«EXCEL электрондық кестесі» тарауына арналған сабақ жоспарлары

Сабақтың тақырыбы: Формуланы енгізу және көшіру

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: ЕХСЕL- дегі берілгендермен жұмыс істеу, деректерді ЕХСЕL-ге енгізу, деректерді сақтау және қорғау. Деректерді өңдеу формулалары, деректердің орнын ауыстыру және көшірмелеу, жұмыс кестесін автоматты түрде пішімдеу, кестелерді баспаға шығару туралы білімдерін шығару туралы білімдерін қалыптастыру.

Тәрбиелік: Жан-жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу. Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту. Пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялар, баяндау арқылы түсіндіру.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: интерактивті қта, компьютерлер.

Сабақтың өту барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ.Үйге берілген тапсырманы тексеру. ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.

Ms Excel -де кез келген формуланың «=» белгісінен басталатынын білеміз. Мысалы, сіздің оқу кестеңізде әрбір қызметкердің үш айға қанша сыйақы алатынын есептеу керек. Олүшін Е3 ұяшығына =В3+С3+D3 формуласын енгіземіз, әйтпесе Excel-дегі дайын формуланы қолданса да болады. Мұндай ұзын формуланың орнына =СУММ (В3:Д3) формуласын енгізсе болғаны.

Электронды кестеде қосу (СУММ) функциясы жиіқолданылады, сондықтан Стандартты аспаптар тқатасында [pic] белгісінің батырмасы қарастырылған. Жалпы қосындыны білу үшін қосылатын ұяшықтардың аумағын белгілеп, Автоқосынды (Автосумма) [pic] батырмасын шертіңіз.

Қорытылып шығатын формулаларды енгізу үшін Функция шебері (Мастер функции) диалогтік треезесін қолдануға болады. Ол функцияны енгізіп қана қоймай, күрделі есептеулерді де орындайды.

Ұяшыққа функцияларды енгізу үшін:

• формула енгізетін ұяшықты белгілеу;

• Функция менюіндегі Қою немесе [pic] батырмасының көмегімен Функция шебері (Мастер функции) диалогтік терезесін шақыру.

• Функция шебері диалогтік тереесзіндегі Категория өрісінде функцияның типін, содан кейін функция тізімінде Функцияны таңдау керек;

• ОК батырмасын шертіңіз.

Формулаларды көшіру. Көшіру кестеге бір типтес формулаларды енгізуді жеңілдетеді. Формулаларды көшіру батырмасында ұяшықтарға салыстырмалы жіберу автоматты түрде өзгереді.

Ұяшықтағы мәліметтерді көшіру үшін:

• мәліметтері көшірілетін ұяшықты белгілеу;

• • Түзету (Правка) менюіндегі Көшіру (Копировать) командасын шақыру.

  • Мәлімет қойылатын ұяшықты белгілеу;

  • Түзету менюіндегі Вставить (Қою) командасын шақыру.

  • Буфердегі бөлік көрсетілген орынға көшіріледі.

Ұяшықтағы мәліметтердің орнын ауыстыру үшін:

• • мәліметтердің орны ауыстырылатын ұяшықты белгілеу;

  • Түзету менюіндегі Қиып алу (Вырезать) командасын шақыру.

  • Бөлік қойылатын ұяшықтың сол жақ жоғарғы аймағын белгілеу;

  • Түзету менюіндегі Қою командасын шақыру.

  • Буфердегі бөлік көрсетілген орынға қойылады.

Excel програмысында қолданылатын стандарт функциялар тізімі:

• • SIN, COS, TAN – тригонометриялық функциялар;

  • ASIN, ACOS, ATAN – кері тригонометриялық функциялар;

  • МАКС, МИН, СРЗНАЧ – массивтерге қолданылатын функция;

  • LN, LOG, LOG10 – натурал, жай ондық логарифмдер;

  • КОРЕНЬ – кватрад он түбірді анықтайтын функция;

  • ЕСЛИ, И, НЕ, ИЛИ, ЛОЖЬ – логикалық функциялар;

  • ЗАМЕНИТЬ, НАЙТИ, КОДСИМВ, ЛЕВСИМВ, ПОВТОР- мәтіндік функциялар.

Жаңа сабақты бекітуге практикалық тапсырмалар:

1-тапсырма.

Функцияның мәнінінің [-4; 4] аралықтағы кестесін құрыңыз Y=3х+8х²

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

Y

2-тапсырма.

Жалақының қолға түсуін есептеу

Ф.И.О.

Жалақы

Зейнетақы қоры, 10 %

Профсоюздік қоры,

1%

Кірістік салық¹

Колға алуға

1

Аманов А.А.

10000

формула

формула

формула

формула

2

Байсак Т.Т.

19000

формула

формула

формула

формула

3

Шайхи н Ф.Р.

28000

формула

формула

формула

формула

формула

формула

формула

формула

Кірістік салық¹ мына түрде есептеледі, егер жалақы [0-10000]-ға дейін 1%,

(10000-20000]-ға дейін 3%, ал (20000-30000]-ға дейін -5%.

Үйге тапсырма беру: Формуланы енгізу және көшіру

Оқушыларды бағалау.

Тақырыбы: «Функцияның мәндерін есептеу. Функция шебері.

Мақсаты:

Білімділік: MS Excel кестелік процессорының мүмкіндіктерін графиктер мен диаграммалар тұрғызуда пайдалана білуге үйрету.

Тәрбиелік: Жан-жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу:

Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту. Пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақ түрі: Практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялар, баяндау арқылы түсіндіру.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: интерактивті қта, компьютерлер.

Сабақтың өту барысы:

Ұйымдастыру кезеңі.

Үй жұмысын сұрақтармен тексеру. Жаңа сабақ:

Microsoft Excel программасының функциясы ретінде белгілі бір алгоритм бойынша немесе формуал ар бойынша жүргізілетін есептеу операциялары қарастырылады. Әрбір функцияның өзіне тән аты болады.Excel программасында функциялардың аттары пернелік тақтадан теріліп жазылады немесе Функция шебері (Вставка-> Функций) деп аталатын команда немесе саймандар панеліндегі fxбатырмасы көмегімен енгізіледі. Функция шбеері функцияларға сәйкес формулалардың дайын шаблондарын береді, қолданушы бар болғаны функцияның аргументтерін ғана жазады.

Excel программасында, күрделі және қарапайым есептеулерге арналған 200 ден аса функцияларды қолдану мүмкіндігі қарастырылған. Сондай-ақ, бұл қосымшада қолданушының Excel-дің програмалау мүмкіндіктерін (VBA) пайдаланып өзіне қажет функцияларды да құрып алуына жағдай жасалған.

Функция шеберін пайдаланып фукнцияларды іздеуді жылдамдату мақсатында оларды келесі: 10 недавно использовавшихся, Полный алфавитный

перечень, Финансовые, Дата и рвемя, Математические, Статистические,

Ссылки и массивы, Работа с базой данных, Текстовые, Логические и Проверка свойств категориялары бойынша топтастырған.

Функциялардың аргументтері ретінде сандар, сан мәнді өрнектер немесе сәйкесінше сандар мен сан мәнді өрнектер жазылған ұяшықтар адрестері, диапазон адрестері пайдаланылады. Мысалы:

=СУММ(А5:А9) – мұндағы СУММфункциясы, А5, А6, А7, А8, А9 ұяшықтардағы сандар қосындысын есептейді;

=СРЗНАЧ(G4:G6) – мұндағыСРЗНАЧ функциясы G4, G5, G6

ұяшықтардағы сандардың орташа мәнін табады.

Күрделі функцияларды жазу әдеттегідей бірінің ішіне бірі жай жақшалар арқылы жазылады , мысалы: =ОКРУГЛ(СРЗНАЧ(H4:H8);2).

Функцияның аргументтерін Функция шеберін пайдаланып енгізу. Функцияны Функция шеберін пайдаланып жазғанда, егер оның аргументі бар болса, онда келесі 4-суреттегідей терезе пайда болады. Бұл терезе функция аргументтерін енгізуге арналған. Мұндағы, [pic]

4-сурет

1 – функцияның аты;

2 - аргументтерді енгізу жолақтары; 3 – терезені кішірейту батырмасы , бұл батырмаға қайта шерту терезені бұрынғы қалпына келтіреді;

4 - аргументтің мәндері; 5 – функцияның сипаттамасы; 6 – анықтаманы шақыру.

Функция аргументтерін енгізуде келесі тәсілдер қолданылады:

а) қажет адрестерді (ұяшықтың немесе диапазонның) пернелік тақтадан теруге болады;

б) қажет ұяшықтар мен диапазондарды жұмыстық беттегі кестедан белгілеу арқылы жазуға болады.

Функциялардың негізгі категориялары

«Математические» категориясы функцияларының сипаттамасы:

ABS (сан) – санның модулі; COS(сан) – косинусты табу;

EXP(сан) – е^х функциясының мәнін есептеу; LN(сан) – логарифмді есептеу;

SIN (сан) – синусты есептеу; TAN (сан) – тангенсті есептеу;

КОРЕНЬ (сан) – квадрат түбір табу (оң мәнін);

ПИ () –санының 15 цифрға дейінгі дәлдікпен алынған мәнін береді; СТЕПЕНЬ (негіз сан; дәреже көрсеткіші) – дәрежелеу амалын береді;

СУММ (сан1; сан2; ...) – аргумент тізіміне кіретін барлық сандардың қосындысын есептейді;

«Статистические» категориясы функцияларының сипаттамасы:

МАКС(аргумент1; аргумент2;…) – аргументтердің үлкенін анықтайды; МИН(аргумент1; аргумент2;…) - аргументтердің кішісін анықтайды; СРЗНАЧ(аргумент1; аргумент2;…) – аргументтердің орташа мәнін табады; СЧЕТЕСЛИ(диапазон; шарт) – диапазондағы берілген шартты қанағаттандыратын аргументтер санын анықтайды .

Логикалық функциялар қандай да болмасын бір шақрат тәуелді

есептеулер жүргізуде қолданылады. Шатртарды көрсету үшін Excel программасында салыстыру амалдарының “ =”, “>”, “<”, “<>” (тең емес), “>=” (үлкен немесе тең), “<= “ (кіші немесе тең) белгілері пайдаланылады.

ЕСЛИ(лог_выражение; значение_если_истина; значение_если_лож)ь функциясы,функция аргументіндегі логикалық өрнек(лог_выражение) ақиқат мәнге ие болғанда, аргументтегі бірінші мәнді (значение_если_истина) , ал қарсы жағдайда екінші мәнді (значение_если_ложь) береді.

И, ИЛИ функциялары күрделі шарттарды жазу үшін қолданылады:

И(логическое_выражение1; логическое_выражение2;....) - АҚИҚАТ мән қабылдайды егер барлық аргументтер сәйкесінше АҚИҚАТ болса, ал қалған жағдайлардың бәрінде ЖАЛҒАН болады.

ИЛИ(логическое_выражение1; логическое_выражение2;...) - АҚИҚАТ мән қабылдайды егер ең болмағанда бір аргумент АҚИҚАТ болса, ал қалған жағдайлардың бәрінде ЖАЛҒАН болады.

[pic]

7-сурет

1. Студенттің аттестациядан өткен- өтпегенін тексеру үшін:

• С3 ұяшығы белгіленеді. Вставка→Функция командасы орындалады. Пайда болған терезеден Логические категориясындағы, ЕСЛИ функциясын таңдайсыз.

• Әрі қарай ЕСЛИфункциясының терезесіндегі Логическое выражениетұсына В3 ұяшықтағы мәнді, 45% салыстыратын шартты: В3>=45% түрінде жазамыз. Шартқа сәйкес:

• Значение если_истинатұсына: «аттестован» жазылады;

• Значение если_ложь тұсына: «не аттестован» жазылады;

• ОК басылады;

7. Осы формула қалған ұяшықтарға көшіріледі.

Практикалық тапсырмалар:

1- жаттығу. Массивтерді қосу, азайту және мүшелеп көбейту.

1. Лаб_12_Матр жұмыс кітабын құрып, бірінші бетіТнапсырма1 деп өзгертіңіз;

2. Келесі кестені (11- сурет) құрыңыз:

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

1

1-Мысал

2-Мысал

3-Мысал

2

15

12

16

7

8

9

8

9

7

3

А=

18

5

16

В=

4

9

15

C=

15

80

21

4

19

2

25

2

6

9

31

25

63

5

6

7

А+В=

В-

С=

А²=

8

11- сурет

3. 1-Мысалды орындау үшін:

• Қосынды матрица орналасатын диапазонды, мысалы, B6:D8 белгілейсіз;

• “ = “ пернесін басасыз;

• А матрицасы орналасқан В2:D4 диапазонды белгілейсіз;

• “+ “ пернесін басасыз;

• В матрицасы орналасқан G2:I4 диапазонды белгілейсіз;

• CTRL+SHIFT+ENTER пернелер комбинациясын басасыз.

• Нәтижесінде формулалар жолында келесі: = {B2:D4+G2:I4} формуласы шығу керек;

4. Қалған тапсырмаларды жоғарыда көрсетілгендей ретпен орындап көріңіз.

Үй жұмысы: тақырыпты оқып келу.

Тақырыбы: Ехсеlде Диаграмма құру, редакциялау және форматтау.

Мақсаты:

а) Білімділік: Excelдің рафикалық мүмкіндіктерін көрсету, мәліметтерді пайдаланып диаграмма құра білу, диаграмма параметрлерімен жұмыс істей білу.

б) дамытушылық: Диаграмма мен графикті, Диаргамма шебері арқылы құруды, Диаграмма және графиктер түрлерімен танысу.

в) тәрбиелік: Деректермен жұмыс істеуге үйрету. Алған білімін өмірде қолдана білуге, ұқыптылыққа, жұмыс жолдарын түсіне білуге тәрбиелеу.

Типі: Практикум элементтері бар түсіндірмелі- көрнекілікті

Түрі:Практикалық жұмыс

Әдіс: проблемалық, практикалық

Бағдарламалық-дидактикалық қамсыздандыру: Дербес компьютер, интерактивті тақта, оқулық.

Сабақтың жүрісі

1.Ұйымдастыру: а) Оқушылармен амандасу. ә) Оқушыларды түгендеу

2. Үй тапсырмасын тексеру: Электронды тест түрінде 5 минут

2. Жаңа сабақ

Exсelдің жақсы бір қасиеті сандық қатарлар мен бағаналар сандарын графиктер мен диаграммаларға айналдыра алады

Диаграмма дегеніміз не? –Проблемалық жағдай тудыру

Диаграммалар деректерді графикалық бейнелеудің ыңғайлы сайманы Диаграмма өзінің көрнекілігімен деректерді дұрыс бағалауға мүмкіндік береді Демек диаграмма деректерді графикалық түрде көруге арналған

Диаграмма салу үшін алымен диаграмма салуға қажетті мәліметтер жиынын анықтап алып, оны электронды кестеге енгізу қажет, Белгілеу әрекеті арқылы диаграммаға қажетті өлшемдерін белгілеп Мастер диаграмм батырмасы арқылы немесе жоғарғы мәзірден Вставка- Диаграмма қатарын таңдау қажет.

Диаграммалардың мынадай типтері бар

1. Бағаналық (гистограмма) 8. Поверхность

2. Сызықтық 9. Үстіңгі бет

3. Графикалық 10 Көпіршіген

4. Дөңгелек 11. Биржалық

5. Нүктелік 12 Цилиндрлік

6. Облыстық 13 Конустік

7. Жапрақшалық 14 Пирамидалық Дөңгелек диаграммадан басқа барлық диаграммалардың екі осі:

1. Горизанталь осі

2. Вертикаль осі

Диаграммалар мынадай элементтерден тұрады:төр,тақырып және аңыз. Тақырыптар диаграмманың жеке элементтерін түсіндіру үшін қолданылады.

Аңыз(легенда)диаграммада бепген деректердің қатарларын ажыратуға көмектеседі.

Ұяшықтармен диаграмма салынатын ауқымды көрсету үшін қажет. Диаграммамен графикті диаграмма шебері арқылы құрған жөн.

Енді диаграмманы құру үшін кешегі сабақта өткен жұмыстарымызды пайдаланайық.

Кесте деген файлымызды ашайық. Excel де диаграмма құру бірнеше қадам жасау арқылы жүзеге асады. Диаграмма көрсетілуге тиіс деректерден тұратын ұяшықтардың ауқымын ерекшелеңдер.

Мастер диаграммасы батырмасын шертіндер. Диаграмма типтері көрсетілген терезесі ашылды. Осы терезеде әр оқушы диаграмма түрін таңдаңда:

1) Оқушы: Гистограмма Далее –батырмасын шертіңдер

Мастер диаграмманың терезесі пайда болады: Бұнда екінші қадам жасаймыз.Бұл терезеде қатарды бағаналар салу ұсынылады

Диапазон қатарында диаграммаға қажетті деректер мен сандар оранласқан ұяшықтардың адрестері жазылады.

Қатарға жолдар немесе бағана түрін таңдау керек. Далее-батырмасын шертіңдер.

3-ші терезеде безендіру сервисі ұсынылады.Мұнда диаграммаға ат қоюға болады және көлденең және тігінен өське де жазуға болады.

Тақырыпқа –“Микроэлементтер құрамы “ деп жазындар. Х осіне: Элементтер атын жазыңдар

У осіне мг деп көрсетіңдер Далее батырмасын шертіндер.

4-ші ашылған терезде диаграмманы:

1. Ашылған бетке

2. Жеке бетке орналастыру мүмкіндіктері бар. Осы екеуінің біреуін таңдаңдар. Готово-батырмасын шертіңдер.

Осы кезде Мастер диаграммасы өзіміздің таңдағанымызға байланысты жұмыс кестесіне шығады.

Біз бұған дейін мәтіндік редакторды өткен кезде графикалық объектілерді мәтінге орналастыруды өткен болатынбыз. Диаграммада графикалық бейне болып табылады. Ендеше графикалық бейнені белгілеңдер де, оның көшірмесін алып келесі бетке қойыңдар.

Проблемалық сұрақ:

1. 1. Графикалық объектінің көшірмесін қалай аламыз?

   2. Келесі бетке қалай қоямыз?

   3. Оған тағы қосымша графикалық бейнені қалай кірістіреміз? Оқушылар сұраққа жауп бере отырып орындайды.

Жаңа сабақты бекіту:

1. Жұмыс үстелінде орналасқан Практика файлын ашыңдар.

2. Әр деңгейлік тапсырмаларды ретпен орындаңдар

3. Әр деңгейді орындап болған соң қорытынды бағаны «Бағалау» парағына енгізіңдер

Сабақты қорытындылау. Не білдік?

Диаграмма өзінің көрнекілігімен деректерді дұрыс бағалауға мүмкіндік береді

Демек диаграмма деректерді графикалық түрде көруге арналған

Не үйрендік?

1. Диаграмма шебері арқылы диаграмма салуды

2. Диаграмма параметрлерін тағайындауды?

3. Диаграмма салу ерекшеліктерін

4. Графикалық объектілерді кірістіруді

Үйге тапсырма беру: 8.5 тақырып оқуға. Оқушыларды бағалау.

Сабақтың тақырыбы: Практикалық жұмыс

Сабақтың мақсаты:а) Білімділік: Оқушыларға EXCEL-дің графикалық мүмкіндіктерімен, яғни диаграммалармен, графиктермен және графикалық мүмкіндіктермен жұмыс жасауды үйрету.

ә) Тәрбиелік: Оқушыларға EXCEL-дің графикалық мүмкіндіктерімен, яғни диаграммалармен, графиктермен және графикалық мүмкіндіктермен жұмыс жасауды үйрете отырып, оларды EXCE-Lмен жұмыс жасау барысында ұқыптылыққа және жауапкершілікке тәрбиелеу.

б) Дамытушылық: Оқушыларға EXCEL-дің графикалық мүмкіндіктерімен, яғни диаграммалармен, графиктермен және графикалық мүмкіндіктермен жұмыс жасауды үйрете отырып, олардың EXCEL кестелік процессоры жайлы білімдерін тереңдету, ой-өрісін дамыту, көру және есте сақтау

Сабақтың типі:Практикалық сабақ.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақтың әдісі: тірек сызбалар арқылы түсіндіру, сәйкестендіру тесті, сұрақ- жауап.

Сабақтың көрнекілігі: кеспе карточкалар, интерактивті тақта, компьютер.

Пән аралық байланыс: бейнелеу, математика.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:1. Сәлемдесу, түгендеу.

2. Оқушылардың құрал-жабдығын тексеру.

3. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

4.Үй тапсырмасын сұрау:(Үй тапсырмасы тақтада тексеріледі)

Тақырып диаграмманың жеке элементтерін түсіндіру үшін қолданылады.

Аңыз диаграммаларда берілген дерекетрдің қатарларын ажыратуға көмектеседі.

Диаграммалардың типтеріне практикалық жұмыс жасау:

Дөңгелек диаграмма

Көлемдік гистограмма

[pic]

(әрбір диаграмма Excel кестелік процессорында құрылып түсіндіріледі)

Excel-де диаграммаларды екі түрлі жолмен: ағымдағы жұмыс бетіне кірістіру және диаграмма бетін қосу арқылы орындауға болады.

Графикалық обьектілерді кірістіру:

2. 1. Жаңа файл ашамыз.

   2. Меңзерді А1 ұяшығына орналастырамыз, себебі суертті бос

А бағанына кірістіреміз.

2. 3. Ол үшін Вставка – Столбцы командасын орындап, бүкіл кестені бір бағанға оңға жылжытамыз.

   4. Вставка – Рисунок – Картинки командасын орындаймыз.

   5. Microsoft Clip Gallery диалогтік терезесінде Картинки қосымшасын және сурет категориясын таңдаймыз.

   6. Суреттер бар терезе ашылады, ұнаған суретімізге маусы шертеміз.

   7. Вставить батырмасын шертеміз, жқатаудағы сурет кестеге кірістіріледі.

   8. Егер сурет көлемі ұнамаса, оны өзіміз қалауымызша үлкейтіп немесе кішірейтуімізге болады.

«Сұрақ саған, жауап маған» ойыны:

Ойынның сұрақтары:

1. Excel-де диаграммаларды неше жолмен құруға болады. Атап айтыңдар.

2. Аңыз не үшін қажет?

3. Диаграмма осьтері.

4. Тақырып не үшін қолданылады?

5. Диаграмма типтерін атаңдар.

6. Диаграмма элементтері.

(Ойын шарты бойынша интерактивті тақтада сұрақтар кезекпен кезек шығады. Оқушылар сұрақтарға жауап берулері тиіс.)

Сабақты бекіту:

Ойынның сұрақтары:

«Футбол» ойыны:

1. Графикалық обьектілерді кірістіру жолдарын көрсетіңдер.

2. Сақиналық диаграмманы құрып көрсетіңдер.

3. Дөңгелек диаграмманы құрып көрсетіңдер.

4. Гистограмманы құрып көрсетіңдер.

5. Конустық диаграмманы құрып көрсетіңдер.

6. Көлемдік гистограмманы құрып көрсетіңдер.

(Ойын шарты бойынша интерактивті тақтада футбол қақпасы және 6 доп беріледі. Доптардың астында диаграмма титеріне қарай құру шарты берілген. Оқушы қалаған добын таңдайды және диаграмма типінің құрылуын іс жүзінде көрсетеді.)

ҮІІ. Жаңа сабақты қорытындылау:

«Графика» сөзжұмбағы:

Сөзжұмбақ сұрақтары:

1. Ол деректерді графикалық түрде көрсетуге арналған. (диаграмма)

2. Бағандық диаграмманың басқаша атауы. (гистограмма)

3. Диаграмма типінің бір түрі. (сақиналық)

4. Ол активті ұяшықтың ішіндегісін көрсетеді. (формула жолы)

5. Диаграмма осі. (вертикаль)

6. Excel қандай бағдарлама? (кестелік)

7. Диаграмма элементтерінің бірі. (аңыз)

Оқушылар еңбегін бағалау: Үй тапсырмасы:

1. EXCEL-дің графикалық мүмкіндіктері Үйден кесте жасап келу.

Тақырыбы: "Excel программасы. Мәліметтерді сұрыптау және фильтрациялау"

Сабақтың мақсаты:

а) Білімділік: Оқушыларға мәліметтерді сұрыптау және фильтрациялау мүмкіндіктермен жұмыс жасауды үйрету.

ә) Тәрбиелік: Оқушыларға мәліметтерді сұрыптау және фильтрациялау мүмкіндіктермен жұмыс жасауды үйрете отырып, оларды EXCEL-мен жұмыс жасау барысында ұқыптылыққа және жауапкершілікке тәрбиелеу.

б) Дамытушылық: EXCEL кестелік процессоры жайлы білімдерін тереңдету, ой-өрісін дамыту, көру және есте сақтау

Сабақ түрі: Практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялар, баяндау арқылы түсіндіру.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: интерактивті қта, компьютерлер.

Сабақтың өту барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ.Үйге берілген тапсырманы тексеру. ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.

MS Excel кестесін мәліметтер қоры ретінде пайдалану әдістерін үйрету. Негізгі түсініктер:

Excel программасындағы электрондық кестелерді кейбір жғадайларда қарапайым мәліметтер қоры ретінде де қолдануға болады, бұл жағдайларда электрондық кестенің жолы ішінара мәліметтер қорындағы жазба (запись) қызметін, ал бғаандары мәліметтер қорындағы өрістің (поле) қызметін атқарады.

Электрондық кестеде жазылған мәліметтерді сұрыптау бағандар бойынша

(өрістер), Данные->Сортировка командасы немесе асймандар панеліндегі

батырмасы арқылы жүргізіледі. Сұрыптаудың реті, шарттары және т.б. параметрлері Сортировка командасы орындалғанда пайда болатын Сортировка диапазона диалогтық терезесінде беріледі. Мәліметтерді сұрыптаудағы негізгі мақсат- бұл кесте жолдарындағы мәліметтерді (жазбаларды) белгілі бір ретпен орналастыру болып табылады.

Электрондық кестедегі мәліметтерді фильтрациялау - бұл сол кестеден, берілген шарттарды қанағаттандыратын жолдарды, немесе жазбаларды тауып алу . Электрондық кестедегі мәліметтерді фильтрациялағаннан кейін кестеде тек шартты қанағаттандыратын жолдар көрініп тұрады, ал қалған жолдар көрінбей тұрады. Электрондық кестедегі мәліметтерді фильтрациялау үшін Данные->Фильтр командасы қолданылады.

Автофильтрация

Excel программасында кестенің бағанын немесе бірнеше бағандарын белгілеп алып программа терезесінің жоғарғы мәзірінен Данные->Фильтр->Автофильтр командасын орындағанда әрбір бағанда кішкентай үшбұрыш түріндегі ( ) белгі

шығады, бұл белгіге шерткенде пайда болатын тізімді фильтрациялау шарттары ретінде қолданады.

Кеңейтілген фильтр (Расширенный фильтр).

Данные->Фильтр->Расширенный фильтр командасы кестедегі мәліметтердің арасынан бірнеше шарттарды қанағаттандыра алатындай мәліметтерді анықтап бере алады. Кңе йтілген фильтрді қолданғанда шарттардың немесе фильтрациялау критерийлерінің екі түрі қарастырылған:

1. Салыстыру критерийлері (Критерий сравнения);

2. Есептелетін критерий (Вычисляемый критерий). Кеңейтілген фильтрді қолдану екі кезеңді қамтиды: 1-Кезең - фильтрациялау критерийлерін құру;

2-Кезең -кесте жолдарын немесе жазбаларды фильтрациялау.

Жаттығу жұмыстары:

1-жаттығу. Мәліметтерді сұрыптау.

1. Өз бумаңызда Лаб_11_Ex жұмыс кітабын құрыңыз;

Жұмыс кітабының бірінші бетін (Лист1) Список деп өзгертіңіз, 11.1- кестедегі мәліметтерді енгізіңіз: Бағандардың атын өзгертіңіз, жолдардағы мәліметтерді енгізуде Данные ->Форма командасын пайдаланыңыз.

11.1- кесте

2.

Кестедегі мәліметтерді Пәннің коды бағаны бойынша өсу ретімен сұрыптаңыз, ол үшін :

" Курсорды кестенңі

сұрыпталатын облысына апарып,

нДнаые?

Сортировка командасы орындалады;

• Пайда болған Сортировка диапазона диалогтық терезесіндегі тізімдерден Пәннің коды бағаны көрсетіліп, по возрастанию категориясы таңдалынады.

3. Өсу реті бойынша сұрыптауды, кестенің үш бағаны бойынша жасаңыз: Топтың номері, Пәннің коды, Оқытуш. Таб. № , ол үшін курсорды кестенің сұрыпталатын облысына апарып, Данные? Сортировка командасы орындалады, пайда болған Сортировка диапазона диалогтық терезесіндегі:

• Сортировать по бөлімінде - Топтың номері бағаны, по возрастанию категориясы;

• Затем по бөлімінде - Пәннің коды бағаны, по возрастанию категориясы; " Последнюю очередь бөлімінде - Оқытуш.Таб.№ бағаны, по возрастанию категориясы таңдалынады да, орындауға жіберіледі.

Бекіту сұрақтары:

1. Мәліметтер қоры деген не?

2. Мәліметтерді сұрыптау не үшін қажет?

3. Фильтрацияның қандай түрлері бар?

4. Сұрыптау мен фильтрациялаудың айрмашылығы неде?

5. Кеңейтілген фильтр қалай орындалады?

Оқушылар еңбегін бағалау:

Үй тапсырмасы: Оқып келу

Тақырыбы: Практикалық сабақ

Сабақтың мақсаты:

а) Білімділік: Оқушыларға мәліметтерді сұрыптау және фильтрациялау мүмкіндіктермен жұмыс жасауды үйрету.

ә) Тәрбиелік: Оқушыларға мәліметтерді сұрыптау және фильтрациялау мүмкіндіктермен жұмыс жасауды үйрете отырып, оларды EXCEL-мен жұмыс жасау барысында ұқыптылыққа және жауапкершілікке тәрбиелеу.

б) Дамытушылық: EXCEL кестелік процессоры жайлы білімдерін тереңдету, ой-өрісін дамыту, көру және есте сақтау

Сабақ түрі: Практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялар, баяндау арқылы түсіндіру.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: интерактивті қта, компьютерлер.

Сабақтың өту барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ.Үйге берілген тапсырманы тексеру.

1. Мәліметтер қоры деген не?

2. Мәліметтерді сұрыптау не үшін қажет?

3. Фильтрацияның қандай түрлері бар?

4. Сұрыптау мен фильтрациялаудың айрмашылығы неде?

5. Кеңейтілген фильтр қалай орындалады? Практикалық тапсырмалар:

1-жаттығу.Мәліметтерді фильтрациялау.

1. Жұмыс кітабының екінші бетін(Лист2)Автофильтр деп өзгертіңіз. Список

деп аталатын беттегі мәліметтерді (11.1- кесте) Автофильтрбетіне көшіріңіз.

2. Осы берілген кестеден: “А1” оқытушыға, “Л” түрдегі сабақты “4”, “5”бағаларының біріне тапсырғандар жөнінде мәлімет алу керек, ол үшін:

• Автофильтрацияқолданылады, курсорды кестенңі фильтрацияланатын

облысына апарып, Данные->Фильтр->Автофильтркомандасы орындалады.

• Оқытуш.Таб.№ бағанындағы [pic] белгісіне шертіледі, пайда болған тізімнен

А1таңдалынады;

• Сабақ түрібағанындағы тізімнен Л.таңдалынады да,сңоынан Бағабағанындағы тізімнен Условие…таңдалынып, шыққан терезеде, келесі шарт: >3жазылады, яғни Большетаңдалынады, сол жағына3жазылады.

• Нәтижені қараңыз.

3. Кестедегі мәліметтерді бастапқы қалпына келтіру үшін автофильтрацияны алып тастаңыз, ол үшін әрбір бағандағы фильтрация блегісіне

шертіп,пайда болған тізімнен Всетаңдалынады. [pic]

4. Кестеден : “ 133” топтағы “ П1” пәнінен емтиханды “3”, “4” тапсырғандар туралы мәліметтер алыңыз.

5. Автофильтрацияны алып тастаңыз.

2-жаттығу.Кеңейтілген фильтр.

1. 1. Жұмыс кітабының үшінші бетін(Лист3)Расшир_фильтр деп өзгертіңіз. Списокдеп аталатын беттегі мәліметтерді (11.1- кесте) Расшир_фильтр бетіне көшіріңіз.

1-Кезең. Фильтрациялау шарттары диапазоын н Критерий сравнениятипі бойынша құру.

1. 2. Расширенный фильтр командасын қолданбас бұрын алдымен критерийлер интервалы - фильтрациялау критерийлері берілетін обылыс көрсетіледі, ол үшін :

Бағандардың атын басқа орынға (мысалы, А18 ұяшықтан бастап қойыңыз);

1. 3. Жаңа орында, яғни фильтрациялау шарттары диапзонында Критерий

сравнения – 134 топ студенттерінңі П2 пәнінен «2» немесе «5» алуы

көрсетілген обылыс-кесте құрыңыз, ол үшін :

• Бұл шарттар критерийлер интервалына /11.2 –кесте/ жазылады.

11.2-кесте

Топтың номері

Сын. кітап. номері

Пәннің коды

Оқытуш

. Таб. №

Саба қ түрі

Күні

Баға

134

П2

2

134

П2

5

2-кезең.Кестені фильтрациялау.

1. 1. Кестені фильтрациялау үшін:

• курсорды кестенің фильтрацияланатын облысына апарып,

• Данные→Фильтр→ Расширенный фильтркомандасы орындалады;

• Расширенный фильтр диалогтық терезесінің параметрлерін төменде көрсетілгендей түрге өзгертіңіз:

- скопировать результат в другое местобелгіленеді (Установить флажок);

• Исходный диапазонтұсына кестенің: А1:G16диапазонын көрсетіңіз;

-Диапазон условиитұсына шарттар диапазонын (немесе критерийлер интервалын): А18:G20жазыңыз;

• Поместить результат в диапазон тұсына А21ұяшығын жазыңыз.

• ОК батырмасына шертіңіз.



Өздік жұмыс тапсырмалары:

(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде берілген 11-кестеден алынады)

1. Өз құжатыңыздағы Список бетін, Список1 деп аталатын жаңа бетке көшіріңіз және ... бағаны бойынша, өсу ретімен сұрыптаңыз /1-тапсырма/ .

2. Кестеден ... шартқа сәйкес келетін мәліметтерді автофильтрация арқылы анықтаңыз /2- тапсырма/.

3. Кестеден ... шартқа сәйкес келетін мәліметтерді кеңейтілген фильтр арқылы анықтаңыз /3- тапсырма/.

11-кесте

1- тапсырма

2- тапсырма

3- тапсырма

1

Топтың номері және Оқытуш. Таб. №

7.12.04 мен 12.12.04 аралығындағы күндерге

Тобы 133, бағасы

4 немесе 5, пәні П1

2

Сын. кі

номеріжәне Сабақ түрі

таПп1.пәннен, 4 деген баға алғанға

Тобы 134, бағасы

2 және 4

3

Пәннің коды және Топтың номері

Сынақ кітапшасының номері 15 пен 20 аралығына

А2, бағасы 4 және

5, сабақ түрі -Пр.

4

Сабақ түріжәне Күні

Оқытуш. Таб. А1және А2

болатындарға

№ Тобы 133, А1 және А2, сабақ түрі -Л.

5

Күні және Баға

2 және 3 деген бағаларға

Тобы 134, Сын.№>21 , сабақ түрі -Л.

Оқушылар еңбегін бағалау: Үйге:

Шығармашылық тапсырма Excel-дің барлық мүмкіндіктерін пайдаланып кесте құру

Тест

1. 1. Электрондық кесте неден тұрады:

      1. Сандардан;

      2. Файлдардан.

      3. Текстен.

      4. Ұяшықтардан.

      5. Кестеден.

   2. Электрондық кестеде ұяшық адресі қалай жазылады:

      1. 5А.

      2. А5.

      3. 5-А.

      4. А-5. e. А(5).

   3. Электрондық кестеде қатарды немен белгілейді:

      1. Сандармен.

      2. Әріптермен.

      3. Сандармен және әріптермен.

      4. Сөзбен.

      5. Римдік сандармен.

   4. Электрондық кестеде А1:В3 ұяшықтар тобы ерекшеленген, бұл топта неше ұяшық бар:

      1. 6.

      2. 5.

      3. 4.

      4. 3.

e. 12.

1. 5. Электрондық кестеде формула қандай таңбамен басталады:

      1. $.

b. =.

3. ".

4. @.

5. -.

1. 6. Электрондық кесте - программасы, арналған:

      1. Программа жазуға.

      2. Үлкен көлемді текст дайындауға.

      3. Керекті ақпаратты тез іздеуге.

      4. Кестелік есептер шығаруға.

      5. Дисктерді форматтауға.

   7. Екі ұяшықтың көбейтіндісін табу үшін, формула қандай болу керек:

      1. А*В.

      2. А1*В1.

c. =А*В.

d. =А1*В1.

e. А*B=.

1. 8. Электрондық кестеде А1:В2 ұяшықтар тобы ерекшеленген, бұл топта неше ұяшық бар:

      1. 6.

      2. 5.

      3. 4.

      4. 3.

e. 12.

1. 9. MS Excel-дегі электрондық кестенің құрылысы қандай:

      1. 65536 жол және 256 бағана.

      2. 256 жол және 256 бағана.

      3. 256 жол және 65536 бағана.

      4. Шексіз жол және бағана.

      5. Берліген жол мен бағанаға байланысты.

   10. MS Excel-де формуланы көшіргенде, формула қалай өзгереді:

       1. Формуланы көшіргенге дейінгі қалыпында болады.

       2. Мәні көшіріледі.

       3. Ұяшық адресі өзгеріліп көшіріледі.

       4. Жол өзгеріліп көшіріледі.

       5. Бағана өзгеріліп көшіріледі.

   11. MS Excel-дің жұмыс кітабына Бетті қалай қосу керек:

       1. «Сервис» менюінің көмегімен.

       2. «Формат» менюінің көмегімен.

       3. Вставка/Лист.

       4. Формат/Лист.

       5. Правка/Лист.

   12. MS Excel-дегі формулалар жолы нені көрсетеді:

       1. Ағымды ұяшыққа теріліп жатқан мәліметті немесе ондағы бар мәліметті көрсетеді.

       2. Тек қана математикалық формулалар.

       3. Барлық ағымды жолдың мазмұны.

       4. Ағымды ұяшықтың аты.

       5. Ағымды ұяшықтың адресі.

   13. MS Excel-те ұяшыққа формула енгізіп, Enter пернесін басқаннан кейін ұяшықта не көрсетіледі:

       1. Ұяшықта жәй мәлімет емес, формула екенін анықтайтын арнайы символдар.

       2. Формуланың жазылған түрі, содан соң тең белгісі және есептеу қорытындысы.

       3. Берілген мәлімет негізінде есептелген формуланың қорытындысы.

       4. Арнайы символдар, формуланың жазылған түрі, содан соң тең белгісі және есептеу қорытындысы.

       5. Ештене көрсетілмейді.

14.Қандай

қапаратты MS Excel кестесіне

ізгенендге,

автоматтандырылған енгізуді қолдану мүмкін емес:

1. Апта күндері.

2. Ай аттары.

3. Күнді (Дата).

4. Жүйеленбеген ақпарат.

5. Сандар.

15.Электрондық кестесінің ұяшықтың аты неден құралған:

1. Тек қана жол нөмірінен.

2. Тек қана бағана әрпінен.

3. Бағана әрпінен және жол нөмірінен.

4. Санмен.

5. Рим сандарынан.

16.Excel кестесінің ұяшығына қате жазылған формуланы көрсетіңіз:

a. =А1/5.

b. =А2*(2/3).

c. =В+А3.

d. =3*2.

e. =B1+A3.

17.Ұяшықтың адресіне салыстырмалы сілтемені көрсетіңіз:

a. $A$1.

2. $A1.

3. A$1.

4. A1.

e. $$A1.

18.Ұяшықтың адресіне абсолютті сілтемені көрсетіңіз:

a. $A$1.

2. $A1.

3. A$1.

4. A1.

e. $$A1.

19.Бағана мәні тұрақты, қатар мәні өзгеретін аралас сілтемені көрсет:

a. $A$1.

2. $A1.

3. A$1.

4. A1.

e. $$A1.

20.Қатар мәні тұрақты, бағана мәні өзгеретін аралас сілтемені көрсет:

a. $A$1.

2. $A1.

3. A$1.

4. A1.

e. $$A1.

21.Формулалар жолы (строка формул) – бұл:

1. Қосымшаның (приложения) аты, екпінді құжаттың аты және терезені басқаратын пернелері бар жол.

2. Қарауға, құруға және редакторлеуге болатын терезесі.

ғаымды құжаттың

3. Ағымды құжаттың көлденең жылжымағы (полоса прокрутки) және басқа құжатты қосатын батырмасы бар жол.

4. Қосымшаның (приложения) құралдарына оперативті мүмкіндікті қатмамасыз ететін жол.

5. Таңдалған ұяшықтың мазмұнын бейнелейтін жол.

22.Графиктер, не гистрограммалар, не басқа түрде берілген кестелік мәліметтер қалай аталады:

1. Ұяшықтар.

2. Ұяшықтар тобы.

3. Математикалық формула.

4. Диаграмма.

5. Бет.

23. Excel программасында «мастер идаграмм» көмегімен диаграмма

құрғанда неше қадам орындау керек:

23. 1. 1 қадам.

    2. 5 қадам.

    3. 6 қадам.

    4. 9 қадам.

    5. 4 қадам.

24. MS Excel программасында жасалған файлдың кеңейтілуі қандай:

    1. doc

    2. xls

    3. exe

    4. txt

    5. sys

25. MS Excel программасы - бұл:

    1. Текстік редактор.

    2. Электрондық кесте.

    3. МҚБЖ.

    4. Графикалық редактор.

    5. Операциялық жүйе.

26.Электрондық кестемен жұмыс істеуге арналған программа:

1. Word.

2. Excel.

3. Access.

4. PowerPoint.

5. Paint.

27.Кеңейтілуі .xls болатын файлды қандай программа жасайды:

1. Word.

2. Excel.

3. Access.

4. PowerPoint.

5. Paint.