герцогтығы” мемлекеті:
A) Сан-Марино.
B) Андорра.
C) Лихтенштейн.
D) Монако.
E) Люксембург.
24. АҚШ-та таскөмірдің 80%-ін беретін бассейн:
A) Ұлы көлдер.
B) Пенсельвания.
C) Аляска түбегі.
D) Аппалач.
E) Колифорния.
25. Альпі тауларындағы шыршалы ормандардың биіктік белдеуі ... басталады.
A) 700 м
B) 500 м
C) 2300 м
D) 1500 м
E) 2000 м
26. Географиялық қабықтың біртұтастығы – бұл …
A) адамның шаруашылық іс-әрекеті.
B) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен өзара тәуелдігі.
C) табиғи құбылыстардың уақытылы қайталанып келуі.
D) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
E) экваторлық полюске қарай табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
27. Қазақстанның солтүстік облыстарында жауын-шашынның көп жауатын кезі.
A) Қыста.
B) Жазда.
C) Күзде.
D) Жылдың барлық мезгілінде бірдей.
E) Көктемде.
28. Өнеркәсіптің «Б» тобының құрамына ... кіреді.
A) тоқыма және полиграфия
B) жылу және металлургия
C) орман және химия
D) мал шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы
E) транспорт және байланыс
29. Қазақстан Республикасының сирек металл кен орындары бар аудандар.
A) Орталық, Шығыс.
B) Солтүстік, Каспий жағалауы.
C) Батыс, Солтүстік.
D) Оңтүстік, Солтүстік.
E) Батыс, Шығыс.
30. Батыс аудандары арқылы өтетін темір жол -
A) Орынбор-Ташкент.
B) Түркістан-Сібір.
C) Орта Сібір.
D) Оңтүстік Сібір.
E) ТрансҚазақстан.
20-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Кез келген нүктенің экватордан қашықтығы A) географиялық бойлық
B) меридиан
C) географиялық ендік
D) параллель
E) градус торы
2. Үндіқытай түбегінде орналасқан мемлекет :
A) Үндістан
B) Индонезия
C) Қытай
D) Лаос
E) Моңғолия
3. М±хит суыныњ басты қасиеттері
A) толқыны мен температурасы
B) органикалық д‰ниесі
C) т±здылыѓымен температурасы
D) аѓыстары мен жаѓалауы
E) т±здылыѓы мен дәмі
4. Анды тауының биіктігі :
A) 6960 м
B) 6194 м
C) 8848 м
D) 5895 м
E) 4807 м
5. Қазақстан Каспий тењізі арқылы шектесетін мемлекет
A) Ирак
B) ¤збекстан
C) ‡ндістан
D) Қытай
E) Иран
6. Жер қабатының қозғалысын сезетін аспап:
A) Гигрометр.
B) Сейсмограф.
C) Анемометр.
D) Термометр.
E) Барограф.
7. Бұл елдің халық саны 1990 ж.санақ бойынша 1 млрд. 134 млн. адам.
A) Ресей.
B) Үндістан.
C) АҚШ
D) Бангладеш.
E) Қытай.
8. Ең ірі табиғат кешені:
A) Сахара шөлі.
B) Географиялық қабық.
C) Еуразия материгі.
D) Мұхиттар.
E) Тропикалық ормандар.
9. Қазақстанның таулы аймақтары:
A) Солтүстік, солтүстік-батыс.
B) Оңтүстік, оңтүстік-шығыс.
C) Оңтүстік, солтүстік-батыс.
D) Солтүстік, солтүстік-шығыс.
E) Батыс, оңтүстік-шығыс.
10. Өсімдіктeр, жануарлар мен микроорганизмдердің қалдықтарынан пайда болатын органикалық зат:
A) Қарашірік.
B) Ландшафт.
C) Магма.
D) Каньон.
E) Тақыр.
11. Қазақстанның орманды дала зонасы ... орналасқан.
A) Батыс Сібір жазығында
B) Қазақтың ұсақ шоқысында
C) Мұғалжарда
D) Торғай үстіртінде
E) Каспий маңы ойпатында
12. Екібастұз көмірін ... пайдаланылады
A) энергетикалық отын ретінде
B) құрылыста
C) өнеркәсіп шикізаты ретінде
D) кокс алуға
E) химиялық шикізат ретінде
13. Ислам дінінің тараған жері:
A) Бейрут, Акита.
B) Бағдад, Тигеран.
C) Стамбул, Босфор.
D) Мекке және Медине.
E) Париж, Лондон.
14. Солтүстік Америка мен Оңтүстік Американы бөліп жатқан канал:
A) Панама.
B) Каракум.
C) Суэц.
D) Ертіс-Қарағанды.
E) Асуан.
15. Солтүстік Американың Атлант мұхиты жағалауындағы отырықшы халық ... қоныс аударғандар.
A) Скандинавия елдері мен Исландия аралынан
B) Аустралиядан
C) Қытайдан
D) Орталық және Оңтүстік Еуропа елдерінен
E) Үндістаннан
16. Қазақстанның суы мол өзенi:
A) Сырдария.
B) Тобыл.
C) Ертiс.
D) Iле.
E) Орал.
17. Рудный қаласындағы темір рудасы кен орындары:
A) Қашар, Лисаков.
B) Жезді және Сарыбай.
C) Соколов және Сарыбай.
D) Мақат және Аят.
E) Қаражал, Құлсары.
18. Солтүстік Қазақстанның машина жасау саласы ... қызмет етеді.
A) қара металлургияға
B) ауыл шаруашылығына
C) тау-кен өндірісіне
D) мұнай өндіруге
E) түсті металлургияға
19. Қымызбен емдейтін курорт-
A) Қапал Арасан.
B) Алма Арасан.
C) Мойылды.
D) Бурабай.
E) Рахман қайнары.
20. Қазақстан Республикасында күздік бидай егетін ауданы:
A) Батыс.
B) Оңтүстік.
C) Солтүстік-шығыс.
D) Оңтүстік-батыс.
E) Шығыс.
21. Батыс Қазақстанды Солтүстік Кавказдың аудандарымен байланыстыратын жол.
A) Мақат-Бейнеу.
B) Ақтау-Жаңа Өзен.
C) Атырау-Астрахань.
D) Орынбор-Ташкент.
E) Орал-Соль-Илецк.
22. Демографиялық жарылыс процесі ... тән
A) Солтүстік Америкаға
B) Австралия және мұхиттық аралдарға
C) Қоныс аударушы елдерге
D) Шығыс Еуропаға
E) Азия, Африка, Латын Америкасына
23. Тепе-теңдіктің бұзылуына нақты қатер туғызатын газ:
A) Су буы.
B) Көмірқышқыл.
C) Оттегі.
D) Азот.
E) Сутегі.
24. XX ғасырдың 2-ші жартысы Африкаға ... әкелді.
A) социалистік жолмен дамуды
B) отаршылдық
C) дамыған ел болуды
D) экспорттық тауарлар шығаруды
E) тәуелсіздікті
25. Алматы облысының территориясында солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай соғатын қатты жел.
A) Муссон.
B) Ебі.
C) Арыстанды-қарабас.
D) Сайқан.
E) Пассат.
26. Сұқсыр құсы ұялайтын көл.
A) Қорғалжын.
B) Зайсан.
C) Марқакөл.
D) Сасықкөл.
E) Балқаш.
27. Толық циклді комбинаттар... өндіреді.
A) ферроқорытпа, глинозем
B) домна пештерін
C) шойын, болат, прокат
D) шойын, болат, қорғасын
E) шойын, болат, мырыш
28. Қазақстандағы мия зауыты ... орналасқан.
A) Павлодарда.
B) Қостанайда.
C) Ақтөбеде.
D) Оралда.
E) Арқалықта.
29. Толысу электр станциялары бар елдер:
A) Ұлыбритания, Польша.
B) Үндістан, Мексика.
C) Канада, Мексика.
D) Ресей, Чехия.
E) АҚШ, Франция.
30. "Төменгі Силезия" мыс кені алабы орналасқан ел:
A) Румыния.
B) Франция.
C) Италия.
D) ГФР.
E) Польша.
21-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Ауа райының белгілі бір жерге тән көпжылдық режимі: A) жел
B) ауа райы
C) климат
D) ауа температурасының ауытқуы
E) ылғалдылық
2. Географиялық қабықтың дамуына жиі кері әсер ететін … :
A) Адамның іс-әрекеті
B) Таулардың бұзылуы
C) Жануар
D) Күн мен түннің алмасуы
E) Өсімдік
3. Африканың ең биік нүктесі :
A) Тибести
B) Килиманджаро
C) Камерун
D) Кения
E) Ахаггар
4. Қазақстанмен шектесетін елдер :
A) Өзбекстан, Қытай
B) Ресей, Иран
C) Қытай, Монғолия
D) Ресей, Үндістан
E) Түркменстан, Үндістан
5. Минерал тыңайтқыштар шығаратын ірі комбинаты бар қала :
A) Таразы.
B) Қарағанды
C) Жезқазған
D) Өскемен
E) Петропавл
6. Антарктида жағалауларында өмір сүретін жер шарындағы ең үлкен сүтқоректі:
A) Кашалот.
B) Дельфин.
C) Пингвин.
D) Көк кит.
E) Касатка.
7. Монголоидтардың ...
A) терісінің түсі сары, шашы тік ашық түсті, көзі қысыңқы, бет сүйегі шығыңқы.
B) терісінің түсі сары, шашы тік ашық, көзі жасыл.
C) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік.
D) терісінің түсі қара, көзі ашық.
E) терісінің түсі сарғыш, шашы бұйра, көзі ашық.
8. Метеорология … туралы ғылым.
A) өзендер
B) топырақ
C) жер бедері
D) ауа райы (климат)
E) мұздықтар
9. Сағасы жоқ (құмға сіңіп кететін) өзен.
A) Тобыл.
B) Шу.
C) Іле.
D) Жайық.
E) Қаратал.
10. Қазақстандық Алтайдағы ірі су қойма.
A) Кеңгір.
B) Сергеев.
C) Бұқтырма.
D) Қапшағай.
E) Вячеслав.
11. Экономикалық даму дәрежесі артта қалған елдер:
A) Оңтүстік Американың.
B) Азияның.
C) Африканың.
D) Еуропаның.
E) Солтүстік Американың.
12. Олимпиада ойындарының отаны:
A) Испания.
B) Италия.
C) Дания.
D) Португалия.
E) Греция.
13. Янцзы мен Хуанхэ өзендері … орналасқан.
A) Моңғолияда
B) Қытайда
C) Непалда
D) Үндістанда
E) Вьетнамда
14. Латын Америкасындағы аса ірі кофе өндіруші елдер:
A) Куба, Венесуэла.
B) Венесуэла, Перу.
C) Чили, Аргентина.
D) Бразилия, Колумбия.
E) Аргентина, Уругвай.
15. Карта масштабы кішірейген сайын бейнелеу нақтылығы:
A) Қаз-қалпында.
B) Масштаб бейнелеу нақтылығына әсер етпейді.
C) Үлкейеді.
D) Кішірейеді.
E) Өзгермейді.
16. Австралия мен Африка халқының көп бөлігі қай нәсілге жатады?
A) Монголоид.
B) Австралиялық.
C) Негроид.
D) Еуропалық.
E) Австронизиялық.
17. Өтпелі зонаны атаңыз:
A) орманды тундра зонасы.
B) дала зонасы.
C) орман зонасы.
D) тропиктік зона.
E) шөл зонасы.
18. «Рахманов бұлағы» ... орналасқан.
A) Қазақтың ұсақ шоқыларында
B) Қаратау тауларында
C) Алтайда
D) Кетмен жотасында
E) Іле Алатауында
19. Ірі өнеркәсіпті құрал-жабдықтар шығару орталықтары:
A) Қызылорда, Атырау.
B) Өскемен, Лениногорск, Текелі.
C) Қарағанды, Атырау, Көкшетау.
D) Алматы, Астана, Ақтау.
E) Қарағанды, Алматы.
20. Күріш тазалайтын зауыт:
A) Павлодарда.
B) Талдықорғанда.
C) Балқашта.
D) Қызылорда.
E) Жамбылда.
21. Ең көп тараған етті, сүтті, мүйізді ірі қара тұқымы-
A) Қырдың қызыл сиыры, алатау сиыры, талас және ақбас сиырлар.
B) Талас сиыры, қоңыр және қызыл сиырлар.
C) Қазақстан ақ бас сиыры, ала сиыр.
D) Ала сиыр, ақбас сиыр, сары сиыр.
E) Алатау сиыры, ала сиыр, қоңыр сиыр.
22. Урбандалудың … белгісі бар:
A) 5
B) 6
C) 4
D) 2
E) 3
23. Табиғат ресурстарының барлық түрлері бар елдер:
A) Индонезия, ОАР.
B) Канада, Кувейт.
C) Бутан, Бразилия.
D) Монғолия, Непал.
E) Қытай, Ресей.
24. Түркменияның үлкен бөлігін ... алып жатыр.
A) Аралас орман
B) Шөл
C) Оазистер
D) Дала
E) Тундра
25. Жер бетін мұздықтар басқан, климаты салқындаған дәуір.
A) Бор.
B) Төрттік
C) Юра.
D) Палеоген.
E) Неоген.
26. Шөлейт зонасының топырақ қабатының шiрiндiсi:
A) 9-10 %.
B) 0-1 %.
C) 4-5 %.
D) 2-3 %.
E) 7-8 %.
27. Дала зонасының XIX ғасырда жойылып кеткен жабайы жылқылары.
A) Пржевальск жылқысы.
B) Мерин.
C) Иноходец.
D) Жайран.
E) Тарпан.
28. Түсті металлургия кәсіпорындарының алғашқылары:
A) Павлодар, Ақтөбе зауыттары.
B) Лениногор комбинаты, Қарсақпай зауыты.
C) Өскемен зауыты.
D) Балқаш, Талдықорған комбинаттары.
E) Жезқазған, Шымкент комбинаттары.
29. «Шығыс шеңбері» автомобиль жолдары ... орталықтарын байланыстырады.
A) Қазақстанның ұсақ шоқысының
B) Каспий маңы ойпатының
C) Оралдың
D) Тянь-Шаньның
E) Кенді Алтайдың
30. Хромит, фосфорит, никель рудаларын өндіру және өңдеу өнеркәсіп торабы:
A) Орал.
B) Маңғыстау.
C) Ақтөбе.
D) Петропавл.
E) Ембі.
22-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Т‰сі мен басқа да сыртқы белгілері µзара ±қсас адамдар тобы A) ±лт
B) халық
C) нәсіл
D) монголоидтар
E) елді мекен
2. Географиялық қабықтың дамуына жиі кері әсер ететін … :
A) Адамның іс-әрекеті
B) Өсімдік
C) Күн мен түннің алмасуы
D) Жануар
E) Таулардың бұзылуы
3. Мұхитты «Тынық мұхит» деп атаған саяхатшы:
A) Дж. Кук
B) Васко да Гама
C) Абель Тасман
D) Ф. Магеллан
E) Х. Колумб
4. Қазақстанмен шектесетін елдер :
A) Ресей, Иран
B) Түркменстан, Үндістан
C) Ресей, Үндістан
D) Қытай, Монғолия
E) Өзбекстан, Қытай
5. Минерал тыңайтқыштар шығаратын ірі комбинаты бар қала :
A) Қарағанды.
B) Петропавл.
C) Өскемен.
D) Таразы.
E) Жезқазған.
6. Қазақстан аумағындағы басым ауа массасы:
A) Континетті тропиктік.
B) Континетті арктикалық.
C) Теңіздік арктикалық.
D) Қоңыржай теңіздік.
E) Қоңыржай континенттік.
7. Қазақстанның өзен алабтары.
A) Солтүстік Мұзды мұхиты және ішкі ағынсыз алаб.
B) Солтүстік Мұзды мұхиты.
C) Атлант мұхиты және ішкі ағынсыз алаб.
D) Үнді мұхиты.
E) Тынық мұхиты.
8. Қызғылт күрең топырақтың құнарлы жерлерi ... жарамды.
A) шабындыққа
B) егiн шаруашылығына
C) бау-бақшаға
D) мал шаруашылығына
E) бұғы шаруашылығына
9. Азиядағы ірі тау жүйесі.
A) Карпат.
B) Альпі.
C) Орал.
D) Тянь-Шань.
E) Алтай.
10. Электроэнергияны көп пайдаланатын:
A) Тамақтандыру қоғамы.
B) Ауыл шаруашылығы.
C) Өнеркәсіп.
D) Көлік.
E) Байланыс.
11. Еліміздегі ірі кондитер фабрикалары ... қалаларында орналасқан.
A) Алматы, Қарағанды
B) Тараз, Қостанай
C) Ақтау, Атырау
D) Балқаш, Жезқазған
E) Қызылорда, Талдықорған
12. Биенің сүті:
A) Айран.
B) Қымыз.
C) Ірімшік.
D) Қымыран.
E) Шұбат.
13. Мол мұнай қоры:
A) Сауд Аравиясы, АҚШ, Ресейде.
B) Мексика, Панама, Колумбияда.
C) Польша, Чехия, Словакияда.
D) Алжир, Заир, Египетте.
E) Қытай, Жапония, Үндістанда.
14. Көп ұлтты елдер
A) Ресей, АҚШ, Үндістан, Қазақстан.
B) Украина, Канада, Ресей
C) Швейцария, Ауғанстан, Қытай
D) Индонезия, Аргентина, Суринам
E) Боливия, Эквадор, Ямайка
15. Алғашқы дүние жүзін айналып жүзіп өтуге кеткен уақыт:
A) 1520-1525 жж.
B) 1525-1530 жж.
C) 1519-1524 жж.
D) 1519-1522 жж.
E) 1516-1519 жж.
16. Жер бетіндегі судың негізгі қайнары:
A) Көлдер.
B) Өзендер.
C) Мұздар.
D) Теңіздер.
E) Мұхиттар.
17. Ауа массасының 80% жинақталған атмосфера қабаты:
A) Ионосфера.
B) Стратосфера.
C) Тропосфера.
D) Экзосфера.
E) Мезосфера.
18. Дүние жүзінде - көлемі жағынан ең ірі табиғат зонасы.
A) Таулы зона.
B) Дала.
C) Тундра.
D) Тайга.
E) Шөл.
19. Кайназой эрасының дәуірлерін атаңыз.
A) Юра, силур, девон.
B) Ордовик, кембрий, пермь.
C) Палеoген, неоген, төрттік.
D) Палеоген, силур, бор.
E) Карбон, триас, төрттік.
20. Қазақстанда халықтың сирек қоныстанған аймақтары:
A) Оңтүстік, оңтүстік-батыс.
B) Орталық, батыс, оңтүстік-батыс.
C) Оңтүстік, оңтүстік-шығыс.
D) Солтүстік, солтүстік-батыс.
E) Орталық, Шығыс.
21. Қала ішіндегі және қала маңы жолаушыларын тасымалдау ... тиеді.
A) әуе көлігі
B) ат көлігі
C) өзен көлігі
D) автомобиль көлігі
E) теміржол көлігі
22. Ұлыбританиядағы ірі кеме жасау орталығы:
A) Рур.
B) Плимут.
C) Бримингем.
D) Шеффильд.
E) Глазго.
23. Мыс шығарудан алдыңғы орындағы Африка мемлекеті:
A) Габон.
B) Гвинея.
C) Заир.
D) Либерия.
E) Ангола.
24. Австралияның мал шаруашылығының өзіне тән маңызды саласы:
A) Құс.
B) Шошқа.
C) Жылқы.
D) Қой.
E) Ірі қара.
25. Эфиопия таулы қыратында өмір сүруге және егіншілікке қолайлы белдеуі:
A) 200 м - 1000 м.
B) 1000 м - 1700 м.
C) 1700 м - 1800 м.
D) 2400 м - 3000 м.
E) 1800 м - 2400 м.
26. Ақсу-Жабағылы қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1924 жыл.
B) 1926 жыл.
C) 1928 жыл.
D) 1925 жыл.
E) 1927 жыл.
27. Энергияны көп қажет ететін түсті металл қорытылады:
A) Павлодар, Өскеменде.
B) Жезқазған, Оралда.
C) Ақтау, Атырауда.
D) Қарағанды, Петропавлда.
E) Қостанай, Павлодарда.
28. Жезқазған-Қарсақпай өнеркәсіп торабының дамуына әсерін тигізген жол.
A) Жамбыл-Қаратау.
B) Жезқазған-Жарық.
C) Балқаш-Саяқ.
D) Қарағанды-Қарағайлы.
E) Атырау-Орск.
29. Кокстелетін көмір, темір кендері ... қалыптастырады.
A) түсті металлургияны
B) қара металлургияны
C) машина жасауды
D) отын-энергетикасын
E) химия өнеркәсібін
30. Латын Америкасындағы "жасыл революцияның " негізін салушы:
A) Аргентина.
B) Эквадор.
C) Мексика.
D) Перу.
E) Бразилия.
23-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Арнаға көлденең тұрған қатты жыныстар мен тас үйінділерінен ... пайда болады: A) жайылма
B) шоңғал
C) тасқын
D) суайрық
E) сарқырама
2. Т‰сі мен басқа да сыртқы белгілері µзара ±қсас адамдар тобы
A) нәсіл
B) ±лт
C) халық
D) елді мекен
E) монголоидтар
3. Географиялық қабықтың дамуына жиі кері әсер ететін … :
A) Өсімдік
B) Күн мен түннің алмасуы
C) Адамның іс-әрекеті
D) Таулардың бұзылуы
E) Жануар
4. Атлант мұхитының ең терең жері :
A) Менделеев жотасы
B) Мариан шұңғымасы
C) Ломоносов жотасы
D) Ява шұңғымасы
E) Пуэрто-Рико шұңғымасы
5. Қазақстанмен шектесетін елдер :
A) Ресей, Иран
B) Түркменстан, Үндістан
C) Ресей, Үндістан
D) Қытай, Монғолия
E) Өзбекстан, Қытай
6. Кез келген объектілердің географиялық орнын ... анықтауға болады:
A) Компаспен.
B) Масштаб бойынша.
C) Сызба бойынша.
D) Карта бойынша.
E) Көзбен.
7. Қазақстанның таулы аймақтары:
A) Солтүстік, солтүстік-батыс.
B) Оңтүстік, оңтүстік-шығыс.
C) Оңтүстік, солтүстік-батыс.
D) Солтүстік, солтүстік-шығыс.
E) Батыс, оңтүстік-шығыс.
8. Қазақстанның ірі су қоймалары.
A) Шардара, Кеңгір.
B) Вячеслав, Сергеев.
C) Өскемен, Шардара.
D) Сергеев, Өскемен.
E) Бұқтырма, Қапшағай.
9. Топырақ деп ... айтамыз.
A) таулардың үгілуін
B) жердің беткі, жұқа, құнарлы қабатын
C) шаң - тозаңды, батпақты
D) құммен араласқан өсімдікті
E) шөлдегі батпақты жерлерді
10. Қазақстанның дала зонасының ірі құсы.
A) Кекілік.
B) Дуадақ.
C) Қырғауыл.
D) Бірқазан.
E) Шағала.
11. Маңғыстау мен Атырау-Ембі мұнайын өңдейтін жер:
A) Павлодарда.
B) Ресейде.
C) Атырауда.
D) Торғайда.
E) Шымкентте.
12. Мол мұнай қоры:
A) Алжир, Заир, Египетте.
B) Қытай, Жапония, Үндістанда.
C) Польша, Чехия, Словакияда.
D) Сауд Аравиясы, АҚШ, Ресейде.
E) Мексика, Панама, Колумбияда.
13. Көп ұлтты елдер
A) Ресей, АҚШ, Үндістан, Қазақстан.
B) Боливия, Эквадор, Ямайка
C) Украина, Канада, Ресей
D) Швейцария, Ауғанстан, Қытай
E) Индонезия, Аргентина, Суринам
14. Еyропаның ірі өзен артериясы:
A) Сена.
B) Прут.
C) Дунай.
D) Темза.
E) Луара.
15. Үйіліп жатқан мақтаға ұқсас, 2 шақырым биіктікке дейін таралатын бұлттар:
A) Будақ.
B) Шарбы.
C) Қабат-шарбы.
D) Қабат.
E) Тұман.
16. Жазықтардағы табиғат зонасының ауысуын ... деп атайды.
A) ландшафт.
B) биіктік зоналылық.
C) антропогендік кешен.
D) ендік зоналылық.
E) географиялық қабық.
17. Антропогендік табиғат кешені.
A) Өзен аңғарлары.
B) Орман.
C) Шөлдер.
D) Бөгендер мен демалыс парктері.
E) Көлдер мен батпақтар.
18. Республиканың газ қоры шоғырланған жерді атаңыз:
A) Алтайда.
B) Сарыарқада.
C) Шымкентте.
D) Қостанайда.
E) Маңғыстауда.
19. Рентген аппаратураларын жасайтын зауыт:
A) Қостанайда.
B) Теміртауда.
C) Өскеменде.
D) Ақтөбеде.
E) Шымкентте.
20. Қазақстанның ауыл шаруашылығының жетекші саласы:
A) Бұғы шаруашылығы.
B) Омарта шаруашылығы.
C) Егіншілік.
D) Гүл шаруашылығы.
E) Балық шаруашылығы.
21. Өнімнің белгілі бір түрлерін өндіруге, белгілі бір қызмет көрсетуге және айырбастауға маманданды:
A) Халықаралық мамандану саласы.
B) Экономикалық интеграция.
C) Халықаралық ұйым.
D) Бірыңғай экономикалық кеңістік.
E) Халықаралық геoграфиялық еңбек бөлінісі.
22. Африкадағы ауданы жағынан ең үлкен мемлекет:
A) Сомали.
B) Судан.
C) Египет.
D) Марокко.
E) Конго.
23. Жүн өндіруден дүниежүзінде 1-ші орындағы мемлекет:
A) Австралия.
B) Үндістан.
C) Жаңа Зеландия.
D) Жапония.
E) Қытай.
24. Ферғана аңғары мен Ыстықкөлдің маңында ... халқы қоныстанған.
A) қырғыз
B) түрікмен
C) өзбек
D) қазақ
E) тәжік
25. Әр түрлі ауа массаларының аралығындағы өтпелі аймақтар.
A) Циклон.
B) Антициклон.
C) Ауа массалары.
D) Атмосфералық фронт.
E) Ылғалдану коэффициенті.
26. Үстірт қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1981 жыл.
B) 1984 жыл.
C) 1983 жыл.
D) 1982 жыл.
E) 1980 жыл.
27. Қазақстан Республикасының сирек металл кен орындары бар аудандар.
A) Батыс, Солтүстік.
B) Батыс, Шығыс.
C) Солтүстік, Каспий жағалауы.
D) Оңтүстік, Солтүстік.
E) Орталық, Шығыс.
28. Текемет, шығаратын фабрикалар орналасқан қала:
A) Семей.
B) Қостанай.
C) Көкшетау.
D) Шымкент.
E) Алматы.
29. Республикамыздың көлік кешенін ... құрайды.
A) құрлық, су жолдары
B) телекоммуникация, әуе жолдары
C) темір жол, автомобиль жолы, әуе, су, құбыр жолдары, телекоммуникация
D) құбыр, құрлық жолдары
E) әуе жолы, темір жол, су, құбыр жолдары
30. Хромит, фосфорит, никель рудаларын өндіру және өңдеу өнеркәсіп торабы:
A) Маңғыстау.
B) Ембі.
C) Ақтөбе.
D) Орал.
E) Петропавл.
24-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетіндегі гидросфераныњ негізгі бµлігі: A) қ±рлықтаѓы сулар
B) жер асты суы
C) теңіздер
D) д‰ние ж‰зілік м±хит
E) материктер
2. Тәуліктегі ауа қубылысы:
A) Ауа райы
B) Жауын шашын
C) Ауа массалары
D) Климат
E) Жергілікті желдер
3. Елді мекендердің негізгі түрлері.
A) қалалық және селолық.
B) селолық.
C) мегополистік және агломерациялық.
D) қалалық және урбанизациялық.
E) ауылдық.
4. Қызыл теңіздің тұздылығы :
A) 370/00
B) 420/00
C) 340/00
D) 36 0/00
E) 410/00
5. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 4
B) 3
C) 1
D) 2
E) 5
6. Қазақстанның батысында орналасқан ойпат.
A) Батыс Сібір.
B) Тұран.
C) Құлынды.
D) Каспий маңы.
E) Есіл.
7. Метеорология … туралы ғылым.
A) мұздықтар
B) топырақ
C) ауа райы (климат)
D) өзендер
E) жер бедері
8. Сағасы жоқ (құмға сіңіп кететін) өзен.
A) Қаратал.
B) Іле.
C) Тобыл.
D) Шу.
E) Жайық.
9. Қазақстандық Алтайдағы ірі су қойма.
A) Қапшағай.
B) Бұқтырма.
C) Сергеев.
D) Вячеслав.
E) Кеңгір.
10. Қазақстанда электр энергияны көп өндіретін:
A) СЭС
B) АЭС
C) Геотермальды
D) Жел электр станциялары
E) ЖЭС
11. Қазақстанда ғылыми-техникалық прогресінде жетекші роль атқаратын сала.
A) Отын өнеркәсібі.
B) Жеңіл өнеркәсіп.
C) Металлургия.
D) Ағаш өңдеу.
E) Машина жасау.
12. Қара металдар:
A) Мыс, қорғасын.
B) Никель, aлюминий.
C) Уран, ванадий.
D) Темір, хром.
E) Алтын, күміс.
13. Қоғамның табиғатқа «қысымы» кенет артқан ғасыр:
A) XV ғ.
B) XIX ғ.
C) XVII ғ.
D) XX ғ.
E) XVI ғ.
14. Жапониядағы халықаралық мамандану саласы:
A) Тау-кен.
B) Автомобиль жасау, кеме жасау.
C) Өзен кемелерін жасау.
D) Уран өнеркәсібі.
E) Түсті металлургия.
15. М. Бехайманың бірінші глобусты жасаған жылы:
A) XV.
B) XIII.
C) XIV.
D) XVII.
E) ХVI.
16. Еуропа мен Азия субконтинентерінің географиялық бөлінуіндегі шекара:
A) Кавказ тауы.
B) Колхида жазығы.
C) Орал тауы.
D) Арал теңізі.
E) Еділ өзені.
17. Экваторлық белдеуде ...
A) таулардың орны және орман басқан биіктік байқалады.
B) биіктеген сайын түн ұзақ.
C) күн мен түн тең, жыл мезгілдері байқалмайды.
D) биіктеген сайын күн ұзағырақ.
E) азоналылық мезгілдік өзгерістер байқалады.
18. Қазақстандағы марганецтің ең ірі кен орындары:
A) Мұғалжар, Қаратау.
B) Текелі, Майқайың.
C) Жезді, Қаражал.
D) Кендірлі, Кемпірсай.
E) Қоңырат, Амангелді.
19. Қазақстанда халықтың сирек қоныстанған аймақтары:
A) Оңтүстік, оңтүстік-шығыс.
B) Солтүстік, солтүстік-батыс.
C) Орталық, батыс, оңтүстік-батыс.
D) Орталық, Шығыс.
E) Оңтүстік, оңтүстік-батыс.
20. Оңтүстік Қазақстанның ауыл шаруашылығының маманданған саласы:
A) Мал шаруашылығы.
B) Бау-бақша, жүзім шаруашылығы.
C) Техникалық дақылдар.
D) Астық дақылдары.
E) Омарта шаруашылығы.
21. Халықтар туралы ғылым.
A) Миграция.
B) Демография.
C) Этнология.
D) Урбандану.
E) География.
22. Ла-Манш бұғазы … елдерін бөліп жатыр.
A) Германия мен Дания
B) Греция мен Албания
C) Швеция мен Норвегия
D) Португалия мен Испания
E) Ұлыбритания мен Франция
23. Африкадағы экономикасы жақсы дамыған ел
A) Чад.
B) ОАР.
C) Замбия.
D) Судан.
E) Алжир.
24. Австралияның мал шаруашылығының өзіне тән маңызды саласы:
A) Шошқа.
B) Құс.
C) Қой.
D) Жылқы.
E) Ірі қара.
25. Географиялық қабықтағы ырғақтылық …
A) белгілі бір құбылыстардың уақыт ішіндегі қайталануы.
B) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен әрекеттесуі.
C) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
D) табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
E) адамдардың шаруашылық іс-әрекеттері.
26. Дала зонасының XIX ғасырда жойылып кеткен жабайы жылқылары.
A) Жайран.
B) Мерин.
C) Иноходец.
D) Тарпан.
E) Пржевальск жылқысы.
27. Қала халқының үлес салмағы ... көрсеткіші
A) индустрияландырудың
B) еңбек тиімділігінің
C) өндіріс құралдарының
D) ұлттық құрамының
E) жастардың
28. Темірдің ірі кен орындарының шоғырланған аймақтары:
A) Саяқ, Лисаков, Лениногор.
B) Қаратау, Маңғыстау, Сауыр.
C) Қашар, Текелі.
D) Кенді Алтай.
E) Торғай қолаты, Қаражал, Атасу.
29. «Шығыс шеңбері» автомобиль жолдары ... орталықтарын байланыстырады.
A) Кенді Алтайдың
B) Тянь-Шаньның
C) Қазақстанның ұсақ шоқысының
D) Оралдың
E) Каспий маңы ойпатының
30. Латын Америкасындағы "жасыл революцияның " негізін салушы:
A) Эквадор.
B) Бразилия.
C) Аргентина.
D) Перу.
E) Мексика.
25-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Ауаныњ жер бетіне және ондаѓы барлық заттарѓа т‰сіретін к‰ші A) атмосфералық жауын-шашын
B) климат
C) ауа массасы
D) атмосфералық қысым
E) жел
2. Жер қыртысының тегіс емес беткі қабығы.
A) ш±њѓыма
B) тау тізбегі
C) жазықтар
D) жер бедері
E) м±хит т‰бі
3. Қызыл теңіздің тұздылығы :
A) 410/00
B) 340/00
C) 420/00
D) 36 0/00
E) 370/00
4. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 1
B) 4
C) 5
D) 2
E) 3
5. Солтүстіктен оңтүстікке қарай өтетін трансқазақстан магистралі :
A) Астана-Қарағанды
B) Петропавл-Шу
C) Қарағанды-Петропавл
D) Қарталы-Павлодар
E) Түркістан-Сібір
6. Монголоидтардың ...
A) терісінің түсі сарғыш, шашы бұйра, көзі ашық.
B) терісінің түсі қара, көзі ашық.
C) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік.
D) терісінің түсі сары, шашы тік ашық түсті, көзі қысыңқы, бет сүйегі шығыңқы.
E) терісінің түсі сары, шашы тік ашық, көзі жасыл.
7. Қазақстанның аласа таулары:
A) Алтай және Мұғалжар.
B) Сарыарқа және Алтай.
C) Маңғыстау және Мұғалжар.
D) Тарбағатай және Тянь-Шань.
E) Жоңғар және Іле Алатауы.
8. Ауа райы болжамы жасалатын карта.
A) Ауа температурасы және жауын-шашын картасы.
B) Циклон және антициклон қозғалысы картасы.
C) Топырақ картасы.
D) Синоптикалық карта.
E) Физикалық карта.
9. Қазақстанның ең ірі су қоймасы -
A) Вячеслав.
B) Шардара.
C) Қапшағай.
D) Бұқтырма.
E) Теміртау.
10. Қазақстанның маңызды рекреациялық аудандары:
A) Көкшетау, Іле, Жоңғар Алатауы, Алтай.
B) Көкшетау, Ұлытау, Семей.
C) Атырау, Көкшетау, Ақтау.
D) Қарағанды, Іле, Жоңғар Алатауы.
E) Алтай, Қостанай, Арқалық.
11. Электр энергиясының артықшылықтарының бірі:
A) Темір жолмен тасымалдау.
B) Қашықтыққа жеткізіп отыру.
C) Тасымалдау кезінде көп шығынға ұшырау.
D) Шикізатқа тәуелді.
E) Автомобиль көлігімен тасымалдау.
12. Қара металлургияның негізгі шикізаты -
A) Шойын.
B) Болат.
C) Қорытпалар.
D) Қорғасын.
E) Темір кені.
13. Табиғатты қорғау туралы халық мақалы.
A) “Еңбегіне қарай - өнбегі”.
B) “Не ексең, соны орасың”.
C) “Еңбектің наны тәтті”.
D) “Өз ұясын ластаған құс жаман”.
E) “Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей”.
14. Азиядағы экономикасы жоғары дамыған ел:
A) Иран.
B) Ауғанстан.
C) Қытай.
D) Үндістан.
E) Жапония.
15. Жергілікті жердің планы дегеніміз -
A) жергілікті жердің масштабпен алған сызбасы.
B) жергілікті ортаның түсірілуі.
C) жергілікті ортаның схемасы.
D) жергілікті ортаның суреті.
E) аэрофото тусіру.
16. Құрлықтағы табиғи ойпаңдарға жиналған су:
A) Мұхит.
B) Батпақ.
C) Теңіз.
D) Өзен.
E) Көл.
17. Топырағы құнарлы табиғат зонасы:
A) Тундра зонасы.
B) Дала зонасы.
C) Тропиктік орман зонасы.
D) Тайга зонасы.
E) Батпақты жер.
18. Каспий маңы жазығының ең негізгі кеніштері:
A) Теңіз бен Қарашығанақ.
B) Жезді мен Аят.
C) Қоңырат пен Саяқ.
D) Қашар мен Рудный.
E) Екібазтұз бен Майқайың.
19. Тіс шаятын паста өндіретін зауыт:
A) Зырянда.
B) Жезқазғанда.
C) Ақтауда.
D) Оралда.
E) Ақтөбеде.
20. Қазақсандағы басты техникалық дақылдар:
A) Күнбағыс, күріш.
B) Шитті мақта, қант қызылшасы.
C) Зығыр, шитті мақта.
D) Қант қызылшасы, картоп.
E) Томат, қияр.
21. Дүниежүзіндегі ең көне конституциялық монархия.
A) Ұлыбритания.
B) Португалия.
C) Италия.
D) Камбоджа.
E) Венгрия.
22. Дүние жүзінде ұлттық шаруашылықтардың тарихи қалыптасқан жиынтығы:
A) Азияның шаруашылығы.
B) Дүниежүзілік шаруашылық.
C) Қазақстан шаруашылығы.
D) Аймақтық шаруашылық.
E) Латын Америка шарушылығы.
23. Африканың солтүстігінде қай дін басым:
A) Будда.
B) Индуизм.
C) Проваславия.
D) Христиан.
E) Ислам.
24. Австралияның ауыл шаруашылығының маманданған саласы:
A) Қой өсіру.
B) Егіншілік.
C) Құс өсіру.
D) Балық аулау.
E) Ірі қара мал өсіру.
25. Жер көлемі 2,7 млн. ш.ш., халық саны 16,5 млн. адам болғандағы халықтың орналасуының орташа тығыздығы.
A) 1 ш.ш-ға – 3 адам.
B) 1 ш.ш-ға – 7,8 адам.
C) 1 ш.ш-ға – 0,8 адам.
D) 1 ш.ш-ға – 0,1 адам.
E) 1 ш.ш-ға – 6 адам.
26. Қазақстан ... қорынан дүниежүзінде бірінші орында.
A) хромның
B) марганецтің
C) никельдің
D) қорғасынның
E) мырыштың
27. Қазақстан аумағындағы жас қорық:
A) Ақсу-Жабағлы.
B) Наурызым.
C) Алакөл.
D) Марқакөл.
E) Қорағалжын.
28. Маргарин, ашытқы, шай фабрикалары орналасқан қала:
A) Атырау.
B) Астана.
C) Жамбыл.
D) Шымкент.
E) Алматы.
29. Кокстелетін көмір, темір кендері ... қалыптастырады.
A) түсті металлургияны
B) машина жасауды
C) қара металлургияны
D) химия өнеркәсібін
E) отын-энергетикасын
30. Темір кен қоры мол мемлекет:
A) Венесуэла.
B) Бразилия.
C) Перу.
D) Мексика.
E) Аргентина.
26-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Ауаныњ жер бетіне және ондаѓы барлық заттарѓа т‰сіретін к‰ші A) климат
B) жел
C) атмосфералық қысым
D) ауа массасы
E) атмосфералық жауын-шашын
2. Қызыл теңіздің тұздылығы :
A) 340/00
B) 370/00
C) 420/00
D) 36 0/00
E) 410/00
3. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 5
B) 3
C) 4
D) 1
E) 2
4. Полимер химиясы беретін өнім :
A) күкірт қышқылы
B) азот қышқылы
C) минералды тыңайтқыш
D) тұз қышқылы
E) синтетикалық материалдар
5. Солтүстіктен оңтүстікке қарай өтетін трансқазақстан магистралі :
A) Астана-Қарағанды
B) Петропавл-Шу
C) Қарталы-Павлодар
D) Қарағанды-Петропавл
E) Түркістан-Сібір
6. Жақсы келбетті шыңдарымен , құздарымен ерекшеленетін жер бедерінің шығыңқы түрі:
A) төмпешік.
B) тау.
C) жота.
D) вулкан.
E) төбе.
7. Экваторлық нәсілге жататын халықтар ... болып келеді.
A) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік
B) көзі қысыңқы, терісінің түсі ашық
C) терісінің түсі сарғыш, шаштары ашық түсті, тік
D) терісінің түсі қара, көздері көк
E) терісінің түсі қара, бұйра қара шашты, еріндері қалың, танауы кең
8. Қаратопырақ Қазақстанның …
A) орталық бөлігінде.
B) оңтүстік бөлігінде.
C) солтүстік бөлігінде.
D) шығыс бөлігінде.
E) батыс бөлігінде.
9. Дүние жүзі елдері бойынша жер көлемі жөнінен Қазақстанның алатын орны:
A) Төртінші.
B) Тоғызыншы.
C) Он жетінші.
D) Елу бірінші.
E) Қырық тоғызыншы.
10. Күнбағыс майын өндіретін ірі зауыт орналасқан қала:
A) Кентау.
B) Түркістан.
C) Талдықорған.
D) Петропавл.
E) Өскемен, Алматы.
11. Балқаш өндірістік торабының маманданған саласы:
A) Мыс өнеркәсібіне.
B) Хром өнеркәсібіне.
C) Қара металлургияға.
D) Көмір өндіруге.
E) Отын-энергетикасына.
12. Буддизм таралған негізгі аймақтар.
A) Батыс Еуропа.
B) Оңтүстік-батыс Азия.
C) Ресей.
D) Орталық және Шығыс Азия.
E) Латын Америкасы.
13. "Үлкен жетілікке" - кіретін елдер:
A) ГФР, Франция, Ұлыбритания, Италия.
B) Португалия, Исландия, Ирландия, Польша.
C) Bатикан, Швеция Норвегия, Эстония.
D) Испания, ГФР, Албания, Чехия, Словакия.
E) Дания, Италия, ГФР, Испания.
14. Латын Америкасындағы аса ірі кофе өндіруші елдер:
A) Венесуэла, Перу.
B) Куба, Венесуэла.
C) Чили, Аргентина.
D) Бразилия, Колумбия.
E) Аргентина, Уругвай.
15. Жер бетінің бір нүктесінің екінші нүктеден биіктігі
A) абсолюттік биіктік.
B) горизонталь.
C) биіктік белгісі.
D) қыраттар.
E) салыстырмалы биіктік.
16. Жер бетінің ... дүние жүзілік мұхит сулары алып жатыр.
A) 29 % (пайыз)
B) 40 % (пайыз)
C) 71 % (пайыз)
D) 60 % (пайыз)
E) 25 % (пайыз)
17. Тырбиып өскен, қисық ағашты орман:
A) Тундра.
B) Орманды тундра.
C) Тропиктік орман.
D) Арктикалық шөл.
E) Саванна.
18. Қазақстаның «Жер асты теңiзi» бар аймағы:
A) Қарақұмда.
B) Сарыарқада.
C) Мойынқұмда.
D) Торғайда.
E) Қызылқұмда.
19. Сарыарқаның табиғат зоналары.
A) Шөл, шөлейт.
B) Дала, шөл, шөлейт.
C) Орман, дала.
D) Орманды дала, дала, шөл.
E) Биік таулы аймақтар.
20. Ауыл шаруашылығына қажетті машиналар жасайтын орталықтар-
A) Астана, Павлодар.
B) Балқаш, Теміртау.
C) Алматы, Қарағанды.
D) Талықорған, Атырау.
E) Қызылорда, Ақтау.
21. Көмір қоры жөнінен ерекшеленетіндер:
A) Монголия, Жапония, Қытай.
B) Судан, Эфиопия, ОАР.
C) Қытай, АҚШ, Ресей.
D) Швейцария, Австрия, Венгрия.
E) Германия, Чили, Италия.
22. Парсы шығанағында мұнай өндіруден алдыңғы орында:
A) Кувейт.
B) ОАР
C) Ирак.
D) Сауд Аравиясы.
E) Катар.
23. Африканың ірі қаласы:
A) Асуан.
B) Абужда.
C) Лагос.
D) Александрия.
E) Каир.
24. Жер көлемі жөнінен АҚШ дүние жүзінде нешінші орында:
A) 6-ші орында.
B) 5-ші орында.
C) 3-ші орында.
D) 4-ші орында.
E) 2-ші орында.
25. Географиялық қабық компоненттерінің біртұтас болып келу себебі ... байланысты.
A) зат және энергия айналымына.
B) өсімдіктерден оттегінің бөлінуіне.
C) жердің орбиталық қозғалысына.
D) күнмен түннің ауысуына.
E) температура режимі мен жауын-шашын мөлшеріне.
26. Тау жүйелері түзілмеген, бұзылу әрекеті күшті жүрген эра:
A) Архей.
B) Палеозой.
C) Протерозой.
D) Мезозой.
E) Кайназой.
27. Қазақстанда дауылды жел үнемі соғатын жер.
A) Жоңғар қақпасында.
B) Торғай қақпасында.
C) Зайсан ойысында.
D) Қалба жотасында.
E) Балқаш маңы жазығында.
28. Үстірттік муфлон бұл -
A) Ұзын тікенді кірпі.
B) Жайран.
C) Тау ешкісі.
D) Алажолақты күзен.
E) Жабайы қой.
29. Қазақстанның экономикалық – географиялық тұрғыдан артықшылығының бірі:
A) Мұхитқа тікелей шығатын жолының болмауы.
B) Транзиттік жол торабы үстінде орналасуы.
C) Климатының континенттілігі.
D) Солтүстігінде Ресеймен шектесуі.
E) Шығысының таулы болуы.
30. Толық циклді комбинаттар... өндіреді.
A) шойын, болат, қорғасын
B) домна пештерін
C) шойын, болат, мырыш
D) шойын, болат, прокат
E) ферроқорытпа, глинозем
27-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер қыртысының тегіс емес беткі қабығы. A) м±хит т‰бі
B) жазықтар
C) тау тізбегі
D) ш±њѓыма
E) жер бедері
2. Қызыл теңіздің тұздылығы :
A) 370/00
B) 410/00
C) 340/00
D) 36 0/00
E) 420/00
3. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 2
B) 4
C) 1
D) 5
E) 3
4. Полимер химиясы беретін өнім :
A) синтетикалық материалдар
B) азот қышқылы
C) күкірт қышқылы
D) минералды тыңайтқыш
E) тұз қышқылы
5. Солтүстіктен оңтүстікке қарай өтетін трансқазақстан магистралі :
A) Астана-Қарағанды
B) Түркістан-Сібір
C) Қарағанды-Петропавл
D) Қарталы-Павлодар
E) Петропавл-Шу
6. Қытайлықтар, жапондықтар, корейлер ... нәсілге жатады.
A) европалық
B) монголоидтық
C) экваторлық
D) эфиопиялық
E) аралас
7. Қазақстанның мұнай мен газға бай аймағы:
A) Шығыс.
B) Батыс.
C) Солтүстік.
D) Оңтүстік.
E) Орталық.
8. Қазақстанның ішкі көшіп-қонуы басым қалалары:
A) Алматы, Өскемен.
B) Қостанай, Ақтау, Семей.
C) Маңғыстау, Тараз.
D) Тараз, Арқалық.
E) Астана, Павлодар, Алматы.
9. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдейтін сала:
A) Көмір.
B) Тау-кен.
C) Химия.
D) Мұнай.
E) Тамақ.
10. Қазақстанда тарының көп егілетін жері -
A) Орталық Қазақстан.
B) Оңтүстік Қазақстан.
C) Солтүстік Батыс.
D) Батыс Қазақстан.
E) Шығыс Қазақстан.
11. Суармалы егістікке маманданған аудан:
A) Солтүстік.
B) Батыс.
C) Шығыс.
D) Оңтүстік.
E) Орталық.
12. БҰҰ-ның жіктеуі бойынша экономикасы жоғары дамыған елдер.
A) АҚШ және Непал.
B) Ұлыбритания, Үндістан.
C) Швеция, Чили.
D) Франция, Канада.
E) Израиль, Нигерия.
13. Янцзы мен Хуанхэ өзендері … орналасқан.
A) Вьетнамда
B) Моңғолияда
C) Үндістанда
D) Непалда
E) Қытайда
14. Трансамазонка тас жолы материктің қай тұстарын қосады:
A) Солтүстік шығыс пен Оңтүстік.
B) Батыс пен Шығыс.
C) Оңтүстік пен Батыс.
D) Солтүстік пен Оңтүстік.
E) Оңтүстік шығыс пен Батыс.
15. География ғылымының негізін қалаған ғалым-
A) Эфкалит.
B) Герадот.
C) Бехайма.
D) Эратосфен
E) Птолемей.
16. Жер қыртысы қозғалысының басты себебі:
A) Жер тереңінде болатын процесстер.
B) Вертикалды (тік) қозғалыс.
C) Ауа массаларының циркуляциясы.
D) Күн радиациясы.
E) Үгілу.
17. Австралия мен Африка халқының көп бөлігі қай нәсілге жатады?
A) Австралиялық.
B) Австронизиялық.
C) Еуропалық.
D) Негроид.
E) Монголоид.
18. Географиялық зоналылық дегеніміз ...
A) биіктік зоналылықтың қалыптасуы.
B) табиғат компоненттері мен географиялық қабықтың экватордан полюске қарай заңдылық бойынша өзгеруі.
C) табиғат зоналарының өзгеруі.
D) барлық табиғат зоналарының тропикте заңдылық бойынша өзгеруі.
E) барлық табиғат зоналарының экваторда заңдылық бойынша өзгеруі.
19. Қазақстан территориясындағы Ертіс өзенінің ұзындығы.
A) 1650 км.
B) 1600 км.
C) 1700 км.
D) 1750 км.
E) 1800 км.
20. Шығыс Еуропа жазығының табиғат кешеніне жататын өзен.
A) Жайық.
B) Шу.
C) Сырдария.
D) Есіл.
E) Торғай.
21. Мемлекеттік тілі ағылшын және француз тілдері болып саналатын ел:
A) Франция.
B) Қытай.
C) Канада.
D) Үндістан.
E) Ұлыбритания.
22. Дүниежүзінде электрoэнергиясын өндіруден алдыңғы орында:
A) АЭС
B) СЭС
C) ЖЭС
D) ГеоЖЭС
E) ПЭС
23. Кофе экспорттаушы ел:
A) Алжир.
B) Ботсвана.
C) Эфиопия.
D) Египет.
E) Зимбабве.
24. АҚШ-тың ең үлкен мегалополистері:
A) Хьюстон, Вашингтон.
B) Чикаго, Техас, Флорида.
C) Лос-Анджелес, Сан-Диего.
D) Босваш, Чипитс, Сан-сан.
E) Детроит, Питсбург.
25. Солтүстік жарты шарда күн мен түннің теңесетін күндері:
A) 21/III;23/IX
B) 22/IX;22/XII
C) 21/III;22/XII
D) 21/III;22/IV
E) 22/IV;23/IX
26. Солтүстік Қазақстанда вегетациялық уақыттың созылуы.
A) 130-135 күн.
B) 150-160 күн.
C) 170-180 күн.
D) 165-170 күн.
E) 140-150 күн.
27. Дала зонасы Қазақстан аумағының ... алып жатыр.
A) 26 %
B) 46 %
C) 16 %
D) 36 %
E) 15 %
28. Талас Алатауы беткейі мен Өгем жотасында орналасқан қорық.
A) Марқакөл.
B) Үстірт.
C) Ақсу-Жабағылы.
D) Наурызым.
E) Қорғалжын.
29. Комбинат дегеніміз ...
A) жоғары өнім беретін кәсіпорын.
B) орталыққа бағындырылған, технологиялық процестері біріктірілген кәсіпорындар тобы.
C) пайдалы қазбалардың кен орнын барлау, өндіру және байыту кешендері.
D) шаруашылық салалары арасындағы байланыс.
E) шаруашылық салалары мен өндірісті орналастыру.
30. Энергияны көп қажет ететін түсті металл қорытылады:
A) Жезқазған, Оралда.
B) Павлодар, Өскеменде.
C) Ақтау, Атырауда.
D) Қостанай, Павлодарда.
E) Қарағанды, Петропавлда.
28-вариант
1. Жер қыртысының тегіс емес беткі қабығы. A) тау тізбегі
B) м±хит т‰бі
C) жазықтар
D) жер бедері
E) ш±њѓыма
2. Қызыл теңіздің тұздылығы :
A) 370/00
B) 420/00
C) 410/00
D) 340/00
E) 36 0/00
3. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 2
B) 1
C) 5
D) 4
E) 3
4. Шина жасау зауыты
A) Қараѓандыда
B) Петропавлде
C) Қостанайда
D) Алматыда
E) Шымкенте
5. Солтүстіктен оңтүстікке қарай өтетін трансқазақстан магистралі :
A) Петропавл-Шу
B) Қарағанды-Петропавл
C) Түркістан-Сібір
D) Астана-Қарағанды
E) Қарталы-Павлодар
6. Бірінші болып дүние жүзін айналып жүзіп шыққан адам
A) Ф. Магеллан.
B) А. Веспуччи.
C) М. Поло.
D) Х. Колумб.
E) Дж. Кук.
7. Ауаның горизонталь бағытында қозғалуы:
A) Толқындар.
B) Сағым.
C) Штиль (Тымық).
D) Цунами.
E) Жел.
8. Өсімдіктeр, жануарлар мен микроорганизмдердің қалдықтарынан пайда болатын органикалық зат:
A) Магма.
B) Каньон.
C) Қарашірік.
D) Ландшафт.
E) Тақыр.
9. Бурабай курорты орналасқан тау.
A) Баянауыл.
B) Көкшетау.
C) Қарқаралы.
D) Маңғыстау.
E) Мұғалжар.
10. Республиканың қай аймағында халық басым қоныстанған:
A) Оңтүстігінде және Солтүстігінде.
B) Солтүстік-батысында.
C) Орталығында.
D) Солтүстігінде, Шығысында.
E) Шығысында, Батысында.
11. Электр энергиясын ең көп тұтынушылар:
A) Өнеркәсіп саласы.
B) Халық.
C) Электр энергиясының өз қажеті.
D) Көлік .
E) Ауыл шаруашылығы.
12. Ұстастыратын цемент құрамы ... тұрады.
A) Мәрмәр тастан.
B) Полиметалдан.
C) Ұлутастан.
D) Арматура, бетоннан.
E) Әктас пен саз немесе оның табиғи қосындысы мергелден.
13. «Үлкен жетілік» елдері.
A) Жапония, Нидерланды.
B) ФРГ, Норвегия.
C) Франция, Швеция.
D) АҚШ, Бразилия.
E) Италия, Канада.
14. Оңтүстік Америкадағы ең ірі мемлекеттің астанасы:
A) Бразилиа.
B) Рио-де-Жанейро.
C) Каракас.
D) Тегусигальпа.
E) Буэнос-Айрес.
15. Жер бетіндегі ең терең теңіздің бірі:
A) Тимор.
B) Сары.
C) Коралл.
D) Филиппин.
E) Кариб.
16. Австралия мен Африка халқының көп бөлігі қай нәсілге жатады?
A) Монголоид.
B) Еуропалық.
C) Негроид.
D) Австронизиялық.
E) Австралиялық.
17. Жалпы температуралық жағдайы және ылғалдылығы, топырағы, өсімдіктері мен жануарлары ортақ ірі табиғи кешен ... деп аталады.
A) таулар
B) климаттық белдеу
C) орман
D) табиғат зоналары
E) жазықтар
18. Қазақстандағы асбест өндірілетін жер.
A) Майқайың, Хантау.
B) Текелі, Жетібай.
C) Хантау, Жетіқара.
D) Доссор, Ақсай.
E) Ақсай, Кемпірсай.
19. Жағасында мыс балқыту комбинаты салынған көл:
A) Теңiз.
B) Балқаш.
C) Арал.
D) Каспий.
E) Зайсан.
20. Қазақстанның Қызыл кітабынa енген шөптесін өсімдік.
A) Селеу.
B) Қоңырбас шырыш.
C) Дермене жусаны.
D) Долана.
E) Ақ жусан.
21. ... Үстірт қорығында өсіріліп, көбейтіледі.
A) Күзен және ақ тышқан
B) Жабайы қой - муфлон
C) Голян (көкталма балық) және ускум балықтары
D) Дала барысы, тарлан мысықтар
E) Марал, таутекелер
22. Еуразияның оңтүстік орман белдеуіндегі негізгі ағаш түрлері:
A) Қылқан және жалпақ жапырақты.
B) Қылқан жапырақты.
C) Қылқан және бұталар.
D) Мәңгі жасыл экваторлық орман.
E) Бұталар.
23. Халықтың еңбекке жарамды бөлігі.
A) Экономикалық мигранттар.
B) Мәдениетті қоғам.
C) Еңбек ресурстары.
D) Еңбек ардагерлері.
E) Жас ұрпақ.
24. Кофенің отаны:
A) Судан.
B) Самали.
C) Алжир.
D) Эфиопия.
E) Конго.
25. Альпі тауларындағы шыршалы ормандардың биіктік белдеуі ... басталады.
A) 500 м
B) 2000 м
C) 2300 м
D) 700 м
E) 1500 м
26. Қазақстанның солтүстік облыстарында жауын-шашынның көп жауатын кезі.
A) Жазда.
B) Қыста.
C) Жылдың барлық мезгілінде бірдей.
D) Күзде.
E) Көктемде.
27. Қазақстанның тәуелсіздігін бірінші болып қолдаған мемлекет:
A) АҚШ.
B) Түркия.
C) Үндістан.
D) Корея.
E) Германия.
28. Қазақстандағы мия зауыты ... орналасқан.
A) Ақтөбеде.
B) Оралда.
C) Арқалықта.
D) Павлодарда.
E) Қостанайда.
29. Толысу электр станциялары бар елдер:
A) Ресей, Чехия.
B) Ұлыбритания, Польша.
C) Канада, Мексика.
D) Үндістан, Мексика.
E) АҚШ, Франция.
30. Мұнайға бай Апшерон түбегі кіретін ел:
A) Катар.
B) Кувейт.
C) Оман.
D) Әзірбайжан.
E) Бахрейн.
29-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Қызыл теңіздің тұздылығы : A) 340/00
B) 370/00
C) 410/00
D) 36 0/00
E) 420/00
2. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 2
B) 1
C) 3
D) 5
E) 4
3. Полимер химиясы беретін өнім :
A) синтетикалық материалдар
B) тұз қышқылы
C) азот қышқылы
D) күкірт қышқылы
E) минералды тыңайтқыш
4. Ең көп астық дақылдарын себетін облыс :
A) Атырау
B) Жамбыл
C) Солтүстік Қазақстан
D) Маңғыстау
E) Алматы
5. Күнбағыс өсірілетін өзен аңғары:
A) Ертіс
B) Жайық
C) Шу
D) Сырдария
E) Тобыл
6. Орта масштабты картаның масштабы ...
A) 1:20000.
B) 1:1000000 кіші.
C) 1:40000.
D) 1:200000 - 1:1000000 дейін.
E) 1:22000000.
7. Салыстырмалы биіктікті анықтайтын құрал.
A) Нивелир.
B) Сейсмограф.
C) Буссоль.
D) Анемометр.
E) Метр.
8. Жердің тіршілік қабығы:
A) Ионосфера.
B) Биосфера.
C) Литосфера.
D) Атмосфера.
E) Гидросфера.
9. Қазақстандағы ең суық ай.
A) Ақпан.
B) Желтоқсан.
C) Қараша.
D) Наурыз.
E) Қаңтар.
10. Ақсу-Жабағылы қорығы орналасқан облыс.
A) Қарағанды.
B) Оңтүстік Қазақстан.
C) Жамбыл.
D) Қызылорда.
E) Алматы.
11. Қазақстандағы миллионер-қала.
A) Орал.
B) Астана.
C) Алматы.
D) Тараз.
E) Қарағанды.
12. Конституциялық монархиялы ел:
A) Жапония.
B) Корея.
C) Филиппин.
D) Камбоджа.
E) Вьетнам.
13. Отбасы мөлшерін жоспарлауға саясат жүргізетін елдер
A) Бразилия, Аргентина, Боливия
B) ОАР, Монғолия, Таиланд
C) Қытай, Үндістан
D) Ресей, Украина, Канада
E) Египет, Сингапур, Танзания
14. Латын Америкасындағы жер көлемі өте үлкен мемлекет:
A) Перу.
B) Бразилия.
C) Эквадор.
D) Парагвай.
E) Урагвай.
15. Қазақстан БҰҰ-на мүше болған жыл.
A) 1993 ж.
B) 1990 ж.
C) 1999 ж.
D) 1995 ж.
E) 1992 ж.
16. Солтүстік жарты шардағы ежелгі материк:
A) Гондвана.
B) Еуразия.
C) Пангея.
D) Лавразия.
E) Тетис.
17. Биіктік белдеулердің саны ... байланысты
A) ауа массаларына
B) таулардың мұхитқа жақын орналасуына
C) қыраттардың орографиясына
D) таулардың биіктігі мен географиялық орнына
E) табиғат кешендерінің азоналылығына
18. Алакөл қазаншұңқыры мен Іле өзені аңғары аралығындағы тау:
A) Тянь-Шань.
B) Алтай.
C) Сауыр-Тарбағатай.
D) Мұғалжар.
E) Жоңғар Алатауы.
19. Тұрақты жылдық ағыны сақталатын Қазақстан өзендері.
A) Сарысу, Жем.
B) Есіл, Ертіс.
C) Ырғыз, Іле.
D) Шу, Тобыл.
E) Аягөз, Жайық.
20. Қаратау тауларындағы пайдалы қазба.
A) Хромит.
B) Фосфорит.
C) Көмір.
D) Мұнай, газ.
E) Итмұрын.
21. Кабель зауыты орналасқан:
A) Ақтөбеде.
B) Жетіқарада.
C) Түркістанда.
D) Семейде.
E) Петропавлда.
22. Дүние жүзінде халықтың ұдайы өсуінің кемуі тіркелмеген бірден-бір континент:
A) Оңтүстік Америка.
B) Солтүстік Америка.
C) Еуропа.
D) Азия.
E) Африка.
23. Алтын өндіруден әлемде бірінші орында:
A) Танзания.
B) Марокко.
C) ОАР.
D) Алжир.
E) Свазиленд.
24. АҚШ-тың ядролық полигон штаты:
A) Кентуки.
B) Невада.
C) Мичиган.
D) Юта.
E) Техас.
25. Географиялық қабықтың біртұтастығы – бұл …
A) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен өзара тәуелдігі.
B) табиғи құбылыстардың уақытылы қайталанып келуі.
C) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
D) адамның шаруашылық іс-әрекеті.
E) экваторлық полюске қарай табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
26. Дала зонасы топырағының шiрiндi мөлшері:
A) 1 % (пайыз).
B) 9 % (пайыз).
C) 6 % (пайыз).
D) 4 % (пайыз).
E) 3 % (пайыз).
27. Ірі хромит пен никель кен орындары шоғырланған аймақ-
A) Ұлытау.
B) Алтай тауы.
C) Көкшетау.
D) Қаратау.
E) Мұғалжар тауы.
28. Торғай алабының темір рудасын игеру мақсатында салынған жол:
A) Балқаш-Саяқ.
B) Есіл-Арқалық.
C) Жезқазған-Жарық.
D) Қостанай-Тобыл-Лисаковск.
E) Атырау-Октябрь-Орск.
29. Орталық экономикалық ауданда түсті металлургияның даму себебі:
A) Түсті металлургия дамымаған.
B) Шығыс Қазақстан көршілес жағдайы.
C) Түсті металдардың кен қоры мол.
D) Кен шахта машинасы шығарылады.
E) Отын-энергетика базасы жақсы дамыған.
30. Қытай елінің астанасы жер бедерінің қандай формасында жатыр:
A) Ұлы Қытай жазығы.
B) Үнді-Ганг ойпаты.
C) Месопотамия ойпаты.
D) Такламакан шөлі.
E) Меконг ойпаты.
30-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетіндегі гидросфераныњ негізгі бµлігі: A) теңіздер
B) д‰ние ж‰зілік м±хит
C) жер асты суы
D) қ±рлықтаѓы сулар
E) материктер
2. Ауаныњ жер бетіне және ондаѓы барлық заттарѓа т‰сіретін к‰ші
A) атмосфералық жауын-шашын
B) жел
C) атмосфералық қысым
D) климат
E) ауа массасы
3. Қызыл теңіздің тұздылығы :
A) 340/00
B) 410/00
C) 420/00
D) 370/00
E) 36 0/00
4. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 4
B) 5
C) 2
D) 1
E) 3
5. Солтүстіктен оңтүстікке қарай өтетін трансқазақстан магистралі :
A) Қарталы-Павлодар
B) Қарағанды-Петропавл
C) Петропавл-Шу
D) Түркістан-Сібір
E) Астана-Қарағанды
6. Табиғат зоналарының картасы мазмұнында ... берілген.
A) басым желдердің бағыты
B) мұхит түбінің тереңдігі
C) табиғат зоналарының шекаралары және жануарлар дүниесі
D) жер асты сулары
E) пайдалы қазбалары
7. Географиялық қабық деп ... айтамыз.
A) күн жылуы мен ылғалдың әркелкі болуын
B) табиғат заңдылықтарын
C) мұхиттардың заңдылығын
D) атмосфераның жоғары қабаты, литосфераның жоғары қабаты гидросфераның өзара байланысып, әрекеттесуін
E) атмосфера, гидросфера, литосфера , биосфера және олардың өзара байланысы мен әрекеттесуін
8. 22 жасында Орыс география қоғамына мүше етіп қабылданған ғалым.
A) Н.А. Северцов.
B) Ш. Уәлиханов.
C) Г.Н. Потанин.
D) Н.Н. Баранский.
E) П.П. Семенов-Тян-Шанский.
9. Қазақстанның мұнай мен газға бай аймағы:
A) Батыс.
B) Оңтүстік.
C) Орталық.
D) Шығыс.
E) Солтүстік.
10. Өсімдіктeр, жануарлар мен микроорганизмдердің қалдықтарынан пайда болатын органикалық зат:
A) Қарашірік.
B) Каньон.
C) Тақыр.
D) Ландшафт.
E) Магма.
11. Қазақстан аумағында қанша табиғат зонасы бар:
A) 2.
B) 4.
C) 3.
D) 7.
E) 6.
12. Кен өндіру, металл қорытумен айналысатын ауыр өнеркәсіп саласы:
A) Көлік.
B) Металлургия.
C) Машина жасау.
D) Ауыл шаруашылығы.
E) Тамақ өнеркәсібі.
13. Қазақстанда ғылыми-техникалық прогресінде жетекші роль атқаратын сала.
A) Металлургия.
B) Жеңіл өнеркәсіп.
C) Ағаш өңдеу.
D) Машина жасау.
E) Отын өнеркәсібі.
14. Дүние жүзіндегі ірі дамығын елдер
A) АҚШ, Канада, Жапония.
B) Франция, Италия, Бельгия.
C) Швейцария, Австрия, Канада.
D) Сомали, ОАР, Нигер.
E) Швеция, Чехия, Ұлыбритания.
15. Жер бетінің жалпы көлемі
A) 710 млн.км2
B) 600 млн.км2
C) 427 млн.км2
D) 510 млн.км2
E) 540 млн.км2
16. Буряттар, қырғыздар, сахалар (якуттар) ... нәсілдеріне жатады.
A) европалық
B) аралас
C) экваторлық
D) орал семья тобына
E) монғолоид
17. Материктік және мұхиттық жер қыртыстарына тән ортақ белгілерді атаңыз:
A) Гранит қабаты жоқ.
B) Шөгінді жыныстар қабаты жоқ.
C) Базальт және гранит қабаттары бар.
D) Гранит және шөгінді жыныстар қабаттары бар.
E) Базальт және шөгінді жыныстар қабаттарынан тұрады.
18. Қазақстанның оңтүстігіне құрғақшылық әкелетін ауа массалары.
A) Қоңыржай.
B) Субэкваторлық.
C) Арктикалық.
D) Экваторлық.
E) Тропиктік.
19. Ертіс өзенінде орналасқан қалалар.
A) Астана, Қостанай.
B) Қостанай, Өскемен.
C) Қызылорда, Шымкент.
D) Павлодар, Өскемен.
E) Арқалық, Астана.
20. Атырау химия зауыты шығаратын өнім:
A) Тіс пастасы.
B) Фосфор.
C) Шайыр.
D) Полиэтилен.
E) Тыңайтқыш.
21. Бала саны басым елдер.
A) Үндістан, Қытай.
B) АҚШ, Мексика.
C) Эфиопия, Қазақстан.
D) Швеция, ФРГ.
E) Италия, Жапония.
22. Дүниежүзілік кеме қатынасындағы біріншілік ... мұхитына жатады.
A) Үнді
B) Тынық
C) Атлант
D) Дүниежүзілік
E) Солтүстік Мұзды
23. Сицилия аралы … кіреді.
A) Албанияға
B) Грецияға
C) Португалияға
D) Францияға
E) Италияға
24. Асуан су қоймасы (плотина) салынған мемлекет:
A) Лесото.
B) Гвинея-Бисау.
C) Конго.
D) Египет.
E) Кения.
25. Ірі хромит пен никель кен орындары шоғырланған аймақ-
A) Мұғалжар тауы.
B) Көкшетау.
C) Ұлытау.
D) Алтай тауы.
E) Қаратау.
26. Республикамыздағы ЖЭС-тар беретін электроэнергия:
A) 80-100%
B) 90-100%
C) 40-50%
D) 75%
E) 80-90%
27. Маргарин, ашытқы, шай фабрикалары орналасқан қала:
A) Жамбыл.
B) Астана.
C) Алматы.
D) Шымкент.
E) Атырау.
28. Қазақстандағы мия зауыты ... орналасқан.
A) Қостанайда.
B) Ақтөбеде.
C) Арқалықта.
D) Оралда.
E) Павлодарда.
29. Канададағы Квебек провинциясы тұрғындарының тілі:
A) Француз.
B) Испан.
C) Итальян.
D) Ағылшын.
E) Португал.
30. Ең ірі агломерация:
A) Дели.
B) Мехико.
C) Буэнос-Айрес.
D) Рио-де-Жанейро.
E) Гавана.
31-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Ең көп халық орналасқан материк : A) Солтүстік Америка
B) Африка
C) Оңтүстік Америка
D) Австралия
E) Евразия
2. Оњт‰стік Америка ежелгі … материгініњ бµлігі
A) Америка
B) Лавразия
C) Гондвана
D) Африка
E) Еуразия
3. Халық т±тынатын тауарлар µндіретін салалар
A) химия және ауыр µнеркәсіп
B) м±най мен энергетика
C) жењіл және тамақ µнеркәсібі
D) ауыр және жењіл µнеркәсіп
E) машина жасау мен отын
4. Қазақстанның солт‰стігіндегі ірі жазық
A) Орта Сібір
B) Орыс
C) Батыс Сібір
D) Каспий мањы
E) Шыѓыс Еуропа
5. Техникалық дақылдар:
A) Жүзім, бидай, жүгері.
B) Сұлы, күріш, арпа.
C) Картоп, бау- бақша, күнбағыс.
D) Бидай, күнбағыс, арпа.
E) Мақта, күнбағыс, қызылша.
6. Янцзы мен Хуанхэ өзендері … орналасқан.
A) Үндістанда
B) Моңғолияда
C) Қытайда
D) Вьетнамда
E) Непалда
7. Қазақстанның ішкі көшіп-қонуы басым қалалары:
A) Астана, Павлодар, Алматы.
B) Тараз, Арқалық.
C) Қостанай, Ақтау, Семей.
D) Алматы, Өскемен.
E) Маңғыстау, Тараз.
8. Абсолюттік биіктік деп ... айтамыз.
A) теңіз деңгейінен бастап есептегендегі биіктікті
B) қабатты бояуларды
C) жер бетіндегі бір нүктенің екінші нүктеден биіктігі
D) көркем суретті
E) горизонталь сызықтарды
9. Батыс Қазақстанның маманданған шаруашылығы:
A) Қара металлургия, құрылыс.
B) Егін шаруашылығы.
C) Металл өңдеу, газ.
D) Мұнай және газ, балық.
E) Аяқ киім, тамақ өнеркәсібі.
10. Топонимика ... зерттейді .
A) Жергілікті жердің климат ерекшелігін.
B) Географиялық атауларды.
C) Жануарлар атауларын.
D) Тарихи даму кезеңдерді.
E) Жер бедерін.
11. Қапшағай су қоймасы орналасқан өзен:
A) Іле өзені.
B) Шу өзені.
C) Қаратал өзені.
D) Арыс өзені.
E) Ертіс өзені.
12. БҰҰ-ның жіктеуі бойынша экономикасы жоғары дамыған елдер.
A) Швеция, Чили.
B) Франция, Канада.
C) АҚШ және Непал.
D) Израиль, Нигерия.
E) Ұлыбритания, Үндістан.
13. Қытайлықтар, жапондықтар, корейлер ... нәсілге жатады.
A) аралас
B) монголоидтық
C) эфиопиялық
D) экваторлық
E) европалық
14. Оңтүстік Америкадағы ірі мемлекет:
A) Бразилия.
B) Венесуэла.
C) Аргентина.
D) Боливия.
E) Чили.
15. Буряттар, қырғыздар, сахалар (якуттар) ... нәсілдеріне жатады.
A) монголоид
B) орал семья тобына
C) аралас
D) экваторлық
E) европалық
16. Кемірушілердің басым бөлігі тән табиғат зонасы:
A) Орман.
B) Орманды дала.
C) Тайга.
D) Шөлейт.
E) Дала.
17. Мырғалымсай, Ащысай, Байжансай полиметалл кендеріне негізделіп салынған зауыты-
A) Қаратауда.
B) Көксуда.
C) Жәйремде.
D) Текеліде.
E) Шымкентте.
18. Көліктің маусымдық түрі.
A) Өзен.
B) Автомобиль.
C) Электронды.
D) Құбыр.
E) Теміржол.
19. Электроэнергетикасы мен түсті металлургияға қажетті машина және жабдықтар шығаратын кәсіпорындар ... орналасқан.
A) Ақтауда
B) Өскеменде
C) Астанада
D) Атырауда
E) Аягөзде
20. Қазақстандағы ірі мұздық.
A) Үлкен Берел.
B) Федченко.
C) Абай.
D) Корженевский.
E) Богатырь.
21. Жер сілкінісінен болатын толқындар.
A) Судың толысуы.
B) Цунами.
C) Судың қайтуы.
D) Соқпа толқын.
E) Ағыс.
22. Ең ұзақ вегетациялық мерзiм қай облыста:
A) Маңғыстауда.
B) Батыс Қазақстанда.
C) Оңтүстiк Қазақстанда.
D) Павлодарда.
E) Алматыда.
23. АҚШ-та “күн сәулелі штат” – деп ... атайды.
A) Кентуккиді
B) Алабаманы
C) Техасты
D) Ютаны
E) Флориданы
24. Атырау химия зауыты шығаратын өнім:
A) Тіс пастасы.
B) Шайыр.
C) Фосфор.
D) Тыңайтқыш.
E) Полиэтилен.
25. Географиялық қабықтың біртұтастығы – бұл …
A) экваторлық полюске қарай табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
B) адамның шаруашылық іс-әрекеті.
C) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен өзара тәуелдігі.
D) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
E) табиғи құбылыстардың уақытылы қайталанып келуі.
26. Алматы мемлекеттік қорықшасын ұйымдастыру мақсаты:
A) Геологиялық.
B) Климаттық.
C) Гидрологиялық.
D) Биологиялық.
E) Палеонтологиялық.
27. Кируна темір кені бассейні ... жерінде.
A) Португалия
B) Швеция
C) Финляндия
D) Исландия
E) Норвегия
28. Ең басты мәселе – ормандарды сақтап қалу проблемасы тән елдер:
A) Азия.
B) Солтүстік Америка.
C) Еуропа.
D) Африка.
E) Антарктида.
29. Өнеркәсіптің салалық құрылымында бүкіл өнімнің 9/10 бөлігін беретін:
A) Тау-кен өнеркәсібі.
B) Химия өнеркәсібі.
C) Ауыл шаруашылығы.
D) Өңдеуші салалар.
E) Көлік.
30. Қазақстан ... қорынан дүниежүзінде бірінші орында.
A) қорғасынның
B) марганецтің
C) никельдің
D) хромның
E) мырыштың
32-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Тынық мұхитының ең терең жері: A) Мариан шұңғымасы
B) Гренландия теңізі
C) Қарақия ойысы
D) Пуэрто - Рико шұңғымасы
E) Зонд шұңғымасы
2. Солт‰стік м±зды м±хитқа әсері мол аѓыс
A) Солт‰стік Атлант
B) Бенгел
C) Бразилия
D) Перу
E) Куросио
3. Жер бетіндегі гидросфераныњ негізгі бµлігі:
A) д‰ние ж‰зілік м±хит
B) жер асты суы
C) теңіздер
D) қ±рлықтаѓы сулар
E) материктер
4. Хан-тәңірі массивін ашқан:
A) Х.Колумб
B) И.В.Мушкетов
C) К.А.Северцов
D) П.П.Семенов
E) И.П.Фальк
5. Грек тілінен аударғанда «география» сөзінің мағынасы :
A) жерді сызу
B) жерді сипаттап жазу
C) жерді зерттеу
D) жерді оқу
E) жерді өлшеу
6. Қазақстанның өзен алабтары.
A) Үнді мұхиты.
B) Атлант мұхиты және ішкі ағынсыз алаб.
C) Солтүстік Мұзды мұхиты және ішкі ағынсыз алаб.
D) Солтүстік Мұзды мұхиты.
E) Тынық мұхиты.
7. Қырғызстанның астанасы:
A) Улан-Батор.
B) Бішкек.
C) Тегеран.
D) Душанбе.
E) Пекин.
8. Жапониядағы халықаралық мамандану саласы:
A) Өзен кемелерін жасау.
B) Уран өнеркәсібі.
C) Тау-кен.
D) Түсті металлургия.
E) Автомобиль жасау, кеме жасау.
9. 1999 жылы жер шарындағы халық саны:
A) 7 миллиард.
B) 6 миллиардтан астам.
C) 8 миллиард.
D) 5 миллиард.
E) 4,430 миллиардтан астам.
10. Атмосфераның төменгі қабаты:
A) Термосфера.
B) Стратосфера.
C) Мезосфера.
D) Экзосфера.
E) Тропосфера.
11. Азиядағы ірі тау жүйесі.
A) Орал.
B) Карпат.
C) Тянь-Шань.
D) Алтай.
E) Альпі.
12. Бекіре балығы уылдырығын шашатын өзен.
A) Тобыл.
B) Ертіс.
C) Есіл.
D) Жайық.
E) Ембі.
13. Ислам дінінің тараған жері:
A) Бейрут, Акита.
B) Бағдад, Тигеран.
C) Стамбул, Босфор.
D) Париж, Лондон.
E) Мекке және Медине.
14. Метеорология … туралы ғылым.
A) өзендер
B) жер бедері
C) мұздықтар
D) ауа райы (климат)
E) топырақ
15. ЖЭО-нан ...
A) тек электр энергиясы өндіріледі
B) жылу мен электр энергиясы өндіріледі
C) су буы мен жылу өндіріледі
D) тек жылу тасымалдайды
E) тек жылу ғана өндіріледі
16. Еyропаның “сүт фермасы” деп аталатын мемлекет:
A) Ирландия.
B) Ұлыбритания.
C) Дания.
D) Германия.
E) Франция.
17. Евразияның солтүстік орман белдеуіндегі ағаш түрлері:
A) Сирек ормандар.
B) Тоғайлар.
C) Бұталар.
D) Жалпақ жапырақты.
E) Қылқан жапырақты.
18. Еліміздің Солтүстік, Орталық және Оңтүстік аудандарын байланыстыратын магистраль-
A) Оңтүстік Сібір.
B) Түркістан-Сібір.
C) Орта Сібір.
D) Петропавл-Шу.
E) Орынбор-Ташкент.
19. Қазақстанның солтүстiгiнде таралған орманды дала топырағы:
A) Сұр, қара топырақ.
B) Күлгiн топырақ.
C) Құмды-сазды топырақ.
D) Ферралитті топырақ.
E) Ашық-қызғылт топырақ.
20. Еңбек ресурстарының үлес салмағы орташа көрсеткіштен жоғары облыстар:
A) Орталық.
B) Батыс.
C) Солтүстік.
D) Оңтүстік.
E) Шығыс.
21. Биязы жүнді қойларды ... өсіреді.
A) жүні үшін
B) майы үшін
C) ет үшін
D) терісі үшін
E) қаракөлі үшін
22. Ірі өнеркәсіпті құрал-жабдықтар шығару орталықтары:
A) Қызылорда, Атырау.
B) Өскемен, Лениногорск, Текелі.
C) Қарағанды, Алматы.
D) Қарағанды, Атырау, Көкшетау.
E) Алматы, Астана, Ақтау.
23. Темекі өсірілетін облыс:
A) Қызылорда.
B) Маңғыстау.
C) Қарағанды.
D) Жамбыл.
E) Алматы.
24. Жоғарғы коррозияға төзімді, мықты металл.
A) Молибден.
B) Мырыш.
C) Титан.
D) Мыс.
E) Қорғасын.
25. Демографиялық проблеманың мәні:
A) Демографиялық жарылыс.
B) Демографиялық дағдарыс.
C) Халықтың ұдайы өсуінің бұзылуы.
D) Болар-болмас халықтың өсуі.
E) Халық өсімінің жылдамдығы.
26. Географиялық қабық компоненттерінің біртұтас болып келу себебі ... байланысты.
A) өсімдіктерден оттегінің бөлінуіне.
B) күнмен түннің ауысуына.
C) температура режимі мен жауын-шашын мөлшеріне.
D) зат және энергия айналымына.
E) жердің орбиталық қозғалысына.
27. Үстірт қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1984 жыл.
B) 1980 жыл.
C) 1981 жыл.
D) 1983 жыл.
E) 1982 жыл.
28. Хромит, фосфорит, никель рудаларын өндіру және өңдеу өнеркәсіп торабы:
A) Маңғыстау.
B) Ақтөбе.
C) Ембі.
D) Орал.
E) Петропавл.
29. Дүние жүзіне көп тараған тіл
A) араб, қытай, француз
B) монғол, араб, хинди
C) испан, португал, орыс
D) ағылшын, француз, неміс
E) ағылшын, испан, орыс, хинди
30. Ірі мұнай экспорттаушы:
A) Чили.
B) Венесуэла.
C) Аргентина.
D) Гайана.
E) Боливия.
33-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Құрлыққа еніп жатқан мұхиттың бөлігі : A) түбек
B) шығанақ
C) Арал
D) бұғаз
E) теңіз
2. Кез- келген нүктенің меридианнан қашықтығы
A) географиялық бойлық
B) параллель
C) географиялық ендік
D) градус торы
E) меридиан
3. Мұнайды игеруге қатысатын шетел компаниясы:
A) Шеврон
B) Фиат
C) Нестле
D) Ауди
E) Филлипс
4. Өзара байланысты бірнеше компоненттерді немесе құбылыстарды көрсететін :
A) топрақ картасы
B) комплексті карта
C) жалпыгеографиялық карта
D) саяси карта
E) тақырыптық карта
5. Гималай тауының биік нүктесі:
A) Монблан
B) Винсон тауы
C) Мак- Кинли
D) Аконкагуа
E) Джомолунгма
6. Нәсілдік белгілер ... берілуіне байланысты.
A) күн радиациясына
B) әлеуметтік жағдайына
C) климатқа
D) ата-анасынан ұрпақтарына
E) табиғат жағдайына
7. Солтүстік Қазақстанда мал шаруашылығының басым өркендеген бағыты:
A) Етті-сүтті, мүйізді ірі қара.
B) Етті, сүтті-етті.
C) Етті-жүнді.
D) Сүтті-етті.
E) Сүтті.
8. Оңтүстік-Батыс Азия халқының көпшілігі ұстайтын дін:
A) Индуизм.
B) Синтаизм.
C) Христиан.
D) Христиан.
E) Ислам.
9. Қазақстанның солтүстіктен оңтүстікке қарай созылуы.
A) 1000 км.
B) 2200 км.
C) 900 км.
D) 1600 км.
E) 3200 км.
10. Оңтүстік Америкадағы ең ірі мемлекеттің астанасы:
A) Тегусигальпа.
B) Рио-де-Жанейро.
C) Бразилиа.
D) Каракас.
E) Буэнос-Айрес.
11. Бекіре балығы уылдырығын шашатын өзен.
A) Ембі.
B) Жайық.
C) Ертіс.
D) Тобыл.
E) Есіл.
12. Қара металлургияның негізгі шикізаты -
A) Қорытпалар.
B) Қорғасын.
C) Темір кені.
D) Болат.
E) Шойын.
13. Батыс Сібірдің Қазақстан жеріндегі өзендері:
A) Жем, Жайық, Сағыз.
B) Ойыл, Нұра, Жетісу.
C) Ертіс, Тобыл, Есіл.
D) Сырдария, Арыс, Шу.
E) Іле, Қаратал, Арыс.
14. Озон қабатының бұзылуы, климаттың өзгеруі – бұл:
A) Шикізат проблемасы.
B) Энергетикалық проблема.
C) Экологиялық проблема.
D) Соғыс-бейбітшілік проблемасы.
E) Азық-түлік проблемасы.
15. Алматы қорығы орналасқан тау.
A) Іле Алатауы.
B) Қаратау.
C) Маңғыстау.
D) Талас Алатауы.
E) Жоңғар Алатауы.
16. Табиғат ресурстарының барлық түрлері бар елдер:
A) Индонезия, ОАР.
B) Монғолия, Непал.
C) Канада, Кувейт.
D) Бутан, Бразилия.
E) Қытай, Ресей.
17. Бірдей қысымы бар жерлерді қосатын сызықтар.
A) Сызықтар
B) Изотерма.
C) Изобара.
D) Горизонталь.
E) Циркуляция.
18. Мұнайды өңдегеннен кейін қалатын сұйық қалдық-
A) Керосин.
B) Қара май.
C) Дизель майы.
D) Мазут.
E) Гудрон.
19. Кофе экспорттаушы ел:
A) Эфиопия.
B) Египет.
C) Ботсвана.
D) Алжир.
E) Зимбабве.
20. Көліктің маусымдық түрі.
A) Электронды.
B) Өзен.
C) Теміржол.
D) Құбыр.
E) Автомобиль.
21. Кәсіптік маңызы балықтар; бекіре, қызыл балық, мөңке (қара балық) ... өмір сүреді :
A) Електе.
B) Жайықта.
C) Кiшi өзенде.
D) Жемде.
E) Үлкен өзенде.
22. Халық тығыздығы өте жоғары облыстар:
A) Ақтөбе, Қызылорда.
B) Алматы, Қарағанды.
C) Солтүстік Қазақстан, Атырау.
D) Ақмола, Маңғыстау.
E) Оңтүстік Қазақстан.
23. ... туристерді ең көп қабылдайды.
A) Үндістан, Ливия, Монғолия
B) Лаос, Түркия, Албания
C) Бутан, Мьянма, Болгария
D) Венесуэла, Колумбия, Эквадор
E) Испания, Франция, Италия
24. Химия өнеркәсібі үшін құндылығы зор өсімдіктер:
A) Эфедра, дермене.
B) Қызан, картоп.
C) Бидай, терек.
D) Сұлы, қарағаш.
E) Түймедағы, қияр.
25. Хромит, фосфорит, никель рудаларын өндіру және өңдеу өнеркәсіп торабы:
A) Петропавл.
B) Ембі.
C) Орал.
D) Маңғыстау.
E) Ақтөбе.
26. Дала зонасы Қазақстан аумағының ... алып жатыр.
A) 16 %
B) 46 %
C) 15 %
D) 26 %
E) 36 %
27. Атлас тауларының солтүстік бөлігінің төменгі белдеуін ... табиғат зонасы алып жатыр.
A) биік таулы
B) субтропиктегі мәңгі жасыл жерорта теңіздік табиғи өсімдіктер
C) тропикалық шөлейт
D) антропегендік
E) альпілік шалғындар
28. Эфиопия таулы қыратында өмір сүруге және егіншілікке қолайлы белдеуі:
A) 200 м - 1000 м.
B) 1700 м - 1800 м.
C) 2400 м - 3000 м.
D) 1800 м - 2400 м.
E) 1000 м - 1700 м.
29. АҚШ-тың негізгі космодромы орналасқан штат:
A) Калифорния.
B) Аляска.
C) Мен.
D) Флорида.
E) Техас.
30. Конденсация:
A) Мұндай ұғым жоқ.
B) Судың сұйық күйден буға айналуы.
C) Су буының сұйық күйге айналуы.
D) Судың қатты күйге айналуы.
E) Судың қатты күйден буға айналуы.
34-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Ұсақ масштабты анықтаңдар: A) 1 : 1 000 000
B) 1 : 500 000
C) 1 : 50 000
D) 1 : 25 000
E) 1 : 200 000
2. Халықтың саны жөнінен 1- орын алатын ел:
A) АҚШ
B) Үндістан
C) ГФР
D) Аустралия
E) Қытай
3. Қазақстандағы экономикалық аудандар:
A) 6
B) 4
C) 3
D) 5
E) 10
4. Көп бөлігі оңтүстік жарты шарда орналасқан мұхит
A) Тынық
B) Саргасс теңізі
C) Солтүстік Мұзды
D) Үнді
E) Атлант
5. Географиялық қабықтың дамуына жиі кері әсер ететін … :
A) Таулардың бұзылуы
B) Адамның іс-әрекеті
C) Өсімдік
D) Жануар
E) Күн мен түннің алмасуы
6. Қазақстанның дала зонасының ірі құсы.
A) Қырғауыл.
B) Кекілік.
C) Шағала.
D) Бірқазан.
E) Дуадақ.
7. Күріш ... өзенінің бойында егіледі:
A) Сырдария.
B) Нұра.
C) Торғай.
D) Талас.
E) Ертіс.
8. Қоғамның табиғатқа «қысымы» кенет артқан ғасыр:
A) XVI ғ.
B) XVII ғ.
C) XIX ғ.
D) XV ғ.
E) XX ғ.
9. Африкадағы ең ежелгі мемлекет:
A) Намибия.
B) Египет.
C) Алжир.
D) Ангола.
E) Нигерия.
10. Еyропаның ірі өзен артериясы:
A) Прут.
B) Луара.
C) Дунай.
D) Сена.
E) Темза.
11. Күнделікті тұрмысқа қажетті техника, теледидар, т.б. өнімдер шығарылады:
A) Аягөзде.
B) Алматыда.
C) Петропавлда.
D) Семейде.
E) Астанада.
12. Маңғыстау мен Атырау-Ембі мұнайын өңдейтін жер:
A) Павлодарда.
B) Ресейде.
C) Шымкентте.
D) Торғайда.
E) Атырауда.
13. Қара металдар:
A) Уран, ванадий.
B) Никель, aлюминий.
C) Темір, хром.
D) Мыс, қорғасын.
E) Алтын, күміс.
14. Топырақ деп ... айтамыз.
A) таулардың үгілуін
B) шаң - тозаңды, батпақты
C) құммен араласқан өсімдікті
D) жердің беткі, жұқа, құнарлы қабатын
E) шөлдегі батпақты жерлерді
15. Үндістан Қазақстанға ... береді.
A) мұнай және газ
B) шәй, дәрі-дәрмек, тұрмысқа қажетті заттар
C) тоқыма бұйымдарына арналған құрал-жабдықтар
D) пайдалы қазбалар
E) автомашиналар
16. Мұхиттан су құрамымен, ағысымен және тіршіліктерімен өзгеше мұхиттың бір бөлігі:
A) Сарқырама.
B) Бұғаз.
C) Өзен.
D) Теңіз.
E) Көл.
17. Жүн өндіруден дүниежүзінде 1-ші орындағы мемлекет:
A) Қытай.
B) Жаңа Зеландия.
C) Үндістан.
D) Австралия.
E) Жапония.
18. ҒТР-дің құрамдас бөліктері:
A) 1
B) 2
C) 4
D) 5
E) 3
19. Су тамшыларының ауада шоғырлануы:
A) Бұлт.
B) Шық.
C) Қар.
D) Жаңбыр.
E) Бұршақ.
20. Еуропа мен Азия дүние бөліктерінің арасындағы шекара тау:
A) Сарыарқа.
B) Қаратау.
C) Орал тауы.
D) Іле Алатауы.
E) Жоңғар Алатауы.
21. Қай өзен аңғары күрiш өлкесi:
A) Шу.
B) Сырдария.
C) Талас.
D) Сарысу.
E) Есiл.
22. Өндірістің өнім шығаруға бөлетін шығыны (теңгемен есептегенде) ... деп аталады.
A) өзіндік құн
B) мамандану
C) жеке бір салаға мамандану
D) кіріктіру (интеграция)
E) ұлттық табыс
23. Құрғақшылық қандай ауа массасына байланысты:
A) Қоңыржай континенттi.
B) Тропиктiк теңiздiк.
C) Тропиктiк континенттi.
D) Қоңыржай теңiздiк.
E) Арктикалық.
24. Сұр топырақты орман зонасы:
A) Экваторлық орман зонасы.
B) Қылқан жапырақты орман.
C) Жалпақ жапырақты орман зонасы.
D) Ылғалды субтропиктер зонасы.
E) Орманды тундра.
25. Куба ең үлкен арал-мемлекет ... км-ге созылып жатыр.
A) 1000
B) 2000
C) 2300
D) 1250
E) 1500
26. Темірдің ірі кен орындарының шоғырланған аймақтары:
A) Қаратау, Маңғыстау, Сауыр.
B) Саяқ, Лисаков, Лениногор.
C) Кенді Алтай.
D) Қашар, Текелі.
E) Торғай қолаты, Қаражал, Атасу.
27. Үстірт қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1982 жыл.
B) 1984 жыл.
C) 1980 жыл.
D) 1981 жыл.
E) 1983 жыл.
28. Континентаралық жолаушылар тасымалдауда 1-ші орындағы көлік түрі:
A) Әуе көлігі.
B) Өзен көлігі.
C) Теңіз көлігі.
D) Автомобиль көлігі.
E) Теміржол көлігі.
29. Аталғандардың ішіндегі ұлттық дін -
A) христиан, ислам, синтоизм.
B) ислам, христиан.
C) будда, индуизм, ламаизм.
D) будда, ислам.
E) синтоизм, конфуциан, индуизм.
30. Республикамыздың көлік кешенін ... құрайды.
A) темір жол, автомобиль жолы, әуе, су, құбыр жолдары, телекоммуникация
B) құрлық, су жолдары
C) телекоммуникация, әуе жолдары
D) құбыр, құрлық жолдары
E) әуе жолы, темір жол, су, құбыр жолдары
35-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Айсбергтер пайда болатын аймақтар : A) Антарктида, Отты жер аралы
B) Антарктида, Гренландия
C) Гренландия, Корея түбегі
D) Гренландия, Арабия түбегі
E) Антарктида, Үндістан түбегі
2. Н.А. Северцовтың еңбегі :
A) «Арал теңізі»
B) «Түркістан»
C) «Түркістан өлкесіне саяхат»
D) «Жоңғария очерктері»
E) «Орталық Азия»
3. Жердегі белгілі бір зат пен солтүстік бағыт арасындағы бұрыш :
A) масштаб
B) полюс
C) рулетка
D) нивелир
E) азимут
4. Қарағай, шырша, майқарағай өсетін табиғат зона :
A) арктикалық шөлдер
B) орманды тундра
C) аралас ормандар
D) тайга
E) тундра
5. Материктік жер қыртысыныњ қалыњдыѓы
A) 10-12 км
B) 20-30 км
C) 5-6 км
D) 10-50 км
E) 30-80 км
6. Қазақстандық Алтайдағы ірі су қойма.
A) Сергеев.
B) Бұқтырма.
C) Вячеслав.
D) Қапшағай.
E) Кеңгір.
7. Мемлекет басшысы король, император, т.с.с болып келетін басқару түрі.
A) Әмірлік.
B) Монархия.
C) Теократия.
D) Республика.
E) Федерация.
8. Қалдық қалдырмайтын өнеркәсіп саласы.
A) Жеңіл.
B) Химия.
C) Тамақ.
D) Металлургия.
E) Ағаш өңдеу.
9. Қытай тілінен аударғанда «Тянь-Шань» тауының мағынасы.
A) Алтын таулар.
B) Тәңір шыңы.
C) Қарлар мекені.
D) Мыс таулар.
E) Әлем шатыры.
10. Олимпиада ойындарының отаны:
A) Дания.
B) Португалия.
C) Греция.
D) Италия.
E) Испания.
11. Топырақ деп ... айтамыз.
A) жердің беткі, жұқа, құнарлы қабатын
B) құммен араласқан өсімдікті
C) шаң - тозаңды, батпақты
D) шөлдегі батпақты жерлерді
E) таулардың үгілуін
12. Халқының саны жөнінен алдыңғы орындағы мемлекет:
A) Бангладеш.
B) Үндістан.
C) Пәкістан.
D) Қытай.
E) Жапония.
13. Сағасы жоқ (құмға сіңіп кететін) өзен.
A) Іле.
B) Жайық.
C) Қаратал.
D) Тобыл.
E) Шу.
14. Республикадағы балық зауыты … орналасқан.
A) Атырау, Балқашта
B) Петропавл, Балқашта
C) Ақтау, Оралда
D) Атырау, Қоңыратта
E) Арал, Ақтауда
15. Урбандалу - бұл
A) экономикалық даму деңгейінің теңесу процесі
B) елдің немесе регионның тұрғындар санының өсуі
C) сыртқы миграция
D) ауылдан қалаға қоныс аудару миграциясы
E) қала халқының өсу процесі
16. Тәулігіне бағытын екі рет өзгертетін жел.
A) Бриз.
B) Арыстанды-Қарабас.
C) Муссон.
D) Сайқан.
E) Ебі.
17. ЖЭС жұмыстарына байланысты проблемалардың бірі:
A) Ауаның ластануы.
B) Отын ресурстарының біркелкі бөлінбеуі.
C) Отын ресурстарының жеткізу кезіндегі қиындықтар.
D) Электр энергиясын тасмалдау.
E) Отын ресурстарының терең орналасуы.
18. Қарақұмық жармасын шығаратын зауыт:
A) Алматыда.
B) Аягөзде.
C) Өскеменде.
D) Семейде.
E) Текеліде.
19. Кофе экспорттаушы ел:
A) Зимбабве.
B) Египет.
C) Алжир.
D) Эфиопия.
E) Ботсвана.
20. Барлық көлік түрлерінің жиынтығы:
A) Ауыл шаруашылығы.
B) Өнеркәсіп.
C) Көлік кешені.
D) Байланыс.
E) Мәдениет.
21. Шығыс Қазақстандағы қорық.
A) Алматы
B) Қорғалжын
C) Үстірт
D) Ақсу-Жабағылы
E) Марқакөл
22. Табиғат ресурстарының көптүрлілігі тән елдер:
A) Оман, Сауд Аравиясы.
B) Норвегия, Финляндия.
C) Ресей, Қытай.
D) Австрия, Австралия.
E) Жапония, АҚШ.
23. Қазақстанда медициналық прибор және рентген аппаратурасын шығаратын завод ... қаласында орналасқан.
A) Ақтөбе
B) Қарағанды
C) Атырау
D) Астана
E) Ақтау
24. Үндістан Қазақстанға ... береді.
A) мұнай және газ
B) пайдалы қазбалар
C) тоқыма бұйымдарына арналған құрал-жабдықтар
D) шәй, дәрі-дәрмек, тұрмысқа қажетті заттар
E) автомашиналар
25. Латын Америкасындағы "жасыл революцияның " негізін салушы:
A) Аргентина.
B) Эквадор.
C) Мексика.
D) Перу.
E) Бразилия.
26. Қала халқының үлес салмағы ... көрсеткіші
A) еңбек тиімділігінің
B) индустрияландырудың
C) ұлттық құрамының
D) жастардың
E) өндіріс құралдарының
27. Жер көлемі 2,7 млн. ш.ш., халық саны 16,5 млн. адам болғандағы халықтың орналасуының орташа тығыздығы.
A) 1 ш.ш-ға – 0,1 адам.
B) 1 ш.ш-ға – 7,8 адам.
C) 1 ш.ш-ға – 3 адам.
D) 1 ш.ш-ға – 6 адам.
E) 1 ш.ш-ға – 0,8 адам.
28. Эфиопия таулы қыратында өмір сүруге және егіншілікке қолайлы белдеуі:
A) 1000 м - 1700 м.
B) 1700 м - 1800 м.
C) 200 м - 1000 м.
D) 2400 м - 3000 м.
E) 1800 м - 2400 м.
29. Географиялық қабықтың дамуындағы ең ұзақ алғашқы кезең:
A) Биогендікке дейінгі.
B) Палеогендік.
C) Органогендікке дейінгі.
D) Антропогендік.
E) Неогендік.
30. Егер таудың етегінде атмосфералық қысым 760 мм, басында – 460 мм сынап бағанасына тең болса, таудың биіктігін анықтаңыз:
A) 500 м.
B) 2000 м.
C) 4000 м.
D) 3000 м.
E) 1000 м.
36-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Полимер химиясы беретін өнім : A) синтетикалық материалдар
B) азот қышқылы
C) күкірт қышқылы
D) тұз қышқылы
E) минералды тыңайтқыш
2. Солтүстіктен оңтүстікке қарай өтетін трансқазақстан магистралі :
A) Түркістан-Сібір
B) Қарталы-Павлодар
C) Астана-Қарағанды
D) Петропавл-Шу
E) Қарағанды-Петропавл
3. Қызыл теңіздің тұздылығы :
A) 370/00
B) 410/00
C) 36 0/00
D) 340/00
E) 420/00
4. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 1
B) 4
C) 2
D) 3
E) 5
5. Ауаныњ жер бетіне және ондаѓы барлық заттарѓа т‰сіретін к‰ші
A) атмосфералық қысым
B) жел
C) атмосфералық жауын-шашын
D) ауа массасы
E) климат
6. Қаратопырақ Қазақстанның …
A) оңтүстік бөлігінде.
B) солтүстік бөлігінде.
C) батыс бөлігінде.
D) орталық бөлігінде.
E) шығыс бөлігінде.
7. Балқаш өндірістік торабының маманданған саласы:
A) Қара металлургияға.
B) Отын-энергетикасына.
C) Көмір өндіруге.
D) Мыс өнеркәсібіне.
E) Хром өнеркәсібіне.
8. Латын Америкасындағы аса ірі кофе өндіруші елдер:
A) Венесуэла, Перу.
B) Бразилия, Колумбия.
C) Аргентина, Уругвай.
D) Куба, Венесуэла.
E) Чили, Аргентина.
9. Экваторлық нәсілге жататын халықтар ... болып келеді.
A) көзі қысыңқы, терісінің түсі ашық
B) терісінің түсі сарғыш, шаштары ашық түсті, тік
C) терісінің түсі қара, бұйра қара шашты, еріндері қалың, танауы кең
D) терісінің түсі қара, көздері көк
E) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік
10. "Үлкен жетілікке" - кіретін елдер:
A) Португалия, Исландия, Ирландия, Польша.
B) Испания, ГФР, Албания, Чехия, Словакия.
C) Дания, Италия, ГФР, Испания.
D) Bатикан, Швеция Норвегия, Эстония.
E) ГФР, Франция, Ұлыбритания, Италия.
11. Күнбағыс майын өндіретін ірі зауыт орналасқан қала:
A) Кентау.
B) Түркістан.
C) Өскемен, Алматы.
D) Петропавл.
E) Талдықорған.
12. Дүние жүзі елдері бойынша жер көлемі жөнінен Қазақстанның алатын орны:
A) Елу бірінші.
B) Қырық тоғызыншы.
C) Он жетінші.
D) Тоғызыншы.
E) Төртінші.
13. Буддизм таралған негізгі аймақтар.
A) Ресей.
B) Оңтүстік-батыс Азия.
C) Батыс Еуропа.
D) Латын Америкасы.
E) Орталық және Шығыс Азия.
14. Жақсы келбетті шыңдарымен , құздарымен ерекшеленетін жер бедерінің шығыңқы түрі:
A) тау.
B) вулкан.
C) төбе.
D) төмпешік.
E) жота.
15. Жер бетінің ... дүние жүзілік мұхит сулары алып жатыр.
A) 60 % (пайыз)
B) 29 % (пайыз)
C) 71 % (пайыз)
D) 40 % (пайыз)
E) 25 % (пайыз)
16. Тырбиып өскен, қисық ағашты орман:
A) Тундра.
B) Тропиктік орман.
C) Орманды тундра.
D) Саванна.
E) Арктикалық шөл.
17. Африканың ірі қаласы:
A) Каир.
B) Лагос.
C) Александрия.
D) Асуан.
E) Абужда.
18. Қазақстаның «Жер асты теңiзi» бар аймағы:
A) Мойынқұмда.
B) Қарақұмда.
C) Торғайда.
D) Сарыарқада.
E) Қызылқұмда.
19. Ауыл шаруашылығына қажетті машиналар жасайтын орталықтар-
A) Астана, Павлодар.
B) Қызылорда, Ақтау.
C) Балқаш, Теміртау.
D) Алматы, Қарағанды.
E) Талықорған, Атырау.
20. Парсы шығанағында мұнай өндіруден алдыңғы орында:
A) ОАР
B) Сауд Аравиясы.
C) Катар.
D) Ирак.
E) Кувейт.
21. Жер көлемі жөнінен АҚШ дүние жүзінде нешінші орында:
A) 3-ші орында.
B) 4-ші орында.
C) 5-ші орында.
D) 6-ші орында.
E) 2-ші орында.
22. Жер бетінің бір нүктесінің екінші нүктеден биіктігі
A) биіктік белгісі.
B) қыраттар.
C) абсолюттік биіктік.
D) горизонталь.
E) салыстырмалы биіктік.
23. Көмір қоры жөнінен ерекшеленетіндер:
A) Швейцария, Австрия, Венгрия.
B) Германия, Чили, Италия.
C) Судан, Эфиопия, ОАР.
D) Қытай, АҚШ, Ресей.
E) Монголия, Жапония, Қытай.
24. Сарыарқаның табиғат зоналары.
A) Биік таулы аймақтар.
B) Орман, дала.
C) Дала, шөл, шөлейт.
D) Шөл, шөлейт.
E) Орманды дала, дала, шөл.
25. Қазақстанда дауылды жел үнемі соғатын жер.
A) Торғай қақпасында.
B) Жоңғар қақпасында.
C) Қалба жотасында.
D) Балқаш маңы жазығында.
E) Зайсан ойысында.
26. Тау жүйелері түзілмеген, бұзылу әрекеті күшті жүрген эра:
A) Архей.
B) Протерозой.
C) Мезозой.
D) Кайназой.
E) Палеозой.
27. Географиялық қабық компоненттерінің біртұтас болып келу себебі ... байланысты.
A) температура режимі мен жауын-шашын мөлшеріне.
B) жердің орбиталық қозғалысына.
C) күнмен түннің ауысуына.
D) зат және энергия айналымына.
E) өсімдіктерден оттегінің бөлінуіне.
28. Үстірттік муфлон бұл -
A) Алажолақты күзен.
B) Жабайы қой.
C) Ұзын тікенді кірпі.
D) Тау ешкісі.
E) Жайран.
29. Қазақстанның экономикалық – географиялық тұрғыдан артықшылығының бірі:
A) Мұхитқа тікелей шығатын жолының болмауы.
B) Солтүстігінде Ресеймен шектесуі.
C) Климатының континенттілігі.
D) Шығысының таулы болуы.
E) Транзиттік жол торабы үстінде орналасуы.
30. Толық циклді комбинаттар... өндіреді.
A) шойын, болат, қорғасын
B) шойын, болат, мырыш
C) домна пештерін
D) шойын, болат, прокат
E) ферроқорытпа, глинозем
37-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Арал тењізін зерттеген ѓалым A) Ш.Уәлиханов
B) А. Краснов
C) Л. Берг
D) И. Мушкетов
E) П. Семенов
2. Географиялық қабықтың дамуына жиі кері әсер ететін … :
A) Таулардың бұзылуы
B) Жануар
C) Күн мен түннің алмасуы
D) Адамның іс-әрекеті
E) Өсімдік
3. Дүние жүзінде халқының саны көп мемлекет:
A) Қытай
B) Ресей
C) Үндістан
D) Бразилия
E) АҚШ
4. Жер өз өсінен ... сағатта бір рет айналып шығады:
A) 20.
B) 50.
C) 90.
D) 24.
E) 10.
5. Үнді мұхитының теңізі:
A) Ақ теңіз
B) Қызыл теңіз
C) Кариб теңізі
D) Сары теңіз
E) Қара теңіз
6. Озон қабатының бұзылуы, климаттың өзгеруі – бұл:
A) Шикізат проблемасы.
B) Соғыс-бейбітшілік проблемасы.
C) Экологиялық проблема.
D) Энергетикалық проблема.
E) Азық-түлік проблемасы.
7. Географиялық қабық деп ... айтамыз.
A) табиғат заңдылықтарын
B) атмосфера, гидросфера, литосфера , биосфера және олардың өзара байланысы мен әрекеттесуін
C) күн жылуы мен ылғалдың әркелкі болуын
D) атмосфераның жоғары қабаты, литосфераның жоғары қабаты гидросфераның өзара байланысып, әрекеттесуін
E) мұхиттардың заңдылығын
8. Қазақстанда ең арзан көмір өндіріледі:
A) Шұбаркөл.
B) Екібастұз.
C) Майкүбі.
D) Леңгір
E) Қарағанды.
9. Арал теңiзiне құятын өзен:
A) Сырдария.
B) Iле.
C) Орал.
D) Есiл.
E) Ертiс.
10. Европалық нәсілге жататын халықтар ... тұрады.
A) Аустралияда
B) Тек Солтүстік Америкада
C) Оңтүстік Америкада
D) Тек Еуропада
E) Антарктидадан басқа барлық материктерде
11. Африкадағы ең ежелгі мемлекет:
A) Египет.
B) Ангола.
C) Нигерия.
D) Алжир.
E) Намибия.
12. Сарыарқаның биік нүктесі.
A) Мұзтау.
B) Бесбақан.
C) Мұзбел.
D) Хан тәңірі.
E) Ақсоран.
13. Таудың сүйір басы – бұл:
A) Шың.
B) Жатпар.
C) Жанартау.
D) Қатпар.
E) Жота.
14. Қазақстанның ежелгі қалалары.
A) Түркістан, Тараз.
B) Теміртау, Рудный.
C) Екібастұз, Балқаш.
D) Павлодар, Өскемен.
E) Шымкент, Астана.
15. Көмір өндіретін комбайндар жасайтын зауыт:
A) Астанада.
B) Атырауда.
C) Қарағандыда.
D) Павлодарда.
E) Талдықорғанда.
16. Республикамыздағы ең ірі жылу эелектр станциялары:
A) Екібастұз, Таразыда.
B) Атырау, Арқалықта.
C) Алматы, Қызылордада.
D) Рудный, Ақсуда.
E) Қарағанды, Астанада.
17. Оңтүстік Қазақстанның ауыл шаруашылығының маманданған саласы:
A) Омарта шаруашылығы.
B) Бау-бақша, жүзім шаруашылығы.
C) Астық дақылдары.
D) Техникалық дақылдар.
E) Мал шаруашылығы.
18. Сұр топырақты орман зонасы:
A) Қылқан жапырақты орман.
B) Орманды тундра.
C) Жалпақ жапырақты орман зонасы.
D) Ылғалды субтропиктер зонасы.
E) Экваторлық орман зонасы.
19. Орманды даланың солтүстік бөлігінде қара топырақтың қалыңдығы:
A) 55 см.
B) 95 см.
C) 85 см.
D) 65 см.
E) 75 см.
20. Ірі газ қоры бар елдер:
A) Кувейт, Норвегия.
B) Нидерланды, Германия.
C) Суринам, Гвинея.
D) Украина, Франция.
E) Ресей, АҚШ.
21. Кен-химия құрамына кіретін өндіріс:
A) Көмір.
B) Фосфорит.
C) Асбест.
D) Су.
E) Каолин.
22. Латын Америкасында субрегиондар саны ... тең.
A) 3
B) 5
C) 2
D) 4
E) 1
23. Христиан дінін уағыздаушы елдер:
A) Таяу және Орталық Шығыс Азия.
B) Батыс Еуропа және Оңтүстік Азия.
C) Еуропа және Азия.
D) Еуропа, Америка және Австралия.
E) Оңтүстік-Шығыс Азия.
24. Қазақстандағы жеңіл өнеркәсіптің басты саласы:
A) Аяқ-киім өнеркәсібі.
B) Былғары өнеркәсібі.
C) Тоқыма өнеркәсібі.
D) Киіз басу.
E) Жүн өнеркәсібі.
25. Торғай алабының темір рудасын игеру мақсатында салынған жол:
A) Балқаш-Саяқ.
B) Есіл-Арқалық.
C) Жезқазған-Жарық.
D) Қостанай-Тобыл-Лисаковск.
E) Атырау-Октябрь-Орск.
26. Қазақстанда дауылды жел үнемі соғатын жер.
A) Қалба жотасында.
B) Жоңғар қақпасында.
C) Торғай қақпасында.
D) Зайсан ойысында.
E) Балқаш маңы жазығында.
27. Орталық Қазақстанда қала халқының басым болу себебі:
A) Қуатты жылу электр орталығының болуы.
B) Географиялық орны қолайлы.
C) Темір жол магистральдары өтеді.
D) Жер көлемі үлкен.
E) Аса маңызды индустрия орталығы.
28. Энергиясының негізгі көзі геотермальдық сулар болып табылатын мемлекет:
A) Финляндия.
B) Дания.
C) Швеция.
D) Норвегия.
E) Исландия.
29. АҚШ-тың “әуеракета-ғарыш астанасы”:
A) Детройт.
B) Балтимор.
C) Лос-Анджелес.
D) Чикаго.
E) Филадельфия.
30. Рекреациялық аймақ:
A) Ұлттық парк.
B) Қорықша.
C) Қорық.
D) Санаторий.
E) Табиғат ескерткіші.
38-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. ¤сімдіктер мен жануарлардыњ ењ кµп тіршілік ететін аймаѓы A) атмосфера
B) жер беті
C) жер асты
D) тењіздер
E) м±хиттар
2. Жер сілкінумен жанартау атқылаудан туатын толқын:
A) Цунами
B) Тайфун
C) Бриз
D) Батыс желдері
E) Муссон
3. Төрт мұхитпен ұласып жатқан материк:
A) Аустралия
B) Солтүстік Америка
C) Оңтүстік Америка
D) Африка
E) Еуразия
4. Қ. Жалайридыњ географиялық мазм±ндаѓы кітабы:
A) ”‡лкен сызба”
B) ”Жылнамалар жинаѓы”
C) “Сібірдіњ сызба кітабы”
D) ”Арал тењізі”
E) ”Орынбор топографиясы”
5. Антарктида – ол :
A) материк
B) айсберг
C) материктік қайраң
D) мұздық
E) мұз жамылған арал
6. Солтүстік Мұзды мұхит алабының өзендері.
A) Сырдария, Шу, Талас.
B) Ертіс, Есіл, Тобыл.
C) Жайық, Іле, Қаратал.
D) Торғай, Ырғыз, Арыс.
E) Қаратал, Лепсі, Сарысу.
7. Қазақстанда ең маңызды көмір алабы ... орналасқан:
A) Солтүстік Қазақстанда.
B) Шығыс Қазақстанда.
C) Орталық Қазақстанда.
D) Батыс Қазақстанда.
E) Оңтүстік Қазақстанда.
8. Географиялық қабықтың құрамына ... кіреді.
A) Мантия, ядро, ионосфера, магносфера.
B) Атмосферның жоғарғы қабаты, мантия, гидросфера, магносфера.
C) Ядро, мантия, гидросфера, ионосфера.
D) Литосфераның жоғарғы қабаты, гидросфера, биосфера, атмосфера.
E) Биосфера, гидросфера, ядро, жоғарғы мантия.
9. Геотермалдық энергияға бай елдер:
A) Қазақстан, Түркменстан, Пәкістан.
B) Италия, Жаңа Зеландия, Үндістан.
C) Польша, Латвия, Беларусь.
D) Исландия, Ресей, АҚШ.
E) Филиппин, Мексика, Египет.
10. Дүние жүзі елдері бойынша жер көлемі жөнінен Қазақстанның алатын орны:
A) Қырық тоғызыншы.
B) Төртінші.
C) Он жетінші.
D) Елу бірінші.
E) Тоғызыншы.
11. Балқаш өндірістік торабының маманданған саласы:
A) Көмір өндіруге.
B) Отын-энергетикасына.
C) Қара металлургияға.
D) Мыс өнеркәсібіне.
E) Хром өнеркәсібіне.
12. Жер шарындағы ең биік нүкте:
A) Аканкагуа.
B) Килимонджаро.
C) Мак-Кинли.
D) Джомалунгма.
E) Эльбрус.
13. Батыс Сібірдің Қазақстан жеріндегі өзендері:
A) Сырдария, Арыс, Шу.
B) Іле, Қаратал, Арыс.
C) Ойыл, Нұра, Жетісу.
D) Жем, Жайық, Сағыз.
E) Ертіс, Тобыл, Есіл.
14. Бұл елдің халық саны 1990 ж.санақ бойынша 1 млрд. 134 млн. адам.
A) Бангладеш.
B) АҚШ
C) Ресей.
D) Үндістан.
E) Қытай.
15. Кенді Алтай металлургиясының дамуына күшті әсер еткен теміржол.
A) Орынбор-Ташкент.
B) Петропавл-Шу.
C) Қостанай-Барнаул.
D) Түркістан-Сібір.
E) Қарталы-Павлодар.
16. Марқакөл қорығы орналасқан облыс :
A) Орталық Қазақстан.
B) Солтүстік Қазақстан.
C) Шығыс Қазақстан.
D) Батыс Қазақстан.
E) Оңтүстік Қазақстан.
17. Қазақстанның шөлейт зонасының топырағы:
A) Сұр топырақ.
B) Қара топырақ.
C) Ферралитті топырақ.
D) Ашық қызғылт топырақ.
E) Сұр, қоңыр топырақ.
18. Еуразияның солтүстік орман зонасының өсімдік түрлері:
A) аралас орман.
B) бұталар.
C) жалпақ жапырақты ормандар.
D) ылғалды ормандардың кезектесіп келуі.
E) мәңгі жасыл қылқан жапырақты ормандар.
19. Ерлер саны басым елдер.
A) ТМД.
B) Солтүстік Америка.
C) Үндістан, Қытай.
D) Австралия.
E) АҚШ, Канада.
20. Ауыл шаруашылығына жарамды жерлердің басым көпшілігі:
A) Мал жайылымы.
B) Жыртуға жарамды жерлер.
C) Шабындық.
D) Бау.
E) Тыңайған жерлер.
21. XX ғасырдың 2-ші жартысы Африкаға ... әкелді.
A) социалистік жолмен дамуды
B) дамыған ел болуды
C) тәуелсіздікті
D) экспорттық тауарлар шығаруды
E) отаршылдық
22. Бірнеше СЭС салынған өзен.
A) Үлкен және Кіші Алматы.
B) Ертіс.
C) Әмудария.
D) Іле, Үлбі.
E) Тобыл, Жайық.
23. АҚШ-тың саяси астанасы:
A) Вашингтон.
B) Нью-Йорк.
C) Питсоург.
D) Сан-Франциско.
E) Сан-Диего.
24. Халықаралық стандарт деңгейіне сай пресс-автомат зауыты-
A) Талдықорғанда.
B) Шымкентте.
C) Өскеменде.
D) Таразда.
E) Алматыда.
25. Темір кен қоры мол мемлекет:
A) Бразилия.
B) Мексика.
C) Аргентина.
D) Венесуэла.
E) Перу.
26. Қазақстанның тәуелсіздігін бірінші болып қолдаған мемлекет:
A) Үндістан.
B) Түркия.
C) Корея.
D) АҚШ.
E) Германия.
27. Жаңа игерілген негізгі аудан:
A) Қырым түбегі.
B) Флорида.
C) Азияның оңтүстігі.
D) Австралияның шығысы.
E) Канаданың солтүстігі.
28. Жәйрем полиметалл кен байыту комбинаты-
A) Оңтүстік Қазақстанда .
B) Шығыс Қазақстанда.
C) Орталық Қазақстанда.
D) Батыс Қазақстанда.
E) Солтүстік Қазақстанда.
29. Еуропадағы ең ұзын "Күн автомобиль жолы" (1200 км) салынған ел:
A) Германия.
B) Норвегия.
C) Италия.
D) Испания.
E) Франция.
30. Қазақстан климатына әсер ететін мұхиттар.
A) Солтүстік Мұзды, Атлант.
B) Тынық, Солтүстік Мұзды.
C) Тынық, Үнді.
D) Атлант, Тынық.
E) Үнді, Солтүстік Мұзды.
39-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Д‰ние ж‰зін т±њѓыш айналып шықан экспедицияны ... басқарѓан. A) Васко да Гама
B) Х. Колумб
C) Ф.Ф. Беллинсгаузен
D) Ф. Магеллан
E) М. Н. Лазарев
2. Т‰сі мен басқа да сыртқы белгілері µзара ±қсас адамдар тобы
A) ±лт
B) елді мекен
C) халық
D) монголоидтар
E) нәсіл
3. Қазақстанның түсті металлургия орталықтары :
A) Талғар, Талдықорған
B) Тараз, Шымкент
C) Ақтау, Атырау
D) Балқаш, Жезқазған
E) Аягөз, Алматы
4. Тынық м±хиттының батысындаѓы кейде соғатын жойқын дауыл
A) Пассат
B) Муссон
C) Тайфун
D) Соқпа толқын
E) Бриз
5. Жер бетіне к‰н сәулесініњ әрт‰рлі т‰суі
A) желден
B) м±хиттан
C) ауадан
D) ағыстан
E) жердіњ шар тәрізділігінен
6. Бурабай курорты орналасқан тау.
A) Баянауыл.
B) Көкшетау.
C) Маңғыстау.
D) Қарқаралы.
E) Мұғалжар.
7. Көліктің жұмыс нәтижесін анықтайтын көрсеткіш:
A) Жүк айналымы.
B) Өнімнің өзіндік құны.
C) Бір сағаттағы өндірілген өнім.
D) Өнімге жұмсалған шығын.
E) Жұмысшы саны.
8. Ауа райын болжайтын адамдар.
A) Гляциолоролог.
B) Гидрологтар.
C) Геологтар.
D) Экологтар.
E) Синоптиктер.
9. Күнделікті тұрмысқа қажетті техника, теледидар, т.б. өнімдер шығарылады:
A) Аягөзде.
B) Семейде.
C) Астанада.
D) Алматыда.
E) Петропавлда.
10. Жердің ішкі құрылысы:
A) Мантия, гидросфера, литосфера.
B) Ядро, мантия, жер қыртысы.
C) Атмосфера, ядро, биосфера.
D) Литосфера, биосфера, атмосфера.
E) Атмосфера, биосфера, гидросфера.
11. Халқының саны жөнінен алдыңғы орындағы мемлекет:
A) Жапония.
B) Пәкістан.
C) Бангладеш.
D) Үндістан.
E) Қытай.
12. Жер бетінің жоғарғы құнарлы қабаты:
A) Магма.
B) Жер бедері.
C) Топырақ.
D) Литосфера.
E) Биосфера.
13. Каспий теңізінің өзендері.
A) Іле, Шу.
B) Ертіс, Сырдария.
C) Жайық, Жем.
D) Сағыз, Қаратал.
E) Есіл, Тобыл.
14. Қазақстан Ғылым Академиясының Тұңғыш Президенті, Лениндік және Мемлекеттік сыйлықтардың лауреаты.
A) Қаныш Сәтбаев.
B) П.П. Семенов-Тян-Шанский.
C) И.В. Мушкетов.
D) Әл-Фараби.
E) Шоқан Уәлиханов.
15. Өндірістің өнім шығаруға бөлетін шығыны (теңгемен есептегенде) ... деп аталады.
A) ұлттық табыс
B) кіріктіру (интеграция)
C) өзіндік құн
D) мамандану
E) жеке бір салаға мамандану
16. Қандай табиғат зонасында булану жоғары:
A) Орманда.
B) Шөлейтте.
C) Орманды далада.
D) Далада.
E) Тауда.
17. Лениногор мен Зырянда өндірілетін кендер:
A) Боксит.
B) Марганец.
C) Темір.
D) Полиметалл.
E) Фосфор.
18. Азия елдеріндегі ірі агломерация:
A) Токио.
B) Стамбул.
C) Дели.
D) Бомбей.
E) Джакарта.
19. Еyропаның “орман цехы”:
A) Швеция.
B) Исландия.
C) Австрия.
D) Ұлыбритания.
E) Германия.
20. Адам қай қабықтың бөлігі?
A) Гидросфераның.
B) Табиғат кешенінің.
C) Литосфераның.
D) Табиғат компонентінің.
E) Биосфераның.
21. Дүниежүзілік шаруашылық қалыптасқан уақыт:
A) XIX ғ. аяғы – XX ғ. басында.
B) XVIII ғ. басында.
C) XIX ғ. ортасында.
D) XX ғ. I-жартысында.
E) XX ғ. II-ортасында.
22. Аграрлық өнеркәсіп кешені дегеніміз -
A) Ауыл шаруашылығын интенсивтендіру.
B) Ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өндеу, сақтау, тұтынушыға жеткізу.
C) Нарықтық экономикаға көшу.
D) Мал шаруашылығынның өсімділігін арттыру.
E) Жаңа әлеуметтік құрылым.
23. Ауыр түсті металдар:
A) Ванадий, вольфрам, бериллий.
B) Мыс, қорғасын, мырыш.
C) Күміс, титан, никель.
D) Платина, магний, молибден.
E) Алтын, алюминий, қалайы.
24. Жер көлемі 3 млн. шаршы шақырымнан астам елдер.
A) 6
B) 9
C) 10
D) 7
E) 8
25. Маргарин, ашытқы, шай фабрикалары орналасқан қала:
A) Атырау.
B) Шымкент.
C) Жамбыл.
D) Астана.
E) Алматы.
26. Белгілі бір өнім жасап шығаруға бірлесе қатысатын кәсіпорындар арасындағы өндірістік байланыстар:
A) Құрамдастыру.
B) Мамандандыру
C) Кооперативтіндіру.
D) Ауданаралық географиялық еңбек бөлінісі.
E) Шоғырландыру.
27. Жер шарындағы кең бұғаз:
A) Магелланов.
B) Гибралтар.
C) Дрейк.
D) Босфор.
E) Берингов.
28. Халық санының азаюы тән елдер:
A) Египет, Эфиопия, Нигерия.
B) Ұлыбритания, Австрия, Германия.
C) Испания, Португалия, Франция.
D) Үндістан, Нидерланды, Латвия.
E) Қытай, Венгрия, Швеция.
29. Астанасы Веллингтон:
A) Мариан аралдары.
B) Бисмарк архипелагі.
C) Жаңа Гвинея.
D) Жаңа Зеландия.
E) Жаңа Каледония.
30. Гималай тауларындағы субальпілік биік шөптесін шалғындар ... биіктікті алып жатыр.
A) 3500 м - 4500 м
B) 5000 м - 5500 м
C) 4000 м - 5000 м
D) 2500 м - 3000 м
E) 3000 м - 3500 м
40-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Қазақстанмен неше ел шектеседі: A) 4
B) 1
C) 3
D) 2
E) 5
2. Ауаныњ жер бетіне және ондаѓы барлық заттарѓа т‰сіретін к‰ші
A) жел
B) атмосфералық қысым
C) атмосфералық жауын-шашын
D) климат
E) ауа массасы
3. Солтүстіктен оңтүстікке қарай өтетін трансқазақстан магистралі:
A) Қарталы-Павлодар
B) Қарағанды-Петропавл
C) Түркістан-Сібір
D) Астана-Қарағанды
E) Петропавл-Шу
4. Жер қыртысының тегіс емес беткі қабығы.
A) жер бедері
B) тау тізбегі
C) м±хит т‰бі
D) жазықтар
E) ш±њѓыма
5. Қызыл теңіздің тұздылығы :
A) 370/00
B) 340/00
C) 420/00
D) 410/00
E) 36 0/00
6. Қазақстанның аласа таулары:
A) Сарыарқа және Алтай.
B) Маңғыстау және Мұғалжар.
C) Тарбағатай және Тянь-Шань.
D) Алтай және Мұғалжар.
E) Жоңғар және Іле Алатауы.
7. Қара металлургияның негізгі шикізаты -
A) Қорғасын.
B) Қорытпалар.
C) Шойын.
D) Болат.
E) Темір кені.
8. Табиғатты қорғау туралы халық мақалы.
A) “Еңбегіне қарай - өнбегі”.
B) “Еңбектің наны тәтті”.
C) “Не ексең, соны орасың”.
D) “Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей”.
E) “Өз ұясын ластаған құс жаман”.
9. Монголоидтардың ...
A) терісінің түсі сары, шашы тік ашық түсті, көзі қысыңқы, бет сүйегі шығыңқы.
B) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік.
C) терісінің түсі қара, көзі ашық.
D) терісінің түсі сары, шашы тік ашық, көзі жасыл.
E) терісінің түсі сарғыш, шашы бұйра, көзі ашық.
10. Электр энергиясының артықшылықтарының бірі:
A) Шикізатқа тәуелді.
B) Қашықтыққа жеткізіп отыру.
C) Темір жолмен тасымалдау.
D) Автомобиль көлігімен тасымалдау.
E) Тасымалдау кезінде көп шығынға ұшырау.
11. Қазақстанның маңызды рекреациялық аудандары:
A) Атырау, Көкшетау, Ақтау.
B) Көкшетау, Ұлытау, Семей.
C) Қарағанды, Іле, Жоңғар Алатауы.
D) Көкшетау, Іле, Жоңғар Алатауы, Алтай.
E) Алтай, Қостанай, Арқалық.
12. Азиядағы экономикасы жоғары дамыған ел:
A) Үндістан.
B) Қытай.
C) Ауғанстан.
D) Жапония.
E) Иран.
13. Ауа райы болжамы жасалатын карта.
A) Физикалық карта.
B) Циклон және антициклон қозғалысы картасы.
C) Ауа температурасы және жауын-шашын картасы.
D) Топырақ картасы.
E) Синоптикалық карта.
14. Қазақстанның ең ірі су қоймасы -
A) Шардара.
B) Теміртау.
C) Бұқтырма.
D) Вячеслав.
E) Қапшағай.
15. Австралияның ауыл шаруашылығының маманданған саласы:
A) Балық аулау.
B) Құс өсіру.
C) Ірі қара мал өсіру.
D) Қой өсіру.
E) Егіншілік.
16. Дүние жүзінде ұлттық шаруашылықтардың тарихи қалыптасқан жиынтығы:
A) Азияның шаруашылығы.
B) Қазақстан шаруашылығы.
C) Латын Америка шарушылығы.
D) Дүниежүзілік шаруашылық.
E) Аймақтық шаруашылық.
17. Тіс шаятын паста өндіретін зауыт:
A) Ақтауда.
B) Оралда.
C) Жезқазғанда.
D) Зырянда.
E) Ақтөбеде.
18. Каспий маңы жазығының ең негізгі кеніштері:
A) Қоңырат пен Саяқ.
B) Екібазтұз бен Майқайың.
C) Қашар мен Рудный.
D) Теңіз бен Қарашығанақ.
E) Жезді мен Аят.
19. Топырағы құнарлы табиғат зонасы:
A) Тропиктік орман зонасы.
B) Дала зонасы.
C) Тайга зонасы.
D) Тундра зонасы.
E) Батпақты жер.
20. Африканың солтүстігінде қай дін басым:
A) Индуизм.
B) Христиан.
C) Будда.
D) Проваславия.
E) Ислам.
21. Қазақстандағы басты техникалық дақылдар:
A) Шитті мақта, қант қызылшасы.
B) Зығыр, шитті мақта.
C) Күнбағыс, күріш.
D) Қант қызылшасы, картоп.
E) Томат, қияр.
22. Жергілікті жердің планы дегеніміз -
A) жергілікті ортаның схемасы.
B) жергілікті ортаның түсірілуі.
C) жергілікті жердің масштабпен алған сызбасы.
D) аэрофото тусіру.
E) жергілікті ортаның суреті.
23. Дүниежүзіндегі ең көне конституциялық монархия.
A) Венгрия.
B) Италия.
C) Камбоджа.
D) Ұлыбритания.
E) Португалия.
24. Құрлықтағы табиғи ойпаңдарға жиналған су:
A) Көл.
B) Мұхит.
C) Өзен.
D) Теңіз.
E) Батпақ.
25. Қазақстан ... қорынан дүниежүзінде бірінші орында.
A) хромның
B) мырыштың
C) қорғасынның
D) никельдің
E) марганецтің
26. Темір кен қоры мол мемлекет:
A) Аргентина.
B) Венесуэла.
C) Бразилия.
D) Перу.
E) Мексика.
27. Маргарин, ашытқы, шай фабрикалары орналасқан қала:
A) Атырау.
B) Жамбыл.
C) Алматы.
D) Шымкент.
E) Астана.
28. Кокстелетін көмір, темір кендері ... қалыптастырады.
A) түсті металлургияны
B) қара металлургияны
C) отын-энергетикасын
D) химия өнеркәсібін
E) машина жасауды
29. Жер көлемі 2,7 млн. ш.ш., халық саны 16,5 млн. адам болғандағы халықтың орналасуының орташа тығыздығы.
A) 1 ш.ш-ға – 7,8 адам.
B) 1 ш.ш-ға – 6 адам.
C) 1 ш.ш-ға – 0,8 адам.
D) 1 ш.ш-ға – 3 адам.
E) 1 ш.ш-ға – 0,1 адам.
30. Қазақстан аумағындағы жас қорық:
A) Ақсу-Жабағлы.
B) Наурызым.
C) Алакөл.
D) Марқакөл.
E) Қорағалжын.
41-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Екі тау жотаның ортасындағы ойыс : A) қырқа
B) таулы өлке
C) аңғар
D) ойпат
E) жазық
2. Қ±рлықтыњ жалпы көлемі (млн. км2):
A) 310
B) 149
C) 350
D) 220
E) 225
3. Солт‰стік м±зды м±хит аралы
A) ¦лыбритания
B) Жања Жер
C) Жања Гвинея
D) Гавай
E) Жања Зеландия
4. Картадаѓы немесе пландаѓы қашықтықтыњ жердегі қашықтықтан неше есе кіші екенін кµрсететін бµлшек сан
A) Масштаб
B) Горизонтальдар
C) Азимут
D) Абсолют биіктік
E) Салыстырмалы биіктік
5. Қазақстан шектеспейтін мемлекет
A) ¤збекстан
B) Қытай
C) Ресей
D) Монѓолия
E) Т‰ркіменстан
6. Жер бетінің жоғарғы құнарлы қабаты:
A) Топырақ.
B) Биосфера.
C) Жер бедері.
D) Литосфера.
E) Магма.
7. Еyропаның ірі өзен артериясы:
A) Луара.
B) Дунай.
C) Прут.
D) Темза.
E) Сена.
8. Оңтүстік Америкадағы ең ірі мемлекеттің астанасы:
A) Буэнос-Айрес.
B) Рио-де-Жанейро.
C) Тегусигальпа.
D) Бразилиа.
E) Каракас.
9. Қазақстанның дала зонасының ірі құсы.
A) Кекілік.
B) Бірқазан.
C) Шағала.
D) Дуадақ.
E) Қырғауыл.
10. Елдегі демографиялық саясат ... байланысты.
A) табиғат байлықтарына.
B) табиғат жағдайына.
C) білімге.
D) халықтың санына және оның табиғи өсуіне.
E) мәдениетке.
11. Қазақстанның ең ірі су қоймасы -
A) Шардара.
B) Вячеслав.
C) Бұқтырма.
D) Теміртау.
E) Қапшағай.
12. Жұмыс күшін тартатын негізгі үш оpталық.
A) Африка.
B) Кариб бассейні елдері.
C) Батыс Еуропа, АҚШ, Парсы шығанағы елдері.
D) Латын Америкасы елдері.
E) Үндістан, Жапония, Индонезия.
13. Құрлықтағы табиғат зоналарының түзілуі ... байланысты.
A) дүниежүзілік мұхит пен жер бетіндегі сулардың күйіне
B) адамның аумақты игеру дәрежесіне
C) жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің ара қатынасына
D) жазықтар және таулы аймақтардың ара қатынасына
E) климатқа, географиялық ендікке
14. Қазақстандағы миллионер-қала.
A) Қарағанды.
B) Астана.
C) Алматы.
D) Орал.
E) Тараз.
15. Қазақстандағы мұнайдың бірінші ашылған кен орны.
A) Жетібай.
B) Доссор.
C) Құлсары.
D) Теңіз.
E) Қаламқас.
16. «Рахманов бұлағы» ... орналасқан.
A) Кетмен жотасында
B) Қазақтың ұсақ шоқыларында
C) Алтайда
D) Іле Алатауында
E) Қаратау тауларында
17. Судың толысуы мен қайтуы ... болады.
A) желден
B) айдын тартуынан
C) жердің әр түрлі қабаттарының температурасынан
D) ағыстан
E) жер сілкінісінен
18. Қазақстанның оңтүстігінде қаңтар айының орташа температурасы.
A) -10 С
B) –7 С
C) –8 С
D) –2 С
E) –5С
19. Қазақстан Республикасының суармалы егіншілігі дамыған аумағы:
A) Оңтүстік.
B) Шығыс.
C) Батыс.
D) Солтүстік.
E) Орталық.
20. Қымызбен емдейтін курорт-
A) Рахман қайнары.
B) Мойылды.
C) Қапал Арасан.
D) Алма Арасан.
E) Бурабай.
21. Қазақстан қорықтарының саны.
A) 5.
B) 7.
C) 6.
D) 4.
E) 9.
22. Австралияның ауыл шаруашылығының маманданған саласы:
A) Ірі қара мал өсіру.
B) Егіншілік.
C) Балық аулау.
D) Құс өсіру.
E) Қой өсіру.
23. Өскемен қаласы қалыптасқан жыл:
A) 1915 жыл.
B) 1920 жыл.
C) 1901 жыл.
D) 1820 жыл.
E) 1720 жыл.
24. Солтүстік Қазақстанның машина жасау саласы ... қызмет етеді.
A) тау-кен өндірісіне
B) ауыл шаруашылығына
C) түсті металлургияға
D) мұнай өндіруге
E) қара металлургияға
25. Негізгі көмір және мұнай кен орындары кездесетін жерлер:
A) Еуропада.
B) Австралияда.
C) Оңтүстік жарты шарда.
D) Солтүстік жарты шарда.
E) Антарктидада.
26. Термалды суды кең көлемде пайдаланатын ел:
A) Исландия.
B) Швейцария.
C) Бразилия.
D) Финляндия.
E) Франция.
27. Қазақстанның тәуелсіздігін бірінші болып қолдаған мемлекет:
A) Корея.
B) АҚШ.
C) Үндістан.
D) Германия.
E) Түркия.
28. Адамдардың жаңа жерге қоныстанудың нәтижесінде ... дамыды.
A) егіншілік пен мал шаруашылығы
B) теңіз транспорты
C) қала санының өсуі
D) селекциялық жұмыстар
E) пайдалы қазбаларды игеру
29. Дүниежүзінде кең тараған иудаизм, христиан, ислам діндерінің шыққан жері:
A) Орталық Азия.
B) Шығыс Азия.
C) Оңтүстік-Батыс Азия.
D) Оңтүстік-Шығыс Азия.
E) Оңтүстік Азия.
30. Республикамыздың көлік кешенін ... құрайды.
A) темір жол, автомобиль жолы, әуе, су, құбыр жолдары, телекоммуникация
B) әуе жолы, темір жол, су, құбыр жолдары
C) құбыр, құрлық жолдары
D) құрлық, су жолдары
E) телекоммуникация, әуе жолдары
42-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Кµкжиектіњ негізгі т±стары A) 32
B) 4
C) 8
D) 10
E) 16
2. Қазақстанда ауыл шаруашылық техникалары ... шығарылады.
A) орталықта
B) солт‰стікте
C) шыѓыста
D) оњт‰стікте
E) батыста
3. Жезқазѓандаѓы мыс кенін ашқан
A) Ш.Уәлиханов
B) Л.Берг
C) И.Мушкетов
D) П.Семенов
E) Қ.Сәтбаев
4. Папуастар мекендейтін негізгі ареал:
A) Австралия
B) Жаңа Зеландия
C) Мадагаскар
D) Тасмания
E) Жаңа Гвинея
5. Ауа райының белгілі бір жерге тән көпжылдық режимі:
A) ылғалдылық
B) ауа температурасының ауытқуы
C) ауа райы
D) жел
E) климат
6. Каспий қайраңының негізгі байлығы.
A) Мұнай, газ.
B) Фосфориттер.
C) Көмір, мұнай.
D) Темір рудалары.
E) Мыс рудалары.
7. Орыстар, украиндар, белорустар ... нәсілдеріне жатады.
A) австралид
B) экваторлық
C) европалық
D) аралас
E) монголоид
8. Трансамазонка тас жолы материктің қай тұстарын қосады:
A) Батыс пен Шығыс.
B) Солтүстік шығыс пен Оңтүстік.
C) Оңтүстік шығыс пен Батыс.
D) Солтүстік пен Оңтүстік.
E) Оңтүстік пен Батыс.
9. Қызғылт күрең топырақтың құнарлы жерлерi ... жарамды.
A) мал шаруашылығына
B) бау-бақшаға
C) егiн шаруашылығына
D) шабындыққа
E) бұғы шаруашылығына
10. Қытай тілінен аударғанда «Тянь-Шань» тауының мағынасы.
A) Әлем шатыры.
B) Қарлар мекені.
C) Мыс таулар.
D) Тәңір шыңы.
E) Алтын таулар.
11. Сағасы жоқ (құмға сіңіп кететін) өзен.
A) Шу.
B) Іле.
C) Тобыл.
D) Қаратал.
E) Жайық.
12. Жердің ең жоғарғы, жұқа, қатты қабаты:
A) ионосфера.
B) гидросфера.
C) атмосфера.
D) литосфера.
E) биосфера.
13. Қазақстанның ішкі көшіп-қонуы басым қалалары:
A) Қостанай, Ақтау, Семей.
B) Маңғыстау, Тараз.
C) Тараз, Арқалық.
D) Астана, Павлодар, Алматы.
E) Алматы, Өскемен.
14. Дүние жүзінде ең көп таралған тіл.
A) Түркі.
B) Француз.
C) Хинди.
D) Жапон.
E) Ағылшын.
15. Арктикалық ауа массасы қыста ... әсер етеді.
A) антарктикалық белдеуге
B) тек қана қоңыржай белдеуге
C) субарктикалық белдеуге
D) субантарктикалық белдеуге
E) тек қана арктикалық белдеуге
16. Австралияның ауыл шаруашылығының маманданған саласы:
A) Балық аулау.
B) Құс өсіру.
C) Егіншілік.
D) Қой өсіру.
E) Ірі қара мал өсіру.
17. Жазықтардағы табиғат зонасының ауысуын ... деп атайды.
A) ендік зоналылық.
B) антропогендік кешен.
C) биіктік зоналылық.
D) ландшафт.
E) географиялық қабық.
18. Қазақстан Республикасында күздік бидай егетін ауданы:
A) Батыс.
B) Шығыс.
C) Оңтүстік.
D) Оңтүстік-батыс.
E) Солтүстік-шығыс.
19. Химия өнеркәсібінің салалық құрамы:
A) Металургия қалдықтары кен химиясы, негізгі химия.
B) Табиғи шикізат, кен химиясы.
C) Фосфорит қоры, органикалық синтез химиясы.
D) Түсті металдар, негізгі химия.
E) Кен химиясы, негізгі химия, органикалық синтез химиясы.
20. Барлық көлік түрлерінің жиынтығы:
A) Байланыс.
B) Өнеркәсіп.
C) Көлік кешені.
D) Мәдениет.
E) Ауыл шаруашылығы.
21. Темекі өсірілетін облыс:
A) Алматы.
B) Жамбыл.
C) Қарағанды.
D) Қызылорда.
E) Маңғыстау.
22. АҚШ-тың жас экономикалық макроауданы:
A) Солтүстік.
B) Батыс.
C) Солтүстік шығыс .
D) Оңтүстік.
E) Орталық Батыс.
23. Біздің планетада тіршілік қашан пайда болды?
A) 570 млн. жыл бұрын.
B) Төрттік кезеңде.
C) Адамның пайда болуымен бірге.
D) 4 - 4,5 млрд. жыл бұрын.
E) 3 млрд. жыл бұрын шамасында.
24. Маңызды халықаралық теңіздік канал:
A) Панама.
B) Беломор-Балтық.
C) Кильский.
D) Қарақұм.
E) Волго-Дон.
25. Комбинат дегеніміз ...
A) пайдалы қазбалардың кен орнын барлау, өндіру және байыту кешендері.
B) орталыққа бағындырылған, технологиялық процестері біріктірілген кәсіпорындар тобы.
C) шаруашылық салалары мен өндірісті орналастыру.
D) жоғары өнім беретін кәсіпорын.
E) шаруашылық салалары арасындағы байланыс.
26. Үндістанның басты бидай егістігі:
A) Варанаси.
B) Аллахабад.
C) Панна.
D) Пенджаб.
E) Бхакра.
27. Қалайы-вольфрам белдеуі орналасқан аймақтар:
A) Оңтүстік-Батыс Азия.
B) Еуропа.
C) Оңтүстік-Шығыс Азия.
D) Орталық Азия.
E) Оңтүстік Азия.
28. Орал қаласында ... шығарылады.
A) мұнай өнеркәсібі үшін жабдықтар
B) механикалық арматура, жел двигательдері
C) құрылыс жабдықтары
D) рентген аппаратурасы
E) ауыл шаруашылық машиналары
29. Қазақстанның жазықты аласа таулы бөліктерінде жауын-шашынның таралу заңдылықтары:
A) Солтүстіктен оңтүстікке қарай азаяды, батыстан шығысқа қарай жауын-шашын мөлшері кемиді.
B) Шығыстан батысқа, солтүстіктен оңтүстікке қарай жауын-шашын көбейеді.
C) Жауын-шашын біркелкі таралады.
D) Оңтүстіктен солтүстікке, батыстан шығысқа қарай жауын-шашын көбейеді.
E) Оңтүстіктен-солтүстікке, шығыстан бастықа қарай жауын-шашын көбейеді.
30. Орманды дала зонасындағы мал шаруашылығының негізгі даму бағытын көрсет:
A) Сүтті мал шаруашылығы.
B) Етті-сүтті мал шаруашылығы.
C) Етті-жүнді мал шаруашылығы.
D) Құс шаруашылығы.
E) Етті мал шаруашылығы.
43-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Үстіңгі мантия мен жер қыртысының қалыңдығы 60км.ден 100 км-ге жететін үлкен блоктары: A) платформалар
B) литосфералық плиталар
C) тау жоталары
D) жазықтар
E) сейсмикалық белдеулер
2. Аустралияның эндемик жануары:
A) Түйе
B) Гепард
C) Қасқыр
D) Кенгуру
E) Жираф
3. Қазақстандағы облыстар саны:
A) 13
B) 19
C) 15
D) 14
E) 18
4. Шығыс Қазақстанда өндірлетін техникалық дақылдар
A) зығыр
B) күнбағыс
C) қант қызылшасы
D) темекі
E) мақта
5. Тірі организмдер қабығы :
A) гидросфера
B) литосфера
C) тропосфера
D) биосфера
E) атмосфера
6. Қалдық қалдырмайтын өнеркәсіп саласы.
A) Ағаш өңдеу.
B) Жеңіл.
C) Металлургия.
D) Тамақ.
E) Химия.
7. Кен өндіру, металл қорытумен айналысатын ауыр өнеркәсіп саласы:
A) Ауыл шаруашылығы.
B) Тамақ өнеркәсібі.
C) Металлургия.
D) Көлік.
E) Машина жасау.
8. Жер бетінің жоғарғы құнарлы қабаты:
A) Топырақ.
B) Литосфера.
C) Биосфера.
D) Жер бедері.
E) Магма.
9. Европалық нәсілге жататын халықтар ... тұрады.
A) Антарктидадан басқа барлық материктерде
B) Тек Еуропада
C) Тек Солтүстік Америкада
D) Аустралияда
E) Оңтүстік Америкада
10. БҰҰ-ның штаб-пәтері:
A) Римде.
B) Вашингтонда.
C) Лондонда.
D) Нью-Йоркте.
E) Парижде.
11. Бірінші болып дүние жүзін айналып жүзіп шыққан адам
A) Дж. Кук.
B) М. Поло.
C) А. Веспуччи.
D) Х. Колумб.
E) Ф. Магеллан.
12. Үгілу дегеніміз:
A) тау жыныстарының күйреуі.
B) жыныстардың жиналуы барысында отыруы.
C) жел жұмысы.
D) циклонның әсері.
E) қатты жыныстарды жел арқылы ауыстыруы.
13. Қазақстанда ғылыми-техникалық прогресінде жетекші роль атқаратын сала.
A) Машина жасау.
B) Отын өнеркәсібі.
C) Металлургия.
D) Жеңіл өнеркәсіп.
E) Ағаш өңдеу.
14. Малдардың қырылуы.
A) Жұт.
B) Шығын.
C) Дағдарыс.
D) Аштық.
E) Құрғақ жел.
15. Суэцк каналы…
A) Эфиопиянікі.
B) Египеттікі.
C) Израильдікі.
D) Сириянікі.
E) Иорданиянікі.
16. Апартеид ол:
A) Дінінің бір түрі.
B) Ұлттардың достастығы.
C) Нәсілдік кемсітушіліктің шектен шыққан формасы.
D) Халықтың ұдайы өсуінің I-і түрі.
E) Нәсілдер теңдігі.
17. Республиканың газ қоры шоғырланған жерді атаңыз:
A) Шымкентте.
B) Алтайда.
C) Сарыарқада.
D) Қостанайда.
E) Маңғыстауда.
18. Қазақстан территориясындағы Ертіс өзенінің ұзындығы.
A) 1800 км.
B) 1650 км.
C) 1700 км.
D) 1600 км.
E) 1750 км.
19. Батыс Еyропаның ең «ұзын» елі:
A) Швеция.
B) Франция.
C) Италия.
D) Финляндия.
E) Норвегия.
20. Ауыл шаруашылығына жарамды жерлердің басым көпшілігі:
A) Жыртуға жарамды жерлер.
B) Тыңайған жерлер.
C) Бау.
D) Шабындық.
E) Мал жайылымы.
21. 1966 жылы қатты жер сілкінісіне ұшыраған Өзбекстандағы қала:
A) Шыршық.
B) Ташкент.
C) Бұқара.
D) Бекабад.
E) Самарқанд.
22. Халқының көбі ауылдық жерде тұратын елдер
A) Шығыс Еуропа
B) Шығыс және Оңтүстік Азия
C) Латын Америкасы
D) Аустралия
E) Батыс Еуропа
23. Дүние жүзінде робот жасау және пайдаланудан I орында:
A) Жапония.
B) Италия.
C) АҚШ
D) Канада.
E) Финляндия.
24. Қазақстанда темір жол және автомобиль жолдарымен жүк тасымалдау жалпы жүк тасымалының ... құрайды.
A) 60 %
B) 80 %
C) 50 %
D) 99 %
E) 75 %
25. Сауыр тауындағы қоңыр көмірдің кен орны.
A) Майқайың.
B) Кендірлік.
C) Қоңырат.
D) Саяқ.
E) Майкүбі.
26. Тау жүйелері түзілмеген, бұзылу әрекеті күшті жүрген эра:
A) Кайназой.
B) Протерозой.
C) Мезозой.
D) Палеозой.
E) Архей.
27. Географиялық қабық компоненттерінің біртұтас болып келу себебі ... байланысты.
A) жердің орбиталық қозғалысына.
B) өсімдіктерден оттегінің бөлінуіне.
C) зат және энергия айналымына.
D) температура режимі мен жауын-шашын мөлшеріне.
E) күнмен түннің ауысуына.
28. Альпі тауларындағы шыршалы ормандардың биіктік белдеуі ... басталады.
A) 2300 м
B) 500 м
C) 1500 м
D) 2000 м
E) 700 м
29. Өскеменде әйелдер еңбегін пайдалану мақсатында салынған комбинат-
A) Текемет.
B) Мақта - мата.
C) Шұлық-трикотаж.
D) Тігін-трикотаж.
E) Жібек маталар.
30. Үстірттік муфлон бұл -
A) Алажолақты күзен.
B) Тау ешкісі.
C) Ұзын тікенді кірпі.
D) Жабайы қой.
E) Жайран.
44-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Тәуліктегі ауа қубылысы: A) Ауа райы
B) Жауын шашын
C) Ауа массалары
D) Жергілікті желдер
E) Климат
2. Кабель шығаратын зауытты бар қала:
A) Семей
B) Көкшетау
C) Арқалық
D) Талдықорған
E) Астана
3. Глобусты алғаш жасаған ғалым:
A) Х.Колумб
B) Ш.Уалиханов
C) Ф.Магеллан
D) М.Бехайм
E) Р.Пири
4. Солт‰стік м±зды м±хитыныњ органикалық д‰ниеге бай бµлігі ... маңында.
A) Солт‰стік полюс
B) Поляр
C) Солт‰стік Америка
D) Атлант м±хиты
E) Греландия мањында
5. Жер бетіне шығып төгілген магма:
A) кратер
B) гейзер
C) жанартау
D) лава
E) ядро
6. Республиканың қай аймағында халық басым қоныстанған:
A) Солтүстік-батысында.
B) Орталығында.
C) Шығысында, Батысында.
D) Солтүстігінде, Шығысында.
E) Оңтүстігінде және Солтүстігінде.
7. Қазақстанның маңызды рекреациялық аудандары:
A) Алтай, Қостанай, Арқалық.
B) Қарағанды, Іле, Жоңғар Алатауы.
C) Атырау, Көкшетау, Ақтау.
D) Көкшетау, Ұлытау, Семей.
E) Көкшетау, Іле, Жоңғар Алатауы, Алтай.
8. Қоғамның табиғатқа «қысымы» кенет артқан ғасыр:
A) XVII ғ.
B) XIX ғ.
C) XX ғ.
D) XV ғ.
E) XVI ғ.
9. Жапониядағы халықаралық мамандану саласы:
A) Түсті металлургия.
B) Тау-кен.
C) Автомобиль жасау, кеме жасау.
D) Өзен кемелерін жасау.
E) Уран өнеркәсібі.
10. Жұмыс күшін тартатын негізгі үш оpталық.
A) Үндістан, Жапония, Индонезия.
B) Латын Америкасы елдері.
C) Африка.
D) Кариб бассейні елдері.
E) Батыс Еуропа, АҚШ, Парсы шығанағы елдері.
11. Тарихи кезеңдерде нәсілдік белгілердің қалыптасуына ... әсер етті.
A) ақыл-ой қабілеті.
B) қоршаған орта.
C) экономикалық даму.
D) халықтардың дамуы.
E) қоғамның дамуы.
12. Құрлықтағы табиғат зоналарының түзілуі ... байланысты.
A) адамның аумақты игеру дәрежесіне
B) дүниежүзілік мұхит пен жер бетіндегі сулардың күйіне
C) жазықтар және таулы аймақтардың ара қатынасына
D) климатқа, географиялық ендікке
E) жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің ара қатынасына
13. Қаратопырақ Қазақстанның …
A) оңтүстік бөлігінде.
B) орталық бөлігінде.
C) батыс бөлігінде.
D) шығыс бөлігінде.
E) солтүстік бөлігінде.
14. Географиялық қабық деп ... айтамыз.
A) табиғат заңдылықтарын
B) мұхиттардың заңдылығын
C) атмосфера, гидросфера, литосфера , биосфера және олардың өзара байланысы мен әрекеттесуін
D) атмосфераның жоғары қабаты, литосфераның жоғары қабаты гидросфераның өзара байланысып, әрекеттесуін
E) күн жылуы мен ылғалдың әркелкі болуын
15. АҚШ-тың “экономикалық келбеті”:
A) Қара металлургия.
B) Автомобиль жасау.
C) Энергетика.
D) Химия өнеркәсібі.
E) Тамақ өнеркәсібі.
16. Қазақсандағы басты техникалық дақылдар:
A) Шитті мақта, қант қызылшасы.
B) Зығыр, шитті мақта.
C) Томат, қияр.
D) Қант қызылшасы, картоп.
E) Күнбағыс, күріш.
17. Марқакөл қорығы орналасқан аймақ.
A) Оңтүстік.
B) Шығыс.
C) Батыс.
D) Орталық.
E) Солтүстік.
18. Қазақстан территориясында жауын-шашын көп түсетін жер.
A) Батыс Алтай.
B) Жоңғар Алатауы.
C) Каспий маңы ойпаты.
D) Тұран ойпаты.
E) Орал алды үстірті.
19. Өнімдерін адамдар ең көп пайдаланатын тамақ өнеркәсібінің бір саласы ...
A) қант
B) нан пісіру
C) балық
D) ұн тарту
E) ет өнімдері
20. Шығыс Қазақстандағы жеңіл өнеркәсіптің басты орталығы:
A) Аягөз.
B) Лениногор.
C) Өскемен.
D) Семей.
E) Зырян.
21. Солтүстік Қазақстанның машина жасау саласы ... қызмет етеді.
A) түсті металлургияға
B) ауыл шаруашылығына
C) қара металлургияға
D) тау-кен өндірісіне
E) мұнай өндіруге
22. Мұхит суының ең қауіпті ластануы:
A) Қышқылмен.
B) Радиоактивті заттармен.
C) Мұнаймен.
D) Токсикологиялық заттармен.
E) Көміртекті заттармен.
23. Шөл және шөлейт зоналарда ағатын өзендері.
A) Есіл, Тобыл.
B) Іле, Ертіс.
C) Жайық, Сағыз, Сарысу.
D) Сырдария, Қаратал.
E) Ертіс, Тобыл.
24. Еліміздің Солтүстік, Орталық және Оңтүстік аудандарын байланыстыратын магистраль-
A) Орынбор-Ташкент.
B) Петропавл-Шу.
C) Оңтүстік Сібір.
D) Орта Сібір.
E) Түркістан-Сібір.
25. Мұхиттық аралдар мемлекеттерінің ішіндегі ең дамығаны:
A) Керибати.
B) Тувалу.
C) Сүлеймен.
D) Жаңа Зеландия.
E) Фиджи.
26. Ірі жер асты су алабы кездесетін табиғат зонасы:
A) Дала.
B) Орманды дала.
C) Шөлейт.
D) Орман.
E) Шөл.
27. Ең ірі агломерация:
A) Мехико.
B) Буэнос-Айрес.
C) Дели.
D) Рио-де-Жанейро.
E) Гавана.
28. Кайназой эрасындағы дәуір:
A) Төрттік.
B) Бор
C) Палезой.
D) Протерозой.
E) Перм.
29. Литосфералық плиталардың қозғалыс жылдамдығы:
A) Жылына 1 мм-ден 1 см-ге дейін
B) Жылына 8 см
C) Жылына 7 см-ден 15-ға дейін
D) Жылына 10 см ден - 16 см-ге дейін
E) Жылына 1см-ден 6см-ге дейін
30. Омбы Кадет корпусын Шоқан Уәлиханов бітіріп шыққан жыл.
A) 1847 жыл.
B) 1856 жыл.
C) 1853 жыл.
D) 1860 жыл.
E) 1857 жыл.
45-вариант
1. Мұхиттық аралдардың халқын зерттеген ғалым A) Н. Миклухо-Маклай
B) Ф. Нансен
C) Р. Пири
D) Р. Амундсен
E) Н. Пржевальский
2. Жыл ішінде бағыттарын өзгертіп отыратын жел:
A) торнадо
B) цунами
C) бриз
D) пассат
E) муссон
3. Ірі масштабты анықтаңдар :
A) 1: 25 000
B) 1: 10 000
C) 1: 5 000
D) 1: 100 000
E) 1: 50 000
4. Құрықтың мұхитқа еніп жатқан бөлігі:
A) Арал.
B) Б±ѓаз.
C) Шыѓанақ.
D) Тењіз.
E) Кµл.
5. Алюминий зауыты бар қала:
A) Көкшетау
B) Зырян
C) Жезқазған
D) Павлодар
E) Ақтау
6. Тянь-Шань тауының ең биік шыңы Хан-Тәңірін ашқан …
A) Ш. Уәлиханов.
B) Н.М. Пржевальский.
C) П.П. Семенов-Тян-Шанский.
D) Қ.И. Сәтбаев.
E) Л.С. Берг.
7. Қазақстанның ірі су қоймалары.
A) Сергеев, Өскемен.
B) Бұқтырма, Қапшағай.
C) Өскемен, Шардара.
D) Шардара, Кеңгір.
E) Вячеслав, Сергеев.
8. Қазақстанға шет елдерден ... тасымалдайды.
A) ет, ет консервілерін
B) көмір, кокстелген көмірді
C) нан өнімдерін
D) тоқыма бұйымдарын, былғары аяқ киімдерін
E) мұнай, мұнай өнімдерін
9. Жапониядағы халықаралық мамандану саласы:
A) Түсті металлургия.
B) Уран өнеркәсібі.
C) Тау-кен.
D) Автомобиль жасау, кеме жасау.
E) Өзен кемелерін жасау.
10. Солтүстік Америка мен Оңтүстік Американы бөліп жатқан канал:
A) Панама.
B) Суэц.
C) Асуан.
D) Ертіс-Қарағанды.
E) Каракум.
11. Ең арзан электр энергия ... өндіріледі:
A) ЖЭО-да.
B) АЭС-да.
C) СЭС-да.
D) ЖЭС-да.
E) МАЭС.
12. Каспий қайраңының негізгі байлығы.
A) Фосфориттер.
B) Мыс рудалары.
C) Темір рудалары.
D) Мұнай, газ.
E) Көмір, мұнай.
13. Топырақ деп ... айтамыз.
A) таулардың үгілуін
B) құммен араласқан өсімдікті
C) жердің беткі, жұқа, құнарлы қабатын
D) шаң - тозаңды, батпақты
E) шөлдегі батпақты жерлерді
14. Метеорология … туралы ғылым.
A) мұздықтар
B) ауа райы (климат)
C) жер бедері
D) өзендер
E) топырақ
15. Өндірістің өнім шығаруға бөлетін шығыны (теңгемен есептегенде) ... деп аталады.
A) мамандану
B) кіріктіру (интеграция)
C) ұлттық табыс
D) жеке бір салаға мамандану
E) өзіндік құн
16. Ең көп балық ауланатын мұхит:
A) Дүние жүзілік.
B) Үнді.
C) Атлант.
D) Тынық.
E) Солтүстік Мұзды.
17. Орталық Қазақстанның маманданған шаруашылығы:
A) Металлургия өнеркәсібі.
B) Мұнай-өнеркәсібі.
C) Өсімдік шаруашылығы.
D) Автомобиль көлігін жасау өнеркәсібі.
E) Ағаш өнеркәсібі.
18. Пластмассаның механикалық қасиеті -
A) Мөлдір.
B) Қатты, ауыр.
C) Жұмсақ, жеңіл.
D) Жұмсақ, тез сынaды.
E) Берік, жеңіл.
19. Қытайдың экономикалық зонасы:
A) 2.
B) 4.
C) 3.
D) 7.
E) 5.
20. Қазақстандағы темекі комбинаты орналасқан қала:
A) Талдықорған.
B) Алматы.
C) Текелі.
D) Қостанай.
E) Жамбыл.
21. Ауыр түсті металдар:
A) Платина, магний, молибден.
B) Мыс, қорғасын, мырыш.
C) Ванадий, вольфрам, бериллий.
D) Күміс, титан, никель.
E) Алтын, алюминий, қалайы.
22. Австралияның мал шаруашылығының өзіне тән маңызды саласы:
A) Жылқы.
B) Құс.
C) Қой.
D) Шошқа.
E) Ірі қара.
23. Электроэнергетикасы мен түсті металлургияға қажетті машина және жабдықтар шығаратын кәсіпорындар ... орналасқан.
A) Астанада
B) Аягөзде
C) Атырауда
D) Ақтауда
E) Өскеменде
24. Кофе экспорттаушы ел:
A) Эфиопия.
B) Алжир.
C) Зимбабве.
D) Ботсвана.
E) Египет.
25. Географиялық қабықтағы ырғақтылық …
A) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен әрекеттесуі.
B) табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
C) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
D) белгілі бір құбылыстардың уақыт ішіндегі қайталануы.
E) адамдардың шаруашылық іс-әрекеттері.
26. Субарктикалық ендіктен Антарктидаға дейін созылып жатқан, экваторға таяғанда ені тарылып келген жер бетінің сулы бөлігі ... деп аталады.
A) Атлант мұхиты
B) Солтүстік мұзды мұхит
C) Тынық мұхит
D) Үнді мұхиты
E) Гвинея шығанағы
27. Қазақстан шөлдерінде жазғы уақытта құмдардың үстінің ең жоғарғы қызуы.
A) +40 дейін.
B) +50 дейін.
C) +90 дейін.
D) +100 дейін.
E) +70 дейін.
28. Аталғандардың ішіндегі ұлттық дін -
A) синтоизм, конфуциан, индуизм.
B) будда, индуизм, ламаизм.
C) ислам, христиан.
D) будда, ислам.
E) христиан, ислам, синтоизм.
29. «Қалайы белдеуіне» жататын түбек:
A) Үндістан
B) Үндіқытай
C) Кіші Азия
D) Аравия
E) Флорида
30. Астанасы Темзаның сағасында орналасқан монархиялық ел:
A) Нидерланды.
B) Испания.
C) Бельгия.
D) Дания.
E) Ұлыбритания.
46-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бедерініњ қалыптыстыратын жағдайлар A) м±хиттардыњ жақындыѓы
B) жердіњ µз осінен қозѓалуы
C) атмосфера циркуляциясы
D) жердіњ орбиталық қозѓалысы
E) ішкі және сыртқы к‰штер
2. Қазақстанның қара металлургия орталықтары:
A) Кентау, Ақтау
B) Шымкент,Тараз
C) Талдықорған, Жезді
D) Қостанай, Көкшетау
E) Ақсу, Теміртау
3. Бірінші глобусты дайындаған:
A) Бехайм
B) Эратосфен
C) Фалес
D) Птолемей
E) Аристотель
4. Халықтың саны жөнінен 1- орын алатын ел:
A) Аустралия
B) АҚШ
C) Қытай
D) ГФР
E) Үндістан
5. Антарктида ежелгі қай материктіњ қ±рамында болды
A) Лавразия
B) Америка
C) Антарктида
D) Гондвана
E) Еуразия
6. Қазақстанның батыстан шығысқа қарай созылуы.
A) 3500 км.
B) 1600 км.
C) 1200 км.
D) 4200 км.
E) 3000 км.
7. Республиканың қай аймағында халық басым қоныстанған:
A) Солтүстігінде, Шығысында.
B) Оңтүстігінде және Солтүстігінде.
C) Солтүстік-батысында.
D) Орталығында.
E) Шығысында, Батысында.
8. Құрлықтағы мұздың жиынтығы ...
A) Айсберг.
B) Фирн.
C) Жамылғы қарлар.
D) Мұздық.
E) Морена.
9. Сарыарқаның биік нүктесі.
A) Ақсоран.
B) Бесбақан.
C) Мұзтау.
D) Хан тәңірі.
E) Мұзбел.
10. Қазақстанда жетекші орынды алатын көлік-
A) Темір жол.
B) Автомобиль.
C) Теңіз, өзен.
D) Әуе.
E) Құбыр.
11. Қазақстанның ең ірі су қоймасы -
A) Теміртау.
B) Қапшағай.
C) Шардара.
D) Бұқтырма.
E) Вячеслав.
12. Жер бетіне келетін тура және шашыранды радиацияның қосындысы.
A) Шағылған радиация.
B) Жұтылған радиация.
C) Шашыранды радиация.
D) Тура радиация.
E) Жиынтық радиация.
13. Қазақ халқының дәстүрлі мал шаруашылығы:
A) Марал шаруашылығы.
B) Шошқа шаруашылығы.
C) Қой шаруашылығы.
D) Құс шаруашылығы.
E) Түйе шаруашылығы.
14. Оңтүстік-Батыс Азияның ең басты табиғи байлығы:
A) Арзан жұмыс күші.
B) Қорғасын.
C) Мұнай.
D) Көмір.
E) Мыс.
15. Кокстелген көмірді өңдеу негізінде құрылған қуатты органикалық синтез базасы:
A) Шығыс Қазақстанда.
B) Оңтүстік Қазақстанда.
C) Орталық Қазақстанда.
D) Солтүстік Қазақстанда.
E) Батыс Қазақстанда.
16. Азық-түлік жетіспеушілігі тән елдер:
A) Заир, Швейцария, Италия.
B) Чад, Сомали, Гана.
C) Уганда, Греция, Канада.
D) Эфиопия, Мозамбик, Швеция.
E) Замбия, Мали, Финляндия.
17. Электроэнергетикасы мен түсті металлургияға қажетті машина және жабдықтар шығаратын кәсіпорындар ... орналасқан.
A) Өскеменде
B) Атырауда
C) Астанада
D) Ақтауда
E) Аягөзде
18. Орисабо вулканы орналасқан:
A) Гондураста.
B) Мексикада.
C) Никарагуада.
D) Гватемалада.
E) Белизда.
19. Соколов-Сарыбай кен байыту комбинаты орналасқан облыс.
A) Ақмола.
B) Қарағанды.
C) Павлодар.
D) Қостанай.
E) Солтүстік Қазақстан.
20. Конституциялық монархиялар.
A) Марокко, Мавритания.
B) Испания, Непал.
C) Франция, Ирландия.
D) Румыния, Финляндия.
E) Малайзия, Сауд Аравиясы.
21. Мақта майын шығару орталығы:
A) Шымкент.
B) Қызылорда.
C) Талдықорған.
D) Жамбыл.
E) Ащысай.
22. Біздің планетада тіршілік қашан пайда болды?
A) Адамның пайда болуымен бірге.
B) 3 млрд. жыл бұрын шамасында.
C) Төрттік кезеңде.
D) 570 млн. жыл бұрын.
E) 4 - 4,5 млрд. жыл бұрын.
23. Жазықтардағы табиғат зонасының ауысуын ... деп атайды.
A) ландшафт.
B) биіктік зоналылық.
C) ендік зоналылық.
D) антропогендік кешен.
E) географиялық қабық.
24. Топырақтың шөлге айналуы күшті байқалатын аймақтар:
A) Еуропа, Азияда.
B) Азия, Африкада.
C) Оңтүстік және Солтүстік Америкада.
D) Африка, Оңтүстік Америкада.
E) Латын Америкасында.
25. Экзогендік процесстер – бұл:
A) Вертикальды (тік) қозғалыстар.
B) Магманың төгілуі.
C) Жер сілкінісі.
D) Жанартаулардың атқылауы.
E) Жел.
26. Барсакелмес қорығының құланы көшірілген жер.
A) Қорғалжын.
B) Ақсу-Жабағылы.
C) Марқакөл.
D) Қапшағай аңшылық-қорық шаруашылығы.
E) Алматы.
27. Шөлейт зонасының топырақ қабатының шiрiндiсi:
A) 9-10 %.
B) 0-1 %.
C) 4-5 %.
D) 2-3 %.
E) 7-8 %.
28. XIX ғасырдағы нағыз эмиграция елі.
A) Ұлыбритания.
B) Испания.
C) Ирландия.
D) Исландия.
E) Португалия.
29. Ғылыми-техникалық прогресстің негізгі бағыттарының бірі:
A) Халық шаруашылығын мелиорацияландыру.
B) Халық шаруашылығын химияландыру.
C) Топырақ эрозиясымен күресу.
D) Ауыл шаруашылығын дамыту.
E) Халық шаруашылығын электрлендіру.
30. Вулкандары бар, климаты жерортатеңіздік түбектегі ел:
A) Италия.
B) Кипр.
C) Түркия.
D) Мальта.
E) Франция.
47-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Қазақстанның солт‰стігіндегі ірі жазық A) Шыѓыс Еуропа
B) Батыс Сібір
C) Каспий мањы
D) Орыс
E) Орта Сібір
2. Мазмұнына қарай карталар ... бөлінеді:
A) 1
B) 3
C) 4
D) 2
E) 5
3. Топырағы ең құнарлы табиғат зонасы:
A) тундра
B) дала
C) шөлейт
D) шөл
E) экваторлық ормандар
4. Екі рет экваторды кесіп өтетін өзен:
A) Лимпопо
B) Конго
C) Нигер
D) Ніл
E) Замбези
5. Жер қыртысыныњ ежелгі, біршама т±рақты әрі тегіс учаскесі
A) плита
B) қ±рлық
C) континент
D) платформа
E) блок
6. Орыстар, украиндар, белорустар ... нәсілдеріне жатады.
A) экваторлық
B) аралас
C) австралид
D) монголоид
E) европалық
7. Шынжыр табанды «ДТ-75» «Қазақстан» тракторын шығаратын қала:
A) Жезқазған.
B) Көкшетау.
C) Павлодар.
D) Семей.
E) Орал.
8. Қырғызстанның астанасы:
A) Пекин.
B) Улан-Батор.
C) Душанбе.
D) Тегеран.
E) Бішкек.
9. Іле өзеніндегі су қоймасы.
A) Шардара.
B) Вячеслав.
C) Кеңгір.
D) Қапшағай.
E) Қаратомар.
10. Табиғат зоналарының картасы мазмұнында ... берілген.
A) жер асты сулары
B) пайдалы қазбалары
C) табиғат зоналарының шекаралары және жануарлар дүниесі
D) мұхит түбінің тереңдігі
E) басым желдердің бағыты
11. Латын Америкасындағы аса ірі кофе өндіруші елдер:
A) Венесуэла, Перу.
B) Аргентина, Уругвай.
C) Куба, Венесуэла.
D) Чили, Аргентина.
E) Бразилия, Колумбия.
12. Ебі және Сайқан желдері қай жерден соғады:
A) Кар қақпасы арқылы.
B) Кетпен жотасы арқылы.
C) Зайсан қазаншұңқыры арқылы.
D) Іле өзені бойында.
E) Жоңғар қақпасы арқылы.
13. Қазақстандағы қара металлургия орталықтары:
A) Өскемен, Лениногор.
B) Талдықорған, Текелі.
C) Шымкент, Тараз.
D) Алматы, Талғар.
E) Теміртау, Ақтөбе.
14. Қазақстанда тарының көп егілетін жері -
A) Батыс Қазақстан.
B) Орталық Қазақстан.
C) Шығыс Қазақстан.
D) Солтүстік Батыс.
E) Оңтүстік Қазақстан.
15. Қоғамда өндіргіш күштерінің сапа жағынан түбегейлі өзгерісі:
A) ҒТР
B) Фабрика.
C) Комбинат.
D) Басқару.
E) Өндіріс.
16. Президенттік республикалар.
A) АҚШ, Қазақстан, Бразилия.
B) Бельгия, Вьетнам, Индонезия.
C) Жапония, Бутан, Австралия.
D) Ұлыбритания, Италия, Ватикан.
E) Чехия, Польша, Нидерланды.
17. Қазақстандағы темекі комбинаты орналасқан қала:
A) Талдықорған.
B) Алматы.
C) Жамбыл.
D) Текелі.
E) Қостанай.
18. «Рахманов бұлағы» ... орналасқан.
A) Қаратау тауларында
B) Алтайда
C) Кетмен жотасында
D) Іле Алатауында
E) Қазақтың ұсақ шоқыларында
19. Төменгі қысым аймағы.
A) Антициклон.
B) Ылғалдану.
C) Циклон.
D) Булану.
E) Атмосфералық фронт.
20. Құбыр жолының ерекшелігін бөліңіз.
A) Маусымдық, тұтынушыға тікелей жеткізіледі.
B) Өзіндік құны қымбат, өте алыс қашықтыққа тасымалдайды.
C) Алыс қашықтыққа тасымалдайды, жыл бойы үздіксіз жұмыс істейді, өзіңдік құны төмен.
D) Маусымдық, тасымалдау қашықтығы қысқа, өзіндік құны едәуір төмен.
E) Өте тез хабар алынады, кез-келген қашықтыққа, бағытқа жұмыс істейді.
21. Еліміздің басты суармалы егіншілікті экономикалақ ауданы:
A) Орталық Қазақстан.
B) Солтүстік Қазақстан.
C) Оңтүстік Қазақстан.
D) Шығыс Қазақстан.
E) Батыс Қазақстан.
22. Жетісу өзендері.
A) Жем, Жайық.
B) Есіл, Тобыл.
C) Қаратал, Лепсі.
D) Сырдария, Амудария.
E) Ойыл, Сағыз.
23. Адамзатты негізгі тұщы сумен қамтамасыз ету көзі:
A) Өзендер.
B) Теңіздер.
C) Жауын-шашын.
D) Көлдер.
E) Мұхиттар.
24. Халықаралық туризмде алдыңғы орынды алады:
A) Швейцария.
B) Испания.
C) Франция.
D) Греция.
E) Ұлыбритания.
25. Үстірттік муфлон бұл -
A) Жабайы қой.
B) Алажолақты күзен.
C) Ұзын тікенді кірпі.
D) Тау ешкісі.
E) Жайран.
26. Мұнайды өндегеннен кейін қалатын қатты қалдық, жол құрылысында пайдаланылады:
A) Пластмасса.
B) Мазут.
C) Кокс.
D) Каучук.
E) Гудрон.
27. Қара топырақ құрамындағы қарашiрiктiң мөлшері:
A) 9 %.
B) 3 %.
C) 7 %.
D) 1 %.
E) 5 %.
28. Географиялық қабықтың дамуындағы ең ұзақ алғашқы кезең:
A) Биогендікке дейінгі.
B) Антропогендік.
C) Палеогендік.
D) Органогендікке дейінгі.
E) Неогендік.
29. Биіктігі сегіз мыңдық (8000) 11 шың орналасқан дүние бөлігі:
A) Австралия.
B) Америка.
C) Африка.
D) Азия.
E) Европа.
30. Канада ... Достастық мемлекеттер құрамына кіреді.
A) ОПЭК-Сауд Арабиясы
B) Франция
C) ТМД
D) Ұлыбритания
E) Қытай,-АСЕАН
48-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жердің кішірейтілген моделі: A) карта
B) план
C) аэрофотосурет
D) глобус
E) сурет
2. Гольфстрим ағысы өтетін мұхит:
A) Атлант
B) Солтүстік Мұзды
C) Тынық
D) Филииппин
E) Үнді
3. Арнаға көлденең тұрған қатты жыныстар мен тас үйінділерінен ... пайда болады:
A) жайылма
B) тасқын
C) суайрық
D) шоңғал
E) сарқырама
4. Академик К. Сәтбаевтыњ негізгі зерттеген аумақтары ... Қазақстан.
A) Оњт‰стік
B) Батыс
C) Орталық
D) Шыѓыс
E) Солт‰стік
5. Жердіњ к‰ннен алатын жылу мµлшері ... байланысты.
A) м±хиттан алыс-жақындыѓына
B) к‰нніњ кµкжиектен биіктігіне
C) тењіз дењгейінен биіктігіне
D) жердіњ ішкі энергиясына
E) жауын-шашын мµлшеріне
6. Антарктиданы анықтаңыз:
A) Биіктігі орташа материк.
B) Ең көлемі кіші материк.
C) Ең үлкен материк.
D) Солтүстік полюсте.
E) Мұз қоршаған , поляр түнегінде.
7. Бұқтырма су қоймасы салынған өзен:
A) Ертiс.
B) Орал.
C) Есiл.
D) Iле.
E) Сырдария.
8. Табиғат зоналарының картасы мазмұнында ... берілген.
A) басым желдердің бағыты
B) мұхит түбінің тереңдігі
C) пайдалы қазбалары
D) табиғат зоналарының шекаралары және жануарлар дүниесі
E) жер асты сулары
9. Климат жағдайы ыстық елдердің тұрғындарының .... болып келеді.
A) терісінің түсі қара, бұйра шашты
B) жақ сүйектері сопақ және терісі ашық түсті
C) танауы қысаң, шаштары бұйра әрі қысқа
D) танауы қысаң, көздері қысық
E) терісінің түсі сары және көзі ашық
10. Қытайлықтар, жапондықтар, корейлер ... нәсілге жатады.
A) аралас
B) эфиопиялық
C) европалық
D) монголоидтық
E) экваторлық
11. Қазақстан “ Швейцариясы”, деп атанған аймақ:
A) Ұлытау.
B) Маңғыстау.
C) Мұғалжар.
D) Тарбағатай.
E) Көкшетау.
12. Трансамазонка тас жолы материктің қай тұстарын қосады:
A) Солтүстік пен Оңтүстік.
B) Оңтүстік шығыс пен Батыс.
C) Оңтүстік пен Батыс.
D) Солтүстік шығыс пен Оңтүстік.
E) Батыс пен Шығыс.
13. Христиан дінін ұстаушылар.
A) АҚШ, Қытай.
B) Жапония, Италия.
C) Польша, Германия.
D) Иран, Ирак.
E) Израиль, Үндістан.
14. Қазақстанның дала зонасының кеміруші жануары.
A) Сарышұнақ.
B) Қасқыр.
C) Қарсақ.
D) Қоян.
E) Борсық.
15. Африканың ең дамыған мемлекеті:
A) Алжир.
B) Судар.
C) Оңтүстік Африка Республикасы.
D) Заир.
E) Египет.
16. Қазақстан шөлейтінің негізгі топырағы:
A) Қаратопырақ.
B) Қызғылт-сары.
C) Қоңыр.
D) Сұр.
E) Ашық қызғылт.
17. Қоғамның өндіргіш күштерінің негізгі факторының бірі:
A) Машина.
B) Өндіріс қатынастары.
C) Өндіріс құралдары.
D) Еңбек құралдары.
E) Адам (халық).
18. Машина жасау өнеркәсібінің орналасу принциптері:
A) Электр энергиясы, шикізат көздеріне таяу орналастыру.
B) Шикізат , жұмысшы күші, тұтыну аудандарына жақын орналастыру.
C) Шикізат, электр энергиясына жақын орналастыру.
D) Жұмысшы күші және су көздеріне жақын орналастыру.
E) Көлік торабы, тұтыну аудандарына жақын орналастыру.
19. Қазақсандағы басты техникалық дақылдар:
A) Қант қызылшасы, картоп.
B) Шитті мақта, қант қызылшасы.
C) Зығыр, шитті мақта.
D) Томат, қияр.
E) Күнбағыс, күріш.
20. Мұнай өндірудің көп бөлігі … үлесіне тиеді.
A) Азия елдері
B) дамушы елдер
C) дамыған елдер
D) Еуропа елдері
E) Латын Америкасы елдері
21. Батыс Қазақстанда ЖЭС … жұмыс істейді.
A) көмір және газбен.
B) ағаш, шымтезекпен.
C) газбен және мазутпен.
D) шымтезекпен.
E) мұнай және тақта таспен.
22. Мұнаймен ең көп ластанған мұхит:
A) Үнді.
B) Дүниежүзілік.
C) Солтүстік Мұзды.
D) Атлант.
E) Тынық.
23. Өнімдерін адамдар ең көп пайдаланатын тамақ өнеркәсібінің бір саласы ...
A) ұн тарту
B) ет өнімдері
C) қант
D) нан пісіру
E) балық
24. Пластмасса шығарылады:
A) Ақтауда.
B) Астанада.
C) Қостанайда.
D) Алғада.
E) Ақтөбеде.
25. Дүниежүзінде кең тараған иудаизм, христиан, ислам діндерінің шыққан жері:
A) Орталық Азия.
B) Оңтүстік-Батыс Азия.
C) Оңтүстік Азия.
D) Оңтүстік-Шығыс Азия.
E) Шығыс Азия.
26. Ұлыбританияның станок және автомобиль жасаумен айналысатын ауданы:
A) Манчестер.
B) Лондон.
C) Берменгем.
D) Ливерпуль.
E) Глазго.
27. «Малиус боката» алмасы ... қорығында өсіріледі.
A) Ақсу-Жабағылы
B) Науырызым
C) Марқакөл
D) Үстірт
E) Алматы
28. Әр түрлі ауа массаларының аралығындағы өтпелі аймақтар.
A) Атмосфералық фронт.
B) Ылғалдану коэффициенті.
C) Антициклон.
D) Ауа массалары.
E) Циклон.
29. Қазақстандағы түсті металлургияның жас саласы:
A) Мыс.
B) Темір рудасы.
C) Қорғасын-мырыш.
D) Уран.
E) Алюминий және титан-магний.
30. Торғай бокситі негізінде құрылған өнеркәсіп торабы.
A) Павлодар.
B) Қостанай.
C) Арқалық.
D) Көкшетау.
E) Петропавл.
49-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Б‰кіл жер шары беті кµлемі (млн. км2) A) 420
B) 482
C) 640
D) 750
E) 510
2. Жер қыртысы мен ‰стіњгі мантияныњ бµліктерінен т±ратын қабық
A) гидросфера
B) атмосфера
C) биосфера
D) литосфера
E) географиялық
3. Жер бетіндегі кез келген нүктенің басқа бір нүктеден биіктік айырмасы:
A) Жер бедері
B) Горизонтальдар
C) Жазықтықтар
D) Абсолюттік биіктік
E) Салыстырмалы биіктік
4. «Солтүстік полюс-1» экспедициясының басқарушы:
A) И.Д. Папанин
B) Г. Садов
C) С. Макаров
D) Ф. Нансен
E) О.Ю. Шмидт
5. Шоқан Уәлихановтың досы :
A) Н.А. Северцов
B) И.В. Мушкетов
C) Г.Н. Потанин
D) А.И. Бутаков
E) П.К. Козлов
6. Қазақстанның «Алтын» тауы:
A) Алтай.
B) Жоңғар Алатауы.
C) Тянь-Шань.
D) Памир.
E) Саян.
7. Қазақстандағы кеме жүруге ең қолайлы өзен:
A) Орал.
B) Ертіс.
C) Тобыл.
D) Есіл.
E) Іле.
8. Климат жағдайы ыстық елдердің тұрғындарының .... болып келеді.
A) жақ сүйектері сопақ және терісі ашық түсті
B) танауы қысаң, шаштары бұйра әрі қысқа
C) терісінің түсі қара, бұйра шашты
D) терісінің түсі сары және көзі ашық
E) танауы қысаң, көздері қысық
9. Солтүстік Мұзды мұхит алабының өзендері.
A) Қаратал, Лепсі, Сарысу.
B) Ертіс, Есіл, Тобыл.
C) Торғай, Ырғыз, Арыс.
D) Жайық, Іле, Қаратал.
E) Сырдария, Шу, Талас.
10. Мол мұнай қоры:
A) Қытай, Жапония, Үндістанда.
B) Польша, Чехия, Словакияда.
C) Мексика, Панама, Колумбияда.
D) Алжир, Заир, Египетте.
E) Сауд Аравиясы, АҚШ, Ресейде.
11. Қаратопырақ Қазақстанның …
A) шығыс бөлігінде.
B) орталық бөлігінде.
C) солтүстік бөлігінде.
D) оңтүстік бөлігінде.
E) батыс бөлігінде.
12. Латын Америкасындағы жер көлемі өте үлкен мемлекет:
A) Урагвай.
B) Перу.
C) Эквадор.
D) Бразилия.
E) Парагвай.
13. Еліміздегі ірі кондитер фабрикалары ... қалаларында орналасқан.
A) Алматы, Қарағанды
B) Тараз, Қостанай
C) Балқаш, Жезқазған
D) Ақтау, Атырау
E) Қызылорда, Талдықорған
14. Қазақстандағы ең ірі ЖЭС:
A) Ақтөбеде.
B) Таразда.
C) Павлодарда.
D) Семейде.
E) Шымкентте.
15. ... қалдықтарынан Қазақстанда азот тыңайтқыштары (сульфат аммония) алынады.
A) Кокстелген көмір
B) Тамақ өнеркәсібі
C) Машина жасау заводтарының
D) Мұнайды қайта өңдеу
E) Титан және магнийді балқыту
16. Сарыарқаның басты өзендері.
A) Жайық, Ембі.
B) Есіл, Нұра.
C) Тобыл, Ойыл.
D) Сырдария, Қаратал.
E) Шу, Іле.
17. Дүние жүзіндегі гүл өсіруге жақсы маманданған ел:
A) Италия.
B) Германия.
C) Франция.
D) Нидерланды.
E) Исландия.
18. Мырғалымсай, Ащысай, Байжансай полиметалл кендеріне негізделіп салынған зауыты-
A) Текеліде.
B) Көксуда.
C) Жәйремде.
D) Қаратауда.
E) Шымкентте.
19. ҒТР-дің құрамдас бөліктері:
A) 5
B) 3
C) 4
D) 2
E) 1
20. АҚШ-та “күн сәулелі штат” – деп ... атайды.
A) Техасты
B) Алабаманы
C) Ютаны
D) Флориданы
E) Кентуккиді
21. Қазақстан қорықтарының саны.
A) 6.
B) 5.
C) 9.
D) 7.
E) 4.
22. Федерациялы елдер.
A) Түркия, Португалия.
B) Армения, Қырғызстан.
C) Монғолия, Мексика.
D) Канада, Малайзия.
E) Словения, Болгария.
23. Атырау – Астрахань темір жол торабы байланыстыратын аудандар:
A) Оңтүстік пен Батыс Қазақстан.
B) Солтүстік Кавказ елдері мен Батыс Қазақстан.
C) Ресей мен Солтүстік Қазақстан.
D) Оңтүстік пен Oрта Азия.
E) Солтүстік пен Оңтүстік Қазақстан.
24. XIX ғасырдағы негізгі эмиграция ошағы.
A) Солтүстік Америка.
B) Оңтүстік-батыс Азия.
C) Шығыс Азия.
D) Шығыс Еуропа.
E) Батыс Еуропа.
25. Адамдардың жаңа жерге қоныстанудың нәтижесінде ... дамыды.
A) пайдалы қазбаларды игеру
B) селекциялық жұмыстар
C) теңіз транспорты
D) қала санының өсуі
E) егіншілік пен мал шаруашылығы
26. Тропосфераның қалыңдығы:
A) 17 км-ге дейін.
B) 10 метрге дейін.
C) 50 километрге дейін.
D) 80 километр.
E) 1000 метрге дейін.
27. Қазақстанның экономикалық – географиялық тұрғыдан артықшылығының бірі:
A) Мұхитқа тікелей шығатын жолының болмауы.
B) Шығысының таулы болуы.
C) Транзиттік жол торабы үстінде орналасуы.
D) Солтүстігінде Ресеймен шектесуі.
E) Климатының континенттілігі.
28. Тайга зонасының топырағы:
A) Күлгін топырақ.
B) Сұр, қоңыр топырақ.
C) Қызыл сары ферралит.
D) Сұр топырақ.
E) Қара топырақ.
29. Солтүстік Қазақстанда вегетациялық уақыттың созылуы.
A) 150-160 күн.
B) 130-135 күн.
C) 165-170 күн.
D) 170-180 күн.
E) 140-150 күн.
30. Төменвольтты аппаратура шығаратын зауыт
A) Таразда.
B) Қарағандыда.
C) Оралда.
D) Алматыда.
E) Астанада.
50-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Қазақстан неше экономикалық аймаққа бөлінеді: A) 9
B) 2
C) 5
D) 7
E) 3
2. Республикадаѓы ірі автомобиль магистралі
A) Астана-Қостанай
B) Петропавл- Қостанай
C) Алматы-Ташкент
D) Орал- Атрау
E) Алматы- Нарынқол
3. Химия өнеркәсібінің салалары:
A) 5
B) 3
C) 9
D) 7
E) 11
4. Трактор, ауыл шаруашылық машиналар шығаратын қалалары:
A) Арқалық, Павлодар
B) Астана, Теміртау
C) Астана, Павлодар
D) Балқаш, Ақтау
E) Теміртау, Павлодар
5. Марал µсірумен айналысатын аймақ.
A) шыѓыса
B) орталық
C) оњт‰стік
D) батыс
E) солт‰стік
6. Отын өнеркәсібі құрамына кіретін:
A) Көмір, мұнай және газ.
B) Көмір, темір рудалар, газ өндіру.
C) Мұнай, фосфорит, көмір.
D) Тұз, мұнай, көмір.
E) Шымтезек, асбест, газ.
7. “Екінші Аристотель” деп аталған белгілі ғалым:
A) Әл-Фараби.
B) Шоқан Уәлиханов.
C) Л.С. Берг.
D) М.Қашғари.
E) Семенов-Тян-Шанский.
8. Қазақстандағы мыс рудаларының кен орындары.
A) Қаратау.
B) Жезқазған.
C) Павлодар.
D) Соколов.
E) Екібастұз.
9. Испан кемелері 1492 ж. ... мұхиттын қиып өтті.
A) Солтүстік Мұзды
B) Тынық
C) Атлант
D) Үнді
E) Тынық-Үнді
10. Қоршаған орта туралы ғылым.
A) Геология.
B) Экология.
C) Зоология.
D) Биология.
E) Метеорология.
11. Ауаның газдық құрамы:
A) O2 -78% және басқа да элементтер.
B) N-21%, O2-78%, CO-0,03%
C) N-0,03%, O2-78%, CO-21%
D) N-60%, O2-40%,
E) N-78%, O2-21%, басқа газдар 1 %.
12. Ауа райын болжайтын адамдар.
A) Геологтар.
B) Гидрологтар.
C) Экологтар.
D) Гляциолоролог.
E) Синоптиктер.
13. Латын Америкасындағы жер көлемі өте үлкен мемлекет:
A) Эквадор.
B) Парагвай.
C) Бразилия.
D) Перу.
E) Урагвай.
14. Кез келген объектілердің географиялық орнын ... анықтауға болады:
A) Көзбен.
B) Карта бойынша.
C) Сызба бойынша.
D) Компаспен.
E) Масштаб бойынша.
15. Апартеид ол:
A) Дінінің бір түрі.
B) Ұлттардың достастығы.
C) Нәсілдер теңдігі.
D) Нәсілдік кемсітушіліктің шектен шыққан формасы.
E) Халықтың ұдайы өсуінің I-і түрі.
16. Соңғы жылдары Қазақстанда демографиялық жағдай ... сипатталады.
A) Туудың төмендеуі, өлім-жітімнің көбеюі, қоныс аудару процесінің артуымен.
B) Туу мен өлудің өсуімен.
C) Туу мен өлімнің төмендеуімен.
D) Туудың төмендеуі мен өлімнің өсуімен.
E) Туудың өсуі мен өлімнің төмендеуімен.
17. Климат жағдайы қолайлы ... тұратын халықтар егістік жерлерден жылына бірнеше өнім жинайды.
A) Оңтүстік Батыс Азияда
B) Солтүстік Шығыс Азияда
C) Орталық Азияда
D) Оңтүстік Шығыс Азияда
E) Батыс Европада
18. Теңіздің жағалық бөліктеріне «шабуылдаушы» елдер:
A) Филиппины, Индонезия.
B) Ресей, Канада.
C) АҚШ, Мексика.
D) Нидерланды, Жапония.
E) Италия, Греция.
19. Антропогендік табиғи кешен дегеніміз:
A) Көл және батпақ.
B) Орман.
C) Тоғандар және парктер.
D) Өзендік жағалаулар.
E) Шөлдер.
20. Қазақстандағы мыс қорыту комбинаты.
A) Қоңыратта.
B) Текеліде.
C) Жәйремде.
D) Рудныйда.
E) Балқашта.
21. Саванна өсімдіктерінің қоршаған ортаға бейімделуі:
A) Ағаштары қисық, тырбық.
B) Ағаштары жалпақ жапырақты.
C) Ағаштары мәңгі жасыл.
D) Жапырақтары тікенекке айналған.
E) Құрғақ кезеңде ағаштар жапырақтарын түсіреді,
шөптері күйіп кетеді.
22. Батыс Еyропаның ең «ұзын» елі:
A) Норвегия.
B) Финляндия.
C) Франция.
D) Италия.
E) Швеция.
23. Топырақтың эррозияға ұшырау жолы:
A) 6.
B) 5.
C) 3.
D) 7.
E) 2.
24. Қазақстан БҰҰ-на мүше болған жыл.
A) 1999 ж.
B) 1992 ж.
C) 1990 ж.
D) 1993 ж.
E) 1995 ж.
25. Өзен бастауының сағасына метрмен алғандағы қатысы.
A) Жылдық ағын.
B) Өзен құламасы.
C) Өзен еңістігі.
D) Эстуарий.
E) Су шығыны.
26. Европа ... «эреб» - бату деген сөзі.
A) финикиялықтардың
B) римдіктердің
C) гректердің
D) македондықдардың
E) испандықтардың
27. Әрбір 1000 адамға шаққанда туылған бала санынан қайтыс болған адам санының айырмасы ...
A) урбандалу.
B) миграция.
C) демографиялық жарылыс.
D) халықтың табиғи өсуі.
E) демографиялық қыс.
28. Қазақстанның дала зонасының дәрілік өсімдіктері.
A) Қияқ, құрақ.
B) Бидайық, боз.
C) Боз, еркек шөп.
D) Бетеге, атқонақ.
E) Жанаргүл, шайшөп.
29. Мемлекетаралық келісім саясаты негізінде тым терең және тұрақты өзара байланыстарда дамуының заңды процесі:
A) Мәдени байланыс (ынтымақтастық).
B) Салалық топ.
C) Экономикалық байланыс (ынтымақтастық).
D) Халықаралық экономикалық интеграция.
E) Халықаралық ұйым.
30. «Үндістанның Руры» - деп аталған басты көмір-металлургия базасы ...
A) Бомбей.
B) Мадрас.
C) Калькутта.
D) Дамодар.
E) Мангалуру.
51-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Климаттық белдеулердің ең суығы: A) субарктикалық
B) тропиктік
C) қоңыржай
D) экваторлық
E) арктикалық
2. Суперфосфат зауыттары:
A) Ақсу Павлодар
B) Тараз Алға
C) Өскемен Қызылорда
D) Орал Ақтау
E) Шымкент Ақтау
3. Қазақстандағы мұнай өндеу зауытты:
A) 3
B) 1
C) 5
D) 4
E) 2
4. М±хиттық аралдардыњ кµпшілік бµлігі:
A) Лагундық арал.
B) Тектоникалық.
C) Материктік.
D) Қайраңдық арал.
E) Вулкандық және маржан.
5. Халық т±тынатын тауарлар µндіретін салалар
A) ауыр және жењіл µнеркәсіп
B) машина жасау мен отын
C) химия және ауыр µнеркәсіп
D) м±най мен энергетика
E) жењіл және тамақ µнеркәсібі
6. Ең ірі табиғат кешені:
A) Географиялық қабық.
B) Тропикалық ормандар.
C) Сахара шөлі.
D) Мұхиттар.
E) Еуразия материгі.
7. Отбасы мөлшерін жоспарлауға саясат жүргізетін елдер
A) ОАР, Монғолия, Таиланд
B) Ресей, Украина, Канада
C) Бразилия, Аргентина, Боливия
D) Қытай, Үндістан
E) Египет, Сингапур, Танзания
8. Қазақстанның батыстан шығысқа қарай созылуы.
A) 4200 км.
B) 3000 км.
C) 1600 км.
D) 3500 км.
E) 1200 км.
9. Қазақстандағы ең суық ай.
A) Қараша.
B) Наурыз.
C) Қаңтар.
D) Желтоқсан.
E) Ақпан.
10. Шығыс Қазақстан аймағындағы ірі өзен:
A) Лепсі.
B) Нұра.
C) Тобыл.
D) Ертіс.
E) Есіл.
11. Халықаралық жанжалдарды шешуде негізгі роль атқаратын ұйым:
A) НАТО.
B) ОПЭК.
C) АСЕАН.
D) БҰҰ.
E) Қызыл крест.
12. Үндістер ... байырғы халықтары.
A) Американың
B) Азияның
C) Австралияның
D) Европаның
E) Антарктиданың
13. Кен өндіру, металл қорытумен айналысатын ауыр өнеркәсіп саласы:
A) Көлік.
B) Машина жасау.
C) Металлургия.
D) Ауыл шаруашылығы.
E) Тамақ өнеркәсібі.
14. Шөл басу процесы тән аймақ.
A) Азия.
B) Оңтүстік Америка.
C) Солтүстік Америка.
D) Африка.
E) Еуропа.
15. Қала халқының көбеюіне әсер ететін фактор:
A) Ауыл шаруашылығы.
B) Өнеркәсіптің дамуы.
C) Байланыс.
D) Көлік.
E) Мәдениет.
16. Еліміздің Солтүстік, Орталық және Оңтүстік аудандарын байланыстыратын магистраль-
A) Түркістан-Сібір.
B) Оңтүстік Сібір.
C) Орынбор-Ташкент.
D) Орта Сібір.
E) Петропавл-Шу.
17. Карта масштабы кішірейген сайын бейнелеу нақтылығы:
A) Өзгермейді.
B) Кішірейеді.
C) Үлкейеді.
D) Қаз-қалпында.
E) Масштаб бейнелеу нақтылығына әсер етпейді.
18. Наурызым қорығы орналасқан облыс.
A) Солтүстік Қазақстан.
B) Қостанай.
C) Қарағанды.
D) Ақтөбе.
E) Ақмола.
19. Буряттар, қырғыздар, сахалар (якуттар) ... нәсілдеріне жатады.
A) экваторлық
B) аралас
C) монголоид
D) орал семья тобына
E) европалық
20. Эверест шыңының биіктігі:
A) 8848 м.
B) 8840 м.
C) 8846 м.
D) 8849 м.
E) 8847 м.
21. Топырақтың құнарлығын арттыру:
A) Қар тоқтату.
B) Мелиорация.
C) Эррозия.
D) Ағаш отырғызу.
E) Денудация.
22. Жоғарғы Силезия ... өнеркәсіп ауданы.
A) Литваның
B) Словакияның
C) Болгарияның
D) Польшаның
E) Чехияның
23. Электротехникалық машина жасау орталықтары.
A) Петропавл, Көкшетау.
B) Астана, Қостанай.
C) Ақтөбе, Талдықорған.
D) Ақтау, Семей.
E) Орал, Атырау.
24. ... туристерді ең көп қабылдайды.
A) Үндістан, Ливия, Монғолия
B) Венесуэла, Колумбия, Эквадор
C) Лаос, Түркия, Албания
D) Бутан, Мьянма, Болгария
E) Испания, Франция, Италия
25. Картоптың Отаны:
A) Перу.
B) Эквадор.
C) Аргентина.
D) Чили.
E) Бразиля.
26. Қазақстанның шөлейт зонасының өсімдіктері.
A) Шегіршін, қандыағаш.
B) Жоңышқа, селеу.
C) Қияқ, құрақ.
D) Тобылғы, сүттіген.
E) Жусан, жыңғыл.
27. Мойынқұм артезиан алабы орналасқан тереңдік.
A) 30-50 метр.
B) 10 км. шамасында.
C) 300-500 метр.
D) 3000 метрден астам.
E) 1000 метр шамасында.
28. Жердегі жылуды жинақтауыш:
A) Дүниежүзілік мұхит.
B) Жер қабаты.
C) Атмосфера.
D) Көл.
E) Теңіз.
29. Миллионнан астам тұрғыны бар қала:
A) Ферғана.
B) Бішкек.
C) Ташкент.
D) Душанбе.
E) Самарқанд.
30. Батыс Тянь-Шаньның солтүстік батыс жотасы:
A) Шу-Іле таулары.
B) Іле Алатауы .
C) Кетмен.
D) Қаратау.
E) Күнгей-Алатау.
52-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Кабель шығаратын зауытты бар қала: A) Талдықорған
B) Арқалық
C) Семей
D) Астана
E) Көкшетау
2. Атлант мұхитының ең терең жері:
A) 6 450 м
B) 5 449 м
C) 11 022 м
D) 9 848 м
E) 8 742 м
3. Өзара жақын орналасқан аралдар тобы:
A) архипелаг
B) түбек
C) бұғаз
D) айсберг
E) теңіз
4. Шығыс Қазақстанда өндірлетін техникалық дақылдар
A) темекі
B) күнбағыс
C) зығыр
D) қант қызылшасы
E) мақта
5. Қазақстандағы мұнай өндеу зауытты:
A) 1
B) 5
C) 3
D) 2
E) 4
6. Жер бетіне тура түсетін күн сәулелері.
A) Шағылған радиация.
B) Жиынтық радиация.
C) Жұтылған радиация.
D) Тура радиация.
E) Шашыранды радиация.
7. Ең ірі табиғат кешені:
A) Тропикалық ормандар.
B) Географиялық қабық.
C) Сахара шөлі.
D) Мұхиттар.
E) Еуразия материгі.
8. Өсімдіктeр, жануарлар мен микроорганизмдердің қалдықтарынан пайда болатын органикалық зат:
A) Каньон.
B) Қарашірік.
C) Магма.
D) Ландшафт.
E) Тақыр.
9. Республиканың қай аймағында халық басым қоныстанған:
A) Солтүстігінде, Шығысында.
B) Солтүстік-батысында.
C) Орталығында.
D) Шығысында, Батысында.
E) Оңтүстігінде және Солтүстігінде.
10. Суармалы егістікке маманданған аудан:
A) Оңтүстік.
B) Шығыс.
C) Орталық.
D) Батыс.
E) Солтүстік.
11. Ұсақ масштабты картаны ажыратыңыз:
A) 1:200 000.
B) 1:20 000.
C) 1:2 000 000.
D) 1:2 000.
E) 1:200.
12. Экваторлық нәсілге жататын халықтар ... болып келеді.
A) көзі қысыңқы, терісінің түсі ашық
B) терісінің түсі сарғыш, шаштары ашық түсті, тік
C) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік
D) терісінің түсі қара, бұйра қара шашты, еріндері қалың, танауы кең
E) терісінің түсі қара, көздері көк
13. Жыралардың пайда болуы неге байланысты:
A) Ауаның құрғақшылығына.
B) Өсімдіктер мен жануарлар әсеріне.
C) Желдің әсеріне.
D) Жоғары температураға.
E) Судың ағуына.
14. Еyропаның ірі өзен артериясы:
A) Луара.
B) Прут.
C) Дунай.
D) Темза.
E) Сена.
15. Еліміздің Солтүстік, Орталық және Оңтүстік аудандарын байланыстыратын магистраль-
A) Петропавл-Шу.
B) Оңтүстік Сібір.
C) Түркістан-Сібір.
D) Орынбор-Ташкент.
E) Орта Сібір.
16. Каспий теңізінің оңтүстік жағалауындағы мемлекет:
A) Әзірбайжан.
B) Түркия.
C) Ресей.
D) Түркістан.
E) Иран.
17. Машина индустриясы пайда болған ғасыр:
A) XVIII ғ.- XIX ғ. аяғында.
B) XX ғ.
C) XVII – XVIII ғғ.
D) XIX ғ.
E) XVIII ғ. басында.
18. Машина жасау өнеркәсібінің орналасу принциптері:
A) Көлік торабы, тұтыну аудандарына жақын орналастыру.
B) Шикізат , жұмысшы күші, тұтыну аудандарына жақын орналастыру.
C) Электр энергиясы, шикізат көздеріне таяу орналастыру.
D) Шикізат, электр энергиясына жақын орналастыру.
E) Жұмысшы күші және су көздеріне жақын орналастыру.
19. Табиғи өсудің төмен көрсеткіші нәтижесінде халық санының кемуі.
A) Демографиялық жарылыс.
B) Өлу.
C) Табиғи өсу.
D) Демографиялық дағдарыс (кризис).
E) Урбандалу.
20. Қазақсандағы күнбағыс себілетін облыстар:
A) Қызылорда, Жамбыл.
B) Атырау, Қарағанды.
C) Шығыс Қазақстан, Павлодар.
D) Қостанай, Маңғыстау.
E) Алматы, Солтүстік Қазақстан.
21. Қазақстаннан ағып өтетін (транзитті) өзен.
A) Ертіс.
B) Іле.
C) Аягөз.
D) Жем.
E) Қаратал.
22. Шығыс Еуропа жазығының ең ірі өзендері:
A) Іле, Қаратау, Лепсі.
B) Жайық, Ойыл, Жем.
C) Сарысу, Нура, Шу.
D) Ертіс, Есіл, Тобыл.
E) Сырдария, Есіл, Тобыл.
23. Климат жағдайы қолайлы ... тұратын халықтар егістік жерлерден жылына бірнеше өнім жинайды.
A) Батыс Европада
B) Солтүстік Шығыс Азияда
C) Оңтүстік Шығыс Азияда
D) Оңтүстік Батыс Азияда
E) Орталық Азияда
24. Дүние жүзілік мұхиттағы мұнайлы аудандар:
A) Бискай шығанағы, Жапон, Охот теңіздері.
B) Кариб, Арал теңіздері, Гвинея шығанағы.
C) Каспий, Арал теңізі, Тасман теңізі.
D) Парсы, Мексика, шығанақтары, Солтүстік теңіз.
E) Қызыл, Аравия теңізі, Мозамбик бұғазы.
25. Географиялық қабықтың біртұтастығы – бұл …
A) адамның шаруашылық іс-әрекеті.
B) экваторлық полюске қарай табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
C) табиғи құбылыстардың уақытылы қайталанып келуі.
D) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен өзара тәуелдігі.
E) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
26. ... жылдары П.П.Семенов Орталық Тянь-Шаньға барып Хан Тәңірі массивіне дейін жетті.
A) 1827-1828
B) 1863-1864
C) 1833-1834
D) 1845-1846
E) 1856-1857
27. Папирус қайығымен Атлант мұхитын кесіп өткен атақты норвег ғалымы.
A) Р.Амундсен.
B) Т.Хейердал.
C) Ф.Магеллан.
D) Р.Пири.
E) Д.Левингстон.
28. Аққұм Қалқан “әнші тауы” орналасқан өзен жағасы.
A) Ақсу.
B) Қаратау.
C) Кіші Алматы.
D) Іле.
E) Шу.
29. Палеозойдағы тау түзілу процестерін анықта.
A) Байкал, Альпы.
B) Каледон, мезозой.
C) Альпі, герцин.
D) Мезозой, герцин.
E) Герцин, каледон.
30. АҚШ-тың негізгі көмір шығаратын штаты:
A) Кентукки.
B) Аляска.
C) Огайо.
D) Индиана.
E) Мериленд.
53-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. ... “оттегі фабрикасы” деп атайды. A) Өсімдіктерді
B) Қ±старды
C) Балықтарды
D) Адамдарды
E) Жануарларды
2. Жер қыртысының құрылысы:
A) шөгінді, мрамор, тас көмір
B) гранит, әктас, базальт
C) саз, әктас, гранит
D) шөгінді, гранит, базальт
E) магмалық, метаморфоздық
3. Жер бетінің табиғаты, халқы және оның шаруашылық әрекеті туралы ғылым :
A) топография
B) геология
C) география
D) гидрология
E) картография
4. Тәулігіне бағытын өзгертіп отыратын желдер:
A) Бриз
B) Сайқан желі
C) Пассат желі
D) Ебі желі
E) Батыс желдері
5. Солтүстік Мұзды мұхиттағы мұздың қалыңдығы:
A) 1 м
B) 6 - 9 м
C) 10 - 15 м
D) 1,5 м
E) 2 - 4 м
6. Жер көлемі бойынша дүниежүзінде 1-орындағы мемлекет:
A) Бразилия.
B) Қытай.
C) Үндістан.
D) Ресей.
E) Канада.
7. Қазақстан Республикасының ең оңтүстігінде орналасқан облыс:
A) Оңтүстік Қазақстан.
B) Жамбыл.
C) Қызылорда.
D) Маңғыстау.
E) Алматы.
8. Қазақстанда ғылыми-техникалық прогресінде жетекші роль атқаратын сала.
A) Отын өнеркәсібі.
B) Ағаш өңдеу.
C) Жеңіл өнеркәсіп.
D) Машина жасау.
E) Металлургия.
9. Топырақтың су және жел әрекетінен бұзылуы:
A) Құнарлығы.
B) Кептіру.
C) Эррозия.
D) Денудация.
E) Мелиорация.
10. Күнбағыс майын өндіретін ірі зауыт орналасқан қала:
A) Түркістан.
B) Талдықорған.
C) Кентау.
D) Өскемен, Алматы.
E) Петропавл.
11. Қазақстан “ Швейцариясы”, деп атанған аймақ:
A) Тарбағатай .
B) Маңғыстау.
C) Ұлытау.
D) Көкшетау.
E) Мұғалжар .
12. Шөл басу процесы тән аймақ.
A) Оңтүстік Америка.
B) Африка.
C) Солтүстік Америка.
D) Еуропа.
E) Азия.
13. Қоғамның табиғатқа «қысымы» кенет артқан ғасыр:
A) XVI ғ.
B) XVII ғ.
C) XX ғ.
D) XV ғ.
E) XIX ғ.
14. Европалық нәсілге жататын халықтар ... тұрады.
A) Аустралияда
B) Оңтүстік Америкада
C) Тек Солтүстік Америкада
D) Тек Еуропада
E) Антарктидадан басқа барлық материктерде
15. Заң шығаратын ең жоғарғы өкімет билігі парламенттің және өкіметтің қолында болатын басқару түрі.
A) Республика.
B) Конституциялық монархия.
C) Федерация.
D) Абсолюттік монархия.
E) Унитарлы.
16. Атырау химия зауыты шығаратын өнім:
A) Тыңайтқыш.
B) Фосфор.
C) Тіс пастасы.
D) Полиэтилен.
E) Шайыр.
17. Қaзіргі халықтың табиғи өсуінің жылдық көрсеткіші.
A) 15-20 миллион адам.
B) 50-60 миллион адам.
C) 85-90 миллион адам.
D) 60-70 миллион адам.
E) 40-50 миллион адам.
18. Маңғыстау облысында орналасқан қорық.
A) Наурызым.
B) Ақсу-Жабағылы.
C) Үстірт.
D) Қорғалжың.
E) Марқакөл.
19. Батыс Қазақстандағы бағалы балық тұқымы-
A) Жайын.
B) Бекіре.
C) Алабұға.
D) Шортан.
E) Қызыл балық.
20. Өзендегі жыл бойғы су шығыны.
A) Қатты ағын.
B) Межень (Саба).
C) Су шығыны.
D) Баяу ағын.
E) Жылдық ағын.
21. Бетпақдала ... оңтүстігінде орналасқан.
A) Торғай үстіртінің.
B) Балқаштың.
C) Мұғалжардың.
D) Тұран ойпатының.
E) Сарыарқаның.
22. Республикамыздағы АЭС салынған қала.
A) Ақтау.
B) Ақтөбе.
C) Атырау.
D) Орал.
E) Алматы.
23. “Болат герцогтығы” мемлекеті:
A) Монако.
B) Люксембург.
C) Сан-Марино.
D) Андорра.
E) Лихтенштейн.
24. АҚШ-та таскөмірдің 80%-ін беретін бассейн:
A) Пенсельвания.
B) Аппалач.
C) Аляска түбегі.
D) Колифорния.
E) Ұлы көлдер.
25. Альпі тауларындағы шыршалы ормандардың биіктік белдеуі ... басталады.
A) 1500 м
B) 2300 м
C) 500 м
D) 2000 м
E) 700 м
26. Өнеркәсіптің «Б» тобының құрамына ... кіреді.
A) орман және химия
B) тоқыма және полиграфия
C) жылу және металлургия
D) мал шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы
E) транспорт және байланыс
27. Географиялық қабықтың біртұтастығы – бұл …
A) адамның шаруашылық іс-әрекеті.
B) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
C) табиғи құбылыстардың уақытылы қайталанып келуі.
D) экваторлық полюске қарай табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
E) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен өзара тәуелдігі.
28. Қазақстанның солтүстік облыстарында жауын-шашынның көп жауатын кезі.
A) Көктемде.
B) Жазда.
C) Күзде.
D) Қыста.
E) Жылдың барлық мезгілінде бірдей.
29. Батыс аудандары арқылы өтетін темір жол -
A) ТрансҚазақстан.
B) Оңтүстік Сібір.
C) Орынбор-Ташкент.
D) Орта Сібір.
E) Түркістан-Сібір.
30. Қазақстан Республикасының сирек металл кен орындары бар аудандар.
A) Батыс, Солтүстік.
B) Батыс, Шығыс.
C) Оңтүстік, Солтүстік.
D) Солтүстік, Каспий жағалауы.
E) Орталық, Шығыс.
54-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Ењ кіші масштаб A) 1:100000
B) 1:1000000
C) 1:1000
D) 1:500
E) 1:10000
2. Үстіңгі мантия мен жер қыртысының қалыңдығы 60км.ден 100 км-ге жететін үлкен блоктары:
A) тау жоталары
B) сейсмикалық белдеулер
C) жазықтар
D) платформалар
E) литосфералық плиталар
3. Материктіњ оњт‰стігіндегі дамыѓан ел
A) Намибия
B) Зимбабве
C) Оњт‰стік Африка
D) Египет
E) Алжир
4. Хан-тәңірі массивін ашқан:
A) И.П.Фальк
B) И.В.Мушкетов
C) Х.Колумб
D) К.А.Северцов
E) П.П.Семенов
5. Топырақтыњ мол µнім алуды қамтамасыз ете алатын қабілеті:
A) сулылыѓы
B) қалыњдыѓы
C) қ±нарлылыѓы
D) қышқылдылыѓы
E) эррозиясы
6. Нәсілдік белгілер ... берілуіне байланысты.
A) климатқа
B) ата-анасынан ұрпақтарына
C) табиғат жағдайына
D) күн радиациясына
E) әлеуметтік жағдайына
7. Табиғатты қорғау туралы халық мақалы.
A) “Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей”.
B) “Өз ұясын ластаған құс жаман”.
C) “Еңбегіне қарай - өнбегі”.
D) “Еңбектің наны тәтті”.
E) “Не ексең, соны орасың”.
8. Оңтүстік-Батыс Азия халқының көпшілігі ұстайтын дін:
A) Индуизм.
B) Синтаизм.
C) Ислам.
D) Христиан.
E) Христиан.
9. Қазақстан аумағындағы басым ауа массасы:
A) Континетті тропиктік.
B) Теңіздік арктикалық.
C) Континетті арктикалық.
D) Қоңыржай теңіздік.
E) Қоңыржай континенттік.
10. Қазақстанның ең ірі су қоймасы -
A) Теміртау.
B) Вячеслав.
C) Бұқтырма.
D) Қапшағай.
E) Шардара.
11. Қазақстан аумағында қанша табиғат зонасы бар:
A) 7.
B) 6.
C) 2.
D) 4.
E) 3.
12. Қала рөлінің басымдылығы мен қала халқы санының артуы:
A) Урбандалу.
B) Миграция.
C) Мегаполис.
D) Реурбандалу.
E) Агломерация.
13. Ылғалдану коэффициенті төмен аймақ:
A) Далалар.
B) Шөл.
C) Тайга.
D) Орманды дала.
E) Жартылай шөл.
14. Бұл тау Ақтөбе облысы территориясында орналасқан:
A) Мұғалжар.
B) Ұлытау.
C) Қаратау.
D) Маңғыстау.
E) Шыңғыстау.
15. Еліміздің электр энергетикасы алдындағы басты міндеттерінің бірі:
A) АЭС көп салу.
B) Электр желісін қайта жөндеу.
C) Балама энергия көзін игеру.
D) Шикізат игеру.
E) Біртұтас энергетикалық жүйе құру.
16. Қазақстан Республикасында күздік бидай егетін ауданы:
A) Оңтүстік-батыс.
B) Шығыс.
C) Оңтүстік.
D) Батыс.
E) Солтүстік-шығыс.
17. Африкадағы “мыс белдеулік аймақ”:
A) Уганда, Кения.
B) Руанда, Уганда.
C) Танзания, Замбия.
D) Заир, Замбия.
E) Мозамбик, Зимбабве.
18. Ең ірі темекі шығаратын комбинат -
A) Талдықорғанда.
B) Өскеменде.
C) Шелек ауданында.
D) Алматыда.
E) Шымкентте.
19. Ақтау химия зауытынан ... өндіріледі.
A) пластмасса
B) синтетикалық каучук
C) жасанды тамақ
D) жуу заттары
E) тыңайтқыштар
20. Сервантестің отаны, бұрын отар болған, монархиялық мемлекет:
A) Германия.
B) Бельгия.
C) Ұлыбритания.
D) Франция.
E) Испания.
21. Қазақстанның машина жасау өнеркәсібі негізі қалыптасқан кезең:
A) II дүниежүзілік соғыс кезінде.
B) Алғашқы бесжылдық кезінде.
C) Қазан төңкерісі кезінде.
D) I дүниежүзілік соғыс кезінде.
E) Азамат соғысы кезінде.
22. Қазақстанның шөл зонасының топырағы:
A) Күлгiн топырақ.
B) Сұр, қоңыр топырақ.
C) Таулы топырақ.
D) Қара, қызғылт.
E) Ашық, қызғылт топырақ.
23. Адамзатты негізгі тұщы сумен қамтамасыз ету көзі:
A) Өзендер.
B) Теңіздер.
C) Жауын-шашын.
D) Мұхиттар.
E) Көлдер.
24. Өндірістің өнім шығаруға бөлетін шығыны (теңгемен есептегенде) ... деп аталады.
A) мамандану
B) ұлттық табыс
C) кіріктіру (интеграция)
D) өзіндік құн
E) жеке бір салаға мамандану
25. Адамдардың жаңа жерге қоныстанудың нәтижесінде ... дамыды.
A) теңіз транспорты
B) егіншілік пен мал шаруашылығы
C) қала санының өсуі
D) селекциялық жұмыстар
E) пайдалы қазбаларды игеру
26. Кокстелетін көмір, темір кендері ... қалыптастырады.
A) қара металлургияны
B) отын-энергетикасын
C) түсті металлургияны
D) химия өнеркәсібін
E) машина жасауды
27. Дала зонасының XIX ғасырда жойылып кеткен жабайы жылқылары.
A) Пржевальск жылқысы.
B) Иноходец.
C) Тарпан.
D) Мерин.
E) Жайран.
28. Балалардың үлес салмағы ең төмен елдер.
A) Үндістан, Дания.
B) Қазақстан, Ресей.
C) Чили, Жапония.
D) Германия, Италия.
E) Франция, Аргентина.
29. Канададағы Квебек провинциясы тұрғындарының тілі:
A) Португал.
B) Испан.
C) Итальян.
D) Француз.
E) Ағылшын.
30. Географиялық қабықтың біртұтастығы – бұл …
A) табиғи құбылыстардың уақытылы қайталанып келуі.
B) экваторлық полюске қарай табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
C) адамның шаруашылық іс-әрекеті.
D) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
E) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен өзара тәуелдігі.
55-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетіндегі кез келген нүктенің басқа бір нүктеден биіктік айырмасы: A) Салыстырмалы биіктік
B) Абсолюттік биіктік
C) Жазықтықтар
D) Горизонтальдар
E) Жер бедері
2. Ењ ‰лкен арал
A) Жања Гвиеня
B) Жања Зеландия
C) Гавай
D) Мадагаскар
E) Греландия
3. Жер бедерінің платформаға сәйкес бөлігі:
A) аласа таулар
B) жазықтар
C) биік тау массивтері
D) үстірттер
E) мұхит шұңғымалары
4. Халық ең көп қоныстанған дүние бөлігі:
A) Солтүстік Америка
B) Азия
C) Еуропа
D) Оңтүстік Америка
E) Африка
5. Еуразияныњ ењ тµмен жері
A) Қызыл тењіз
B) Батыс Сібір жазығы
C) Арал тењізі
D) ¤лі тењізі
E) Каспий мањы ойтпаты
6. Республиканың негізгі отын түрі.
A) Ағаш.
B) Тақтатас.
C) Шымтезек.
D) Газ.
E) Көмір.
7. Қара металдар:
A) Мыс, қорғасын.
B) Уран, ванадий.
C) Никель, aлюминий.
D) Алтын, күміс.
E) Темір, хром.
8. Метеорология … туралы ғылым.
A) мұздықтар
B) ауа райы (климат)
C) топырақ
D) өзендер
E) жер бедері
9. Топырақ деп ... айтамыз.
A) құммен араласқан өсімдікті
B) таулардың үгілуін
C) шаң - тозаңды, батпақты
D) шөлдегі батпақты жерлерді
E) жердің беткі, жұқа, құнарлы қабатын
10. Жер көлемі бойынша дүниежүзінде 1-орындағы мемлекет:
A) Бразилия.
B) Қытай.
C) Үндістан.
D) Ресей.
E) Канада.
11. Қазақстанның маңызды рекреациялық аудандары:
A) Көкшетау, Ұлытау, Семей.
B) Қарағанды, Іле, Жоңғар Алатауы.
C) Көкшетау, Іле, Жоңғар Алатауы, Алтай.
D) Алтай, Қостанай, Арқалық.
E) Атырау, Көкшетау, Ақтау.
12. Тянь-Шань тауының ең биік шыңы Хан-Тәңірін ашқан …
A) Н.М. Пржевальский.
B) П.П. Семенов-Тян-Шанский.
C) Ш. Уәлиханов.
D) Қ.И. Сәтбаев.
E) Л.С. Берг.
13. Қазақстанның ірі су қоймалары.
A) Сергеев, Өскемен.
B) Вячеслав, Сергеев.
C) Шардара, Кеңгір.
D) Бұқтырма, Қапшағай.
E) Өскемен, Шардара.
14. Қазақстанның таулы аймақтары:
A) Оңтүстік, оңтүстік-шығыс.
B) Солтүстік, солтүстік-шығыс.
C) Солтүстік, солтүстік-батыс.
D) Батыс, оңтүстік-шығыс.
E) Оңтүстік, солтүстік-батыс.
15. Табиғат ресурстарының көптүрлілігі тән елдер:
A) Оман, Сауд Аравиясы.
B) Жапония, АҚШ.
C) Австрия, Австралия.
D) Ресей, Қытай.
E) Норвегия, Финляндия.
16. Африкадағы ауданы жағынан ең үлкен мемлекет:
A) Сомали.
B) Судан.
C) Конго.
D) Марокко.
E) Египет.
17. Қарақұмық жармасын шығаратын зауыт:
A) Аягөзде.
B) Семейде.
C) Текеліде.
D) Алматыда.
E) Өскеменде.
18. Австралияның сыртқы экономикалық қатынастарын ... транспорты атқарады.
A) теңіз су жолы
B) автомобиль жолы
C) темір жол
D) өзен су жолы
E) әуе жолы
19. Биязы жүнді қойларды ... өсіреді.
A) ет үшін
B) қаракөлі үшін
C) терісі үшін
D) майы үшін
E) жүні үшін
20. Республикамыздағы ең ірі агломерация:
A) Қостанай маңында.
B) Өскемен маңында.
C) Жезқазған маңында.
D) Қарағанды маңында.
E) Атырау маңында.
21. Кокстелген көмірді өңдеу негізінде құрылған қуатты органикалық синтез базасы:
A) Батыс Қазақстанда.
B) Шығыс Қазақстанда.
C) Орталық Қазақстанда.
D) Оңтүстік Қазақстанда.
E) Солтүстік Қазақстанда.
22. Австралияның мал шаруашылығының өзіне тән маңызды саласы:
A) Ірі қара.
B) Құс.
C) Қой.
D) Шошқа.
E) Жылқы.
23. Дүниежүзілік шаруашылық қалыптасқан уақыт:
A) XVIII ғ. басында.
B) XX ғ. I-жартысында.
C) XIX ғ. аяғы – XX ғ. басында.
D) XX ғ. II-ортасында.
E) XIX ғ. ортасында.
24. Біздің планетада тіршілік қашан пайда болды?
A) Төрттік кезеңде.
B) 570 млн. жыл бұрын.
C) 3 млрд. жыл бұрын шамасында.
D) 4 - 4,5 млрд. жыл бұрын.
E) Адамның пайда болуымен бірге.
25. Екібастұз-Павлодар өнеркәсіп торабының жедел дамуына әсер еткен темір жол:
A) Петропавл-Шу.
B) Семей-Луговой.
C) Орынбор-Ташкент.
D) Қарталы-Павлодар.
E) Луговой-Арыс.
26. Континентаралық жолаушылар тасымалдауда 1-ші орындағы көлік түрі:
A) Әуе көлігі.
B) Автомобиль көлігі.
C) Өзен көлігі.
D) Теңіз көлігі.
E) Теміржол көлігі.
27. Үстірт қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1984 жыл.
B) 1983 жыл.
C) 1980 жыл.
D) 1982 жыл.
E) 1981 жыл.
28. Географиялық қабықтағы ырғақтылық …
A) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
B) адамдардың шаруашылық іс-әрекеттері.
C) белгілі бір құбылыстардың уақыт ішіндегі қайталануы.
D) табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
E) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен әрекеттесуі.
29. Шөлдегі өзен аңғарларында өсімдіктер мен қалың бұталар өскен жерлер.
A) Тоғай.
B) Тақыр.
C) Тайга.
D) Саванна.
E) Жунгли.
30. Бос тау жыныстарынан адамдардың шаруашылық іс-әрекетімен жасаған төбелер:
A) Төбелер.
B) Террикон.
C) Таулар.
D) Карьер.
E) Қырат.
56-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Қазақстан ... материгінде орналасқан: A) Азия
B) Африка
C) Гондвана
D) Аустралия
E) Еуразия
2. Африка мен Еуразияны жалғастыратын канал:
A) Суэц каналы
B) Ертіс- Қарағанды каналы
C) Панама каналы
D) Гибралтар бұғазы
E) Ла- Манш бұғазы
3. Су түбіндегі вулкандардың атқылуынан туатын толқындар:
A) ағыс
B) тайфун
C) цунами
D) айсберг
E) торнадо
4. Шығыс бағыты сәйкес келетін азимут:
A) 900
B) 3600
C) 1800
D) 2700
E) 00
5. Екібастұз көмірінің басты қолдану бағыты:
A) Қостанайға тасымалдайды
B) Металлургия өнеркәсібіне пайдаланады
C) Химия өнеркәсібінде пайдаланады
D) Атырауға тасымалдайды
E) ЖЭС, МАЭС-да жағылады
6. Күнбағыс майын өндіретін ірі зауыт орналасқан қала:
A) Түркістан.
B) Петропавл.
C) Талдықорған.
D) Өскемен, Алматы.
E) Кентау.
7. Монголоидтардың ...
A) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік.
B) терісінің түсі сары, шашы тік ашық түсті, көзі қысыңқы, бет сүйегі шығыңқы.
C) терісінің түсі қара, көзі ашық.
D) терісінің түсі сарғыш, шашы бұйра, көзі ашық.
E) терісінің түсі сары, шашы тік ашық, көзі жасыл.
8. Қоғамның табиғатқа «қысымы» кенет артқан ғасыр:
A) XIX ғ.
B) XX ғ.
C) XV ғ.
D) XVII ғ.
E) XVI ғ.
9. Іле өзеніндегі су қоймасы.
A) Шардара.
B) Вячеслав.
C) Қапшағай.
D) Кеңгір.
E) Қаратомар.
10. Олимпиада ойындарының отаны:
A) Дания.
B) Греция.
C) Италия.
D) Португалия.
E) Испания.
11. Қызғылт күрең топырақтың құнарлы жерлерi ... жарамды.
A) бұғы шаруашылығына
B) бау-бақшаға
C) мал шаруашылығына
D) егiн шаруашылығына
E) шабындыққа
12. Қоршаған орта туралы ғылым.
A) Метеорология.
B) Зоология.
C) Геология.
D) Биология.
E) Экология.
13. Африкадағы ең ежелгі мемлекет:
A) Нигерия.
B) Алжир.
C) Египет.
D) Ангола.
E) Намибия.
14. Демографиялық саясат – бұл:
A) Қоршаған ортаны жақсарту.
B) Халықтың орналасу тығыздығы.
C) Медицинаны жақсарту.
D) Білім беруді жақсарту.
E) Халықтың санының өсуін реттеу.
15. Жалпы температуралық жағдайы және ылғалдылығы, топырағы, өсімдіктері мен жануарлары ортақ ірі табиғи кешен ... деп аталады.
A) табиғат зоналары
B) таулар
C) климаттық белдеу
D) жазықтар
E) орман
16. Петропавл өнеркәсіп торабы ... маманданған.
A) тамақ және жеңіл өнеркәсіпке
B) тамақ және ауыл шаруашылық машиналарын жасауға
C) тоқыма өнеркәсібіне
D) кен өндіруге
E) боксит кенін өндіруге
17. Рентген аппаратураларын жасайтын зауыт:
A) Ақтөбеде.
B) Шымкентте.
C) Өскеменде.
D) Теміртауда.
E) Қостанайда.
18. Маңызды халықаралық теңіздік канал:
A) Кильский.
B) Қарақұм.
C) Беломор-Балтық.
D) Панама.
E) Волго-Дон.
19. Кен-химия құрамына кіретін өндіріс:
A) Каолин.
B) Су.
C) Көмір.
D) Фосфорит.
E) Асбест.
20. Өзбекстанда ежелгі тарихи ескерткіштер ... қалаларында көп кездеседі.
A) Ферғана, Андижан
B) Ташкент, Шыршық
C) Бұқара, Самарқанд
D) Қоқанд, Бұқара
E) Наманган, Қоқанд
21. Эратосфеннің география ғылымына қосқан үлесі ...
A) Алғашқы глобусты жасады.
B) Дүниежүзілік мұхитқа сипаттама жасады.
C) Еуропадан Үндістанға бірінші жүзуді іске асырды.
D) Жердің шар тәріздес екенін дәлелдеді.
E) Жер көлемінің бірінші рет шамалы өлшемін жасады.
22. Қазақстан территориясына көктемгі және күзгі үсік әкелетін ауа массалары.
A) Экваторлық.
B) Тропиктік.
C) Қоңыржай.
D) Субтропиктік.
E) Арктикалық.
23. Өндіргіш күштер дегеніміз -
A) Өндіріс құралдары мен оларды іске қосатын адамдар.
B) Қоғамдық еңбек бөлінісі.
C) Өндіріс процесінде жұмыс процесін өзара бөлісу.
D) Өндірістік қатынастар.
E) Еңбек нәтижесі.
24. Жер бедерін зерттейтін ғылым.
A) Топография.
B) Метеорология.
C) Биология.
D) Геоморфология.
E) Гидрология.
25. Латын Америкасындағы ОПЕК-ке мүше ел:
A) Бразилия.
B) Венесуэла.
C) Колумбия.
D) Перу.
E) Аргентина.
26. Қарағанды көмір алабындағы көмір қабатының қалыңдығы:
A) 30-50 м.
B) 1,5-15 м.
C) 160-200 м.
D) 0,5 м.
E) 110-120 м.
27. Мұғалжар тауының солтүстігіндегі өте сапалы кен.
A) Фосфорит.
B) Апатит.
C) Хромит.
D) Сатпаевит.
E) Боксит.
28. Халықтың саны жөнінен ірі мұсылман елдері.
A) Ресей, Қазақстан.
B) Египет, Түркіменстан.
C) Индонезия, Нигерия.
D) Түркия, Өзбекстан.
E) Пәкістан, АҚШ.
29. Ірі хромит пен никель кен орындары шоғырланған аймақ-
A) Алтай тауы.
B) Қаратау.
C) Көкшетау.
D) Мұғалжар тауы.
E) Ұлытау.
30. Батыс аудандары арқылы өтетін темір жол -
A) Оңтүстік Сібір.
B) Орынбор-Ташкент.
C) ТрансҚазақстан.
D) Орта Сібір.
E) Түркістан-Сібір.
57-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Техникалық дақылдар: A) Жүзім, бидай, жүгері.
B) Бидай, күнбағыс, арпа.
C) Сұлы, күріш, арпа.
D) Мақта, күнбағыс, қызылша.
E) Картоп, бау- бақша, күнбағыс.
2. Қазақстанның негізгі табиғи газ қоры шоғырланған жер:
A) Маңғыстау түбегі
B) Шымкент
C) Павлодар
D) Ақтөбе
E) Қарағанды
3. Құрықтың мұхитқа еніп жатқан бөлігі:
A) Кµл.
B) Тењіз.
C) Шыѓанақ.
D) Арал.
E) Б±ѓаз.
4. Қазақстанныњ батысындаѓы µзен
A) Есіл
B) Сырдарья
C) Іле
D) Тобыл
E) Жайық
5. Африканың жер бедерінің формасы:
A) қыраттар
B) таулар
C) үстірттер
D) жазықтар
E) ойпаттар
6. Қоғамның табиғатқа «қысымы» кенет артқан ғасыр:
A) XVI ғ.
B) XVII ғ.
C) XX ғ.
D) XV ғ.
E) XIX ғ.
7. Отын-энергетика байлықтары.
A) Апатит, мыс.
B) Фосфорит, никель.
C) Газ, мұнай.
D) Жаңғыш тақтатас, хромит.
E) Көмір, темір.
8. Республикадағы мұнай, газ кен орындары орналасқан облыстарды атаңыз:
A) Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Павлодар.
B) Ақтөбе, Шығыс Қазақстан, Оңтүстік Қазақстан.
C) Маңғыстау, Атырау, Батыс Қазақстан, Ақтөбе.
D) Маңғыстау, Қостанай, Солтүстік Қазақстан, Батыс Қазақстан.
E) Маңғыстау, Көкшетау, Батыс Қазақстан.
9. Көп ұлтты елдер
A) Индонезия, Аргентина, Суринам
B) Боливия, Эквадор, Ямайка
C) Украина, Канада, Ресей
D) Ресей, АҚШ, Үндістан, Қазақстан.
E) Швейцария, Ауғанстан, Қытай
10. Нәсілдік белгілер ... берілуіне байланысты.
A) табиғат жағдайына
B) әлеуметтік жағдайына
C) ата-анасынан ұрпақтарына
D) күн радиациясына
E) климатқа
11. Су буы қатты күйге айналатын температура:
A) -10º C
B) 0º C
C) +2º C
D) -5º C
E) +1º C
12. Ауа райы болжамы жасалатын карта.
A) Ауа температурасы және жауын-шашын картасы.
B) Синоптикалық карта.
C) Циклон және антициклон қозғалысы картасы.
D) Топырақ картасы.
E) Физикалық карта.
13. Маcштабына қарай карталар неше топқа бөлінеді:
A) 6.
B) 5.
C) 2.
D) 3.
E) 4.
14. Халықаралық валюталық металл:
A) Мыс.
B) Алюминий.
C) Алтын.
D) Вольфрам.
E) Титан.
15. Орисабо вулканы орналасқан:
A) Мексикада.
B) Гватемалада.
C) Никарагуада.
D) Белизда.
E) Гондураста.
16. Арал теңізі-көлінің пайда болуы:
A) Көл-қарасу.
B) Мұздық.
C) Тектоникалық.
D) Вулкандық.
E) Бөгендік.
17. Қарақұмық жармасын шығаратын зауыт:
A) Алматыда.
B) Аягөзде.
C) Семейде.
D) Текеліде.
E) Өскеменде.
18. Лениногор полиметалл комбинатының негізгі өнімі:
A) Мыс концентраттары.
B) Тазартылмаған қорғасын мен мырыш.
C) Темір.
D) Күміс.
E) Алтын.
19. Түркіменстанның астанасы:
A) Бишкек.
B) Ашхабад.
C) Ташкент.
D) Жаркент.
E) Ферғана.
20. Рудный қаласындағы темір рудасы кен орындары:
A) Мақат және Аят.
B) Қашар, Лисаков.
C) Қаражал, Құлсары.
D) Жезді және Сарыбай.
E) Соколов және Сарыбай.
21. Машина жасау өнеркәсібінің орналасу принциптері:
A) Электр энергиясы, шикізат көздеріне таяу орналастыру.
B) Көлік торабы, тұтыну аудандарына жақын орналастыру.
C) Шикізат, электр энергиясына жақын орналастыру.
D) Шикізат , жұмысшы күші, тұтыну аудандарына жақын орналастыру.
E) Жұмысшы күші және су көздеріне жақын орналастыру.
22. Көліктің маусымдық түрі.
A) Өзен.
B) Электронды.
C) Құбыр.
D) Автомобиль.
E) Теміржол.
23. Қара және қызғылт топырақтың зонасы:
A) Орманды дала.
B) Дала.
C) Орман.
D) Тундра.
E) Шөл.
24. Тауда табиғат зонасының алмасып келуі ... деп аталады.
A) табиғат кешендері.
B) зоналылық.
C) таулы зона.
D) ендік зона.
E) биіктік белдеулілік.
25. Суармалы егіншілікпен айналысатын елдер:
A) Норвегия, Швеция.
B) Италия, Испания.
C) Голландия, Норвегия.
D) Ұлыбритания, Норвегия.
E) ГФР, Польша.
26. Литосфералық плиталардың қозғалыс жылдамдығы:
A) Жылына 1см-ден 6см-ге дейін
B) Жылына 10 см ден - 16 см-ге дейін
C) Жылына 8 см
D) Жылына 7 см-ден 15-ға дейін
E) Жылына 1 мм-ден 1 см-ге дейін
27. Бетпақдаланың биік нүктесі.
A) Абай.
B) Мұзтау.
C) Ақсораң.
D) Жамбыл.
E) Ақдым.
28. АҚШ-тың металлургиялық астанасы:
A) Питтсбург.
B) Портленд.
C) Денвер.
D) Даллас.
E) Балтимор.
29. Географиялық қабық компоненттерінің біртұтас болып келу себебі ... байланысты.
A) зат және энергия айналымына.
B) күнмен түннің ауысуына.
C) өсімдіктерден оттегінің бөлінуіне.
D) температура режимі мен жауын-шашын мөлшеріне.
E) жердің орбиталық қозғалысына.
30. Жан басына шаққанда ең төмен 14 квт. сағ. электроэнергиясын өндіретін ел:
A) Ливия.
B) ОАР
C) Гайана.
D) Египет.
E) Чад.
58-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Адамның негізгі нәсілдері A) 6
B) 5
C) 3
D) 4
E) 2
2. Үнді мұхитының ең терең жері:
A) 8742 м
B) 8848 м
C) 7450 м
D) 5449 м
E) 11022 м
3. Жер бедерініњ қалыптыстыратын жағдайлар
A) м±хиттардыњ жақындыѓы
B) атмосфера циркуляциясы
C) жердіњ орбиталық қозѓалысы
D) жердіњ µз осінен қозѓалуы
E) ішкі және сыртқы к‰штер
4. Титан-магний зауыты орналасқан қала:
A) Өскемен
B) Павлодар
C) Алматы
D) Шымкент
E) Ақтау
5. Ең көп халық орналасқан материк:
A) Африка
B) Евразия
C) Солтүстік Америка
D) Австралия
E) Оңтүстік Америка
6. ... республикасының 80 % аумағын Қарақұм шөлі алып жатыр.
A) Қазақстан
B) Түрікменстан
C) Өзбекстан
D) Қырғызстан
E) Ресей
7. Батыс Қазақстанның маманданған шаруашылығы:
A) Мұнай және газ, балық.
B) Аяқ киім, тамақ өнеркәсібі.
C) Егін шаруашылығы.
D) Металл өңдеу, газ.
E) Қара металлургия, құрылыс.
8. Жер бетінің жоғарғы құнарлы қабаты:
A) Топырақ.
B) Литосфера.
C) Магма.
D) Биосфера.
E) Жер бедері.
9. Ауа райын болжайтын адамдар.
A) Геологтар.
B) Гидрологтар.
C) Экологтар.
D) Синоптиктер.
E) Гляциолоролог.
10. Қазақстанда тарының көп егілетін жері -
A) Батыс Қазақстан.
B) Оңтүстік Қазақстан.
C) Солтүстік Батыс.
D) Шығыс Қазақстан.
E) Орталық Қазақстан.
11. Географиялық қабықтың құрамына ... кіреді.
A) Атмосферның жоғарғы қабаты, мантия, гидросфера, магносфера.
B) Биосфера, гидросфера, ядро, жоғарғы мантия.
C) Литосфераның жоғарғы қабаты, гидросфера, биосфера, атмосфера.
D) Мантия, ядро, ионосфера, магносфера.
E) Ядро, мантия, гидросфера, ионосфера.
12. Күкірт қышқылы зауыттары салынатын жер:
A) Мол су көзі.
B) Түсті металургия кәсіпорындары.
C) Кокстелген көмір алабы.
D) Мұнай - газ кендері көзі.
E) Қышқыл топырақты аймақ.
13. Ең арзан электр энергия ... өндіріледі:
A) ЖЭО-да.
B) ЖЭС-да.
C) МАЭС.
D) АЭС-да.
E) СЭС-да.
14. Халықаралық жанжалдарды шешуде негізгі роль атқаратын ұйым:
A) БҰҰ.
B) АСЕАН.
C) НАТО.
D) Қызыл крест.
E) ОПЭК.
15. Әлемдік рынокта банан экспорттайтын мемлекет:
A) Венесуэла.
B) Боливия.
C) Эквадор.
D) Бразилия.
E) Аргентина.
16. Қымызбен емдейтін курорт-
A) Бурабай.
B) Мойылды.
C) Рахман қайнары.
D) Қапал Арасан.
E) Алма Арасан.
17. Мекке, Мeдина … орналасқан.
A) Кувейтте
B) Иорданияда
C) Оманда
D) Иранда
E) Сауд Аравиясында
18. Қытай Халық Республикасы неше провинциядан тұрады:
A) 50.
B) 23.
C) 30.
D) 28.
E) 19.
19. Қазақстанда жүк айналымында автомобиль транспорты ... орынды алады.
A) 5
B) 2
C) 3
D) 4
E) 1
20. Мұнай өндірудің көп бөлігі … үлесіне тиеді.
A) Латын Америкасы елдері
B) дамушы елдер
C) Еуропа елдері
D) дамыған елдер
E) Азия елдері
21. Биіктік белдеулердің саны ... байланысты
A) қыраттардың орографиясына
B) таулардың мұхитқа жақын орналасуына
C) табиғат кешендерінің азоналылығына
D) ауа массаларына
E) таулардың биіктігі мен географиялық орнына
22. Өнімнің белгілі бір түрлерін өндіруге, белгілі бір қызмет көрсетуге және айырбастауға маманданды:
A) Халықаралық мамандану саласы.
B) Бірыңғай экономикалық кеңістік.
C) Экономикалық интеграция.
D) Халықаралық геoграфиялық еңбек бөлінісі.
E) Халықаралық ұйым.
23. Дүниежүзілік мұхиттағы ең терең шұңғыма.
A) Ява.
B) Филиппин.
C) Курил-Камчат.
D) Мариан.
E) Алеут.
24. ... Үстірт қорығында өсіріліп, көбейтіледі.
A) Күзен және ақ тышқан
B) Голян (көкталма балық) және ускум балықтары
C) Дала барысы, тарлан мысықтар
D) Марал, таутекелер
E) Жабайы қой - муфлон
25. ... халықаралық геофизика жылы деп жарияланды.
A) 1971 ж.
B) 1961 ж.
C) 1960 ж.
D) 1970 ж.
E) 1957 ж.
26. Қaзақстанның жер асты суының мол қоры-
A) Каспий маңы ойпатында.
B) Орталық Қазақстанда.
C) Павлодарда.
D) Мoйынқұм мен Қызылқұмда.
E) Шығыс Қазақстанда.
27. Қарағанды көмір қабатының жалпы қалыңдығы.
A) 130 метр.
B) 125 метр.
C) 150 метр.
D) 120 метр.
E) 140 метр.
28. Қазақстандағы “жазғы” уақыт енгізілген жыл.
A) 1980 жыл.
B) 1979 жыл.
C) 1983 жыл.
D) 1981 жыл.
E) 1982 жыл.
29. Сұқсыр құсы ұялайтын көл.
A) Қорғалжын.
B) Зайсан.
C) Сасықкөл.
D) Марқакөл.
E) Балқаш.
30. Сайқан желі жыл мезгілінің қай айларында жиірек соғады:
A) Мамыр-тамыз.
B) Маусым-Мамыр.
C) Қыркүйек-көкек.
D) Маусым-шілде.
E) Шілде-Тамыз.
59-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Қазақстанмен сауда-экономикалық қатынас жақсы жолѓа қойылѓан ел A) Қытай
B) Тәжікстан
C) Канада
D) Ирак
E) Бразилия
2. Атмосфера қабаттары:
A) мезосфера, экзосфера, биосфера
B) мезосфера, тропосфера, гидросфера
C) биосфера, гидросфера, термосфера
D) стратосфера, гидросфера, экзосфера
E) тропосфера, стратосфера, мезосфера
3. Еуразия материгініњ шыѓысына тән климат
A) Ылѓалды тењіздік
B) Ылѓалды тропиктік
C) Муссондық
D) Континеннтік
E) Жерорта тењіздік
4. Электр энергиясын кµп қажет ететін т‰сті металлургия саласы
A) Қорѓасын
B) Мырыш
C) Алюминий
D) Мыс
E) Полиметалл
5. Жер бетінде жауын-шашыныњ әркелкі таралуы ... байланысты.
A) к‰н сәулесінің аз түсуіне
B) географиялық орнына
C) жазықтардың молдығына
D) таулардың көптігіне
E) к‰н мен т‰нніњ ауысуына
6. Дүние жүзіндегі ірі дамығын елдер
A) Швейцария, Австрия, Канада.
B) Франция, Италия, Бельгия.
C) Швеция, Чехия, Ұлыбритания.
D) АҚШ, Канада, Жапония.
E) Сомали, ОАР, Нигер.
7. Қорғалжын қорығының көркі.
A) Дала қойы.
B) Қоқиқаз.
C) Архар.
D) Құлан.
E) Орақ тұмсық.
8. Құрылыс материалдары.
A) Көмір, құм.
B) Мергель, қорғасын.
C) Газ, бор.
D) Гипс, фосфорит.
E) Құм, гипс.
9. Өсімдіктeр, жануарлар мен микроорганизмдердің қалдықтарынан пайда болатын органикалық зат:
A) Магма.
B) Тақыр.
C) Қарашірік.
D) Каньон.
E) Ландшафт.
10. Мұсылман діні көп таралған аймақтар.
A) Австралия.
B) Азия, Африка.
C) Солтүстік Америка.
D) Антарктида.
E) Оңтүстік Америка.
11. Қазақстанның астанасы орналасқан өзен.
A) Есіл.
B) Іле.
C) Ертіс.
D) Нұра.
E) Жайық.
12. Республиканың негізгі отын түрі.
A) Тақтатас.
B) Шымтезек.
C) Көмір.
D) Газ.
E) Ағаш.
13. Жер бетіне тура түсетін күн сәулелері.
A) Шағылған радиация.
B) Шашыранды радиация.
C) Жұтылған радиация.
D) Жиынтық радиация.
E) Тура радиация.
14. Экономикалық даму дәрежесі артта қалған елдер:
A) Солтүстік Американың.
B) Африканың.
C) Еуропаның.
D) Оңтүстік Американың.
E) Азияның.
15. Латын Америкасындағы транзиттік ел:
A) Парагвай.
B) Перу.
C) Аргентина.
D) Уругвай.
E) Панама.
16. Республиканың газ қоры шоғырланған жерді атаңыз:
A) Сарыарқада.
B) Шымкентте.
C) Қостанайда.
D) Маңғыстауда.
E) Алтайда.
17. Толысу энергиясына бай:
A) Ұлыбритания, Хорватия, Норвегия.
B) Қазақстан, Түркменстан, Индонезия.
C) АҚШ, Ресей, Франция.
D) Қытай, Үндістан, Бутан.
E) Панама, Эквадор, Гвинея.
18. АОК-нің ауыл шаруашылық өнімдерін өңдейтін салалары:
A) Егіншілік.
B) Тау-кен.
C) Ауыл шаруашылығы.
D) Металлургия.
E) Жеңіл, тамақ өнеркәсібі.
19. Буряттар, қырғыздар, сахалар (якуттар) ... нәсілдеріне жатады.
A) монголоид
B) орал семья тобына
C) аралас
D) европалық
E) экваторлық
20. Қазақстандағы негізгі ауыр индустрия орталығы.
A) Оңтүстік Қазақстан.
B) Батыс Қазақстан.
C) Шығыс Қазақстан.
D) Орталық Қазақстан.
E) Солтүстік Қазақстан.
21. Қытайдың күріш өсіретін ауданы:
A) Шығыс.
B) Орталық.
C) Оңтүстік-батыс.
D) Солтүстік
E) Батыс.
22. Топырағы құнарлы табиғат зонасы:
A) Тропиктік орман зонасы.
B) Дала зонасы.
C) Тундра зонасы.
D) Тайга зонасы.
E) Батпақты жер.
23. Біздің планетада тіршілік қашан пайда болды?
A) 4 - 4,5 млрд. жыл бұрын.
B) 570 млн. жыл бұрын.
C) Төрттік кезеңде.
D) 3 млрд. жыл бұрын шамасында.
E) Адамның пайда болуымен бірге.
24. Өзбектер ... регионында ерекше пайыз құрайды.
A) Шығыс Қазақстан
B) Батыс Қазақстан
C) Орталық Қазақстан
D) Солтүстік Қазақстан
E) Оңтүстік Қазақстан
25. “Түркістан өлкесіне саяхат” еңбегінің авторы.
A) Шоқан Уәлиханов.
B) Әл-Фараби.
C) Н.М. Пржевальский.
D) Н.А. Северцов.
E) И.В. Мушкетов.
26. Жағалық жазығында ”бэр” төбешіктері кездесетін теңіз:
A) Каспий.
B) Ақ.
C) Қара.
D) Арал.
E) Балтық.
27. Ключи Шоқысының биіктігі:
A) 4850 м.
B) 4750 м.
C) 4600 м.
D) 4700 м.
E) 4800 м.
28. Атлас тауы орналасқан монархиялық ел:
A) Марокко.
B) Бутан.
C) Иордания.
D) Лесото.
E) Непал.
29. ... халықаралық геофизика жылы деп жарияланды.
A) 1961 ж.
B) 1970 ж.
C) 1957 ж.
D) 1971 ж.
E) 1960 ж.
30. Республика халқындағы қазақтардың үлес алмағы (1999 ж.).
A) 20 %
B) 32,1 %
C) 72 %
D) 53,4 %
E) 1,9 %
60-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Мұхиттық аралдардың табиғаты мен халқын зерттеген саяхатшы: A) Афанасий Никитин
B) Н.Н. Миклухо-Маклай
C) Фернан Магеллан
D) Христофор Колумб
E) Джеймс Кук
2. Қазақстанда ауыл шаруашылық техникалары ... шығарылады.
A) батыста
B) шыѓыста
C) оњт‰стікте
D) орталықта
E) солт‰стікте
3. Ембі мен Маңғыстау мұнайы өңделетін қала:
A) Торғай
B) Павлодар
C) Атырау
D) Шымкент
E) Ресей
4. Халық ең көп қоныстанған дүние бөлігі:
A) Африка
B) Оңтүстік Америка
C) Азия
D) Еуропа
E) Солтүстік Америка
5. Жер бедерінің платформаға сәйкес бөлігі:
A) биік тау массивтері
B) жазықтар
C) аласа таулар
D) мұхит шұңғымалары
E) үстірттер
6. Метеорология … туралы ғылым.
A) өзендер
B) ауа райы (климат)
C) жер бедері
D) топырақ
E) мұздықтар
7. Қазақстан Ғылым Академиясының Тұңғыш Президенті, Лениндік және Мемлекеттік сыйлықтардың лауреаты.
A) П.П. Семенов-Тян-Шанский.
B) Қаныш Сәтбаев.
C) И.В. Мушкетов.
D) Әл-Фараби.
E) Шоқан Уәлиханов.
8. Қазақстанның ірі су қоймалары.
A) Сергеев, Өскемен.
B) Өскемен, Шардара.
C) Вячеслав, Сергеев.
D) Шардара, Кеңгір.
E) Бұқтырма, Қапшағай.
9. Африкадағы ең ежелгі мемлекет:
A) Намибия.
B) Нигерия.
C) Алжир.
D) Ангола.
E) Египет.
10. Жапониядағы халықаралық мамандану саласы:
A) Тау-кен.
B) Түсті металлургия.
C) Өзен кемелерін жасау.
D) Уран өнеркәсібі.
E) Автомобиль жасау, кеме жасау.
11. Қазақстанның дала зонасының ірі құсы.
A) Бірқазан.
B) Дуадақ.
C) Қырғауыл.
D) Кекілік.
E) Шағала.
12. Еyропаның ірі өзен артериясы:
A) Дунай.
B) Луара.
C) Прут.
D) Темза.
E) Сена.
13. Қара металдар:
A) Мыс, қорғасын.
B) Уран, ванадий.
C) Алтын, күміс.
D) Темір, хром.
E) Никель, aлюминий.
14. Орта масштабты картаның масштабы ...
A) 1:1000000 кіші.
B) 1:20000.
C) 1:40000.
D) 1:200000 - 1:1000000 дейін.
E) 1:22000000.
15. Жан-жағынан сумен қоршалған кішігірім құрлық:
A) Архипелаг.
B) Түбек.
C) Құрлық.
D) Арал.
E) Атолл.
16. Негізгі қызылша егілетін облыстар:
A) Жамбыл, Алматы.
B) Батыс Қазақстан, Жамбыл.
C) Ақмола, Қызылорда.
D) Маңғыстау, Павлодар.
E) Алматы, Атырау.
17. Еуразиядағы сөнбеген ең биік жанартау.
A) Этна.
B) Везувий.
C) Авачинск шоқысы.
D) Ключи Шоқысы.
E) Гекла.
18. Топырақтың шөлге айналуы күшті байқалатын аймақтар:
A) Еуропа, Азияда.
B) Азия, Африкада.
C) Африка, Оңтүстік Америкада.
D) Латын Америкасында.
E) Оңтүстік және Солтүстік Америкада.
19. Құбыр жолының ерекшелігін бөліңіз.
A) Өте тез хабар алынады, кез-келген қашықтыққа, бағытқа жұмыс істейді.
B) Маусымдық, тұтынушыға тікелей жеткізіледі.
C) Маусымдық, тасымалдау қашықтығы қысқа, өзіндік құны едәуір төмен.
D) Алыс қашықтыққа тасымалдайды, жыл бойы үздіксіз жұмыс істейді, өзіңдік құны төмен.
E) Өзіндік құны қымбат, өте алыс қашықтыққа тасымалдайды.
20. Қазақстанда халықтың сирек қоныстанған аймақтары:
A) Орталық, Шығыс.
B) Оңтүстік, оңтүстік-батыс.
C) Орталық, батыс, оңтүстік-батыс.
D) Оңтүстік, оңтүстік-шығыс.
E) Солтүстік, солтүстік-батыс.
21. Оңтүстіктегі тау зонасында өсірілетін қой тұқымдары:
A) Қылшық жүнді.
B) Қаракөл
C) Биязы, жартылай биязы жүнді.
D) Арқар-меринос.
E) Еділбай қойы.
22. Қытайдың экономикалық зонасы:
A) 3.
B) 2.
C) 7.
D) 4.
E) 5.
23. Пластмассаның механикалық қасиеті -
A) Жұмсақ, жеңіл.
B) Жұмсақ, тез сынaды.
C) Мөлдір.
D) Қатты, ауыр.
E) Берік, жеңіл.
24. “Рахманов бұлағы” қорықшасы орналасқан жер.
A) Шығыс Қазақстан.
B) Оңтүстік Қазақстан.
C) Орталық Қазақстан.
D) Солтүстік Қазақстан.
E) Батыс Қазақстан.
25. Ресейде мұнай өндірудің негізгі ауданы - :
A) Батыс Сібір.
B) Қиыр Шығыс.
C) Шығыс Сібір.
D) Орталық.
E) Орталық қаратопырақты.
26. Қара топырақ құрамындағы қарашiрiктiң мөлшері:
A) 1 %.
B) 3 %.
C) 9 %.
D) 5 %.
E) 7 %.
27. Жапонияның "Сейкан" су асты тоннелі ... аралдарын жалғастырады.
A) Хонсю және Хоккайдо
B) Кюсю және Хонсю
C) Хоккайдо және Кюсю
D) Кюсю және Сикоку
E) Сикоку және Хонсю
28. Қазақстанның тәуелсіздігін бірінші болып қолдаған мемлекет:
A) Корея.
B) АҚШ.
C) Үндістан.
D) Германия.
E) Түркия.
29. Аталғандардың ішіндегі ұлттық дін -
A) христиан, ислам, синтоизм.
B) будда, ислам.
C) ислам, христиан.
D) синтоизм, конфуциан, индуизм.
E) будда, индуизм, ламаизм.
30. Географиялық қабықтағы ырғақтылық …
A) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен әрекеттесуі.
B) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
C) белгілі бір құбылыстардың уақыт ішіндегі қайталануы.
D) адамдардың шаруашылық іс-әрекеттері.
E) табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
61-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер қыртысының құрылысы: A) шөгінді, мрамор, тас көмір
B) магмалық, метаморфоздық
C) гранит, әктас, базальт
D) шөгінді, гранит, базальт
E) саз, әктас, гранит
2. План мен карталарды ... арқылы оқимыз
A) горизонтальда
B) масштаб
C) масштаб шамасы
D) сызықтық масштаб
E) шартты белгілер
3. Африканыњ ірі аралы
A) Занзибар
B) Мадагаскар
C) Малдив
D) Канар
E) Сейшель
4. Қазақстан Каспий тењізі арқылы шектесетін мемлекет
A) Қытай
B) Иран
C) Ирак
D) ‡ндістан
E) ¤збекстан
5. Жер бетіндегі мемлекеттер саны:
A) 345
B) 230
C) 510
D) 100
E) 420
6. Малдардың қырылуы.
A) Дағдарыс.
B) Жұт.
C) Құрғақ жел.
D) Шығын.
E) Аштық.
7. Еліміздегі ірі кондитер фабрикалары ... қалаларында орналасқан.
A) Қызылорда, Талдықорған
B) Алматы, Қарағанды
C) Тараз, Қостанай
D) Ақтау, Атырау
E) Балқаш, Жезқазған
8. Ғылыми-техникалық прогрестің нәтижесінде қалдықсыз өнім беретін шаруашылықтың бір саласы ...
A) тамақ өнеркәсібі.
B) көмір өнеркәсібі.
C) металлургия.
D) мұнай өндіруші өнеркәсіп.
E) химия өнеркәсібі.
9. Латын Америкасындағы аса ірі кофе өндіруші елдер:
A) Куба, Венесуэла.
B) Аргентина, Уругвай.
C) Чили, Аргентина.
D) Бразилия, Колумбия.
E) Венесуэла, Перу.
10. Қазақстанның дала зонасының ірі құсы.
A) Кекілік.
B) Қырғауыл.
C) Бірқазан.
D) Дуадақ.
E) Шағала.
11. Балқаш өндірістік торабының маманданған саласы:
A) Қара металлургияға.
B) Хром өнеркәсібіне.
C) Отын-энергетикасына.
D) Көмір өндіруге.
E) Мыс өнеркәсібіне.
12. Озон қабатының бұзылуы, климаттың өзгеруі – бұл:
A) Шикізат проблемасы.
B) Соғыс-бейбітшілік проблемасы.
C) Экологиялық проблема.
D) Энергетикалық проблема.
E) Азық-түлік проблемасы.
13. Ашық әдіспен алынатын көмір кешені:
A) Ленгір.
B) Майкүбі.
C) Екібастұз.
D) Обаған.
E) Қарағанды.
14. Антарктида жағалауларында өмір сүретін жер шарындағы ең үлкен сүтқоректі:
A) Дельфин.
B) Касатка.
C) Көк кит.
D) Кашалот.
E) Пингвин.
15. Батыс Қазақстанды Солтүстік Кавказдың аудандарымен байланыстыратын жол.
A) Атырау-Астрахань.
B) Ақтау-Жаңа Өзен.
C) Мақат-Бейнеу.
D) Орынбор-Ташкент.
E) Орал-Соль-Илецк.
16. Қазақстан Республикасының суармалы егіншілігі дамыған аумағы:
A) Шығыс.
B) Батыс.
C) Орталық.
D) Солтүстік.
E) Оңтүстік.
17. Жер шарындағы әрбір 5-ші адам қай мемлекеттің азаматы:
A) Қытай.
B) АҚШ.
C) Ресей.
D) Нигерия.
E) Пәкістан.
18. Қазақстанның дала зонасындағы топырақ түрi:
A) Сұр, қара топырақ.
B) Күлгін топырақ.
C) Қара және қызғылт топырақ
D) Сұр топырақ.
E) Ферралитті топырақ.
19. Жүн өндіруден дүниежүзінде 1-ші орындағы мемлекет:
A) Австралия.
B) Үндістан.
C) Жапония.
D) Қытай.
E) Жаңа Зеландия.
20. Отбасын жоспарлаудың ұлттық бағдарламасын бірінші қабылдаған ел.
A) Қазақстан.
B) Ресей.
C) Моңғолия.
D) Үндістан.
E) Жапония.
21. Адамзатты негізгі тұщы сумен қамтамасыз ету көзі:
A) Өзендер.
B) Мұхиттар.
C) Көлдер.
D) Жауын-шашын.
E) Теңіздер.
22. Солтүстiк Мұзды мұхит алабына жататын өзендер:
A) Ертiс, Iле, Сырдария.
B) Ертiс, Есiл, Орал.
C) Ертiс, Iле, Орал.
D) Есiл, Тобыл, Орал.
E) Ертіс, Есiл, Тобыл .
23. Табиғат ресурстарының барлық түрлері бар елдер:
A) Монғолия, Непал.
B) Канада, Кувейт.
C) Қытай, Ресей.
D) Бутан, Бразилия.
E) Индонезия, ОАР.
24. Солтүстік Қазақстанның машина жасау саласы ... қызмет етеді.
A) мұнай өндіруге
B) тау-кен өндірісіне
C) түсті металлургияға
D) ауыл шаруашылығына
E) қара металлургияға
25. Қазақстанның экономикалық – географиялық тұрғыдан артықшылығының бірі:
A) Климатының континенттілігі.
B) Солтүстігінде Ресеймен шектесуі.
C) Мұхитқа тікелей шығатын жолының болмауы.
D) Шығысының таулы болуы.
E) Транзиттік жол торабы үстінде орналасуы.
26. Адамдардың жаңа жерге қоныстанудың нәтижесінде ... дамыды.
A) теңіз транспорты
B) селекциялық жұмыстар
C) егіншілік пен мал шаруашылығы
D) қала санының өсуі
E) пайдалы қазбаларды игеру
27. Каспий маңы ойпатының солтүстік шекарасында:
A) Жалпы Сырт қыраты.
B) Қаратау жотасы.
C) Үстірт.
D) Орал алды үстірті.
E) Мұғалжар тауы.
28. Тайга зонасының топырағы:
A) Күлгін топырақ.
B) Қара топырақ.
C) Қызыл сары ферралит.
D) Сұр топырақ.
E) Сұр, қоңыр топырақ.
29. Нөсерлі жаңбырлы бұлттар:
A) Қатпарлы.
B) Будақ-жаңбыр бұлттар.
C) Шарбы.
D) Будақ бұлттар.
E) Шарбы-қатпарлы.
30. Қазақстан аумағындағы жас қорық:
A) Наурызым.
B) Ақсу-Жабағлы.
C) Қорағалжын.
D) Алакөл.
E) Марқакөл.
62-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Месопотамия ойпатымен ағатын өзен: A) Тигр
B) Янцзы
C) Хуанхэ
D) Инд
E) Ганг
2. Жердің қатты қабығы:
A) Биосфера
B) Географиялық қабық
C) Атмосфера
D) Гидросфера
E) Литосфера
3. Гринвич меридианы басып өтетін қала:
A) Нью – Иорк
B) Мадрид
C) Токио
D) Лондон
E) Астана
4. Қазақстан Ғылым академиясының тұңғыш Президенті:
A) Қ. Сәтбаев
B) Ә. Бейсенова
C) Ш. Уәлиханов
D) Қ. Карпеков
E) А. Қонаев
5. Республикадаѓы ферроқорытпа заводтары
A) Теміртау мен Қараѓандыда
B) Балқаш пен Жезқазѓанда
C) Ақтµбе мен Ақсуда
D) Павлодар мен ¤скеменде
E) Алматы мен Атырауда
6. Қазақстандағы миллионер-қала.
A) Тараз.
B) Астана.
C) Орал.
D) Алматы.
E) Қарағанды.
7. Қытайлықтар, жапондықтар, корейлер ... нәсілге жатады.
A) экваторлық
B) аралас
C) монголоидтық
D) европалық
E) эфиопиялық
8. Ауа райы болжамы жасалатын карта.
A) Топырақ картасы.
B) Ауа температурасы және жауын-шашын картасы.
C) Циклон және антициклон қозғалысы картасы.
D) Физикалық карта.
E) Синоптикалық карта.
9. Оңтүстік Америкадағы ірі мемлекет:
A) Боливия.
B) Чили.
C) Аргентина.
D) Венесуэла.
E) Бразилия.
10. Нәсілдік белгілер ... берілуіне байланысты.
A) табиғат жағдайына
B) ата-анасынан ұрпақтарына
C) күн радиациясына
D) климатқа
E) әлеуметтік жағдайына
11. Қазақстанның ең ірі су қоймасы -
A) Қапшағай.
B) Теміртау.
C) Шардара.
D) Вячеслав.
E) Бұқтырма.
12. Тіршілікті жойып жіберу қаупі ... шығуына байланысты туындады.
A) оқ-дәрі қаруларының
B) ядролық қару-жарақтың
C) жас ағызғыш газдардың
D) жылжымалы техникалық құралдардың
E) космостық аппараттардың
13. Отын-энергетика байлықтары.
A) Газ, мұнай.
B) Көмір, темір.
C) Фосфорит, никель.
D) Апатит, мыс.
E) Жаңғыш тақтатас, хромит.
14. Отын пайдалы қазбалары … кездеседі.
A) теңіз жағалауларында
B) қатпарлы аймақта
C) мұхит шұңғымаларында
D) мұхиттық орталық жоталарында
E) ежелгі платформалардың жамылғысында, ішкі, шеткі иіндерде
15. Ірі өнеркәсіпті құрал-жабдықтар шығару орталықтары:
A) Қарағанды, Атырау, Көкшетау.
B) Өскемен, Лениногорск, Текелі.
C) Алматы, Астана, Ақтау.
D) Қарағанды, Алматы.
E) Қызылорда, Атырау.
16. Қазақстан аумағының ... шөл зонасы алып жатыр.
A) 25 %
B) 44 %
C) 21 %
D) 35 %
E) 55 %
17. «Рахманов бұлағы» ... орналасқан.
A) Қаратау тауларында
B) Кетмен жотасында
C) Алтайда
D) Қазақтың ұсақ шоқыларында
E) Іле Алатауында
18. Қымызбен емдейтін курорт-
A) Бурабай.
B) Алма Арасан.
C) Қапал Арасан.
D) Рахман қайнары.
E) Мойылды.
19. Толық циклді қара металлургияның орталығы:
A) Аят.
B) Жезқазған.
C) Қарағанды.
D) Теміртау.
E) Атасу.
20. Қылқан жапырақты, ірі жыртқыштар мен жұп тұяқтылар кездесетін табиғат зонасы:
A) Дала.
B) Аралас орман.
C) Тундра.
D) Орманды тундра.
E) Тайга.
21. Ауа райының ауысуының алғашқы нышандары:
A) Бұлттар.
B) Ауаның және температураның өзгеруі.
C) Желдің бағытымен қысымның өзгеруі.
D) Температураның өзгеруі.
E) Ауа мөлшерінің өзгеруі.
22. Еyропаның “орман цехы”:
A) Германия.
B) Швеция.
C) Австрия.
D) Ұлыбритания.
E) Исландия.
23. Қазақстанда жүк айналымында автомобиль транспорты ... орынды алады.
A) 3
B) 1
C) 4
D) 2
E) 5
24. Қазақсандағы күнбағыс себілетін облыстар:
A) Қызылорда, Жамбыл.
B) Қостанай, Маңғыстау.
C) Шығыс Қазақстан, Павлодар.
D) Алматы, Солтүстік Қазақстан.
E) Атырау, Қарағанды.
25. АҚШ-тың “әуеракета-ғарыш астанасы”:
A) Филадельфия.
B) Лос-Анджелес.
C) Детройт.
D) Балтимор.
E) Чикаго.
26. Тұран жазығының ерекше құрылыс материалы.
A) Ұлутас.
B) Бор.
C) Саз.
D) Әктас.
E) Асбест.
27. Дамушы елдердің көшбасында тұрғандар.
A) Аргентина, Чили, Парагвай.
B) Үндістан, Пәкістан, Мьянма.
C) Үндістан, Бразилия, Мексика.
D) Сингапур, Тайвань, Корея.
E) Жапония, Индонезия, Қытай.
28. Литосфера плиталарының қалыңдығы шамамен ...
A) 20-60 км.
B) 500-600 км.
C) 15-30 км.
D) 60-100 км.
E) 5-10 км.
29. Альпілік кезеңіндегі иілген жерлер:
A) Балқаш-Алакөл ойысы.
B) Торғай үстірті.
C) Тұран ойпаты.
D) Қарақия ойысы.
E) Қазақтың ұсақ шоқысы.
30. Электрэнергиясының 99,5%-ін СЭС беретін ел:
A) Жапония.
B) Норвегия.
C) Финляндия.
D) АҚШ
E) Ресей.
63-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Географиялық қабықтың дамуына жиі кері әсер ететін … : A) Күн мен түннің алмасуы
B) Жануар
C) Өсімдік
D) Адамның іс-әрекеті
E) Таулардың бұзылуы
2. Қазақстанмен шектесетін елдер:
A) Өзбекстан, Қытай
B) Қытай, Монғолия
C) Түркменстан, Үндістан
D) Ресей, Иран
E) Ресей, Үндістан
3. Арнаға көлденең тұрған қатты жыныстар мен тас үйінділерінен ... пайда болады:
A) тасқын
B) суайрық
C) шоңғал
D) сарқырама
E) жайылма
4. Т‰сі мен басқа да сыртқы белгілері µзара ±қсас адамдар тобы
A) монголоидтар
B) халық
C) елді мекен
D) ±лт
E) нәсіл
5. Атлант мұхитының ең терең жері:
A) Пуэрто-Рико шұңғымасы
B) Ломоносов жотасы
C) Ява шұңғымасы
D) Менделеев жотасы
E) Мариан шұңғымасы
6. Қазақстанның таулы аймақтары:
A) Оңтүстік, солтүстік-батыс.
B) Оңтүстік, оңтүстік-шығыс.
C) Батыс, оңтүстік-шығыс.
D) Солтүстік, солтүстік-шығыс.
E) Солтүстік, солтүстік-батыс.
7. Көп ұлтты елдер
A) Ресей, АҚШ, Үндістан, Қазақстан.
B) Индонезия, Аргентина, Суринам
C) Швейцария, Ауғанстан, Қытай
D) Украина, Канада, Ресей
E) Боливия, Эквадор, Ямайка
8. Кез келген объектілердің географиялық орнын ... анықтауға болады:
A) Көзбен.
B) Сызба бойынша.
C) Масштаб бойынша.
D) Компаспен.
E) Карта бойынша.
9. Мол мұнай қоры:
A) Мексика, Панама, Колумбияда.
B) Польша, Чехия, Словакияда.
C) Қытай, Жапония, Үндістанда.
D) Сауд Аравиясы, АҚШ, Ресейде.
E) Алжир, Заир, Египетте.
10. Топырақ деп ... айтамыз.
A) шөлдегі батпақты жерлерді
B) таулардың үгілуін
C) жердің беткі, жұқа, құнарлы қабатын
D) шаң - тозаңды, батпақты
E) құммен араласқан өсімдікті
11. Маңғыстау мен Атырау-Ембі мұнайын өңдейтін жер:
A) Торғайда.
B) Шымкентте.
C) Павлодарда.
D) Ресейде.
E) Атырауда.
12. Қазақстанның дала зонасының ірі құсы.
A) Қырғауыл.
B) Шағала.
C) Кекілік.
D) Дуадақ.
E) Бірқазан.
13. Қазақстанның ірі су қоймалары.
A) Шардара, Кеңгір.
B) Вячеслав, Сергеев.
C) Өскемен, Шардара.
D) Сергеев, Өскемен.
E) Бұқтырма, Қапшағай.
14. Еyропаның ірі өзен артериясы:
A) Сена.
B) Луара.
C) Прут.
D) Дунай.
E) Темза.
15. Қазақстанның ауыл шаруашылығының жетекші саласы:
A) Балық шаруашылығы.
B) Омарта шаруашылығы.
C) Егіншілік.
D) Бұғы шаруашылығы.
E) Гүл шаруашылығы.
16. Үйіліп жатқан мақтаға ұқсас, 2 шақырым биіктікке дейін таралатын бұлттар:
A) Тұман.
B) Будақ.
C) Қабат-шарбы.
D) Қабат.
E) Шарбы.
17. Африкадағы ауданы жағынан ең үлкен мемлекет:
A) Сомали.
B) Египет.
C) Марокко.
D) Конго.
E) Судан.
18. Ферғана аңғары мен Ыстықкөлдің маңында ... халқы қоныстанған.
A) түрікмен
B) қырғыз
C) тәжік
D) өзбек
E) қазақ
19. Рентген аппаратураларын жасайтын зауыт:
A) Теміртауда.
B) Ақтөбеде.
C) Өскеменде.
D) Қостанайда.
E) Шымкентте.
20. Республиканың газ қоры шоғырланған жерді атаңыз:
A) Қостанайда.
B) Алтайда.
C) Сарыарқада.
D) Шымкентте.
E) Маңғыстауда.
21. Жазықтардағы табиғат зонасының ауысуын ... деп атайды.
A) географиялық қабық.
B) ендік зоналылық.
C) антропогендік кешен.
D) биіктік зоналылық.
E) ландшафт.
22. Антропогендік табиғат кешені.
A) Шөлдер.
B) Көлдер мен батпақтар.
C) Бөгендер мен демалыс парктері.
D) Өзен аңғарлары.
E) Орман.
23. Жүн өндіруден дүниежүзінде 1-ші орындағы мемлекет:
A) Австралия.
B) Жапония.
C) Қытай.
D) Жаңа Зеландия.
E) Үндістан.
24. Өнімнің белгілі бір түрлерін өндіруге, белгілі бір қызмет көрсетуге және айырбастауға маманданды:
A) Экономикалық интеграция.
B) Бірыңғай экономикалық кеңістік.
C) Халықаралық ұйым.
D) Халықаралық геoграфиялық еңбек бөлінісі.
E) Халықаралық мамандану саласы.
25. Әр түрлі ауа массаларының аралығындағы өтпелі аймақтар.
A) Циклон.
B) Атмосфералық фронт.
C) Ауа массалары.
D) Антициклон.
E) Ылғалдану коэффициенті.
26. Хромит, фосфорит, никель рудаларын өндіру және өңдеу өнеркәсіп торабы:
A) Ақтөбе.
B) Ембі.
C) Маңғыстау.
D) Петропавл.
E) Орал.
27. Қазақстан Республикасының сирек металл кен орындары бар аудандар.
A) Оңтүстік, Солтүстік.
B) Батыс, Шығыс.
C) Солтүстік, Каспий жағалауы.
D) Орталық, Шығыс.
E) Батыс, Солтүстік.
28. Үстірт қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1980 жыл.
B) 1983 жыл.
C) 1984 жыл.
D) 1981 жыл.
E) 1982 жыл.
29. Республикамыздың көлік кешенін ... құрайды.
A) темір жол, автомобиль жолы, әуе, су, құбыр жолдары, телекоммуникация
B) құрлық, су жолдары
C) құбыр, құрлық жолдары
D) әуе жолы, темір жол, су, құбыр жолдары
E) телекоммуникация, әуе жолдары
30. Текемет, шығаратын фабрикалар орналасқан қала:
A) Көкшетау.
B) Алматы.
C) Семей.
D) Қостанай.
E) Шымкент.
64-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Ең көп халық орналасқан материк: A) Австралия
B) Африка
C) Солтүстік Америка
D) Оңтүстік Америка
E) Евразия
2. География ғылымы ... саладан тұрады:
A) 1
B) 5
C) 2
D) 4
E) 3
3. Өзара жақын орналасқан аралдар тобы:
A) айсберг
B) бұғаз
C) түбек
D) архипелаг
E) теңіз
4. М±хит суыныњ т±здылыѓыныњ әр т‰рлі болуы ... байланысты.
A) атмосфералық желге
B) ауа массаларына
C) географиялық ендікке
D) жаѓалыѓына
E) толқынѓа
5. Қазақстанның БҰҰ-на мүше болған уақыты:
A) 16.12.1992 ж
B) 29.12.1992 ж
C) 17.12.1992 ж
D) 01.05.1970 ж
E) 02.03.1992 ж
6. Қытай тілінен аударғанда «Тянь-Шань» тауының мағынасы.
A) Мыс таулар.
B) Әлем шатыры.
C) Қарлар мекені.
D) Тәңір шыңы.
E) Алтын таулар.
7. Мемлекет басшысы король, император, т.с.с болып келетін басқару түрі.
A) Монархия.
B) Теократия.
C) Әмірлік.
D) Федерация.
E) Республика.
8. Топырақ деп ... айтамыз.
A) құммен араласқан өсімдікті
B) жердің беткі, жұқа, құнарлы қабатын
C) таулардың үгілуін
D) шөлдегі батпақты жерлерді
E) шаң - тозаңды, батпақты
9. Сағасы жоқ (құмға сіңіп кететін) өзен.
A) Тобыл.
B) Іле.
C) Жайық.
D) Қаратал.
E) Шу.
10. Табиғат зоналарының картасы мазмұнында ... берілген.
A) жер асты сулары
B) табиғат зоналарының шекаралары және жануарлар дүниесі
C) пайдалы қазбалары
D) басым желдердің бағыты
E) мұхит түбінің тереңдігі
11. Трансамазонка тас жолы материктің қай тұстарын қосады:
A) Солтүстік пен Оңтүстік.
B) Оңтүстік шығыс пен Батыс.
C) Батыс пен Шығыс.
D) Оңтүстік пен Батыс.
E) Солтүстік шығыс пен Оңтүстік.
12. Қала рөлінің басымдылығы мен қала халқы санының артуы:
A) Реурбандалу.
B) Урбандалу.
C) Мегаполис.
D) Миграция.
E) Агломерация.
13. Саяси картадағы түстер мемлекеттің несін білдіреді:
A) Территориясын.
B) Әкімшілік-территория құрылымын.
C) Экономикалық даму деңгейін.
D) Халқының орналасуын.
E) Басқару түрін.
14. ... арқылы ертеден-ақ кеме қатынасы жиі болған.
A) Гибралтар бұғазы.
B) Панама каналы.
C) Баб-эль-Мандеб бұғазы.
D) Маточкин Шар бұғазы.
E) Киль каналы.
15. Батыс Қазақстанды Солтүстік Кавказдың аудандарымен байланыстыратын жол.
A) Орал-Соль-Илецк.
B) Орынбор-Ташкент.
C) Мақат-Бейнеу.
D) Атырау-Астрахань.
E) Ақтау-Жаңа Өзен.
16. Темекі өсірілетін облыс:
A) Жамбыл.
B) Алматы.
C) Қарағанды.
D) Қызылорда.
E) Маңғыстау.
17. Қарақұм каналының салынуына байланысты елеулі өзгерістерге ұшыраған республика ...
A) Тәжікстан.
B) Өзбекстан.
C) Қырғызстан.
D) Түрікменстан.
E) Қазақстан.
18. Шаң бұрқасынның пайда болу себебі.
A) Жердің теңіз деңгейінен биіктігі.
B) Желдің жылдамдығы және топырақ жамылғысы.
C) Жердің бетінің жамылғысы .
D) Желдің жылдамдығы және ауа температурасы.
E) Жер бедері, жауын-шашынның түсуі.
19. Қазақстанда медициналық прибор және рентген аппаратурасын шығаратын завод ... қаласында орналасқан.
A) Ақтөбе
B) Қарағанды
C) Ақтау
D) Атырау
E) Астана
20. Еyропа елдерінде үстемдік ететін дін:
A) Буддизм.
B) Ислам.
C) Сикхи.
D) Христиандық.
E) Суннит.
21. Қазақстандағы ауыл тұрғындары басым облыс:
A) Шығыс Қазақстан, Орталық Қазақстан.
B) Оңтүстік Қазақстан, Қызылорда.
C) Қостанай, Қарағанды.
D) Ақтау, Қостанай.
E) Атырау, Қарағанды.
22. Биязы жүнді қойларды ... өсіреді.
A) майы үшін
B) ет үшін
C) терісі үшін
D) қаракөлі үшін
E) жүні үшін
23. Химия өнеркәсібінің салалық құрамы:
A) Түсті металдар, негізгі химия.
B) Фосфорит қоры, органикалық синтез химиясы.
C) Кен химиясы, негізгі химия, органикалық синтез химиясы.
D) Табиғи шикізат, кен химиясы.
E) Металургия қалдықтары кен химиясы, негізгі химия.
24. Өндірістің өнім шығаруға бөлетін шығыны (теңгемен есептегенде) ... деп аталады.
A) мамандану
B) ұлттық табыс
C) жеке бір салаға мамандану
D) өзіндік құн
E) кіріктіру (интеграция)
25. «Жер - жалғыз тіршілік иесі» девизін ұсынған ұйым ...
A) ЮНЕСКО.
B) ПРООН.
C) БҰҰ.
D) ЮНИСЕФ.
E) ЮИДКП.
26. Африканың өзі аттас түбекте орналасқан ел:
A) Сомали.
B) Эритрея.
C) Эфиопия.
D) Чад.
E) Тунис.
27. Көмір өндіруден алдыңғы орында:
A) Ресей.
B) Үндістан.
C) Қытай.
D) Австралия.
E) АҚШ
28. Үстірт қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1984 жыл.
B) 1983 жыл.
C) 1982 жыл.
D) 1981 жыл.
E) 1980 жыл.
29. Тек Алтайда өсетін ағаштар.
A) Қарағай, қайың.
B) Терек, шырша.
C) Миндаль, самырсын, қарағай.
D) Шырша, қарағай, грек жаңғағы.
E) Самырсын, май қарағай.
30. Эфиопия таулы қыратында өмір сүруге және егіншілікке қолайлы белдеуі:
A) 1000 м - 1700 м.
B) 200 м - 1000 м.
C) 2400 м - 3000 м.
D) 1700 м - 1800 м.
E) 1800 м - 2400 м.
65-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Солтүстіктен оңтүстікке қарай өтетін трансқазақстан магистралі: A) Қарағанды-Петропавл
B) Түркістан-Сібір
C) Петропавл-Шу
D) Қарталы-Павлодар
E) Астана-Қарағанды
2. Қызыл теңіздің тұздылығы:
A) 340/00
B) 410/00
C) 370/00
D) 420/00
E) 36 0/00
3. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 5
B) 2
C) 1
D) 4
E) 3
4. Жер бетіндегі гидросфераныњ негізгі бµлігі:
A) д‰ние ж‰зілік м±хит
B) жер асты суы
C) материктер
D) қ±рлықтаѓы сулар
E) теңіздер
5. Ауаныњ жер бетіне және ондаѓы барлық заттарѓа т‰сіретін к‰ші
A) атмосфералық жауын-шашын
B) климат
C) жел
D) атмосфералық қысым
E) ауа массасы
6. Табиғат зоналарының картасы мазмұнында ... берілген.
A) жер асты сулары
B) пайдалы қазбалары
C) табиғат зоналарының шекаралары және жануарлар дүниесі
D) басым желдердің бағыты
E) мұхит түбінің тереңдігі
7. Дүние жүзіндегі ірі дамығын елдер
A) Швейцария, Австрия, Канада.
B) АҚШ, Канада, Жапония.
C) Сомали, ОАР, Нигер.
D) Швеция, Чехия, Ұлыбритания.
E) Франция, Италия, Бельгия.
8. Қазақстан аумағында қанша табиғат зонасы бар:
A) 6.
B) 2.
C) 4.
D) 7.
E) 3.
9. Қазақстанның мұнай мен газға бай аймағы:
A) Батыс.
B) Оңтүстік.
C) Солтүстік.
D) Шығыс.
E) Орталық.
10. Кен өндіру, металл қорытумен айналысатын ауыр өнеркәсіп саласы:
A) Көлік.
B) Металлургия.
C) Ауыл шаруашылығы.
D) Машина жасау.
E) Тамақ өнеркәсібі.
11. Географиялық қабық деп ... айтамыз.
A) атмосфераның жоғары қабаты, литосфераның жоғары қабаты гидросфераның өзара байланысып, әрекеттесуін
B) атмосфера, гидросфера, литосфера , биосфера және олардың өзара байланысы мен әрекеттесуін
C) мұхиттардың заңдылығын
D) күн жылуы мен ылғалдың әркелкі болуын
E) табиғат заңдылықтарын
12. 22 жасында Орыс география қоғамына мүше етіп қабылданған ғалым.
A) П.П. Семенов-Тян-Шанский.
B) Н.А. Северцов.
C) Ш. Уәлиханов.
D) Н.Н. Баранский.
E) Г.Н. Потанин.
13. Қазақстанда ғылыми-техникалық прогресінде жетекші роль атқаратын сала.
A) Машина жасау.
B) Металлургия.
C) Отын өнеркәсібі.
D) Жеңіл өнеркәсіп.
E) Ағаш өңдеу.
14. Өсімдіктeр, жануарлар мен микроорганизмдердің қалдықтарынан пайда болатын органикалық зат:
A) Ландшафт.
B) Тақыр.
C) Магма.
D) Қарашірік.
E) Каньон.
15. Жер бетінің жалпы көлемі
A) 600 млн.км2
B) 710 млн.км2
C) 427 млн.км2
D) 540 млн.км2
E) 510 млн.км2
16. Асуан су қоймасы (плотина) салынған мемлекет:
A) Конго.
B) Лесото.
C) Кения.
D) Гвинея-Бисау.
E) Египет.
17. Атырау химия зауыты шығаратын өнім:
A) Тыңайтқыш.
B) Шайыр.
C) Тіс пастасы.
D) Полиэтилен.
E) Фосфор.
18. Материктік және мұхиттық жер қыртыстарына тән ортақ белгілерді атаңыз:
A) Базальт және шөгінді жыныстар қабаттарынан тұрады.
B) Шөгінді жыныстар қабаты жоқ.
C) Гранит қабаты жоқ.
D) Базальт және гранит қабаттары бар.
E) Гранит және шөгінді жыныстар қабаттары бар.
19. Бала саны басым елдер.
A) Италия, Жапония.
B) Эфиопия, Қазақстан.
C) АҚШ, Мексика.
D) Үндістан, Қытай.
E) Швеция, ФРГ.
20. Ертіс өзенінде орналасқан қалалар.
A) Астана, Қостанай.
B) Арқалық, Астана.
C) Қызылорда, Шымкент.
D) Қостанай, Өскемен.
E) Павлодар, Өскемен.
21. Сицилия аралы … кіреді.
A) Португалияға
B) Албанияға
C) Италияға
D) Францияға
E) Грецияға
22. Дүниежүзілік кеме қатынасындағы біріншілік ... мұхитына жатады.
A) Тынық
B) Атлант
C) Дүниежүзілік
D) Үнді
E) Солтүстік Мұзды
23. Қазақстанның оңтүстігіне құрғақшылық әкелетін ауа массалары.
A) Арктикалық.
B) Экваторлық.
C) Субэкваторлық.
D) Тропиктік.
E) Қоңыржай.
24. Буряттар, қырғыздар, сахалар (якуттар) ... нәсілдеріне жатады.
A) орал семья тобына
B) экваторлық
C) европалық
D) аралас
E) монголоид
25. Қазақстандағы мия зауыты ... орналасқан.
A) Қостанайда.
B) Ақтөбеде.
C) Павлодарда.
D) Арқалықта.
E) Оралда.
26. Республикамыздағы ЖЭС-тар беретін электроэнергия:
A) 80-90%
B) 40-50%
C) 90-100%
D) 75%
E) 80-100%
27. Маргарин, ашытқы, шай фабрикалары орналасқан қала:
A) Шымкент.
B) Астана.
C) Алматы.
D) Атырау.
E) Жамбыл.
28. Канададағы Квебек провинциясы тұрғындарының тілі:
A) Итальян.
B) Ағылшын.
C) Испан.
D) Португал.
E) Француз.
29. Ірі хромит пен никель кен орындары шоғырланған аймақ-
A) Ұлытау.
B) Мұғалжар тауы.
C) Қаратау.
D) Көкшетау.
E) Алтай тауы.
30. Ең ірі агломерация:
A) Рио-де-Жанейро.
B) Мехико.
C) Гавана.
D) Дели.
E) Буэнос-Айрес.
66-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетіндегі гидросфераныњ негізгі бµлігі: A) қ±рлықтаѓы сулар
B) теңіздер
C) д‰ние ж‰зілік м±хит
D) жер асты суы
E) материктер
2. Елді мекендердің негізгі түрлері.
A) қалалық және урбанизациялық.
B) селолық.
C) ауылдық.
D) мегополистік және агломерациялық.
E) қалалық және селолық.
3. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 2
B) 4
C) 3
D) 1
E) 5
4. Тәуліктегі ауа қубылысы:
A) Ауа райы
B) Климат
C) Жауын шашын
D) Ауа массалары
E) Жергілікті желдер
5. Қызыл теңіздің тұздылығы:
A) 420/00
B) 36 0/00
C) 340/00
D) 370/00
E) 410/00
6. Қазақстанда ғылыми-техникалық прогресінде жетекші роль атқаратын сала.
A) Жеңіл өнеркәсіп.
B) Ағаш өңдеу.
C) Отын өнеркәсібі.
D) Металлургия.
E) Машина жасау.
7. Қазақстанда электр энергияны көп өндіретін:
A) СЭС
B) АЭС
C) Жел электр станциялары
D) ЖЭС
E) Геотермальды
8. Жапониядағы халықаралық мамандану саласы:
A) Өзен кемелерін жасау.
B) Тау-кен.
C) Автомобиль жасау, кеме жасау.
D) Түсті металлургия.
E) Уран өнеркәсібі.
9. Қара металдар:
A) Алтын, күміс.
B) Никель, aлюминий.
C) Уран, ванадий.
D) Мыс, қорғасын.
E) Темір, хром.
10. Метеорология … туралы ғылым.
A) ауа райы (климат)
B) топырақ
C) мұздықтар
D) өзендер
E) жер бедері
11. Қоғамның табиғатқа «қысымы» кенет артқан ғасыр:
A) XVII ғ.
B) XX ғ.
C) XV ғ.
D) XIX ғ.
E) XVI ғ.
12. Сағасы жоқ (құмға сіңіп кететін) өзен.
A) Тобыл.
B) Іле.
C) Шу.
D) Жайық.
E) Қаратал.
13. Қазақстанның батысында орналасқан ойпат.
A) Есіл.
B) Батыс Сібір.
C) Құлынды.
D) Каспий маңы.
E) Тұран.
14. Қазақстандық Алтайдағы ірі су қойма.
A) Кеңгір.
B) Қапшағай.
C) Бұқтырма.
D) Вячеслав.
E) Сергеев.
15. Ла-Манш бұғазы … елдерін бөліп жатыр.
A) Португалия мен Испания
B) Германия мен Дания
C) Ұлыбритания мен Франция
D) Швеция мен Норвегия
E) Греция мен Албания
16. Республиканың газ қоры шоғырланған жерді атаңыз:
A) Сарыарқада.
B) Маңғыстауда.
C) Алтайда.
D) Қостанайда.
E) Шымкентте.
17. Қазақстандағы марганецтің ең ірі кен орындары:
A) Мұғалжар, Қаратау.
B) Қоңырат, Амангелді.
C) Жезді, Қаражал.
D) Текелі, Майқайың.
E) Кендірлі, Кемпірсай.
18. Халықтар туралы ғылым.
A) География.
B) Этнология.
C) Урбандану.
D) Демография.
E) Миграция.
19. Еуропа мен Азия субконтинентерінің географиялық бөлінуіндегі шекара:
A) Еділ өзені.
B) Орал тауы.
C) Арал теңізі.
D) Кавказ тауы.
E) Колхида жазығы.
20. Экваторлық белдеуде ...
A) күн мен түн тең, жыл мезгілдері байқалмайды.
B) азоналылық мезгілдік өзгерістер байқалады.
C) биіктеген сайын күн ұзағырақ.
D) биіктеген сайын түн ұзақ.
E) таулардың орны және орман басқан биіктік байқалады.
21. М. Бехайманың бірінші глобусты жасаған жылы:
A) XV.
B) XIV.
C) XVII.
D) ХVI.
E) XIII.
22. Африкадағы экономикасы жақсы дамыған ел
A) Алжир.
B) Замбия.
C) Судан.
D) Чад.
E) ОАР.
23. Австралияның мал шаруашылығының өзіне тән маңызды саласы:
A) Қой.
B) Құс.
C) Ірі қара.
D) Жылқы.
E) Шошқа.
24. Оңтүстік Қазақстанның ауыл шаруашылығының маманданған саласы:
A) Омарта шаруашылығы.
B) Бау-бақша, жүзім шаруашылығы.
C) Мал шаруашылығы.
D) Техникалық дақылдар.
E) Астық дақылдары.
25. Дала зонасының XIX ғасырда жойылып кеткен жабайы жылқылары.
A) Пржевальск жылқысы.
B) Тарпан.
C) Мерин.
D) Жайран.
E) Иноходец.
26. Қала халқының үлес салмағы ... көрсеткіші
A) жастардың
B) еңбек тиімділігінің
C) өндіріс құралдарының
D) индустрияландырудың
E) ұлттық құрамының
27. «Шығыс шеңбері» автомобиль жолдары ... орталықтарын байланыстырады.
A) Оралдың
B) Каспий маңы ойпатының
C) Қазақстанның ұсақ шоқысының
D) Кенді Алтайдың
E) Тянь-Шаньның
28. Географиялық қабықтағы ырғақтылық …
A) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
B) белгілі бір құбылыстардың уақыт ішіндегі қайталануы.
C) табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
D) адамдардың шаруашылық іс-әрекеттері.
E) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен әрекеттесуі.
29. Темірдің ірі кен орындарының шоғырланған аймақтары:
A) Қаратау, Маңғыстау, Сауыр.
B) Саяқ, Лисаков, Лениногор.
C) Қашар, Текелі.
D) Торғай қолаты, Қаражал, Атасу.
E) Кенді Алтай.
30. Латын Америкасындағы "жасыл революцияның " негізін салушы:
A) Бразилия.
B) Эквадор.
C) Перу.
D) Аргентина.
E) Мексика.
67-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Бұрқақ атқылайтын ыстық бұлақтар: A) жанартау
B) магма
C) лава
D) гейзер
E) ядро
2. Жер бетінің теңіз деңгейінен өлшенетін биіктігі:
A) Горизонталь
B) Жер бедері
C) Салыстырмалы
D) Абсолюттік
E) Вертикаль
3. Елді мекендердің негізгі түрлері.
A) қалалық және урбанизациялық.
B) ауылдық.
C) қалалық және селолық.
D) селолық.
E) мегополистік және агломерациялық.
4. Платформа :
A) жердің қозғалмалы бөлігі
B) геосинклинальді белдеу
C) жердің тұрақты бөлігі
D) жер қабатының ойыс жері
E) сейсмикалық белдеу
5. ‡нді м±хиттыныњ жылы бµлігі
A) батыс
B) шыѓысы
C) орталыѓы
D) солт‰стігі
E) оњт‰стігі
6. Қазақстанның маңызды рекреациялық аудандары:
A) Көкшетау, Іле, Жоңғар Алатауы, Алтай.
B) Алтай, Қостанай, Арқалық.
C) Көкшетау, Ұлытау, Семей.
D) Қарағанды, Іле, Жоңғар Алатауы.
E) Атырау, Көкшетау, Ақтау.
7. Қазақстанмен ең ұзақ шекараласатын мемлекет:
A) Қытай.
B) Өзбекстан.
C) Қырғызстан.
D) Түркменстан.
E) Ресей.
8. Дүние жүзінде ең көп таралған тіл.
A) Ағылшын.
B) Жапон.
C) Түркі.
D) Хинди.
E) Француз.
9. Қала рөлінің басымдылығы мен қала халқы санының артуы:
A) Миграция.
B) Урбандалу.
C) Агломерация.
D) Реурбандалу.
E) Мегаполис.
10. Маңғыстау мен Атырау-Ембі мұнайын өңдейтін жер:
A) Атырауда.
B) Шымкентте.
C) Павлодарда.
D) Торғайда.
E) Ресейде.
11. Метеорология … туралы ғылым.
A) мұздықтар
B) өзендер
C) топырақ
D) жер бедері
E) ауа райы (климат)
12. Географиялық қабықтың құрамына ... кіреді.
A) Биосфера, гидросфера, ядро, жоғарғы мантия.
B) Литосфераның жоғарғы қабаты, гидросфера, биосфера, атмосфера.
C) Атмосферның жоғарғы қабаты, мантия, гидросфера, магносфера.
D) Мантия, ядро, ионосфера, магносфера.
E) Ядро, мантия, гидросфера, ионосфера.
13. Қорғалжын қорығының көркі.
A) Архар.
B) Дала қойы.
C) Орақ тұмсық.
D) Құлан.
E) Қоқиқаз.
14. Атмосферадағы су буы тұтастай орналасқан қабат:
A) Атмосфераның жоғарғы қабаты.
B) Стратосфера.
C) Мезосфера.
D) Ионосфера.
E) Тропосфера.
15. Температурасы жоғары, жыл бойына жауын-шашыны мол, егіншілікке жарамсыз аймақ:
A) Экваторлық орман.
B) Шөл.
C) Аралас орман.
D) Тундра.
E) Дала.
16. Австралияның мал шаруашылығының өзіне тән маңызды саласы:
A) Ірі қара.
B) Құс.
C) Қой.
D) Жылқы.
E) Шошқа.
17. Солтүстік экономикалық ауданының негізгі маманданған шаруашылығы:
A) Машина жасау.
B) Металлургия.
C) Мұнай өңдеу.
D) Ет өнеркәсібі.
E) Астық шаруашылығы.
18. Латын Америкасындағы теңізге шыға алмайтын мемлекеттер:
A) Венесуэла, Колумбия,.
B) Чили, Аргентина.
C) Боливия, Парагвай.
D) Куба, Бразилия.
E) Перу, Эквадор.
19. Қазақстандағы негізгі алюминий кендерінің орналасқан жері.
A) Торғай үстірті.
B) Бетпақдала.
C) Мұғалжар.
D) Үстірт.
E) Алтай.
20. Қазақстанның солтүстiгiнде таралған орманды дала топырағы:
A) Ашық-қызғылт топырақ.
B) Ферралитті топырақ.
C) Сұр, қара топырақ.
D) Құмды-сазды топырақ.
E) Күлгiн топырақ.
21. Қытайдың экономикалық зонасы:
A) 7.
B) 2.
C) 3.
D) 5.
E) 4.
22. Шөлдің ағаш тектес өсімдіктері.
A) Жиде, қандыағаш.
B) Сексеуіл, жыңғыл.
C) Шеңгел, жантақ.
D) Долана, сексеуіл.
E) Тал, тас бүлдірген.
23. Ұзындығы 1000 километрден асатын Қазақстандағы өзендердің саны.
A) 8
B) 7
C) 9
D) 6
E) 5
24. Әлемге әйгілі мұражайлар:
A) Рим, Париж, Санкт-Петербургте.
B) Братислав, Афины, Атырауда.
C) Лион, Лил, Марсельде.
D) Астана, Самарқан, Қостанайда.
E) Лондон, Дакка, Бухарестте.
25. Текемет, шығаратын фабрикалар орналасқан қала:
A) Шымкент.
B) Семей.
C) Алматы.
D) Көкшетау.
E) Қостанай.
26. Дүниежүзіндегі көлдегі кеме қатынасының басты ауданы.
A) Арал теңізі.
B) Каспий көлі.
C) Байкал.
D) Ұлы көлдер.
E) Ладога.
27. Күкірт қышқылын өндіру цехтары … комбинаттарында іске қосылды.
A) Ақтөбе, Ақтау
B) Арқалық, Лениногор
C) Жезқазған, Орал
D) Балқаш, Өскемен
E) Тараз, Павлодар
28. Республикамыздың көлік кешенін ... құрайды.
A) әуе жолы, темір жол, су, құбыр жолдары
B) құбыр, құрлық жолдары
C) телекоммуникация, әуе жолдары
D) құрлық, су жолдары
E) темір жол, автомобиль жолы, әуе, су, құбыр жолдары, телекоммуникация
29. Гекла вулканы бар ел:
A) Ирландия.
B) Швеция.
C) Канада.
D) Исландия.
E) Норвегия.
30. Темірдің ірі кен орындарының шоғырланған аймақтары:
A) Қашар, Текелі.
B) Торғай қолаты, Қаражал, Атасу.
C) Саяқ, Лисаков, Лениногор.
D) Қаратау, Маңғыстау, Сауыр.
E) Кенді Алтай.
68-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Минерал тыңайтқыштар шығаратын ірі комбинаты бар қала: A) Қарағанды.
B) Өскемен.
C) Петропавл.
D) Таразы.
E) Жезқазған.
2. Мұхитты «Тынық мұхит» деп атаған саяхатшы:
A) Х. Колумб
B) Дж. Кук
C) Абель Тасман
D) Васко да Гама
E) Ф. Магеллан
3. Т‰сі мен басқа да сыртқы белгілері µзара ±қсас адамдар тобы
A) халық
B) нәсіл
C) ±лт
D) монголоидтар
E) елді мекен
4. Географиялық қабықтың дамуына жиі кері әсер ететін … :
A) Адамның іс-әрекеті
B) Жануар
C) Таулардың бұзылуы
D) Өсімдік
E) Күн мен түннің алмасуы
5. Қазақстанмен шектесетін елдер:
A) Ресей, Иран
B) Ресей, Үндістан
C) Қытай, Монғолия
D) Өзбекстан, Қытай
E) Түркменстан, Үндістан
6. Қызғылт күрең топырақтың құнарлы жерлерi ... жарамды.
A) мал шаруашылығына
B) шабындыққа
C) бұғы шаруашылығына
D) егiн шаруашылығына
E) бау-бақшаға
7. Биенің сүті:
A) Айран.
B) Ірімшік.
C) Қымыз.
D) Шұбат.
E) Қымыран.
8. Көп ұлтты елдер
A) Украина, Канада, Ресей.
B) Ресей, АҚШ, Үндістан, Қазақстан.
C) Индонезия, Аргентина, Суринам.
D) Боливия, Эквадор, Ямайка.
E) Швейцария, Ауғанстан, Қытай.
9. Еліміздегі ірі кондитер фабрикалары ... қалаларында орналасқан.
A) Ақтау, Атырау
B) Балқаш, Жезқазған
C) Тараз, Қостанай
D) Қызылорда, Талдықорған
E) Алматы, Қарағанды
10. Азиядағы ірі тау жүйесі.
A) Алтай.
B) Орал.
C) Карпат.
D) Тянь-Шань.
E) Альпі.
11. Мол мұнай қоры:
A) Алжир, Заир, Египетте.
B) Мексика, Панама, Колумбияда.
C) Сауд Аравиясы, АҚШ, Ресейде.
D) Қытай, Жапония, Үндістанда.
E) Польша, Чехия, Словакияда.
12. Электроэнергияны көп пайдаланатын:
A) Өнеркәсіп.
B) Тамақтандыру қоғамы.
C) Көлік.
D) Ауыл шаруашылығы.
E) Байланыс.
13. Қазақстан аумағындағы басым ауа массасы:
A) Континетті арктикалық.
B) Теңіздік арктикалық.
C) Қоңыржай континенттік.
D) Қоңыржай теңіздік.
E) Континетті тропиктік.
14. Қазақстанның өзен алабтары.
A) Солтүстік Мұзды мұхиты.
B) Солтүстік Мұзды мұхиты және ішкі ағынсыз алаб.
C) Атлант мұхиты және ішкі ағынсыз алаб.
D) Үнді мұхиты.
E) Тынық мұхиты.
15. Қала ішіндегі және қала маңы жолаушыларын тасымалдау ... тиеді.
A) ат көлігі
B) әуе көлігі
C) теміржол көлігі
D) өзен көлігі
E) автомобиль көлігі
16. Ауа массасының 80% жинақталған атмосфера қабаты:
A) Стратосфера.
B) Тропосфера.
C) Ионосфера.
D) Мезосфера.
E) Экзосфера.
17. Мыс шығарудан алдыңғы орындағы Африка мемлекеті:
A) Либерия.
B) Гвинея.
C) Ангола.
D) Габон.
E) Заир.
18. Алғашқы дүние жүзін айналып жүзіп өтуге кеткен уақыт:
A) 1519-1524 жж.
B) 1516-1519 жж.
C) 1520-1525 жж.
D) 1525-1530 жж.
E) 1519-1522 жж.
19. Кайназой эрасының дәуірлерін атаңыз.
A) Палеoген, неоген, төрттік.
B) Ордовик, кембрий, пермь.
C) Юра, силур, девон.
D) Палеоген, силур, бор.
E) Карбон, триас, төрттік.
20. Австралияның мал шаруашылығының өзіне тән маңызды саласы:
A) Қой.
B) Шошқа.
C) Құс.
D) Ірі қара.
E) Жылқы.
21. Ұлыбританиядағы ірі кеме жасау орталығы:
A) Плимут.
B) Глазго.
C) Шеффильд.
D) Рур.
E) Бримингем.
22. Қазақстанда халықтың сирек қоныстанған аймақтары:
A) Орталық, батыс, оңтүстік-батыс.
B) Оңтүстік, оңтүстік-шығыс.
C) Солтүстік, солтүстік-батыс.
D) Орталық, Шығыс.
E) Оңтүстік, оңтүстік-батыс.
23. Дүние жүзінде - көлемі жағынан ең ірі табиғат зонасы.
A) Дала.
B) Таулы зона.
C) Тайга.
D) Тундра.
E) Шөл.
24. Жер бетіндегі судың негізгі қайнары:
A) Көлдер.
B) Мұздар.
C) Өзендер.
D) Мұхиттар.
E) Теңіздер.
25. Эфиопия таулы қыратында өмір сүруге және егіншілікке қолайлы белдеуі:
A) 1700 м - 1800 м.
B) 2400 м - 3000 м.
C) 1800 м - 2400 м.
D) 200 м - 1000 м.
E) 1000 м - 1700 м.
26. Латын Америкасындағы "жасыл революцияның " негізін салушы:
A) Перу.
B) Мексика.
C) Аргентина.
D) Эквадор.
E) Бразилия.
27. Кокстелетін көмір, темір кендері ... қалыптастырады.
A) түсті металлургияны
B) отын-энергетикасын
C) қара металлургияны
D) химия өнеркәсібін
E) машина жасауды
28. Жезқазған-Қарсақпай өнеркәсіп торабының дамуына әсерін тигізген жол.
A) Балқаш-Саяқ.
B) Жамбыл-Қаратау.
C) Қарағанды-Қарағайлы.
D) Жезқазған-Жарық.
E) Атырау-Орск.
29. Ақсу-Жабағылы қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1926 жыл.
B) 1927 жыл.
C) 1925 жыл.
D) 1928 жыл.
E) 1924 жыл.
30. Энергияны көп қажет ететін түсті металл қорытылады:
A) Қарағанды, Петропавлда.
B) Қостанай, Павлодарда.
C) Павлодар, Өскеменде.
D) Ақтау, Атырауда.
E) Жезқазған, Оралда.
69-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетіндегі мұхит суының азаймау себебі A) тењіздердіњ болуы
B) м±хиттардыњ болуы
C) жер бетінде су айналымының болуы
D) батпақтардыњ болуы
E) жер асты суыныњ болуы
2. 66,50 с.е және 66,50 о.е параллельдердің атауы:
A) поляр шеңбері
B) экватор
C) тропиктер
D) поляр белдеулері
E) тропиктік белдеу
3. Солтүстік және оңтүстік полюстер қосатын сызықтар:
A) Поляр
B) Меридиан
C) Тропик
D) Параллель
E) Экватор
4. Австралия тұрғындарының көпшілігі:
A) маори
B) пигмейлер
C) папуастар
D) англо-австралиялықтар
E) австралиялық аборигендер
5. Аустралияны ашқан саяхатшы:
A) А. Тасман
B) Ф. Магеллан
C) А. Веспуччи
D) П. П. Семенов
E) Д. Кук
6. Қытайлықтар, жапондықтар, корейлер ... нәсілге жатады.
A) монголоидтық
B) экваторлық
C) европалық
D) аралас
E) эфиопиялық
7. Қазақстанның теңіз деңгейінен төмен жатқан жері.
A) –130 м.
B) –132 м.
C) –126 м.
D) –400 м.
E) –120 м.
8. Ірі кондитер фабрикасы:
A) Алматы, Қарағандыда.
B) Қызылорда, Шымкентте.
C) Орал, Хромтауда.
D) Қостанай, Қаражалда.
E) Астана, Петропавлда.
9. Оңтүстік Америкадағы ірі мемлекет:
A) Бразилия.
B) Аргентина.
C) Боливия.
D) Венесуэла.
E) Чили.
10. Геотермалдық энергияға бай елдер:
A) Польша, Латвия, Беларусь.
B) Филиппин, Мексика, Египет.
C) Исландия, Ресей, АҚШ.
D) Қазақстан, Түркменстан, Пәкістан.
E) Италия, Жаңа Зеландия, Үндістан.
11. Бұл тау Ақтөбе облысы территориясында орналасқан:
A) Мұғалжар.
B) Маңғыстау.
C) Қаратау.
D) Шыңғыстау.
E) Ұлытау.
12. Ұстастыратын цемент құрамы ... тұрады.
A) Полиметалдан.
B) Ұлутастан.
C) Әктас пен саз немесе оның табиғи қосындысы мергелден.
D) Мәрмәр тастан.
E) Арматура, бетоннан.
13. ... республикасының 80 % аумағын Қарақұм шөлі алып жатыр.
A) Ресей
B) Қазақстан
C) Қырғызстан
D) Өзбекстан
E) Түрікменстан
14. Тарихи кезеңдерде нәсілдік белгілердің қалыптасуына ... әсер етті.
A) экономикалық даму.
B) қоршаған орта.
C) халықтардың дамуы.
D) қоғамның дамуы.
E) ақыл-ой қабілеті.
15. Экваторлық белдеуде ...
A) таулардың орны және орман басқан биіктік байқалады.
B) биіктеген сайын күн ұзағырақ.
C) күн мен түн тең, жыл мезгілдері байқалмайды.
D) биіктеген сайын түн ұзақ.
E) азоналылық мезгілдік өзгерістер байқалады.
16. Дүние жүзінде робот жасау және пайдаланудан I орында:
A) Италия.
B) Канада.
C) АҚШ
D) Жапония.
E) Финляндия.
17. Қала ішіндегі мемлекет:
A) Швейцария.
B) Люксембург.
C) Андорра.
D) Сан-Марино.
E) Ватикан.
18. Табынушылар саны жөнінде II орындағы дін.
A) Мұсылман.
B) Буддизм.
C) Индуизм.
D) Синтоизм.
E) Христиан.
19. Жоғарғы қысым аймағы.
A) Булану.
B) Циклон.
C) Ылғалдану.
D) Антициклон.
E) Атмосфералық фронт.
20. Шығыс Қазақстандағы қорық.
A) Ақсу-Жабағылы
B) Алматы
C) Қорғалжын
D) Марқакөл
E) Үстірт
21. Ең көп тараған етті, сүтті, мүйізді ірі қара тұқымы-
A) Талас сиыры, қоңыр және қызыл сиырлар.
B) Қырдың қызыл сиыры, алатау сиыры, талас және ақбас сиырлар.
C) Алатау сиыры, ала сиыр, қоңыр сиыр.
D) Ала сиыр, ақбас сиыр, сары сиыр.
E) Қазақстан ақ бас сиыры, ала сиыр.
22. Суында тұздылық бiркелкi таралмаған көл:
A) Марқакөл.
B) Теңiз.
C) Балқаш.
D) Зайсан.
E) Алакөл.
23. Қайсысы құмды шөлге жатпайды:
A) Қарақұм.
B) Мойынқұм.
C) Сары есік - Атырау.
D) Қызылқұм.
E) Бетпақ-Дала.
24. Отын-энергетика кешенінің салалары.
A) Электроэнергетика және машина жасау.
B) Металлургия және отын.
C) Мұнай және тамақ.
D) Көмір және химия.
E) Отын және электроэнергетика.
25. Алып прессавтомат шығаратын зауыт:
A) Текеліде.
B) Қарағандыда.
C) Шымкентте.
D) Таразда.
E) Теміртауда.
26. Ірі хромит пен никель кен орындары шоғырланған аймақ-
A) Ұлытау.
B) Алтай тауы.
C) Көкшетау.
D) Қаратау.
E) Мұғалжар тауы.
27. Қазақстанның солтүстік-шығысынан оңтүстік-батысына қарай тартылған темір жол –
A) Орынбор-Ташкент.
B) Түркістан-Сібір.
C) Оңтүстік Сібір.
D) Трансқазақстан.
E) Орта Сібір.
28. Үлкен Тұзды көл орналасқан мемлекет:
A) Канада.
B) Мексика.
C) Панама.
D) АҚШ
E) Никарагуа.
29. Дала зонасы топырағында өсетiн өсiмдiктер:
A) Қайың, тошала, жантақ, изен.
B) Изен, ебелек, көкбек, жатаған.
C) Жантақ сексеуiл, қонырбас, көкнәр.
D) Боз, бетеге, бидайық, арпабас.
E) Қайың, ақтерек, сәбiзшөп, тошала.
30. Кокстелетін көмір, темір кендері ... қалыптастырады.
A) химия өнеркәсібін
B) қара металлургияны
C) отын-энергетикасын
D) түсті металлургияны
E) машина жасауды
70-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Тірі организмдер қабығы: A) гидросфера
B) тропосфера
C) атмосфера
D) биосфера
E) литосфера
2. Жер шарындағы ең ұзын өзен:
A) Лена
B) Ніл
C) Хуанхэ
D) Ертіс
E) Енесей
3. Нәсілдік белгілердің қалыптасуына ... әсер етті:
A) Қоршаған орта
B) Халықтың дамуы
C) Қоғамның даму
D) Экономикалық даму
E) Ақыл- ой қабілеті
4. Үстіңгі мантия мен жер қыртысының қалыңдығы 60км.ден 100 км-ге жететін үлкен блоктары:
A) литосфералық плиталар
B) сейсмикалық белдеулер
C) платформалар
D) жазықтар
E) тау жоталары
5. Қазақстандағы мұнай өндеу зауытты:
A) 4
B) 5
C) 3
D) 2
E) 1
6. Каспий теңізінің өзендері.
A) Жайық, Жем.
B) Іле, Шу.
C) Сағыз, Қаратал.
D) Есіл, Тобыл.
E) Ертіс, Сырдария.
7. Жердің ортасынан экваторға дейінгі ара қашықтық:
A) 6378 км.
B) 6356 км.
C) 6375 км.
D) 6359 км.
E) 6370 км.
8. Қысқа қашықтыққа жүк тасымалдауға қолайлы көлік түрі:
A) Әуе.
B) Құбыр.
C) Теміржол.
D) Автомобиль.
E) Өзен.
9. Қазақ халқының дәстүрлі мал шаруашылығы:
A) Құс шаруашылығы.
B) Марал шаруашылығы.
C) Түйе шаруашылығы.
D) Қой шаруашылығы.
E) Шошқа шаруашылығы.
10. Қазақстандық Алтайдағы ірі су қойма.
A) Бұқтырма.
B) Вячеслав.
C) Сергеев.
D) Кеңгір.
E) Қапшағай.
11. Ең көп таралған тіл семьясы.
A) Үнді-еyропалық.
B) Солтүстік-кавказдық.
C) Алтайлық.
D) Нил-сахаралық.
E) Сино-тибеттік.
12. Ауа райы болжамы жасалатын карта.
A) Циклон және антициклон қозғалысы картасы.
B) Топырақ картасы.
C) Ауа температурасы және жауын-шашын картасы.
D) Физикалық карта.
E) Синоптикалық карта.
13. Географиялық қабық деп ... айтамыз.
A) атмосфераның жоғары қабаты, литосфераның жоғары қабаты гидросфераның өзара байланысып, әрекеттесуін
B) күн жылуы мен ылғалдың әркелкі болуын
C) мұхиттардың заңдылығын
D) табиғат заңдылықтарын
E) атмосфера, гидросфера, литосфера , биосфера және олардың өзара байланысы мен әрекеттесуін
14. Монголоидтардың ...
A) терісінің түсі сарғыш, шашы бұйра, көзі ашық.
B) терісінің түсі қара, көзі ашық.
C) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік.
D) терісінің түсі сары, шашы тік ашық түсті, көзі қысыңқы, бет сүйегі шығыңқы.
E) терісінің түсі сары, шашы тік ашық, көзі жасыл.
15. Республиканың газ қоры шоғырланған жерді атаңыз:
A) Қостанайда.
B) Шымкентте.
C) Маңғыстауда.
D) Сарыарқада.
E) Алтайда.
16. XX ғасырдың 2-ші жартысы Африкаға ... әкелді.
A) дамыған ел болуды
B) тәуелсіздікті
C) отаршылдық
D) экспорттық тауарлар шығаруды
E) социалистік жолмен дамуды
17. Ірі газ қоры бар елдер:
A) Нидерланды, Германия.
B) Кувейт, Норвегия.
C) Ресей, АҚШ.
D) Украина, Франция.
E) Суринам, Гвинея.
18. Қала ішіндегі және қала маңы жолаушыларын тасымалдау ... тиеді.
A) өзен көлігі
B) автомобиль көлігі
C) ат көлігі
D) теміржол көлігі
E) әуе көлігі
19. Шай ландшафтысы қай елдерге тән:
A) Вьетнам, Лаос.
B) Иран, Пәкістан.
C) Монғолия, Корея.
D) Шри-Ланка, Непал.
E) Үндістан, Қытай.
20. Ақтау химия зауытынан ... өндіріледі.
A) тыңайтқыштар
B) жасанды тамақ
C) пластмасса
D) жуу заттары
E) синтетикалық каучук
21. Шетелдік Еуропадағы табиғатты қорғауға бағытталған партиялар.:
A) Қызыл крест ұйымы.
B) Қорықтар.
C) Жасылдар партиясы.
D) Ұлттық парктр.
E) Қоғамдық ұйымдар.
22. Қарағанды ауыр машина зауыты ... шығарады.
A) Гидротехникалық құралдар, бұрғылау машиналарын.
B) Кен қазатын комбайндар, шахталарға құрал жабдықтар, бұрғылау машиналарын, крандар
C) Мыс сымдарын, электр станциялары үшін жабдықтар.
D) Пресс-автоматтар, крандар.
E) Барлық машина түрлерін.
23. Тепе-теңдіктің бұзылуына нақты қатер туғызатын газ:
A) Оттегі.
B) Су буы.
C) Азот.
D) Көмірқышқыл.
E) Сутегі.
24. Күнбағыс майын шығару орталығы:
A) Павлодар.
B) Өскемен.
C) Орал.
D) Семей.
E) Астана.
25. Орал қаласында ... шығарылады.
A) рентген аппаратурасы
B) мұнай өнеркәсібі үшін жабдықтар
C) ауыл шаруашылық машиналары
D) құрылыс жабдықтары
E) механикалық арматура, жел двигательдері
26. Қазақстан ... қорынан дүниежүзінде бірінші орында.
A) қорғасынның
B) марганецтің
C) хромның
D) мырыштың
E) никельдің
27. Барсакелмес қорығының құланы көшірілген жер.
A) Ақсу-Жабағылы.
B) Марқакөл.
C) Алматы.
D) Қапшағай аңшылық-қорық шаруашылығы.
E) Қорғалжын.
28. Арал теңізінің солтүстігіндегі құмдар.
A) Үстірт.
B) Арал маңайындағы Қарақұм.
C) Қызылқұм.
D) Жалпы Сырт.
E) Үлкен және Кіші Борсық.
29. Мұхиттық жер қыртысының қалыңдығы:
A) 10-20 км.
B) 5-10 км.
C) 70 км.
D) 30-40 км.
E) 100 км.
30. ... жылдары П.П.Семенов Орталық Тянь-Шаньға барып Хан Тәңірі массивіне дейін жетті.
A) 1845-1846
B) 1827-1828
C) 1863-1864
D) 1833-1834
E) 1856-1857
71-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Құрлыққа еніп жатқан мұхиттың бөлігі : A) бұғаз
B) түбек
C) шығанақ
D) теңіз
E) Арал
2. Өзара байланысты бірнеше компоненттерді немесе құбылыстарды көрсететін :
A) саяси карта
B) топрақ картасы
C) жалпыгеографиялық карта
D) комплексті карта
E) тақырыптық карта
3. Мұнайды игеруге қатысатын шетел компаниясы:
A) Ауди
B) Нестле
C) Филлипс
D) Фиат
E) Шеврон
4. Гималай тауының биік нүктесі:
A) Джомолунгма
B) Аконкагуа
C) Винсон тауы
D) Мак- Кинли
E) Монблан
5. Кез- келген нүктенің меридианнан қашықтығы
A) географиялық бойлық
B) параллель
C) меридиан
D) градус торы
E) географиялық ендік
6. Қазақстанның солтүстіктен оңтүстікке қарай созылуы.
A) 2200 км.
B) 1000 км.
C) 1600 км.
D) 3200 км.
E) 900 км.
7. Батыс Сібірдің Қазақстан жеріндегі өзендері:
A) Сырдария, Арыс, Шу.
B) Ертіс, Тобыл, Есіл.
C) Ойыл, Нұра, Жетісу.
D) Жем, Жайық, Сағыз.
E) Іле, Қаратал, Арыс.
8. Нәсілдік белгілер ... берілуіне байланысты.
A) табиғат жағдайына
B) климатқа
C) күн радиациясына
D) ата-анасынан ұрпақтарына
E) әлеуметтік жағдайына
9. Солтүстік Қазақстанда мал шаруашылығының басым өркендеген бағыты:
A) Етті-жүнді.
B) Сүтті-етті.
C) Сүтті.
D) Етті, сүтті-етті.
E) Етті-сүтті, мүйізді ірі қара.
10. Оңтүстік-Батыс Азия халқының көпшілігі ұстайтын дін:
A) Синтаизм.
B) Христиан.
C) Христиан.
D) Ислам.
E) Индуизм.
11. Оңтүстік Америкадағы ең ірі мемлекеттің астанасы:
A) Каракас.
B) Тегусигальпа.
C) Бразилиа.
D) Рио-де-Жанейро.
E) Буэнос-Айрес.
12. Бекіре балығы уылдырығын шашатын өзен.
A) Жайық.
B) Ертіс.
C) Тобыл.
D) Есіл.
E) Ембі.
13. Озон қабатының бұзылуы, климаттың өзгеруі – бұл:
A) Азық-түлік проблемасы.
B) Экологиялық проблема.
C) Энергетикалық проблема.
D) Соғыс-бейбітшілік проблемасы.
E) Шикізат проблемасы.
14. Қара металлургияның негізгі шикізаты -
A) Болат.
B) Темір кені.
C) Қорғасын.
D) Қорытпалар.
E) Шойын.
15. ... туристерді ең көп қабылдайды.
A) Испания, Франция, Италия
B) Венесуэла, Колумбия, Эквадор
C) Лаос, Түркия, Албания
D) Бутан, Мьянма, Болгария
E) Үндістан, Ливия, Монғолия
16. Бірдей қысымы бар жерлерді қосатын сызықтар.
A) Горизонталь.
B) Сызықтар
C) Изобара.
D) Изотерма.
E) Циркуляция.
17. Алматы қорығы орналасқан тау.
A) Іле Алатауы.
B) Маңғыстау.
C) Жоңғар Алатауы.
D) Қаратау.
E) Талас Алатауы.
18. Кәсіптік маңызы балықтар; бекіре, қызыл балық, мөңке (қара балық) ... өмір сүреді :
A) Жемде.
B) Електе.
C) Жайықта.
D) Кiшi өзенде.
E) Үлкен өзенде.
19. Көліктің маусымдық түрі.
A) Теміржол.
B) Электронды.
C) Автомобиль.
D) Өзен.
E) Құбыр.
20. Химия өнеркәсібі үшін құндылығы зор өсімдіктер:
A) Эфедра, дермене.
B) Бидай, терек.
C) Сұлы, қарағаш.
D) Түймедағы, қияр.
E) Қызан, картоп.
21. Мұнайды өңдегеннен кейін қалатын сұйық қалдық-
A) Гудрон.
B) Керосин.
C) Дизель майы.
D) Қара май.
E) Мазут.
22. Халық тығыздығы өте жоғары облыстар:
A) Алматы, Қарағанды.
B) Ақтөбе, Қызылорда.
C) Ақмола, Маңғыстау.
D) Солтүстік Қазақстан, Атырау.
E) Оңтүстік Қазақстан.
23. Табиғат ресурстарының барлық түрлері бар елдер:
A) Индонезия, ОАР.
B) Қытай, Ресей.
C) Бутан, Бразилия.
D) Монғолия, Непал.
E) Канада, Кувейт.
24. Кофе экспорттаушы ел:
A) Египет.
B) Эфиопия.
C) Ботсвана.
D) Зимбабве.
E) Алжир.
25. Атлас тауларының солтүстік бөлігінің төменгі белдеуін ... табиғат зонасы алып жатыр.
A) тропикалық шөлейт
B) альпілік шалғындар
C) биік таулы
D) антропегендік
E) субтропиктегі мәңгі жасыл жерорта теңіздік табиғи өсімдіктер
26. Дала зонасы Қазақстан аумағының ... алып жатыр.
A) 15 %
B) 16 %
C) 36 %
D) 26 %
E) 46 %
27. Конденсация:
A) Судың қатты күйге айналуы.
B) Судың қатты күйден буға айналуы.
C) Су буының сұйық күйге айналуы.
D) Мұндай ұғым жоқ.
E) Судың сұйық күйден буға айналуы.
28. Хромит, фосфорит, никель рудаларын өндіру және өңдеу өнеркәсіп торабы:
A) Орал.
B) Ембі.
C) Маңғыстау.
D) Ақтөбе.
E) Петропавл.
29. Эфиопия таулы қыратында өмір сүруге және егіншілікке қолайлы белдеуі:
A) 200 м - 1000 м.
B) 1800 м - 2400 м.
C) 1700 м - 1800 м.
D) 1000 м - 1700 м.
E) 2400 м - 3000 м.
30. АҚШ-тың негізгі космодромы орналасқан штат:
A) Мен.
B) Аляска.
C) Техас.
D) Калифорния.
E) Флорида.
72-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жердегі белгілі бір зат пен солтүстік бағыт арасындағы бұрыш : A) азимут
B) рулетка
C) нивелир
D) полюс
E) масштаб
2. Қарағай, шырша, майқарағай өсетін табиғат зона :
A) аралас ормандар
B) тайга
C) тундра
D) орманды тундра
E) арктикалық шөлдер
3. Айсбергтер пайда болатын аймақтар :
A) Гренландия, Корея түбегі
B) Антарктида, Отты жер аралы
C) Антарктида, Үндістан түбегі
D) Антарктида, Гренландия
E) Гренландия, Арабия түбегі
4. Н.А. Северцовтың еңбегі :
A) «Түркістан өлкесіне саяхат»
B) «Түркістан»
C) «Арал теңізі»
D) «Жоңғария очерктері»
E) «Орталық Азия»
5. Материктік жер қыртысыныњ қалыњдыѓы
A) 10-12 км
B) 30-80 км
C) 10-50 км
D) 5-6 км
E) 20-30 км
6. Халқының саны жөнінен алдыңғы орындағы мемлекет:
A) Үндістан.
B) Жапония.
C) Пәкістан.
D) Бангладеш.
E) Қытай.
7. Топырақ деп ... айтамыз.
A) шөлдегі батпақты жерлерді
B) құммен араласқан өсімдікті
C) шаң - тозаңды, батпақты
D) жердің беткі, жұқа, құнарлы қабатын
E) таулардың үгілуін
8. Қалдық қалдырмайтын өнеркәсіп саласы.
A) Металлургия.
B) Ағаш өңдеу.
C) Химия.
D) Тамақ.
E) Жеңіл.
9. Мемлекет басшысы король, император, т.с.с болып келетін басқару түрі.
A) Республика.
B) Федерация.
C) Монархия.
D) Әмірлік.
E) Теократия.
10. Сағасы жоқ (құмға сіңіп кететін) өзен.
A) Іле.
B) Тобыл.
C) Қаратал.
D) Шу.
E) Жайық.
11. Олимпиада ойындарының отаны:
A) Италия.
B) Дания.
C) Португалия.
D) Испания.
E) Греция.
12. Республикадағы балық зауыты … орналасқан.
A) Атырау, Балқашта
B) Ақтау, Оралда
C) Арал, Ақтауда
D) Атырау, Қоңыратта
E) Петропавл, Балқашта
13. Қытай тілінен аударғанда «Тянь-Шань» тауының мағынасы.
A) Әлем шатыры.
B) Тәңір шыңы.
C) Алтын таулар.
D) Мыс таулар.
E) Қарлар мекені.
14. Қазақстандық Алтайдағы ірі су қойма.
A) Бұқтырма.
B) Сергеев.
C) Қапшағай.
D) Кеңгір.
E) Вячеслав.
15. Шығыс Қазақстандағы қорық.
A) Алматы
B) Ақсу-Жабағылы
C) Үстірт
D) Қорғалжын
E) Марқакөл
16. Барлық көлік түрлерінің жиынтығы:
A) Мәдениет.
B) Көлік кешені.
C) Өнеркәсіп.
D) Байланыс.
E) Ауыл шаруашылығы.
17. Үндістан Қазақстанға ... береді.
A) мұнай және газ
B) автомашиналар
C) шәй, дәрі-дәрмек, тұрмысқа қажетті заттар
D) пайдалы қазбалар
E) тоқыма бұйымдарына арналған құрал-жабдықтар
18. Қазақстанда медициналық прибор және рентген аппаратурасын шығаратын завод ... қаласында орналасқан.
A) Ақтөбе
B) Астана
C) Атырау
D) Қарағанды
E) Ақтау
19. Урбандалу - бұл
A) экономикалық даму деңгейінің теңесу процесі
B) елдің немесе регионның тұрғындар санының өсуі
C) ауылдан қалаға қоныс аудару миграциясы
D) қала халқының өсу процесі
E) сыртқы миграция
20. Кофе экспорттаушы ел:
A) Эфиопия.
B) Египет.
C) Ботсвана.
D) Зимбабве.
E) Алжир.
21. Қарақұмық жармасын шығаратын зауыт:
A) Семейде.
B) Текеліде.
C) Өскеменде.
D) Аягөзде.
E) Алматыда.
22. Тәулігіне бағытын екі рет өзгертетін жел.
A) Сайқан.
B) Арыстанды-Қарабас.
C) Муссон.
D) Ебі.
E) Бриз.
23. ЖЭС жұмыстарына байланысты проблемалардың бірі:
A) Отын ресурстарының терең орналасуы.
B) Ауаның ластануы.
C) Отын ресурстарының жеткізу кезіндегі қиындықтар.
D) Отын ресурстарының біркелкі бөлінбеуі.
E) Электр энергиясын тасмалдау.
24. Табиғат ресурстарының көптүрлілігі тән елдер:
A) Австрия, Австралия.
B) Жапония, АҚШ.
C) Ресей, Қытай.
D) Норвегия, Финляндия.
E) Оман, Сауд Аравиясы.
25. Қала халқының үлес салмағы ... көрсеткіші
A) жастардың
B) еңбек тиімділігінің
C) өндіріс құралдарының
D) ұлттық құрамының
E) индустрияландырудың
26. Латын Америкасындағы "жасыл революцияның " негізін салушы:
A) Аргентина.
B) Мексика.
C) Бразилия.
D) Эквадор.
E) Перу.
27. Жер көлемі 2,7 млн. ш.ш., халық саны 16,5 млн. адам болғандағы халықтың орналасуының орташа тығыздығы.
A) 1 ш.ш-ға – 7,8 адам.
B) 1 ш.ш-ға – 0,8 адам.
C) 1 ш.ш-ға – 6 адам.
D) 1 ш.ш-ға – 3 адам.
E) 1 ш.ш-ға – 0,1 адам.
28. Географиялық қабықтың дамуындағы ең ұзақ алғашқы кезең:
A) Антропогендік.
B) Органогендікке дейінгі.
C) Неогендік.
D) Биогендікке дейінгі.
E) Палеогендік.
29. Егер таудың етегінде атмосфералық қысым 760 мм, басында – 460 мм сынап бағанасына тең болса, таудың биіктігін анықтаңыз:
A) 1000 м.
B) 4000 м.
C) 500 м.
D) 2000 м.
E) 3000 м.
30. Эфиопия таулы қыратында өмір сүруге және егіншілікке қолайлы белдеуі:
A) 1000 м - 1700 м.
B) 200 м - 1000 м.
C) 1700 м - 1800 м.
D) 1800 м - 2400 м.
E) 2400 м - 3000 м.
73-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Полимер химиясы беретін өнім : A) күкірт қышқылы
B) синтетикалық материалдар
C) азот қышқылы
D) минералды тыңайтқыш
E) тұз қышқылы
2. Қазақстандаѓы 1905-1907 жылдары салынѓан темір жол
A) Екібаст±з-Павлодар
B) ¦лы Сібір
C) Орынбор-Ташкент
D) Т‰рксіб
E) Петропавл-Шу
3. Күнбағыс өсірілетін өзен аңғары:
A) Тобыл
B) Ертіс
C) Шу
D) Сырдария
E) Жайық
4. Трактор зауыты орналасқан қала :
A) Петропавл
B) Семей
C) Өскемен
D) Павлодар
E) Астана
5. Жайық, Сырдарья өзендері туралы алғашқы мәліметтер қалдырған :
A) Ш. Уәлиханов
B) Әл-Идриси
C) Геродот
D) М. Қашқари
E) Әл-Фараби
6. Жердің ортасынан экваторға дейінгі ара қашықтық:
A) 6370 км.
B) 6375 км.
C) 6359 км.
D) 6356 км.
E) 6378 км.
7. Қазақстандағы алтынның ірі кендері.
A) Каспий маңы ойпатында.
B) Тянь-Шаньда.
C) Сауыр-Тарбағатайда.
D) Жоңғар Алатауында.
E) Алтайда.
8. Халықаралық жанжалдарды шешуде негізгі роль атқаратын ұйым:
A) БҰҰ.
B) ОПЭК.
C) НАТО.
D) Қызыл крест.
E) АСЕАН.
9. Дала мен шөл аралығындағы зона.
A) Шөлейт.
B) Орман.
C) Экваторлық ормандар.
D) Саванна.
E) Мәңгі жасыл ормандар.
10. Солтүстік Америка мен Оңтүстік Американы бөліп жатқан канал:
A) Ертіс-Қарағанды.
B) Каракум.
C) Асуан.
D) Суэц.
E) Панама.
11. Ең терең Мариан шұңғымасы ... орналасқан:
A) тынық мұхитында.
B) атлант мұхитында.
C) үнді мұхитында.
D) шығыс Қытай теңізінде.
E) филиппин теңізінде.
12. Республикамыздағы атом станцияларының саны.
A) 5
B) 7
C) 1
D) 4
E) 3
13. Африканың ең таяз көлі.
A) Виктория.
B) Ньяса.
C) Тана.
D) Танганьика.
E) Чад.
14. Еділ өзенінің құятын жері:
A) Ока өзені.
B) Баренцев теңізі.
C) Валдайлық қырат.
D) Қара теңіз.
E) Каспий теңізі.
15. Географиялық зоналылық дегеніміз ...
A) барлық табиғат зоналарының тропикте заңдылық бойынша өзгеруі.
B) барлық табиғат зоналарының экваторда заңдылық бойынша өзгеруі.
C) табиғат компоненттері мен географиялық қабықтың экватордан полюске қарай заңдылық бойынша өзгеруі.
D) табиғат зоналарының өзгеруі.
E) биіктік зоналылықтың қалыптасуы.
16. Қазақстанның дала зонасындағы топырақ түрi:
A) Күлгін топырақ.
B) Қара және қызғылт топырақ
C) Ферралитті топырақ.
D) Сұр топырақ.
E) Сұр, қара топырақ.
17. Австралия мен Африка халқының көп бөлігі қай нәсілге жатады?
A) Негроид.
B) Австронизиялық.
C) Австралиялық.
D) Еуропалық.
E) Монголоид.
18. Адамдардың тарихи қалыптасқан тұрақты қауымдастығы.
A) Миграция.
B) Демография.
C) Этнос.
D) Жастық құрамы.
E) Еңбек ресурстары.
19. Мұхит түбінің үштен бір көлемін құрайтын Үлкен қайраң (шельф) ... орналасқан.
A) Аравия теңізінде
B) Үнді мұхитында
C) Солтүстік Мұзды мұхитында
D) Тынық мұхитында
E) Атлант мұхитында
20. Жүзім өсіру қай өзендер аңғарында шоғырланған:
A) Сағыз, Келес.
B) Ақсу мен Лепсі.
C) Есіл, Тобыл.
D) Арыс пен Келес.
E) Қаратал, Лепсі.
21. 1977 жылы құрылған Ұлттық табиғи парктің аты:
A) Алтын Емел.
B) Марқакөл.
C) Іле Алатауы.
D) Баянауыл.
E) Қарқаралы.
22. Қазақстандағы темекі комбинаты орналасқан қала:
A) Қостанай.
B) Текелі.
C) Жамбыл.
D) Алматы.
E) Талдықорған.
23. Өндіргіш күштер дегеніміз -
A) Еңбек нәтижесі.
B) Өндіріс құралдары мен оларды іске қосатын адамдар.
C) Қоғамдық еңбек бөлінісі.
D) Өндірістік қатынастар.
E) Өндіріс процесінде жұмыс процесін өзара бөлісу.
24. Көктемгі және күзгі үсіктердің болу себептері.
A) Қоңыржай теңіздік ауа массасының енуінен.
B) Арктикалық континенталды ауа массасының басым болуынан.
C) Тропиктік теңіздік ауа массасының басым болуынан.
D) Тропиктік континенталды ауа массасының енуінен.
E) Қоңыржай ауа массасының енуінен.
25. Қытайда мұнайды 50%-тен астам өндіретін кен орны:
A) Чуньцын.
B) Дацин.
C) Далянь.
D) Юйминь.
E) Чэнду.
26. «Қышқыл жаңбыр» тудыратын газ:
A) Күкіртті газ.
B) Гелий.
C) Көмір қышқылы.
D) Оттегі.
E) Фреон.
27. Бірыңғай заң шығарушы және атқарушы өкімет билігі болатын әкімшілік-территориялық құрылысы:
A) Республика.
B) Федерация.
C) Конституциялы монархия.
D) Унитарлы.
E) Конфедерация.
28. Егер жердегі температурасы +26°С, ал тау басында -10 °С болса таудың биіктігі қандай болады?
A) 4000 м.
B) 8000 м.
C) 5000 м.
D) 7000 м.
E) 6000 м.
29. Жел энергиясын пайдаланудың көш бастаушысы:
A) Қазақстан.
B) Боливия.
C) Италия.
D) Нидерланды.
E) Өзбекстан.
30. Ақсу өзені құятын көл.
A) Балқаш.
B) Теңіз.
C) Сасықкөл.
D) Зайсан.
E) Марқакөл.
74-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Ең үлкен мұхит A) Атлант
B) Тынық
C) Үнді
D) Қытай теңізі
E) Солтүстік Мұзды
2. Қазақстанмен ењ ±зын шекараласатын ел
A) Қытай
B) Ресей
C) ¤збекстан
D) Қырѓызстан
E) Т‰ркіменстан
3. Ақша құнының төмендеуі :
A) импорт
B) экспорт
C) биржа
D) транзит
E) инфляция
4. Жердің бетін оның үстіңгі жағынан кішірейтіп бейнелейтін сызба :
A) план
B) аэрофотосурет
C) глобус
D) карта
E) атлас
5. Алюминий зауыты бар қала :
A) Зырян
B) Ақтау
C) Көкшетау
D) Жезқазған
E) Павлодар
6. Қытайлықтар, жапондықтар, корейлер ... нәсілге жатады.
A) экваторлық
B) аралас
C) монголоидтық
D) эфиопиялық
E) европалық
7. Солтүстік Қазақстанда мал шаруашылығының басым өркендеген бағыты:
A) Етті, сүтті-етті.
B) Сүтті-етті.
C) Етті-сүтті, мүйізді ірі қара.
D) Етті-жүнді.
E) Сүтті.
8. Отын пайдалы қазбалары … кездеседі.
A) мұхит шұңғымаларында
B) ежелгі платформалардың жамылғысында, ішкі, шеткі иіндерде
C) қатпарлы аймақта
D) мұхиттық орталық жоталарында
E) теңіз жағалауларында
9. Елдегі демографиялық саясат ... байланысты.
A) мәдениетке.
B) табиғат жағдайына.
C) табиғат байлықтарына.
D) халықтың санына және оның табиғи өсуіне.
E) білімге.
10. Халқының саны жөнінен алдыңғы орындағы мемлекет:
A) Үндістан.
B) Қытай.
C) Жапония.
D) Бангладеш.
E) Пәкістан.
11. Қазақстанның ежелгі қалалары.
A) Шымкент, Астана.
B) Екібастұз, Балқаш.
C) Түркістан, Тараз.
D) Павлодар, Өскемен.
E) Теміртау, Рудный.
12. Халықаралық валюталық металл:
A) Алюминий.
B) Алтын.
C) Мыс.
D) Титан.
E) Вольфрам.
13. Азиядағы бір ұлтты мемлекет:
A) Иран.
B) Сауд Арабиясы.
C) Қытай.
D) Жапония.
E) Үндістан.
14. Жердің тіршілік қабығы:
A) Ионосфера.
B) Атмосфера.
C) Литосфера.
D) Гидросфера.
E) Биосфера.
15. Мариан шұңғымасы (ойысы) қайда орналасқан :
A) Сары.
B) Коралл.
C) Оңтүстік-Қытай.
D) Филиппин.
E) Тынық мұхитта.
16. Қазақстан аумағының ... шөл зонасы алып жатыр.
A) 44 %
B) 21 %
C) 35 %
D) 55 %
E) 25 %
17. Африканың ең дамыған мемлекеті:
A) Египет.
B) Заир.
C) Алжир.
D) Оңтүстік Африка Республикасы.
E) Судар.
18. Африкадағы ең көп салалы өзен торы ең жиі аймақ.
A) Шығысында.
B) Солтүстігінде.
C) Батысында.
D) Оңтүстігінде.
E) Орталығында.
19. Қазақстан климатының шұғыл континенттілігі мен құрғақшылық ... байланысты
A) Географиялық орнына, мұхиттан алыс жатуына
B) Күн радиациясының әсеріне
C) Жер бетінің жамылғысына
D) Атлант мұхитының әсеріне
E) Солтүстік Мұзды мұхиттың әсеріне
20. Тұран ойпатында жатқан көл:
A) Каспий.
B) Алакөл.
C) Зайсан.
D) Теңiз.
E) Арал.
21. Темекі өсірілетін облыс:
A) Маңғыстау.
B) Қарағанды.
C) Алматы.
D) Қызылорда.
E) Жамбыл.
22. Ежелгі біртұтас материк-
A) Лавразия
B) Пангея
C) Гондвана
D) Азия
E) Панталой
23. Энергияны көп қажет ететін түсті металл өндіріс орталықтары:
A) Астана, Павлодар.
B) Петропавл, Қостанай.
C) Ақтөбе, Орал.
D) Павлодар, Өскемен.
E) Теміртау, Атырау.
24. Ірі өнеркәсіпті құрал-жабдықтар шығару орталықтары:
A) Қарағанды, Алматы.
B) Қызылорда, Атырау.
C) Өскемен, Лениногорск, Текелі.
D) Алматы, Астана, Ақтау.
E) Қарағанды, Атырау, Көкшетау.
25. АҚШ-тың негізгі көмір шығаратын штаты:
A) Кентукки.
B) Аляска.
C) Огайо.
D) Индиана.
E) Мериленд.
26. “Түркістан өлкесіне саяхат” еңбегінің авторы.
A) Шоқан Уәлиханов.
B) Н.М. Пржевальский.
C) И.В. Мушкетов.
D) Н.А. Северцов.
E) Әл-Фараби.
27. Өнеркәсіптің салалық құрылымында бүкіл өнімнің 9/10 бөлігін беретін:
A) Тау-кен өнеркәсібі.
B) Көлік.
C) Химия өнеркәсібі.
D) Өңдеуші салалар.
E) Ауыл шаруашылығы.
28. Дала зонасының XIX ғасырда жойылып кеткен жабайы жылқылары.
A) Тарпан.
B) Мерин.
C) Пржевальск жылқысы.
D) Жайран.
E) Иноходец.
29. Наурызым қорығының көлдері.
A) Сілеті, Теңіз.
B) Шайтанкөл, Қорғалжын.
C) Ақсуат, Сарымойын.
D) Сарықопа, Теке.
E) Марқакөл, Құсмұрын.
30. Латын Америкасында дүние жүзінде балық аулау жөнінен алдағы ел:
A) Куба.
B) Боливия.
C) Перу.
D) Эквадор.
E) Парагвай.
75-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Тірі организмдер қабығы : A) биосфера
B) гидросфера
C) литосфера
D) тропосфера
E) атмосфера
2. Қазақстандағы облыстар саны :
A) 19
B) 15
C) 13
D) 18
E) 14
3. Үстіңгі мантия мен жер қыртысының қалыңдығы 60км.ден 100 км-ге жететін үлкен блоктары :
A) сейсмикалық белдеулер
B) тау жоталары
C) платформалар
D) жазықтар
E) литосфералық плиталар
4. Солтүстік Американың ұзын өзендерінің бірі :
A) Огайо
B) Юкон
C) Миссури
D) Колумбия
E) Миссисипи
5. Жүк тасымалдаудағы көліктің маңызды түрі:
A) Су жолы
B) Автомобиль
C) Темір жол
D) Мұнай құбыры
E) Әуе жолы
6. Республиканың негізгі отын түрі.
A) Газ.
B) Тақтатас.
C) Көмір.
D) Шымтезек.
E) Ағаш.
7. Қазақстанның ірі су қоймалары.
A) Сергеев, Өскемен.
B) Вячеслав, Сергеев.
C) Шардара, Кеңгір.
D) Өскемен, Шардара.
E) Бұқтырма, Қапшағай.
8. Күріш ... өзенінің бойында егіледі:
A) Сырдария.
B) Талас.
C) Торғай.
D) Ертіс.
E) Нұра.
9. Метеорология … туралы ғылым.
A) өзендер
B) ауа райы (климат)
C) топырақ
D) жер бедері
E) мұздықтар
10. Қара металдар:
A) Темір, хром.
B) Никель, aлюминий.
C) Уран, ванадий.
D) Алтын, күміс.
E) Мыс, қорғасын.
11. Қазақстанның маңызды рекреациялық аудандары:
A) Көкшетау, Іле, Жоңғар Алатауы, Алтай.
B) Алтай, Қостанай, Арқалық.
C) Көкшетау, Ұлытау, Семей.
D) Атырау, Көкшетау, Ақтау.
E) Қарағанды, Іле, Жоңғар Алатауы.
12. Мол мұнай қоры:
A) Польша, Чехия, Словакияда.
B) Қытай, Жапония, Үндістанда.
C) Сауд Аравиясы, АҚШ, Ресейде.
D) Мексика, Панама, Колумбияда.
E) Алжир, Заир, Египетте.
13. Қазақстанға шет елдерден ... тасымалдайды.
A) нан өнімдерін
B) ет, ет консервілерін
C) мұнай, мұнай өнімдерін
D) тоқыма бұйымдарын, былғары аяқ киімдерін
E) көмір, кокстелген көмірді
14. Қазақстанның дала зонасының ірі құсы.
A) Дуадақ.
B) Бірқазан.
C) Қырғауыл.
D) Кекілік.
E) Шағала.
15. Жер шарындағы құрлықтың көлемі ... млн. шаршы км:
A) 190.
B) 194.
C) 150.
D) 149.
E) 146.
16. М. Бехайманың бірінші глобусты жасаған жылы:
A) ХVI.
B) XV.
C) XIV.
D) XVII.
E) XIII.
17. Қалалардың шоғырлануы.
A) Аймақ.
B) Мегаополис.
C) Агломерация.
D) Қала маңындағы елді мекендер.
E) Елді мекен.
18. Азияның қай елі "демографиялық саясат" жүргізбейді:
A) Индонезия.
B) Қытай.
C) Араб елдері.
D) Филиппин.
E) Үндістан.
19. Африкадағы мыс белдеуіндегі орналасқан елдер:
A) Заир, Замбия.
B) Тунис, Марокко.
C) Судан, Египет.
D) Эфиопия, Чад.
E) Ангола, Заир.
20. Дүниежүзілік шаруашылық қалыптасқан уақыт:
A) XX ғ. II-ортасында.
B) XIX ғ. аяғы – XX ғ. басында.
C) XIX ғ. ортасында.
D) XVIII ғ. басында.
E) XX ғ. I-жартысында.
21. Жүн өндіруден дүниежүзінде 1-ші орындағы мемлекет:
A) Жапония.
B) Жаңа Зеландия.
C) Үндістан.
D) Австралия.
E) Қытай.
22. Электротехникалық машина жасау орталықтары.
A) Ақтау, Семей.
B) Ақтөбе, Талдықорған.
C) Астана, Қостанай.
D) Орал, Атырау.
E) Петропавл, Көкшетау.
23. Температурасы жоғары, жыл бойына жауын-шашыны мол, егіншілікке жарамсыз аймақ:
A) Тундра.
B) Дала.
C) Экваторлық орман.
D) Аралас орман.
E) Шөл.
24. Қазақстан БҰҰ-на мүше болған жыл.
A) 1990 ж.
B) 1995 ж.
C) 1999 ж.
D) 1992 ж.
E) 1993 ж.
25. Шөлейт зонасының топырақ қабатының шiрiндiсi:
A) 0-1 %.
B) 4-5 %.
C) 7-8 %.
D) 9-10 %.
E) 2-3 %.
26. Жан-жағынан терең ой-шұңқырлармен ... үстірті қоршалған:
A) Сарыарқа
B) Үстірт
C) Ембі
D) Торғай
E) Бетпақдала
27. Қала халқының үлес салмағы ... көрсеткіші
A) еңбек тиімділігінің
B) индустрияландырудың
C) өндіріс құралдарының
D) жастардың
E) ұлттық құрамының
28. Үстірт қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1982 жыл.
B) 1980 жыл.
C) 1981 жыл.
D) 1984 жыл.
E) 1983 жыл.
29. Географиялық қабықтағы ырғақтылық …
A) табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
B) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен әрекеттесуі.
C) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
D) белгілі бір құбылыстардың уақыт ішіндегі қайталануы.
E) адамдардың шаруашылық іс-әрекеттері.
30. Континентаралық жолаушылар тасымалдауда 1-ші орындағы көлік түрі:
A) Өзен көлігі.
B) Теміржол көлігі.
C) Теңіз көлігі.
D) Автомобиль көлігі.
E) Әуе көлігі.
76-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Қазақстандағы облыстар саны : A) 18
B) 15
C) 14
D) 13
E) 19
2. Алѓашқы глобусты жасаѓан
A) Марко Поло
B) Ф. Магеллан
C) Эратосфен
D) Птолемей
E) М. Бехайм
3. Су түбіндегі вулкандардың атқылуынан туатын толқындар:
A) цунами
B) торнадо
C) айсберг
D) тайфун
E) ағыс
4. Ағыстардың пайда болу себебі :
A) айсберг әсерінен
B) антициклондардан
C) жер бедерінен
D) жердегі тұрақты желдерден
E) циклондардан
5. Табиғат құбылыстары болатын ауа қабаты;
A) Ионосфера
B) Тропосфера
C) Атмосфера
D) Биосфера
E) Стратосфера
6. Тіршілікті жойып жіберу қаупі ... шығуына байланысты туындады.
A) жас ағызғыш газдардың
B) космостық аппараттардың
C) оқ-дәрі қаруларының
D) жылжымалы техникалық құралдардың
E) ядролық қару-жарақтың
7. Мүйізінен (панты) бағалы дәрілік шикізат алынады.
A) Елік.
B) Кабарга (Құдыр).
C) Марал.
D) Таутеке.
E) Бұлан.
8. Африкадағы ең биік жер.
A) Марра.
B) Кения.
C) Камерун.
D) Килиманджаро.
E) Тубкаль.
9. Қазақстан территориясында орналасқан Алтайдың бөлігі.
A) Оңтүстік-батыс.
B) Шығыс.
C) Орталық.
D) Солтүстік-шығыс.
E) Батыс.
10. Қазақстанның ішкі көшіп-қонуы басым қалалары:
A) Маңғыстау, Тараз.
B) Тараз, Арқалық.
C) Алматы, Өскемен.
D) Қостанай, Ақтау, Семей.
E) Астана, Павлодар, Алматы.
11. Ауа райы болжамы жасалатын карта.
A) Топырақ картасы.
B) Ауа температурасы және жауын-шашын картасы.
C) Синоптикалық карта.
D) Физикалық карта.
E) Циклон және антициклон қозғалысы картасы.
12. Тарихи кезеңдерде нәсілдік белгілердің қалыптасуына ... әсер етті.
A) экономикалық даму.
B) ақыл-ой қабілеті.
C) қоғамның дамуы.
D) халықтардың дамуы.
E) қоршаған орта.
13. Латын Америкасындағы аса ірі кофе өндіруші елдер:
A) Венесуэла, Перу.
B) Бразилия, Колумбия.
C) Куба, Венесуэла.
D) Чили, Аргентина.
E) Аргентина, Уругвай.
14. Каспий теңізінің өзендері.
A) Ертіс, Сырдария.
B) Сағыз, Қаратал.
C) Іле, Шу.
D) Жайық, Жем.
E) Есіл, Тобыл.
15. Солтүстік Қазақстанның машина жасау саласы ... қызмет етеді.
A) түсті металлургияға
B) қара металлургияға
C) тау-кен өндірісіне
D) мұнай өндіруге
E) ауыл шаруашылығына
16. Алтын өндіруден әлемде бірінші орында:
A) ОАР.
B) Марокко.
C) Танзания.
D) Алжир.
E) Свазиленд.
17. Қымызбен емдейтін курорт-
A) Қапал Арасан.
B) Алма Арасан.
C) Бурабай.
D) Мойылды.
E) Рахман қайнары.
18. ... туристерді ең көп қабылдайды.
A) Испания, Франция, Италия
B) Бутан, Мьянма, Болгария
C) Үндістан, Ливия, Монғолия
D) Лаос, Түркия, Албания
E) Венесуэла, Колумбия, Эквадор
19. Қазақстан Республикасының суармалы егіншілігі дамыған аумағы:
A) Орталық.
B) Батыс.
C) Солтүстік.
D) Оңтүстік.
E) Шығыс.
20. Қара және қызғылт топырақтың зонасы:
A) Тундра.
B) Дала.
C) Шөл.
D) Орманды дала.
E) Орман.
21. Республикамыздағы ең қуатты СЭС.
A) Қапшағай, Бұқтырма.
B) Хайрузовка, Шардара.
C) Тишин, Бұқтырма.
D) Өскемен, Бұқтырма.
E) Үлбі, Тұргысын.
22. Әкімшілік-территориялық құрылыстың негізгі түрлері.
A) Республика.
B) Конституциялық монархия.
C) Абсолюттік монархия.
D) Унитарлы және федеративті.
E) Корольдік.
23. АҚШ-тың көмір бассейндері орналасқан ауданы:
A) Аляска.
B) Балтимор.
C) Көл маңы.
D) Колумбия.
E) Аппалач.
24. Температурасы жоғары, жыл бойына жауын-шашыны мол, егіншілікке жарамсыз аймақ:
A) Шөл.
B) Экваторлық орман.
C) Аралас орман.
D) Тундра.
E) Дала.
25. Химиялық жолмен алынатын синтетикалық материалдар:
A) Полимерлер.
B) Улы химикаттар.
C) Тыңайтқыштар.
D) Кокс.
E) Газ.
26. Орал қаласында ... шығарылады.
A) механикалық арматура, жел двигательдері
B) ауыл шаруашылық машиналары
C) құрылыс жабдықтары
D) рентген аппаратурасы
E) мұнай өнеркәсібі үшін жабдықтар
27. Ақсу-Жабағылы қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1928 жыл.
B) 1924 жыл.
C) 1926 жыл.
D) 1927 жыл.
E) 1925 жыл.
28. Электр энергиясының 3/4-ін су электр станциясы (СЭС) беретін ел:
A) Франция.
B) Ұлыбритания.
C) Норвегия.
D) Италия.
E) Швейцария.
29. Мырғалымсай полиметалл кен орны орналасқан таулар:
A) Сауыр-Тарбағатай.
B) Қаратау.
C) Жоңғар Алатауы.
D) Маңғыстау.
E) Мұғалжар.
30. Альпі тауларындағы шыршалы ормандардың биіктік белдеуі ... басталады.
A) 700 м
B) 1500 м
C) 2000 м
D) 500 м
E) 2300 м
77-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Солтүстіктен оңтүстікке қарай өтетін трансқазақстан магистралі : A) Қарағанды-Петропавл
B) Қарталы-Павлодар
C) Петропавл-Шу
D) Түркістан-Сібір
E) Астана-Қарағанды
2. Шина жасау зауыты
A) Шымкенте
B) Қараѓандыда
C) Қостанайда
D) Алматыда
E) Петропавлде
3. Қызыл теңіздің тұздылығы :
A) 370/00
B) 36 0/00
C) 340/00
D) 410/00
E) 420/00
4. Жер қыртысының тегіс емес беткі қабығы.
A) жер бедері
B) м±хит т‰бі
C) ш±њѓыма
D) тау тізбегі
E) жазықтар
5. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 3
B) 2
C) 4
D) 1
E) 5
6. Электр энергиясын ең көп тұтынушылар:
A) Электр энергиясының өз қажеті.
B) Көлік .
C) Өнеркәсіп саласы.
D) Халық.
E) Ауыл шаруашылығы.
7. «Үлкен жетілік» елдері.
A) ФРГ, Норвегия.
B) Франция, Швеция.
C) Италия, Канада.
D) Жапония, Нидерланды.
E) АҚШ, Бразилия.
8. Ауаның горизонталь бағытында қозғалуы:
A) Сағым.
B) Цунами.
C) Жел.
D) Толқындар.
E) Штиль (Тымық).
9. Бірінші болып дүние жүзін айналып жүзіп шыққан адам
A) М. Поло.
B) А. Веспуччи.
C) Ф. Магеллан.
D) Х. Колумб.
E) Дж. Кук.
10. Республиканың қай аймағында халық басым қоныстанған:
A) Солтүстігінде, Шығысында.
B) Орталығында.
C) Шығысында, Батысында.
D) Оңтүстігінде және Солтүстігінде.
E) Солтүстік-батысында.
11. Өсімдіктeр, жануарлар мен микроорганизмдердің қалдықтарынан пайда болатын органикалық зат:
A) Тақыр.
B) Каньон.
C) Ландшафт.
D) Қарашірік.
E) Магма.
12. Бурабай курорты орналасқан тау.
A) Баянауыл.
B) Қарқаралы.
C) Мұғалжар.
D) Көкшетау.
E) Маңғыстау.
13. Оңтүстік Америкадағы ең ірі мемлекеттің астанасы:
A) Бразилиа.
B) Буэнос-Айрес.
C) Каракас.
D) Тегусигальпа.
E) Рио-де-Жанейро.
14. Ұстастыратын цемент құрамы ... тұрады.
A) Арматура, бетоннан.
B) Әктас пен саз немесе оның табиғи қосындысы мергелден.
C) Ұлутастан.
D) Полиметалдан.
E) Мәрмәр тастан.
15. Қазақстанның Қызыл кітабынa енген шөптесін өсімдік.
A) Дермене жусаны.
B) Қоңырбас шырыш.
C) Долана.
D) Ақ жусан.
E) Селеу.
16. Жер бетіндегі ең терең теңіздің бірі:
A) Кариб.
B) Филиппин.
C) Сары.
D) Тимор.
E) Коралл.
17. ... Үстірт қорығында өсіріліп, көбейтіледі.
A) Жабайы қой - муфлон
B) Дала барысы, тарлан мысықтар
C) Күзен және ақ тышқан
D) Голян (көкталма балық) және ускум балықтары
E) Марал, таутекелер
18. Жағасында мыс балқыту комбинаты салынған көл:
A) Теңiз.
B) Каспий.
C) Арал.
D) Зайсан.
E) Балқаш.
19. Еуразияның оңтүстік орман белдеуіндегі негізгі ағаш түрлері:
A) Қылқан және бұталар.
B) Мәңгі жасыл экваторлық орман.
C) Қылқан жапырақты.
D) Бұталар.
E) Қылқан және жалпақ жапырақты.
20. Жалпы температуралық жағдайы және ылғалдылығы, топырағы, өсімдіктері мен жануарлары ортақ ірі табиғи кешен ... деп аталады.
A) жазықтар
B) табиғат зоналары
C) орман
D) климаттық белдеу
E) таулар
21. Қазақстан БҰҰ-на мүше болған жыл.
A) 1990 ж.
B) 1993 ж.
C) 1995 ж.
D) 1999 ж.
E) 1992 ж.
22. Қазақстандағы асбест өндірілетін жер.
A) Майқайың, Хантау.
B) Ақсай, Кемпірсай.
C) Текелі, Жетібай.
D) Хантау, Жетіқара.
E) Доссор, Ақсай.
23. Халықтың еңбекке жарамды бөлігі.
A) Жас ұрпақ.
B) Еңбек ардагерлері.
C) Экономикалық мигранттар.
D) Еңбек ресурстары.
E) Мәдениетті қоғам.
24. Кофенің отаны:
A) Алжир.
B) Эфиопия.
C) Судан.
D) Самали.
E) Конго.
25. Мұнайға бай Апшерон түбегі кіретін ел:
A) Әзірбайжан.
B) Оман.
C) Катар.
D) Кувейт.
E) Бахрейн.
26. Қазақстанның солтүстік облыстарында жауын-шашынның көп жауатын кезі.
A) Қыста.
B) Жылдың барлық мезгілінде бірдей.
C) Күзде.
D) Көктемде.
E) Жазда.
27. Толысу электр станциялары бар елдер:
A) Канада, Мексика.
B) Ұлыбритания, Польша.
C) Үндістан, Мексика.
D) Ресей, Чехия.
E) АҚШ, Франция.
28. Қазақстандағы мия зауыты ... орналасқан.
A) Арқалықта.
B) Оралда.
C) Павлодарда.
D) Қостанайда.
E) Ақтөбеде.
29. Альпі тауларындағы шыршалы ормандардың биіктік белдеуі ... басталады.
A) 2300 м
B) 2000 м
C) 1500 м
D) 700 м
E) 500 м
30. Қазақстанның тәуелсіздігін бірінші болып қолдаған мемлекет:
A) АҚШ.
B) Корея.
C) Германия.
D) Түркия.
E) Үндістан.
78-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. 1911 жылы Оњт‰стік полюске алѓаш жеткен экспедиция A) Дж. Кук
B) Ф. Беллинсгаузен
C) М. Лазарев
D) Р. Скотт
E) Р. Амундсен
2. План мен карталарды ... арқылы оқимыз
A) сызықтық масштаб
B) масштаб
C) горизонтальда
D) масштаб шамасы
E) шартты белгілер
3. Кабель шығаратын зауытты бар қала :
A) Семей
B) Көкшетау
C) Арқалық
D) Талдықорған
E) Астана
4. Қазақстан Каспий тењізі арқылы шектесетін мемлекет
A) Иран
B) ¤збекстан
C) Қытай
D) Ирак
E) ‡ндістан
5. Скандинавия елдері :
A) Норвегия, Швеция
B) Франция, ГФР
C) Ұлыбритания, Ирландия
D) Испания, Португалия
E) Греция, Болгария
6. Республиканың негізгі отын түрі.
A) Тақтатас.
B) Шымтезек.
C) Көмір.
D) Газ.
E) Ағаш.
7. Сағасы жоқ (құмға сіңіп кететін) өзен.
A) Тобыл.
B) Жайық.
C) Шу.
D) Іле.
E) Қаратал.
8. Мантия ортасында орналасқан жердің ішкі бөлігі.
A) Эпицентр.
B) Магма.
C) Ядро.
D) Жер қыртысы.
E) Кратер.
9. Республикадағы балық зауыты … орналасқан.
A) Ақтау, Оралда
B) Арал, Ақтауда
C) Атырау, Балқашта
D) Петропавл, Балқашта
E) Атырау, Қоңыратта
10. Шынжыр табанды «ДТ-75» «Қазақстан» тракторын шығаратын қала:
A) Жезқазған.
B) Көкшетау.
C) Орал.
D) Павлодар.
E) Семей.
11. Қазақстанның маңызды рекреациялық аудандары:
A) Алтай, Қостанай, Арқалық.
B) Көкшетау, Іле, Жоңғар Алатауы, Алтай.
C) Көкшетау, Ұлытау, Семей.
D) Қарағанды, Іле, Жоңғар Алатауы.
E) Атырау, Көкшетау, Ақтау.
12. Қазақстан аумағындағы басым ауа массасы:
A) Қоңыржай теңіздік.
B) Теңіздік арктикалық.
C) Континетті арктикалық.
D) Континетті тропиктік.
E) Қоңыржай континенттік.
13. Қазақстанның батысында орналасқан ойпат.
A) Есіл.
B) Тұран.
C) Батыс Сібір.
D) Каспий маңы.
E) Құлынды.
14. Мол мұнай қоры:
A) Мексика, Панама, Колумбияда.
B) Сауд Аравиясы, АҚШ, Ресейде.
C) Польша, Чехия, Словакияда.
D) Алжир, Заир, Египетте.
E) Қытай, Жапония, Үндістанда.
15. Еуропаның «жалаңаштанған континентке» айналу себебі ... жауыннан.
A) қышқыл
B) жиі
C) себелеген
D) сирек
E) нөсер
16. Алтын өндіруден әлемде бірінші орында:
A) Свазиленд.
B) ОАР.
C) Танзания.
D) Марокко.
E) Алжир.
17. Мақта майын шығару орталығы:
A) Ащысай.
B) Жамбыл.
C) Талдықорған.
D) Шымкент.
E) Қызылорда.
18. Қазақстан жері ... жылға дейін физикалық-географиялық тұрғыда зерттелмеді.
A) 1924
B) 1910
C) 1917
D) 1913
E) 1901
19. Австралия мен Африка халқының көп бөлігі қай нәсілге жатады?
A) Еуропалық.
B) Австронизиялық.
C) Австралиялық.
D) Монголоид.
E) Негроид.
20. Австралияның ауыл шаруашылығының маманданған саласы:
A) Ірі қара мал өсіру.
B) Егіншілік.
C) Құс өсіру.
D) Қой өсіру.
E) Балық аулау.
21. АҚШ-тың “автомобильдік” астанасы:
A) Буфалло.
B) Детройт.
C) Даллас.
D) Денвер.
E) Чикаго.
22. Құбыр жолының ерекшелігін бөліңіз.
A) Маусымдық, тасымалдау қашықтығы қысқа, өзіндік құны едәуір төмен.
B) Өте тез хабар алынады, кез-келген қашықтыққа, бағытқа жұмыс істейді.
C) Өзіндік құны қымбат, өте алыс қашықтыққа тасымалдайды.
D) Алыс қашықтыққа тасымалдайды, жыл бойы үздіксіз жұмыс істейді, өзіңдік құны төмен.
E) Маусымдық, тұтынушыға тікелей жеткізіледі.
23. ҒТР-дің құрамдас бөліктері:
A) 5
B) 4
C) 3
D) 1
E) 2
24. Топырақ туралы білімді зерттеген :
A) И.В.Мушкетов.
B) В.В.Докучаев.
C) Ш.Уәлиханов.
D) Н.А.Северцов.
E) Қ.И.Сәтбаев.
25. Дала зонасының XIX ғасырда жойылып кеткен жабайы жылқылары.
A) Пржевальск жылқысы.
B) Иноходец.
C) Жайран.
D) Мерин.
E) Тарпан.
26. Халқының саны басқа елден көшіп келушілердің есебінен өзгеруін ... дейміз.
A) Табиғи қозғалыс.
B) Демографиялық жарылыс.
C) Урбандалу.
D) Көшіп-қоныу.
E) Механикалық қозғалыс.
27. Географиялық қабықтың дамуындағы ең ұзақ алғашқы кезең:
A) Антропогендік.
B) Палеогендік.
C) Биогендікке дейінгі.
D) Неогендік.
E) Органогендікке дейінгі.
28. Қытай елінің астанасы жер бедерінің қандай формасында жатыр:
A) Меконг ойпаты.
B) Месопотамия ойпаты.
C) Ұлы Қытай жазығы.
D) Такламакан шөлі.
E) Үнді-Ганг ойпаты.
29. Гималай тауларындағы субальпілік биік шөптесін шалғындар ... биіктікті алып жатыр.
A) 3500 м - 4500 м
B) 2500 м - 3000 м
C) 5000 м - 5500 м
D) 4000 м - 5000 м
E) 3000 м - 3500 м
30. Литосфера плиталарының қалыңдығы шамамен ...
A) 60-100 км.
B) 500-600 км.
C) 20-60 км.
D) 5-10 км.
E) 15-30 км.
79-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Қ±рлықтыњ жалпы көлемі (млн. км2): A) 225
B) 310
C) 350
D) 149
E) 220
2. Солт‰стік м±зды м±хит аралы
A) Жања Гвинея
B) Жања Зеландия
C) Гавай
D) ¦лыбритания
E) Жања Жер
3. Қазақстан шектеспейтін мемлекет
A) Қытай
B) ¤збекстан
C) Монѓолия
D) Ресей
E) Т‰ркіменстан
4. Картадаѓы немесе пландаѓы қашықтықтыњ жердегі қашықтықтан неше есе кіші екенін кµрсететін бµлшек сан
A) Абсолют биіктік
B) Азимут
C) Горизонтальдар
D) Салыстырмалы биіктік
E) Масштаб
5. Екі тау жотаның ортасындағы ойыс :
A) аңғар
B) жазық
C) ойпат
D) қырқа
E) таулы өлке
6. Қазақстанның ең ірі су қоймасы -
A) Қапшағай.
B) Вячеслав.
C) Теміртау.
D) Бұқтырма.
E) Шардара.
7. Жұмыс күшін тартатын негізгі үш оpталық.
A) Кариб бассейні елдері.
B) Латын Америкасы елдері.
C) Батыс Еуропа, АҚШ, Парсы шығанағы елдері.
D) Үндістан, Жапония, Индонезия.
E) Африка.
8. Елдегі демографиялық саясат ... байланысты.
A) білімге.
B) табиғат байлықтарына.
C) халықтың санына және оның табиғи өсуіне.
D) мәдениетке.
E) табиғат жағдайына.
9. Жер бетінің жоғарғы құнарлы қабаты:
A) Литосфера.
B) Биосфера.
C) Жер бедері.
D) Магма.
E) Топырақ.
10. Еyропаның ірі өзен артериясы:
A) Луара.
B) Темза.
C) Дунай.
D) Прут.
E) Сена.
11. Қазақстандағы миллионер-қала.
A) Тараз.
B) Орал.
C) Астана.
D) Қарағанды.
E) Алматы.
12. Қазақстанның дала зонасының ірі құсы.
A) Дуадақ.
B) Кекілік.
C) Қырғауыл.
D) Шағала.
E) Бірқазан.
13. Құрлықтағы табиғат зоналарының түзілуі ... байланысты.
A) жазықтар және таулы аймақтардың ара қатынасына
B) климатқа, географиялық ендікке
C) дүниежүзілік мұхит пен жер бетіндегі сулардың күйіне
D) адамның аумақты игеру дәрежесіне
E) жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің ара қатынасына
14. Оңтүстік Америкадағы ең ірі мемлекеттің астанасы:
A) Рио-де-Жанейро.
B) Буэнос-Айрес.
C) Тегусигальпа.
D) Бразилиа.
E) Каракас.
15. «Рахманов бұлағы» ... орналасқан.
A) Іле Алатауында
B) Алтайда
C) Қазақтың ұсақ шоқыларында
D) Кетмен жотасында
E) Қаратау тауларында
16. Қымызбен емдейтін курорт-
A) Қапал Арасан.
B) Мойылды.
C) Рахман қайнары.
D) Алма Арасан.
E) Бурабай.
17. Австралияның ауыл шаруашылығының маманданған саласы:
A) Ірі қара мал өсіру.
B) Балық аулау.
C) Қой өсіру.
D) Егіншілік.
E) Құс өсіру.
18. Судың толысуы мен қайтуы ... болады.
A) желден
B) жер сілкінісінен
C) ағыстан
D) айдын тартуынан
E) жердің әр түрлі қабаттарының температурасынан
19. Қазақстан Республикасының суармалы егіншілігі дамыған аумағы:
A) Орталық.
B) Солтүстік.
C) Батыс.
D) Оңтүстік.
E) Шығыс.
20. Өскемен қаласы қалыптасқан жыл:
A) 1720 жыл.
B) 1820 жыл.
C) 1915 жыл.
D) 1901 жыл.
E) 1920 жыл.
21. Солтүстік Қазақстанның машина жасау саласы ... қызмет етеді.
A) түсті металлургияға
B) ауыл шаруашылығына
C) тау-кен өндірісіне
D) қара металлургияға
E) мұнай өндіруге
22. Қазақстандағы мұнайдың бірінші ашылған кен орны.
A) Доссор.
B) Жетібай.
C) Құлсары.
D) Қаламқас.
E) Теңіз.
23. Қазақстан қорықтарының саны.
A) 6.
B) 9.
C) 5.
D) 7.
E) 4.
24. Қазақстанның оңтүстігінде қаңтар айының орташа температурасы.
A) –8 С
B) –2 С
C) –5С
D) –7 С
E) -10 С
25. Адамдардың жаңа жерге қоныстанудың нәтижесінде ... дамыды.
A) егіншілік пен мал шаруашылығы
B) селекциялық жұмыстар
C) қала санының өсуі
D) теңіз транспорты
E) пайдалы қазбаларды игеру
26. Термалды суды кең көлемде пайдаланатын ел:
A) Швейцария.
B) Финляндия.
C) Исландия.
D) Бразилия.
E) Франция.
27. Негізгі көмір және мұнай кен орындары кездесетін жерлер:
A) Антарктидада.
B) Еуропада.
C) Оңтүстік жарты шарда.
D) Австралияда.
E) Солтүстік жарты шарда.
28. Дүниежүзінде кең тараған иудаизм, христиан, ислам діндерінің шыққан жері:
A) Оңтүстік-Батыс Азия.
B) Оңтүстік Азия.
C) Шығыс Азия.
D) Оңтүстік-Шығыс Азия.
E) Орталық Азия.
29. Қазақстанның тәуелсіздігін бірінші болып қолдаған мемлекет:
A) Корея.
B) Германия.
C) Үндістан.
D) Түркия.
E) АҚШ.
30. Республикамыздың көлік кешенін ... құрайды.
A) құрлық, су жолдары
B) темір жол, автомобиль жолы, әуе, су, құбыр жолдары, телекоммуникация
C) телекоммуникация, әуе жолдары
D) құбыр, құрлық жолдары
E) әуе жолы, темір жол, су, құбыр жолдары
80-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Аустралияның эндемик жануары: A) Түйе
B) Гепард
C) Жираф
D) Кенгуру
E) Қасқыр
2. Тірі организмдер қабығы :
A) биосфера
B) тропосфера
C) гидросфера
D) литосфера
E) атмосфера
3. Үстіңгі мантия мен жер қыртысының қалыңдығы 60км.ден 100 км-ге жететін үлкен блоктары :
A) тау жоталары
B) литосфералық плиталар
C) сейсмикалық белдеулер
D) жазықтар
E) платформалар
4. Қазақстандағы облыстар саны :
A) 14
B) 18
C) 15
D) 19
E) 13
5. Шығыс Қазақстанда өндірлетін техникалық дақылдар
A) темекі
B) күнбағыс
C) зығыр
D) мақта
E) қант қызылшасы
6. Малдардың қырылуы.
A) Шығын.
B) Аштық.
C) Жұт.
D) Құрғақ жел.
E) Дағдарыс.
7. Бірінші болып дүние жүзін айналып жүзіп шыққан адам
A) Ф. Магеллан.
B) Х. Колумб.
C) А. Веспуччи.
D) Дж. Кук.
E) М. Поло.
8. Қалдық қалдырмайтын өнеркәсіп саласы.
A) Металлургия.
B) Жеңіл.
C) Тамақ.
D) Химия.
E) Ағаш өңдеу.
9. Кен өндіру, металл қорытумен айналысатын ауыр өнеркәсіп саласы:
A) Металлургия.
B) Ауыл шаруашылығы.
C) Машина жасау.
D) Көлік.
E) Тамақ өнеркәсібі.
10. Жер бетінің жоғарғы құнарлы қабаты:
A) Топырақ.
B) Жер бедері.
C) Магма.
D) Биосфера.
E) Литосфера.
11. Үгілу дегеніміз:
A) қатты жыныстарды жел арқылы ауыстыруы.
B) тау жыныстарының күйреуі.
C) жыныстардың жиналуы барысында отыруы.
D) жел жұмысы.
E) циклонның әсері.
12. БҰҰ-ның штаб-пәтері:
A) Парижде.
B) Римде.
C) Лондонда.
D) Вашингтонда.
E) Нью-Йоркте.
13. Қазақстанда ғылыми-техникалық прогресінде жетекші роль атқаратын сала.
A) Металлургия.
B) Жеңіл өнеркәсіп.
C) Отын өнеркәсібі.
D) Машина жасау.
E) Ағаш өңдеу.
14. Европалық нәсілге жататын халықтар ... тұрады.
A) Тек Солтүстік Америкада
B) Тек Еуропада
C) Антарктидадан басқа барлық материктерде
D) Аустралияда
E) Оңтүстік Америкада
15. Апартеид ол:
A) Дінінің бір түрі.
B) Халықтың ұдайы өсуінің I-і түрі.
C) Нәсілдік кемсітушіліктің шектен шыққан формасы.
D) Нәсілдер теңдігі.
E) Ұлттардың достастығы.
16. Ауыл шаруашылығына жарамды жерлердің басым көпшілігі:
A) Жыртуға жарамды жерлер.
B) Тыңайған жерлер.
C) Мал жайылымы.
D) Бау.
E) Шабындық.
17. Батыс Еyропаның ең «ұзын» елі:
A) Финляндия.
B) Италия.
C) Франция.
D) Швеция.
E) Норвегия.
18. 1966 жылы қатты жер сілкінісіне ұшыраған Өзбекстандағы қала:
A) Самарқанд.
B) Бұқара.
C) Шыршық.
D) Ташкент.
E) Бекабад.
19. Қазақстан территориясындағы Ертіс өзенінің ұзындығы.
A) 1650 км.
B) 1800 км.
C) 1750 км.
D) 1600 км.
E) 1700 км.
20. Халқының көбі ауылдық жерде тұратын елдер
A) Латын Америкасы
B) Батыс Еуропа
C) Шығыс және Оңтүстік Азия
D) Аустралия
E) Шығыс Еуропа
21. Дүние жүзінде робот жасау және пайдаланудан I орында:
A) Финляндия.
B) Италия.
C) Жапония.
D) Канада.
E) АҚШ
22. Суэцк каналы…
A) Сириянікі.
B) Египеттікі.
C) Иорданиянікі.
D) Эфиопиянікі.
E) Израильдікі.
23. Қазақстанда темір жол және автомобиль жолдарымен жүк тасымалдау жалпы жүк тасымалының ... құрайды.
A) 80 %
B) 60 %
C) 75 %
D) 50 %
E) 99 %
24. Республиканың газ қоры шоғырланған жерді атаңыз:
A) Шымкентте.
B) Маңғыстауда.
C) Алтайда.
D) Қостанайда.
E) Сарыарқада.
25. Альпі тауларындағы шыршалы ормандардың биіктік белдеуі ... басталады.
A) 700 м
B) 2000 м
C) 500 м
D) 2300 м
E) 1500 м
26. Географиялық қабық компоненттерінің біртұтас болып келу себебі ... байланысты.
A) температура режимі мен жауын-шашын мөлшеріне.
B) күнмен түннің ауысуына.
C) өсімдіктерден оттегінің бөлінуіне.
D) зат және энергия айналымына.
E) жердің орбиталық қозғалысына.
27. Өскеменде әйелдер еңбегін пайдалану мақсатында салынған комбинат-
A) Текемет.
B) Шұлық-трикотаж.
C) Мақта - мата.
D) Тігін-трикотаж.
E) Жібек маталар.
28. Үстірттік муфлон бұл -
A) Жайран.
B) Ұзын тікенді кірпі.
C) Тау ешкісі.
D) Жабайы қой.
E) Алажолақты күзен.
29. Тау жүйелері түзілмеген, бұзылу әрекеті күшті жүрген эра:
A) Мезозой.
B) Архей.
C) Протерозой.
D) Палеозой.
E) Кайназой.
30. Сауыр тауындағы қоңыр көмірдің кен орны.
A) Саяқ.
B) Кендірлік.
C) Қоңырат.
D) Майқайың.
E) Майкүбі.
81-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жердің бетін оның үстіңгі жағынан кішірейтіп бейнелейтін сызба : A) глобус
B) карта
C) атлас
D) аэрофотосурет
E) план
2. Таулардың биіктігіне қарай бөлінеді:
A) 2
B) 1
C) 3
D) 4
E) 5
3. Жер бетіне к‰н сәулесініњ әрт‰рлі т‰суі
A) ауадан
B) м±хиттан
C) жердіњ шар тәрізділігінен
D) желден
E) ағыстан
4. М±хиттық аралдардыњ кµпшілік бµлігі:
A) Қайраңдық арал.
B) Вулкандық және маржан.
C) Тектоникалық.
D) Материктік.
E) Лагундық арал.
5. Түйе шаруашылығына маманданған аудан:
A) Орталық
B) Оңтүстік
C) Шығыс
D) Солтүстік
E) Батыс
6. Демографиялық саясат – бұл:
A) Халықтың орналасу тығыздығы.
B) Медицинаны жақсарту.
C) Білім беруді жақсарту.
D) Халықтың санының өсуін реттеу.
E) Қоршаған ортаны жақсарту.
7. Тянь-Шань тауының ең биік шыңы Хан-Тәңірін ашқан …
A) Л.С. Берг.
B) Ш. Уәлиханов.
C) Қ.И. Сәтбаев.
D) Н.М. Пржевальский.
E) П.П. Семенов.
8. Қазақстан “ Швейцариясы”, деп атанған аймақ:
A) Тарбағатай.
B) Маңғыстау.
C) Мұғалжар.
D) Көкшетау.
E) Ұлытау.
9. Қазақстан аумағында қанша табиғат зонасы бар:
A) 4.
B) 2.
C) 6.
D) 3.
E) 7.
10. Халықаралық валюталық металл:
A) Мыс.
B) Алюминий.
C) Вольфрам.
D) Титан.
E) Алтын.
11. Күнделікті тұрмысқа қажетті техника, теледидар, т.б. өнімдер шығарылады:
A) Аягөзде.
B) Семейде.
C) Петропавлда.
D) Алматыда.
E) Астанада.
12. Жұмыс күшін тартатын негізгі үш оpталық.
A) Латын Америкасы елдері.
B) Африка.
C) Батыс Еуропа, АҚШ, Парсы шығанағы елдері.
D) Үндістан, Жапония, Индонезия.
E) Кариб бассейні елдері.
13. Африкадағы ең ежелгі мемлекет:
A) Ангола.
B) Нигерия.
C) Намибия.
D) Алжир.
E) Египет.
14. Латын Америкасындағы аса ірі кофе өндіруші елдер:
A) Аргентина, Уругвай.
B) Бразилия, Колумбия.
C) Куба, Венесуэла.
D) Венесуэла, Перу.
E) Чили, Аргентина.
15. Жыл бойы республика аумағынан өтетін ауа массалары.
A) Тропикалық, антарктикалық, қоңыржай.
B) Қоңыржай, экваторлық, арктикалық.
C) Арктикалық, антарктикалық, қоңыржай.
D) Қоңыржай, тропиктік, арктикалық.
E) Тропиктік, қоңыржай, экваторлық.
16. Қай өзен аңғары күрiш өлкесi:
A) Талас.
B) Сырдария.
C) Есiл.
D) Сарысу.
E) Шу.
17. Қорғалжын қорығы орналасқан облыс.
A) Қостанай.
B) Ақмола.
C) Павлодар.
D) Солтүстік Қазақстан.
E) Шығыс Қазақстан.
18. Қоғамның өндіргіш күштерінің негізгі факторының бірі:
A) Адам (халық).
B) Өндіріс қатынастары.
C) Машина.
D) Еңбек құралдары.
E) Өндіріс құралдары.
19. Республикамызда өндірілетін электр энергиясының 90% ... береді.
A) ЖЭО
B) АЭС
C) ЖЭС
D) СЭС
E) Жел электр станциялары
20. Қазақстандағы темекі комбинаты орналасқан қала:
A) Алматы.
B) Жамбыл.
C) Қостанай.
D) Текелі.
E) Талдықорған.
21. Қазақстанның Солтүстік және Оңтүстік аудандарын қосатын темір жол:
A) Қарағанды-Қарағайлы.
B) Петропавл-Шу.
C) Қарталы-Павлодар.
D) Семей-Луговой.
E) Орынбор-Ташкент.
22. Адам пайдаланатын мұхиттық биомассаның 85% …
A) Балықтар.
B) Шаянтәрізділер.
C) Өсімдіктер.
D) Моллюскалар.
E) Сүтқоректілер.
23. Қала ішіндегі және қала маңы жолаушыларын тасымалдау ... тиеді.
A) теміржол көлігі
B) әуе көлігі
C) ат көлігі
D) автомобиль көлігі
E) өзен көлігі
24. Еуропадағы таулы туризмнің басты ауданы:
A) Родоны.
B) Татра.
C) Кавказ.
D) Пиреней.
E) Альпі.
25. Жердегі жылуды жинақтауыш:
A) Көл.
B) Дүниежүзілік мұхит.
C) Жер қабаты.
D) Теңіз.
E) Атмосфера.
26. Гималай тауларындағы субальпілік биік шөптесін шалғындар ... биіктікті алып жатыр.
A) 3500 м - 4500 м
B) 5000 м - 5500 м
C) 2500 м - 3000 м
D) 4000 м - 5000 м
E) 3000 м - 3500 м
27. Географиялық қабықтың біртұтастығы – бұл …
A) адамның шаруашылық іс-әрекеті.
B) табиғи құбылыстардың уақытылы қайталанып келуі.
C) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен өзара тәуелдігі.
D) экваторлық полюске қарай табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
E) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
28. Дала зонасы топырағында өсетiн өсiмдiктер:
A) Изен, ебелек, көкбек, жатаған.
B) Жантақ сексеуiл, қонырбас, көкнәр.
C) Боз, бетеге, бидайық, арпабас.
D) Қайың, ақтерек, сәбiзшөп, тошала.
E) Қайың, тошала, жантақ, изен.
29. Кокстелетін көмір, темір кендері ... қалыптастырады.
A) машина жасауды
B) химия өнеркәсібін
C) отын-энергетикасын
D) қара металлургияны
E) түсті металлургияны
30. Парсы шығанағындағы аралдық мемлекет:
A) Бахрейн.
B) Катар.
C) Оман.
D) Кувейт.
E) Ирак.
82-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетінің теңіз деңгейінен өлшенетін биіктігі: A) Вертикаль
B) Жер бедері
C) Горизонталь
D) Салыстырмалы
E) Абсолюттік
2. Абсолют биіктігі 500 м асатын жазық :
A) төбе
B) таулы үстірт
C) қырат
D) аласа таулар
E) ойпат
3. 1: 1000000 масштабы
A) µте ±сақ масштабты
B) орта масштабты
C) µте ірі масштабты
D) ірі масштабты
E) ±сақ масштабты
4. Үнді мұхитының ең терең жері :
A) 11022 м
B) 5449 м
C) 8742 м
D) 7450 м
E) 8848 м
5. Іле мен Жоњѓар Алатауын зерттеген ѓалым
A) Н. Северцев
B) Ш. Уәлиханов
C) Л. Берг
D) П. Семенов
E) Қ. Сәтбаев
6. Европалық нәсілге жататын халықтар ... тұрады.
A) Антарктидадан басқа барлық материктерде
B) Оңтүстік Америкада
C) Тек Солтүстік Америкада
D) Тек Еуропада
E) Аустралияда
7. Монголоидтардың ...
A) терісінің түсі қара, көзі ашық.
B) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік.
C) терісінің түсі сары, шашы тік ашық түсті, көзі қысыңқы, бет сүйегі шығыңқы.
D) терісінің түсі сарғыш, шашы бұйра, көзі ашық.
E) терісінің түсі сары, шашы тік ашық, көзі жасыл.
8. Қазақстанда ең арзан көмір өндіріледі:
A) Қарағанды.
B) Майкүбі.
C) Леңгір
D) Екібастұз.
E) Шұбаркөл.
9. Солтүстік Қазақсандағы мұнай өңдеу зауыты бар қала:
A) Ақтөбе.
B) Көкшетау.
C) Астана .
D) Қостанай.
E) Павлодар.
10. Шынжыр табанды «ДТ-75» «Қазақстан» тракторын шығаратын қала:
A) Жезқазған.
B) Семей.
C) Көкшетау.
D) Орал.
E) Павлодар.
11. Қазақстандағы ірі суперфосфат зауыттары орналасқан қалалар:
A) Балқаш, Қостанай.
B) Өскемен, Балқаш.
C) Қызылорда, Тараз.
D) Тараз, Ақтөбе.
E) Атырау, Ақтау.
12. Мұсылман діні көп таралған аймақтар.
A) Антарктида.
B) Солтүстік Америка.
C) Азия, Африка.
D) Оңтүстік Америка.
E) Австралия.
13. Олимпиада ойындарының отаны:
A) Португалия.
B) Испания.
C) Греция.
D) Италия.
E) Дания.
14. Оңтүстік Америкадағы ең ірі мемлекеттің астанасы:
A) Рио-де-Жанейро.
B) Каракас.
C) Тегусигальпа.
D) Бразилиа.
E) Буэнос-Айрес.
15. Жазықтардағы табиғат зонасының ауысуын ... деп атайды.
A) биіктік зоналылық.
B) географиялық қабық.
C) ендік зоналылық.
D) ландшафт.
E) антропогендік кешен.
16. Ылғалдану коэффициенті бұл - …
A) буланудың температураға қатынасы.
B) мұндай коэффициент болмайды.
C) жауын-шашынды күндердің ашық күндерге қатынасы.
D) жылдық жауын-шашын мөлшерінің булануға қатынасы.
E) жылы және суық күндердің қатынасы.
17. Қазақстан өзендерi қай алапқа жатады:
A) Атланта мұхиты.
B) Солтүстiк Мұзды мұхит және iшкi ағынсыз.
C) Iшкi ағынсыз.
D) Солтүстiк Мұзды мұхиты.
E) Солтүстiк Мұзды мұхит және Атлант мұхиты.
18. Қайсысы құмды шөлге жатпайды:
A) Сары есік - Атырау.
B) Қызылқұм.
C) Бетпақ-Дала.
D) Қарақұм.
E) Мойынқұм.
19. Шығыс Қазақстандағы қорық.
A) Марқакөл
B) Қорғалжын
C) Алматы
D) Ақсу-Жабағылы
E) Үстірт
20. Күнбағыс майын шығару орталығы:
A) Павлодар.
B) Өскемен.
C) Семей.
D) Орал.
E) Астана.
21. Барлық көлік түрлерінің жиынтығы:
A) Байланыс.
B) Көлік кешені.
C) Ауыл шаруашылығы.
D) Мәдениет.
E) Өнеркәсіп.
22. Әкімшілік-территориялық құрылыстың негізгі түрлері.
A) Унитарлы және федеративті.
B) Абсолюттік монархия.
C) Конституциялық монархия.
D) Республика.
E) Корольдік.
23. Барлық ғаламдық проблемалар шешілуі үшін қажет нәрсе:
A) Континенттік байланыс.
B) Халықаралық байланыс.
C) Облысаралық байланыс.
D) Ауданаралық байланыс.
E) Аймақтық байланыс.
24. Таяу Шығыс елдері:
A) Египет, Израиль, Ливан.
B) Иран, Ауғанстан, Сирия.
C) Әзірбайжан, Кипр, Сирия.
D) Түркия, Непал, Армения.
E) Грузия, Ливан, Ирак.
25. Егер таудың етегінде атмосфералық қысым 760 мм, басында – 460 мм сынап бағанасына тең болса, таудың биіктігін анықтаңыз:
A) 3000 м.
B) 2000 м.
C) 1000 м.
D) 500 м.
E) 4000 м.
26. Шөлейт зонасының топырақ қабатының шiрiндiсi:
A) 2-3 %.
B) 0-1 %.
C) 4-5 %.
D) 7-8 %.
E) 9-10 %.
27. Қала халқының үлес салмағы ... көрсеткіші
A) еңбек тиімділігінің
B) ұлттық құрамының
C) өндіріс құралдарының
D) индустрияландырудың
E) жастардың
28. Толық циклді комбинаттар... өндіреді.
A) ферроқорытпа, глинозем
B) шойын, болат, қорғасын
C) домна пештерін
D) шойын, болат, мырыш
E) шойын, болат, прокат
29. Орал қаласында ... шығарылады.
A) рентген аппаратурасы
B) ауыл шаруашылық машиналары
C) механикалық арматура, жел двигательдері
D) құрылыс жабдықтары
E) мұнай өнеркәсібі үшін жабдықтар
30. АҚШ-тың металлургиялық астанасы:
A) Денвер.
B) Портленд.
C) Балтимор.
D) Даллас.
E) Питтсбург.
83-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Кез- келген нүктенің меридианнан қашықтығы A) градус торы
B) меридиан
C) параллель
D) географиялық бойлық
E) географиялық ендік
2. Хаңтәңірі шынының биіктігі:
A) 7848 м
B) 1500 м
C) 5600 м
D) 2000 м
E) 6995 м
3. Жер бетінде жауын-шашыныњ әркелкі таралуы ... байланысты.
A) географиялық орнына
B) жазықтардың молдығына
C) к‰н сәулесінің аз түсуіне
D) к‰н мен т‰нніњ ауысуына
E) таулардың көптігіне
4. Ең үлкен мұхит
A) Атлант
B) Қытай теңізі
C) Тынық
D) Үнді
E) Солтүстік Мұзды
5. Ірі фосфорит қоры кездесетін таулар:
A) Іле Алатауы
B) Сауыр Тарбағатай
C) Торғай Үстірт
D) Жоңғар Алатауы
E) Қаратау Мұғалжар
6. Орыстар, украиндар, белорустар ... нәсілдеріне жатады.
A) экваторлық
B) аралас
C) австралид
D) монголоид
E) европалық
7. Қазақстан тәуелсіздігін алған жыл.
A) 1993
B) 1994
C) 1990
D) 1991
E) 1992
8. Қытай тілінен аударғанда «Тянь-Шань» тауының мағынасы.
A) Тәңір шыңы.
B) Әлем шатыры.
C) Алтын таулар.
D) Мыс таулар.
E) Қарлар мекені.
9. Солтүстік Мұзды мұхит алабының өзендері.
A) Қаратал, Лепсі, Сарысу.
B) Сырдария, Шу, Талас.
C) Жайық, Іле, Қаратал.
D) Торғай, Ырғыз, Арыс.
E) Ертіс, Есіл, Тобыл.
10. Қазақстанның орманды дала зонасы ... орналасқан.
A) Каспий маңы ойпатында
B) Батыс Сібір жазығында
C) Торғай үстіртінде
D) Қазақтың ұсақ шоқысында
E) Мұғалжарда
11. Электр энергиясының артықшылықтарының бірі:
A) Автомобиль көлігімен тасымалдау.
B) Тасымалдау кезінде көп шығынға ұшырау.
C) Темір жолмен тасымалдау.
D) Қашықтыққа жеткізіп отыру.
E) Шикізатқа тәуелді.
12. Қазақстандағы кеме жүруге ең қолайлы өзен:
A) Орал.
B) Ертіс.
C) Тобыл.
D) Іле.
E) Есіл.
13. Жер көлемі бойынша дүниежүзінде 1-орындағы мемлекет:
A) Қытай.
B) Үндістан.
C) Ресей.
D) Канада.
E) Бразилия.
14. Қырғызстанның астанасы:
A) Пекин.
B) Тегеран.
C) Бішкек.
D) Улан-Батор.
E) Душанбе.
15. Температурасы жоғары, жыл бойына жауын-шашыны мол, егіншілікке жарамсыз аймақ:
A) Экваторлық орман.
B) Дала.
C) Аралас орман.
D) Тундра.
E) Шөл.
16. Төменде көрсетілген табиғат кешендерінің қайсысы антропогендік деп аталады?
A) Батпақтар және көлдер.
B) Аңғарлар мен төбелер.
C) Аралдар және бұғаздар.
D) Бақшалар және су қоймалары.
E) Өзендер және ормандар.
17. Тәулігіне бағытын екі рет өзгертетін жел.
A) Бриз.
B) Муссон.
C) Сайқан.
D) Арыстанды-Қарабас.
E) Ебі.
18. Қазақстандағы алғаш ашылған қорық:
A) Қорғалжын.
B) Наурызым.
C) Үстірт.
D) Алматы.
E) Ақсу-Жабағылы.
19. Солтүстік Қазақстанның машина жасау саласы ... қызмет етеді.
A) ауыл шаруашылығына
B) мұнай өндіруге
C) түсті металлургияға
D) тау-кен өндірісіне
E) қара металлургияға
20. Қымызбен емдейтін курорт-
A) Рахман қайнары.
B) Бурабай.
C) Алма Арасан.
D) Мойылды.
E) Қапал Арасан.
21. Адамзатты негізгі тұщы сумен қамтамасыз ету көзі:
A) Көлдер.
B) Өзендер.
C) Теңіздер.
D) Мұхиттар.
E) Жауын-шашын.
22. Бала саны басым елдер.
A) Италия, Жапония.
B) Үндістан, Қытай.
C) Эфиопия, Қазақстан.
D) Швеция, ФРГ.
E) АҚШ, Мексика.
23. Дүниежүзілік кеме қатынасындағы біріншілік ... мұхитына жатады.
A) Тынық
B) Үнді
C) Атлант
D) Солтүстік Мұзды
E) Дүниежүзілік
24. АҚШ-та таскөмірдің 80%-ін беретін бассейн:
A) Аляска түбегі.
B) Колифорния.
C) Аппалач.
D) Ұлы көлдер.
E) Пенсельвания.
25. Солтүстік жарты шарда күн мен түннің теңесетін күндері:
A) 22/IV;23/IX
B) 22/IX;22/XII
C) 21/III;22/IV
D) 21/III;22/XII
E) 21/III;23/IX
26. Қара топырақ құрамындағы қарашiрiктiң мөлшері:
A) 1 %.
B) 9 %.
C) 5 %.
D) 3 %.
E) 7 %.
27. Ірі хромит пен никель кен орындары шоғырланған аймақ-
A) Көкшетау.
B) Алтай тауы.
C) Ұлытау.
D) Мұғалжар тауы.
E) Қаратау.
28. Балқаш мыс комбинаты ... кен орындарының рудаларымен жұмыс істейді.
A) Жезқазған, Саяқ.
B) Саяқ, Қаражал.
C) Қоңырат, Қаратау.
D) Қоңырат, Саяқ.
E) Николаев, Кентау.
29. Қазақстандағы мия зауыты ... орналасқан.
A) Оралда.
B) Ақтөбеде.
C) Қостанайда.
D) Арқалықта.
E) Павлодарда.
30. Астанасы Темзаның сағасында орналасқан монархиялық ел:
A) Бельгия.
B) Нидерланды.
C) Ұлыбритания.
D) Дания.
E) Испания.
84-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Азимутты анықтайтын қ±рал A) компас
B) термометр
C) флюгер
D) планшет
E) барометр
2. Жер көлемі жөнінен дүние жүзіндегі ең үлкен мемлекет
A) Қазақстан
B) Бразилия
C) АҚШ
D) Қытай
E) Ресей
3. Топырақтыњ мол µнім алуды қамтамасыз ете алатын қабілеті:
A) қышқылдылыѓы
B) эррозиясы
C) қалыњдыѓы
D) сулылыѓы
E) қ±нарлылыѓы
4. Ењ ‰лкен м±хит
A) Атлант
B) ‡нді
C) Оњт‰стік
D) Солт‰стік М±зды
E) Тынық
5. Д‰ние ж‰зіндегі ењ ірі маржан рифі
A) ‡лкен Суайрық
B) ‡лкен Артезиан
C) ‡лкен Тосқауыл
D) Жања Гвинея
E) Орталық
6. Саяси картадағы түстер мемлекеттің несін білдіреді:
A) Экономикалық даму деңгейін.
B) Халқының орналасуын.
C) Басқару түрін.
D) Әкімшілік-территория құрылымын.
E) Территориясын.
7. Қазақстанның ең биік нүктесі.
A) Талғар.
B) Бесбақан.
C) Хан-Тәңірі.
D) Мұзтау.
E) Карақия.
8. Қазақстанның таулы аймақтары:
A) Оңтүстік, солтүстік-батыс.
B) Батыс, оңтүстік-шығыс.
C) Солтүстік, солтүстік-шығыс.
D) Солтүстік, солтүстік-батыс.
E) Оңтүстік, оңтүстік-шығыс.
9. Іле өзеніндегі су қоймасы.
A) Қапшағай.
B) Вячеслав.
C) Шардара.
D) Қаратомар.
E) Кеңгір.
10. Қызғылт күрең топырақтың құнарлы жерлерi ... жарамды.
A) бұғы шаруашылығына
B) шабындыққа
C) егiн шаруашылығына
D) бау-бақшаға
E) мал шаруашылығына
11. Қазақстанның дала зонасының кеміруші жануары.
A) Қарсақ.
B) Қасқыр.
C) Борсық.
D) Қоян.
E) Сарышұнақ.
12. Ең арзан электр энергия ... өндіріледі:
A) МАЭС.
B) СЭС-да.
C) ЖЭО-да.
D) АЭС-да.
E) ЖЭС-да.
13. Қысқа қашықтыққа жүк тасымалдауға қолайлы көлік түрі:
A) Теміржол.
B) Өзен.
C) Автомобиль.
D) Құбыр.
E) Әуе.
14. Халқының саны жөнінен алдыңғы орындағы мемлекет:
A) Жапония.
B) Пәкістан.
C) Үндістан.
D) Қытай.
E) Бангладеш.
15. Қорық құрудың басты мақсаты.
A) Табиғат нысандарын шаруашылық мақсатта пайдалану.
B) Табиғат ландшафтарының эталонын (үлгісін) сақтау.
C) Тек қана туристік бағытта.
D) Тек қана мәдени бағытта.
E) Тек қана емдік бағытта.
16. Қарағанды ауыр машина зауыты ... шығарады.
A) Кен қазатын комбайндар, шахталарға құрал жабдықтар, бұрғылау машиналарын, крандар
B) Барлық машина түрлерін.
C) Пресс-автоматтар, крандар.
D) Гидротехникалық құралдар, бұрғылау машиналарын.
E) Мыс сымдарын, электр станциялары үшін жабдықтар.
17. Қазақсандағы күнбағыс себілетін облыстар:
A) Атырау, Қарағанды.
B) Қостанай, Маңғыстау.
C) Қызылорда, Жамбыл.
D) Шығыс Қазақстан, Павлодар.
E) Алматы, Солтүстік Қазақстан.
18. Шығыс және Оңтүстік экономикалық аудандарында ортақ дамыған сала :
A) Тігін.
B) Көлік түрлері.
C) Тоқыма.
D) Полиметалл.
E) Қорғасын-мырыш.
19. Толысу энергиясына бай:
A) Панама, Эквадор, Гвинея.
B) АҚШ, Ресей, Франция.
C) Қазақстан, Түркменстан, Индонезия.
D) Қытай, Үндістан, Бутан.
E) Ұлыбритания, Хорватия, Норвегия.
20. Урбандалу - бұл
A) ауылдан қалаға қоныс аудару миграциясы
B) елдің немесе регионның тұрғындар санының өсуі
C) экономикалық даму деңгейінің теңесу процесі
D) қала халқының өсу процесі
E) сыртқы миграция
21. Қоғамда өндіргіш күштерінің сапа жағынан түбегейлі өзгерісі:
A) Фабрика.
B) Өндіріс.
C) ҒТР
D) Басқару.
E) Комбинат.
22. Еyропаның “кіші” мемлекеттерінің бірі:
A) Испания.
B) Нидерланды.
C) Германия.
D) Португалия.
E) Франция.
23. Кофенің отаны:
A) Эфиопия.
B) Судан.
C) Конго.
D) Алжир.
E) Самали.
24. Латын Америкасындағы транзиттік ел:
A) Перу.
B) Аргентина.
C) Уругвай.
D) Панама.
E) Парагвай.
25. Атлас тауларының солтүстік бөлігінің төменгі белдеуін ... табиғат зонасы алып жатыр.
A) тропикалық шөлейт
B) антропегендік
C) альпілік шалғындар
D) субтропиктегі мәңгі жасыл жерорта теңіздік табиғи өсімдіктер
E) биік таулы
26. Альпі тауларындағы шыршалы ормандардың биіктік белдеуі ... басталады.
A) 500 м
B) 1500 м
C) 2000 м
D) 700 м
E) 2300 м
27. Жиынтық радиациясын...радиация құрайды:
A) Шашыранды және шағылысу.
B) Тура және шашыранды.
C) Тура және жанама.
D) Жиынтық.
E) Тура және шағылысу.
28. Халқының саны басқа елден көшіп келушілердің есебінен өзгеруін ... дейміз.
A) Механикалық қозғалыс.
B) Урбандалу.
C) Демографиялық жарылыс.
D) Табиғи қозғалыс.
E) Көшіп-қоныу.
29. Қазақстан Республикасының сирек металл кен орындары бар аудандар.
A) Батыс, Солтүстік.
B) Солтүстік, Каспий жағалауы.
C) Орталық, Шығыс.
D) Батыс, Шығыс.
E) Оңтүстік, Солтүстік.
30. Қаратау фосфорит базасының негізінде салынған суперфосфат зауыттары:
A) Қазақстан мен Орталық Азия.
B) Қазақстан мен Жапония.
C) Қазақстан мен Закавказье.
D) Қазақстан мен Ресей.
E) Қазақстан мен Балтық бойы.
85-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. География ғылымы ... саладан тұрады: A) 3
B) 5
C) 2
D) 1
E) 4
2. Ауаныњ жер бетіне және ондаѓы барлық заттарѓа т‰сіретін к‰ші
A) климат
B) ауа массасы
C) атмосфералық қысым
D) жел
E) атмосфералық жауын-шашын
3. Жер бедерініњ қалыптыстыратын жағдайлар
A) жердіњ µз осінен қозѓалуы
B) атмосфера циркуляциясы
C) ішкі және сыртқы к‰штер
D) жердіњ орбиталық қозѓалысы
E) м±хиттардыњ жақындыѓы
4. Анды тауының биіктігі :
A) 4807 м
B) 6194 м
C) 5895 м
D) 6960 м
E) 8848 м
5. Арал тењізін зерттеген ѓалым
A) П. Семенов
B) И. Мушкетов
C) Л. Берг
D) Ш.Уәлиханов
E) А. Краснов
6. Халықтың өсу заңдылықтары туралы ғылым:
A) Экология.
B) География.
C) Биография.
D) Этнография.
E) Демография.
7. Жер сілкінуді зерттейтін ғылым.
A) Экология.
B) Сейсмология.
C) Биология.
D) Геология.
E) Метеорология.
8. Топырақ деп ... айтамыз.
A) таулардың үгілуін
B) құммен араласқан өсімдікті
C) шаң - тозаңды, батпақты
D) жердің беткі, жұқа, құнарлы қабатын
E) шөлдегі батпақты жерлерді
9. Мұнай өңдейтін зауыттар орналасқан қалалар:
A) Талдықорған, Ақтөбе, Атырау.
B) Өскемен, Орал, Павлодар.
C) Орал, Ақтау, Қостанай.
D) Атырау, Шымкент, Павлодар.
E) Доссор, Ақтөбе, Алматы.
10. Биенің сүті:
A) Ірімшік.
B) Қымыз.
C) Айран.
D) Шұбат.
E) Қымыран.
11. Қазақстанда жетекші орынды алатын көлік-
A) Автомобиль.
B) Темір жол.
C) Құбыр.
D) Әуе.
E) Теңіз, өзен.
12. БҰҰ-ның жіктеуі бойынша экономикасы жоғары дамыған елдер.
A) Швеция, Чили.
B) Израиль, Нигерия.
C) АҚШ және Непал.
D) Ұлыбритания, Үндістан.
E) Франция, Канада.
13. Геотермалдық энергияға бай елдер:
A) Қазақстан, Түркменстан, Пәкістан.
B) Италия, Жаңа Зеландия, Үндістан.
C) Польша, Латвия, Беларусь.
D) Филиппин, Мексика, Египет.
E) Исландия, Ресей, АҚШ.
14. Ислам дінінің тараған жері:
A) Стамбул, Босфор.
B) Бейрут, Акита.
C) Париж, Лондон.
D) Бағдад, Тегеран.
E) Мекке және Медине.
15. Есіл өзенінің суының ең төмен кезі.
A) Қыста.
B) Күзде.
C) Жылдың барлық мезгілінде.
D) Көктемде.
E) Жазда.
16. Шығыс Еуропа жазығының ең ірі өзендері:
A) Жайық, Ойыл, Жем.
B) Іле, Қаратау, Лепсі.
C) Сырдария, Есіл, Тобыл.
D) Ертіс, Есіл, Тобыл.
E) Сарысу, Нура, Шу.
17. Марқакөл қорығы орналасқан аймақ.
A) Шығыс.
B) Солтүстік.
C) Батыс.
D) Оңтүстік.
E) Орталық.
18. Мыс өнеркәсібінің ірі комбинаттары:
A) Қарағанды, Ертіс.
B) Балқаш, Жезқазған.
C) Жезқазған, Шымкент.
D) Қарсақпай, Ащысай.
E) Балқаш, Теміртау.
19. Пластмасса шығарылады:
A) Алғада.
B) Ақтөбеде.
C) Астанада.
D) Қостанайда.
E) Ақтауда.
20. Қазақстандағы мыс қорыту комбинаты.
A) Рудныйда.
B) Балқашта.
C) Текеліде.
D) Жәйремде.
E) Қоңыратта.
21. Халықтар туралы ғылым.
A) Демография.
B) Урбандану.
C) Миграция.
D) География.
E) Этнология.
22. Германияның индустриялық жүрегі:
A) Мюнхен.
B) Дортмунд.
C) Гамбург.
D) Рур.
E) Франкфурт.
23. Еyропаның “орман цехы”:
A) Австрия.
B) Ұлыбритания.
C) Швеция.
D) Германия.
E) Исландия.
24. Қазақстанның Арал теңізіндегі шекарасы ... мемлекеті арқылы өтеді.
A) Өзбекстан
B) Ресей
C) Қырғызстан
D) Түрікменстан
E) Қытай
25. Эндогендік процесстер – бұл:
A) Ауа.
B) Жер сілкінісі.
C) Су.
D) Жел.
E) Өсімдік.
26. Дүние жүзіне көп тараған тіл
A) ағылшын, испан, орыс, хинди
B) монғол, араб, хинди
C) испан, португал, орыс
D) араб, қытай, француз
E) ағылшын, француз, неміс
27. Географиялық қабықтағы ырғақтылық …
A) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
B) табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
C) адамдардың шаруашылық іс-әрекеттері.
D) белгілі бір құбылыстардың уақыт ішіндегі қайталануы.
E) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен әрекеттесуі.
28. Қазақстанның солтүстік облыстарында жауын-шашынның көп жауатын кезі.
A) Күзде.
B) Қыста.
C) Жазда.
D) Көктемде.
E) Жылдың барлық мезгілінде бірдей.
29. Қазақстанның экономикалық – географиялық тұрғыдан артықшылығының бірі:
A) Шығысының таулы болуы.
B) Климатының континенттілігі.
C) Мұхитқа тікелей шығатын жолының болмауы.
D) Солтүстігінде Ресеймен шектесуі.
E) Транзиттік жол торабы үстінде орналасуы.
30. Текемет, шығаратын фабрикалар орналасқан қала:
A) Шымкент.
B) Көкшетау.
C) Алматы.
D) Семей.
E) Қостанай.
86-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер сілкінумен жанартау атқылаудан туатын толқын: A) Цунами
B) Муссон
C) Бриз
D) Тайфун
E) Батыс желдері
2. Материктік жер қыртысыныњ қалыњдыѓы
A) 10-50 км
B) 10-12 км
C) 30-80 км
D) 20-30 км
E) 5-6 км
3. Жер қыртысыныњ ежелгі, біршама т±рақты әрі тегіс учаскесі
A) блок
B) платформа
C) континент
D) қ±рлық
E) плита
4. Месопотамия ойпатымен ағатын өзен :
A) Хуанхэ
B) Инд
C) Ганг
D) Тигр
E) Янцзы
5. XVII ѓасырда қазақ жерін бейнелеген карта
A) Әл-Фарабидіњ
B) Қашѓаридыњ
C) Птоломейдіњ
D) “‡лкен сызбада”
E) Геродоттыњ
6. Бұл елдің халық саны 1990 ж.санақ бойынша 1 млрд. 134 млн. адам.
A) Қытай.
B) Бангладеш.
C) Үндістан.
D) Ресей.
E) АҚШ
7. Құрлықтағы табиғат зоналарының түзілуі ... байланысты.
A) жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің ара қатынасына
B) жазықтар және таулы аймақтардың ара қатынасына
C) дүниежүзілік мұхит пен жер бетіндегі сулардың күйіне
D) адамның аумақты игеру дәрежесіне
E) климатқа, географиялық ендікке
8. Қапшағай су қоймасы орналасқан өзен:
A) Қаратал өзені.
B) Ертіс өзені.
C) Шу өзені.
D) Іле өзені.
E) Арыс өзені.
9. Өсімдіктeр, жануарлар мен микроорганизмдердің қалдықтарынан пайда болатын органикалық зат:
A) Каньон.
B) Ландшафт.
C) Магма.
D) Тақыр.
E) Қарашірік.
10. Қазақстанның дала зонасының ірі құсы.
A) Бірқазан.
B) Дуадақ.
C) Қырғауыл.
D) Кекілік.
E) Шағала.
11. Мұнай мен газ шоғырланған Қазақстан бөлігі:
A) Шығыс Қазақстан.
B) Оңтүстік Қазақстан.
C) Батыс Қазақстан.
D) Солтүстік Қазақстан.
E) Орталық Қазақстан.
12. Қалдық қалдырмайтын өнеркәсіп саласы.
A) Жеңіл.
B) Химия.
C) Тамақ.
D) Металлургия.
E) Ағаш өңдеу.
13. Ең көп таралған тіл семьясы.
A) Солтүстік-кавказдық.
B) Нил-сахаралық.
C) Алтайлық.
D) Сино-тибеттік.
E) Үнді-еyропалық.
14. Янцзы мен Хуанхэ өзендері … орналасқан.
A) Вьетнамда
B) Қытайда
C) Непалда
D) Үндістанда
E) Моңғолияда
15. Солтүстік Американың Атлант мұхиты жағалауындағы отырықшы халық ... қоныс аударғандар.
A) Үндістаннан
B) Қытайдан
C) Скандинавия елдері мен Исландия аралынан
D) Орталық және Оңтүстік Еуропа елдерінен
E) Аустралиядан
16. Тұран ойпатында жатқан көл:
A) Теңiз.
B) Каспий.
C) Арал.
D) Зайсан.
E) Алакөл.
17. Республиканың газ қоры шоғырланған жерді атаңыз:
A) Шымкентте.
B) Сарыарқада.
C) Қостанайда.
D) Алтайда.
E) Маңғыстауда.
18. Қазақстанда медициналық прибор және рентген аппаратурасын шығаратын завод ... қаласында орналасқан.
A) Атырау
B) Қарағанды
C) Ақтөбе
D) Астана
E) Ақтау
19. Ең ірі темекі шығаратын комбинат -
A) Шымкентте.
B) Алматыда.
C) Өскеменде.
D) Талдықорғанда.
E) Шелек ауданында.
20. Биязы жүнді қойларды ... өсіреді.
A) қаракөлі үшін
B) майы үшін
C) ет үшін
D) терісі үшін
E) жүні үшін
21. Президенттік республикалар.
A) Чехия, Польша, Нидерланды.
B) Жапония, Бутан, Австралия.
C) Ұлыбритания, Италия, Ватикан.
D) АҚШ, Қазақстан, Бразилия.
E) Бельгия, Вьетнам, Индонезия.
22. ... туристерді ең көп қабылдайды.
A) Испания, Франция, Италия
B) Бутан, Мьянма, Болгария
C) Лаос, Түркия, Албания
D) Үндістан, Ливия, Монғолия
E) Венесуэла, Колумбия, Эквадор
23. Скандинавия түбегіндегі мемлекет:
A) Франция.
B) Швейцария.
C) Швеция.
D) Ирландия.
E) Ұлыбритания.
24. Анд тауының аудармасы ... тауы.
A) Күміс
B) Платина
C) Қола
D) Мыс
E) Алтын
25. Егер жердегі температурасы +26°С, ал тау басында -10 °С болса таудың биіктігі қандай болады?
A) 6000 м.
B) 7000 м.
C) 4000 м.
D) 8000 м.
E) 5000 м.
26. Қазақстан климатына әсер ететін мұхиттар.
A) Тынық, Солтүстік Мұзды.
B) Үнді, Солтүстік Мұзды.
C) Солтүстік Мұзды, Атлант.
D) Атлант, Тынық.
E) Тынық, Үнді.
27. Сұқсыр құсы ұялайтын көл.
A) Балқаш.
B) Сасықкөл.
C) Зайсан.
D) Марқакөл.
E) Қорғалжын.
28. Жәйрем полиметалл кен байыту комбинаты-
A) Орталық Қазақстанда.
B) Оңтүстік Қазақстанда .
C) Солтүстік Қазақстанда.
D) Шығыс Қазақстанда.
E) Батыс Қазақстанда.
29. Орталық Қазақстанда қала халқының басым болу себебі:
A) Темір жол магистральдары өтеді.
B) Аса маңызды индустрия орталығы.
C) Жер көлемі үлкен.
D) Қуатты жылу электр орталығының болуы.
E) Географиялық орны қолайлы.
30. Электрэнергиясының 99,5%-ін СЭС беретін ел:
A) Норвегия.
B) Жапония.
C) АҚШ
D) Финляндия.
E) Ресей.
87-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Шартты т‰рде экваторѓа параллель ж‰ргізілген сызықтар: A) географиялық бойлық
B) меридиан
C) географиялық ендік
D) параллель
E) градус торы
2. Ауа райының белгілі бір жерге тән көпжылдық режимі:
A) жел
B) ауа температурасының ауытқуы
C) ауа райы
D) климат
E) ылғалдылық
3. ... “оттегі фабрикасы” деп атайды.
A) Өсімдіктерді
B) Жануарларды
C) Адамдарды
D) Қ±старды
E) Балықтарды
4. Температуралары бірдей барлық нүктелерді қосатын қисық сызықтар :
A) бергштрих
B) изосызық
C) изобара
D) горизонталь
E) изотерма
5. Қызыл теңіздің тұздылығы:
A) 34 0/00
B) 42 0/00
C) 36 0/00
D) 41 0/00
E) 37 0/00
6. Нәсілдік белгілер ... берілуіне байланысты.
A) ата-анасынан ұрпақтарына
B) климатқа
C) табиғат жағдайына
D) күн радиациясына
E) әлеуметтік жағдайына
7. Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алған күні -
A) 29.12.1992 ж.
B) 25.10.1990 ж.
C) 17.12.1991 ж.
D) 03.09.1992 ж.
E) 16.12.1991 ж.
8. Қазақстандағы мыс рудаларының кен орындары.
A) Жезқазған.
B) Соколов.
C) Қаратау.
D) Павлодар.
E) Екібастұз.
9. Сырдария өзеніндегі су қоймасы.
A) Қапшағай.
B) Шардара.
C) Бұқтырма.
D) Вячеслав.
E) Өскемен.
10. Қазақстан территориясындағы Батыс Сібір жазығының темір рудаларының кендері.
A) Зырян.
B) Қоңырат.
C) Қаражал.
D) Қаратау.
E) Соколов-Сарыбай.
11. Электроэнергияны көп пайдаланатын:
A) Тамақтандыру қоғамы.
B) Көлік.
C) Өнеркәсіп.
D) Ауыл шаруашылығы.
E) Байланыс.
12. Солтүстік Қазақстанда мал шаруашылығының басым өркендеген бағыты:
A) Етті-жүнді.
B) Етті, сүтті-етті.
C) Сүтті-етті.
D) Сүтті.
E) Етті-сүтті, мүйізді ірі қара.
13. "Үлкен жетілікке" - кіретін елдер:
A) Дания, Италия, ГФР, Испания.
B) Португалия, Исландия, Ирландия, Польша.
C) Bатикан, Швеция Норвегия, Эстония.
D) Испания, ГФР, Албания, Чехия, Словакия.
E) ГФР, Франция, Ұлыбритания, Италия.
14. Трансамазонка тас жолы материктің қай тұстарын қосады:
A) Оңтүстік шығыс пен Батыс.
B) Солтүстік пен Оңтүстік.
C) Солтүстік шығыс пен Оңтүстік.
D) Батыс пен Шығыс.
E) Оңтүстік пен Батыс.
15. Құрлықтағы табиғат зоналарының бір-бірінен айырмашылығы:
A) Жер бетінің сипатынан.
B) Батпақтардың болуынан.
C) Өсімдік жамылғысының сипатынан.
D) Халық санынан.
E) Құрлық пен судың бөлінуінен.
16. Адам қай қабықтың бөлігі?
A) Гидросфераның.
B) Табиғат кешенінің.
C) Табиғат компонентінің.
D) Биосфераның.
E) Литосфераның.
17. Қазақстанның солтүстiгiнде таралған орманды дала топырағы:
A) Күлгiн топырақ.
B) Сұр, қара топырақ.
C) Құмды-сазды топырақ.
D) Ферралитті топырақ.
E) Ашық-қызғылт топырақ.
18. Еңбек ресурстарының үлес салмағы орташа көрсеткіштен жоғары облыстар:
A) Орталық.
B) Батыс.
C) Солтүстік.
D) Оңтүстік.
E) Шығыс.
19. Ірі өнеркәсіпті құрал-жабдықтар шығару орталықтары:
A) Алматы, Астана, Ақтау.
B) Қызылорда, Атырау.
C) Қарағанды, Алматы.
D) Өскемен, Лениногорск, Текелі.
E) Қарағанды, Атырау, Көкшетау.
20. Еліміздің Солтүстік, Орталық және Оңтүстік аудандарын байланыстыратын магистраль-
A) Орта Сібір.
B) Оңтүстік Сібір.
C) Орынбор-Ташкент.
D) Петропавл-Шу.
E) Түркістан-Сібір.
21. Жер көлемі 3 млн. шаршы шақырымнан астам елдер.
A) 7
B) 6
C) 8
D) 9
E) 10
22. Еуразияның оңтүстік орман белдеуіндегі негізгі ағаш түрлері:
A) Қылқан жапырақты.
B) Қылқан және бұталар.
C) Мәңгі жасыл экваторлық орман.
D) Бұталар.
E) Қылқан және жалпақ жапырақты.
23. Өте кедей елдер:
A) Мали, Чад, Уганда.
B) Бурунди, Мозамбик, Израиль.
C) Уганда, Үндістан, Индонезия.
D) Судан, Алжир, Эфиопия.
E) Буркина-Фасо, Египет, ОАР.
24. Австралияның мал шаруашылығының өзіне тән маңызды саласы:
A) Жылқы.
B) Қой.
C) Ірі қара.
D) Құс.
E) Шошқа.
25. Солтүстік Қазақстанда вегетациялық уақыттың созылуы.
A) 150-160 күн.
B) 165-170 күн.
C) 140-150 күн.
D) 170-180 күн.
E) 130-135 күн.
26. Талас Алатауы беткейі мен Өгем жотасында орналасқан қорық.
A) Қорғалжын.
B) Марқакөл.
C) Ақсу-Жабағылы.
D) Наурызым.
E) Үстірт.
27. Энергияны көп қажет ететін түсті металл қорытылады:
A) Павлодар, Өскеменде.
B) Қостанай, Павлодарда.
C) Жезқазған, Оралда.
D) Қарағанды, Петропавлда.
E) Ақтау, Атырауда.
28. Доңғалақ және резинотехникалық өнімдер шығаратын зауыт:
A) Ақтөбеде.
B) Астанада.
C) Шымкентте.
D) Таразда.
E) Қарағандыда.
29. Өскеменде әйелдер еңбегін пайдалану мақсатында салынған комбинат-
A) Текемет.
B) Жібек маталар.
C) Мақта - мата.
D) Шұлық-трикотаж.
E) Тігін-трикотаж.
30. ОАР неге қосарлы экономикалы ел:
A) Қала агломерациясы жоғары дамыған.
B) Оған экономикасы дамыған, дамушы елдердің де белгілері тән.
C) Халқының санының көп болуы.
D) Ауыл шаруашылығы дамыған.
E) Еңбекке жарамды адамдардың көп болуы.
88-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Шығыс бағыты сәйкес келетін азимут : A) 2700
B) 3600
C) 900
D) 1800
E) 00
2. Географиялық қабықтың дамуына жиі кері әсер ететін … :
A) Жануар
B) Өсімдік
C) Адамның іс-әрекеті
D) Күн мен түннің алмасуы
E) Таулардың бұзылуы
3. Қазақстан Республикасының астанасы:
A) Қараѓанды
B) Кµкшетау
C) Шымкент
D) Алматы
E) Астана
4. Алюминий зауыты орналасқан қала:
A) Орал
B) Көкшетау
C) Павлодар
D) Қостанай
E) Балхаш
5. Марал шаруашылығымен айналысатын аймақ
A) Шығыс Қазақстан
B) Павлодар
C) Маңғыстау
D) Орталық Қазақстан
E) Атырау
6. Жердің ең жоғарғы, жұқа, қатты қабаты:
A) ионосфера.
B) литосфера.
C) атмосфера.
D) биосфера.
E) гидросфера.
7. 1999 жылы жер шарындағы халық саны:
A) 5 миллиард.
B) 4,430 миллиардтан астам.
C) 6 миллиардтан астам.
D) 8 миллиард.
E) 7 миллиард.
8. Андының ең биік нүктесі.
A) Уаскаран.
B) Сан-Валентин.
C) Чимборасо.
D) Аконкагуа.
E) Митчелл.
9. Іле Алатауының етегінде орналасқан Қазақстанның қаласы.
A) Қызылорда.
B) Бішкек.
C) Талдықорған.
D) Өскемен.
E) Алматы.
10. Сарыарқаның биік нүктесі.
A) Мұзбел.
B) Бесбақан.
C) Мұзтау.
D) Хан тәңірі.
E) Ақсоран.
11. Маңғыстау мен Атырау-Ембі мұнайын өңдейтін жер:
A) Торғайда.
B) Атырауда.
C) Павлодарда.
D) Шымкентте.
E) Ресейде.
12. Халықтың тығыздығы өте жоғары жерлер:
A) Шөл далалары.
B) Өзен аңғарлары.
C) Орманды жерлер.
D) Қуаңшылық аймақта.
E) Шөлейт жерлерде.
13. Дүние жүзінде ең көп таралған тіл.
A) Хинди.
B) Жапон.
C) Француз.
D) Түркі.
E) Ағылшын.
14. Тіршілікті жойып жіберу қаупі ... шығуына байланысты туындады.
A) жас ағызғыш газдардың
B) ядролық қару-жарақтың
C) космостық аппараттардың
D) оқ-дәрі қаруларының
E) жылжымалы техникалық құралдардың
15. Еуразияның солтүстік орман зонасының өсімдік түрлері:
A) мәңгі жасыл қылқан жапырақты ормандар.
B) бұталар.
C) аралас орман.
D) жалпақ жапырақты ормандар.
E) ылғалды ормандардың кезектесіп келуі.
16. Климат жағдайы қолайлы ... тұратын халықтар егістік жерлерден жылына бірнеше өнім жинайды.
A) Солтүстік Шығыс Азияда
B) Батыс Европада
C) Орталық Азияда
D) Оңтүстік Батыс Азияда
E) Оңтүстік Шығыс Азияда
17. Қара және қызғылт топырақтың зонасы:
A) Дала.
B) Тундра.
C) Шөл.
D) Орманды дала.
E) Орман.
18. Электротехникалық машина жасау орталықтары.
A) Орал, Атырау.
B) Астана, Қостанай.
C) Ақтау, Семей.
D) Ақтөбе, Талдықорған.
E) Петропавл, Көкшетау.
19. Қазақстанда темір жол және автомобиль жолдарымен жүк тасымалдау жалпы жүк тасымалының ... құрайды.
A) 99 %
B) 80 %
C) 50 %
D) 60 %
E) 75 %
20. Дүниежүзілік шаруашылық қалыптасқан уақыт:
A) XIX ғ. ортасында.
B) XVIII ғ. басында.
C) XX ғ. I-жартысында.
D) XIX ғ. аяғы – XX ғ. басында.
E) XX ғ. II-ортасында.
21. Мекке, Мeдина … орналасқан.
A) Оманда
B) Сауд Аравиясында
C) Иорданияда
D) Кувейтте
E) Иранда
22. АҚШ-тың жас экономикалық макроауданы:
A) Батыс.
B) Солтүстік шығыс .
C) Орталық Батыс.
D) Оңтүстік.
E) Солтүстік.
23. Амазонка ойпатында орналасқан ел:
A) Эквадор.
B) Гватемала.
C) Уругвай.
D) Бразилия.
E) Парагвай.
24. Орал экономикалық ауданы темір рудасын ... алады.
A) Қырғызстаннан
B) Түрікменстаннан
C) Қазақстаннан
D) Батыс-Сібірден
E) Өзбекстаннан
25. Өлі теңіздің тұздық мөлшері:
A) 45 0/00
B) 42 0/00
C) 35 0/00
D) 200 0/00
E) 270 0/00
26. Қазақстанда дауылды жел үнемі соғатын жер.
A) Қалба жотасында.
B) Жоңғар қақпасында.
C) Торғай қақпасында.
D) Зайсан ойысында.
E) Балқаш маңы жазығында.
27. Қазақстаның мұздықтары қандай биiктiктен басталады:
A) 2000 м-ден жоғары.
B) 1000 м-ден жоғары.
C) 6000 м-ден жоғары
D) 2500 м-ден жоғары.
E) 4000 м-ден жоғары.
28. Үстірт қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1984 жыл.
B) 1980 жыл.
C) 1983 жыл.
D) 1981 жыл.
E) 1982 жыл.
29. Өнеркәсіптің «Б» тобының құрамына ... кіреді.
A) орман және химия
B) транспорт және байланыс
C) мал шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы
D) тоқыма және полиграфия
E) жылу және металлургия
30. Химиялық жолмен алынатын синтетикалық материалдар:
A) Тыңайтқыштар.
B) Кокс.
C) Полимерлер.
D) Улы химикаттар.
E) Газ.
89-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жердің кішірейтілген моделі: A) карта
B) план
C) аэрофотосурет
D) сурет
E) глобус
2. Жер бедерінің платформаға сәйкес бөлігі:
A) биік тау массивтері
B) үстірттер
C) мұхит шұңғымалары
D) жазықтар
E) аласа таулар
3. Хан-тәңірі массивін ашқан:
A) И.П.Фальк
B) Х.Колумб
C) И.В.Мушкетов
D) К.А.Северцов
E) П.П.Семенов
4. Қазақстандағы мұнай өндеу зауытты:
A) 5
B) 2
C) 3
D) 1
E) 4
5. Қазақстанда, хром, никель рудаларына бай аудан:
A) Оңтүстік Қазақстан
B) Алтай тауы
C) Іле Алатауы
D) Солтүстік Қазақстан
E) Батыс Қазақстан
6. Жанартау кратерінен жер бетіне төгілген зат:
A) Морена.
B) Аллювий.
C) Кристалдар.
D) Лава.
E) Магма.
7. Климат жағдайы ыстық елдердің тұрғындарының .... болып келеді.
A) терісінің түсі қара, бұйра шашты
B) танауы қысаң, көздері қысық
C) жақ сүйектері сопақ және терісі ашық түсті
D) танауы қысаң, шаштары бұйра әрі қысқа
E) терісінің түсі сары және көзі ашық
8. Колумб, Магеллан кемелері саяхатқа аттанған ел:
A) Франция.
B) Испания.
C) Дания.
D) Италия.
E) Норвегия.
9. Қазақстанның «Алтын» тауы:
A) Саян.
B) Алтай.
C) Памир.
D) Жоңғар Алатауы.
E) Тянь-Шань.
10. Қазақстандағы ең үлкен көл.
A) Арал.
B) Зайсан.
C) Каспий.
D) Балқаш.
E) Теңіз.
11. Кенді Алтайдың пайдалы қазбалары.
A) Мыс рудалары.
B) Көмір.
C) Фосфориттер.
D) Полиметалл.
E) Мұнай, газ.
12. Күкірт қышқылы зауыттары салынатын жер:
A) Кокстелген көмір алабы.
B) Мол су көзі.
C) Мұнай - газ кендері көзі.
D) Түсті металургия кәсіпорындары.
E) Қышқыл топырақты аймақ.
13. Суармалы егістікке маманданған аудан:
A) Орталық.
B) Батыс.
C) Шығыс.
D) Солтүстік.
E) Оңтүстік.
14. Латын Америкасындағы жер көлемі өте үлкен мемлекет:
A) Урагвай.
B) Парагвай.
C) Перу.
D) Бразилия.
E) Эквадор.
15. Әрбір 100 метр биіктікке көтерілгендегі температураның төмендеуі:
A) 0,6º C
B) 1º C
C) 1,2º C
D) 2º C
E) 0,2º C
16. Географиялық зоналылық дегеніміз ...
A) табиғат компоненттері мен географиялық қабықтың экватордан полюске қарай заңдылық бойынша өзгеруі.
B) барлық табиғат зоналарының тропикте заңдылық бойынша өзгеруі.
C) барлық табиғат зоналарының экваторда заңдылық бойынша өзгеруі.
D) биіктік зоналылықтың қалыптасуы.
E) табиғат зоналарының өзгеруі.
17. Қазақстан аумағының ... шөл зонасы алып жатыр.
A) 21 %
B) 44 %
C) 35 %
D) 55 %
E) 25 %
18. «Рахманов бұлағы» ... орналасқан.
A) Іле Алатауында
B) Қазақтың ұсақ шоқыларында
C) Алтайда
D) Кетмен жотасында
E) Қаратау тауларында
19. Ауыл шаруашылығына қажетті машиналар жасайтын орталықтар-
A) Алматы, Қарағанды.
B) Астана, Павлодар.
C) Қызылорда, Ақтау.
D) Балқаш, Теміртау.
E) Талықорған, Атырау.
20. Қазақстан Республикасында күздік бидай егетін ауданы:
A) Оңтүстік.
B) Шығыс.
C) Батыс.
D) Солтүстік-шығыс.
E) Оңтүстік-батыс.
21. Кенді Алтай металлургиясының дамуына күшті әсер еткен теміржол.
A) Орынбор-Ташкент.
B) Қостанай-Барнаул.
C) Түркістан-Сібір.
D) Қарталы-Павлодар.
E) Петропавл-Шу.
22. Халық санының күрт өсуі.
A) Тепетеңдік.
B) Демографиялық жарылыс.
C) Табиғи өсу.
D) Миграция.
E) Демографиялық күйзеліс.
23. Азияның қай елі "демографиялық саясат" жүргізбейді:
A) Араб елдері.
B) Индонезия.
C) Қытай.
D) Үндістан.
E) Филиппин.
24. Алтын өндіруден әлемде бірінші орында:
A) Алжир.
B) Марокко.
C) Свазиленд.
D) Танзания.
E) ОАР.
25. Эфиопия таулы қыратында өмір сүруге және егіншілікке қолайлы белдеуі:
A) 1000 м - 1700 м.
B) 1700 м - 1800 м.
C) 1800 м - 2400 м.
D) 200 м - 1000 м.
E) 2400 м - 3000 м.
26. Қазақстанның солтүстігіндегі қар жамылғысының орташа қалыңдығы.
A) 10-15 см.
B) 25-35 см.
C) 15-20 см.
D) 30-35 см.
E) 20-30 см.
27. Марқакөл қорығының эндемик-балығы.
A) Шабақ.
B) Табан балық.
C) Мөңке.
D) Алабұға.
E) Сазан.
28. Нидерландыдан тұщы суды алады:
A) Франция.
B) Норвегия.
C) Канада.
D) Швеция.
E) ФРГ.
29. Дербес жүзбе қала жобасы жасалған мемлекет:
A) Жапония.
B) Нидерланды.
C) Қытай.
D) Индонезия.
E) АҚШ.
30. Боливиядағы Ла-Пас қаласы теңіз деңгейінен ... метр биіктікте орналасқан.
A) 5050
B) 4500
C) 2440
D) 3630
E) 1500
90-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер өз өсінен ... сағатта бір рет айналып шығады: A) 10.
B) 20.
C) 50.
D) 90.
E) 24.
2. Жоғары қысым белдеулерінен экваторға қарай соғатын желдер :
A) муссон
B) батыс желдер
C) бриз
D) пассат
E) цунами
3. Суперфосфат зауыттары:
A) Өскемен Қызылорда
B) Тараз Алға
C) Орал Ақтау
D) Шымкент Ақтау
E) Ақсу Павлодар
4. Қазақстандаѓы 1905-1907 жылдары салынѓан темір жол
A) Т‰рксіб
B) Петропавл-Шу
C) Орынбор-Ташкент
D) Екібаст±з-Павлодар
E) ¦лы Сібір
5. Қазақстан неше экономикалық аймаққа бөлінеді:
A) 7
B) 3
C) 9
D) 2
E) 5
6. Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал:
A) Психрометр.
B) Нивелир.
C) Изобар.
D) Барометр.
E) Термометр.
7. Елдегі демографиялық саясат ... байланысты.
A) білімге.
B) табиғат жағдайына.
C) мәдениетке.
D) табиғат байлықтарына.
E) халықтың санына және оның табиғи өсуіне.
8. Испан кемелері 1492 ж. ... мұхиттын қиып өтті.
A) Солтүстік Мұзды
B) Тынық
C) Үнді
D) Тынық-Үнді
E) Атлант
9. Қазақстанның дүние жүзі елдері арасында жер көлемі жөнінен орны.
A) 4-ші.
B) 9-шы.
C) 11-ші.
D) 10-шы.
E) 3-ші.
10. Қазақстанның ойпаттары.
A) Бетпақдала, Жалпы Сырт.
B) Тұран, Торғай.
C) Сарыарқа, Ембі.
D) Үстірт, Жем.
E) Каспий маңы, Батыс Сібір.
11. Мүйізінен (панты) бағалы дәрілік шикізат алынады.
A) Таутеке.
B) Марал.
C) Елік.
D) Бұлан.
E) Кабарга (Құдыр).
12. Республикамыздағы атом станцияларының саны.
A) 4
B) 3
C) 1
D) 5
E) 7
13. Республикадағы балық зауыты … орналасқан.
A) Атырау, Балқашта
B) Петропавл, Балқашта
C) Ақтау, Оралда
D) Арал, Ақтауда
E) Атырау, Қоңыратта
14. Солтүстік Америка мен Оңтүстік Американы бөліп жатқан канал:
A) Асуан.
B) Панама.
C) Каракум.
D) Суэц.
E) Ертіс-Қарағанды.
15. Жер бетінің ірі формалары.
A) Қыраттар мен үстірт.
B) Жанартаулар мен гейзерлер.
C) Материктер мен мұхиттар.
D) Жыралар мен сайлар.
E) Ойпаттар мен ойыс.
16. Дүние жүзінде - көлемі жағынан ең ірі табиғат зонасы.
A) Шөл.
B) Дала.
C) Тайга.
D) Таулы зона.
E) Тундра.
17. Арал теңiзiнiң су көлемiнiң азаюының негізгі себебiн анықтаңыз:
A) Жауын-шашынның азаюы.
B) Өзен ағынының азаюы.
C) Буланушылықтың артуы.
D) Температура режимiнiң өзгеруi.
E) Тұздылықтың көбеюi.
18. Қазақстанның дала зонасындағы топырақ түрi:
A) Сұр топырақ.
B) Сұр, қара топырақ.
C) Күлгін топырақ.
D) Қара және қызғылт топырақ
E) Ферралитті топырақ.
19. Рудный қаласындағы темір рудасы кен орындары:
A) Қаражал, Құлсары.
B) Мақат және Аят.
C) Қашар, Лисаков.
D) Соколов және Сарыбай.
E) Жезді және Сарыбай.
20. Электроэнергетикасы мен түсті металлургияға қажетті машина және жабдықтар шығаратын кәсіпорындар ... орналасқан.
A) Атырауда
B) Астанада
C) Өскеменде
D) Ақтауда
E) Аягөзде
21. Сырдария мен Іленің сағасында, Қаратал өзенінің аңғарында өсірілетін дақыл:
A) Күріш.
B) Сұлы.
C) Жүгері.
D) Бидай.
E) Арпа.
22. Заң шығаратын ең жоғарғы өкімет билігі парламенттің және өкіметтің қолында болатын басқару түрі.
A) Федерация.
B) Абсолюттік монархия.
C) Республика.
D) Конституциялық монархия.
E) Унитарлы.
23. Африкадағы экономикасы жақсы дамыған ел
A) Судан.
B) Замбия.
C) Алжир.
D) ОАР.
E) Чад.
24. Қоныс аударушылар капитализмі елдері:
A) АҚШ, Франция.
B) Куба, Ямайка.
C) Бразилия, Аргентина.
D) Мексика, Куба.
E) Канада, Австралия.
25. Адамдардың жаңа жерге қоныстанудың нәтижесінде ... дамыды.
A) егіншілік пен мал шаруашылығы
B) қала санының өсуі
C) селекциялық жұмыстар
D) пайдалы қазбаларды игеру
E) теңіз транспорты
26. Алматы облысының территориясында солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай соғатын қатты жел.
A) Пассат.
B) Сайқан.
C) Ебі.
D) Арыстанды-қарабас.
E) Муссон.
27. «Малиус боката» алмасы ... қорығында өсіріледі.
A) Науырызым
B) Марқакөл
C) Алматы
D) Ақсу-Жабағылы
E) Үстірт
28. Ең басты мәселе – ормандарды сақтап қалу проблемасы тән елдер:
A) Африка.
B) Антарктида.
C) Солтүстік Америка.
D) Азия.
E) Еуропа.
29. Электр энергиясының 50% астамын АЭС-тен алатын елдер:
A) Италия, Греция.
B) АҚШ, Қазақстан.
C) Швеция, Германия.
D) Франция, Бельгия.
E) Финляндия, Норвегия.
30. Суармалы егіншілікпен айналысатын елдер:
A) ГФР, Польша.
B) Голландия, Норвегия.
C) Италия, Испания.
D) Ұлыбритания, Норвегия.
E) Норвегия, Швеция.
91-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Пландағы өн бойында абсолют биіктік өзгермейтін шартты сызық : A) изотерма
B) изобара
C) горизонталь
D) изосызық
E) бергштрих
2. Адамның негізгі нәсілдері
A) 6
B) 2
C) 5
D) 3
E) 4
3. Климаттық белдеулердің ең суығы :
A) экваторлық
B) субарктикалық
C) тропиктік
D) қоңыржай
E) арктикалық
4. Шоқан Уәлихановтың досы :
A) Г.Н. Потанин
B) П.К. Козлов
C) И.В. Мушкетов
D) Н.А. Северцов
E) А.И. Бутаков
5. Қазақстанның негізгі табиғи газ қоры шоғырланған жер :
A) Павлодар
B) Маңғыстау түбегі
C) Шымкент
D) Ақтөбе
E) Қарағанды
6. Дүниежүзілік мұхит бөліктері:
A) жер асты сулары, бұғаздар
B) өзендер, көлдер, батпақтар
C) көлдер, бөгендер, түбектер
D) батпақтар, мұздықтар, теңіздер
E) теңіздер, шығанақтар, бұғаздар
7. Австралияның байырғы халқы:
A) Папуастар.
B) Австралиялық-ағылшын.
C) Аборигендер.
D) Австралиялық-француз.
E) Негрлер.
8. Топырақтың су және жел әрекетінен бұзылуы:
A) Эррозия.
B) Денудация.
C) Кептіру.
D) Мелиорация.
E) Құнарлығы.
9. Дала мен шөл аралығындағы зона.
A) Экваторлық ормандар.
B) Шөлейт.
C) Орман.
D) Саванна.
E) Мәңгі жасыл ормандар.
10. Қазақстанның маңызды рекреациялық аудандары:
A) Атырау, Көкшетау, Ақтау.
B) Алтай, Қостанай, Арқалық.
C) Қарағанды, Іле, Жоңғар Алатауы.
D) Көкшетау, Ұлытау, Семей.
E) Көкшетау, Іле, Жоңғар Алатауы, Алтай.
11. Республиканың қай аймағында халық басым қоныстанған:
A) Солтүстігінде, Шығысында.
B) Шығысында, Батысында.
C) Солтүстік-батысында.
D) Оңтүстігінде және Солтүстігінде.
E) Орталығында.
12. Күнделікті тұрмысқа қажетті техника, теледидар, т.б. өнімдер шығарылады:
A) Алматыда.
B) Петропавлда.
C) Аягөзде.
D) Семейде.
E) Астанада.
13. Күнбағыс майын өндіретін ірі зауыт орналасқан қала:
A) Түркістан.
B) Петропавл.
C) Талдықорған.
D) Кентау.
E) Өскемен, Алматы.
14. Жапониядағы халықаралық мамандану саласы:
A) Түсті металлургия.
B) Өзен кемелерін жасау.
C) Уран өнеркәсібі.
D) Автомобиль жасау, кеме жасау.
E) Тау-кен.
15. Күн жылуының мөлшері мен ылғалдың әркелкілігіне байланысты табиғат зоналарының ауысу заңдылығы -
A) биіктік зоналылық.
B) ендік зоналылық.
C) полярлық белдеу.
D) азоналылық.
E) мұхиттық белдеу.
16. Құрғақшылық қандай ауа массасына байланысты:
A) Арктикалық.
B) Тропиктiк континенттi.
C) Қоңыржай континенттi.
D) Тропиктiк теңiздiк.
E) Қоңыржай теңiздiк.
17. Тұрақты жылдық ағыны сақталатын Қазақстан өзендері.
A) Сарысу, Жем.
B) Аягөз, Жайық.
C) Ырғыз, Іле.
D) Есіл, Ертіс.
E) Шу, Тобыл.
18. Көмір өнеркәсібі дами бастаған уақыт:
A) 1928 ж.
B) 1931 ж.
C) 1925 ж.
D) 1940 ж.
E) 1920 ж.
19. Негізгі қызылша егілетін облыстар:
A) Батыс Қазақстан, Жамбыл.
B) Ақмола, Қызылорда.
C) Жамбыл, Алматы.
D) Маңғыстау, Павлодар.
E) Алматы, Атырау.
20. Шығыс Қазақстандағы жеңіл өнеркәсіптің басты орталығы:
A) Зырян.
B) Өскемен.
C) Семей.
D) Аягөз.
E) Лениногор.
21. «Қоныс аударушылар капитализмі» елдері.
A) ОАР, Жаңа Зеландия, Израиль.
B) Үндістан, Қытай, Сингапур.
C) Канада, Мексика, Франция.
D) Австралия, Польша, Нидерланды.
E) Египет, Пәкістан, Мьянма.
22. Дүние жүзілік мұхиттағы мұнайлы аудандар:
A) Бискай шығанағы, Жапон, Охот теңіздері.
B) Қызыл, Аравия теңізі, Мозамбик бұғазы.
C) Парсы, Мексика, шығанақтары, Солтүстік теңіз.
D) Каспий, Арал теңізі, Тасман теңізі.
E) Кариб, Арал теңіздері, Гвинея шығанағы.
23. Шетелдік Еуропадағы табиғатты қорғауға бағытталған партиялар.:
A) Қоғамдық ұйымдар.
B) Ұлттық парктр.
C) Қорықтар.
D) Жасылдар партиясы.
E) Қызыл крест ұйымы.
24. Австралияның сыртқы экономикалық қатынастарын ... транспорты атқарады.
A) темір жол
B) өзен су жолы
C) автомобиль жолы
D) әуе жолы
E) теңіз су жолы
25. Төменгі атмосфералық қысым:
A) Циклон.
B) Антициклон.
C) Пассаттар.
D) Атмосфералық фронт.
E) Штиль (Тымық).
26. Адамдардың жаңа жерге қоныстанудың нәтижесінде ... дамыды.
A) егіншілік пен мал шаруашылығы
B) қала санының өсуі
C) пайдалы қазбаларды игеру
D) селекциялық жұмыстар
E) теңіз транспорты
27. Ақсу-Жабағылы қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1927 жыл.
B) 1928 жыл.
C) 1925 жыл.
D) 1926 жыл.
E) 1924 жыл.
28. Минерал тыңайтқыштар өндіретін орталықтар-
A) Ақтөбе, Алматы, Орал.
B) Тараз, Павлодар, Ақтөбе.
C) Қостанай, Теміртау, Ақтау.
D) Қарағанды, Шымкент, Теміртау.
E) Тараз, Шымкент, Ақтөбе.
29. Балалардың үлес салмағы ең төмен елдер.
A) Франция, Аргентина.
B) Чили, Жапония.
C) Германия, Италия.
D) Қазақстан, Ресей.
E) Үндістан, Дания.
30. Жапонияның "Сейкан" су асты тоннелі ... аралдарын жалғастырады.
A) Сикоку және Хонсю
B) Хонсю және Хоккайдо
C) Кюсю және Сикоку
D) Кюсю және Хонсю
E) Хоккайдо және Кюсю
92-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Ірі масштабты анықтаңдар : A) 1: 5 000
B) 1: 100 000
C) 1: 10 000
D) 1: 25 000
E) 1: 50 000
2. Нәсілдік белгілердің қалыптасуына ... әсер етті:
A) Экономикалық даму
B) Қоғамның даму
C) Ақыл- ой қабілеті
D) Халықтың дамуы
E) Қоршаған орта
3. Жер бетіне к‰н сәулесініњ әрт‰рлі т‰суі
A) ауадан
B) м±хиттан
C) ағыстан
D) желден
E) жердіњ шар тәрізділігінен
4. Қазақстандағы экономикалық аудандар :
A) 6
B) 4
C) 5
D) 10
E) 3
5. Ембі мен Маңғыстау мұнайы өңделетін қала:
A) Ресей
B) Шымкент
C) Атырау
D) Торғай
E) Павлодар
6. Жердің су қабығы:
A) Гидросфера.
B) Атмосфера.
C) Биосфера.
D) Литосфера.
E) Ионосфера.
7. Антарктиданы ашқан:
A) Д.Кук, Ф.Магеллан.
B) С.Беллингаузен, М.П.Лазеров.
C) А.Тасман, Д.Кук.
D) Р.Скотт, Д.Кук.
E) Р.Амундсен, Р.Скотт.
8. Қазақстандық Алтайдағы ірі су қойма.
A) Қапшағай.
B) Кеңгір.
C) Вячеслав.
D) Бұқтырма.
E) Сергеев.
9. Қорғалжын қорығының көркі.
A) Құлан.
B) Дала қойы.
C) Қоқиқаз.
D) Архар.
E) Орақ тұмсық.
10. Қала рөлінің басымдылығы мен қала халқы санының артуы:
A) Мегаполис.
B) Агломерация.
C) Миграция.
D) Реурбандалу.
E) Урбандалу.
11. Қазақстанда ғылыми-техникалық прогресінде жетекші роль атқаратын сала.
A) Отын өнеркәсібі.
B) Металлургия.
C) Машина жасау.
D) Ағаш өңдеу.
E) Жеңіл өнеркәсіп.
12. Қазақстанға шет елдерден ... тасымалдайды.
A) көмір, кокстелген көмірді
B) ет, ет консервілерін
C) нан өнімдерін
D) тоқыма бұйымдарын, былғары аяқ киімдерін
E) мұнай, мұнай өнімдерін
13. Экономикалық даму дәрежесі артта қалған елдер:
A) Африканың.
B) Оңтүстік Американың.
C) Солтүстік Американың.
D) Еуропаның.
E) Азияның.
14. Африкадағы ең ежелгі мемлекет:
A) Египет.
B) Нигерия.
C) Алжир.
D) Намибия.
E) Ангола.
15. Өтпелі зонаны атаңыз:
A) дала зонасы.
B) шөл зонасы.
C) орман зонасы.
D) орманды тундра зонасы.
E) тропиктік зона.
16. Төменгі қысым аймағы.
A) Булану.
B) Ылғалдану.
C) Антициклон.
D) Циклон.
E) Атмосфералық фронт.
17. Бекіре балығы мекендейтін көл.
A) Байкал.
B) Балхаш.
C) Арал.
D) Зайсан.
E) Каспий.
18. Отын-энергетика кешенінің салалары.
A) Мұнай және тамақ.
B) Металлургия және отын.
C) Отын және электроэнергетика.
D) Көмір және химия.
E) Электроэнергетика және машина жасау.
19. Өнімдерін адамдар ең көп пайдаланатын тамақ өнеркәсібінің бір саласы ...
A) ұн тарту
B) балық
C) қант
D) ет өнімдері
E) нан пісіру
20. Аграрлық өнеркәсіп кешені дегеніміз -
A) Мал шаруашылығынның өсімділігін арттыру.
B) Ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өндеу, сақтау, тұтынушыға жеткізу.
C) Нарықтық экономикаға көшу.
D) Жаңа әлеуметтік құрылым.
E) Ауыл шаруашылығын интенсивтендіру.
21. Жүзім өсіру қай өзендер аңғарында шоғырланған:
A) Сағыз, Келес.
B) Қаратал, Лепсі.
C) Ақсу мен Лепсі.
D) Арыс пен Келес.
E) Есіл, Тобыл.
22. Қaзіргі халықтың табиғи өсуінің жылдық көрсеткіші.
A) 15-20 миллион адам.
B) 85-90 миллион адам.
C) 50-60 миллион адам.
D) 40-50 миллион адам.
E) 60-70 миллион адам.
23. Шетелдік Азияда халық сирек қоныстанған елдердің бірі:
A) Қытай.
B) Монғолия.
C) Иран.
D) Вьетнам.
E) Үндістан.
24. АҚШ-тың ең үлкен мегалополистері:
A) Хьюстон, Вашингтон.
B) Чикаго, Техас, Флорида.
C) Лос-Анджелес, Сан-Диего.
D) Босваш, Чипитс, Сан-сан.
E) Детроит, Питсбург.
25. Материктік жер қыртысының мұхиттықтан негізгі айырмашылықтары:
A) Шөгінді жыныстардың болмауы.
B) Базальт қабатының болмауы.
C) Ішкі және сыртқы күштердің әр түрлі әсері.
D) Айырмашылық жоқ.
E) Негізгі қабаттардың саны және ірілігі (қалыңдығы).
26. Эфиопия таулы қыратында өмір сүруге және егіншілікке қолайлы белдеуі:
A) 2400 м - 3000 м.
B) 1800 м - 2400 м.
C) 200 м - 1000 м.
D) 1700 м - 1800 м.
E) 1000 м - 1700 м.
27. Дала зонасы топырағының шiрiндi мөлшері:
A) 6 % (пайыз).
B) 4 % (пайыз).
C) 3 % (пайыз).
D) 1 % (пайыз).
E) 9 % (пайыз).
28. Күкірт қышқылын өндіру цехтары … комбинаттарында іске қосылды.
A) Балқаш, Өскемен
B) Ақтөбе, Ақтау
C) Тараз, Павлодар
D) Арқалық, Лениногор
E) Жезқазған, Орал
29. Дүниежүзіндегі көлдегі кеме қатынасының басты ауданы.
A) Ладога.
B) Ұлы көлдер.
C) Каспий көлі.
D) Арал теңізі.
E) Байкал.
30. Жасанды тіс шығаратын әлемдегі аса ірі кәсіпорын орналасқан ел:
A) Бельгия.
B) Нидерланды.
C) Лихтенштейн.
D) Чехия.
E) Андорра.
93-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Өзеннің ағып шығатын жері: A) Сағасы
B) Өзен аңғары
C) Өзен жүйесі
D) Бастауы
E) Өзен алабы
2. Халық ең көп қоныстанған дүние бөлігі:
A) Оңтүстік Америка
B) Еуропа
C) Африка
D) Азия
E) Солтүстік Америка
3. Жер бетінде жауын-шашыныњ әркелкі таралуы ... байланысты.
A) таулардың көптігіне
B) географиялық орнына
C) жазықтардың молдығына
D) к‰н сәулесінің аз түсуіне
E) к‰н мен т‰нніњ ауысуына
4. Қазақстанның БҰҰ-на мүше болған уақыты :
A) 16.12.1992 ж
B) 29.12.1992 ж
C) 17.12.1992 ж
D) 02.03.1992 ж
E) 01.05.1970 ж
5. Екібастұз көмірінің басты қолдану бағыты:
A) Қостанайға тасымалдайды
B) Химия өнеркәсібінде пайдаланады
C) Металлургия өнеркәсібіне пайдаланады
D) ЖЭС, МАЭС-да жағылады
E) Атырауға тасымалдайды
6. Дүние жүзіндегі ең ұзын өзен:
A) Енисей.
B) Ніл.
C) Еділ.
D) Лена.
E) Днепр.
7. Табиғат зоналарының картасы мазмұнында ... берілген.
A) табиғат зоналарының шекаралары және жануарлар дүниесі
B) басым желдердің бағыты
C) пайдалы қазбалары
D) мұхит түбінің тереңдігі
E) жер асты сулары
8. Андының ең биік нүктесі.
A) Митчелл.
B) Сан-Валентин.
C) Аконкагуа.
D) Уаскаран.
E) Чимборасо.
9. Жер бетінің жоғарғы құнарлы қабаты:
A) Топырақ.
B) Жер бедері.
C) Биосфера.
D) Литосфера.
E) Магма.
10. Қазақстанның ішкі көшіп-қонуы басым қалалары:
A) Қостанай, Ақтау, Семей.
B) Алматы, Өскемен.
C) Астана, Павлодар, Алматы.
D) Тараз, Арқалық.
E) Маңғыстау, Тараз.
11. Ірі кондитер фабрикасы:
A) Орал, Хромтауда.
B) Қостанай, Қаражалда.
C) Астана, Петропавлда.
D) Қызылорда, Шымкентте.
E) Алматы, Қарағандыда.
12. Күріш ... өзенінің бойында егіледі:
A) Сырдария.
B) Талас.
C) Торғай.
D) Нұра.
E) Ертіс.
13. Жер шарындағы халық санын анықтау:
A) вакцина егу арқылы
B) анкета толтыру бойынша
C) азаматтар арасына сұрау арқылы
D) қол жинау бойынша
E) халық санағы арқылы
14. Латын Америкасындағы жер көлемі өте үлкен мемлекет:
A) Эквадор.
B) Парагвай.
C) Урагвай.
D) Перу.
E) Бразилия.
15. Қазақстан территориясында жауын-шашын көп түсетін жер.
A) Жоңғар Алатауы.
B) Каспий маңы ойпаты.
C) Батыс Алтай.
D) Тұран ойпаты.
E) Орал алды үстірті.
16. Орманды дала зонасында өзендер суының деңгейінің ең төмен кезі.
A) Жазда.
B) Көктемде.
C) Күзде.
D) Жылдың барлық кезінде.
E) Қыста.
17. Мұғалжар тауының ең биік жері.
A) Бесбақан.
B) Ақбет.
C) Ақтау.
D) Ақсораң.
E) Үлкен Боқтыбай.
18. Маңғыстау облысында орналасқан қорық.
A) Үстірт.
B) Ақсу-Жабағылы.
C) Марқакөл.
D) Қорғалжын.
E) Наурызым.
19. Еліміздің электр энергетикасы алдындағы басты міндеттерінің бірі:
A) Балама энергия көзін игеру.
B) Біртұтас энергетикалық жүйе құру.
C) АЭС көп салу.
D) Электр желісін қайта жөндеу.
E) Шикізат игеру.
20. Қазақстанда ауыл шаруашылығы машиналарын шығаратын орталық ... қаласында орналасқан.
A) Атырау
B) Ақтау
C) Астана
D) Алматы
E) Ақтөбе
21. Радонды Рахман бұлағы орналасқан тау:
A) Алтайда.
B) Саянда.
C) Жоңғар Алатауында.
D) Іле Алатауында.
E) Тарбағатайда.
22. Ірі су бөгендері көп елдер:
A) Чили, Кувейт, Непал.
B) ОАР, Бутан, Қытай.
C) Мексика, Египет, Алжир.
D) АҚШ, Канада, Ресей.
E) Сауд Аравиясы, Монғолия, Түркменстан.
23. Дүние жүзіндегі халық сирек қоныстанған ел:
A) Үндістан.
B) Пакистан.
C) Монғолия.
D) Сингапур.
E) Иран.
24. Амудария өзені Орта Азиядағы ... елді басып өтеді.
A) 1
B) 2
C) 4
D) 5
E) 3
25. Ключи Шоқысының биіктігі:
A) 4750 м.
B) 4800 м.
C) 4700 м.
D) 4850 м.
E) 4600 м.
26. Географиялық қабықтың біртұтастығы – бұл …
A) экваторлық полюске қарай табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
B) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен өзара тәуелдігі.
C) табиғи құбылыстардың уақытылы қайталанып келуі.
D) адамның шаруашылық іс-әрекеті.
E) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
27. Жаңа технологияны пайдаланып, ғылыми-техникалық жетістіктерді жүзеге асыруды ... дейміз.
A) өндірістің тиімділігі
B) интеграция
C) өндірісті интенсивтендіру
D) өндірісті экстенсивтендіру
E) ішкі өнім
28. Қаратау фосфорит базасының негізінде салынған суперфосфат зауыттары:
A) Қазақстан мен Ресей.
B) Қазақстан мен Орталық Азия.
C) Қазақстан мен Закавказье.
D) Қазақстан мен Жапония.
E) Қазақстан мен Балтық бойы.
29. Өнеркәсіптің салалық құрылымында бүкіл өнімнің 9/10 бөлігін беретін:
A) Тау-кен өнеркәсібі.
B) Ауыл шаруашылығы.
C) Көлік.
D) Өңдеуші салалар.
E) Химия өнеркәсібі.
30. Севан көлі бар христиандық ел:
A) Молдавия.
B) Армения.
C) Сирия.
D) Грузия.
E) Түркия.
94-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетінің табиғаты, халқы және оның шаруашылық әрекеті туралы ғылым: A) топография
B) география
C) геология
D) картография
E) гидрология
2. Елді мекендердің негізгі түрлері.
A) ауылдық.
B) қалалық және селолық.
C) мегополистік және агломерациялық.
D) қалалық және урбанизациялық.
E) селолық.
3. Б‰кіл жер шары беті кµлемі (млн. км2)
A) 750
B) 420
C) 640
D) 510
E) 482
4. Тянь-Шань тауларын зерттеген саяхатшы :
A) А.И. Бутаков
B) Н.А. Северцов
C) П.П. Семенов
D) Г.Н. Потанин
E) И.В.Мушкетов
5. Қазақстанның қара металлургия орталықтары:
A) Шымкент,Тараз
B) Қостанай, Көкшетау
C) Талдықорған, Жезді
D) Ақсу, Теміртау
E) Кентау, Ақтау
6. Құрлықтағы мұздың жиынтығы ...
A) Айсберг.
B) Мұздық.
C) Морена.
D) Жамылғы қарлар.
E) Фирн.
7. Үндістер ... байырғы халықтары.
A) Антарктиданың
B) Азияның
C) Европаның
D) Австралияның
E) Американың
8. Ауданы бойынша ең кіші материкті атаңыз.
A) Солтүстік Америка.
B) Еуразия.
C) Африка.
D) Оңтүстік Америка.
E) Австралия.
9. Бурабай курорты орналасқан тау.
A) Маңғыстау.
B) Мұғалжар.
C) Қарқаралы.
D) Көкшетау.
E) Баянауыл.
10. Қазақстанның ежелгі қалалары.
A) Түркістан, Тараз.
B) Екібастұз, Балқаш.
C) Теміртау, Рудный.
D) Шымкент, Астана.
E) Павлодар, Өскемен.
11. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдейтін сала:
A) Мұнай.
B) Химия.
C) Көмір.
D) Тау-кен.
E) Тамақ.
12. Биенің сүті:
A) Қымыз.
B) Айран.
C) Шұбат.
D) Қымыран.
E) Ірімшік.
13. Христиан дінін ұстаушылар.
A) АҚШ, Қытай.
B) Жапония, Италия.
C) Иран, Ирак.
D) Польша, Германия.
E) Израиль, Үндістан.
14. Трансамазонка тас жолы материктің қай тұстарын қосады:
A) Оңтүстік пен Батыс.
B) Солтүстік шығыс пен Оңтүстік.
C) Оңтүстік шығыс пен Батыс.
D) Солтүстік пен Оңтүстік.
E) Батыс пен Шығыс.
15. Оңтүстiк Қазақстанның вегитациялық кезеңiн анықта:
A) 180-185 күн.
B) 130-135 күн.
C) 200-250 күн.
D) 150-160 күн.
E) 135-150 күн.
16. Каспий теңiзi алабының өзендерi:
A) Жайық, Жем, Сағыз.
B) Ойыл, Сағыз, Қаратал.
C) Қаратал, Ақсу, Ойыл.
D) Шу, Сарысу, Торғай.
E) Лепсi, Талас, Арыс .
17. Астық тұқымдас өсімдіктер басым табиғат зонасы:
A) Жартылай шөл.
B) Шөлейт.
C) Дала.
D) Орман.
E) Орманды дала.
18. Өндірістің өнім шығаруға бөлетін шығыны (теңгемен есептегенде) ... деп аталады.
A) мамандану
B) өзіндік құн
C) кіріктіру (интеграция)
D) жеке бір салаға мамандану
E) ұлттық табыс
19. Су энергетикалық қоры жеткілікті аудандар .
A) Солтүстік және Шығыс Қазақстан.
B) Орталық және Батыс Қазақстан.
C) Шығыс және Оңтүстік Қазақстан.
D) Оңтүстік және Орталық Қазақстан.
E) Солтүстік және Оңтүстікте.
20. Атырау химия зауыты шығаратын өнім:
A) Тыңайтқыш.
B) Полиэтилен.
C) Фосфор.
D) Тіс пастасы.
E) Шайыр.
21. Орталық экономикалық аудандағы үш өнеркәсіп торабы:
A) Теміртау, Шахта, Кеңгір.
B) Қоңырат, Саяқ, Шахта.
C) Қарағанды, Атасу, Кеңгір.
D) Саяқ, Балқаш, Атасу.
E) Теміртау, Балқаш, Жезқазған.
22. Табиғи газ өндіруден алдыңғы орында:
A) Өзбекстан.
B) Ресей.
C) Канада.
D) Индонезия.
E) Ұлыбритания.
23. Африканың солтүстігінде қай дін басым:
A) Проваславия.
B) Христиан.
C) Будда.
D) Ислам.
E) Индуизм.
24. Батыс Сібірдің ең басты байлығы:
A) Мұнай.
B) Тас көмір.
C) Ас тұзы.
D) Хромиттер.
E) Анатиттер.
25. Бос тау жыныстарынан адамдардың шаруашылық іс-әрекетімен жасаған төбелер:
A) Террикон.
B) Карьер.
C) Қырат.
D) Таулар.
E) Төбелер.
26. Географиялық қабықтың дамуындағы ең ұзақ алғашқы кезең:
A) Антропогендік.
B) Палеогендік.
C) Неогендік.
D) Органогендікке дейінгі.
E) Биогендікке дейінгі.
27. Дала зонасы Қазақстан аумағының ... алып жатыр.
A) 15 %
B) 36 %
C) 26 %
D) 46 %
E) 16 %
28. Батыс аудандары арқылы өтетін темір жол -
A) ТрансҚазақстан.
B) Түркістан-Сібір.
C) Орынбор-Ташкент.
D) Орта Сібір.
E) Оңтүстік Сібір.
29. Абсолюттік монархиялы ел:
A) Иран.
B) Мавритания.
C) Сауд Аравиясы.
D) Монғолия.
E) Ұлыбритания.
30. Луара өзені … территориясынан ағып өтеді.
A) Бельгия
B) Австрия
C) Италия
D) Франция
E) Дания
95-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетіндегі кез келген нүктенің басқа бір нүктеден биіктік айырмасы: A) Жер бедері
B) Салыстырмалы биіктік
C) Абсолюттік биіктік
D) Жазықтықтар
E) Горизонтальдар
2. Мұхиттық аралдардың халқын зерттеген ғалым
A) Ф.Нансен
B) Р.Амундсен
C) Р.Пири
D) Н.Пржевальский
E) Н.Миклухо-Маклай
3. Температуралары бірдей барлық нүктелерді қосатын қисық сызықтар :
A) изобара
B) горизонталь
C) изосызық
D) изотерма
E) бергштрих
4. Жезқазѓандаѓы мыс кенін ашқан
A) Л.Берг
B) Қ.Сәтбаев
C) Ш.Уәлиханов
D) П.Семенов
E) И.Мушкетов
5. Алюминий зауыты бар қала :
A) Жезқазған
B) Ақтау
C) Павлодар
D) Зырян
E) Көкшетау
6. Жер бетіндегі ең үлкен ойпат:
A) Батыс-Сібір.
B) Мексика.
C) Амазонка.
D) Шығыс-Еуропа.
E) Каспий.
7. Африка қанша мұхитпен шектеседі?
A) 1
B) 5
C) 4
D) 2
E) 3
8. Қаратопырақ Қазақстанның …
A) батыс бөлігінде.
B) оңтүстік бөлігінде.
C) орталық бөлігінде.
D) шығыс бөлігінде.
E) солтүстік бөлігінде.
9. Батыс Сібірдің Қазақстан жеріндегі өзендері:
A) Ертіс, Тобыл, Есіл.
B) Сырдария, Арыс, Шу.
C) Жем, Жайық, Сағыз.
D) Іле, Қаратал, Арыс.
E) Ойыл, Нұра, Жетісу.
10. Қазақстандағы миллионер-қала.
A) Қарағанды.
B) Астана.
C) Орал.
D) Алматы.
E) Тараз.
11. Отын өнеркәсібі құрамына кіретін:
A) Көмір, мұнай және газ.
B) Мұнай, фосфорит, көмір.
C) Көмір, темір рудалар, газ өндіру.
D) Тұз, мұнай, көмір.
E) Шымтезек, асбест, газ.
12. Еліміздегі ірі кондитер фабрикалары ... қалаларында орналасқан.
A) Ақтау, Атырау
B) Алматы, Қарағанды
C) Қызылорда, Талдықорған
D) Тараз, Қостанай
E) Балқаш, Жезқазған
13. Озон қабатының бұзылуы, климаттың өзгеруі – бұл:
A) Энергетикалық проблема.
B) Шикізат проблемасы.
C) Соғыс-бейбітшілік проблемасы.
D) Азық-түлік проблемасы.
E) Экологиялық проблема.
14. Қырғызстанның астанасы:
A) Пекин.
B) Душанбе.
C) Бішкек.
D) Улан-Батор.
E) Тегеран.
15. Қылқан жапырақты, ірі жыртқыштар мен жұп тұяқтылар кездесетін табиғат зонасы:
A) Аралас орман.
B) Тайга.
C) Орманды тундра.
D) Тундра.
E) Дала.
16. Балқаш көлінің ең терең жері.
A) 26 метр.
B) 18 метр.
C) 32 метр.
D) 50 метр.
E) 16 метр.
17. Марқакөл қорығы ұйымдастырылған жыл.
A) 1974 жыл.
B) 1975 жыл.
C) 1977 жыл.
D) 1973 жыл.
E) 1976 жыл.
18. Қазақстанның машина жасау өнеркәсібі негізі қалыптасқан кезең:
A) I дүниежүзілік соғыс кезінде.
B) Азамат соғысы кезінде.
C) II дүниежүзілік соғыс кезінде.
D) Алғашқы бесжылдық кезінде.
E) Қазан төңкерісі кезінде.
19. Оңтүстіктегі тау зонасында өсірілетін қой тұқымдары:
A) Биязы, жартылай биязы жүнді.
B) Еділбай қойы.
C) Қаракөл
D) Арқар-меринос.
E) Қылшық жүнді.
20. Батыс Қазақстанды Солтүстік Кавказдың аудандарымен байланыстыратын жол.
A) Мақат-Бейнеу.
B) Ақтау-Жаңа Өзен.
C) Орынбор-Ташкент.
D) Орал-Соль-Илецк.
E) Атырау-Астрахань.
21. Семей, Өскемен, Зыряндағы ЖЭС-ның отын көзі:
A) Қарағандыдан.
B) Кендірліктен.
C) Зайсаннан.
D) Шудан.
E) Екібастұздан.
22. Дүние жүзіндегі ең биікте орналасқан елдер.
A) Ауғанстан, Беларусь.
B) Перу, Боливия.
C) Эквадор, Австралия.
D) Эфиопия, Қазақстан.
E) Мексика, Тәжікстан.
23. Батыс Еyропаның ең «ұзын» елі:
A) Франция.
B) Финляндия.
C) Италия.
D) Норвегия.
E) Швеция.
24. Асуан су қоймасы (плотина) салынған мемлекет:
A) Гвинея-Бисау.
B) Кения.
C) Конго.
D) Египет.
E) Лесото.
25. Атмосферада бұл қабаттың биіктігі 50-55 шақырым.
A) Мезосфера.
B) Стратосфера.
C) Тропосфера.
D) Термосфера.
E) Ионосфера.
26. Аталғандардың ішіндегі ұлттық дін -
A) синтоизм, конфуциан, индуизм.
B) ислам, христиан.
C) будда, ислам.
D) христиан, ислам, синтоизм.
E) будда, индуизм, ламаизм.
27. Әр түрлі ауа массаларының аралығындағы өтпелі аймақтар.
A) Антициклон.
B) Ауа массалары.
C) Атмосфералық фронт.
D) Ылғалдану коэффициенті.
E) Циклон.
28. Химиялық жолмен алынатын синтетикалық материалдар:
A) Тыңайтқыштар.
B) Улы химикаттар.
C) Газ.
D) Полимерлер.
E) Кокс.
29. Термалды суды кең көлемде пайдаланатын ел:
A) Исландия.
B) Франция.
C) Финляндия.
D) Швейцария.
E) Бразилия.
30. Үлкен Тұзды көл орналасқан мемлекет:
A) Мексика.
B) Никарагуа.
C) АҚШ
D) Панама.
E) Канада.
96-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Д‰ние ж‰зін т±њѓыш айналып шықан экспедицияны ... басқарѓан. A) Ф.Ф. Беллинсгаузен
B) Васко да Гама
C) М. Н. Лазарев
D) Х. Колумб
E) Ф. Магеллан
2. Т‰сі мен басқа да сыртқы белгілері µзара ±қсас адамдар тобы
A) нәсіл
B) халық
C) елді мекен
D) монголоидтар
E) ±лт
3. Жоғары қысым белдеулерінен экваторға қарай соғатын желдер :
A) батыс желдер
B) бриз
C) цунами
D) пассат
E) муссон
4. Қазақстан ... материгінде орналасқан:
A) Аустралия
B) Азия
C) Гондвана
D) Еуразия
E) Африка
5. Қазақстандағы ферроқорытпа зауыттары
A) Ақсу, Ақтөбе
B) Арал, Алматы
C) Кентау, Ақтау
D) Қостанай, Көкшетау
E) Жезқазған, Жезді
6. Арна деп аталатын, ойпаң арқылы ағатын су ағыны:
A) Көл.
B) Теңіз.
C) Мұхит.
D) Өзен.
E) Мұхиттық ағыс.
7. Ең ірі табиғат кешені:
A) Тропикалық ормандар.
B) Географиялық қабық.
C) Сахара шөлі.
D) Мұхиттар.
E) Еуразия материгі.
8. Монголоидтардың ...
A) терісінің түсі сары, шашы тік ашық түсті, көзі қысыңқы, бет сүйегі шығыңқы.
B) терісінің түсі сарғыш, шашы бұйра, көзі ашық.
C) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік.
D) терісінің түсі қара, көзі ашық.
E) терісінің түсі сары, шашы тік ашық, көзі жасыл.
9. Африканың 60% … алып жатыр.
A) таулы қырат
B) қазаншұңқыр
C) жазық
D) тауаралық аңғар
E) таулы үстірт
10. Қазақстанның ежелгі қалалары.
A) Павлодар, Өскемен.
B) Шымкент, Астана.
C) Түркістан, Тараз.
D) Теміртау, Рудный.
E) Екібастұз, Балқаш.
11. Дүниежүзіндегі ең ірі «Богатырь» кесіндісі орналасқан көмір алабы:
A) Қарағанды.
B) Екібастұз.
C) Ленгір.
D) Майкүбі.
E) Обаған.
12. Қазақстанда тарының көп егілетін жері -
A) Оңтүстік Қазақстан.
B) Батыс Қазақстан.
C) Орталық Қазақстан.
D) Шығыс Қазақстан.
E) Солтүстік Батыс.
13. «Үлкен жетілік» елдері.
A) Жапония, Нидерланды.
B) Италия, Канада.
C) Франция, Швеция.
D) АҚШ, Бразилия.
E) ФРГ, Норвегия.
14. Оңтүстік Америкадағы ең ірі мемлекеттің астанасы:
A) Каракас.
B) Рио-де-Жанейро.
C) Буэнос-Айрес.
D) Бразилиа.
E) Тегусигальпа.
15. Жоңғар Алатауының маңындағы оңтүстік-шығыстан солтүстік-батысқа қарай соғатын ең күшті жел
A) Ебі.
B) Арыстанды-Қарабас.
C) Бриз.
D) Муссон.
E) Сайқан.
16. Шөл және шөлейт зоналарда ағатын өзендері.
A) Есіл, Тобыл.
B) Ертіс, Тобыл.
C) Жайық, Сағыз, Сарысу.
D) Іле, Ертіс.
E) Сырдария, Қаратал.
17. Қазақстанның шөлейт зонасының топырағы:
A) Ферралитті топырақ.
B) Сұр топырақ.
C) Ашық қызғылт топырақ.
D) Сұр, қоңыр топырақ.
E) Қара топырақ.
18. Тез жылдамдықпен жылжитын құрғақ дала зонасының жануары.
A) Суыр.
B) Түлкі.
C) Қоян.
D) Ақбөкен.
E) Қасқыр.
19. Кокстелген көмірді өңдеу негізінде құрылған қуатты органикалық синтез базасы:
A) Орталық Қазақстанда.
B) Шығыс Қазақстанда.
C) Оңтүстік Қазақстанда.
D) Батыс Қазақстанда.
E) Солтүстік Қазақстанда.
20. Темекі өсірілетін облыс:
A) Қызылорда.
B) Маңғыстау.
C) Алматы.
D) Қарағанды.
E) Жамбыл.
21. Қазақстандағы негізгі ауыр индустрия орталығы.
A) Солтүстік Қазақстан.
B) Шығыс Қазақстан.
C) Батыс Қазақстан.
D) Оңтүстік Қазақстан.
E) Орталық Қазақстан.
22. Мұнай өндірудің көп бөлігі … үлесіне тиеді.
A) Латын Америкасы елдері
B) Еуропа елдері
C) дамыған елдер
D) дамушы елдер
E) Азия елдері
23. АҚШ-тың “автомобильдік” астанасы:
A) Даллас.
B) Денвер.
C) Чикаго.
D) Буфалло.
E) Детройт.
24. Жүн өндіруден дүниежүзінде 1-ші орындағы мемлекет:
A) Жаңа Зеландия.
B) Жапония.
C) Австралия.
D) Қытай.
E) Үндістан.
25. Тропосфераның қалыңдығы:
A) 50 километрге дейін.
B) 17 км-ге дейін.
C) 80 километр.
D) 10 метрге дейін.
E) 1000 метрге дейін.
26. Үстірттік муфлон бұл -
A) Тау ешкісі.
B) Жабайы қой.
C) Ұзын тікенді кірпі.
D) Жайран.
E) Алажолақты күзен.
27. Комбинат дегеніміз ...
A) шаруашылық салалары мен өндірісті орналастыру.
B) пайдалы қазбалардың кен орнын барлау, өндіру және байыту кешендері.
C) жоғары өнім беретін кәсіпорын.
D) шаруашылық салалары арасындағы байланыс.
E) орталыққа бағындырылған, технологиялық процестері біріктірілген кәсіпорындар тобы.
28. Белгілі бір уақытта белгілі бір қашықтыққа тасымалдайтын жүк мөлшері .. деп аталады.
A) жүк айналымы
B) порт
C) жүк
D) көлік торабы
E) контейнер
29. Әрбір 1000 адамға шаққанда туылған бала санынан қайтыс болған адам санының айырмасы ...
A) урбандалу.
B) демографиялық жарылыс.
C) миграция.
D) демографиялық қыс.
E) халықтың табиғи өсуі.
30. Энергиясының көп бөлігін CЭС-те өндіретін мемлекет:
A) Дания.
B) Норвегия.
C) Франция.
D) Финляндия.
E) Германия.
97-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. План мен карталарды ... арқылы оқимыз A) горизонтальдар
B) сызықтық масштаб
C) масштаб
D) шартты белгілер
E) масштаб шамасы
2. Халықтың саны жөнінен 1- орын алатын ел:
A) Қытай
B) Үндістан
C) Аустралия
D) ГФР
E) АҚШ
3. Теңіз суы қататын температура:
A) 00
B) -50
C) -20
D) +10
E) +20
4. Хан-тәңірі массивін ашқан:
A) П.П.Семенов
B) И.П.Фальк
C) Х.Колумб
D) К.А.Северцов
E) И.В.Мушкетов
5. Қазақстанның түсті металлургия орталықтары:
A) Аягөз, Алматы
B) Балқаш, Жезқазған
C) Талғар, Талдықорған
D) Ақтау, Атырау
E) Тараз, Шымкент
6. Ылғалдану коэффициенті төмен аймақ:
A) Далалар.
B) Тайга.
C) Шөл.
D) Жартылай шөл.
E) Орманды дала.
7. Африкадағы ең суы көп өзен.
A) Оранжевая.
B) Замбези.
C) Нигер.
D) Ніл.
E) Конго.
8. Арал алабының өзендері.
A) Есіл, Қаратал.
B) Ертіс, Тобыл.
C) Лепсі, Тентек.
D) Сырдария, Келес, Арыс.
E) Жайық, Жем.
9. Қызғылт күрең топырақтың құнарлы жерлерi ... жарамды.
A) шабындыққа
B) бұғы шаруашылығына
C) мал шаруашылығына
D) егiн шаруашылығына
E) бау-бақшаға
10. Азиядағы ірі тау жүйесі.
A) Альпі.
B) Тянь-Шань.
C) Карпат.
D) Орал.
E) Алтай.
11. Шынжыр табанды «ДТ-75» «Қазақстан» тракторын шығаратын қала:
A) Павлодар.
B) Семей.
C) Орал.
D) Көкшетау.
E) Жезқазған.
12. Ұстастыратын цемент құрамы ... тұрады.
A) Полиметалдан.
B) Мәрмәр тастан.
C) Арматура, бетоннан.
D) Әктас пен саз немесе оның табиғи қосындысы мергелден.
E) Ұлутастан.
13. Отын пайдалы қазбалары … кездеседі.
A) ежелгі платформалардың жамылғысында, ішкі, шеткі иіндерде
B) мұхит шұңғымаларында
C) мұхиттық орталық жоталарында
D) қатпарлы аймақта
E) теңіз жағалауларында
14. Янцзы мен Хуанхэ өзендері … орналасқан.
A) Вьетнамда
B) Непалда
C) Қытайда
D) Үндістанда
E) Моңғолияда
15. Біздің планетада тіршілік қашан пайда болды?
A) Төрттік кезеңде.
B) 3 млрд. жыл бұрын шамасында.
C) 4 - 4,5 млрд. жыл бұрын.
D) 570 млн. жыл бұрын.
E) Адамның пайда болуымен бірге.
16. Қазақстанның оңтүстігінде қаңтар айының орташа температурасы.
A) –10С
B) –7С
C) –8С
D) –2С
E) –5С
17. Халықтың орналасуына әсер ететін факторлар:
A) Тарихи жағдайлар.
B) Табиғи өсім.
C) Өнеркәсіптің дамуы, мәдениет.
D) Климат-табиғат жағдайы, ғылым.
E) Тарихи, табиғи және экономикалық жағдай.
18. Ауыр түсті металдар:
A) Ванадий, вольфрам, бериллий.
B) Платина, магний, молибден.
C) Алтын, алюминий, қалайы.
D) Күміс, титан, никель.
E) Мыс, қорғасын, мырыш.
19. Мақта майын шығару орталығы:
A) Талдықорған.
B) Қызылорда.
C) Ащысай.
D) Жамбыл.
E) Шымкент.
20. Оңтүстік Қазақстанның ауыл шаруашылығының маманданған саласы:
A) Омарта шаруашылығы.
B) Бау-бақша, жүзім шаруашылығы.
C) Астық дақылдары.
D) Техникалық дақылдар.
E) Мал шаруашылығы.
21. Батыс Қазақстандағы қара металлургия шикізатының кен орны:
A) Орал.
B) Қаражамбас.
C) Ембі.
D) Кемпірсай.
E) Ақтөбе.
22. Мемлекеттік тілі ағылшын және француз тілдері болып саналатын ел:
A) Канада.
B) Ұлыбритания.
C) Франция.
D) Қытай.
E) Үндістан.
23. Еyропа елдерінде үстемдік ететін дін:
A) Ислам.
B) Сикхи.
C) Буддизм.
D) Суннит.
E) Христиандық.
24. Африкадағы мыс белдеуіндегі орналасқан елдер:
A) Ангола, Заир.
B) Заир, Замбия.
C) Эфиопия, Чад.
D) Судан, Египет.
E) Тунис, Марокко.
25. Жер шарындағы кең бұғаз:
A) Беринг.
B) Гибралтар.
C) Дрейк.
D) Магеллан.
E) Босфор.
26. Тайга зонасының топырағы:
A) Сұр, қоңыр топырақ.
B) Қызыл сары ферралит.
C) Күлгін топырақ.
D) Қара топырақ.
E) Сұр топырақ.
27. Қазақстан аумағындағы жас қорық:
A) Ақсу-Жабағлы.
B) Алакөл.
C) Қорағалжын.
D) Марқакөл.
E) Наурызым.
28. Республикамыздағы ЖЭС-тар беретін электроэнергия:
A) 80-100%
B) 40-50%
C) 75%
D) 90-100%
E) 80-90%
29. Толысу электр станциялары бар елдер:
A) АҚШ, Франция.
B) Ресей, Чехия.
C) Үндістан, Мексика.
D) Ұлыбритания, Польша.
E) Канада, Мексика.
30. Картоптың Отаны:
A) Аргентина.
B) Бразилия.
C) Перу.
D) Чили.
E) Эквадор.
98-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Мазмұнына қарай карталар ... бөлінеді: A) 3
B) 2
C) 4
D) 5
E) 1
2. Тәуліктегі ауа құбылысы:
A) Ауа массалары
B) Ауа райы
C) Климат
D) Жергілікті желдер
E) Жауын шашын
3. Жер бетіндегі мемлекеттер саны.
A) 345
B) 420
C) 230
D) 100
E) 510
4. Төрт мұхитпен ұласып жатқан материк:
A) Солтүстік Америка
B) Еуразия
C) Оңтүстік Америка
D) Африка
E) Аустралия
5. Қазақстанмен шектесетін елдер:
A) Түркменстан, Үндістан
B) Ресей, Иран
C) Қытай, Монғолия
D) Ресей, Үндістан
E) Өзбекстан, Қытай
6. Жердің ішкі құрылысы:
A) Ядро, мантия, жер қыртысы.
B) Атмосфера, биосфера, гидросфера.
C) Атмосфера, ядро, биосфера.
D) Мантия, гидросфера, литосфера.
E) Литосфера, биосфера, атмосфера.
7. Солтүстік мұзды мұхитқа құятын өзендер:
A) Инд, Ганг, Тигр.
B) Янцзы, Хуанхэ, Амур.
C) Әмудария, Еділ, Іле.
D) Дунай, Днепр, Висла.
E) Обь, Енисей, Лена.
8. Қазақстанның батысында орналасқан ойпат.
A) Тұран.
B) Каспий маңы.
C) Батыс Сібір.
D) Құлынды.
E) Есіл.
9. Ауа райын болжайтын адамдар.
A) Экологтар.
B) Геологтар.
C) Синоптиктер.
D) Гидрологтар.
E) Гляциолоролог.
10. Обь өзенінің ірі сол жақ саласы.
A) Үлкен өзен.
B) Арыс.
C) Ойыл.
D) Ертіс.
E) Аягөз.
11. Отын-энергетика байлықтары.
A) Фосфорит, никель.
B) Апатит, мыс.
C) Көмір, темір.
D) Жаңғыш тақтатас, хромит.
E) Газ, мұнай.
12. Солтүстік Қазақстанда мал шаруашылығының басым өркендеген бағыты:
A) Етті, сүтті-етті.
B) Етті-жүнді.
C) Етті-сүтті, мүйізді ірі қара.
D) Сүтті-етті.
E) Сүтті.
13. Табиғатты қорғау туралы халық мақалы.
A) “Еңбектің наны тәтті”.
B) “Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей”.
C) “Не ексең, соны орасың”.
D) “Өз ұясын ластаған құс жаман”.
E) “Еңбегіне қарай - өнбегі”.
14. Латын Америкасындағы аса ірі кофе өндіруші елдер:
A) Бразилия, Колумбия.
B) Чили, Аргентина.
C) Аргентина, Уругвай.
D) Куба, Венесуэла.
E) Венесуэла, Перу.
15. Солтүстік Американың Атлант мұхиты жағалауындағы отырықшы халық ... қоныс аударғандар.
A) Скандинавия елдері мен Исландия аралынан
B) Аустралиядан
C) Қытайдан
D) Орталық және Оңтүстік Еуропа елдерінен
E) Үндістаннан
16. Жетісу өзендері.
A) Ойыл, Сағыз.
B) Сырдария, Амудария.
C) Қаратал, Лепсі.
D) Есіл, Тобыл.
E) Жем, Жайық.
17. Өндіргіш күштер дегеніміз -
A) Өндіріс процесінде жұмыс процесін өзара бөлісу.
B) Қоғамдық еңбек бөлінісі.
C) Еңбек нәтижесі.
D) Өндіріс құралдары мен оларды іске қосатын адамдар.
E) Өндірістік қатынастар.
18. Ақтау химия зауытынан ... өндіріледі.
A) пластмасса
B) жасанды тамақ
C) жуу заттары
D) синтетикалық каучук
E) тыңайтқыштар
19. Қарақұмық жармасын шығаратын зауыт:
A) Текеліде.
B) Семейде.
C) Алматыда.
D) Аягөзде.
E) Өскеменде.
20. Үндістан Қазақстанға ... береді.
A) шәй, дәрі-дәрмек, тұрмысқа қажетті заттар
B) автомашиналар
C) мұнай және газ
D) тоқыма бұйымдарына арналған құрал-жабдықтар
E) пайдалы қазбалар
21. Батыс Қазақстандағы бағалы балық тұқымы-
A) Бекіре.
B) Алабұға.
C) Шортан.
D) Қызыл балық.
E) Жайын.
22. Халқының көбі ауылдық жерде тұратын елдер
A) Шығыс және Оңтүстік Азия
B) Латын Америкасы
C) Батыс Еуропа
D) Шығыс Еуропа
E) Аустралия
23. Парсы шығанағында мұнай өндіруден алдыңғы орында:
A) Катар.
B) Кувейт.
C) Ирак.
D) Сауд Аравиясы.
E) ОАР
24. Дүние жүзіндегі гүл өсіруге жақсы маманданған ел:
A) Исландия.
B) Италия.
C) Германия.
D) Франция.
E) Нидерланды.
25. Гималай тауларындағы субальпілік биік шөптесін шалғындар ... биіктікті алып жатыр.
A) 3000 м - 3500 м
B) 2500 м - 3000 м
C) 5000 м - 5500 м
D) 3500 м - 4500 м
E) 4000 м - 5000 м
26. Қазақстан ... қорынан дүниежүзінде бірінші орында.
A) қорғасынның
B) мырыштың
C) хромның
D) никельдің
E) марганецтің
27. Өнеркәсіптің «Б» тобының құрамына ... кіреді.
A) транспорт және байланыс
B) тоқыма және полиграфия
C) жылу және металлургия
D) мал шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы
E) орман және химия
28. Ғылыми-техникалық прогресстің негізгі бағыттарының бірі:
A) Ауыл шаруашылығын дамыту.
B) Халық шаруашылығын электрлендіру.
C) Топырақ эрозиясымен күресу.
D) Халық шаруашылығын мелиорацияландыру.
E) Халық шаруашылығын химияландыру.
29. Демографиялық проблеманың мәні:
A) Болар-болмас халықтың өсуі.
B) Халық өсімінің жылдамдығы.
C) Халықтың ұдайы өсуінің бұзылуы.
D) Демографиялық жарылыс.
E) Демографиялық дағдарыс.
30. Қытайда мұнайды 50%-тен астам өндіретін кен орны:
A) Чэнду.
B) Юйминь.
C) Чуньцын.
D) Далянь.
E) Дацин.
99-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Жер бетіндегі екі полюстің арасын қосатын сызық : A) экватор
B) горизонталь
C) бергштрих
D) параллель
E) меридиан
2. Өзара жақын орналасқан аралдар тобы:
A) архипелаг
B) түбек
C) бұғаз
D) теңіз
E) айсберг
3. Органикалық заттар массасын ыдыратып, µњдейтіндер
A) с‰тқоректілер
B) қ±стар
C) микроорганизмдер
D) балықтар
E) жыртқыштар
4. М±хиттыњ белгілі бір бµліктеріндегі барлық қасиеттері жµнінен айырмашылықтары бар зор кµлемді су.
A) цунами
B) жел
C) су массалары
D) толқындар
E) ауа масалары
5. Қазақстан шектеспейтін мемлекет
A) Ресей
B) ¤збекстан
C) Монѓолия
D) Қытай
E) Т‰ркіменстан
6. Экваторлық нәсілге жататын халықтар ... болып келеді.
A) терісінің түсі қара, бұйра қара шашты, еріндері қалың, танауы кең
B) терісінің түсі қара, көздері көк
C) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік
D) көзі қысыңқы, терісінің түсі ашық
E) терісінің түсі сарғыш, шаштары ашық түсті, тік
7. Австралия Одағының астанасы:
A) Мельбурн.
B) Канберра.
C) Ларрима.
D) Аделаида.
E) Сидней.
8. Географиялық қабықтың құрамына ... кіреді.
A) Мантия, ядро, ионосфера, магносфера.
B) Литосфераның жоғарғы қабаты, гидросфера, биосфера, атмосфера.
C) Ядро, мантия, гидросфера, ионосфера.
D) Атмосферның жоғарғы қабаты, мантия, гидросфера, магносфера.
E) Биосфера, гидросфера, ядро, жоғарғы мантия.
9. Қазақстанның аласа таулары:
A) Тарбағатай және Тянь-Шань.
B) Маңғыстау және Мұғалжар.
C) Сарыарқа және Алтай.
D) Жоңғар және Іле Алатауы.
E) Алтай және Мұғалжар.
10. Қазақстанда электр энергияны көп өндіретін:
A) АЭС
B) СЭС
C) Жел электр станциялары
D) Геотермальды
E) ЖЭС
11. Көліктің бірнеше түрі тоғысып, өзара жүк алмасатын пунктер:
A) Магистральдар.
B) Бірыңғай көлік жүйесі.
C) Порттар.
D) Көлік кешені.
E) Көлік тораптары.
12. Батыс Қазақстанның маманданған шаруашылығы:
A) Егін шаруашылығы.
B) Қара металлургия, құрылыс.
C) Мұнай және газ, балық.
D) Металл өңдеу, газ.
E) Аяқ киім, тамақ өнеркәсібі.
13. Олимпиада ойындарының отаны:
A) Италия.
B) Дания.
C) Испания.
D) Португалия.
E) Греция.
14. Оңтүстік Америкадағы ірі мемлекет:
A) Боливия.
B) Аргентина.
C) Бразилия.
D) Чили.
E) Венесуэла.
15. Қазақстан территориясындағы Ертіс өзенінің ұзындығы.
A) 1600 км.
B) 1750 км.
C) 1800 км.
D) 1700 км.
E) 1650 км.
16. Қазақстанның Қызыл кітабынa енген шөптесін өсімдік.
A) Ақ жусан.
B) Селеу.
C) Қоңырбас шырыш.
D) Дермене жусаны.
E) Долана.
17. 1977 жылы құрылған Ұлттық табиғи парктің аты:
A) Баянауыл.
B) Марқакөл.
C) Қарқаралы.
D) Іле Алатауы.
E) Алтын Емел.
18. Қала халқының көбеюіне әсер ететін фактор:
A) Көлік.
B) Өнеркәсіптің дамуы.
C) Мәдениет.
D) Ауыл шаруашылығы.
E) Байланыс.
19. Мырғалымсай, Ащысай, Байжансай полиметалл кендеріне негізделіп салынған зауыты-
A) Шымкентте.
B) Көксуда.
C) Текеліде.
D) Жәйремде.
E) Қаратауда.
20. Қант қызылшасы шаруашылығына маманданған облыстар:
A) Ақтөбе, Астана.
B) Қарағанды, Атырау.
C) Оңтүстік Қазақстан.
D) Жамбыл, Алматы.
E) Шығыс Қазақстан, Орал.
21. Еуропаның микромемлекеттері.
A) Лихтенштейн және Швейцария.
B) Андорра және Сан-Марино.
C) Лихтенштейн, Финляндия.
D) Ұлыбритания, Франция.
E) Ватикан және Норвегия.
22. Ең көп таралған дүниежүзілік дін.
A) Христиан.
B) Индуизм.
C) Буддизм.
D) Даосизм.
E) Мұсылман.
23. Машина индустриясы пайда болған ғасыр:
A) XX ғ.
B) XIX ғ.
C) XVIII ғ. басында.
D) XVIII ғ.- XIX ғ. аяғында.
E) XVII – XVIII ғғ.
24. Село халқының тығыздығы ең көп аймақ:
A) Шығыс және Оңтүстік Азия.
B) Латын Америкасы.
C) Шығыс Еуропа.
D) Австралия.
E) Батыс Еуропа.
25. Альпі тауларындағы шыршалы ормандардың биіктік белдеуі ... басталады.
A) 2000 м
B) 2300 м
C) 700 м
D) 1500 м
E) 500 м
26. Қазақстанның қай табиғат зонасында тәуліктік жоғарғы амплитуда байқалады:
A) Табиғат зонасында тәуліктік амплитуда.
B) Шөл.
C) Дала.
D) Шөлейт.
E) Орманды Дала.
27. Дала зонасы топырағында өсетiн өсiмдiктер:
A) Қайың, тошала, жантақ, изен.
B) Изен, ебелек, көкбек, жатаған.
C) Боз, бетеге, бидайық, арпабас.
D) Жантақ сексеуiл, қонырбас, көкнәр.
E) Қайың, ақтерек, сәбiзшөп, тошала.
28. Маргарин, ашытқы, шай фабрикалары орналасқан қала:
A) Астана.
B) Жамбыл.
C) Шымкент.
D) Алматы.
E) Атырау.
29. Қазақстанның тәуелсіздігін бірінші болып қолдаған мемлекет:
A) Германия.
B) Үндістан.
C) АҚШ.
D) Корея.
E) Түркия.
30. АҚШ-тың экономикалық астанасы :
A) Вашингтон.
B) Чикаго.
C) Сан-Франциско.
D) Детройт.
E) Нью-Йорк.
100-вариант
ГЕОГРАФИЯ
1. Глобусты алғаш жасаған ғалым: A) М.Бехайм
B) Ш.Уалиханов
C) Р.Пири
D) Ф.Магеллан
E) Х.Колумб
2. Жер бетіне шығып төгілген магма :
A) ядро
B) гейзер
C) лава
D) кратер
E) жанартау
3. Микроорганизмдердіњ органикалық қалдықтарды ыдырату µнімі
A) батпақ
B) тау жыныстары
C) қайрањ
D) шµгінді
E) қарашірік
4. Ағыстардың пайда болу себебі :
A) антициклондардан
B) айсберг әсерінен
C) жер бедерінен
D) жердегі тұрақты желдерден
E) циклондардан
5. Қазақстанмен неше ел шектеседі:
A) 4
B) 5
C) 1
D) 2
E) 3
6. Демографиялық саясат – бұл:
A) Халықтың санының өсуін реттеу.
B) Білім беруді жақсарту.
C) Қоршаған ортаны жақсарту.
D) Медицинаны жақсарту.
E) Халықтың орналасу тығыздығы.
7. Австралияның солтүстігіне қарай орналасқан арал:
A) Жаңа Зеландия.
B) Жаңа Каледония.
C) Фиджи аралдары.
D) Тасмания.
E) Жаңа Гвинея.
8. Бекіре балығы уылдырығын шашатын өзен.
A) Жайық.
B) Ембі.
C) Есіл.
D) Ертіс.
E) Тобыл.
9. Қазақстандағы ең жылы ай.
A) Тамыз.
B) Қыркүйек.
C) Мамыр.
D) Маусым.
E) Шілде.
10. Ақсу-Жабағылы қорығы орналасқан облыс.
A) Жамбыл.
B) Қызылорда.
C) Қарағанды.
D) Алматы.
E) Оңтүстік Қазақстан.
11. Ашық әдіспен алынатын көмір кешені:
A) Обаған.
B) Ленгір.
C) Қарағанды.
D) Екібастұз.
E) Майкүбі.
12. Қара металлургияның негізгі шикізаты -
A) Темір кені.
B) Болат.
C) Шойын.
D) Қорғасын.
E) Қорытпалар.
13. Оңтүстік-Батыс Азия халқының көпшілігі ұстайтын дін:
A) Синтаизм.
B) Христиан.
C) Индуизм.
D) Ислам.
E) Христиан.
14. ... республикасының 80 % аумағын Қарақұм шөлі алып жатыр.
A) Ресей
B) Қазақстан
C) Өзбекстан
D) Қырғызстан
E) Түрікменстан
15. Арал теңізі-көлінің пайда болуы:
A) Вулкандық.
B) Мұздық.
C) Тектоникалық.
D) Бөгендік.
E) Көл-қарасу.
16. Қазақстанның шөл зонасының топырағы:
A) Сұр, қоңыр топырақ.
B) Таулы топырақ.
C) Ашық, қызғылт топырақ.
D) Күлгiн топырақ.
E) Қара, қызғылт.
17. Бетпақдала ... оңтүстігінде орналасқан.
A) Балқаштың.
B) Сарыарқаның.
C) Торғай үстіртінің.
D) Мұғалжардың.
E) Тұран ойпатының.
18. Халықаралық стандарт деңгейіне сай пресс-автомат зауыты-
A) Өскеменде.
B) Талдықорғанда.
C) Таразда.
D) Шымкентте.
E) Алматыда.
19. Тіс шаятын паста өндіретін зауыт:
A) Зырянда.
B) Ақтауда.
C) Ақтөбеде.
D) Жезқазғанда.
E) Оралда.
20. Суармалы егіншілікті дамытудың маңызды факторы:
A) Шөл және шөлейт зонасында орналасқан.
B) Жеткілікті жұмысшы күші.
C) Су қорының молдығы, оның біркелкі орналасуы.
D) Жылудың жеткілікті мөлшері.
E) Қарақоңыр және қара топырақ алқабы.
21. Конституциялық монархиялар.
A) Румыния, Финляндия.
B) Марокко, Мавритания.
C) Франция, Ирландия.
D) Малайзия, Сауд Аравиясы.
E) Испания, Непал.
22. Қала халқының үлес салмағының өсуі.
A) Жалған урбандалу.
B) Табиғи өсу.
C) Урбандалу.
D) Миграция.
E) Субурбандалу.
23. АҚШ-тың «мемлекет ішіндегі мемлекет» атына ие болған штаты:
A) Флорида.
B) Канзас.
C) Мичиган.
D) Калифорния.
E) Орегон.
24. Ла-Манш бұғазы … елдерін бөліп жатыр.
A) Ұлыбритания мен Франция
B) Швеция мен Норвегия
C) Греция мен Албания
D) Германия мен Дания
E) Португалия мен Испания
25. Атлас тауларының солтүстік бөлігінің төменгі белдеуін ... табиғат зонасы алып жатыр.
A) альпілік шалғындар
B) субтропиктегі мәңгі жасыл жерорта теңіздік табиғи өсімдіктер
C) тропикалық шөлейт
D) антропегендік
E) биік таулы
26. Географиялық қабық компоненттерінің біртұтас болып келу себебі ... байланысты.
A) температура режимі мен жауын-шашын мөлшеріне.
B) өсімдіктерден оттегінің бөлінуіне.
C) зат және энергия айналымына.
D) күнмен түннің ауысуына.
E) жердің орбиталық қозғалысына.
27. Ірі хромит пен никель кен орындары шоғырланған аймақ-
A) Қаратау.
B) Көкшетау.
C) Мұғалжар тауы.
D) Ұлытау.
E) Алтай тауы.
28. Қазақстандағы богарлық (тәлімі) әдіспен егілетін егіс түрі:
A) Кендір.
B) Күздік бидай.
C) Күріш.
D) Мақта.
E) Темекі.
29. Торғай алабының темір рудасын игеру мақсатында салынған жол:
A) Жезқазған-Жарық.
B) Қостанай-Тобыл-Лисаковск.
C) Атырау-Октябрь-Орск.
D) Балқаш-Саяқ.
E) Есіл-Арқалық.
30. Латын Америкасындағы ОПЕК-ке мүше ел:
A) Перу.
B) Бразилия.
C) Аргентина.
D) Венесуэла.
E) Колумбия.
ЖАУАПТАРЫ
вариант 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
-
C
B
A
D
B
B
C
B
A
D
C
E
E
B
C
E
D
C
A
A
E
E
C
E
D
D
A
B
A
D
-
E
D
C
C
D
C
E
A
B
A
C
E
B
B
E
A
B
D
D
C
B
C
A
A
A
D
D
E
E
B
-
B
A
C
A
A
B
E
A
D
C
E
E
B
C
D
B
D
D
A
C
B
C
D
D
A
E
C
E
E
B
-
E
A
D
C
A
E
D
A
A
D
B
E
C
E
D
B
C
B
D
D
C
C
B
E
E
A
C
B
A
B
-
E
B
A
C
C
B
A
D
C
D
E
E
C
E
A
B
B
D
B
E
D
D
C
A
D
A
E
C
A
B
-
D
A
D
A
E
B
A
B
E
C
E
A
C
D
C
C
B
C
E
B
A
B
B
D
E
D
E
D
C
A
-
C
E
B
E
E
D
A
D
A
D
D
B
A
D
B
B
E
C
C
E
A
A
B
A
E
D
C
C
C
B
-
A
D
D
B
C
C
D
C
E
C
B
C
A
E
D
B
A
E
E
E
E
D
A
A
C
D
B
B
A
B
-
B
B
C
B
A
C
E
B
E
A
B
D
D
C
D
A
C
D
D
A
B
A
A
C
D
E
E
E
E
C
-
E
B
D
A
A
C
C
A
E
B
A
B
D
C
E
B
B
E
E
D
C
B
D
D
A
A
C
E
D
C
-
A
C
D
A
C
B
C
C
B
E
D
E
E
A
A
E
B
B
B
A
E
C
B
D
D
D
D
E
C
A
-
B
D
D
D
A
B
C
B
A
D
E
C
E
A
C
B
C
A
A
C
E
E
E
E
C
A
B
B
D
D
-
C
B
A
E
B
D
D
A
B
A
D
C
B
E
C
B
A
E
C
D
C
C
E
E
A
D
A
B
E
D
-
E
B
D
E
C
A
B
C
E
C
D
A
A
C
C
D
E
B
E
E
A
A
B
C
B
B
D
D
A
D
-
E
D
A
C
E
E
A
E
B
D
A
A
C
B
B
C
B
C
D
D
C
A
B
C
A
E
D
B
E
D
-
A
E
B
D
A
C
E
C
B
C
B
C
D
C
D
D
C
E
D
B
E
A
D
A
A
A
B
B
E
E
-
D
B
A
E
E
D
C
A
D
A
C
E
A
B
B
A
D
C
C
C
C
B
A
D
B
B
D
E
E
E
-
D
C
B
B
A
C
B
E
A
E
C
A
D
D
C
C
B
E
A
D
B
E
D
C
E
D
A
A
B
E
-
C
E
D
C
C
C
E
A
C
B
B
A
D
E
B
B
C
A
E
D
D
E
E
D
D
B
B
A
A
A
-
C
D
C
A
E
B
E
B
B
A
A
A
D
A
D
C
C
B
D
B
C
E
B
E
D
A
C
D
E
E
-
C
A
B
A
A
D
A
D
B
C
C
E
B
D
D
C
A
C
E
D
A
E
E
B
B
D
E
B
E
C
-
C
A
D
E
D
E
A
B
D
C
A
B
A
A
D
E
C
E
C
B
D
E
C
D
E
B
A
B
B
C
-
B
A
C
E
E
D
B
E
B
B
C
D
A
C
A
D
D
E
D
C
E
B
A
A
D
B
E
A
C
C
-
D
A
A
B
E
D
C
D
B
E
E
D
D
B
A
C
C
C
C
B
B
E
B
C
A
D
A
E
A
E
-
D
D
C
C
B
D
C
D
D
A
B
E
D
E
A
E
B
A
C
B
A
B
E
A
E
A
C
E
C
B
-
C
C
A
E
B
B
E
C
B
E
A
D
A
D
E
C
B
C
B
A
C
D
E
D
A
D
A
E
B
D
-
E
E
D
A
E
B
B
E
E
C
D
D
E
B
D
A
D
B
C
A
C
C
C
D
A
A
A
C
B
B
-
D
B
C
E
A
A
E
C
B
A
A
E
E
A
D
C
D
C
B
C
B
D
C
D
E
A
B
B
E
D
-
E
D
A
C
A
D
A
B
E
B
C
A
C
B
E
D
D
E
B
B
D
E
C
B
A
C
E
D
C
A
-
B
C
C
B
C
C
E
B
A
A
B
B
D
A
D
E
E
E
D
D
A
C
E
D
A
E
C
D
A
B
-
E
C
C
C
E
C
A
A
D
B
A
B
B
A
A
E
E
A
B
D
B
C
E
E
C
D
B
D
D
D
-
A
A
A
D
B
C
B
E
B
E
C
D
E
D
B
C
E
D
A
D
A
C
E
C
C
D
A
B
E
B
-
B
A
A
B
E
D
A
E
D
C
B
C
C
C
A
E
C
D
A
B
B
E
E
A
E
D
B
D
D
C
-
A
E
D
D
B
E
A
E
B
C
B
E
C
D
B
D
D
C
A
C
B
A
C
C
D
E
B
A
E
A
-
B
C
E
D
E
B
B
B
B
C
A
D
E
A
E
A
A
C
D
C
E
C
A
D
C
B
D
E
A
D
-
A
D
E
E
A
B
D
B
C
E
C
D
E
A
C
C
A
A
A
B
B
E
D
C
B
C
D
B
E
D
-
C
D
A
D
B
C
B
B
A
E
A
E
A
A
C
A
B
C
E
E
B
D
D
C
D
B
E
E
C
D
-
B
A
E
B
A
B
C
D
D
E
D
D
E
E
D
C
D
E
C
A
C
B
A
B
A
B
E
C
C
A
-
D
E
D
C
E
B
A
E
D
B
E
C
C
A
C
B
D
A
A
E
A
B
B
D
E
C
C
B
D
A
-
E
B
E
A
C
B
E
E
A
B
D
D
E
C
D
D
A
D
B
E
A
C
D
A
A
C
C
B
B
C
-
C
B
B
A
D
A
B
D
D
D
C
C
E
C
B
C
B
D
A
E
E
E
E
B
D
A
E
A
C
A
-
B
B
E
E
E
A
C
A
C
D
A
D
D
E
C
D
A
C
E
C
A
B
E
A
B
D
C
B
D
B
-
B
D
D
B
D
E
C
A
A
D
E
A
A
A
B
C
E
C
E
E
B
B
A
D
B
C
C
C
E
D
-
A
A
D
D
D
E
E
C
C
E
B
D
E
C
B
A
B
A
B
D
B
C
C
B
D
E
A
A
E
C
-
A
E
C
B
D
C
B
D
D
A
C
D
C
B
E
D
A
E
C
B
B
C
E
A
D
A
E
A
B
E
-
E
E
A
C
D
E
B
D
A
A
D
E
C
C
C
B
A
B
D
B
A
B
C
B
E
D
D
C
E
A
-
B
D
B
B
D
E
C
E
D
C
E
E
E
D
A
A
B
B
C
C
C
C
A
B
A
E
A
A
D
D
-
D
A
D
C
B
E
A
D
A
D
E
E
C
A
C
E
E
B
B
B
C
D
D
A
B
C
B
A
E
C
-
E
D
E
A
C
A
B
C
B
E
C
D
A
B
A
B
D
E
C
D
C
D
B
E
E
A
C
A
B
D
-
C
C
B
C
A
A
A
B
C
B
E
E
C
B
D
A
D
D
C
E
E
A
E
B
B
A
D
E
D
D
-
E
B
A
E
E
A
D
B
C
D
D
A
C
D
B
E
B
B
C
A
B
D
C
E
A
E
C
A
C
D
-
C
E
A
B
C
D
B
B
E
A
C
D
E
C
A
E
A
B
D
C
A
B
C
D
D
E
B
D
E
A
-
A
D
C
A
E
D
A
D
C
D
D
B
C
E
A
D
C
C
B
E
E
A
B
B
A
B
E
B
C
E
-
B
E
C
E
C
B
B
C
E
C
D
A
B
A
E
C
D
D
A
E
A
B
A
D
B
A
C
D
D
E
-
A
E
B
B
D
E
E
B
E
D
C
B
D
A
D
B
E
A
E
D
C
C
C
C
D
A
A
C
A
B
-
E
A
C
A
E
D
B
B
C
B
D
E
C
E
A
A
A
D
D
C
E
E
A
D
B
B
C
C
D
B
-
D
A
E
E
D
C
C
C
D
C
B
B
D
C
A
C
E
B
B
E
D
A
B
E
B
A
D
A
A
E
-
C
C
E
A
B
B
A
A
D
C
C
B
E
A
C
A
E
B
B
B
E
D
D
E
E
D
D
D
A
C
-
A
E
C
C
B
D
B
E
C
B
A
C
E
B
E
D
C
E
A
D
A
B
D
E
D
A
B
A
C
D
-
B
E
C
C
B
B
B
E
E
E
B
A
D
D
D
A
D
B
D
C
C
A
E
A
A
C
A
E
D
C
-
D
E
B
B
B
B
B
E
D
D
E
C
C
C
A
E
A
C
A
D
A
E
C
D
E
C
A
A
B
D
-
A
E
D
A
C
D
C
E
E
B
E
B
A
E
D
B
C
A
D
E
C
B
D
C
B
A
C
D
A
B
-
D
A
C
E
A
B
A
E
D
C
E
D
E
D
C
B
E
B
B
E
B
C
A
D
B
A
D
C
A
C
-
E
C
D
C
E
D
A
B
E
B
C
B
A
A
D
B
D
B
A
D
B
E
C
D
C
A
C
A
E
E
-
C
D
A
A
D
C
B
C
A
B
B
C
A
D
E
E
D
A
D
E
C
B
D
E
E
A
C
E
B
B
-
C
E
E
A
A
E
D
C
E
A
B
C
D
C
C
B
C
D
B
A
A
E
A
B
B
D
D
B
D
E
-
D
D
C
C
D
A
E
A
B
A
E
B
E
E
A
C
E
C
A
C
C
B
B
A
B
D
D
E
D
B
-
D
E
B
A
D
D
C
B
E
D
C
A
C
B
E
B
E
E
A
A
B
A
E
D
C
B
C
D
A
C
-
C
A
B
D
E
A
B
A
A
C
A
C
E
B
C
D
E
A
D
D
B
C
E
E
C
E
B
D
D
B
-
D
B
A
A
C
A
A
D
D
A
A
E
E
D
C
B
C
B
E
C
C
B
D
B
E
C
D
E
B
E
-
C
D
E
A
A
C
B
D
E
D
C
A
B
B
A
C
A
C
D
A
E
E
B
B
E
D
C
D
B
E
-
A
B
D
A
B
E
D
C
C
D
E
A
B
A
E
B
C
A
D
A
C
E
B
C
E
B
C
D
E
D
-
B
C
B
D
C
E
E
A
A
E
A
C
E
E
C
B
A
C
C
D
D
D
B
B
B
A
D
E
D
A
-
B
B
E
A
E
C
C
B
D
B
C
B
D
E
E
A
D
E
A
E
C
B
D
A
A
D
D
A
C
C
-
A
E
E
E
C
C
E
A
B
A
A
C
D
A
D
B
C
C
A
B
D
B
C
D
E
B
B
D
D
E
-
C
E
A
D
B
E
C
D
A
E
C
E
B
D
E
A
C
A
D
B
D
D
E
B
A
A
C
C
B
B
-
C
A
E
A
E
C
C
C
C
D
D
D
A
B
A
B
A
E
B
B
E
D
D
B
A
E
E
B
C
D
-
E
E
A
A
A
C
C
C
C
D
B
E
D
B
A
B
D
D
E
D
B
D
B
B
E
E
C
C
A
A
-
D
E
C
E
A
D
C
C
E
C
E
A
B
D
B
E
C
D
D
A
B
A
B
B
A
C
E
A
D
B
-
D
A
B
A
B
C
A
D
A
A
B
E
D
C
C
C
E
D
E
C
C
B
E
B
E
D
E
D
A
B
-
E
C
C
B
E
D
E
D
A
E
D
C
E
B
D
B
B
A
C
A
B
A
D
E
B
A
C
C
D
A
-
E
B
E
D
B
A
C
D
E
E
D
C
C
D
C
D
B
C
A
B
B
A
B
A
A
A
D
E
C
E
-
D
E
A
C
E
E
D
A
E
B
D
B
C
C
A
D
A
E
A
B
B
B
C
C
E
B
D
D
A
C
-
A
E
E
E
C
E
C
E
A
C
E
B
C
D
B
A
D
D
B
D
C
B
A
D
D
B
B
A
C
A
-
C
C
C
D
C
E
B
D
D
B
B
E
E
E
A
A
A
B
E
B
A
D
C
A
B
A
D
C
E
D
-
A
C
B
D
D
A
E
D
E
B
C
B
E
B
D
C
E
C
B
E
D
A
C
D
A
C
E
A
B
A
-
D
D
A
E
B
A
E
A
B
E
C
E
E
D
C
D
B
D
C
D
A
C
A
B
E
C
A
C
B
B
-
C
C
E
C
A
B
C
D
E
E
B
B
E
B
A
E
A
D
A
D
B
A
D
C
E
B
D
A
D
C
-
E
D
E
C
E
D
A
B
B
C
D
D
E
D
A
A
B
C
B
A
C
B
A
E
C
E
C
B
A
D
-
E
D
B
C
E
D
E
E
B
E
B
C
A
B
C
A
B
D
D
C
A
C
D
E
A
B
A
A
D
C
-
C
D
E
A
B
E
C
A
B
E
D
A
E
D
B
B
D
B
C
C
A
C
D
E
A
A
D
E
C
B
-
A
E
E
C
C
A
B
D
C
E
C
D
A
A
D
D
E
C
E
B
D
B
B
D
E
B
A
A
B
C
-
D
D
B
D
D
B
A
C
A
C
E
A
E
E
C
E
E
A
B
C
A
D
C
E
A
B
C
B
D
B
-
B
B
D
C
D
B
E
E
D
A
E
A
D
E
A
A
C
B
C
B
E
B
D
A
A
E
C
C
C
D
-
B
E
D
B
C
C
D
E
A
D
A
B
E
C
B
A
E
C
A
E
E
B
D
D
B
A
C
D
A
C
-
E
A
D
D
A
D
B
A
C
C
B
E
B
D
A
C
C
D
A
C
E
D
E
C
B
B
E
A
E
B
-
D
A
C
A
B
C
E
D
D
B
A
D
A
C
B
D
E
E
E
B
D
A
E
B
C
C
B
E
A
C
-
B
B
C
B
E
A
E
B
C
D
E
C
D
A
D
C
D
A
E
A
A
A
D
E
D
C
B
B
C
E
-
E
A
C
C
C
A
B
B
B
E
E
C
E
C
D
D
A
B
A
D
B
A
D
A
D
B
C
D
E
E
-
A
C
E
D
B
A
E
A
E
E
D
A
D
E
C
A
B
D
B
C
E
C
D
A
B
C
C
B
B
D