№1 Практикалық жұмыс
Тақырыбы: Ақпарат және оның түрлері. Ақпараттық процестер. Компьютердің даму тарихы. Компьютердің қолдану салалары
Мақсаты:
Ақпарат және оның түрлерін меңгерту
Ақпараттық процестер ұғымын меңгерту
Компьютердің даму тарихы туралы материалды пысықтау
Тапсырмалар
Ақпаратты беру әдістері мен оған сәйкес ақпарат түрлерінің реттері алмастырылған, дұрыстап орналастырыңыз.
- Ақпаратты беру әдістері
Ақпарат түрлері
[pic]
органо-лептикалық – иіс және дәм арқылы;
[pic]
тактильді – сезім арқылы
[pic]
визуальды – көрнекі бейнелер мен арнайы белгілер арқылы таратылады;
[pic]
аудиальды- дыбыс арқылы
[pic]
тактильді – сезім арқылы;
Тест тапсырмалары
1. Информатика ғылымы деп -
а) техникалық тасымалдаушыға ақпараттарды орналастыруды айтамыз;
ә) ЭЕМ-нің көмегімен ақпаратты жинақтау, өңдеу, сақтау үрдісін айтамыз;
б) оқу процесінде компьютерді пайдалануды айтамыз;
2. Ағылшын тіліндегі компьютер сөзінің мағынасы
а) электрондық ақпарат;
ә) электрондық – сәулелі түтікше;
б) есеп шығарушы адам;
Ақпараттың неше қасиеті бар?
а) 4 ә) 3 б) 2
Кеңсенің есептерін механикалық тұрғыдан есептеуге арналған арифмометрді жасаған кім?
а) Г.Лейбниц ә) Б. Паскаль б) Ч.Бэббидж
Төрт арифметикалық амалдарды автоматты түрде орындайтын бірінші машина қай ғасырда пайда болды?
а) XVII ғасырда
ә) XVIII ғасырда
б) XV ғасырда
Немістің философы және математигі Готфрид Лейбництің машинасы қалай аталады
а) IBM
ә) ENIAK
б) Лейбництің тісті дөңгелегі
Ағылшын математигі Ч.Бэббидж "Аналитикалық машина" деп аталатын программаланатын автоматты есептеу құрылғысының нұсқасын қай ғасырда жасады?
а) XIX ғасырда
ә) IX ғасырда
б) X ғасырда
IBM фирмасының негізі болатын фирманы ашқан кім?
а) Г.Холлерит
ә) Ч.Бэббидж
б) Норберт Винер
ENIAK машинасы қай жылы құрастырылды?
а) 1946-1949
ә) 1943-1946
б) 1940-1943
Алғашқы есептеуіш машинаны ойлап шығарған:
а) Джордж Буль
ә) Норберт Винер
б) Чарльз Бэббидж
Бақылау сұрақтары
Адамда қандай сезім мүшелері бар?
Адам ақпаратты қандай түрде қабылдайды?
Байланыс тілі деп нені айтады?
Бит, байт деген не?
Қандай процесті ақпараттық процесс дейді?
Кестені толтыр
Нысан Ақпарат түрлері
Сезім мүшелері
Хат жазу
көру
көз
Торт
дәм сезу
тіл
Картина
Бақылау жұмысы
Кітап
Радио тыңдау
есту
құлақ
Тұз
Телехабар
Әтір
Р [pic] ебусты шеш
№2 Практикалық жұмыс
Тақырыбы: ЭЕМ-нің негізгі мүмкіндіктері
Мақсаты:
Жаңа типті арнаулы компьютер құрылымын меңгерту
Компьютердің негізгі құрылғыларының мәні мен жұмыс істеу тәртібін пысықтау
Пернетақта прнелерінің қызметтерін меңгерту
Тапсырмалар
1. Компьютер құрылғыларының аталуын жаз
[pic]
2. Пернетақтамен жұмыс жасау мүмкіндіктері:
[pic]
Қызметіне сәйкес пернелерді жаз
Енгізу пернесі -
Бос орын пернесі -
Курсордың алдындағы символды өшіру пернесі -
Жазба әріптерді баспа әріптерге және керісінше өзгертуге пайдаланылатын перне -
Егер оны бір рет басса, баспа (үлкен) әріптер теріледі, ал оны екінші рет басса, кіші әріптер теріледі. Бұл қандай перне?-
Меңзердің оң жағында тұрған символды өшіру пернесі-
Меңзерді жолдың басына ауыстыру пернесі -
Меңзерді жолдың соңына ауыстыру пернесі -
Бір бетке жоғары жылжыту пернесі -
Бір бетке төмен жылжыту пернесі -
Тест тапсырмалары
1. Компьютермен жұмыс жасау үшін қажетті құрылғылар жиынтығы
а) принтер, жүйелік блок, пернетақта
ә) жүйелік блок, монитор, пернетақта
б) жүйелік блок, диск енгізгіш, тышқан
2. Қате енгізілген символдарды өшіру пернелері
а) Backspace, Del
ә) Enter
б) Shift, Ctrl
3. Жаңа абзацты бастау үшін
а) Shift
ә) Backspace
б) Enter
4. Монитор не үшін қажет?
а) экраннан ақпаратты енгізу үшін
ә) мәтіндік және графикалық ақпараттарда көрсету үшін
б) ақпаратты өңдеуге даярлау үшін
5. Пернетақта не үшін қажет?
а) символдарды енгізу үшін
ә) компьютерді басқару мен таңбалы мәліметтерді енгізу үшін
б) ақпаратты қатты дискіден енгізу үшін
6. Курсордың алдында орналасқан таңбаларды жоюға арналған батырма
а) Shift
ә) Backspace
б) Enter
7. Ақпаратты сақтайтын жабдыққа не жатады?
а) Принтер
ә) қатты және иілгіш магнитті дискілер
б) монитор
8. Компьютерге ақпаратты енгізу жабдығы
а) жүйелік блок
ә) пернетақта
б) принтер
9. Компьютердің қандай құрылғысы адам өміріне қауіпті?
а) монитор
ә) принтер
б) пернетақта
10. Меңзердің оң жағында орналасқан символды өшіру үшін қандай пернені қолданамыз?
а) Delete
ә) Backspace
б) Enter
Бақылау сұрақтары
Компьютер құрамына енетін негізгі құрылғыларды атаңыз.
Ақпараттарды енгізу-шығару құрылғыларын атаңыз.
Жадтың сыртқы тасушыларын атаңыз.
Монитордың мүмкіндігі деп нені айтамыз?
Енгізу, шығару құрылғыларының қызметі қандай?
Процессор не үшін қажет?
Жедел жад, тұрақты жад, сыртқы жад дегенді қалай түсінесіз?
CD-ROM құрылғысы не үшін қажет?
Иілгіш алмалы-салмалы дискілермен ақпарат қалай тасымалданады?
Ребусты шеш
[pic]
№3 Практикалық жұмыс
Тақырыбы: Операциялық жүйелер
Мақсаты:
Тапсырмалар
Ақпараттық диктант
[pic] [pic]
2. Дискілердің қызметтеріне сипаттама беріңіз.
Дискілердегі ақпараттарды өшіру, көшіру, сақтау әрекеттері қалай жүргізіледі?
[pic]
Сөзжұмбақты шеш
Ақпараттық диктанттағы цифрларға сәйкес жауап бер
[pic]
Тест сұрақтары
Компьютерді дұрыс сөндіру ережесі? (дұрыс жауапты көрсетіңіз)
а) Мониторды сөндіру, сонан соң жүйелік блокты өшіру
ә) Барлық ашық терезелерді жабу, сонан соң жүйелік блокты өшіру,
б) Негізгі мәзірден жұмысты аяқтау командасын таңдау. Сонан соң сөндіру батырмасын белгілеп ОК батырмасын шерту
в) Негізгі мәзірден жұмысты аяқтау командасын таңдау. ОК батырмасын шерту. Жүйелік блокты өшіру
Тақырып жолының оң жақ бұрышында орналасқан «икс» батырмасының қызметі (дұрыс жауапты көрсетіңіз)?
а) Анықтама береді
ә) Компьютердің жұмысын аяқтайды
б) Терезені жабады
в) Терезені шарт белгіге айналдырады
3. Белгіленген файлдар мен папкілерді өшіру үшін:
а) Түзету → өшіру
ә) Файл → өшіру
б) Alt+Ctrl+Delete батырмаларын басу
в) Delete батырмасын басу
4. Windows дегеніміз не?
а) көп терезелі операциялық жүйе
ә) терезе
б) ішкі программа
в) программа
5. Жұмыс үстелі - ол
а) экран беті
ә) бума
б) менің компьютерім
в) белгі
6. Файл - ол
а) дискідегі атауы бар аймақ
ә) экран беті
б) есептер панелі
в) программа
7. Көп терезелі операциялық жүйе дегеніміз не?
а) Windows
ә) терезе
б) ішкі программа
в) программа
8. Компакт дискіні оқуға арналған құрылғы
а) CD-ROM
ә) А дискісі
б) С дискісі
в) Ғ дискісі
9. Жарлық - бұл
а) программа, құжаттарды тез жіберетін көрсеткіш
ә) пиктограмма
б) кез келген атаудағы ақпарат
в) диалог құралдарын теру
10. Windows-та өшірілген файлдар қайда жіберіледі?
а) себетке
ә) өшіріледі [pic]
б) орнында қалады
в) D дискісіне
№4 Практикалық жұмыс
Тақырыбы: Word Pad мәтіндік редакторы
Мақсаты:
Word Pad мәтіндік редакторының негізгі ұғымдарын меңгерту.
Мәтіндік редакторлар терезесі, құралдар тақтасы және сызғыш қызметін пысықтау.
Мәтінді теру ережелерін меңгерту.
Құжаттарды ашу, құру, сақтау әрекеттерін меңгерту
Блокнот программасының мүмкіндіктерін меңгерту
1-тапсырма. Мәтінді теріп жаз. Отан деген атпен сақта.
Менің Отаным – Қазақстан
[pic] [pic] [pic]
Қазақстан Республикасы 1990 жылдың 25 қазанында өзінің егемендігін жариялап, дербес мемлекет болды. Ол бүгінде дүние жүзінің көптеген елдерімен достық байланыс орнатқан, бүкіл әлем таныған елге айналды. Қазақстан Республикасының ұлттық рәміздері: Туы, Елтаңбасы, Әнұраны бар. Біз өз Отанымызды шексіз сүйіп, мақтан етеміз. Қазақстан әділет пен туысқандық салтанат құрған тең құқықты еркін халықтардың елі.
2-тапсырма. Өлеңді теріп жазып, сақта.
СЕНБЕ ЖҰРТҚА, ТҰРСА ДА ҚАНША МАҚТАП
Сенбе жұртқа, тұрса да қанша мақтап,
Әуре етеді ішіне қулық сақтап.
Өзіңе сен, өзіңді алып шығар,
Еңбегің мен ақылың екі жақтап.
Өзіңді сенгіштікпен әуре етпе,
Құмарпаз боп мақтанды қуып кетпе.
Жұртпен бірге өзіңді қоса алдасып,
Салпылдап сағым қуған бойыңа еп пе?
Қайғы келсе қарсы тұр, құлай берме,
Қызық келсе, қызықпа, оңғаққа ерме.
Жүрегіңе сүңгі де, түбін көзде,
Сонан тапқан - шын асыл, тастай көрме.
АБАЙ
Тест сұрақтары
1. Текстік редактор міндеті:
а) сурет салу
ә) текспен жұмыс
б) текстік және графиктік мәліметтерді жазу
2. Word Pad бағдарламасын ашу әрекеті
а) іске қосу →Документтер → Word Pad
ә) іске қосу → Программалар →стандартты→ Word Pad
б) іске қосу → Стандартты → Word Pad
3. Қате енгізілген символдарды өшіру пернелері
а) Backspace, Del
ә) Enter
б) Shift, Ctrl
4. Жаңа абзацты бастау үшін
а) Shift
ә) Backspace
б) Enter
5. Құжатты бірінші рет сақтау әрекеті
а) Файл→ деп сақтау
ә) файл→бет параметрі→сақтау
б) файл→шығу
6.Орындатпау командалары
а) түзету→ болдырмау
ә) түзету→қайталау
б) түзету→көшіру
7.Қайталау командалары
а) түзету→ қою
ә) түзету→қайталау
б) түзету→көшіру
8. Сақталған құжатты ашу әрекеті
а) Файл → ашу
ә) Іске қосу → документтер
б) Іске қосу → ашу
9. Қаріп өлшемін өзгерту әрекеті
а) Түр → бет параметрі → қаріп
ә) Файл → формат → қаріп
б) Формат → Қаріп
10. Саймандар панелін қалай орнатамыз?
а) Файл → бет параметрі → саймандар панелі
ә) Түр → саймандар панелі
б) Түр → бет параметрі → саймандар панелі
11. Бас әріптерді тұрақты іске қосатын перне?
а) Shift
ә) Esc
б) CapsLock
12. Сандық пернелер тобына қандай перне кіреді?
а) NumLock
ә) CapsLock
б) Tab
13. Баспаға жіберу әрекеті
а) Файл → баспа
ә) Файл → бет параметрі → баспа
б) Түзету → баспа
14. Жаңа құжат құру әрекеті
а) Түзету → құру
ә) Файл → құру
б) Файл → бет параметрі → құру
15. Сызғышты орнату әрекеті
а) Түзету → сызғыш
ә) Түр → қалып-күй қатары → сызғыш
б) Түр → сызғыш
№5 Практикалық жұмыс
Тақырыбы: Графиктік редактормен жұмыс
Мақсаты:
Графиктік редактормен жұмыс дағдысын қалыптастыру.
Құралдар тақтасы мен бояулар палитрасын қолдана білу.
Суретті ашу, құру, сақтау және түрлендіруді меңгерту.
Тапсырмалар
Ақпараттық диктант
[pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic]
[pic]
1 [pic] [pic] [pic] [pic] -тапсырма. Жұмбақтардың шешуін тап, суретін сал
[pic]
Жаңбыр жауса нөсерлеп,
Әрі-сәрі болмаймын.
Алып жүрсең қолыңа,
Су болудан қорғаймын. (Қолшатыр)
Қ [pic] ақаған қыста,
Өседі тыста.
Өзгертпей өңін,
Сақтауға ұста. (Шырша)
К [pic] үндіз кірер «інге»,
Жұрт қалады білмей.
Шығады тек түнде,
Болам дейді күндей. (Ай)
[pic] [pic] [pic]
Көктем сайын жайқалып,
Жаңбыр суын ішемін.
Күз болғанда сарғайып,
Жерге қайтып түсемін. (Жапырақ)
2-тапсырма. Өтірік өлеңдерге сурет сал
Міне қызық, кім білген.
Бұл жаңалық қайда бар?
Қатты қыста бүлдірген,
Жеміс берді алмалар.
3-тапсырма. Тақпақ мазмұнына сәйкес сурет сал
Ұнатамын
Көктемді ұнатам,
Гүл-гүлді бағы бар.
Жазды да ұнатам,
Жемісі бәрі бал.
Күзді де ұнатам,
Сары алтын жапырақ,.
Қысты да ұнатам,
Ақ тонды атырап.
Ребусты шеш
[pic]
Тест сұрақтары
1. Paint графиктік редакторы
а) текст тексеріп,түзетеді
ә) сурет салады
б) қарапайым суреттен бастап, күрделі графиктік шығармалар жасайды
2. Paint графиктік редакторын іске қосу:
а) іске қосу→программа→ графиктік редактор
ә) іске қосу→программа→стандартты→ графиктік редактор
б) іске қосу→стандартты → гафиктік редактор
3. Paint графиктік редакторы терезесінде не орналасады?
а) тақырып, мәзір жолы, құралдар тақтасы, жұмыс аймағы
ә) тақырып, құралдар тақтасы, палитра
б) жұмыс столы, құралдар тақтасы, палитра
4. Палитра көмегімен неше түрлі түс таңдап алуға болады?
а) 3 ә) 2 б) 1
5. Баспаға жіберу әрекеті
а) Файл – баспа
ә) Файл – бет параметрі - баспа
б) Түзету – баспа
6 Жаңа құжат құру әрекеті
а) Түзету - құру ә) Файл – құру б) Файл – бет параметрі - құру
7. Құжатты бірінші рет сақтау әрекеті
а) Файл - деп сақтау ә) файл - бет параметрі-сақтау б) файл - шығу
8. Орындатпау командалары
а) түзету→ болдырмау ә) түзету→қайталау б)түзету→көшіру
9. Саймандарды орнату әрекеті
а) Файл – саймандар панелі
ә) Түр – саймандар панелі
б) Формат – саймандар панелі
10. Графиктік редактордың жұмыс алаңын тазалау
а) Сурет – тазалау ә) Формат – тазалау б) Файл - тазалау
№6 Практикалық жұмыс
Тақырыбы: Музыкалық редактор
Мақсаты:
Ақпараттық диктант
Тапсырма
Жазба батырмасын пайдаланып, төмендегі өлең жолдарын компьютерге түсір.
[pic]
Біздің балалар
Бақытты біздің балалар,
Гүлдей жайнап құлпырған.
Өскелең ой бар, сана бар,
Білгір алға ұмтылған.
Бақытты біздің балалар,
Өрнегі, көркі көңілдің.
Иесі ұлы Отанның,
Иесі нұрлы өмірдің.
Бақытты біздің балалар,
Заманның алғыр қыраны.
Күн көзіндей күлімдеп,
Көз алдымда тұрады.
№7 Практикалық жұмыс
Тақырыбы: Калькулятормен жұмыс
Мақсаты:
Тапсырма
1-тапсырма.
Есепте.
а) 3192+267-3814+8125-1215=
ә) [pic]
б) [pic]
2-тапсырма
48192:12-2016=
1706:5-145=
6(53+52)=
3-тапсырма. Калькулятордың ішкі жадын пайдаланып, келесі амалдарды орында
(2+7)216=
3(2+4)=
278+12=
4-тапсырма. Амалдарды орындаңдар
1) (17429+31867):78
2) (913-175):123
3) 2728:(520+162)
4) (31698-6713):5
