География сабағында ойын элементтерін пайдалана отырып, оқушылардың белсенділігін артыр.
Сабақты үнемі қалыптасқан бір формада өткізу, әсіресе жоғары кластарда оқушы әрекетіне қозғау сала бермейтіні баршамызға аян. Сондықтан оқушылардың белсенділігін арттыру, олардың іс - әрекетін басқару арқылы іздестіру, зерттеу ой таласын туғызумен қатар сабақты өмірмен ұштастыру, оқу материалының мазмұнын қоршаған ортаның өзгерісімен, қозғалысымен, шындығымен үнемі байланыстыру – оқыту үрдісінің ең маңызды мақсаты.
Осы мақсатты жүзеге асыру үшін география пәнгі бойынша оқушылардың шығармашылығын арттырып, зерделі, дарынды оқушыларды дамыта оқыту үшін жоғарыда айтылған оқытудың дәстүрлі және жаңа технология түрлерін қолданып, сабақты барынша түрлендіріп өткізуге болады.
Әрине, бұл жерде мұғалім мен оқушының мүмкіндіктері толық ескерілуі қажет.
Сабақ барысында оқушылардың өздігінен ізденуін қадағалап, білім дағдысын толықтыруға ерекше назар аудару қажет.
- ойын сабағы
- тірек белгілер түрлерін қолданатын болсам 6 – 7 сыныптарда көбінесе оқушылардың ізденісін ескеруді мақсат етемін.
Ол үшін
- тірек сызбанұсқалар құру
- дидактикалық диктант өткізу
- графиктер мен диаграммалар құрып, салыстыру
Ойын дегеніміз – ұшқын, білуге құмарлық пен еліктеудің маздап жанар оты деген
Ойын түрлері
Қимыл ойындар Үстел үстінде Танымдық
ойнайтын ойындар ойындар
Ойын көп білуге, білімділікке баулиды және білгенін тұжырымдап, нақты айтуға тәрбиелейді. Танымдық ойын түрінде ұйымдастырылыған сабақтың бір түріне тоқталатын болсам 6 сыныпта «Атмосфера» тарауын қорытындылау сабағы.
Ойын шарты оқушыларды 2 топқа бөлу керек.
1 топ «Найзағай», 2 топ «Муссон» әр топ бағдарламасы болады
1. Сөзөрім шешу.
2. Табиғат құбылыстары туралы жұмбақтарды шешу.
3. Қазақтың ауа – райы туралы халық болжамынан мысал келтіру.
4. Шартты белгілер бойынша жауап беру.
5. Жұмбақтар шешу.
6. Сөз ұйқасын тауып, анықтамасын айту
7. Тест сұрақтарына жауап
8. Кестемен жұмыс.
Географиялық объектілерді картадан көрсету. Сабақ соңында білім сайысына түскен әр топтың ойын барысындағы бағдарлама бойынша берілген сұрақтарын алған ұпайларын, жеңімпаз топ анықталады.
- Этнопедагогика материалын әрбір тақырып мазмұнына сай енгізе отырып, оқыту үрдісін жандандыру мен танымдық ойындар түрінде пайдалану. Оқушылардың география пәніне қызығушылығын арттыруға әсер етеді.
Оқушылардың алған теориялық білімін карталар бойынша қорытындылау сияқты жұмыстар өткізіледі.
Жаңа сабақ кезінде кездескен кейбір жаңа терминдерге тоқталып, түсініктемелерін айтумен қатар үнемі оларды түсіндірме сөздік дәптеріне жаздырамын.
Осылайша жаңа сабақты меңгеру үрдісіне оқушылардың өздерін белсенді қатыстыруды мақсат етіп отыру қажет.
Дамыта оқыту технологиясында өзіндік мүмкіндіктері бар сабақ түрлеріне жеке – жеке қысқаша тоқталуды жөн көрдік.
І. Ойын сабағы оқушыларды теориялық білімін іс – жүзінде қолдануға бағдарлайды.
Ойын арқылы оқыту технологиясын пайдалана отырып, сабақты өткізу туралы былай өткізуге болады.
«Оңтүстік Батыс Азия елдері» тақырыбындағы сабақтың мақсаты Оңтүстік Батыс Азия елдері құрамына кіретін мемлекеттер, жер бедеренің ерекшеліктері, әлемдік өркениеттің дамуындағы орны туралы оқушылардың білімін қалыптасытру. Оқушылардың есте сақтау танымдық қабілеттері мен тіл байлықтарын дамыту, картамен сөйлей білуге баулу, ұйымшылдыққа, достық қарым – қатынасқа, адамгершілікке тәрбиелеу болды. Сабақтың көрнекілігі ретінде Еуразияның физикалық картасы, әр түрлі плакаттар, глобус қолданылды.
Оқушыларға Еуразия материгі нешеге бөлінеді? Еуропа қанша аймаққа бөлінеді?
Азия мен Еуропа бір – бірінен қандай шекара арқылы бөлініп жатыр? Деген сияқты сұрақтар қойылып, өткен сабақ қысқаша қайталаналады?
Төмендегі жоспар бойынша жаңа сабақ түсіндіріледі?
Оңтүстік Батыс Азия елдері құрамына кіретін елдер?
Жер бедерінің ерекшеліктері
Әлемдік өркениеттің дамуындағы орны.
Оңтүстік Батыс Азия – Еуропа, Азия, Африка дүние бөліктерінің тоғысқан жерінде орналасқан. Табиғаты мен жер бедеріне қарай Азия ірі мынадай аймақтарға бөлінеді: Оңтүстік Батыс Азия, Оңтүстік Азия, Орталық және Шығыс Азия, Солтүсчтік Азия, Оңтүстік Шығыс Азия.
Оңтүстік Батыс Азия елдеріне – Түркия, Иран, Ирак, Ауғаныстан, Сирия, Израйл, Ливан, Палестина, Сауд Арабия, Оман, Катар мемлекеттері кіреді.
Оқушыларды Еуропа мен Азия деп екі командаға бөлу. Үйге тапсырма мен жаңа сабақ материалдарын пайдалану арқылы ойын түрлері ұйымдастырылады.
Сабақ төмендегі жоспар бойынша жалғастырылады.
Кім жылдам?
Шығармашылық жұмыс
Жеті жұмбақ
«Үндемес» ойыны
Картографиялық домино
Сөзжұмбақ
Көрсетілген он елдің астаналарын табу
Ресей – Мәскеу
Иран – Тегеран
Туркия – Анкара
Украина – Киев
Ирак – Бағдат
Польша – Варшава
Қазақстан – Астана
Болгария – София
Бір елге сипаттама: географиялық орналасуы; табиғат ресурстары, ауыл шаруашылығы, астанасы.
Туркияға сипаттама береді
Жеті жұмбақ
(50) География. Кабулдың географиялық координатын анықта.
(50) Химия. Ас тұзы, мұнай, газ, темір, калий тұзы, тас көмір, Шығыс Еуропаның қай елдерінде өндіріледі?
(50) Музыка. Қазақстан әнұранының бір шумағын айт.
(40) Биология. Арктикалық белдеудің өсімдіктерін ата.
(40) Қазақ тілі. Мына сөйлемнен сан есімді тап және мағынасына қарай қандай түрге жататынын айт.
(40) География. Балқан түбегінде қандай елдер орналасқан.
(30) Тарих. Мемлекеттік құрылымы мен ұстанған саясатына қарай Еуразия елдері нешеге бөлінеді?
«Үндемес» ойыны. Екі командадан ойыншылар шығып, басқалары көрсеткен объектілерді тауып, атауларды тақтаға жазады.
«Картограммалық домино» арқылы алдын ала дайындалған қиындылар арқылы екі топ оқушылары жарысып, Азия мен Еуропа елдерін құрастырады.
Сабақ «Азия елдері» сөзжұмбағы арқылы қорытылады.
Күнделікті сабақ барысында оқушылардың өзіндік жұсмыстарын тиімді орналастырумен қатар дәстүрлі емес сабақ түрлерін және әр түрлі оқыту әдістерін қолдану олардың теориялық білімді қолдану біліктілігін арттырып қана қоймай шығармашылық қабілеттерін қалыптастыруда танымдық көзқарастарын дамытуда роль атқарады. Сонымен қатар оқушыларды география пәніне қызығушылығын арттырады.
