Сабақ жоспары 7 сынып

№1 сабақ

Сыныбы: Күні: Мұғалімі: Тексерген

Сабақтың тақырыбы: Есептеуіш техника кабинетіндегі қауіпсіздік техникасының ережелері. Электр тоғымен зақымданған жағдайда алғашқы дәрігерлік көмек көрсету. Көз талғанда жасалатын жаттығулар.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыны қауіпсіздік ережесімен, компьютер сыныбында өзін-өзі алып жүру ережелерімен, көз жаттығуларымен, төтенше жағдайдағы іс-әрекет ережелерімен таныстыру;

Тәрбиелілік: Оқушыны ұқыптылыққ , жүйелілікке тәрбиелеу.

Дамытушылық: Оқушының ойлау қабілетін, логикасын, мәдениеттілігін дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: Компьютер, тақта, жұмыс дәптері

Сабақтың өту барысы:

Оқушыны ұйымдастыру

1. Жаңа тақырыпты түсіндіру

2. Сабақты бекіту

3. Үйге тапсырма

1. НЕПЗП ҚАГИДАЛАР

ҚазССР халыққа білім беру министрлігінің 08.02.90 жылғы бұйрығына сәйкес, барлық оқушылар оқу процесінде есептеу техникасын қолдану алдында қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқау алып, апат жағдайдағы әрекеттер ережелерімен, электр тоғымен зақымданғанда алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерімен және шаршағанда, көз талғанда дем алу үшін орындайтын жаттығулармен танысулары қажет, Қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқау берілгеннен кейін оқушылар сынақ, тапсырулары керек. Бұл жөнінде сәйкес үлгідегі журналға тіркеу керек.

ЕТ кабинетінде сабақ өткізу кезіндегі оқушылар білуі тиісті еңбек қауіпсіздігін сақтау таланттарына қауіпсіздік техникасының ережелері, компьютер сыныбындағы тәртіп ережелері, электр тоғымен зақымданғанда көрсетілетін алғашқы дәрігерлік көмек тәсілдері, жалпы шаршағанда және көз талғанда қолданылатын жаттығулар жатады.

ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫНЫҢ ЕРЕЖЕЛЕРІ

Қауіпсіздік техникасының ережелерін төмендегі пункттерге бөлуге болады:

1. Жалпы

2. ДК - де жұмысты бастау алдында

3. Жұмыс істеу кезінде

4. Авариялық жағдайларда

5. Жұмысты аяқтағанда

Жалпы қауіпсіздік талаптары:

1. Мұғалімнің рұқсатынсыз құрал-жабдықтарды орнынан қозғауға, сымдарға, розеткаларға, штепсельдің айырына, шетеуге тиісуге тыйым салынады.

2. Мұғалімнің рұқсатынсыз сыныпқа кіруге және сыныптан шығуға болмайды.

3. ДК - де су киіммен және су қолмен жұмыс істеуге болмайды.

4. Корпусы мен сымдарының бүтіндігі бұзылған (ашық) ДК- де жұмыс істеуге тыйым салынады.

5. Үстелге, ДК - дің жанына сөмке, портфель, кітап қоюға болмайды. Үстелде тек дәптер мен қалам ғана жатуы керек.

6. Пернетақтаның үстіне ештеңе қоюға болмайды.

7. Компьютер сыныбында жүгіруге, ойнауға, жолдастарыңның көңілін қажетсіз аударуға, бөгде жұмыстарды істеуге тыйым салынады.

ДК - де жұмыс істеуді бастау алдында қойылатын қауіпсіздік талаптары:

1. ДК электр тоғына қосылмаған жағдайда сымдардың, ДК - дің корпусының бүтіндігін және айыру (изоляция) бұзылмағанын қарап шығып, олардың дұрыс жағдайда екендігіне көз жеткізу керек.

2. Жұмыс кезінде оларға тие бермеу үшін, сымдар салбырап тұрмауына көңіл бөлу керек.

3. Жұмыс орнын пайдалануды есепке алу журналына белгі қою керек.

ДК- мен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік талаптары:

1. ЭЕМ - да жұмыс істеу кезінде көздің экраннан ең қолайлы қашықтығын (60-70см) сақтау керек. Мүмкін қашықтық - 50 см.

2. Келушілер кіргенде оқушылардың орнынан тұруының қажеті жоқ.

3. Көз талғанда немесе шаршағанда орнынан тұрмай көзді демалдыратын бірнеше жаттығу орындау керек.

4. Оқушылар электр тоғымен зақымданғанда алғашқы медициналық көмек көрсету әдістерін, өрт сөндіргішпен жұмыс істеу және өрт сөндіру әдістерін білуі керек.

5. Оқушылар көзді дем алдыру жаттығуларын білуі керек.

Апат жағдайлардағы қауіпсіздік талаптары:

1. ДК - де жұмыс істеу барысында ақауларын байқағанда, түтін немесе әдеттен тыс дыбыстар пайда болғанда жұмысты тоқтатып, аппаратураны өшіру және оқытушыға хабарлау керек.

2. Қажет болса, өртті сөндіруге көмектесу керек.

3. Қажет болса, электр тоғымен зақымданғандарға алғашқы көмек көрсете білу керек.

4. Компьютер сыныбында өртті сумен өшіруге болмайтынын білу керек. Мұнда құмды немесе көбікті өрт сөндіруге пайдалануға болады.

5. Егер зақымданған адам тоқтың әсерінде болса, оны жалаңаш қолмен ұстауға болмайтынын білу керек. Зақымданушыны электр тоғын өткізбейтін материалдарды пайдаланып босатуға болады.

ДК - де жұмысты аяқтау қауіпсіздігінің талаптары:

1. Аппаратураны оқытушының нұсқауымен өшіру керек.

2. Жұмыс орнын ретке келтіру керек.

3. Жұмыс орнын пайдалануды есепке алу журналына белгі қою керек.

АЛҒАШҚЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУ ӘДІСТЕРІ

Электр тоғымен зақымданғанда көмек көрсету:

1. Тоқты ажырату

2. Зақымданған адамды электр тоғының әсерінен электр тоғына өткізбейтін қол астындағы материалдарды пайдаланып босату;

3. Зақымданған адамды қарап шығып, оған зардабының ауырлығына байланысты көмек көрсету;

4. Дәрігер шақыру {мектептің медпунктінен, 03 телефоны арқылы жедел жәрдем немесе жақын жердегі емдеу мекемесінен).

Күйгенде көмек көрсету:

1. Ауруды сездірмейтін және тыныштандыратын дәрілер беру (аналгин, валерьянка);

2. Күйген жеріне май жағу (ванилин);

3. Жарақаттанған жерге микробтар түспеуі үшін алдын-ала целлофанмен орап, суық судың астына ұстау;

4. Дәрігер шақыру (мектептің медпунктінен, 03 телефоны арқылы жедел жәрдем немесе жақын жердегі емдеу мекемесінен).

Талып қалғанда көмек көрсету:

1. Зақымданған адамды басын бұрып жазық жерге шалқасынан жатқызу;

2. Дәрігер шақыру ( мектептің медпунктінен, 03 телефоны арқылы жедел жәрдем немесе жақын жердегі емдеу мекемесінен).

Демі тоқтағанда көмек көрсету:

1. Зақымданған адамды тілінің аузындағы қалпын тексеру керек, егер ары кетіп қалған болса, қолмен орнына келтіру;

2. Дәрігер шақыру (мектептің медпунктінен, 03 телефоны арқылы жедел жәрдем немесе жақын жердегі емдеу мекемесінен).

3. Демі қалпына келгенше немесе дәрігерлер келіп жеткенше қолдан дем алдыру (ауыздан-ауызға) керек.

КӨЗ ТАЛҒАНДА ЖАСАЙТЫН ЖАТТЫҒУЛАР

1-жаттығу

• Көздеріңнің бұлшық етін қатайтып, бірнеше секунд жұмыңдар.

• Көздеріңнің бұлшық етін босаңсытып, ашыңдар.

Бұл кезде бірқалыпты дем алыңдар. 4-5 рет қайталаңдар.

2-жаттығу

• Кеңсірікке қарап тұрып, 3 рет терең дем алыңдар.

• Көздеріңді талдырмаңдар.

• Алысқа қадалып қараңдар.

3-жаттығу

• Бастарыңды бұрмай, ОҢҒА қарап, көз тіккен нүктені белгілеңдер.

• Алысқа қадалып қараңдар.

4-жаттығу

• Бастарыңды бұрмай, СОЛҒА қарап, көз тіккен нүктені белгілеңдер.

• Алысқа қадалып қараңдар.

5-жаттығу

• Бастарыңды көтермей, ЖОҒАРЫ қарап, көздерің түскен нүктені белгілендер.

• Алысқа қадалып қараңдар.

6-жаттығу

• Бастарыңды бұрмай, ТӨМЕН қарап, көздерің түскен нүктені белгілеңдер.

• Алысқа қадалып қараңдар.

7-жаттығу

- Көздеріңді 20-30 секунд бойы жиі-жиі жыпылықтатыңдар.

Үйге тапсырма: Қауіпсіздік ережелерін, көз жаттығуларын жаттау. Жұмыс дәптеріндегі 4-5 беттердегі тапсырмаларды орындау.

№2 сабақ

Сыныбы: Күні: Тексерген

Сабақтың тақырыбы: Табиғаттағы ақпарат түсінігі. Ақпарат түрлері. Ақпарат формалары мен оларды өңдеу түрлері.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушының табиғаттағы ақпарат туралы түсінігін қалыптастыру, сипаты мен қабылдау тәсілдері бойынша әр түрлі ақпарат түрлерімен таныстыру;

Тәрбиелілік: Оқушыны ұқыптылыққа, жүйелілікке тәрбиелеу.

Дамытушылық: Оқушының ойлау қабілетін, логикасын, мәдениеттілігін дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: Компьютер, оқулық, жұмыс дәптері

Сабақтың өту барысы:

Оқушыны ұйымдастыру .

Үйге берілген тапсырманы тексеру .

Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Тапсырмаларды орындау

Сабақты бекіту.

Үйге тапсырма беру.

Жаңа түсініктер:

"Ақпарат" сөзі латынның түсіндіру, баяндау, мәлімет деген ұғымдарды білдіретін informatio сөзінен шыққан. Қазіргі кезде ақпарат күнделікті тұрмысқа, ғылымның әр түрлі: философия, экономика физика, математика, информатика т.б. салаларында кеңінен енді. Ақпаратты біз жазбаша немесе ауызша, тіпті қимыл-қозғалыс түрінде бере аламыз. "Ақпарат" деген сөз белгілі бір хабардың, жаңалықтардың өткен оқиғалардың мазмұнын білдіреді. Тірі организмнің құрылысын зерттеу де бізге көп ақпарат береді.

Ақпарат материямен және энергиямен қатар бізді қоршаған ортаның құрамды
I бөліктерінің бірі болып саналады.

Ақпарат түрлері

Барлық ақпараттарды төмендегідей бөлуге болады: қоғамдық саясаттық – әлеуметтік - экономикалық ғылыми-техникалық, химия - биологиялық, физиологиялық т. б. Мұнымен қатар ақпарат өзінің сипаты бойынша:статикалық (тұрақты) немесе динамикалық (айнымалы) ;алғашқы (кірістік), туынды (аралын.) немесе шығыстық;басқарушы және мәлімет беруші;объективті және субъективті болуы мүмкін.

Сигналды бірнеше типтерге бөлуге болады:

Физикалық табиғаты бойынша электромагниттік, жарық, жылылық, дыбыс, механикалық, биохимиялық;

Қабылдау тәсілі бойынша көру, есту, дәмді сезу, аурулық, физиологиялық.

Белгі деп кез келген тілдің алфавитін, им-ишарат тілдерінің белгілерін, кез келген кодтар немесе шифрларды, ноталық белгішелерін т.б. санауға болады. Ақпаратты өндеу процесі ақпаратты тасушы мен ақиқатты беру мен ақпаратты өндеу құралдарының болуы ескереді.

Адам ақпаратты кем дегенде үш деңгейде өндей алады, атап айтқанда: физиологиялық деңгейде (сезім мүшелері), ақылмен ойлау деңгейде, аңдаусыздық деңгейде. Бұдан басқа адам өз ұрпақтарына гендер арқылы тұқым қуалау ақпараттарын береді.

Ақпарат туралы былай айтуға болады: ақпарат - бұл бізді қоршаған әлемді таңбалар мен сигналдардың көмегімен бейнелеу деп пайымдауға болады.

Кім ақпарат хабарласа сол ақпарат көзі болып табылады. Мысалы, мұғалім, оқушы, сарқырама шуылы, т.б. Кімде-кім ақпаратты қабылдай алса, онда ол ақпарат қабылдаушы болып табылады. Мысалы, адам, жануар, өсімдік, т.б. Ал ақпарат тасушы: сынып тақтасы, журнал, ауа бөлшектері, радиотолқындар, қағаз, ағаш, металл, тас, кассета, дискет, сурет, слайд, перфокарта, ген т. б. бола алады. Ақпарат көзі мен қабылдаушы арасындағы байланыс арнасы телекоммуникациялық арна да, ауа да дыбыс толқындарын тасушы бола алады.

Адам ақпаратты сақтай, жеткізе, өңдей алады.

Адам ақпаратты жеткізе алады. Ақпарат алмасу үшін жолдаушы, қабылдаушы болады. Хабар жеткізуші құралдарды ақпаратты жеткізу арнасы деп аталады. Олар телевизор, радио, газет, компьютерлік желі т.б.

Адам ақпаратты өңдей алады. Ақпаратты өңдеу деп – ақпарат алуды, оның мазмұнын өзгертпей, ұсыну түрін өзгертуді, алынған ақпаратты бір ретке келтіруді және жаңа ақпарат іздене толықтыруды айтады.

Адам ақпаратты сақтай, жеткізе, өңдей алады. Бұл процесті ақпараттық процестер деп атайды.

Адам ақпараты сезу, көру арқылы қабылдайды. Адам радио, теледидардан. газет-журналдан ақпараттарды сезім мүшелері арқылы қабылдайды. Адам қабылдайтын ақпарат таңбалы, бейнелі болып бөлінеді.

Бейнелік ақпарат деп - табиғат көріністерін, кескіндерді, дәм, иіс, сезу мүшелері арқылы қабылданған ақпараттарды айтады.

Таңбалы ақпаратқа сөйлеу, жазу түрінде алынған ақпараттар жатады. Ауызекі тіл де таңбалы ақпаратқа жатады себебі әр түрлі таңбалардан тұрады, бірақ олар дыбыстық таңбалар - феномендер деп аталады. Таңба түрінде қатынасуды қатынас тілі деп атайды. Табиғи қатынас тіліне: қазақ, орыс, ағылшын тілдері жатады. Жасанды тілдерге математика, физика, компьютермен қатынасу тілдері жатады. Әр тілдің өз алфавиті бар. Сандарды көрсететін алфавиттер: екілік, сегіздік, ондық, он алтылық болады.

Тапсырмалар:

Жұмыс дәптеріндегі 1.1.1, 2, 3, 4, 5, 6 тапсырмаларды орындау

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Ақпарат деген сөзге қандай мағына бересіңдер?

• Адам ақпаратың қандай түрлерін қабылдай алады?

• Адам ақпаратты қалай және қайда сақтайды?

Үй тапсырма: 3-бет. 1.1 тақырыпты оқу, жұмыс дәптеріндегі 1.1.7, 8, 9 тапсырмаларды орындау

№3 сабақ

Сыныбы: Күні: Мұғалімі: Тексерген

Сабақтың тақырыбы: Ақпаратты түрлендіру. Ақпаратты кодтау. ASCII коды

Сабақтың мақсаты: Ақпаратты қабылдауды, жеткізуді өѕдеуді, және

сақтаудың тәсілдерін үйрету. Кодтауды түсіндіру.

Білімділік: Оқушыны ақпаратты техникалық құралдар мен дербес компьютердің

Көмегімен беру, сақтау және ұсыну тәсілдерімен, қабылданған екілік санау

жүйесімен, ASCII кодтарымен таныстыру;

Тәрбиелілік: Оқушыны тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушының ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыны ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Ақпарат деген сөзге қандай мағына бересіңдер?

• Адам ақпараттың қандай түрлерін қабылдай алады?

• Байланыс тілі деп нені айтады?

• Қандай тілдерді білесіңдер?

• Адам ақпаратты қалай және қайда сақтайды?

• Адамның ақпаратты өңдеуіне мысал келтір

Жаңа түсініктер:

Ақпаратты белгілі - бір алфавит арқылы ұсынуды кодтау деп атайды. Бір белгі тобынан екінші белгі тобына көшіру ережесін код деп атайды. Ақпаратты сақтау, қабылдау, ұсыну, және өңдеу әдістері іс жүзінде ақпараттың ұсынылу (код талу) түріне байланысты болады. Ақпараттың кодтау кейде шифрлау деп те айтылады, оның кері кодтау декодирование процесімен тікелей байланысты. Екілік алфавиті 0 және 1 таңбаларымен ұсынылады. Ақпаратты екілік код пен көрсету үшін, құрылғы екі күйді айыра білуі керек, мысалы: 1-құрылғыда ток бар, ал 0-жогын, немесе 1-жоғары кернеу, 0 төмен кернеу. Тек екі түрлі мәні немесе оған сәйкес код разряды бар, 0 немесе 1 мәндерін ғана қабылдай алатын сигналды бит деп айтады. Символдарды кодтау үшін 8 биттен тұратын яғни 8 екілік таңбалардан тұратын тіркестерді қолдану қабылданған. 8 биттен тұратын кодты байт деп атайды. 8 нөл мен бірлердің көмегімен яғни бір байттың көмегімен 256 символ код талады. Символдарды код талу комбинацияларының жиынтығын кодтау кестесі деп атайды. ASCII коды.

Есептеуіш техникасында ең көп пайдаланатын код - ASCII коды - американдық ақпарат алмасудың стандартты коды.

Кодтау кестесінің 16 жолы 16 бағаны бар. Кесте екі бөліктен тұрады: стандартты, баламалы.

Стандартты бөліктегі - бірінші 128 символдар, 0-ден 127 -ге дейінгі кодтар: цифрлар, латын алфавитінің әріптері мен компьютер жұмысын басқаратын арнайы символдар.

Баламалы бөліктегі - 128-ден 255-ке дейінгі кодтар ұлттық алфавиттер (орыс, қазаќ). Ондық, екілік, он алтылық санау жүйелерінің сәйкестендіру кестесі 2-суретте келтірілген. Парта сөзін кодтау үшін

•Мәтіннің әр символының кодын ASCII кестесінен табу керек. Оның коды – екі он алтылық сан, оның біріншісі - осы символ орналасқан көлденең жолдың номерін, ал екіншісі тік баған номерін көрсетеді. Сосын сәйкестендіру кестесінен оның екілік жүйеге ауыстыру керек.

Тапсырмалар: Жұмыс дәптеріндегі 1.2.1,2, 3,4, 5 тапсырмаларды және оқулықтағы 14 беттегі тапсырмаларды орындау

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Кодтау мен кері кодтау деген не?

• Бит, байт деген не?

• Техникалық жүйелерде неге екілік алфавитті пайдалануды таңдайды?

• Оқулықтағы 14 беттегі тапсырмаларды орындау

Үйге тапсырма : 1.2 тақырыпты оқу, жұмыс дәптеріндегі 1.2.6, 1.2.7 тапсырмаларды орындау

№4 сабақ

Сыныбы: Күні: Мұғалімі: Тексерген

Сабақтың тақырыбы: Адам ақпаратты қалай қабылдайды. Ақпарат және оны бағалау

Сабақтың мақсаты: Ақпараттың өлшем бірліктерімен таныстыру, ақпаратты жеткізудің,өңдеуші техникалық құрылғыларымен таныстыру.

Білімділік: Оқушыны ақпарат түсінігіне адамның және техникалық көзқарасы бойынша қандай мән берілетінімен таныстыру. Хабардың ақпараттық көлемін есептеуге үйрету;

Тәрбиелілік: Оқушыны тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушының ойлау қабілетін, логикалық – абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыны ұйымдастыру .

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру .

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Тапсырмаларды орындау.

5. Сабақты бекіту.

6. Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Кодтау мен кері кодтау деген не?

• Бит, байт деген не?

• Техникалық жүйелерде неге екілік алфавитті пайдалануды таңдайды?

• ASCII коды дегеніміз не? Оның қызметі қандай?

Жаңа түсініктер:

Ақпарат оны тіркейтін құрылғыға дыбыс, электромагнитті сәуле, физикалық әрекет түрінде келін түседі. Бұл әрекеттер сигнал деп аталады.

Сигнал дегеніміз - оның көмегімен адам немесе, құрылғы ақпарат қабылдайтын процесс. Сигнал ақпарат тасуға. Ақпарат жіберу дегеніміз - сигналдар жіберу.

Сигналдар аналогтық (үздіксіз), дискретті (үзілісті) болуы мүмкін. Аналогтық сигналдарға мысалдары: температура, ток, кернеу. яғни уақыт аралығында үздіксіз өзгеретін процесс. Сигналды дискретті түрде ұсынғанда ол сан қатары, алфавит әріптері, музыкалық нота оған мысал бола алады. Уақыт аралығы неғұрлым көбірек алған сайын, кернеудің уақыт аралығында өзгеру процесін соғұрлым дәлірек сипаттаймыз. Керісінше дискретті процесті аналогтық процеске айналдыруға болады. Адам сезім мүшелері арқылы сигналдарды аналогтық түрде қабылдайды, ал есептеуіш техникалары негізінде дискті түрдегі сигналдармен жұмыс істейді.

Ақпарат адам үшін жаңа, белгісіз болу керек. Хабар бізге ақпарат алу деген бізге жаңа түсінікті болуы керек. Сол салада біліміміз жеткілікті болуы керек. Егер ақпарат біз үшін толық, объективті, жаңа, пайдалы, әрі нақты болса ол біз үшін бағалы болады. Хабардың ақпараттың көлемі деп - хабардың ұзындығын, яғни символдар санын білдіреді. Ендеше техникада кез-келген сақталатын, берілетін ақпарат көлемі ондағы берілетін ақпарат көлемі ондағы ең кіші өлшем бір екілік разрядқа немесе 1 битке тең болады. Ақпаратты өлшеу бірлігі бір байтқа тең. Одан кейін 1 байт. Хабардың ақпараттың көлемі - бит немесе байтта өлшенетін оның ұзындығы.

1 бай=8 бит;

1 кбайт(килобайт)=1024 байт;

1 мбайт(мегабайт) =1024кбайт;

1 гбайт(гигабайт) =1024 мбайт.

Тапсырмалар: Жұмыс дәптеріндегі 1.2.8, 9, 10, 11 тапсырмаларды орындау 1.2.9: Жауабы: 22 символ, 22 байт, 176 бит.

1.2.10. Шешуі:

Бір беттің ақпараттық көлемі 39*67=2613 символ=2613 байт

Кітаптың ақпараттық көлемі2613*290= 757770 байт = 757770 : 1024 = 740Кбайт

740:1024 = 0,722 Мбайт

0,722 < 1,44 Жауабы: кітапты бір дискетке сыйғызуға болады.

1.2.11. Оқу жылдамдығы мен сөйлеу жылдамдығының анықтау үшін оқушыларға екі-екіден
жұмыс істеу ұсынылады.

Шешу үлгісі: Минутына 1140 символ Секундына 1140:60—19 символ 19баіоп 19x8 =152 бит 19:1024 =0,0185 Кбайт

Жауабы: секундына 19 байт, 152 бит, 0,185 Кбайт.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Алынған хабарды қай кезде ақпарат деп есептеуге, қай кезде есептемеуге болады?

• Ақпараттың қандай қасиеттері бар?

• Ақпараттың көлемін екілік түрде өлшеу бірліктерінің туындыларын атаңдар.

• Кітапта 290 бет бар, бір бетте 39 жол, ал әр жолда 67 символ бар. Бұл кітапты сыйымдылығы 1,44 Мбайт дискіге сыйғызуға бола ма?

Үйге тапсырма: 15-16-17 беттерді оқу, жұмыс дәптеріндегі тапсырмаларды орындау, сөз жұмбақ құрастырып келу.

№5 сабақ

Сыныбы: Күні: Тексерген

Сабақтың тақырыбы: Компьютер деген не? Бағдарламалық жабдықтар. Ақпаратты компьютерде сақтау.

Сабақтың мақсаты: Компьютердің - әмбебап ақпараттық машина екенін, информатиканың не екенін түсіндіру.

Білімділік: Оқушыны информатика пәнімен, негізгі ақпараттық процестермен, компьютер өңдейтін ақпарат түрлерімен таныстыру. Бағдарлама және бағдарламалық жабдықтама түсініктерімен таныстыру;

Тәрбиелілік: Оқушыны тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушының ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақтақќолданылатын көрнекті құралдар: Оқулық, компьютер, жұмыс дәптері

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру .

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру .

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Сабақты бекіту.

5. Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Сигнал дегеніміз не?

• Аналогтық сигналды дискреттік сигналға қалай ауыстыруға болады?

• Алынған хабарды қай кезде ақпарат деп есептеген, қай кезде есептемеуге болады?

• Ақпараттың қандай қасиеттері бар?

• Хабардың ақпараттық көлемі деген не?

Жаңа түсініктер:

Ақпараттық процестерді зерттейтін ғылым информатика деп аталады. Ақпараттық процесті жүзеге асыратын негізгі құрылғы компьютер деп аталады. Ақпаратты автоматты түрде өѕдеу - адамның қатысусыз өңдеу, бұл кезде компьютер алдын ала берілген бағдарлама бойынша ақпаратты өңдеуді алғашқы мәліметтерді енгізуден бастап нәтиже алғанға дейін жүргізіледі.

Кірістік мәліметтердің түрі мынадай болуы мүмкін:

Оқулықтағы мәтін, дәптердегі шығарма, ауа райын болжау, радио арқылы хабар.

Сандық ақпарат

Көбейту кестесі, арифметикалық мысал, хоккей ойындағы есеп. .

Графикалық ақпарат

Суреттер, схемалар, сызбалар, фотосуреттер.

Музыкалық ақпарат

Дыбыстар, музыка, сөз

Бейне ақпарат

Түрлі түсті графика, дыбыс, фильмдер, екі және үш өлшемді жылжымалы объект ілер.

Компьютердің ақпараттық құралдары:

Бағдарламаларды компьютердің жадына екілік көрсетілуде ұсынуда арналған енгізу құрылғыларынан;

Ішкі және сыртқы болып бөлінетін, деректерді, бағдарламаларды сақтауға арналған компьютерлер жадынан;

Мәліметтерді өңдеу процесін басқаратын процессордан; өңдеу нәтижелерін шығаратын - шығару құрылғылардан;

барлық құрылғылар арасында ақпарат жеткізу қызметін атқаратын ақпараттық кең арнадан тұрады.

Бағдарламалық құралдар - әр түрлі мақсаттарға арналған бағдарламалар жиынтығы. Компьютердің бағдарламалық құралдарын бағдарламалық жасақтама деп те атайды. Олар:

Жүйелік деп аталатын, к-ң барлық құрылғылары мен мәліметтерді өңдеуді жасақтау қорларының жұмыстарын басқаратын;

Қолданбалы деп аталатын, мәліметтерді өңдеуге арналған; ►► Бағдарламалау жүйелері деп аталатын, басқа бағдарламаларды өңдеу қызметін атқаратын бағдарламалардан тұрады.

БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАСАҚТАМАЛАР

Компьютердің бағдарламалық жасақта малары жүйелік, қолданбалы бағдарламалардың және бағдарламалау жүйелерінен тұрады.

Жүйелік бағдарламалардың ішінде операциялық жүйе (ОЖ) (операционная система -ОС) негізгі болып табылады.

ОЖ — компьютердің барлық мөліметтерді өңдеу жұмысын ұйымдастыратын бағдарламалар жүйесі. Ол компьютердің барлық құрылғыларын басқарады, компьютер құрылғыларының арасында және компьютер мен адам арасында мәліметтер алмасуын жүзеге асырады. Сонымен қатар ОЖ - әмбебап жүйе, оны әр түрлі типтегі компьютерлерге, компьютерге қосылған қосымша құрылғыларға сәйкестендіріп баптауға болады, компьютерді дербес түрде баптауға мүмкіндік береді.

ОЖ -лер өте көп, бірақ біздің арнайы қарастыратынымыз — үйде және мектептерде тұрған компьютерлердің операциялық жүйелері. Бұдан аз-ақ уақыт бұрын мұндай компьютерлерде ОЖ MS DOS тұратын. Қазіргі кезде кең тараған жүйелер: WINDOWS 95, WINDOWS 98, WINDOWS NT.

Бұл операциялық жүйелердің және көптеген өте маңызды қолданбалы бағдарламалардың, бағдарламалау жүйелерінің негізгі әзірлеушісі (жасаушысы) — американың Microsoft фирмасы.

Компьютерде жұмыс істеу - негізінде оныѕ ОЖ- мен жұмыс істеу. Сондықтан компьютер мен адамның қатынасу тәсілі қаншалықты қарапайым, түсінікті және "жақын достықта" екендігі өте маңызды.

Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас тәсілін интерфейс деп те атайды. Дербес компьютерлерде қатысудың - интерфейстің - командалық және терезелік екі тәсілі болады.

Командалық интерфейсте адам компьютермен ОЖ- ніѕ командаларының, жиынтығының көмегімен қатынас құралады, олар өте коп және жазылу түрлері де әр түрлі. Командалық интерфейсі бар ОЖ -ға ОЖ MSDOS жатады, ол компьютерлерде соңғы жылдарға дейін негізгі болып келді. Компьютерде дұрыс жұмыс істеу үшін, ОЖ MSDOS нұсқауларының қалың томдарын оқып үйрену қажет болды.

Терезелік интерфейстің жөні басқа, ол WINDOWS типті ОЖ -де жүзеге асырылған. Мұнда компьютермен қатынасу көбіне тек ауыс құрылғысы арқылы жасалады. Компьютермен жұмыс істеу үшін, экранда графикалық бейнелер түрінде көрсетілген әрекеттерді ауыстыру көмегімен таңдау жеткілікті. Экранда графикалық формаларды таңдау, жедел көмек жасау (оперативті көмек сөз), анықтама жүйесі адамның компьютермен қатынас құруды сезу дәрежесінде түсінікті етеді.

Оның үстіне ОЖ WINDOWS бір мезгілде бірнеше мәселелерді, ал MSDOS тек бір мәселені ғана шешуге мүмкіндік береді.

Әрине, WINDOWS типті ОЖ- лер тек белгілі жаєдай жасалєанда, яєни процессордыѕ жўмысыныѕ жылдамдыєы арттырылєанда, компьютердіѕ жедел жјне тўраќты жадыныѕ кґлемі їлкейтілгенде єапа MSDOS – тыѕ орнын басты.

Қолданбалы бағдарламалық жасақтама мәліметтерді өңдеудің нақты мәселесін шешуге арналған. Олардың көмегімен құжаттар құруға, графикалық объектілер даярлауға, әр түрлі есептеулер жүргізуге және өздеріңнің демалыстарыңды ұйымдастыруға т.б. жасауға болады.

Қолданбалы бағдарламаларды арнайы және әмбебап бағдарламалар деп екі топқа бөледі.

Арнайы (мамандандырылған) бағдарламаларға бір мамандықтағы адамдар пайдаланатын бағдарламалар жатады, мысалы, бухгалтерлік бағдарламалар, проект жасаушылар, дәрігерлер пайдаланатын т.б. бағдарламалар.

Әмбебап бағдарламаларға мәтіндік және графикалық редакторлар, электрондық кестелер, электронды пошта бағдарламалары, яғни адамдардың көбі пайдаланатын бағдарламалар жатады. Бірімен-бірі байланысты бірнеше қолданбалы бағдарламаларды біріктіретін бағдарламалар да бар, оларды интегралданған бағдарламалар дестесі деп атайды. Мысалы, мәтіндік редактор, электрондық кесте, мәліметтер базасын басқару жүйесі.

Жүйелік бағдарламалар жасақта маларға драйверлер де жатады. Бұл компьютерге қосылатын құрылғылармен бірге жабдықталатын бағдарламалар, оларда осы құрылғылар жөнінде барлық ақпарат болады. Операциялық жүйе қосылатын құрылғылармен олардың драйвері арқылы қатынасады. Мысалы, ОЖ винчестерге белгілі бір мәліметтерді оқып алуға команда береді. Ал винчестердің драйвері моторды қосуға, бастиекті жадтың белгілі жеріне әкелуге және оқып шығуға команда береді. ОЖ- нің драйвер арқылы жұмыс істеуі қосылатын құрылғыларды ұдайы ауыстырып және жаңалап отыруға мүмкіндік береді.

Жүйелік бағдарламаларды көбінесе бағдарлама құрушылар (бағдарламалаушылар) пайдаланады.

Бағдарламалау тілдері өте көп. Мысалы, Паскаль, Бейсик, СИ, Фортран, Корол, Пролог, Ассемблер, ПЛ-1 тағы басқалар. Осы тілдерде бағдарламалаушылар бағдарламалар жазады және арнайы жүйемен, бағдарламалардың көмегімен оларды өңдейді, тексереді және қолдануға дайын түрге келтіреді.

Ақпарат компьютердің ішкі және сыртқы жадында сақталады. Компьютердің ішкі жады негізгі болып табылады. Оны көп жағдайда оперативті жад деп атайды. Компьютердің сыртқы жады ақпаратты көп мерзімге сақтауға арналған, ол иілгіш және қатқыл дискілерде, магнитті таспаларда, оптикалық және магнитті - оптикалық дискілерде орналастырылады.

Тапсырмалар: Жұмыс дәптеріндегі 1.3.1, 2, 3, 4 тапсырмаларды орындау

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Компьютер дегеніміз не?

• Ақпараттық құралдар неден тұрады?

• Компьютердің бағдарламалық жасақта масына нелер кіреді?

• ОЖ- нің негізгі функцияларын (міндеттерін) атаңдар.

• Интерфейс деген не? Қандай интерфейстерді білесіңдер?

Үйге тапсырма: 1.3 тақырыпты оқу, жұмыс дәптеріндегі 1.3.5 тапсырманы орындау

№6 сабақ

Сабақтың тақырыбы: Есептеуіш техникасының даму тарихы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды ЕТ -ң даму тарихымен оның құрылушының негізгі принциптерімен таныстыру, ЭЕМ-нің коғам өміріндегі рөлін түсіндіру;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Сабақтыѕ түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: оқулық, компьютер, жұмыс дәптері Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру .

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру .

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Сабақты бекіту.

5. Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

1. Компьютер дегеніміз не?

2. Ақпараттық құралдар неден тұрады?

3. Компьютердің бағдарламалық жас ақтамасына нелер кіреді?

4. ОЖ- нің негізгі функцияларын (міндеттерін) атаңдар.

5. Интерфейс деген не? Қандай интерфейстерді білесіңдер?

6. Ќолданбалы бағдарламалардың міндеттері қандай? Олардың классификациясын түсіндіріңдер

7. Бағдарламалау жүйелері не үшін қолданылады?

8. Драйвердің рөлі қандай?

Жаңа түсініктер:

Есептеуіш техниканың даму тарихы

Есептеуіш техника дамымай тұрып адамдар қол саусаұтарын, тастарды, ағаш таяқшаларды пайдаланды.

Есепшоттың пайда болуы деректерге қарағанда Қытай немесе Египетте 2000-5000 жылдар шамасында болған.

Ф Есепшот Ресей де 16-17 ғасырларда пайда болған.

Ф 17 ғасырдың аяғында шотландиялық Джон Неиер логарифм түсінігін енгізді, логарифм кестесін құрды.

♦ 1761 ж. Ағылшын Д.Робертсон логарифм сызғышын жасады. Мұндай идеяны Исаак Ньютон ұсынған.

Ф" 1642 жылы француз математигі Блез Паскаль 19 жасында дүние жүзінде бірінші рет қосу машинасын жасады.

Ф 1694 ж неміс математигі Лейбиниц Паскаль механикалық есептеу машинасына арифмометрі құрды. Есептеуіш техниканың даму XIX ғасырдан қарқындап дами бастады.

Ф 1833 жылы алғашқы есептеуіш автоматтың авторы Чарльз Бэббидж аналитикалық машинаның жобасын жасады. Оны қазіргі кезде компьютердің атасы деп атайды.

W Дүние жүзі бойынша алғашқы 1846 жылы Бэббидж машинасына бағдарлама жасаушы Ада Лавлейс бірінші бағдарламалаушы деп аталынған.

Ф XIX ғасырдың соңында американдық Герман Холлерит есепші - перфорациялық машинасын құрды.Холлерит 7 жыл бойы пайдаланылды. Холлерит есепші - перфорациялық машинаны жасайтын фирманың негізін қалады. IBM фирмасына айналды.

Ф 1944 американ математигі Говард Лйкен Горвард Марк-1 автоматты есептеуіш машинасын құрды.

Электронды есептеуіш машиналар. ♦ Бірінші электрондық машина 1946 жылы Пенсильван университетінде KNIAC деп аталды, 1949 жылы EDS AC машинасы құрастырылды. ЭЕМ буындары:

Бірінші буында - бірінші электрондық машина EN1AC , EDSAC машиналары болды. 1940-1955 жылдар.

Екінші буынға - 1955 жылдан бастап, жартылай өткізгіштер транзисторлар пайда бола бастады. Онда бағдарламалық тілдер: Фортран, Ал гол, Корол қолдана бастады. Үшінші буынға - интегралдық негізде құрылған ЭЕМ- дер. Қазіргі кезегі компьютерлер төртінші буынға жатады. Бесінші буындағы компьютерлер әлі шыққан жоқ. Қ зіргі кезде көптеген елдерде бесінші буындағы ЭЕМ-ді жасау ісі қолға алынуда. Бұл машиналар кәдімгі адам сөйлейтін тілге жуық тілді түсінетін, яғни "жасанды интеллект" ЭЕМ -дері болуы керек. Бұл идея толығымен іске асқанда, ЭЕМ-ге кәдімгі сөзбен мәселені түсіндіріп айтасыңдар, ал компьютер өзі бағдарламаны құрып, мәселені (есепті) шешетін болады.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Бірінші электронды есептеуіш машина қалай аталған? Ол қай жылы жасалды?.

• "Марк-1" машинасы қандай элементтерден жасалды?

• Бұрынғы Кеңестер Одағында бірінші ЭЕМ қай жылдары жасалды? Оны кім жасады?

• ЭЕМ буындарын атаңдар. Олардың бір-бірінен айырмашылығы неде?

• Қазіргі дербес компьютерлер қай буынға жатады?

Үйге тапсырма: 2.1 тақырыпты оқу, жұмыс дәптеріндегі 2.1.1, 2, 3 тапсырмаларды орындау, сөз жұмбақ, ребус құрастыру

№7 сабақ

Сабақтың тақырыбы: Дербес компьютер. Компьютермен танысу. Компьютердің құрылымы

Сабақтың мақсаты: Аппараттық құрылғымен таныстыру.

Білімділік: Оқушыларды ДК- мен, оның негізгі блоктарымен, және олардың міндетімен таныстыру. ЭЕМ-нің мүмкіндіктерін көрсету.Компьютердің негізгі құрылғылары - процессормен, ЖЖҚ - мен, ТЖҚ - мен таныстыру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық – абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері,

электронды оқулықтар

Сабақтың ґту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру .

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру .

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту.

6. Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Біріңғай электронды - есептеуіш машина қалай аталған? Ол қай жылы жасалды?.

• "Марк-1" машинасы қандай элементтерден жасалды?

• Бұрыңғы Кеңестер Одағында бірінші ЭЕМ қай жылдары жасалды? Оны кім жасады?

• ЭЕМ буындарын атаңдар. Олардың бір-бірінен айырмашылығы неде?

• Қазіргі дербес компьютерлер қай буынға жатады?

Жаңа түсініктер:

"Компьютер" сөзі "есептеуіш" дегенді білдіреді, яғни есептеуге арналған құрылғы. Компьютер — деректерді бағдарламалау өңдеуге арналған электрондық құрылғы. Қазіргі компьютерлер тек есептеп қана қоймай, цифрлық емес (мэтіндер, дыбыстар, графика жјне т.б.) аппаратты өңдейді, әр түрлі технологиялық процестерді, деректер базасын және басқаларды басқарады. Информатика сабағында IBM PC типті ДК - лерді оқып үйренеді, олар осындай дербес компьютерлерді алғашқы шығарған американдық компанияның атымен аталған (ШМ фирмасының ДК – лері). Бұл типті компьютерлерді дүние жүзінде жүздеген өндірушілер шығарады. Олар өзара өнімділігімен, жадының сыйымдылығымен және бірқатар функционал мүмкіндіктерімен ерекшеленеді. ДК -нің басқа типтері де бар, мысалы, Apple фирмасының Macintosh ДК –сі. Бірақ ДК -лердің барлық типтерінің ақпарат өндеу және адаммен қарым-қатынас жасауының негізгі принциптері бірдей. Дербес компьютер өнеркәсіп ұйымы ретінде өзара жалғастырушы кабельдермен байланыстырылған бірнеше блоктардан (құрылғылардан) тұрады. Блоктардың номенклатурасы (тізімі) әр түрлі болуы мүмкін, бірақ кез келген компьютер жұмыс істеуі үшін, үш блокті тұратын жинақ керек (компьютер-дің негізгі жинағы). Басқа құрылғылардың барлығы қосымша деп аталады. Оларға принтер, дыбыс коронкалары, құлақ алқа, микрофон, модем, сканер, манипуляторлар: "маус", трекбол, терте (джойстик) жатады. Компьютердің аталған негізгі жинағыш басты әлемін - жүйелік блок. ДК жүйелік блогы - компьютердің негізгі тораптары орналасқан тік төртбұрышты қорапта, онда: микропроцессор мен жедел жады және т.б. бар аналық тақша, адаптерлер, қоректендіру блогы, иілгіш және қатқыл дискідегі жинақтауыштар, контроллер, ажыратар орналастырылған.

ДК (дербес компьютер деп аталынуы - бір-ақ адам қолданады) қазіргі кезде көпшілік арасында кең тарай бастады. Кез-келген компьютерлер бірнеше құрылғыдан тұрады.

►► Монитор, жүйелік блок, пернетақта , мультимедиа колонкасы, модем, маус. Бұл құрылғылардың ең негізгісі Монитор, жүйелік блок, пернетақта.

Компьютердің барлық құрылғылары оның артындағы ажыратып қосқыштар арқылы ажыратылады. Компьютердің процессоры мен жедел жадысынан басқалары оның сыртқы құрылғылары болып табылады. Олар: монитор, пернетақта, принтер, маус, модем. Әрбір сыртқы құрылғы процессормен арнайы блоктар - адаптер немесе контролер арқылы жалғасады. Контролер немесе адаптсрдің міндеті - процессордан келіп түскен ақиқатты құрылғылардың жұмысын басқаратын сәйкес сигналдарға айналдыру.

Жүйелік блок - мұнда компьютердің негізгі құрылғылары орналасқан. Компьютерді қосып өшіру батырмасы, дискжетек, компакт-дискіні оқитын CD-ROM орналастырылған. Жүйелік блоктың ішінде аналық тақша, процессор, CD-ROM, бейне тақташа, дыбыс тақташасы мен т.б. бар.

Процессор - компьютердің еѕ басты бґлігі. Ол компьютердің "миы". Ол бүкіл компьютердің жұмысын басқарады және бағдарламалардағы барлық командаларды орындайды. Іс жүзінде компьютердің орындайтын жұмысының бјрін оның бас микросхемасы - микропроцессор атқарады. Қазіргі кезде ең көп тараған "пентиум" процессоры. Сондықтан компьютер де пентиум деп аталады. Процессор жадпен жұмыс істейді. Жад микросхемасынан процессор өзіне қажетті ақпаратты алады.

Жедел жад - бұл компьютердің ішкі жады. Жедел жад немесе оперативті жадтай тын құрылғы (ОЖҚ) - ол қажет ақпараттарды өзіне жылдам жазуға және одан оқуға мүмкіндік береді. Бірақ онда ақпараттар уақытша сақталады, яғни компьютерді өшіргенше. Егер компьютерді өшірсе онда жедел жадтағы барлық ақпарат өшеді. Компьютердің ішкі жадысының екі гөрі бар: тұрақты жадтай тын құрылғы ТЖҚ (ПЗУ) - бұл компьютердің ішкі жады, компьютерді іске қосқанда алдымен ТЖҚ - дан алынады. Жедел жадтай тын құрылғы ЖЖҚ (ОЗУ) - ақпаратты уақытша сақтайтын жад. Енгізу құрылғылары: пернетақта, маус, джойстик, өлшеу аспаптары, сканер. Шығару құрылғысы - принтер, дисплей, графиктер.

Дисплей - компьютердің экранына ақпаратты шығаратын құрылғы. Дисплей: электрондық – сәулелі түтікшеден (ЭСТ) (электронная лучевая трубка ЭЛТ), қоректендіру блогынан және сәулелі басқаруы электрондық блоктан тұрады. Монитор түрлі түсті, моно хромды болады.

Тапсырмалар: Жұмыс дәптеріндегі 2.2.1, 2, 3, 4, 5 тапсырмаларды орындау

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Компьютердің негізгі құрылғыларын ата.

• Компьютер жадысының қандай түрлерін білесіңдер?

• Тұрақты жад пен жедел жадтың айырмашылығын атаңдар.

• Ақпаратты енгізу-шығару құрылғыларын ата.

• Жадтың сыртқы тасуыштарын сипатта.

• Монитордың ажырату қабілеті дегеніміз не?

Үйге тапсырма: 2.2 тақырыпты оқу, компьютер құрылғыларына байланысты сґө жұмбақ, ребус құрастыру

№8 сабақ

Сабақтың тақырыбы: Компьютердің сыртқы құрылғылары. Енгізу - шығару құрылғылары.

Монитор. Пернетақта. Пернетақталық тренажер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды компьютердің сыртқы құрылғыларымен таныстыру.

Білімділік: Енгізу-шығару құрылғы Барына жалпы шолу жасау, монитор, пернетақтаның

жұмысымен таныстыру арқылы оқушылардың білімін көтеру.

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері,

электронды оқулық

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру .

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру .

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Тапсырмалар орындау

5. Сабақты бекіту.

6. Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

1. Компьютердің негізгі құрылғыларын ата.

2. Компьютер жадысының қандай түрлерін білесіңдер?

3. Тұрақты жад пен жедел жадтың айырмашылығын атаңдар.

4. Ақпаратты енгізу-шығару құрылғыларын ата.

5. Жадтың сыртқы тасуыштарын сипатта.

6. Монитордың ажырату қабілеті дегеніміз не?

Жаңа түсініктер:

Дербес компьютердің сыртқы құрылғылары оның интерфейсіне қосылады, ол қосымша операцияларды орындауға арналған. Арналуы бойынша сыртқы құрылғыштарды төмендегідей бөлуге болады:

• деректерді енгізу құрылғылары

• деректерді шығару құрылғылары

• деректерді сақтау құрылғылары

• деректерді алмасу құрылғылары

Монитор ақпаратты компьютер экранына шығару құрылғысы. Бұл жалғыз емес, бірақ негізгі шығару құрылғысы. Мониторларды екі белгілері бойынша жіктеуге болады:

Шығаратын ақпараты бойынша

Монохромдық (қара, ақ, градациясы сүр).

Символдық, (тек мәтіндік ақпаратты бейнелейді)

Түрлі түсті

Графикалық (графиктерді, суреттерді шығаруға мүмкіндік береді)

Пернетақта (Клавиатура)

Пернетақта - компьютерге ақпарат енгізетін құрылғы. Онда 101 немесе 102 перне болады. Таңбалық деректерді енгізу қызметін атқарады және негізгі енгізу құрылғысы болып табылады.

Пернетақтаның әрекеттерінің принциптері:

1. Пернені басқанда пернетақтаға орнатылқан арнайы микросхема идентификациялайтын скан-код жіберіледі.

2. Скан-код микросхемаға түседі, ол оз кезегінде процессорға бекітілген нөмірі бар үзу береді.

3. Үзуді алып, процессор ағымдағы жұмысын кейінге қалдырып, үзу нөмірі бойынша үзуге қызмет жасайтын бағдарламаның адресін табады.

4. Үзуді өңдегеннен кейін процессор аяқталмаған іске қайта оралады.

5. Енгізілген (бірақ өңделмеген) символдар пернетақтаның буферіне түседі де, оған арналған бағдарлама оларды алып кеткенше сақталады.

Шартты түрде пернетақтаны 5-бөлікке бөлуге болады:

• басу пернетақтасы (алфавитті - цифрлық және таңбалық пернелер)

• функционалды пернелер: Є1-П2

• арнайы операциялар пернелері: Enter, Esc, Tab6 Ctrl, Alt, Backspace

• меңзерді басқару және редакциялау пернетақтасы

• сандық пернетақта.

❖ Функционалдық пернелер - олар символдық пернелердің үстінде орналасқан. Олар компьютердің күрделі операцияларын тез орындайды. Әр түрлі программаларда әр түрлі қызмет атқарады.

♦> Символдық пернелер - пернетақтаның негізгі бөлігі. Символ, цифр енгізуге болады.

• Нұсқаушы немесе меңзерді экранда басқару пресі. Меңзерді экранда жылжытуға арналған.

• Цифрлық - қосымша пернетақта. Nam Lock арқылы қосылып ажыратылады.

• Enter - енгізу пернесі - белгілі бір әрекетті аяқтағанда басылады.

• Бос орын - символдарды бір-бірінен ажыратады.

♦> «Немесе Backspace пернесі алдыңғы символды өшіреді.

♦> Shift бұл кіші әріптерді үлкен етуге және керісінше орындауға болады.

• Caps Lock - үлкен әріптер енгізіледі.

• Delete - мецзердің оң жағында орналасқан символдарды өшіреді.

• Кейбір амалдарды орындау үшін пернелердің комбинациясын пайдаланады - Ctrl Alt.

Тапсырмалар: Жұмыс дәптеріндегі 2.2.7, 8, 9, 10, 11, 12 тапсырмаларды орындау. Пернетақта тренажерімен жұмыс істеу.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Компьютердің сыртқы құрылғыларын ата?

• Енгізу-шығару құрылғыларын айтыңыз

• Мониторєа сипатта бер

• Монитордың қандай түрлері бар?

• Пернетақтаның блоктарын айт

• Негізгі пернелердің қызметі қандай?

Үйге тапсырма: Сыртқы құрылғыларды оқу, оқулықтағы 43-50 беттер, соз жұмбақ, ребус құрастыру

№9 сабақ

Сабақтың тақырыбы: Сынақ жұмысы

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың білімін бағалау

Білімділік: Ақпарат, компьютердің құрылысы, даму тарихы тақырыптарынан алған білімдерін толықтыру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Сынақ сабақ.

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру .

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру .

3. Тестте берілген сұрақтарға жауап беру

4. Тест сұрақтарын талдау

5. Үйге тапсырма беру

Тест сұрақтары:

1. «Ақпарат» сөзі латынның қандай сөзінен аударылған?

A) informatio Ә) informatik Б) infoemation

2. Қоршаған дүние туралы және онда жүріп жатқан процестер туралы хабарлар мен
мағлұматтар ...

А) сигнал Ә) ақпарат Б) информатика

3. Адам қабылдайтын ақпарат неше топқа бөлінеді және оларды ата

А) таңбалы, мәтінді Ә) бейнелік, қатнас тілі Б) бейнелік, таңбалы

4. Ақпараттарды бір белгі тобынан екінші белгі тобына көшіру ережесі

А) сигнал Ә) код Б) аќпарат

5. Ақпараттың өлгаем бірлігі

А) бид, байт Ә) код, бит Б) бит, байт

6. «Бит» сөзі қандай тілдегі қай сөзден қысқартылып алынған?

А) ағылшын тіліндегі Binary digit Ә) Латын тіліндегі Віпагу digit Б) ағылшын тіліндегі Binry dijit

7. Байт дегеніміз не?

A) 10 биттен тұратын код Ә) 8 биттен тұратын код Б) 18 биттен тұратын код

8. Адам немесе құрылғы ақпарат қабылдайтын физикалық процесс ...

А) сигнал Ә) ақпарат Б) информатика

9. Ақпараттық процестерді зерттейтін єылым

А) физика Ә) ақпарат Б) информатика

10. Ақпараттық процестерді жүзеге асыратын құрал ...

А) компьютер Ә) модем Б) сканер

11. Бағдарламалау жасақта малары қандай топтарға бөлінеді?

А) жүйелік, қолданбалы, бағдарламалау жүйесі Ә) жүйелік, әмбебап, қолданбалы

Б) қолданбалы, бағдарламалау тілдері, операциялық жүйелер

12. Компьютердің барлық мәліметтерді өңдеу жұмысын ұйымдастыратын
бағдарламалар жүйесі ...

А) интерфейс Ә) операциялық жүйе Б) драйвер

13. Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас тәсілі ...

А) драйвер Ә) операциялық жүйе Б) интерфейс

14. Қолданбалы бағдарламалар неше топқа бөлінеді?

А) жүйелік, арнайы Ә) әмбебап, арнайы Б) әмбебап, жїйелік

15. Компьютердің ақпаратты сақтау құрылғысы неше топқа бөлінеді?

А) ішкі, сыртқы Ә) ішкі, тұрақты Б) сыртқы, тұрақты.

16. Бірінші ЭЕМ қай жылы жасалды, қалай аталды?

A) ENIAC, 1948 Ә) ENIAC, 1946 Б) EDS AC, 1949

17. Компьютердің негізгі құрылғыларын ата

А) пернетақта, жүйелік блок, тышқан Ә) пернетақта, модем, тышқан

Б) пернетақта, жүйелік блок, монитор

18. Жүйелік блоктың ішінде қандай құрылғылар бар?

А) процессор, қатқыл диск, CD-ROM, дискжетек Ј) процессор, жады, электронды түтікше Б) дискжетек, процессор, пернетақта

19. Компьютердің ең басты бөлігі немесе «миы» ...

А) монитор Ә) жүйелік блок Б) процессор

20. Компьютердің ішкі жадысының неше түрі бар?

А) тұрақты, уақытша жадысының құрылғы Ә) жедел, тұрақты жадтай тын құрылғы Б) жедел, оперативті сақтайтын құрылғы

21. Компьютердің ақпаратты шығару құрылғыларың көрсет

А) монитор, сканер Ә) монитор, принтер Б) жүйелік блок, принтер

22. Компьютерге ақпаратты енгізу құрылғыларын көрсет

А) пернетақта, сканер, тышқан Ә) монитор, принтер, пернетақта Б) жүйелік блок, пернетақта, сканер

23. Меңзердің сол жағындағы символды өшіру пернесі

A) delete Ә) backspace Б) Caps Lock

24. Бас эрінтер режиміне ауысу пернесі

A) delete Ә) backspace Б) Caps Lock

25. Меңзердің оң жағындағы символды өшіру нернесі

A) delete Ә) backspace Б) Caps Lock

Үйге тапсырма: өткен тақырыптарды қайталау, 1 -2 бөлімдерді оқу

№10 сабақ

Сабақтың тақырыбы:Ақпарат енгізу манипуляторы. Басу құрылғысы Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды ақпаратты енгізу манипуляторымен (маус, трекбол, терте, сканер)

Және принтердің түрлерімен, оның жұмысының ерекшеліктерімен таныстыру; Дамытушылық: Оқушылардың компьютерлік білімдерін көтеру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері,электронды оқулық

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

Үйге тапсырма

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Компьютердің құрамына кіретін негізгі құрылғыларды атаңдар, олардың атқаратын қызметін айтыңдар. Монитор, жүйелік блок, пернетақта

• Компьютер жадысының қандай түрлері бар?

Ішкі және сыртқы жад. Ішкі жад - жедел жад немесе оперативті жадтай тын құрылғы. Оның екі түрі бар: тұрақты жадтайтын, жедел жадтайтын құрылғы.

• Тұрақты жад пен жедел жатың айырмашылықтарын айтыңдар

ТЖҚ ақпаратты тұрақты сақтайды, компьютер өшірілген кезде ондағы ақпарат бұзылмайды, ал ЖЖҚ ақпаратты уақытша сақтауға арналған, компьютерді өшіргенде ақпарат бұзылады.

• Ақпаратты енгізу-шығару құрылғыларын атаңдар және олардың қызметін айтыңдар Пернетақта, маус, джойстик, сканер, т.б.

• Мониторлардың түрлерін атаңдар және олардың ерекшеліктерін айтыңдар Түрлі түсті немесе моно хромды

• «Пиксель» деп нені айтады?

Монитор экранындағы түрлі түсті нүктелер

• Пернетақтаның қандай блоктары бар?

Символдық, функционалдық, меңзерді басқару, цифрлық пернелер

• Принтердің түрлерін атаңдар, оларға сипаттама беріңдер. Лазерлік, матрицалық, сия бүрккіш

Жаңа түсініктер:

АҚПАРАТ ЕНПЗУ МАНШІУЛЯТОРЛАРЫ

Қазірі кездегі компьютерлер тағы бір ақпараттарды енгізу құрылғысы — "Маус" манипуляторымен жабдықталған.

Оның аты тышқан деп бекер аталмаған. Себебі ол — сұр түсті, тышқанның құйрығына ұқсайтын компьютерге жалғанған иілгіш сымы бар қорап. Ол алақанға ыңғайлы және кілемше бетінде еркін жылжитын арнайы құрылғы. Маустың екі түрі болады: үш батырмалы, екі батырмалы. Қазіргі кезде екі батырмалы маус жиі пайдаланады. себебі ортадағы батырма жұмыс кезінде көп пайдаланылмайды.

Маус қорабының ішінде ауыр резеңкемен қапталған металдан жасалған ауыр шар орналасқан. Ол қораптың сыртына аз ғана шығып, кілемше бетіне тиіп тұрады. Маусты арнайы кілемше бетінде (үстел бетінде) жылжытқанда, шар айналады. Оның айналуы өзара перпендикуляр айналатын екі білікті айналдырады да, ол компьютерге "оңға - солға" және "жоғары-төмен" жылжыту сигналдарын береді. Алынған сигналдарды компьютер өңдейді, нәтижесінде маус нұсқағышы экрандағы орны өзгереді, яғни маус нұсқағышы экранда жылжиды.

Егер маус жылжитын бет өте тайғанақ болса, онда шар дөңгелемей сырғиды, сондықтан арнайы резеңке кілемше пайдаланады.

[pic]

Әдеттегі маустан басқа да манипулятордың түрлері бар, трекболдар, маустар, инфрақызыл маустар:

- Трекболдың маустан айырмашылығы, ол тұрақты түрде орналастырылады және оның шаригі алақанмен қозғалысқа келтіріледі.Трекболдың артықшылығы ол беті тегіс жерді қажет етпейді,

сол себепті олар портативті компьютерлерде қолданылады.

• Пенмаус шарикті автоқаламға ұқсас, оның ұшындағы жазу түйірінің орнына жылжу мөлшерін тіркейтін түйін (торап) орналастырылған.

• Инфрақызыл маустың әдеттегі маустан айырмашылығы - оның жүйелік блокпен өткізгіш сымсыз байланыс құрылғысы болуында.

Компьютерлік ойындар үшін рычагты басу типті тертелер (джойстиктер), джойпадтар, геймпадтар және штурвалды - педальді құрылғылар қолданылады.

Маус - бұл манипуляторлық, типті енгізу құрылғысы, оның тегіс кілемше бетінде жылжуы экранда бейнеленеді. Меңзерді экранда жылжытуға (қозғалтуға) және объектілерді басқаруға аралан. Трекбол — бұл маустың функцияларын орындайтын және портативті компьютерлерде қолданылатын құрылғы. Джойстик(терте) - кішкене рычагты манипулятор, ол экрандағы жылжитын объектілерді басқару үшін қолданылатын енгізу құрылғысы.

Графикалық деректерді енгізу құрылғысы. Графикалық ақпаратты енгізу үшін, сканерлерді, графикалық планшеттерді (дигитайзерлерді) және цифрлық фотокамераларды қолданады. Сканерлердің көмегімен таңбалық ақпаратты да енгізуге болады. Бұл жағдайда алєашқы деректер графикалық түрде енгізіледі, бейне тану бағдарламалары оны өңдейді.

• Планшетті сканерлер келесі принцип бойынша жұмыс істейді: арнайы элементтер материалдың бетінен шағылған жарық сәулесін белгілейді.

• Қол сканерлерінің планшетті сканерден айырмашылығы, созу қолмен орындалады. Бұл

жағдайда бір қалыптылығы мен дәлдігі жеткілікті дәрежеде болмайды.

- Барабандық сканерлер. Бұл типті сканерлерде алғашқы материал өте жоғары жылдамдықпен айналатын барабанның цилиндр сияқты бетіне бекітіледі. Өте жоғарғы сапалы сканерлеуге жетуге болады.

• Штрих - сканері. Бұл штрих - код түрінде кодталған деректерді енгізуге арналған қол сканерінің бір түрі. Саудада қолданылады.

• Формалар сканерлері "қолдан" толтырылған стандартты формалардан деректерді енгізуге арналған құрылғы. Сканердің бұл түрі халық санағын жүргізгенде, сайлау нәтижелері мен анкет мәліметтерін өндеуде қажет болады. Сканерлеудің жоғары дәлдігі керек емес, тез әрекеттілігі - оның негізгі параметрі.

• Графикалық планшеттер (дигитайзерлер)- көркемдік графикалық ақпараттарды енгізуге арналған.

• Цифрлық фотокамералар. Олар сканерлер сияқты графикалық деректерді қағаз бетінен емес, тікелей қоршаған ортадан қабылдайды.

БАСУ ҚЫРЫЛҒЫСЫ

Принтерлер - басу карылғылары, олар деректерді шығару құрылғылары ретінде қолданылады және құжаттардың көшірмесін қағаз бетінде алуға мүмкіндік береді. Әрекеттерінің принципі бойынша олар матрицалық, сия бїріккіш және лазерлік принтерлерге бөлінеді.

• Матрицалық принтерлер - бұл қарапайым басу құрылғылары. Деректер қағазға инелердің бояйтын таспа арқылы соғуының нәтижесінде пайда болатын оттисктер түрінде шығарылады.

• Лазерлік принтерлер полиграфиялық баспадан кем емес баспа сапасын қамтамасыз етеді. Олар минутына бет баспаға шығу жылдамдығымен өлшенеді.

- Сия бүріккіш принтерлер. Кескін бояудың тамшыларың қағазға түсуінің нәтижесінде пайда болған дақтардан қалыптасады. Бояудың микро тамшылары басу бастиегіндегі қысыммен шығарылады. Басу сапасы лазерлік принтерлерге қарағанда біршама төмен және ол тамшының көлеміне, оның пішініне, бояғыштың қоюлығына және қағаз сапасына тәуелді. Сия бүріккіш принтерлер түрлі түсті баспада кеңінен қолданылады.

Қандай ақпараттарды /. Мәтіндік

принтерге 2. графикалық

шығаруға болады? 3. кестелік

Тапсырмалар: Жұмыс дәптеріндегі 2.2.13.. 14, 15 тапсырмаларды орындау

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Қандай ақпаратты енгізу манипуляторлары бар? Олардың айырмашылығы қандай?

• Қандай графикалық деректерді енгізу құрылғылары бар?

• Олардың айырмашылықтары қандай?

• Принтердің қандай түрлері бар?

• Олардың айырмашылықтары қандай?

Үйге тапсырма: оқулықтағы 2.2. тақырыпты оқу, сөз жұмбақ, ребус дайындау.

№11 сабақ

Сабақтың тақырыбы: Компьютердің сыртқы жады. Ақпарат тасқыштар. Иілгіш және компакт-дискілер. Дискіжетек. CD-ROM

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға ақпаратты жазу мен оқу, иілгіш және компакт дискілер сияқты ақпарат тасқыштар туралы түсінік беру, дискжетек пен CD-ROM жұмыстарымен таныстыру;

Дамытушылық. Оқушылардың компьютерлік білімдерін көтеру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа. тиянақтылыққа үйрету.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері,

электронды оқулық

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Қандай ақпаратты енгізу манипуляторлары бар? Олардың айырмашылығы қандай қандай?

• Қандай графикалық деректерді енгізу құрылғылары бар?

• Олардың айырмашылықтары қандай?

• Принтердің қандай түрлері бар?

• Олардың айырмашылықтары қандай?

Жаңа түсініктер:

Сыртқы жад

Компьютерде жұмыс жасауда қолданылатын барлық ақпарат файл түрінде сақталады. Файл - бұл жадтағы орын, оған әдетте бірегей атау беріледі. Файлдар машинаның жедел немесе сыртқы жадында орналасады. Сыртқы жад - бұл, біріншіден, винчестер, ал екіншіден, иілгіш және компакт-диск. Сондықтан ақпаратты жазу мен оқу туралы айтпай тұрып, ақпарат тасушылар деген не екенін анықтауымыз қажет.

Ақпарат тасушы ақпарат сақтау ортасы болып табылады. Олар сыртқы түрі бойынша не дискілік, не таспалық, жад тау принципі бойынша — магнитті, магнитті - оптикалық, оптикалық болады. Соңғы уақытта IBM типті Pentium ДК -де қолданылатын ақпарат тасуыштар дискілік, магнитті, магнитті - оптикалық және оптикалық жазу - оқу әдістерін қолданады. Дискілік тасуыштьң қатқыл немесе иілгіш негізі болады. Оларға винчестерге (хард - диск) кіретін қатқыл магнитті дискілерді, иілгіш дискілерді немесе флоппи дискілерді, компакт-дискілерді жатқызуға болады.

Сыртқы жад — бұл компьютерді өшіргеннен кейін де енгізілген ақпаратты сақтайтын жад.

Қойылатын сұрақтар:

• Адамныѕ ішкі жадына не сақталады?

• Қандай жағдайларда оған сыртқы жадты қолдануға тура келеді?

• Адам қандай заттарды сыртқы жад ретінде қолданады?

Иілгіш диск (дискет) - табақша пішінді, бетінде қабыршық түрінде магниттік қоспа жағылған иілгіш диск. Дисктің пластмассадан жасалған қапшығында оған мәлімет жаздырмауға болатын кішкене тік түртбұрышты ойық бар және мәлімет жазу - оқу кезінде дискінің бетімен байланыс жасайтын магниттік бас тиектің жылжитын орны пластмасса

қабықша ашық болады. Диск еттің негізгі параметрі - оның диаметрі, қазіргі шығарылатын дискеттер үшін бір ғана стандарт бар - ол диаметрі 3,5 дюймдік диск еттер, яғни дисктің диаметрі 89 мм болады.

Иілгіш дискідегі (диск еттегі) жинақтауыштар бір компьютерден екінші компьютерге мәлімет алмастыру үшін, қазір жұмысқа қажет емес ақпаратты сақтап қою үшін қатты дискідегі мәліметтердің архивтік (тығыздалған) көшірмесін алу үшін керек. 3,5 диск етте 1,44 Мб көлемде мәліметтер жазылады. Мәлімет жазылатын диск еттің оң жақ шетінде кішкене төртбұрышты қосымша ойық болады. Дискет тер қатты пласт мас қорапта орналасады, сол себепті олар әрі ұзақ, әрі сыйымдығы сенімді қызмет атқарады. Соңғы шығып жатқан дискі қозғағыштарда 3,5 дюймдық дисктер ғана қолданылады.

3,5 дюймдық дискет терде ойықтың үстінде жылжымалы ілгек бар. Оны жоғары-төмен қозғай отырып мәлімет жазуға немесе жаздырмауға болады.

Диск етті форматтау (белгі салу). Дискетті алғашқы рет пайдалану алдында оны әртүрлі тәсілмен тармақтайды, яғни беттеріне белгі салады. Форматтау операциялық жүйе командасымен жүргізіледі.

ҚАТТЫ ДИСК - (винчестер) деректер мен бағдарламаларды ұзақ уақыт сақтау үшін қолданылады. Негізінен ол бір оське орналасқан дискілер тобынан тұрады, магниттік қабатпен жабылып, жоғары жылдамдықпен айналым жасайды. Сондықтан оның құрамы 2 п беттен тұрады. Мұндағы п - топқа кіретін дискілер саны.

Қатты дискідегі мәлімет жинақтаушылар (винчестер) ақпаратты тұрақта сақтауға арналған. PC- де қатқыл дискінің мәлімет сыйымдылығы 20-40Гбайт , Pentium -10-80 Гб дейін болады.

Қатты диск орнынан алынбайды, корпуста жүйелік блокта орналасады. Ол екі жағына да мәлімет жазылатын бір дискіге біріктірілген бірнеше дискілерден тұрады, иілгіш алмалы-салмалы дискетке қарағанда винчестерге өте көп мәлімет көлемі сияды, сондықтан да оны пайдалану өте ыңғайлы.

Компакт-диск - бұл металмен қапталған оптикалық диск, оның салмағы небәрі 15 грамм және диаметрі 12 см. Оған шамамен 640 Мб ақпарат жазуға болады. Дискінің жұмыс бетін зақымданудан сақтайтын арнайы қабығы жоқ. Компакт-дискілер арнайы орауышта сақталады.

Тапсырмалар: Жұмыс дәптеріндегі 2.2.16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 тапсырмаларды орындау

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Компьютер жадысы неше топқа бөлінеді?

• Сыртқы жадыға қандай құрылғылар жатады?

• Иілгіш және қатты дискілердің айырмашылықтары қандай?

• Компакт дискілердің қызметі қандай?

• Дискжетек, CD-ROM- ыѕ қызметі қандай?

Үйге тапсырма: 2.2. тақырып, 51-56 беттер, сөз жұмбақ, ребус құрастыру.

№12сабақ

Сабақтың тақырыбы: Windows объектілері, басқару элементтері. Мауспен жұмыс.Есептер тақтасы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды WINDOWS ортасының ерекшеліктерімен, жұмыс үстелі

түсінігімен таныстыру, есептер тақтасын, «Пуск» батырмасын және басты менюді жұмыста қолдануға үйрету және «Маус» манипуляторын меңгерту.

Дамытушылық: Оқушылардың компьютерде жұмыс істеу қабілеттерін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар. компьютер, оқулық, жұмыс дәптері,электронды оқулық

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру

2. Өткен материалды қайталау сұрақтары

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Компьютердің құрамына кіретін негізгі құрылғыларды атаңдар

• Компьютер жадысының қандай түрлері бар?

• Тұрақты жад пен жедел жатың айырмашылықтарын айтыңдар

• Ақпаратты енгізу-шығару құрылғыларын атаңдар

• Жадтың сыртқы тасқыштарын сипаттаңдар

• Мониторлардың түрлерін атаңдар

• «Пиксель» деп нені айтады?

• Пернетақтаның қандай блоктары бар?

• Принтердің түрлерін атаңдар, оларға сипаттама беріңдер.

Жаңа түсініктер:

Windows - тың негізгі функциясы - осы орта үшін арнайы құрылған бағдарламалардың жұмысын басқару.

Windows — бұл компьютерлік технологияның жаңа деңгейі. Ол деректермен жұмыс жасаудың объектілі - бағдарланған әдістемеге негізделген. Microsoft Windows'98 ортасының ерекшеліктері:

• пайдаланушының интерфейсін стандарттау;

• көлемі ондаған Мбайт жедел жадты тиімді басқару;

• жаңа сыртқы құрылғыларды қиындықсыз қосу мүмкіндігі;

• бағдарламалардың функциясын интеграциялау, яғни басқа бағдарламаларды жасалған объектілерді нақты бағдарламада қолдану мүмкіндігі;

• көп мәселелік, яғни бірнеше қолданбаны қатар орындау және бір бағдарламадан екіншіге оңай ауысу мүмкіндігі;

• графикалық режимді басым қолдану;

• жергілікті желі және Internet желісінде жұмыс істеуді қолдаудың құрамдас құралдары;

• мультимедиамен (дыбыс және бейне) жұмыстың құрамдас құралдары;

• "Plug and Play" технологиясы (қосатын құрылғыларды автоматты баптау).

WINDOWS - графикалық операциялық жүйе, оның негізгі объектілері терезе мен белгішелер түрінде бейнеленеді.

WTNDOWS -тің объектілері — терезе, жұмыс столы, шарт белгілер, жарлықтар, бумалар, тышқан, мәлімет алмастыру буфері.

WINDOWS ортасында жұмыс столының рөлін дисплей экраны орындайды. Онда жұмыс істейтін программалардың терезелері, құжаттардың жеке файлдары шарт белгілер түрінде орналасқан.

Шарт белгі - экран бетіндегі қысқаша жазуы бар кішірейтілген графикалық бейне. Ол дисплей экрандағы программаны, терезені, функцияны, файлды т.б. бейнелеп тұруы мүмкін.

Жарлық - белгілі бір объектімен тікелей қатынас жасауды іске асыратын командалық файл.

Қапшық - экранда каталогтарды және программалық топтарды белгілеу үшін қолданылады. Бума бұл обьектілер қоймасы.

Тышқан тетігімен орындалатын ең негізгі операция - экран бетімен сілтеменің қозғалуы болып табылады.

Мәлімет алмастыру буфері - әртүрлі программалар немесе құжаттар арасында мәліметтерді тасымалдап, олардың фрагменттерін бір-біріне ауыстырып отыру үшін қолданылатын жады бөлігі.

Есептер тақтасы - бұл экранның төменгі жағындағы жіңішке сұр жолақ. Есептер тақтасында «Пуск» батырмасы, іске қосылған бағдарламалардың аттары бар батырмалар орналасқан.

«Пуск» батырмасы - бұл батырманы басқаннан кейін жүйенің Бас менюі пайда болады. Бас меню жеті пункттен тұрады:

1. Ашылатын бағдарламалар тобы мен қосымшалардан тұратын тізім

2. Жуық арада ашылған құжаттардың 15-тен аспайтын тізімі

3. Баптау

4. Іздеу

5. Анықтама

6. Орындау

7. Жұмысты аяқтау

Тапсырмалар: Жұмыс дәптеріндегі 3.1.2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 тапсырмаларды орындау

Сабақты бекіту сұрақтары

• WINDOWS операциялық жүйесінің ерекшеліктері қандай?

• WINDOWS ОЖ қандай объектілер бар?

• Терезе дегеніміз не, қандай түрлері бар?

• Тышқанның атқаратын қызметі қандай?

• Мәлімет алмастыру буфері дегеніміз не?

• Жұмыс столының атқаратын қызметі

• Шарт белгі дегеніміз не?

• Жарлық дегеніміз не?

Үйге тапсырма: 3.1, 3.2 тақырыптарды оқу.

№13сабақ

Сабақтың тақырыбы: WINDOWS терезелері, терезе элементтері мен құрылымы.

Сабақтың мақсаты: Терезенің элементтеріне түсінік беру.

Білімділік: Оқушыларды терезелермен, терезе элементтерімен таныстыру; Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар. компьютер, оқулық, жұмыс дәптері,

электронды оқулық

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

♦S* Компьютермен жұмысты аяқтау әрекеттерін ата?

♦t* Windows' 98 ОЖ-қандай жүйе, оның негізгі объектілері қандай түрмен бейнеленеді?

♦♦♦ Маустың көмегімен Windows' 98- дің объектілерімен қандай әрекеттер орындауға болады?

❖ Маустың батырмаларына сипаттама бер?

♦♦♦ Жұмыс орнының негізгі объектілерін ата, объект деген не, WindowsTbra; объектілерін ата?

• Файл, қатқыл диск объектісінің қасиеттеріне сипаттама бер?

• Қапшықтың қызметі қандай?

♦> Іске қосудың қызметі қандай? Бас меню, бағыныңқы меню дегенді көрсет?

❖ Командалар деген не? Ұзын, қысқа команда деген не?

^ ❖ Мауспен жұмыс істеу қалай орындалады? Маус деген не? Шерту, оң жақ

батырмасын шерту, екі рет шерту, мауспен алып беру, оң жақ батырмамен алып беру деген не? ♦♦♦ Динамикалық, контекстік меню деген не?

Жаңа түсініктер:

Терезе (Окно) — жақтаулармен шектелген экрандағы төртбұрышты аймақ. Әрбір терезенің оны басқаруға арналған элементтері мен жұмыс аймағы болады. Жұмыс аймағы объект ілер, ақпарат және басқару элементтері орналасады. Windows жүйесінде жұмыс істеу барысында бірнеше терезені бір мезгілде ашуға және терезелер арасында Есеп тақтасындағы батырмалардың көмегімен ауыса отырып олардың әрқайсысында кезекпен жұмыс істеуге болады (1 сурет).

Барлық терезелердің түрін төмендегі торт топқа бөлуге болады:

1. Қапшық (папка) терезелері;

2. Қолданбалар терезелері;

3. Диалог (сұхбат) терезелері;

4. Анықтама терезелері.

Қапшық (папка) терезелерінде, оны басқару элементтерінен басқа Windows - тың басқа объектілерінің де белгішелері бар. Белгілі бір объектінің белгішесін мауспен екі рет шерту, оны ашады.

Белгілі бір қолданбаны іске қосатын болсақ, онда экранда сол қолданбаның терезесі пайда болады. Қолданба терезелері қолданбаға жүктелген құжаттың мазмұнын көрсету міндетін атқарады, сондай-ақ онда терезені басқару элементтері де бар. Белгілі бір қолданбаны іске қосқанда, экранда осы қолданбаның терезесі пайда болады.

Қолданба (приложение) — бұл да бағдарлама, ол Windows жүйесінің басқаруымен жұмыс істегендіктен, қолданба деп аталады.

Диалог терезелері (Диалоговые окна) — қосымша ақпараттарды енгізуге арналған арнайы терезе. Олар Windows -ты және оның қолданбаларын басқару мен баптау үшін қажет, оларда басқару элементтері бар. Өздеріңе таныс сағат (Часы) терезесі мүмкін мысалы бола алады .

Анықтама терезелері (Окна справок) Windows және оның қолданбаларының жұмысы бойынша анықтама ақпараттарын шығару қызметін атқарады.

Менің компьютерім терезесінің негізгі элементтерімен танысайық.

Шекара Терезе төрт жағынан қоршалған жақтаулардан тұрады. Оны терезенің шекаралары деп атайды. Терезенің жақтаулары арқылы оның өлшемін өзгертуге болады. Маус нұсқағышын терезе жақтауына апарып қос бағдар шаға айналған кезде қалауымызша өзгертеміз^

Тақырып жолы. Терезенің жоғары терезесінің астында орналасқан. Терезенің аты орналасқан немесе басқару қатары деп те атайды. Себебі бұл қатар арқылы терезені басқарамыз. Жималаймыз, Жабамыз, Қалпына келтіреміз. Осы қатарда жүйелік меню белгішесі орналасқан. Оған маус нұсқағышын бассақ , терезені басқару тізімі шығады. Ол арқылы терезенің өлшемін өзгертуге болады.

Терезенің жабу түрлері х белгісі арқылы немесе alt="Сабақ жоспары 7 сынып"+F4

Меню жолы. Меню жолына alt="Сабақ жоспары 7 сынып"+F10 арқылы кіреді. Маус нұсқағышын да пайдаланады.

Құрал-саймандар қатары. Құрал саймандар қатарын Вид менюіндегі Панель инструментов командасы арқылы шығарады.

Жұмыс аймағы. Терезенің ішкі аймағы, онда негізгі объектілер орналасқан. Ол объектілердің түрлерін келесі түрде көрсетуге болады. Терезе: крупные значки, мелкие значки, список, таблица түрінде беріледі. Шиыру жолақтары. Тік және көлденең қайыру жолақтарын терезенің ені мен биіктігіне оның мазмұны толық көрінбесе осы жолақтарды пайдаланамыз. Ол сырғыт палардағы тұрады.

Тапсырмалар:

1. Жұмыс дәптеріндегі 3.2.1, 2, 3, 4, 5, 6 тапсырмаларды орындау

2. «Менің компьютерім» терезесінің биіктігін, енін өзгертіңдер, экран бойымен

жылжытыңдар.

3. Экранда бірнеше терезе ашыңдар, оларды катар орналастырыңдар, жима лаңдар

4. Жұмыс үстелінің суретін және уақытты өзгертіңдер

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Терезе дегеніміз не?

• Терезенің қандай түрлері бар?

• Терезе элементтерін және олардың атқаратын қызметін айтыңдар

• Терезенің жоғарғы оң жақ бұрышындағы 3 белгінің қызметті қандай?

Үйге тапсырма: 3.2. тақырыпты оқу, сөз жұмбақ құрастыру

№14

Сабақтың тақырыбы: WINDOWS ОЖ жұмыс үстелі. Объектілерді іздеу. Бағдарламаларды іске қосу және құжаттарды ашу.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға жұмыс үстелінің қасиеттерін баптауды игерту, бағдарламаларды іске қосу және құжаттарды ашу тәсілдерімен таныстыру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар. компьютер, оқулық, жұмыс дәптері, электронды оқулық

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

• Терезе дегеніміз не?

• Терезенің қандай түрлері бар?

• Терезе элементтерін және олардың атқаратын қызметін айтыңдар

• Терезенің жоғарғы оң жақ бұрышындағы 3 белгінің қызметті қандай?

Жаңа түсініктер:

Бағдарламаларды іске қосудың және құжатты ашудың үш тәсілі бар:

1. «Менің компьютерім» қапшығының терезесі арқылы

2. Бағыттауыш бағдарламасы арқылы

3. «Пуск» батырмасын пайдаланып

[pic]

бағдарламаларды іске қосу:

1. Пуск батырмасын басамыз, сонда Бас IЩ *w«**™<>it* меню пайда болады If? ^{Со,да,ьаOR,WTOm}"

2. Бас менюде тышқанның нұсқауы шын ЩЫ

Бағдарламалар (Программы) т\

командасына орналастырамыз, сонда

бағыныңқы меню шығады Ш~ё ■ (•ІШШЗШШВШШ

Н ^РС**" ф Outlook Express © >v*»«tso ё Wrxtowt ч>

3. Бағыныңқы менюде тышқанның H ■■'-⁾ »■ _^г__
нұсқауы шын Стандартыные командасына
орналастырамыз, сонда келесі

бағыныңқы меню шығады

Н ц Заоершемис сеамса Admin... I

1. Мой компьютер қапшығының терезесін ашамыз

2. Мой компьютер қапшығындағы диск С белгішесіне тышқанның нұсқағышын орналастырып, екі рет шертіп, С дискісінің терезесін ашамыз

3. Бұл терезеде Program Files қапшығының терезесін ашамыз

4. Бұл терезедегі қажетті қапшықтарда орналасқан қолданбаларды іске қосамыз

[pic]

Бағыттауыш қолданбасын іске қосу:

1. Пуск - Бағдарламалар (Программы) -Проводник

2. Пуск батырмасына тышқанның нұсқауы шын орналастырып оң батырмасын басу, қосымша менюден Проводник командасын орындау.

Бағыттауыш қолданбасының терезесі екі бөліктен тұрады: оң және сол жақ.

Бағыттауыш қолданбасы арқылы бағдарламаларды іске қосу:

1. Бағыттауыш қолданбасын іске қосу ■^< > <

2. Терезенің сол жақ бөлігіндегі Program Files қапшығын ашу

3. Бұл терезедегі қажетті қапшықтарда орналасқан қолданбаларды іске қосамыз

Тапсырмалар:

1. Осы үш әрекет арқылы WordPad мәтіндік редакторы қолданбасын іске қосып
көріңіз

2. Жұмыс дәптеріндегі 3.3.1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 тапсырмаларды орындау

Сабақты бекіту сұрақтары:

• «Менің компьютерім» қапшығының терезесі арқылы бағдарламаларды қалай іске қосамыз?

• Бағыттауыш бағдарламасы арқылы бағдарламаларды қалай іске қосамыз

• «Пуск» батырмасын пайдаланып бағдарламаларды қалай іске қосамыз

• Осы үш әрекет арқылы құжаттарды қалай ашуға болады?

• Осы үш әрекеттің ерекшеліктері қандай?

Үйге тапсырма: оқулықтағы 3.3. тақырыпты оқу, жұмыс дәптеріндегі тапсырмаларды орындау

№15сабақ

Сабақтың тақырыбы: Файлдар мен қапшықтар. Қапшықтарды құру. Қапшықтар құрылымы. Таңбашалар жасау.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды бағдарламаларды іске қосу және құжаттарды ашу тәсілдерімен және файлдар, қапшықтар, таңбашалар, себет ұғымдарымен таныстыру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма беру

Жаңа түсініктер:

ФАЙЛДАР МЕН ҚАПШЫҚТАР

Файл дегеніміз не? Файл — аты бар бірқатар байттар тізбегі. Файл не бағдарлама, не құжат болуы мүмкін. Windows-та бағдарламалардың басқа атауы — қолданба да қолданылады.

Әр файлдың аты болады. Оның аты оң және сол бөліктен тұрады. Оң жақ бөлігі үш символдан тұрады және оның типін анықтайды. Сол жақ бөліктің ұзындығы 1-255 символға дейін болады.

Файл типтерінің кейбір негізгі құжат ретінде белгіленулерінің тізімі төменде келтірілген:

*.bmp Paint графикалық қолданбасының суреті

*.doc Word және WordPad мәтіндік редакторларының құжаттары

*.txt Блокнот қолданбасының құжаты

*.wav Фонограф қолданбасының дыбыстық файлы.

*.avi Бейне - клип

• .xls Excel кестелік процессорының құжаты

• .ppt PowerPoint қолданбасының тұсаукесері

Қапшықтар - бұл қандай да бір белгісі бойынша файлдарды бірлестіру, мысалы, тақырыптық белгісі бойынша: бір ғана ойынға немесе редакторға жататын файлдар. Басқа сөзбен айтқанда, қапшық - бұл аты аталған файлдар тобы. Windows'98-дің қапшықтары каталог рөлін атқарады. Тұрмыстық деңгейде қапшықты кәдімгі ішіне қағаз беттерін — файлдарды салатын қапшықпен салыстыруға болады. Windows'98-дегі барлық файлдар, құжаттар мен бағдарламалар қапшықтарда сақталады. Қапшықтың аты, файлдың аты сияқты оның мазмұнын көрсете алады.

Қапшық элементтері:тақырып, меню, терезені басқару батырмалары, айналдыру жолағы, құрал-саймандар тақтасы, қалып-күй жолы. Қажет элементтер жиынын мына жолмен таңдауға болады: Түр - Құрал-саймандар тақтасы және Түр => Қалып-күй жолы.

Терезеде жана қапшық құру.

Қапшықты Файл => Создать => Папка командасымен құрады. Мұны орындағаннан кейін осы терезенің қапшықтары мен файлдарының тізімінің соңында жаңа қапшық белгішесі пайда болады. Қапшықтың атын оны құрғаннан кейін бірден енгізуге болады. Файлға ат берілмеген жағдайда оған автоматты түрде "Жаңа файл" аты меншіктеледі.

Жұмыс үстелінде жаңа қапшық құру

Жұмыс үстелінің жаңа қапшықты орналастырмақшы болған жерінде маустың оң жақ батырмасын басу — контексті меню пайда болады.

Создать => Папка командасын орындау. Жұмыс үстелінде қапшық белгішесі найда

болады.

Қапшықтың атын енгізіп, енгізу пернесін басу

Таңбаша — бұл бағдарламаларды іске қосу немесе файлды ашу қасиеті бар пиктограмма, объектінің тамғасы, компьютер үшін объектіге жол нұсқайтын командалық файл, ал пайдаланушы үшін жұмыс үстеліндегі немесе терезедегі жай белгіше, ол Windows'98-дегі қандай да бір объектіге: файлға, қапшыққа, дискіге, компьютерге, принтерге т. б. Сәйкес келеді.

Таңбаша жеке бір объект емес, ол файлға сілтеме ғана. Сондықтан оны жойғанда файлдар жойылмайды.Таңбашада мауспен екі рет шерту, файлға немесе қапшықтың белгішесіне екі рет шерту әсерімен бірдей (бағдарлама іске қосылады, құжат немесе қапшық ашылады.)

Ағымдағы терезеде таңбаша құру. Ағымдағы терезеде таңбашаларды Файл => Создать => Ярлык, Файл => Создать ярлык немесе контексті менюдің Создать - Ярлык командасының көмегімен жасауға болады. Таңбашаны жасағаннан кейін оны қажетті орынға, орналастыруға болады.

Жұмыс үстелінде таңбаша көру.

1. Жұмыс үстелінің бос жеріне меңзерді орналастырып, маустың оң жақ батырмасын басса, контексті меню пайда болады.

2. Создать => Ярлык опциясын таңдағанда, "Создание ярлыка"("Таңбашаны құру") диалог терезесі пайда болады.

3. "Шолу" (Обзор) батырмасын басу, "Шолу" диалог терезесін ашады. Файлдар мен қапшықтар арасынан объект табу.

4. "Ашу" батырмасын басу арқылы "Таңбаша жасау терезесі" ашылады. Онда, файлға жол толық көрсетілген.

5. "Далее" ("Одан әрі") батырмасын басу - "Таңбашаның атын таңдау" (Выбор пазвания ярлыка) диалог терезесін атады. Мұнда объектінің жүйелік атын өзгертуге болады.

6. "Дайын" (Готово) батырмасын басу - Жұмыс үстелінде жаңа таңбаша пайда болады.

Тапсырмалар:

1. Жұмыс үстелінде өз есіміңізбен аталатын қапшық құрыңыз. Сол қапшықтың ішінде текстік құжат құрып, оның ішіне өзің туралы мәлімет жаз. Қапшықтың атын өзгертіңіз.

2. Жұмыс үстелінде бірнеше таңбашалар құрыңдар және оларды ашып көрсетіңдер

3. Жұмыс дәптеріндегі 3.4.1, 2, 3, 4 тапсырмаларды орындау

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Бағдарламаларды іске қосу және қапшықтарды ашудың неше жолы бар?

• Файл дегеніміз не? Толық сипаттама бер.

• Қапшық дегеніміз не? Қапшық құру жолдары қандай?

• Таңбаша дегеніміз не? Таңбаша құру жолдары қандай

Үйге тапсырма: 3.4. тақырыптарды оқу, жұмыс дәптеріндегі 3.4.5, 6 тапсырмаларды орындау.

№16 сабақ

Сабақтың тақырыбы: Сынақ жұмысы

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың білімін бағалау

Білімділік: Оқушылардың енгізу-шығару, басу құрылғылары, сыртқы жады туралы білімдерін толықтыру және WINDOWS объектілері, терезесі, файлдар және қапшықтар бөлімдері бойынша алған білімдерін тексеру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Сынақ сабақ.

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру .

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру .

3. Тестте берілген сұрақтарға жауап беру

Тест сұрақтарын талдау

Үйге тапсырма беру

Тест сұрақтары:

1. «Информатика» пәні нені зерттейтін ғылым?