Күнтізбелік тақырыптық жоспар 9 сынып инфоматика

Тақырыптық күнтізбелік жоспар

№

Мазмұны

Сағат саны

Мерзiмi

Үйге тапсырма

1/1

Есептеуiш техника кабинетiндегi қауiпсiздiк техника ережесi мен еңбек тәртібі. Электр тогы зақымдаған жағдайда алғашқы көмек көрсету. Көз жаттығуы. Жұмыстық уақытты есептеу журналы.

Қауіпсіздік ережесі

1-тарау. Алгоритмдеу негіздері және алгоритм құру технологиясы

2/1

Алгоритм, программа ұғымдары. Алгоритмнің орындалуы. Алгоритм қасиеттері.

1.1,1.2,1.3 тақ

3/2

Алгоритм жазу жолдары. Алгоритмнің график түрінде кескінделуі. Алгоритмдік тіл және программалау тілі ұғымы. Алгоритмдік тілдің жалпы ережесі.

1.4,1.5,1.6 тақ

4/3

Алгоритм командалары. Алгоритм құрылымы. Компьютерде есеп шығару есептері

1.8,1.9,1.10 тақ

2-тарау. Паскаль -программалау тілі

5/4

Паскаль-программалау тілі. Паскаль тілінің негізгі элементтері. Паскаль ортасымен жұмыс. Программа мәтінін теру. Анықтама жүйесі. Программаның орындалуы.

2.1 тақ

6/5

7/6

Паскаль программалау тілінің алфавиті. Тілдің қарапайым объектілері. Мәлімет типтері. Стандартты функциялар. Өрнектер және олардың жазылуы.

2.2-2.8 тақ

3-тарау. Паскаль тілінде программа дайындау жолдары

8/7

9/8

Программа құрылымы. Шамаларды сипаттау бөлімі. Операторлар бөлімі. Енгізу, шығару операторлары. Сызықтық алгоритмдерге программа құру

3.1-3.4 тақ

10/9

Бақылау жүмысы.

11/1012/11

Паскаль тілінің басқару: шартты және шартсыз көшу, таңдау операторлары.

3.5-3.6 тақ

13/12

Паскаль тілінің шартты алдын ала тексеретін қайталау операторы-WHILE

3.7 тақ

14/13

Паскаль тілінің шартты соңынан тексеретін қайталау операторы-REPEAT

3.7 тақ

15/14

Паскаль тілінің параметрлі қайталау операторы FOR

3.7 тақ

16/15

Бақылау жұмысы

4-тарау. Символдардан және сөз тіркестерінен тұратын шамалар

17/1618/17

Символдық мәліметтермен жұмыс істеу тәсілдері. Символдық мәліметтерді енгізу. Паскаль тілінде мәтіндік ақпаратты өңдеу

4.1-.4.3 тақ

5-тарау. Мәліметтердің айнымалы және күрделі типтері

19/1820/19

Айнымалы типтері. Мәліметтердің шектеулі типтері. Жиымдар. Бір өлшемді жиымм элементтерімен жұмыс.

5.1-5.4 тақ

21/2022/21

Көпөлшемді жиымдар. Екіөлшемді жиым элементтерімен жұмыс.

5.5 тақ.

23/22

Бірөлшемді және екіөлшемді жиым элементтерімен жұмыс

5.5 тақ.

6-тарау. Көмекші программалар

24/2325/24

Көмекші программалар туралы жалпы түсінік. Стандартты кітапханалық модульдер. Бейстандарт функциялар мен процедуралар

6.1-6.3 тақ

26/25

Бақылау жұмысы

7-тарау. Графика

27/26

Графикалық режимге көшу адаптерлері. CRT модуліндегі адаптерлердің мәтіндік мүмкіндіктері.

7.1,7.2 тақ.

28/2729/28

Графикалық процедуралар мен функциялар. Графикалық объектілерді құру процедуралары. Графикалық режимде мәтін жазу процедуралары

7.3,7.5 тақ

8-тарау. Компьютерлік желілер

30/1

Компьютерлік желінің негізгі түрлері. Жергілікті желілер. Байланыс хаттамалары. Желіде жұмыс істеуге арналған жаңа ақпараттық технологиялар

8.1-8.3 тақ

31/2

Ауқымды компьютерлік желі. Электронды пошта

8.5-8.6 тақ

9-тарау. Модельдер және модельдеу түсінігі

32/1

Модельдің түрлері: таңбалық және вербальдық, ақпараттық, компьютерлік және компьютерлік емес модельдер. Моделдеудің негізгі кезеңдері.

9.1 тақ

33/2

Сынақ жұмысы

Қайталау

34/3

Қорытынды, қайталау

Қайталау

Жалпы сағат саны

9 сынып. Информатика мен есептеуіш техника негіздері. Б. Бөрібаев, Б.Нақысбеков,, Г.Мадиярова - Алматы: Мектеп, 2009

№ 1 сабақ

Күні________ Сыныбы_______

Тақырыбы: Есептеуiш техника кабинетiндегi қауiпсiздiк техника ережесi мен еңбек тәртібі. Электр тогы зақымдаған жағдайда алғашқы көмек көрсету. Көз жаттығуы. Жұмыстық уақытты есептеу журналы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды қауіпсіздік ережесімен, компьютер сыныбында өзін-өзі алып

жүру ережелерімен, көз жаттығуларымен, төтенше жағдайдағы іс-әрекет

ережелерімен таныстыру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды ұқыптылыққа, жүйелілікке тәрбиелеу.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикасын, мәдениеттілігін дамыту. Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: Компьютер, тақта,

Сабақтың өту барысы:

Оқушыларды ұйымдастыру
Жаңа тақырыпты түсіндіру
Сабақты бекіту
Үйге тапсырма

Есептеуiш техника кабинетiндегi қауiпсiздiк техника ережесi

Қауіпсіздік техникасының ережелерін төмендегі пункттерге бөлуге болады:

Жалпы
ДК-де жұмысты бастау алдында
Жұмыс істеу кезінде
Авариялық жағдайларда
Жұмысты аяқтағанда

Жалпы қауіпсіздік талаптары:

Мұғалімнің рұқсатынсыз құрал-жабдықтарды орнынан қозғауға, сымдарға,
розеткаларға, штепсельдің айырына, штекерге тиісуге тыйым салынады.
Мұғалімнің рұқсатынсыз сынынқа кіруге және сыныптан шығуға болмайды.
ДК-де су киіммен және су қолмен жұмыс істеуге болмайды.
Корпусы мен сымдарының бүтіндігі бұзылған (ашық) ДК-де жұмыс істеуге тыйым салынады.
Үстелге, ДК-дің жанына сөмке, портфель, кітап қоюға болмайды.
Үстелде тек дәптер мен қалам ғана жатуы керек.
Пернетақтаның үстіне ештеңе коюға болмайды.
Компьютер сыныбында жүгіруге, ойнауға, жолдастарыңның көңілін қажетсіз аударуға, бөгде жұмыстарды істеуге тыйым салынады.

ДК-де жұмыс істеуді бастау алдында қойылатын қауіпсіздік талаптары:

ДК электр тогына косылмаған жағдайда сымдардың, ДК-дің корпусының бүтіндігін және айыру (изоляция) бұзылмағанын қарап шығып, олардың дұрыс жағдайда екендігіне көз жеткізу керек.
Жұмыс кезінде оларға тие бермеу үшін, сымдар салбырап тұрмауына көңіл бөлу керек.
Жұмыс орнын пайдалануды есепке алу журналына белгі қою керек.

ДК-мен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік талаптары:

ЭЕМ-да жұмыс істеу кезінде көздің экраннан ең қолайлы кашықтығын (60-70см)
сақтау керек. Мүмкін қашықтық - 50 см.
Келушілер кіргенде окушынардың орнынан тұруының қажеті жоқ.
Көз талғанда немесе шаршағанда орнынан тұрмай көзді демалдыратын бірнеше
жаттығу орындау керек.
Оқушылар электр тогымен зақымданғанда алғашқы медициналық көмек көрсету әдістерін, өрт сөндіргішпен жұмыс істеу және өрт сөндіру әдістерін білуі керек.
Оқушылар көзді дем алдыру жаттығуларын білуі керек.

ДК-де жұмысты аяқтау кауіпсіздігінің талаптары:

Аппаратураны оқытушының нұсқауымен өшіру керек.
Жұмыс орнын ретке келтіру керек.
Жұмыс орнын пайдалануды есепке алу журналына белгі қою.

АЛҒАШҚЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУ ӘДІСТЕРІ

Электр тогымен зақымданғанда көмек көрсету:

Токты ажырату (тарату тактасындағы тумблерді өшіру);
Зақымданған адамды электр тогының әсерінен электр тогын өткізбейтін қол астындағы материалдарды пайдаланып босату;
Зақымданған адамды қарап шығып, оған зардабының ауырлығына байланысты көмек
көрсету;
Дәрігер шақыру {мектептін медпунктінен, 03 телефоны арқылы жедел жәрдем немесе
жакын жердегі емдеу мекемесінен).

Күйгенде көмек керсету:

Ауруды сездірмейтін және тыныштандыратын дәрілер беру (анальгин, валерьянка);
Күйген жеріне май жағу (винилин);
Жарақаттанған жерге микробтар түспеуі үшін алдын-ала целлофанмен орап, суық судың астына ұстау;
Дәрігер шақыру (мектептің медпунктінен, 03 телефоны арқылы жедел жәрдем немесе
жақын жердегі емдеу мекемесінен).

Талып қалғанда көмек көрсету:

1. Зақымданған адамды басын бұрып жазық жерге шалқасынан жатқызу;

2. Дәрігер шақыру ( мектептің медпунктінен, 03 телефоны арқылы жедел жәрдем немесе жақын жердегі емдеу мекемесінен).

Демі токтағанда көмек көрсету:

Зақымданған адамды тілінің аузындағы қалпын тексеру керек, егер ары кетіп қалған
болса. қолмен орнына келтіру;
Дәрігер шақыру (мектептің медпунктінен, 03 телефоны арқылы жедел жәрдем немесе
жакын жердегі емдеу мекемесінен).
Демі қалпына келгенше немесе дәрігерлер келіп жеткенше қолдан дем алдыру ауыздан- ауызға) керек.

КӨЗ ТАЛҒАНДА ЖАСАЙТЫН ЖАТТЫҒУЛАР

1-жаттығу

Көздеріңнің бұлшық етін қатайтып, бірнеше секунд жұмыңдар.
Көздеріңнің бұлшық етін босаңсытып, ашыңдар.

Бұл кезде бірқалыпты дем алындар. 4-5 рет қайталаңдар.

2-жаттығу

Кеңсірікке қарап тұрып, 3 рет терең дем алыңдар.
Көздерінді талдырмандар.
Алысқа қадалын қарандар.

3-жаттығу

Бастарынды бұрмай, ОҢҒА қарап, көз тіккен нүктені белгілеңдер.
Алысқа қадалын қарандар.

4-жаттығу

Бастарыңды бұрмай, СОЛҒА карап, көз тіккен нүктені белгілендер.
Алысқа қадалып қарандар.

5-жаттығу

Бастарынды көтермей, ЖОҒАРЫ қарап, көздерің түскен нүктені белгілендер.
Алысқа қадалып қараңцар.

6-жаттығу

Бастарыңды бұрмай, ТӨМЕН қарап, көздерің түскен нүктені белгілеңдер.
Алысқа қадалып караңдар.

7-жаттығу

- Көздеріңді 20-30 секунд бойы жиі-жиі жыпылықтатыңдар.

Үйге тапсырма: Қауіпсіздік ережелерін, көз жаттығуларын жаттау.

№ 2 сабақ

Күні________ Сыныбы_______

Тақырыбы: Алгоритм, программа ұғымдары. Алгоритмнің орындалуы. Алгоритм қасиеттері.

Сабақтың мақсаты:

Біліми. Оқушылар алгоритм, программа ұғымдарымен танысады. Алгоритмнің орындалуы, алгоритм қасиеттері туралы түсінік алады. Оқушылар тақырыпты ғылыми тұрғыда түсіне білуге, есептердің шешуін өрнекпен жазуға дағдыланады, есептерді өздігімен және бірлесе шығарады.

Дамытушылық. Оқушылар есептерді шешуде логикалық тұрғыдан ойланады, олардың тиімді тәсілдері туралы өз ойларын дәлелдейді.

Тәрбиелік. Оқушылар шығармашылық қарым-қатынас құрады, бірін-бірі үйретеді, ортақ мәмілеге келу үшін өзара әрекеттеседі.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: Оқытудың интербелсенді әдісі

Сабақтың типі: жаңа сабақ түсіндіру, практикамен байланыстыру.

Қолданылатын көрнекіліктер: интерактивті тақта, электронды оқулық, Турбо Паскаль бағдарламасы, үлестірме қағаздар.

Сабақтың барысы:

Сабақтың өту барысы:

Оқушыларды ұйымдастыру (3-минут)
Үйге берілген тапсырманы тексеру(8-минут)
Жаңа тақырыпы түсіндіру(10-минут)
Тапсырмаларды орындау (15-минут)
Сабақты бекіту (6-минут)
Оқушыларды бағалау (2-минут)
Үйге тапсырма беру (1-минут)

Проблеманы айқындау кезеңі:

Үйге берілген тапсырманы тексеру: Есептеуiш техника кабинетiндегi қауiпсiздiк техника ережесi мен еңбек тәртібі. Электр тогы зақымдаған жағдайда алғашқы көмек көрсету. Көз жаттығуы. Жұмыстық уақытты есептеу журналы тақырыбы бойынша .

Проблеманың шешімін табу:

«Алгоитм» ұғымы информатикада ақпарат сияқты іргелі ұғымдар қатарына жатады. Алгоитм атауы атақты араб математигі Әбу Жафар Мұхаммед ибн Мұса әл-Хорезми есімінің латынша Algoritmi (Алгоритми) болып жазылуынан шыққан. Алгоритмді реттелген амалдар жиыны, кезекпен орындалатын операциялар тізімі деп ұғынған жөн. Сонымен: алгоитм дегеніміз- берілген есептің шығару жолын реттелген амалдар тізбегі түріне келтіру.

Алгоритмді орындаушының ролін, негізінен, адам немесе автоматтандырылған құрылғы, яғни компьютер, робот атқарады. Алгоритмнің компьютерде орындалуын жүзеге асыру үшін қолданылатын біріңғай және дәл жазуға арналған ережелер жүйесі программа болып табылады.

Алгоритм қасиеттері:

Алгоритмнің айқын, дәл өрнектелу қасиеті. Алгоритмде келтірілген барлық іс-әрекеттердің мағынасы айқын, анықталған болу керек.
Алгоритмнің үзіктілік қасиеті. Алгоритмнің үзік модульдерге бөлінуі, яғни үгкен алгоритмді бірнеше кішкене алгоритмдерге жіктеу мүмкін болу керек.
Алгоритмнің нәтижелік қасиеті. Кез-келген алгоритмнің нәтижесі болуы керек.
Алгоритмнің жалпылық немесе ортақтық қасиеті. Алгоритм құрғанда белгілі бір жеке проблемаға ғана (есепке) арналмай, осы тәріздес мәселелер шешуін толық қамтуға мүмкіндік беретіндей етіп құрылуы қажет.
Алгоритмнің формалды орындалуы. Алгоритмді орындаушы өз әрекеттерінің мағынасын түсінбесе де, алгоритм командаларын орындай отырып, белгілі бір нәтиже алады.

Үйге тапсырма.

Өмірде кездесетін және өздеріңе белгілі бірнеше алгоритмдерден мысал келтіріңдер.
Берілген формула бойынша у-тің мәнін есептейтін алгоритм құрыңдар:

y= (5х²-4)(х²+7).

№ 3 сабақ

Күні________ Сыныбы_______

Тақырыбы: Алгоритм жазу жолдары. Алгоритмнің график түрінде кескінделуі. Алгоритмдік тіл және программалау тілі ұғымы. Алгоритмдік тілдің жалпы ережесі.

Сабақтың мақсаты:

Біліми. Оқушылар алгоритмді жазу жолдарымен танысады. Алгоритмдік тілдің жалпы ережесі туралы түсінік алады.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: Оқытудың интербелсенді әдісі

Сабақтың типі: жаңа сабақ түсіндіру, практикамен байланыстыру.

Сабақтың барысы:

Сабақтың өту барысы:

Оқушыларды ұйымдастыру (3-минут)
Үйге берілген тапсырманы тексеру(8-минут)
Жаңа тақырыпы түсіндіру(10-минут)
Тапсырмаларды орындау (15-минут)
Сабақты бекіту (6-минут)
Оқушыларды бағалау (2-минут)
Үйге тапсырма беру (1-минут)

Проблеманы айқындау кезеңі:

Т [pic] -кестесі:

Оңай сұрақтар

Қиын сұрақтар

[pic]

Проблеманың шешімін табу:

Жалпы жағдайда, алгоритм жазудың келесі түрлері қабылданған:

табиғи тілдегі жазыуы;
белгілі бір түйінді сөздер — терминдер арқылы қысқаша тізбекті түрде жазу, мұны қарапайым алгоритмдік тіл деп те атайды;
графиктік жолмен (блок-схема арқылы) жазу;
программалау тілдеріндегі жазылуы.

Алгоритмдерді графиктік жолмен жазудың мемлекеттік стандарты анықталған. Онда кез-келген амал белгілі бір геометриялық фигурамен өрнектеледі. Олар фигуралар немесе блоктар, амалдар немесе операциялар символы деп аталады.

Алгоритм схемасын оның блок-схемасы деп атайды.

Мектепте оқып үцренуге арналған алгоритмдік тіл деп—орындалатын әрекеттерді, амалдарды біріңғай дәл жазуға арналған, өз тіліміздің кейбір сөздерін пайдаланатын белгілер мен ережелер жүйесін айтады.

Алгоритмдерді және алгоритмдік тілде құрылған амалдар тізбегін компьютерге түсінікті командалар мәтіні түрінде жазуға арналған жасанды тілдерді программалау тілдері деп атайды

Алгоритмнің бірінен кейін бірі орындалатын

Үйге тапсырма.

у=(ах³+b)/ (cх³+d) формуласы бойынша х-тің кез келген мәні үшін у мәндерін есептеу алгоритмінің блок-схемасын құру керек.

№ 4 сабақ

Күні________ Сыныбы_______

Тақырыбы: Алгоритм командалары. Алгоритм құрылымы. Компьютерде есеп шығару кезедері

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға компьютерде есеп шығармас бұрын оның мазмұнына қалай талдау жасайтынымызды үйрете білу.

Тәрбиелілік: Оқушыларды ұқыптылыққа,тазалыққа,жылдамдыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау,есте сақтау қабілетін дамыту.

Сабақтың түрі: практикум

Сабақта қолданылатын көрнекі-құралдар: компьютер,интерактивті тақта,оқулық.

Сабақ өту барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі:

А) Оқушылармен сәлемдесу.

Ә) Оқушыларды түгелдеу.

Б) Назарын сабаққа аудару.

ІІ Үй тапсырмасын сұрау.

1.Тармақталу алгоритмі дегеніміз не?

2.Алгоритмдік тіл деген не?

3.Кодтар тілі дегеніміз не?

ІІІ Жаңа сабақ түсіндірмесі:

Компьютерде есеп шығару күрделі процесс және ол төмендегі кезеңдерден тұрады:

Есептің берілуін ауызша сипаттау.
Есепті математикалық түрде өрнектеу,(есептің берілісін жазу)
Есеп шығарудың компьютерде ыңғайлы сандық тәсілін анықтау.
Есеп шығарудың алгоритмін құру.
Есепті компьютерде шығарудың программасын құру және оның қатесін түзету.
Есепке керекті мәліметтер дайындау.
Компьютерде есеп шығару және шыққан нәтижені іс жүзінде қолдану.

Берілген есепті матиматикалық түрде өрнектеу дегеніміз-есептің берілген мәндерін математикалық таңбаларды қолданып жаза білу және керекті математикалық формулаларды,өрнектерді анықтау болып саналады.

Күрделі формулаларды,теңдеулерді арифметикалық амалдар тізбегіне айналдыру есеп шығарудың сандық тәсілін табу не анықтау болып табылады.Қазіргі кезде есеп шығарудың көптеген сандық тәсілі белгілі. Соның ішінен өзімізге тиімдісін таңдап алуымыз керек. Осы мақсатта есеп шығарудың дәлдігін ,нәтижені жылдам табу мүмкіндігін,мәлімет дайындау мен есеп шығару құнын салыстыра отырып қарастыру қажет.

Есептің алгоритмін құрғанда ,оның шығару жолы тізбектелген іс-әрекеттердің схемасы түрінде кескінделеді.

Сонымен есеп шығаруда жоғарыда айтылған әрекеттер тізбегін орныдау ұсынылады.

Есепті мәселе ретінде қойғаннан кейін ,оны ықшамдап,шығару алгоритмін құру керек.Ықшамдау кезінде белгілеу таңбалары енгізіледі де,яғни айнымалылар ,тұрақтылар белгіленіп,есептеу формулалары,теңдіктері айқындалады.

Сабақты бекіту:

1. Алгоритмдердің қасиеттерін ата.

2. Алгоритмнің жазу жолдарын ата.

3. Алгоритмнің график түрінде кескінделуін ата.

4. Алгоритмдік тілдің жалпы ережесі.

5. Программалау тілінің жалпы ережесі.

ЕСЕП: Центрі координаталар басында жататын шебер радиусы берілген. Координаттары (бүтін) белгілі А(х,у) нүктесінің шеңберге тиістілігін анықтайтын алгоритм жазыңыз. Нүкте шеңбер сызығының бойында жатса тиісті болады.

алг шеңбер мен нүкте;

арг бүт А, Х, У: бүт R: нақ S;

нәт лит Z;

басы

[pic] ;

eгер R<=S

oнда Z:= «нүкте шеңберге тиісті»

әйтпесе Z:= «нүкте шеңберге тиісті емес»

бітті;

соңы.

ЕСЕП: Барлық екі таңбалы сандардың қосындысын табатын алгоритм жазыңыз.

Алғашқы екі таңбалы сан 10 соңғысы 99.

алг екі таңбалы сан;

арг бүт max: бүт i:

нәт нақ S;

басы

i:=10; S:=0;

әзір i<=99

цб

S;=S+i;

цс;

соңы.

Үйге тапсырма беру: 1.10 тақырыптарын оқу, 32 беттегі тапсырманы орындау.

№ 5 сабақ

Күні________ Сыныбы_______

Тақырыбы: Паскаль-программалау тілі. Паскаль тілінің негізгі элементтері. Паскаль ортасымен жұмыс. Программа мәтінін теру. Анықтама жүйесі. Программаның орындалуы.

Мақсаты:

Білімділік: Паскаль программалау тілінің алфавитімен таныстыру және алгоритмді программалау тілінде жазу ережелерін түсіндіру.

Дамытушылық: Жасанды тілдің қалай құрылатынын сезіну.

Тәрбиелілік: Тәртіптілік пен жинақылық дағдыларының қалыптасуына әсер ету.

Көрнекілігі:

Сабақ жоспарын экранда проекциялау, мульт.мед.жабдықтар, компьютер, Паскаль-программа.

Өтілу әдісі: Мультитехникамен жабдықталған дәстүрлі сабақ.

І. Сабақтың барысы: Жаңа сабақ.

Паскаль тілі

ПС. Алгоритмнің бәрі формулалармен ғана емес сөздерменде жазылады. Ол сөздерді компьютер қалай түсінеді? Компьютер деген машина болса, ол командаларды қалай орындайды?

Алгоритмді компьютерде орындау үшін оны машинаға түсінікті тілде жазамыз. Ондай тілдер өте көп. Солардың кең тараған бір түрі Паскаль. Одан басқа АЛГОЛ, ФОРТРАН, БЕЙСИК, ДЕЛФИ... т.с.с болып кете береді. Паскаль тілін 1968-1970 жылдары швейцариялық ғалым Никалус Врит оқып-үйренуге қолайлы тіл ретінде ұсыған.

Паскал тілінде программа үш бөліктен тұрады:

Мыс: program, var, begin, while…

Идентификатор – айнымалыларды белгілеу үшін және программалау үрдісінде қолданылатын арнайы таңбалар мен белгілер көбінесе латын әріптері және цифрлар).

Мыс:

x=9, y01:=0.1, y02:=0.5, mektep:=’Уалиханов’

мұндағы: x, y01, y02, mektep шамалары идентификатор болып табылады.

2. Тілдің алфавиті.

Паскаль – тіл деп аталған соң оның кәдімгі тілдегідей өз алфавиті бар.

Барлық латын әріптері – A … z;

Сандар: 0...9, 2-лік, 16-лық; (16-лық санды шатастырмау үшін оның идентификаторына $ белгісі тіркеліп жазылады, $1F);

Арифметикалық амалдар: +, -, *, /

Бұларды біз математикадан білеміз. Паскалда бұлардан басқа мынадай да амалдар қолданылады:

div — бүтін бөлу (бүтін санды бүтін санға бөлгендегі бөлiндінің бүтін бөлігін табу), мысалы, 10 div 3 = 3.

10 div 3 = 3

mod — қалдықты табу (бүтін сандарды бөлген кездегі бүтін қалдықты табу), мысалы, 10 mod 3 — нәтижесі 1.

Логикалық амал белгілері:

27 div 5 = 5

36 div 7 = 5

10 mod 3 = 3

63 mod 8 = 7

45 mod 8 = 5

x and y > 0

x y

5 2 true 1

-3 -100 false 0

50 0 false 0

x or y > 0

5 2 true 1

-3 -100 false 0

50 -5 true 1

nd— және (логикалық көбейту) операциясы;

or — немесе (логикалык косу) операциясы;

x and y > 0

not — емес (терістеу немесе жоққа шығару) операциясы;

true – ақиқат

false - жалған

div – бүтін бөлу. Мыс: 10 div 3 =3 қалдығы еленбейді.

mod – қалдықты табу. Мыс: 10 mod 3 =1 бүтін бөлігі еленбейді.

And – және (логикалық көбейту);

or - немесе (логикалық қосу);

not – емес (терістеу).

‘ (апостроп) – символдық немесе жолдық шамаларды қоршау (тырнақшаға алу) белгісі

:= - меншіктеу белгісі

; - операторлар арасын бөлектеу үшін қолданылады.

Бұдан басқа да көптеген таңбалар бар. Оларды болашақ сабақтарымызда қажеттігіне қарай біртіндеп анықтап отырамыз.

Қатыс таңбалары : >, <, >=, <=

3. Сабақты бекіту

Суреттегі жақтағы есептерді талдау, осыған ұқсас ауызша есептер шығару.

4. Үйге тапсырма:

§2.1, §2.2 оқу.4-тапсырманы орындау.

№ 6 сабақ

Күні________ Сыныбы_______

Тақырыбы: Паскаль программалау тілінің алфавиті. Тілдің қарапайым объектілері.

Мақсаты:

Қарапайым объектілерді ажырата және қолдана білу, олардың Паскаль тілінде жазылу ерекшеліктерін меңгеру;

Бұл ұғымдардың барлық прораммалық тілдерге ортақ екеніне назар аудару, ортақ қасиеттер мен шамалар туралы білімдерін дамыту;

Көпсалалық, жан-жақтылық тұрғысында ойлау өрісін қалыптастыру.

Көрнекілігі:

Сабақ жоспарын экранда проекциялау, мульт.мед.жабдықтар, компьютер.

Өтілу әдісі: Мультитехникамен жабдықталған дәстүрлі сабақ.

Сабақтың өту барысы:

Оқушыларды ұйымдастыру (3-минут)
Үйге берілген тапсырманы тексеру(8-минут)
Жаңа тақырыпы түсіндіру(10-минут)
Тапсырмаларды орындау (15-минут)
Сабақты бекіту (6-минут)
Оқушыларды бағалау (2-минут)
Үйге тапсырма беру (1-минут)

Проблеманы айқындау кезеңі:

Т [pic] -кестесі:

Оңай сұрақтар

Қиын сұрақтар

[pic]

ІІІ. Жаңа сабақ(15мин)

Белгілі бір ортадағы сан-алуан нәрселердің әрқайсысын жеке атап жүрмес үшін оны объекті деп атайды. Олай болса Паскаль ортасында қандай обектілер бар деп ойлайысыңдар? Паскаль ортасындағы объектілерге мыналар жатады: «сан», «идентификатор», «тұрақты», «айнымалы», «функция», «процедура» және «өрнек»

Сандар. Сандар мен айнымалылар бүтін және нақты болады.

Бүтін сандар: 1, 2, -9, 100, 65535, 0 т.б. (integer)

16-лық бүтін сандар: $F, $8B2,…

Нақты сандар: 1, 2, 2.65, 0, -6.0, 512, 12052500... кез-келген санды нақты санға жатқызуға болады. (real);

Атау-идентификатор. Айнмалыларды, файлдарды т.б объектілерді белгілеуге арналған таңбалар тізбегі. Мысалы:

х:=15.5; a:=512; mektep:=’Жібек жолы’ … Мұндағы х, a, mektep идентификаторлар ал, 15.5, 512, ’Жібек жолы’ – бұлар айнмалылардың мәндері. Паскалдың қызметші сөздері немесе операторларын белгілейтін сөздерді (var, integer…)атау ретінде алуға болмайды. Кез-келген қазақша сөзді ағылшын әрпімен жазып, атау ретінде алуға болады.

Тұрақты немесе константа деп программаның орындалу барысында мәні өзгеріссіз қалатын шаманы айтады. Мыс: g:=9.81 k:=9E9 e:=1.6e-19…
Айнымалылар деп программаның орындалу барысында мәні өзгеріп отыратын шамаларды айтады. Ондай шамалар шексіз көп. Мысалы: ауа райы, уақыт, жыл мезгілдері...Айнымалыларды екіге бөліп қарау керек.

Қарапайым айнымалылар – бұлар өз атауларымен ғана жазылады.

Индексті айнымалылар – бұларда айнымалының атымен бірге индексі де жазылады. Оған кестелік шамаларды жатқызуға болады. Мысалы: сабақ кестесі – баған (сыныптар) және жол нөмірі (күндер) арқылы көрсетіледі.

5. Түсіндірмелер программаның әр жолының тұсына {} фигуралы жақша ішіне жазылады. Олардың көмегімен программаны талдау, түсіну оңай.

ІІІ. Сабақты бекіту: (10мин)

1. Қатарда жазылған сандардың қандай ортақ қасиеттері бар?

-10, -5, 0, 5, 10, ..., ..., бүтін сандар,

-1,5, -1, ..., 0, ..., ..., 1,5, ... нақты сандар.

2. Осы сандар қатарында қандай заңдылық бар?

Бүтін сандар 5-ке артып отырады. Арифметикалық прегрессия заңдылығы бар.

Нақты сандар қатары 0,5-ке артып отырады, АФ заңдылғы бар.

3. Мына айнымалыларға қандай мәндер берілуі мүмкін?

Типі сөз болса mektep, vuz, (кез-келген сөз)

Типі нақты болса dd, x, y2, (кез-келген сан)

Типі бүтін болса ddч, xч, y23, (тек бүтін сандар)

4. Тұрақтылар мен айнмалыларды көрсет, басқа мысалдар келтір?

5,5, 600, m6, aaa, mektep, 1.6e-19, 9.81, ауа райы, уақыт, мемлекет атауы, планета атауы, жастық шақ, масса, удеу, хим.элем.аты...

Сабақты қорытындылау. (6мин)

IV. Оқушыларды бағалау:

V. Үйге (2мин)

Паскаль программалау тілінің алфавиті. Тілдің қарапайым объектілері.

Күні________ Сыныбы_______

Тақырыбы: Мәлімет типтері. Стандартты функциялар. Өрнектер және олардың жазылуы.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға мәліметтің типі мен стандартты типітер мен функциялармен таныстыру, айнымалыларды сипаттау жолдарын үйрету;

Дамытушылық: Типтердің Паскаль тілінде жазылу түрлері туралы ұғымдарын дамыту;

Тәрбиелілік: Қоршаған ортаның ортақ қасиеттері мен жеке қасиеттерін айыра білуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі:

Сабақ жоспарын экранда проекциялау, мульт.мед.жабдықтар, компьютер, Паскаль-программа.

Өтілу әдісі: Мультитехникамен жабдықталған дәстүрлі сабақ.

Сабақтың барысы

І. Кіріспе. (2мин)

Оқушыларды түгелдеу, сынып бөлмесі, тақта тазалығына назар аудару;
Журнал толтыру;
Оқушылардың назарын сабаққа бұру,

ІІ. Өткен сабаққа шолу. (7мин)

1. Үй жұмысын тексеру.

2. Қысқаша сұрақ-жауап;

Паскаль тілінде программа қанша бөліктен тұрады?
Сандардың қандай түрлері бар? мысал.
Идентификатор деген не? Бірнеше мысал келтір.
Паскальтілінің қарапайым объектілерін атап шық?
:= ‘ ; таңбалары Паскаль тілінде не үшін қолданылады?
Айнымалылар деген не? түрлері, мысал.

ІІІ. Жаңа сабақ (25мин)

Мәліметтер типі.

Мәліметтердің немесе шамалардың типі дегеніміз олар қабылдайтын мәндердің сипаттамасы. Мысалы: мектеп –деген шама «оқушы», «ұстаз», «Ш. Уәлиханов» дегендей мәндер қабылдауы мүмкін. Мектеп шамасына «мұқит» немесе «трактор» деген мәндер беру адами түйсік тұрғысынан ыңғайсыздақ тудырады. Ал, Паскальды жасағанда, айнымалының типі қандай болса мәндер соған сәйкес болуы үшін типтер қолданылаған. Сондықтан типі бүтін деп көрсетілген айнымалыға ондық бөлшек сан меншіктей алмайсыз. Ондай жағдайда экранға «қате» деген белгі шығады.

Паскаль тіліндегі стандартты типтер былай бөлінеді:

Т И П Т Е Р

Қ А Р А П А Й Ы М

К Ү Р Д Е Л І

Бүтін сан

(integer)

Нақты сан

(Real)

Символдық шама

(Char)

Логикалық шама

(Logocal)

Мәтіндік шама

(Text)

Жиымдар

(Array)

Файлдар

(File)

Жазбалар

(Record)

жиындар

(set)

Типтер программаның сипаттау бөлімінде атаулармен бірге көрсетіледі.

2. Пайдаланушының типтері. Бұлардан басқа программа жазушы өз типтерін де енгізуі мүмкін. Оны пайдаланушының типтері дейміз. Қосымша типтер программаның сипаттау бөлімінде көрсетіледі. Оны type түйінді сөзінің көмегімен былай жазамыз:

tеype <тип атауы> = <тип мәні>;

мысалы: oryn=(soljak, orta, onjak)

Сандардың типтері.

Нақты сан типтері

Byte

0 – 255

Real

±1.7E38

Shortint

-127 - +127

Single

±3.4E38

Integer

-32768 - +32768

Double

±1.7E308

Word

0 – 65535

Extendet

±1.1E4932

longint

±2147483648

Copm

-2E63-1 ... 2E1063+1
Логикалық типтер (Boolean –деп көрсетіледі) екі мән қабылдайды 1-ақиқат (true), 0 – жалған (false).

Мысал: var x:bolean;

Символодық типті char деп белгілейді. Мысалы: ‘a’, ‘x’, ‘п’.

var x:char; х-айнымалысы тек символдарды ғана қабылдайтын типте тұр.

Мәндері сөз немесе сөйлем болатын айнымалының типін string деп көрсетеді.

Мысалы: var x:string; x:=’мектеп’; деп жазуға болады.

Саналатын тип стандартты типке жатпайды. Бұл типке жататын айнымалының элементтері өз ара ретпен орналасады. Мысалы:

атау=(1-идентиф, 2-идентиф,...,n-идентиф );

kunder=(‘дүйсенбі’, ‘сейсенбі’, ..., ‘жексембі’);

ailar=(‘қаңтар’, ‘ақпан’,..., ‘желтоқсан’);

6. Диапазондық немесе ауқымдық типте шама қабылдай алатын мәндернің алғашқысы мен соңғысы арасына екі нүкте қойып көрсетіледі. Мысал:

apta=1..7; ai=1..31; jyl=1..12; …

7. Жиі қолданылатын стандартты функциялар.

X=5 (true)

X=6 (false)

ord(?)=63

ord(‘5’)=53

sqr(81)=9

Функция

sqrt(x)

frac(x)

int(x)

abc(x)

Қалғандарын қажетіне қарай алдағы сабақтарда қолданамыз.

Түсіндіру

Х-тің квадараты

Х-санының бөлшек бөлігі

Х-санының бүтін бөлігі

Х-тің абсалют шамасы

ПИ саны

3.14159265358979

Мысал:

sqrt()

frac(15.89)=0.89

int (15.89)=15

abc(9)=9

abc(-9)=9

write(pi);

3.14159265358979

Тапсырмалар

Қызы 8, ал шешесі 38 жаста болса , қанша жылдан соң шешесі қызынан үш есе үлкен болады?

IV. Сабақты бекіту: (8мин)

1. Стандартты типтерді талдау.

2. Пайдаланушының типтеріне мысалдар келтіру.

3. Сандардың типтерін талдау, мысалдар келтіру.

4. Саналатын және диапазондық типтерге сабақта қарастырылғаннан басқамысалдар келтіру.

Сабақты қорытындылау. (6мин)

V. Үйге (3мин)

Егер х=3 , у= 5 , болса , онда (х,х+у) мәндерін экранда шығарғанда, онда қандай мәлімет көрінеді?

№ 8 сабақ

Күні________ Сыныбы_______

Тақырыбы: Программа құрылымы.Шамаларды сипаттау бөлімі.Операторлар бөлімі.

Мақсаты:

Паскаль-программаның шамаларды сипаттау бөлімі, мәлімет енгізу, нәтижені экранға шығару, сызықтық программа туралы ұғымдарды қалыптастырады;

Программа құрылымын сақтай отырып сызықтық программалар жазу дағдысын қалыптастыру және дамыту;

Программа құрамында операторларды көрнекті жазуды талап ету, эстетикалық талаптарды сақтауға тәрбиелеу.

Көрнекілігі:

Сабақ жоспарын экранда проекциялау, мульт.мед.жабдықтар, (кестелер), презентация, компьютер.

Өтілу әдісі: Мультитехникамен жабдықталған дәстүрлі сабақ.

Проблеманы айқындау кезеңі:

І. Кіріспе. (2мин)

Оқушыларды түгелдеу, сынып бөлмесі, тақта тазалығына назар аудару;
Журнал толтыру;
Оқушылардың назарын сабаққа бұру,

ІІ. Өткен сабаққа шолу. (10мин)

ІІІ. Проблеманы шешу: (20мин)

ПС. Паскальға сандарды, мәндерді қалай енгіземіз? Паскаль шығарған есептің жауаптарын қалай көруе болады?

1. Шамаларды сипаттау бөлімі

Жетінші сабақтағы программа құрылымын еске түсірейік.

Var типтері көрсетілген айнымалылар;

begin

3. операторлар бөлімі

Операторлар;

end.

Мұндағы шамаларды сипаттау бөлімінде үш түрлі шаманың сипатталуын қарастырамыз.

1. Белгілерді сипаттау. Программадағы операторды символдармен (әріптер, сандар, аралас символдар) белгіп қоюға болады. Сонда Паскаль программаның кез-келген жерінен осы операторға оралып оны кезектен тыс орындай берді. Белгіні сипаттау бөлімінде былай көрсетеді:

label: 10, 200, aaa, bbb, 500; Мұнда label түйінді сөзінен кейін программа ішінде кездесетін белгілер көрсетілген. Белгісі бар гоператорға өту үшін goto түйіндес сөзі қолданылады. Мысалы: goto 200; 200-деген белгісі бар операторға өтеді. Бұл оператор (200) программаның қай бөлігінде (ортасы, соңы, бас жағы) тұрса да бәрі-бір.

Тұрақтыларды сипаттау. Программада тұрақтылар өз мәнімен (5, 14, 13.5...) немесе оған қойылған атау арқылы беріледі. Осы атау арқылы оны программаның кез-келген жерінде қолдана береміз. Сипаттау бөлімінде тұрақтылар const түйіндес сөзімен беріледі. Жазылу түрі:

Const atay1=мән, atay2=мән2, atay3=мән,...

Const p=3.14, e=1.6E-19, max=10000,...

3. Айнымалыларды сипаттау. Паскаль-программада қолданылатын айнымалылардың атауларын сипаттау бөлімінде var түйінді сөзінің көмегімен көрсетеміз.

Жазылу түрі (пішімі):

var айнымалылар тізімі: типі;

мысалы: var i, j, k:integer;

x, y:real; name: string; т.с.с.

2. Операторлар бөлімі

Паскаль құрылымын өткенде танысқанымыздай операторлар бөлімі begin – end. түйінді сөздерінің аралығына, «;» таңбасымен бөлектеніп жазылады. Паскаль программа әрқашан program түйінді сөзінен басталып жазылады.

Жазылу түрі: program атау (input, output); Кез-келген программада кіріс (input) – шығыс (output) процедуралары қолданылатындықтан бұл екі сөзді жазбауға болады. Егер программада басқа стандартты файлдар қолданылатын болса олардың атын жақша ішіне жазып қоюға болады.

Сонымен кез-келген программада мына бөліктер болуы міндетті.

3. операторлар бөлімі

begin

операторлар;

end.

3. Шығару операторы. Нәтижені немесе кез-келген ақпаратты экранға шығару үшін write немесе writeln қарапайым операторлары қолданылады.

Пішімі: write(a1, a2, a3, …, an); мұнада жақша ішінде жәй айнымалы немесе апострофпен қоршалған мәтіндер болуы мүмкін. Writeln-нің ерекшелігі ол ақпаратты жаңа жолдан басып шығарады. Нақты сандарды басып шығарғанда оларға қанша орын берілетінін көрсетуге болады. Мысалы: x –сан болсын,

write(x,n,m); Мұндағы:

х- ондық бөлшек сан,

n – х-тың барлық мәніне берілген орын саны,

m – х-мәніннің бөлшек бөлігіне берілген орын саны.

4. Енгізу операторы. Мәліметті немесе кез-келген ақпаратты компьютерге енгізу үшін read немесе readln қарапайым операторлары қолданылады.

Пішімі: read(a1, a2, a3, …, an); мұнада жақша ішінде жәй айнымалылар. Readln-нің ерекшелігі ол ақпаратты жаңа жолдан бастап оқиды. Айнымалыларға мән енгізгенде мәнді пернетақтадан теріп пернесін басамыз. Айнымалылар біреу немесе бірнешеу болса да осылай істейміз, болмаса жақшада қанша айнымалы (әріп) тұрса сонша мәнді арасын үтірмен бөліп жазып бірақ енгізуге болады. Тек айнмалы мен енгізілетін мәліметтің типтері бірдей болуы керек. Мысалы: x –айнымалы болсын,

read(x); Программада осы оператор кездескенде компьютер «тоқтап», экранға «?» белгісін шығарып, мәлімет енгізуіімізді күтіп тұрады. Біз тиісті мәнді (сан, сөз, т.б.) теріп -ді басамыз.

5. Сызықтық программа –дегеніміз операторлары бірінен соң бірі жазылған және сол

ретпен атқарылатын программалар.

ЕСЕП: Берілген бүтін х, у екі санның қосындысын экранға кәдімгі жазуға ұқсас етіп шығаратын программа жазыңыз.

program esep01;

var x,y:integer;

begin

write(‘Екі бүтін сан енгізіңіз ’);

read(x,y);

write(x,’+’,y,’=’,x+y);

end.

ІV.Проблеманың шешімін қолдану : (10мин)

Не білемін? Не білгім келеді? Мен үшін жаңа ақпарат . . .

V. Үйге

§3.2, 3.4.2, 3.4.4, 3.4.5 №5, 9, 10 есептер (74бет).

№ 9 сабақ

Сыныбы: Күні:

Сабақтың тақырыбы: Бақылау жұмысы.

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың білімін бағалау.

Білімділік: Оқушылардың алған білімдерін тексеру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың тұрі: Сынақ сабақ.

Сабақтың өту барысы:

Оқушыларды ұйымдастыру .
Үйге берілген тапсырманы тексеру .
Бақылау сұрақтарына жауап беру
Бақылау сұрақтарын талдау
Үйге тапсырма беру.

1.Есептеуіш техника кабинетіндегі қауіпсіздік техника ережесі.

Жалпы қауіпсіздік талаптары:

Мұғалімнің рұқсатынсыз құрал-жабдықтарды орнынан қозғауға, сымдарға,
розеткаларға, штепсельдің айырына, штекерге тиісуге тыйым салынады.
Мұғалімнің рұқсатынсыз сынынқа кіруге және сыныптан шығуға болмайды.
ДК-де су киіммен және су қолмен жұмыс істеуге болмайды.
Корпусы мен сымдарының бүтіндігі бұзылған (ашық) ДК-де жұмыс істеуге тыйым салынады.
Үстелге, ДК-дің жанына сөмке, портфель, кітап қоюға болмайды.
Үстелде тек дәптер мен қалам ғана жатуы керек.
Пернетақтаның үстіне ештеңе коюға болмайды.
Компьютер сыныбында жүгіруге, ойнауға, жолдастарыңның көңілін қажетсіз аударуға, бөгде жұмыстарды істеуге тыйым салынады.

2. Алгоритм және оның қасиеттері.

Алгоритм дегеніміз- берілген есептің шығару жолдарын реттелген амалдар түріне келтіру.

Мысалдар келтіру...

Алгоритм қасиеттері

айықындылық – алгоритмде жазалған әрбір әрекет анық, нақты, орындаушыға түсінікті әрі бірмәнді болуы керек (мыс: «айнымалыға нақты немесе бүтін сан беріңіз» деген жарлық дұрыс емес. Нақты мен бүтіннің бірін ғана көрсету керек);
үзіктілік Алгоритмнің әрбір қадамы толық аяқталған әркеттен тұруы тиіс (мыс: «айнымалы мәнін есептеп алып оны жауап ретінде алыңыз» деген жарлықта екі қадам бірігіп кеткендіктен дұрыс емес. Дұрысы: айнымалы мәнін есептеңіз; шыққан нәтижені жауап ретінде алыңыз;)
нәтижелік. Алгоритм белгілі бір уақытта есептің шешімін немесе «шешуі жоқ» деген нәтижені беруі тиіс (бұл қасиеті сақталмаса алгоритмді орындаушы «айналып» қалады)
жалпылық. Бір алгоритм өзара ұқсас кез-келген есептерді шешуі тиіс.
формалдылық. Орындаушы алгоритм мағанасын түсінбесе де әр жарлықты орындай отырып дұрыс нәтиже шығаратындай болу керек

3. Паскаль программалау тілі.

Алгоритмнің бәрі формулалармен ғана емес сөздерменде жазылады. Ол сөздерді компьютер қалай түсінеді? Компьютер деген машина болса, ол командаларды қалай орындайды?

Паскал тілінде программа үш бөліктен тұрады:

Мыс: program, var, begin, while…

Мыс:

x=9, y01:=0.1, y02:=0.5, mektep:=’Уалиханов’

мұндағы: x, y01, y02, mektep шамалары идентификатор болып табылады.

4. Өрнектерді Паскаль тілінде жазыңыз: х²-4ac; a+b/(84+45)*b;

32 div 4=?; 46 mod 9=?;

Үйге тапсырма беру: Өтілген тақырыптарды қайталау,өз бетінше «Компьютердің пайдасы мен зияны» тақырыбына іздену.

№ 10 сабақ

Күні________ Сыныбы_______

Тақырыбы: Енгізу,шығару операторлары.Сызықтық алгоритмдерге программа құру.

Мақсаты:

Программа құрылымын сақтай отырып сызықтық программалар жазу дағдысын қалыптастыру және дамыту;

Программа құрамында операторларды көрнекті жазуды талап ету, эстетикалық талаптарды сақтауға тәрбиелеу.

Көрнекілігі:

Сабақ жоспарын экранда проекциялау, мульт.мед.жабдықтар, (кестелер), презентация, компьютер.

Өтілу әдісі: Мультитехникамен жабдықталған дәстүрлі сабақ.

Проблеманы айқындау кезеңі:

І. Кіріспе. (2мин)

Оқушыларды түгелдеу, сынып бөлмесі, тақта тазалығына назар аудару;
Журнал толтыру;
Оқушылардың назарын сабаққа бұру,

ІІ. Өткен сабаққа шолу. (10мин)

ІІІ. Проблеманы шешу: (20мин)

ПС. Паскальға сандарды, мәндерді қалай енгіземіз? Паскаль шығарған есептің жауаптарын қалай көруе болады?

2. Операторлар бөлімі

5. Сызықтық программа –дегеніміз операторлары бірінен соң бірі жазылған және сол

ретпен атқарылатын программалар.

ЕСЕП:

1 Берілген бүтін х, у екі санның қосындысын экранға кәдімгі жазуға ұқсас етіп шығаратын программа жазыңыз.

program esep01;

var x,y:integer;

begin

write(‘Екі бүтін сан енгізіңіз ’);

read(x,y);

write(x,’+’,y,’=’,x+y);

end.

2 Екі санның қосындасын табу программасын құру керек.

Program kosindi;

Var a, b, x integer;

Begin

Write (‘a, b-сандарын енгіз');

Readln(a, b);

X:=a+b;

Writeln(‘x =’,x);

End.

3 Екі санның бөліндісін табу программасын құру керек.

Program bolindi;

Var a, b, x:real;

Begin

Write (‘a, b-сандарын енгіз');

Readln(a, b);

X:=a/b;

Writeln(‘x=’,x);

End.

ІV.Проблеманың шешімін қолдану : (10мин)

Не білемін? Не білгім келеді? Мен үшін жаңа ақпарат . . .

V. Үйге

Екі санның қосындысының квадраттарын және көбейтіндісін табу программасын құру керек. х = (a+ b) ^[link]