Астана қаласы
№73 мектеп -лицей
«География, биология және химия» пәндері апталығы
Апталықтың ашылуы
Тақырыбы:
«Жер Ана- ортақ үйіміз, табиғат- тылсым жұмбағы.
Табиғатыңды тарту ет, аман бол Жердің құндағы! »
Өткізген: география пәнінің мұғалімі
К.И Альбаттинова
2015-2016 оқу жылы
Тақырыбы: «Жер Ана- ортақ үйіміз, табиғат- тылсым жұмбағы.
Табиғатыңды тарту ет, аман бол Жердің құндағы! »
Жаратылыстану ғылымдарына арналған 18-23 сәуір аралығында өткізілетін мектепішілік апталықтың ашылуы
Мақсаты:
1. Химия, биология және география пәндеріне қызығушылықтарын арттыру. Оқыту кезінде алған білімдерін қорыту және тереңірек дамыту.
2. Оқушылардың бойында салауатты өмір сүру жайлы түсініктерін қалыптастыру, өз денсаулығы үшін өздері жауапты екенін айту.
3. Оқушыларды экологиялық мәдениетке және табиғатты қорғауға, аялауға тәрбиелеу.
Көрнекіліктер: Жүрекшелер, презентация-слайд, музыка , гүлдер, шарлар
Барысы:
1. Апталық жоспарымен таныстыру
2. Пәндер туралы оқушылардың таныстыруы
«Сарыарқа» күйі орындалады
Жүргізушілер ортаға шығады:
1-жүргізуші:
- Құрметті оқушылар мен ұстаздар! Сәуір айының 18 мен 23 күндері аралығында «География, биология және химия» пәндерінің «Жер Ана- ортақ үйіміз, табиғат- тылсым жұмбағы. Табиғатыңды тарту ет, аман бол Жердің құндағы!» атты мектепішілік апталықтың ашылуы салтанаттына қош келдіңіздер!
2-жүргізуші:
Уа, халайық, халайық!
Бәріңе жар салайық!
Бүгінгі апталық төрінде,
Жұмбақ шешіп аңдысып…
Шабыттанып шалқысып,
Көңілді апталық жасайық,
Жұмбақ шерді шашайық.
Ат салысып аянбай,
Бар өнерге басайық -дей отырып, бізді қоршаған табиғаттың қыр - сырын меңгертетін жаратылыстану ғылымдарының ханшайымдарына сөз кезегін берсек. (Ортаға пән болып киінген үш: биология, химия, география шығады)
Биология пәнінің ханшайымы:
Табиғатың құпиясы тұңғиық,
Көз жетпейтін мұнарасы тым биік,
Білген сайын сырын оның жүреміз
Жүректерге өшпес жалын нұр құйып
Табиғаттың қадірлеп қасиетін
Әділдікке әрқашан бас иетін
Атаңнан мал қалғанша тал қалсын деп
Халқың айтқан орында өсиетін
Географияпәнінің ханшайымы:
География әлемі – қызық әрі тартымды,
Өз сырымен география қызықтырар әркімді.
Оқысаңдар ғылымға сендер көз ашып,
Танисыңдар табиғаттың ғажабын.
Химия пәнінің ханшайымы:
Химияны оқу парыз әркімге,
Оқиды оны барлық елде, әр тілде
Химияның оқыңдар әр бөлімін,
Кездесер ол алдарыңнан әр күнде.
Химияны оқиық біз көңілмен,
Кездесер ол күнделікті өмірден.
Ақылымыз – химияны біліңдер!
Тап болар ол әр жерден, әр өңірден.
Оқушылар ортаға шығады ( экраннан Күн шуағы, Көк Аспан, Құстар, Ағып жатқан су, Ағаштар жайқалып, Шыңында қары бар таулар, жайқалған дала суреттері баяу көрсетіліп тұрады) баяу музыка ойнайды.
1-оқушы: Армысың, алтын күн! (күнге қарап бас иеді )
2-оқушы: Көгілдір көк аспан! (аспанға қолдарын жаяды)
3-оқушы: Бармысың құстарым! (құстарға қол бұлғайды)
4-оқушы: Қанатты достарым! (құсша қанат қағады)
5-оқушы: Суларым таза ма? (оң қолын оң жаққа созады)
6-оқушы: Талдарым аман ба? (сол қолын сол жаққа созады)
7-оқушы: Бас ием тауларға (бастарын иеді)
8- оқушы: Жамылған қарларға (қолдарын жоғары созады)
9-оқушы: Жайқалған даланы (қолдарын жан-жанқа созады)
10- оқушы: Табиғат ананы (алақандарын жоғары қаратып қолдарын алдына созады)
11-оқушы: Көруге сағынып (қолдарын жүрек тұсына қояды)
12-оқушы:Келген біз балаңыз. (бастарын иеді)
Ортаға бишілер шығады: «Гүлдер» биін орындайды
1-жүргізуші: Бұл басы ғана, достар! Көретін қызықтар әлі алда! Апталықта бәрі бар - жарыстар, сайыстар және жобалар... Тамашалап, белсенді ат салысып, білімді жастар екенімізді көрсетейік! Ендеше сіздерді апталықтың жоспарымен таныстыруға рұқсат етіңіздер.
2-жүргізуші:
Апталықты бастаймыз.
Білім құмар достарым қызыққа толы сұрақты
Алдарыңа тастаймыз.
Сұрақ сырын тереңірек ұғайық,
химия, биология, география құрметтеуге лайық! деп біраз жаратылыстану пәндерінен білімімізді сынап көрейік достар!
1-жүргізуші: - Ақын Шәміл Мұхамеджанов жас кезінде химияны оқуға мән бермей кейін өкінгенін былай жырлайды:
«Химия қиын, ашиды миың»
Деуші едік оқып жүргенде.
Жар берей мойын құрыстап,
Мұндайын оның білгенде
Оқитын едік дурыстап,-дей келе
Мен білсем, іні-бауырым,
Химия сенің қолайың,
Жақсылап оқып журіңдер
Келтіріп бірде орайын - деген екен.
-Ендеше, химиядан білімізді тексеріп көрейік.
2-жүргізуші: Көрермендермен жұмыс
2)”Газ” сөзінің грек тілінен аудармасы?
Хаос
3)Экологиялық таза отын ретінде пайдаланатын, ең жеңіл газ?
Сутегі
4)Ащы миндальдің иісі шығатын улы газ?
Циан сутегі
5) Өлген балықтаң өткір иісімен, улы, түссіз газ
Метан газы
1-жүргізуші: Биологиядан білімізді сынайық!
1) Өсімдіктің «жасыл асханасы» деп қай мүшесін айтамыз?
Жапырағы
2) Солтүстік Американың күн гүлі қалай аталады?
Күнбағыс
3) Күн баласы деп қай өсімдікті айтады?
Мақта
4) Ең жылдам тез өсетін өсімдік
Бамбук
5) «Өсімдік пионері» деп қай өсімдікті айтады?
Қына
2- жүргізуші: Географиядан білімізді сынайық
1.Түрлі-түсті атауды білдіретін 4 теңізді ата? Қара, Ақ, Сары, Қызыл.
2. Қаңтар өзені деп Оңтүстік Америкадағы қай өзенді айтады? Рио - Жанейро
3. Еуропа астаналарының ішіндегі ең көне қаланың бірі оған 1000жыл болған. Қаланың аты орыс тілінен аударғанда «сауда айлағы» дегенді білдіреді. Копенгаген
4. Бұл көлде аңыз бойынша 1800 кг алтын жасырылған? Оңтүстік Америкадағы көл? Титикака
5.Оның атауы испан тілінен аударғанда «тасбақа» деген атауды білдіреді. Галапагос
1-жүргізуші: - Ал, балалар, сіздер мен біздер осы пәндердің ерекшеліктерін сипаттайтын жаратылыстың негізі пәндерін жұмбақтап көрейік.
Кәне жұмбақ шешіп көрейік
1-оқушы: Доп сынды келбеті,
Онда бар түп – түгел,
Әлемнің келбеті
Ол не? Ол Глобус
2- оқушы: Қаласы бар, елі жоқ,
Даласы бар шөбі жоқ.
мұхиты бар, суы жоқ,
орманы бар , нуы жоқ.
шыңдары да теп тегіс,
кең жазықтан әралуан
шығысы мен батысты
бар әлемді табасың,
Өзің таң болып қаласың.
Бұл? Карта
3-оқушы: Аяғы жоқ, қолы жоқ
Бірақ тыныш тұрмайды
Сақтамасақ қорын
Барша тірлік қурайды.
Бұл не? СУ
4-оқушы: Бар ма, жоқ па, оны білмейсің?
Ол жоқ жерде өмір сүріп жүрмейсің?
Ол не? Ауа
5 – оқушы: Бір зат дүниеде құшағы кең,
Ұшқан құс, жүгірген аң бәріңе тең.
Адамзат жан – жануар арасында,
Мәңгілік өсіп – өніп өмір сүрген.
Бұл не? Жер
6-оқушы: Болсын ол Табиғаттың сәні де
Жер бетінде тіршіліктің бар мәні де
Өсіреміз күтіп, баптап мәпелеп
Айтшы кәні, достарым
Ол не? Өсімдік
7- оқушы: Алғаш болды белгілі
Күнде қандай элемент
Одан кейін біз оны,
Жерден зерттеп тауып ек
Ол не? Ол - гелий
8- оқушы:
Адам мен жануардан бөлінеді,
Өсімдіктердің торына ілінеді.
Ол не? Ол - көмірқышқыл газы
9 - оқушы: Ауаны шарлап кезеді,
таза күйде пайдасың.
Белгілі болсаң айта ғой қосылысы өмір өзегі
Ол- Азот
2 -жүргізуші:
-Балалар,кәне айта қойыңдаршы!
-Жер шарында Қанша материк бар?
-Ендеше, ортаға сол алты материкті шақырып, олардың сырын тыңдап көрейік!
оқушы:Еуразия
Орасан зор материкпін,
Төрт мұхит, төрт қабырғам.
Алуан түрлі тірлігімен
Көп халық менен табылған
Исландия - аралым бар,
Фенноскандия – орманым.
Балқан таумен таралынған
Гималай, Альпі қорғаным.
Арабия – үлкен түбек,
Месопотамия – жазық ойпат.
Орта Азия шөлді өлкені
Жылқы, түйе жүрер жайлап.
Тынық мұхит жағасында
Вулканым бар отты алып.
Ұлы Қытай жазығында
Ырзығын терген көп халық.
Архипелаг Малайзия
Тұрады бес мың аралдан.
Күріш пенен шәй мен бұта
Бұл жерге тән таралған.
2-оқушы:Африка
Мен Африка! Қос мұхит арасында
Еуропадан 3 есе үлкен құрлықпын.
Түп атым «Еуразия» тайпасында,
Белімді экватор кескен құрлықпын.
Маймыл, піл, жираф, зебра мекен еткен,
Какаодан жетістікке жеткен құрлықпын.
3-оқушы: Солтүстік Америка
Өзім жайлы менде айтып берейін,
Құнды-құнды мәліметтер терейін
Ағаларым өзін айтып мақтанды
Байлығымды мен де мақтап көрейін
Қалың тонды қойбұқам бар,
Қылқанды шырша орманым бар.
Бұлғын, құндыз ондатра –
Ең бағалы аңдарым бар.
Ниагара алып құламадан
Энергия аламын.
Үлкен Антиль, Кіші Антиль
Бағамдай бар аралым.
Гольфстрим ұлы ағысым,
Кордильер таулы тізбегім
Иеллоустон – ұлттық паркке
Барудың жолын іздегін.
Гейзер суы көкке өрлеген,
Секвоялы жасыл орман.
Міне, осы барым менің
Маған мәңгі мақтан болған.
4-оқушы: Оңтүстік Америка
Шығысым менің кең жазық,
Анд тауы батыс жағында.
Амозонка ең сұлу өзен,
Биік таудан соғылған.
Өсімдігім мимоза,
Кебрачо, кактустар.
Мекен еткен жерімді,
Пума, ягуар жыртқыштар.
Жиырмадан астам елім бар,
Титикака көлім бар
5-оқушы:Антрактида
Шыныменде мінезім сәл қаттылау.
Жақтарым да бар ғой бірақ жақсылау.
Мысалы менде ғалымдардың ғылыми
Станциялары жұмыс жасайды бақылау.
Жануарларым тюлень, теңіз мысығы,
Пингвиндердің көрдіңіз талай қызығын.
6-оқушы: Аустралия
Айтар болсам өзімді,
Тыңдаңыздар сөзімді.
Ағалардан шалғайдамын,
Құрғақшылық бар аймағым.
Қос мұхитпен қоршаулымын,
Қалталы келеді жануарым.
Әлем бойынша қой өсіріп,
Ең бірінші орын алдым.
(Баяу музыка үні естіледі)
1-жүргізуші:
Тамаша ғой
Бүгін сен,
Табиғатқа жүгінсең.
Құлақ түріп,
Көз тігіп,
Төңірекке үңілсең.
Табиғат та бір кітап,
Оқи алсаң парақтап...
2-жүргізуші:
Табиғатым сырың терең сенің неткен,
Тау мен тастан сыңғырлаған сұлу өзен.
Күн көзінен күмістей шағылған нұр
Көз алдымда көк орай гүлді кезең.
Кең даламда шертілген сыбызғы үні.
Тебіренген бар тіршілік,аспан нұры.
Құстар да қылықтап жан тербеген
О,табиғат,не деген керемет ең
1-жүргізуші: Бозторғайың шырылдап боз кілемде,
Көз алдымда көк орай гүлді кезең.
Далам жайлы сыбызғы сыр шертіп үн,
Тау мен тастан сыңғырлап сұлу өзен.
Сенің әсем бейнеңнен әсер алам
Ағаштарың әдемі бұралған
Бар керемет қасиет сенен екен
Әрқашан да болам саған қорған!
(Музыка тоқтайды)
2-жүргізуші: «Адамзаттың жер бетінде сақталып қалуы адам жүрегін өзгертумен байланысты « - деген екен бір данышпан кісі. Ендеше барлығымыз Жер Анамызды, табиғатты қорғауға бір кісідей атсалысайық!
1-оқушы: Туған үйің – табиғатты таза ұста!
2-оқушы: Барымызды жоғалтпайық, жоғымызды түгендейік!
3-оқушы: Табиғат сенің қорғаның, қорғаныңды қорғай біл!
4-оқушы: Табиғатың – тау етерің тәңірің, Орындау шарт – тәңіріңнің әмірін!
5-оқушы: Әлемнің әсемдігін көкірегіңмен көр, жүрегіңмен сезін!
6-оқушы: Еліңнің егесі, киелі даланың иесі
Барлығы хормен: Өзіңсің!
Музыка ойнайды ( жүргізушілер сөйлейді)
1-жүргізуші: Күн сәулесі төгілгені әдемі,
алуан түрлі қызыл гүлдер әдемі.
сылдыр қаққан мөлдір су да әдемі,
Биік – биік шыңдарым да әдемі!
Сұңқар құстың самғағаны әдемі!
Даланы әнге бөлеп,
Құстардың сайрағаны Әдемі!
Мөлдіреген көздері,
Киігім қандай әдемі!
Аппақ қарға оранған,
Қысым қандай әдемі
2-жүргізуші: Масатыдай құлпырған
Көктем қандай әдемі!
Асыр салып ойнайтын,
Жазым қандай әдемі!
Сары түске боялған,
Күзім қандай әдемі!
Осылайша табиғатқа бір қарап
Табиғатпен сырласуда әдемі!
Жер – Ананы аяласаң жан – тәніңмен,
Боларсыңдар сендер де дүниедегі ең
Екеуі бірге: ӘДЕМІ!
Барлығы: Табиғаттан нәр алған ғой жанымыз,
Ұсынайық жүрек нұрын бәріміз.
Көрермендерге «Жүрекшелер» ( қағаз түрінде, шарлар) табиғат туралы ұсынады
«Ән» орындалып жатады
1-жүргізуші: Осымен, : «Жер Ана- ортақ үйіміз, табиғат- тылсым жұмбағы,Табиғатыңды тарту ет, аман бол Жердің құндағы! » атты апталығымыздың ашылу салтанатын жабық деп жариялаймыз!
Биология пәнінің ханшайымы:
Табиғатың құпиясы тұңғиық,
Көз жетпейтін мұнарасы тым биік,
Білген сайын сырын оның жүреміз
Жүректерге өшпес жалын нұр құйып
Табиғаттың қадірлеп қасиетін
Әділдікке әрқашан бас иетін
Атаңнан мал қалғанша тал қалсын деп
Халқың айтқан орында өсиетін
География пәнінің ханшайымы:
География әлемі – қызық әрі тартымды,
Өз сырымен география қызықтырар әркімді.
Оқысаңдар ғылымға сендер көз ашып,
Танисыңдар табиғаттың ғажабын.
Химия пәнінің ханшайымы:
Химияны оқу парыз әркімге,
Оқиды оны барлық елде, әр тілде
Химияның оқыңдар әр бөлімін,
Кездесер ол алдарыңнан әр күнде.
Химияны оқиық біз көңілмен,
Кездесер ол күнделікті өмірден.
Ақылымыз – химияны біліңдер!
Тап болар ол әр жерден, әр өңірд
1-оқушы: Армысың, алтын күн! (күнге қарап бас иеді )
2-оқушы: Көгілдір көк аспан! (аспанға қолдарын жаяды)
3-оқушы: Бармысың құстарым! (құстарға қол бұлғайды)
4-оқушы: Қанатты достарым! (құсша қанат қағады)
5-оқушы: Суларым таза ма? (оң қолын оң жаққа созады)
6-оқушы: Талдарым аман ба? (сол қолын сол жаққа созады)
7-оқушы: Бас ием тауларға (бастарын иеді)
8- оқушы: Жамылған қарларға (қолдарын жоғары созады)
9-оқушы: Жайқалған даланы (қолдарын жан-жанқа созады)
10- оқушы: Табиғат ананы (алақандарын жоғары қаратып қолдарын алдына созады)
11-оқушы: Көруге сағынып (қолдарын жүрек тұсына қояды)
12-оқушы:Келген біз балаңыз. (бастарын ие
1-оқушы: Доп сынды келбеті,
Онда бар түп – түгел,
Әлемнің келбеті
Ол не? Ол Глобус
2- оқушы: Қаласы бар, елі жоқ,
Даласы бар шөбі жоқ.
мұхиты бар, суы жоқ,
орманы бар , нуы жоқ.
шыңдары да теп тегіс,
кең жазықтан әралуан
шығысы мен батысты
бар әлемді табасың,
Өзің таң болып қаласың.
Бұл? Карта
3-оқушы: Аяғы жоқ, қолы жоқ
Бірақ тыныш тұрмайды
Сақтамасақ қорын
Барша тірлік қурайды.
Бұл не? СУ
4-оқушы: Бар ма, жоқ па, оны білмейсің?
Ол жоқ жерде өмір сүріп жүрмейсің?
Ол не? Ауа
5 – оқушы: Бір зат дүниеде құшағы кең,
Ұшқан құс, жүгірген аң бәріңе тең.
Адамзат жан – жануар арасында,
Мәңгілік өсіп – өніп өмір сүрген.
Бұл не? Жер
6-оқушы: Болсын ол Табиғаттың сәні де
Жер бетінде тіршіліктің бар мәні де
Өсіреміз күтіп, баптап мәпелеп
Айтшы кәні, достарым
Ол не? Өсімдік
7- оқушы: Алғаш болды белгілі
Күнде қандай элемент
Одан кейін біз оны,
Жерден зерттеп тауып ек
Ол не? Ол - гелий
8- оқушы:
Адам мен жануардан бөлінеді,
Өсімдіктердің торына ілінеді.
Ол не? Ол - көмірқышқыл газы
9 - оқушы: Ауаны шарлап кезеді,
таза күйде пайдасың.
Белгілі болсаң айта ғой қосылысы өмір өзегі
Ол- Азот!
оқушы:Еуразия
Орасан зор материкпін,
Төрт мұхит, төрт қабырғам.
Алуан түрлі тірлігімен
Көп халық менен табылған
Исландия - аралым бар,
Фенноскандия – орманым.
Балқан таумен таралынған
Гималай, Альпі қорғаным.
Арабия – үлкен түбек,
Месопотамия – жазық ойпат.
Орта Азия шөлді өлкені
Жылқы, түйе жүрер жайлап.
Тынық мұхит жағасында
Вулканым бар отты алып.
Ұлы Қытай жазығында
Ырзығын терген көп халық.
Архипелаг Малайзия
Тұрады бес мың аралдан.
Күріш пенен шәй мен бұта
Бұл жерге тән таралған.
2-оқушы:Африка
Мен Африка! Қос мұхит арасында
Еуропадан 3 есе үлкен құрлықпын.
Түп атым «Еуразия» тайпасында,
Белімді экватор кескен құрлықпын.
Маймыл, піл, жираф, зебра мекен еткен,
Какаодан жетістікке жеткен құрлықпын.
3-оқушы: Солтүстік Америка
Өзім жайлы менде айтып берейін,
Құнды-құнды мәліметтер терейін
Ағаларым өзін айтып мақтанды
Байлығымды мен де мақтап көрейін
Қалың тонды қойбұқам бар,
Қылқанды шырша орманым бар.
Бұлғын, құндыз ондатра –
Ең бағалы аңдарым бар.
Ниагара алып құламадан
Энергия аламын.
Үлкен Антиль, Кіші Антиль
Бағамдай бар аралым.
Гольфстрим ұлы ағысым,
Кордильер таулы тізбегім
Иеллоустон – ұлттық паркке
Барудың жолын іздегін.
Гейзер суы көкке өрлеген,
Секвоялы жасыл орман.
Міне, осы барым менің
Маған мәңгі мақтан болған.
4-оқушы: Оңтүстік Америка
Шығысым менің кең жазық,
Анд тауы батыс жағында.
Амозонка ең сұлу өзен,
Биік таудан соғылған.
Өсімдігім мимоза,
Кебрачо, кактустар.
Мекен еткен жерімді,
Пума, ягуар жыртқыштар.
Жиырмадан астам елім бар,
Титикака көлім бар
5-оқушы:Антрактида
Шыныменде мінезім сәл қаттылау.
Жақтарым да бар ғой бірақ жақсылау.
Мысалы менде ғалымдардың ғылыми
Станциялары жұмыс жасайды бақылау.
Жануарларым тюлень, теңіз мысығы,
Пингвиндердің көрдіңіз талай қызығын.
6-оқушы: Аустралия
Айтар болсам өзімді,
Тыңдаңыздар сөзімді.
Ағалардан шалғайдамын,
Құрғақшылық бар аймағым.
Қос мұхитпен қоршаулымын,
Қалталы келеді жануарым.
Әлем бойынша қой өсіріп,
Ең бірінші орын алдым.
1-оқушы: Туған үйің – табиғатты таза ұста!
2-оқушы: Барымызды жоғалтпайық, жоғымызды түгендейік!
3-оқушы: Табиғат сенің қорғаның, қорғаныңды қорғай біл!
4-оқушы: Табиғатың – тау етерің тәңірің, Орындау шарт – тәңіріңнің әмірін!
5-оқушы: Әлемнің әсемдігін көкірегіңмен көр, жүрегіңмен сезін!
6-оқушы: Еліңнің егесі, киелі даланың иесі