Тақырыбы: Тармақталу жəне таңдау операторы.
Дəріс мазмұны:
Тарматалу командасыны@ ыса ж не толы тVріні@ жазылуы.
?рама шарттар, рама операторлар.
Та@дау операторыны@ жалпы тVрі.
Шартты оператор қандай да бір шартты тексеріп, оның нəтижесіне байланысты белгілі бір əрекетті орындауды жүзеге асырады.
Оның жазылу үлгісі:
IF шарт THEN 1-оператор ELSE 2-оператор;
IF шарт THEN оператор;
1-жағдай шартты оператордың жазылуының толы түрі, 2-жағдай ыса түрі деп аталады.
Мысал 1. Берілген үш санның үлкенін табыңдар.
Program max3;
Var a,b,c,max1, max: integer;
begin
Write (‘3 санды енгіз’); read (a,b,c);
if a>b then max1:=a else max1:=b;
if c>max1 then max:=c else max:=max1; Writeln (‘3 санның үлкені=’, max);
end.
Егер then, else қызметші сөздерінен кейін бір емес, бірнеше оператор жазылса, олар рама оператор деп аталады жəне begin, end операторлық жақшаға алынады.
Егер шарттың саны біреуден артық болса, онда ол рама шарт деп аталады. Құрама шарттар арасына and (жəне), or (немесе), not (емес) қызметші сөздері жазылады жəне жəй шарттар жақшаға ( ) алынып жазылады.
00) and (х5)
Мысал 2. Екі бүтін санның үлкені мен кішісін табыңдар.
Var a,b, max, min: integer;
begin
read (a,b);
if a>b then begin max:=a; min:=b end else begin max:=b; min:=a end;
Writeln (‘max=’, max, ‘min=’, min)
end.
Мысал 3. Жазықтықта берілген нүкте центрі (2,3) нүктесіндегі, ішкі радиусы 1-ге, сыртқы радиусы 2-ке тең сақинаға тиісті бола ма?
Program m3;
const r11; r22;
var x,y:real;
begin
Write ('нүкте координаларын енгіз′); read(х, у);
if (sqr(х-2)+sqr(у-3) sqr(r1)) and (sqr(х-2)+sqr(у-3) sqr(r2)) then Writeln (′нүкте сақинаға тиісті′) else writeln (′тиісті емес′)
end.
Таңдау операторы арқылы программадағы мүмкін болатын бірнеше оператордың біреуі таңдалады. Та@дау параметрі Real жəне String типтерінен басқа кез-келген типті қабылдайды.
Таңдау операторының құрылымы:
сase рнек of
1- траты: 1- оператор;
2- траты: 2- оператор;
…
n- траты: n- оператор
else оператор
end;
