Тэма: Рад актыўнасці металаў. Ўзаемадзеянне металаў з
разведзенымі кіслотамі
Мэта: развіць паняцце аб выцясняльнам радзе металаў як рад актыўнасці
і пазнаёміць з прынцыпам яго фарміравання; пашырыць уяўленні вучняў
аб хімічных уласцівасцях металаў на прыкладзе іх узаемадзеяння з кіслотамі.
Задачы:
- Сістэматызаваць веды пра рад актыўнасці металаў;
- Абагульніць і пашырыць веды аб хімічных уласцівасцях металаў;
- Замацаваць уменне праводзіць эксперыментальнае вывучэнне уласцівасцяў металаў
і рабіць высновы аб іх параўнальнай актыўнасці;
- Прадоўжыць фарміраванне светапоглядных поглядаў: ўмення ўсталёўваць
прычынна-выніковыя сувязі паміж становішчам металу ў радзе актыўнасці і яго
хімічнымі ўласцівасцямі.
Арг. Момант
Актуалізацыя ведаў
Для паўтарэння вучэбнага матэрыялу правядзем
самастойную працу (5 варыянтаў) .Вучні запісваюць ўраўненні рэакцый на
картках, затым мяняюцца імі і ажыццяўляюць Узаемаправерку.
Вывучэнне новага матэрылу
Усе металы ўсталі ў шэраг,
Хто наперад, а хто назад
Хто лявей - той больш актыўна,
Хто правей - той пасіўна.
Выбачайце, але адкуль
З'явілася гэты цуд!
У металічны народ
Зачасаўся вадарод.
Ён напэўна заблудзіўся.
Ад сваіх калег адбіўся.
Не ў сваю шарэнгу ўстаў -
Я б гэта не сказаў.
Тыя, хто ўсталі ўперад,
Выцясняюць з кіслот
Газ з назваю - вадарод!
Дэталёва разглядаючы рад актыўнасці металаў, можна адзначыць асаблівае месца
вадароду. Падкрэслівае, што па становішчы металу ў радзе актыўнасці можна судзіць аб
яго аднаўленчых уласцівасцях. Чым бліжэй да пачатку рада размешчаны метал, тым
лягчэй яго атамы аддаюць электроны, удзельнічаючы ў акісляльна-аднаўленчых
працэсах у водных растворах. Іншымі словамі, у гэтым радзе (г.зн. справа налева)
аднаўленчыя ўласцівасці простых рэчываў металаў (і вадароду) узмацняюцца.
Для прапрацоўкі матэрыялу вучням прапануецца выбраць больш моцны
аднаўляльнік ў парах металаў: медь- цынк; магний- свінец; срэбра-натрый.
Разглядаючы пытанне аб актыўнасці металаў у рэакцыях з разведзенымі
кіслотамі, металы, якія стаяць у радзе актыўнасці да вадароду
здольныя выцясняць яго з разбаўленых раствораў многіх кіслот (салянай, сернай
і інш.). Варта звярнуць увагу на тое, што гэта правіла не распаўсюджваецца на
шчолачныя і шчолачназямельныя металы.
Асаблівасць рэакцый металаў з разведзенымі кіслотамі заключаецца ў тым,
што якая атрымліваецца соль павінна быць растваральнай, у адваротным выпадку паверхню
металу пакрываецца нерастваральнай плёнкай, і рэакцыя не ідзе. Напрыклад, з-за
утварэннем на паверхні свінцу нерастваральнага сульфату гэты метал не
раствараецца ў сернай кіслаце.
Варта мець на ўвазе таксама тое, што азотная і канцэнтраваная серная
кіслаты рэагуюць з металамі па-асабліваму. Гэтыя рэакцыі будуць разглядацца ў
курсе хіміі 9 і 10 класа.
Для замацавання вывучанага матэрыялу вырашаецца разліковая задача:
Вызначце масу цынку, які ўступіць у рэакцыю з растворам хлороводородной кіслаты
масай 150 г і масавай доляй HCl, роўнай 5%
На рэфлексіўнай этапе ўрока вучням прапануецца ацаніць, якія новыя
ўмення яны набылі ў ходзе ўрока. Пры гэтым на дошцы запісаны пералік уменняў і
навыкаў.
Дамашняе заданне: §40 , заданні 8, 9
