Т. П. Праслов атындағы ЖОББМ
«Тіл – халық байлығы»
(сайыс, 7-сынып)
Өткізген: Әліпаева А.Қ.
Прииртышск 2016
(Тілдер мерекесіне арналған сайыс)
Мақсаты:
а. Білімділік: Оқушыларды өз ана тілінің қадір-қасиетін біліп, өз ана тілінің көркемдігін сезініп, сөз құдіретін түсініп, оның адам өміріндегі маңызын ұғуға үйрету.
ә. Дамытушылық: Тіл тазалығын сақтау, мәдениетті сөйлеу, ана тіліне сүйіспеншілігін қалыптастыру, мемлекеттік тіл мәртебесін көтеруге ат салысуға шақыру.
б. Тәрбиелік: Әрбір қазақстандық үшін Отанға деген сүйіспеншілік пен патриоттық сезімін ояту, ұлттар арасындағы ынтымақты нығайту.
-Қайырлы күн! Құрметті ұстаздар, оқушылар ! Сіздерді Қазақстан халықтарының Тілдер мерекесімен шын жүректен құттықтаймыз. . Жыл сайын қыркүйектің 22 - сінде Қазақстанда Тілдер күні атап өтіледі. Бұл бүкіл Қазақстан халқының мейрамы.
2- жүрізуші: - Добрый день, Уважаемые учителя и участники конкурса! Язык любого народа это бесспорное достояние и обязательное условие сохранения его традиций и культуры. Наше государство защищало и будет защищать неотъемлемое право граждан любой национальности на развитие своего языка и культуры, традиций и обычаев
1- жүрізуші: «Сан ғасырлардан бері қазақтың кең даласына көптеген ұлттар мен ұлыстардың ұрпақтары келіп орнығып, бір-бірімен тамыр, дос болып, тату-тәтті өмір сүріп келе жатыр. Бұл – біздің тарихи қасиетіміз, өсіп өркендеуіміздің басты негізі. Осы бірлік пен достықты тереңдете білудің арқасында біз көп қиыншылықтарды жеңе білдік» деген болатын елбасымыз.
2- жүрізуші: Там разные нации в мире живут,
Там вечные ценности – знания, труд.
Самая лучшая ты на земле
Родина - матушка - слава тебе!
Спросите где это, и я вам отвечу!
Краткой, но убедительной речью:
"Осы маған ұлы Отан,
Қасиеттi жер Қазақстан!"
1- жүрізуші: Елді бүгін қарасам,
Айналам бақыт кең жатыр.
Бірімен – бірі туысқан.
Қол ұстасқан ел жатыр – деп өлең жолдарында айтылғандай Қазақстан барлық мемлекеттермен тату - тәтті, достық қарым - қатынаста.
-Тәуелсіз еліміздің қоғамдық өмірінде өзгеше орны бар бұл атаулы күн –Қазақстанда тұратын барлық ұлттар өкілдерінің ана тілдеріне құрмет көрсететін ортақ мейрам. Еліміз бен тіліміздің тұғыры асқақтай берсің!
2- жүрізуші: -Каждый житель нашей страны отдает частичку своего национального богатства, а взамен получает нечто большее- искреннее уважение других наций и народностей, обретения уверенности в завтрашнем дне, поддержку и понимание!
1- жүрізуші: Ана тілім- арайлы шапағатым,
Ана тілім - сәніммен салтанатым.
Ана тілім -таудағы таза бұлақ,
Ана тілім -Мәңгілік махаббатым.
Ана тілім - қазағым, қазақ тілім
«Тілі басқа-тілегі бір, жүзі басқа-жүрегі бір» атты білім сайысымыз ашық деп жариялаймыз!
1- жүрізуші:– Бүгінгі ойынымыз негізінен 3 кезеңнен тұрады:
1- кезең: таныстыру. (Қазақша)
2- кезең: мен – саған, сен - маған. (я - тебе, ты - мне)
3- кезең: Тілім- тірегім! Мәнерлеп оқу сайысы.
2- жүрізуші:– Подожди, а кто же будет оценивать наших игроков??????
1- жүрізуші:- Әділ қазылар алқасы ғой әрине!
2- жүрізуші: Поприветствуем , жюри:
1. _____________
2. _____________
1- жүрізуші: Ал ендеше, бастайық!
2- жүрізуші: Здравствуйте! – Ты скажешь человеку
Здравствуй! – Улыбнется он в ответ
И, наверно,
Не пойдет в аптеку
И здоровым будет много лет.
Что мы желаем человеку, когда говорим “Здравствуйте!”?
В старину все люди были вежливые, всегда приветствовали друг друга поклоном и словами: здравствуйте, доброго здоровья (Приветствие команд)
2 -жүргізуші: У первобытных людей не было своего языка. Они общались жестами, звуками. Послания писали не буквами, а рисунками. Давайте попробуем с вами побывать в шкуре древнего человека и объяснимся без букв, жестами.
(Вызываются учащиеся, тянут по жребию предложения)
- У меня болит голова.
2- жүрізуші: Қазақ жері кең, байтақ
Қазақ жұрты мейманда
Қазақстан -ел ортақ
Барлық жанға мекендес
1- жүрізуші: - Өз тіліңді құрметте,- деп бабамыз тегін айтпаған еді. Қазақстанның ортақ жерінде бейбіт өмір сүріп жатқан ұлт өкілдері, өздерінінің туған ана тілін, өз мәдениетін, ұлттық биін мәңгі жадында сақтап келер ұрпаққа сұра етеді. 2- кезең «мен –саған, сен- маған » деп аталады. Мұнда оқушылар жүргізушілер қойған сұрақтарға жауап беру керек.
1. А. Байтұрсынов кім?
2. Қазақ тілі қай жылы мемлекеттік мәртебе алды?(1989ж. 22. 09 және 1997ж. 11. 07.
3. Абайдың қанша қара сөзі бар?( 45 қара сөзі бар)
4. Ата Заң күні қашан?(30тамыз 1995 жылы)
5. Қазақтың тұңғыш алфавитін жасаған кім?(Ы. Алтынсарин)
6. Тіл туралы Заң неше баптан тұрады?(27 бап, 6 тарау)
7. Қазақ халқының батыр қыздары кімдер?(Әлия, Мәншүк)
8. Қазақстан қай жылы тәуелсіздік алды?(1991ж, 16. 12)
9. Әнұранның авторларын атап бер.(сөзі: Жұмекен Нәжімеденов, Н. Назарбаев. Әнін жазған Шәмші Қалдаяқов)
10. Абайдың туған жылы. (1845жылы 10. 08)
11. Абайдың қандай өлеңдері бар?(Қыс, Күз, Көзімнің қарасы т. б)
12. ҚР - ның рәміздерін ата.(әнұран, елтаңба, ту)
13. ҚР - ның астанасы қай қала?
14. Әл - Фараби өмірге келген қала. (Отырар)
15. Ұлттық киімдерді атап беріңдер. (Сәукеле, қамзол, кемешек тақия т. б)
16. Қандай туыстық атауларды білесіңдер.( Нағашы жұрт, қайын жұрт т. б)
Ендігі айдарымыз мақалдың жартысын табу. Тіл туралы мақалдар
1. Тіл тас жарады, тас жармаса.....(бас жарады)
2. Бал тамған тілден...(у тамған)
3. Тауды, тасты жел бұзар, адамзатты...(сөз бұзар)
4. Жақсы сөз -...(жарым ырыс)
5. Қаһарлы сөз...(қамал бұзар)
6. Шебердің қолы ортақ, шешеннің...( тілі ортақ)
7. Жақсы байқап сөйлер, жаман...( шайқап сөйлер)
8. Бас кеспек болса да,... ( тіл кеспек жоқ)
9. Дәлелсіз сөз...(желмен тең)
10. Тіл қылыштан... (өткір)
11. Піл көтермегенді,...(тіл көтереді)
12. Тілден артық...(қазына жоқ)
13. Ана сүті бой өсіреді, Ана тілі...(ой өсіреді)
14. Жыланның уы тісінде, Адамның уы... ( тілінде)
15. Ең ащы да тіл, ең...(тәтті де тіл)
16. Өнер алды – ( қызыл тіл)
17. Айтылған сөз -...( атылған оқ)
18. Жылы - жылы сөйлесең, жылан...(інінен шығады)
19. Басқа пәле -...(тілден)
20. Білім кілті -... (тіл)
21. Тілге құрмет –(елге құрмет)
2- жүргізуші: - 3 кезең: Менің тілім – тірегім! Бұл кезеңде әрбір топ тіл туралы өлеңдерді мәнерлеп оқу керек.
1- жүргізуші:
Ребята, теперь мы вам предлагаем принять участие в интереснейшем конкурсе «Казахская родня»;
Я смышленый ученик,
Сам читаю и пишу.
Вот деда говорит:
Я о них вам расскажу.
Папа с мамой всех родней,
Он -...(әке), она – (шеше)
«Надо знать свою родню»
Бабушка твоя – (әже(,
Папы пап твой – (ата)
Старшая сестра – (әпке)
Будешь слушаться ее.
Ну, а старший брат – (аға)
Не боюсь с ним никого.
Мой (іні ) – братишка мне,
А сестренка – (қарындас),
Қарындас твоей әпке,
Как - (сіңлі) – все любят вас.
Папе будешь ты – (бала),
А аташке – (немере)
А детишек немере
Называют – (шөбере)
Вскоре после шөбере
Появляются – (шөпшек)
Так промчится целый век,
Доживешь до (немене).
До внучат прапрапра...
И продолжиться семья.
1- жүрізуші: - Біз келер ұрпаққа Отан, халық, тіл деген сөздерді жиі айтып тәрбиелесек,сонда әркім туған жердің қадірін түсініп,болашағымыз жарқын, ертеңіміз гүлді болмақ.
2- жүрізуші: Уважаемые участники и гости! Мы искренне поздравляем всех вас с этим праздником и надеемся, что наши стремления будут едины и принесут будущему поколению достойную жизнь и процветание!
